Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
20 Μαϊος 2024
    Βρίσκεστε εδώ:  
  1. Αρχική
  2. Ιστορικά
  3. Αρχαιότητα
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 1040

megas alexandros 10


Ένα α­πό τα μεγάλα θέ­μα­τα της ι­στορί­ας που α­πα­σχό­λη­σε την ιστο­ρική ε­πιστή­μη , ή­ταν ο χα­ρα­κτή­ρας και η η­θι­κή του Μεγά­λου Αλεξάνδρου . Από τους ι­στορι­κούς θε­ωρεί­ ται ο τέ­λειος εκ­πρόσωπος του ελλη­νικού με γα­λεί­ου. Ο Αλέξανδρος γεν­νή­θη­κε το 356 π . Χ . Ήταν γιος του Φι­λίπ­που που ή­ταν βα­σι­λιάς της Μα­κε­δονίας.

Ε­κεί­νη την ε­πο­χή ο πνευ­μα­τι­κός κό­σμος της Α­θή­νας έ­ψα­χνε να βρει έ­ναν ι­κα­νό η­γέ­τη για να α­ντι­με­τω­πί­σει μια για πάντα τους Πέρ­σες. Ο ι­κα­νός η­γέ­της βρέ­θη­κε. Ή­ταν ο πα­τέ­ρας του Με­γά­λου Α­λεξάν­δρου. Αυ­τός ή­ταν ο ι­κα­νός και ο στρα­τός του ο κατάλλη­λος. Λό­γω του αιφ­νί­διου θα­νά­του του, την εκ­στρα­τεί­α την πραγ­μα­το­ποί­η­σε ο γιος του. Ο με­γά­λος αυ­τός Μα­κε­δό­νας α­να­γνω­ρί­ζε­ται καθο­λι­κά και θε­ω­ρεί­ται α­πό ό­λους τους ι­στο­ρι­κούς ως εκ­πο­λι­τι­στής των αρ­χαί­ων λα­ών της Α­να­το­λής, που έ­φε­ρε τα φώ­τα της ε­πι­στή­μης και της προ­ό­δου ως τα πέ­ρα­τα της Α­σί­ας, ι­δρύ­ο­ντας στο πέ­ρα­σμα του πό­λεις και οι­κι­σμούς που α­να­δεί­χτη­καν στη δια­δρο­μή των αιώ­νων πο­λι­τι­στι­κά κέ­ντρα α­πε­ριο­ρί­στου α­κτι­νο­βο­λί­ας.

Ο Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος, δεν ή­ταν μο­νά­χα ο πιο με­γά­λος Στρα­τηγός, αλ­λά και ο πιο έ­ξυ­πνος και σο­φός πο­λι­τι­κός. Εί­χε δά­σκα­λο τον με­γά­λο Έλλη­να φι­λό­σο­φο Α­ρι­στο­τέ­λη. Ο τελευταίος έ­δω­σε πολ­λά στον Μέ­γα Α­λέ­ξαν­δρο. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ο Α­λέ­ξαν­δρος εί­ναι έ­νας άν­θρω­πος που οι συ­χνές του εμ­φα­νί­σεις μπρο­στά στα δι­κα­στή­ρια της ιστο­ρί­ας δεν κα­τόρ­θω­σαν να προ­κα­λέ­σουν ο­μό­φω­νη α­πό­φα­ση για λο­γα­ρια­σμό του. Ε­κεί­νο ό­μως που εί­ναι πα­σί­δη­λο γεγο­νός για αυ­τόν που δί­κα­ζε τον Α­λέ­ξαν­δρο εί­ναι ό­τι άλ­λα­ξε την ό­ψη του Ελ­λη­νι­κού και του Περ­σι­κού κό­σμου, ό­τι την ε­πο­χή του θα­νά­του του εί­χε ε­ξου­σί­α με­γα­λύ­τε­ρη α­πό κά­θε άλ­λον άν­θρω­πο της αρ­χαιό­τη­τας και ότι κα­νείς άλ­λος άν­θρω­πος σ’ ό­λη την ι­στο­ρί­α ε­κτός α­πό με­ρι­κούς ι­δρυ­τές θρη­σκειών, δεν έ­γι­νε α­πό τό­σους δε­κτός σαν υ­περ­φυ­σι­κό πλάσμα.

Α­πό τη στιγ­μή της γέν­νη­σης του θε­ω­ρή­θη­κε α­πό τους αν­θρώπους του πε­ρι­βάλ­λο­ντος του σαν γιος του ελ­λη­νο-αι­γυ­πτια­κού θε­ού Άμ­μω­νος- Διός.Πρέ­πει να υ­πήρ­χε στη φύ­ση του έ­να πο­λύ ι­σχυ­ρό στοι­χεί­ο μυ­στι­κι­σμού και θρη­σκευ­τι­κής ευ­λά­βειας. Άλ­λω­στε αυτό εί­ναι φα­νε­ρό για­τί σε κά­θε βή­μα του βλέ­που­με να θυ­σιά­ζει στους θε­ούς με α­λη­θι­νή έ­ξαρ­ση.


Ο Α­ρι­στοτέλης στη διάπλαση του χαρακτήρα του Αλεξάνδρου

Ο Α­ρι­στο­τέ­λης έ­κα­νε ό,τι μπο­ρού­σε για να εν­θαρ­ρύ­νει την α­γά­πη του νέ­ου Α­λέ­ξαν­δρου για τον Ό­μη­ρο, για­τί η Ι­λιά­δα ή­ταν έ­να εί­δος Βί­βλου για τους Έλ­λη­νες. Ο Α­λέ­ξαν­δρος τη χα­ρα­κτή­ρι­ζε ως α­πα­ραί­τη­το εγ­χει­ρί­διο του στρα­τιώ­τη κι έ­παιρ­νε πα­ντού ό­που πή­γαι­νε έ­να α­ντίτυ­πο διορ­θω­μέ­νο και σχο­λια­σμέ­νο α­πό τον Α­ρι­στο­τέ­λη, βά­ζο­ντας το κά­τω α­πό το προ­σκέ­φα­λο του τη νύ­χτα μα­ζί με το σπα­θί του. Υ­πο­στη­ρί­ζε­ται πως ή­ξε­ρε απ’ έ­ξω το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος της και το α­να­γκαί­ο συ­μπέ­ρα­σμα εί­ναι πως θα ταύ­τι­ζε α­σφα­λώς τον ε­αυ­τό του με το κε­ντρι­κό πρό­σω­πο της Ι­λιά­δας, τον Α­χιλ­λέ­α, που η ζω­ή του εί­χε έ­ντο­νη ο­μοιό­τη­τα με τη δι­κή του, πράγ­μα που ο παι­δα­γω­γός του Λυ­σί­μα­χος τον εί­χε κά­νει να πα­ρα­τη­ρή­σει.

Η οι­κο­γέ­νεια της μη­τέ­ρας του κα­τα­γό­ταν α­πό τον Α­χιλ­λέ­α και δεν α­πο­κλεί­ε­ται η Ο­λυ­μπιά­δα να ε­πω­φε­λή­θη­κε α­πό το γεγο­νός αυ­τό για να εν­θαρ­ρύ­νει το εν­δια­φέ­ρον του παι­διού της για τον Ο­μη­ρι­κό ή­ρω­α που το αί­μα του κυ­λού­σε στις δι­κές της φλέ­βες και ό­χι σ’ αυτές του Φι­λίπ­που. Η εκ­παι­δευ­τι­κή μέ­θο­δος του Α­ρι­στοτέ­λη έ­τει­νε στην α­νά­πτυ­ξη του προ­σω­πι­κού χα­ρα­κτή­ρα και στα δύ­ο χρό­νια που ε­πα­κο­λού­θη­σαν η προ­σω­πι­κό­τη­τα του πρί­γκι­πα ε­ξε­λί­χθη­κε γρή­γο­ρα, ό­πως θα έ­πρε­πε κα­νείς να το πε­ρι­μέ­νει α­πό έ­να δρα­στή­ριο νέ­ο.

Ο Α­λέ­ξαν­δρος έ­γι­νε πο­λύ κα­λός συ­νο­μι­λη­τής και συ­νή­θι­ζε να στέ­κε­ται όρ­θιος μιλώντας και συ­ζη­τώντας τό­ση ώ­ρα, ώ­στε όλος ο κό­σμος κου­ρα­ζό­ταν. Ή­ταν πά­ντα έ­τοι­μος να τρέ­ξει πίσω α­πό μια και­νού­ρια ι­δέ­α. Ή τον θέρ­μαι­νε μια κρυ­φή φλό­γα εν­θου­σια­σμού ή ξε­σπού­σε σε μια έ­κρη­ξη ε­νερ­γη­τι­κό­τη­τας. Γε­νι­κά βέ­βαια, είχε τη φή­μη αν­θρώ­που με αυ­το­κυ­ριαρ­χί­α, την οποία εί­χε α­πο­κτή­σει α­πό νω­ρίς. Αλ­λά ό­ταν οι ι­κα­νό­τη­τες του α­να­πτύ­χθη­καν, χά­ρις στην εν­θάρ­ρυν­ση και την πα­ρό­τρυν­ση του συ­στή­ματος που χρη­σι­μο­ποί­η­σε ο με­γά­λος δά­σκα­λος για να κά­νει πει­θαρ­χη­μέ­νους χαρα­κτή­ρες, η πρό­ο­δος του ση­μειω­νό­ταν με ξε­σπά­σμα­τα και ε­κρή­ξεις α­νταρ­σί­ας που συ­χνά ό­πως λέ­ει ο Πλού­ταρ­χος:

«τις δη­μιουρ­γού­σε και ή­ταν α­πό­λυ­τα α­νί­κα­νος να υ­πο­φέ­ρει ο­ποιο­δή­πο­τε κα­τα­ναγκα­σμό».

Κά­πο­τε ο Α­ρι­στο­τέ­λης έ­κα­νε το σφάλ­μα να ρω­τή­σει με­ρι­κούς α­πό τους α­ρι­στο­κρα­τι­κούς μα­θη­τές του πώς θα με­τα­χει­ρί­ζονταν τον ί­διο, το γε­ρο­δά­σκα­λό τους, ό­ταν θα δια­δέ­χο­νταν τους γο­νείς τους. «Θα φρο­ντί­σω ό­λοι να σε σέ­βο­νται και να σε τι­μούν» εί­πε ένας, «θα εί­σαι ο κυ­ριό­τε­ρος σύμ­βου­λος μου» α­πά­ντη­σε ο άλ­λος. Ό­ταν το ε­ρώ­τη­μα τέ­θη­κε και στον Α­λέ­ξαν­δρο, ε­κεί­νος α­πά­ντη­σε με θυ­μό: «Με ποιο δι­καί­ω­μα μου κά­νεις τέ­τοιες ε­ρω­τή­σεις; Πώς μπο­ρώ να ξέ­ρω τι μας ε­πι­φυ­λάσ­σει το μέλ­λον; Δεν έ­χεις πα­ρά να πε­ρι­μέ­νεις και θα το δεις!!». Αυ­τή η α­πά­ντη­ση φαί­νε­ται πως ά­ρε­σε στον Α­ρι­στο­τέ­λη, «Κα­λά ει­πω­μέ­νο», φώ­να­ξε, «Μια μέ­ρα Α­λέ­ξαν­δρε θα γί­νεις πραγ­μα­τικά μεγάλος βα­σι­λιάς».

Ό­ταν ο Α­λέ­ξαν­δρος έ­φτα­σε στην ε­φη­βι­κή η­λι­κί­α κι άρ­χισε να βλέ­πει τρί­χες στο πη­γού­νι του έ­βα­ζε να τις ξυρίζουν και ό­ταν ή­ταν στα εικο­σιδύ­ο του, που θα έ­πρε­πε σύμ­φω­να με τους φυ­σι­κούς νόμους και κα­νό­νες της αν­δρι­κής μό­δας να έ­χει μια ω­ραί­α και μυ­τε­ρή γε­νειά­δα, αρ­κε­τά πυ­κνή, ε­κεί­νος ε­πέ­με­νε να δια­τη­ρεί χά­ρις στο ξυ­ρά­φι τη νε­α­νι­κή ό­ψη που οι άλ­λοι νέ­οι προ­σπα­θού­σαν να κρύ­ψουν με την πε­ρι­ποί­η­ση των τρι­χών.

Η εκ­κε­ντρι­κό­τη­τα της συ­μπε­ρι­φο­ράς του σ’ αυ­τόν τον το­μέ­α α­γνο­εί­ται συ­νή­θως α­πό τους ι­στο­ρι­κούς, για­τί τε­λι­κά έ­πει­σε τους φί­λους του να α­κο­λου­θή­σουν το πα­ρά­δειγ­μα του κι έ­κα­νε ακό­μα και τους στρα­τιώ­τες του να τον μι­μη­θούν, με το σο­βα­ρό πρό­σχη­μα πως η γε­νειά­δα έ­δι­νε μια λα­βή, απ’ ό­που ο ε­χθρός μπο­ρού­σε να αρ­πάξει τον α­ντί­πα­λο του σε μια μά­χη σώ­μα­ με σώ­μα. Ί­σως ό­μως θα έ­πρε­πε να σκε­φτού­με και τού­το το γε­γο­νός: Οι Αι­γύ­πτιοι ξυ­ρί­ζο­νταν πά­ντα. Τη φυ­σι­κή γε­νειά­δα τη θε­ω­ρού­σαν κά­τι βρώ­μικο, αλ­λά την τε­χνη­τή που την έ­δε­ναν στο πη­γού­νι, την εί­χαν για σύμ­βο­λο βα­σι­λι­κής και θε­ϊ­κής ι­διό­τη­τας. Ί­σως αυ­τό να σκέ­φτη­κε ο Α­λέξαν­δρος και να συλ­λο­γί­στη­κε πως θα ή­ταν προ­σβλη­τι­κή α­νωμα­λί­α να εμ­φα­νι­στεί έ­νας γιος του Άμ­μω­να α­ξύ­ρι­στος.

«Οι πα­λαί­μα­χοι του Φι­λίπ­που θα γε­λού­σαν βλέ­πο­ντας έ­ναν άν­θρω­πο της η­λι­κί­ας του χω­ρίς γέ­νεια. Ο Α­λέ­ξαν­δρος ό­μως κα­τόρ­θω­σε να κα­τα­κτή­σει τις καρ­διές τους με την πο­λε­μική του ι­κα­νό­τη­τα και τόλ­μη, κα­θώς πε­ρι­φρο­νού­σε τον θά­να­το.

Συγ­χρό­νως, γο­ή­τευε τους πιο καλ­λιερ­γη­μέ­νους νε­αρούς ευ­γε­νείς της α­κο­λου­θί­ας του με τα πνευ­μα­τι­κά, φι­λολο­γι­κά και καλ­λι­τε­χνι­κά του χα­ρί­σμα­τα. Αν και ή­ταν ε­λάχι­στα κο­σμι­κός, πο­λύ α­γνός, πο­λύ ε­γκρα­τής, πο­λύ αποστασιοποιημένος α­πέ­να­ντι στις τα­πει­νό­τητες της ζω­ής ή τις α­τι­μί­ες της, ή­ταν ωστόσο κα­λός απέναντι στους συ­ντρό­φους και συναγωνιστές του. Λέ­γο­ντας πως θα του ά­ρε­σε να εί­ναι Διο­γέ­νης, ί­σως δεν α­στειευό­ταν και πο­λύ» (Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος, ARTHUR WEIGALL Πέλ­λα, Με­τά­φρα­ση: Σταύ­ρου Καρ­που­ρί­δη, Α­ΘΗ­ΝΑ σελ. 177-178).


Ο Α­λέξανδρος στην Τροία βλέπει τον εαυτό του καινούριο Αχιλλέα­

Ο Α­λέ­ξαν­δρος πριν ξε­κι­νή­σει απ’ τη Μα­κε­δο­νί­α για την Α­να­το­λή ορ­γά­νω­σε μια λα­μπρή γιορτή στο Δί­ον, στη Νό­τια Μα­κε­δο­νί­α, μια πό­λη η ο­ποί­α ή­ταν αφιε­ρω­μέ­νη στον Δί­α. Έ­γι­ναν α­γώ­νες, α­θλη­τι­κές ε­πι­δεί­ξεις και ιπ­πο­δρο­μί­ες. Έλαβαν
χώρα θρη­σκευ­τι­κές τε­λε­τές και πλού­σιεςθυ­σί­ες προ­σφέρ­θη­καν στους θεούς.

Την τε­λευ­ταί­α νύ­χτα, ο Α­λέ­ξαν­δρος δέ­χτη­κε τους κυ­ριό­τερους πο­λι­τι­κούς πρέ­σβεις, στρα­τη­γούς και α­ξιω­μα­τι­κούς σε γεύ­μα σε μια με­γά­λη σκη­νή που εί­χε μέ­σα ε­κα­τό κρε­βά­τια. Λί­γο έ­πει­τα απ’ αυ­τές τις γιορ­τές, κά­τω απ’ τον κα­θα­ρό ή­λιο ε­νός α­πρι­λιά­τι­κου πρω­ι­νού, ο Α­λέ­ξαν­δρος α­ποχαι­ρέ­τη­σε τη μη­τέ­ρα του Ο­λυμπιά­δα και έ­φυ­γε για τον Ελ­λή­σπο­ντο, για να μην ξα­να­γυ­ρί­σει πο­τέ.

Διέ­σχι­σε τον Έ­βρο, για να κα­τα­λή­ξει τη χερ­σό­νη­σο της Καλλί­πο­λης, στο λι­μά­νι της Ση­στού, απ’ ό­που η α­πέ­να­ντι α­κτή των Δαρ­δα­νελ­λί­ων δεν α­πέ­χει πά­νω α­πό χί­λια πε­ντα­κό­σια μέ­τρα. Πριν μπει στο πλοί­ο, ε­πι­σκέ­φτη­κε κο­ντά στην α­κτή έ­να διάση­μο τύμ­βο και να­ό που εί­χε γύ­ρω του με­ρι­κές φτε­λιές μαγι­κής προ­έ­λευ­σης κι έ­δει­χνε τον τό­πο ό­που ή­ταν θαμ­μέ­νος ο Πρω­τε­σί­λα­ος. Αυ­τός ή­ταν ο πρώ­τος Έλ­λη­νας που πέ­θα­νε στον πό­λε­μο της Τροί­ας σκο­τω­μέ­νος ό­πως έ­λε­γαν απ’ τον Έ­κτο­ρα, τη στιγ­μή που πη­δού­σε στη γη απ’ το πρώ­το ελ­λη­νι­κό κα­ρά­βι, ε­πι­κε­φα­λής των Θεσ­σα­λών στρα­τιω­τών του. Ο Α­λέ­ξαν­δρος πρό­σφε­ρε θυ­σί­ες στη μνή­μη αυ­τού του ά­τυ­χου πο­λε­μι­στή και πα­ρα­κά­λε­σε τους θε­ούς να φα­νεί ο ί­διος τυ­χε­ρός ό­ταν θα πη­δού­σε απ’ το κα­ρά­βι του στην τρω­ι­κή α­κτή.

Το μυα­λό του ή­ταν γε­μά­το απ’ την Ι­λιά­δα του Ο­μή­ρου και μπο­ρού­σε ό­πως προαναφέρθηκε να α­παγ­γεί­λει απ’ έ­ξω έ­να με­γά­λο μέ­ρος της. Έ­βλε­πε τον ε­αυ­τό του σαν και­νού­ριο Α­χιλ­λέ­α.

Ό­ταν το κα­ρά­βι πλεύ­ρι­σε στην α­κτή της Τροί­ας, ο Α­λέ­ξαν­δρος ορ­θώ­θη­κε και έ­ρι­ξε έ­να α­κό­ντιο στις έ­ρη­μες α­κτές που α­πλώ­νο­νταν μπρο­στά του, σαν να ‘βλε­πε το στρα­τό-φά­ντα­σμα του βα­σι­λιά Πριάμου. Ή­ξε­ρε τι έ­κα­με και ή­θε­λε ν’ α­πο­δεί­ξει πως ή­ταν ο πραγμα­τι­κός κι ό­χι μό­νο ο ο­νο­μα­στι­κός αρ­χη­γός της εκ­στρα­τεί­ας. Ο χα­ρα­κτή­ρας του δεν του ε­πέ­τρε­πε να δα­νεί­ζε­ται α­πό άλ­λον τί­πο­τε, πο­λύ πε­ρισ­σό­τε­ρο τη δό­ξα.

Έ­πει­τα, έ­δω­σε δια­τα­γή στους ά­ντρες του ν’ α­πο­βι­βα­στούν και κα­θώς ήταν ε­ξαι­ρε­τι­κά θε­οσε­βής, δεδομένου ότι δεν υ­πήρ­χε ε­χθρός, έκανε μια θρησκευ­τι­κή τε­λε­τή και έδωσε εντολή να φτιά­ξουν οι στρατιώτες βω­μούς στο Δί­α, την Α­θη­νά και τον Η­ρα­κλή. Οι θε­οί που ε­πέ­λε­ξε ή­ταν ε­ξαι­ρε­τι­κά προ­σεγ­μέ­νοι και οι σύγ­χρο­νοι ιστο­ρι­κοί πρέ­πει να τους λά­βουν σο­βα­ρά υ­πό­ψη.

Ε­δώ στην Τροί­α τα ό­νει­ρα του νε­α­ρού Α­λέ­ξαν­δρου γί­νο­νταν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Ορ­γά­νω­σε «με α­πό­λυ­τη σο­βα­ρό τη­τα θε­αμα­τι­κές θυ­σί­ες στη σκιά του Πριά­μου για να κα­τευ­νά­σει το δι­καιο­λο­γη­μέ­νο θυ­μό που θα έ­νιω­θε αυ­τός ο α­τυ­χής μο­νάρ­χης, για­τί ο Νε­ο­πτόλε­μος -πρό­γο­νος του Α­λε­ξάν­δρου- τον εί­χε σκο­τώ­σει.

Η α­να­βί­ω­ση, με τέ­τοια λα­μπρό­τη­τα, ε­νός θρυ­λι­κού πα­ρελ­θόντος, α­σφα­λώς εί­χε στρα­τη­γι­κούς λό­γους, δη­λα­δή να
δια­γεί­ρει ως έ­να ση­μεί­ο τον πο­λε­μι­κό εν­θου­σια­σμό των στρα­τιω­τών, θυ­μί­ζο­ντας τους πως ή­ταν Έλ­λη­νες. Ταυ­τό­χρονα ό­μως θα ή­θε­λε να δεί­ξει ό­τι κά­τω α­πό την αρ­χη­γί­α ε­νός α­πο­γό­νου αυ­τών των Ελ­λή­νων, η ι­στο­ρί­α θα προ­μή­θευε σ’ έ­να μελ­λο­ντικό Ό­μη­ρο το υ­λι­κό ε­νός α­κό­μα πιο συ­γκλο­νι­στι­κού έ­πους.

Α­φού ε­πι­σκέ­φθη­κε και τί­μη­σε τον τά­φο του Αί­α­ντα, μί­λη­σε στους α­ξιω­μα­τού­χους της πε­ριο­χής για το σχέ­διο του να ξα­να­χτί­σει την Τροί­α και ν’ α­να­κου­φί­σει τους κα­τοί­κους α­πό τη φο­ρο­λο­γί­α.

Έ­νας α­πό τους κα­τοί­κους του Ι­λί­ου του πρό­σφε­ρε μια αρ­χαϊ­κή άρ­πα που ά­νη­κε άλ­λο­τε – ό­πως εί­πε στον Πά­ρη, τον γιο του Πριά­μου. Ο Α­λέ­ξαν­δρος δε δέ­χτη­κε το δώ­ρο λέ­γο­ντας πως θα’ ταν ευ­χά­ρι­στο να εί­χε την άρ­πα του Α­χιλ­λέ­α, του προ­γό­νου του, πα­ρά του Πά­ρη που ή­ταν άν­θρω­πος πο­λύ θη­λυ­πρε­πής και που η άρ­πα του δεν πα­ρου­σί­α­ζε κα­νέ­να εν­δια­φέ­ρον για έ­ναν στρα­τιώ­τη.


Η μεγαλοφυία και η προσωπικότητα του

Ό­ταν το 336 π.Χ. ο Α­λέ­ξαν­δρος α­νέ­βη­κε στο θρό­νο της Μα­κε­δο­νί­ας, βρι­σκό­ταν στο ει­κο­στό πρώ­το έ­τος του και δώ­δε­κα χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, ό­ταν πέ­θα­νε σε μια η­λι­κί­α ό­που οι πε­ρισσό­τε­ροι με­γά­λοι ά­ντρες βρί­σκο­νται α­κό­μη στο κα­τώ­φλι της κα­ριέ­ρας τους, ό­χι μό­νο εί­χε κα­τα­κτή­σει τον αρ­χαί­ο κό­σμο της ε­ποχής του , αλ­λά τον εί­χε θέ­σει σε πε­ρι­στρο­φή γύ­ρω α­πό έ­ναν και­νού­ριο ά­ξο­να (J.F.C. FULLER, Ι­διο­φυ­ής στρα­τη­γι­κή του Με­γά­λου Α­λε­ξάν­δρου, με­τάφ. Κ. Κο­λιό­πουλος σελ. 102).

Η ό­λη με­τέ­πει­τα πο­ρεί­α της ι­στο­ρί­ας, η πο­λι­τι­κή και η πο­λι­τι­σμι­κή ζω­ή των κα­το­πι­νών ε­πο­χών δεν μπο­ρούν να κατανοηθούν ξε­χω­ρι­στά α­πό την κα­ριέ­ρα του Α­λέ­ξαν­δρου. Αιώ­νες με­τά το θά­να­το του ο Αππια­νός ο Α­λε­ξάν­δρειος πα­ρο­μοί­ω­σε τη σύ­ντο­μη βα­σι­λεί­α του με τη «φω­τει­νή λάμ­ψη της α­στρα­πής». Μια λάμ­ψη πραγ­μα­τι­κά εκ­θαμ­βω­τι­κή. Ή­ταν ένας άν­θρω­πος ε­ντε­λώς δέ­σμιος της μοίρας του και α­πο­λύ­τως α­φο­σιω­μέ­νος στο έρ­γο του. Οι φυ­σι­κές α­πο­λαύ­σεις πλην του κυ­νη­γιού, λί­γο τον εν­διέ­φε­ραν.

Με την εξαί­ρε­ση της α­γά­πης προς τη μη­τέ­ρα του και την τρο­φό του, πο­τέ δε γο­η­τεύ­τη­κε α­πό κα­μιά γυ­ναί­κα και πα­ρό­τι νυμ­φεύ­θη­κε δύ­ο φο­ρές και οι δύ­ο γά­μοι του ή­ταν πο­λι­τι­κής και ό­χι ρο­μαντι­κής φύ­σης. «Πο­τέ δεν εί­χε ε­ρω­μέ­νη, ού­τε ή­ταν α­νί­κα­νος, ού­τε ο­μο­φυ­λό­φι­λος ό­πως οι ε­πι­κρι­τές του διέ­δω­σαν για να τον δυ­σφη­μί­σουν (FULLER σελ. 103). Στην αρ­χαιό­τη­τα κα­νείς δεν ι­σχυ­ρί­στη­κε ό­τι η πο­λύ στε­νή του φι­λί­α με τον Η­φαι­στί­ω­να εί­χε σε­ξουα­λι­κό χα­ρακτή­ρα. Και δεν μπο­ρεί να υ­πάρ­χει σή­με­ρα αμ­φι­βο­λί­α γι’ αυ­τό το ζή­τη­μα (ARTHUR WEIGALL, Μέ­γας Α­λέξαν­δρος σελ. 207). Οι ε­πι­κρι­τές του η­θε­λη­μέ­να νο­μί­ζω α­φαι­ρούν την πα­ρά­με­τρο ότι ο Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος εί­χε πρό­τυ­πο τον Α­χιλ­λέ­α που ή­ταν ο προ­γο­νός του και εί­χε πι­στό φί­λο τον Πά­τρο­κλο. Ε­πί­σης η­θε­λη­μέ­να α­φαι­ρούν κι άλ­λη πα­ρά­με­ τρο. Ο Α­ρι­στο­τέ­λης δεν δί­δα­ξε στο νε­α­ρό Αλέ­ξαν­δρο το χρι­στια­νι­κό «α­γα­πά­τε αλ­λή­λους», αλ­λά την α­ξί­α της φι­λί­ας.

Οι ε­πι­κρι­τές του λοι­πόν, ε­πα­να­λαμ­βά­νω η­θε­λη­μέ­να, δεν επι­ση­μαί­νουν την υ­πο­τα­γή των σω­μα­τι­κών εν­στί­κτων στο έρ­γο του που τον ξε­χώ­ρι­σε α­πό τους κοι­νούς αν­θρώ­πους και τον το­ πο­θέ­τη­σε στη μι­κρή ε­κεί­νη ο­μά­δα των σπά­νιων και α­νώ­τε­ρων α­τό­μων, των ο­ποί­ων η σι­δε­ρέ­νια θέ­λη­ση, ο αυ­το­έ­λεγ­χος και η α­φο­σί­ω­ση στο έρ­γο της ζω­ής τους μα­γνη­τί­ζουν όλους ό­σους έρ­χο­ νται σε ε­πα­φή μα­ζί του. Ο Α­λέ­ξαν­δρος εί­χε μια ψυ­χή που τολ­μού­σε, γι’ αυ­τό και σφρα­γί­ζει το τέ­λος μιας ι­στο­ρι­κής πε­ριό­δου και την α­παρ­χή μιας άλ­λης.

Ό­λοι οι λα­οί που «κα­τέ­κτη­σε» έ­βλε­παν ό­τι ό­χι μό­νο ή­ταν βα­σι­λιάς αλ­λά και θε­ός. «Η έμ­φυ­τη αί­σθη­σή του για τη
βα­σι­λεί­α, μια βα­σι­λεί­α που βα­σι­ζό­ταν ό­χι στη δύ­να­μη αλ­λά στην ευ­γέ­νεια του πα­ρου­σια­στι­κού, στην ιπ­πο­τι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά και στο να ζει κανείς ό­πως έ­πρε­πε να ζει έ­νας βα­σι­λιάς, βά­ρυ­νε πά­νω α­πό κά­θε πρά­ξη της εκ­πλη­κτι­κής του κα­ριέ­ρας. «Θε­ω­ρού­σε πε­ρισσό­τε­ρο βα­σι­λι­κό», γρά­φει ο Πλού­ταρ­χος, «να κα­τα­κτά τον ε­αυ­τό του πα­ρά να κα­τα­κτά άλ­λους».

Ο Α­λέ­ξαν­δρος ή­ταν γεν­νη­μέ­νος να γί­νει βα­σι­λιάς. Ό­ταν κά­ποιοι φί­λοι του που γνώ­ρι­ζαν ό­τι ή­ταν γρή­γο­ρος στα πό­δια, τον πα­ρό­τρυ­ναν να τρέ­ξει μα­ζί τους στους Ο­λυ­μπια­κούς α­γώ­νες -στους οποίους λάμ­βα­ναν μέ­ρος μό­νο Έλ­λη­νες- η α­πά­ντη­ση του ή­ταν ό­τι θα έ­τρε­χε, μό­νο αν συ­να­γω­νι­ζό­ταν με βα­σι­λιά­δες.

Α­πό τις πολ­λές πε­ρι­πτώ­σεις που δια­φαίνεται η βασιλική του νοοτροπία και η ιπ­πο­τι­κή του συ­μπε­ρι­φο­ρά α­πέ­να­ντι στους ε­χθρούς του, οι πα­ρα­κά­τω εί­ναι α­ξιο­ση­μεί­ω­τες: Ό­ταν με­τά τη νί­κη της Ισ­σού έ­μα­θε ό­τι η Σι­σύ­γαμ­βις η μη­τέ­ρα του Δα­ρεί­ου, η γυ­ναί­κα και τα παι­διά του εί­χαν συλ­λη­φθεί και θρη­νού­σαν τον υ­πο­τι­θέ­με­νο θά­να­το του, έ­στει­λε τον Λε­ονά­το να τις πλη­ρο­φο­ρή­σει ό­τι ο Δα­ρεί­ος ή­ταν α­κό­μη ζω­ντανός και ό­τι αυ­τές «θα δια­τη­ρού­σαν τη θέ­ση και την α­κο­λου­θί­α που ταί­ρια­ζε στο βα­σι­λι­κό τους α­ξί­ω­μα, κα­θώς και τον τίτλο των βα­σι­λισ­σών.

Ό­ταν την ε­πό­μενη μέ­ρα μα­ζί με τον Η­φαιστί­ω­να, τον πιο α­γα­πη­μέ­νο του φί­λο, ο Α­λέ­ξαν­δρος ε­πι­σκέ­φθη­κε τη Σι­σύ­γαμ­βι και αυ­τή, συγ­χέ­ο­ντας τον Η­φαιστί­ω­να με τον βα­σι­λιά τον προ­σκύ­νη­σε και ντρά­πη­κε ό­ταν ανα­κά­λυ­ψε το λά­θος της, ο Α­λέ­ξαν­δρος, με σε­βα­σμό και ευ­γένεια, την έ­κα­νε να το ξε­πε­ρά­σει. Την πή­ρε α­πό το χέ­ρι και ση­κώ­νο­ντας τη στα πό­δια της, της εί­πε: «Δεν έ­κα­νες λά­θος, μητέρα, για­τί κι αυ­τός ο άν­δρας εί­ναι Α­λέ­ξαν­δρος».

Αρ­γό­τε­ρα ό­ταν βρή­κε το πτώ­μα του δο­λο­φο­νη­μέ­νου Δα­ρεί­ου, το έ­στει­λε στην Περ­σέ­πο­λη «με δια­τα­γές να τα­φεί στο βα­σι­λι­κό τά­φο ό­πως εί­χαν τα­φεί όλοι οι άλ­λοι Πέρ­σες βα­σι­λιά­δες». Έ­δει­ξε τον ί­διο σε­βα­σμό για τη βα­σι­λική εξουσία, ό­ταν με το που ε­πέ­στρε­ψε α­πό την Ιν­δί­α α­να­κά­λυ­ψε ό­τι κα­τά τη διάρ­κεια της α­που­σί­ας του ο τύμ­βος του Κύ­ρου, του ι­δρυ­τή της περ­σικής αυ­το­κρα­το­ρί­ας, εί­χε συ­λη­θεί. Α­μέ­σως διέ­τα­ξε τον ι­στο­ρι­κό Α­ρι­στό­βουλο να ε­πι­διορ­θώ­σει τη ζη­μιά, να α­ντι­κα­τα­στή­σει τους κλεμ­μέ­νους θη­σαυ­ρούς με α­ντί­γρα­φα, να φρά­ξει την εί­σο­δο του τύμ­βου και να θέ­σει τη βα­σι­λι­κή σφρα­γί­δα πά­νω σε σκυ­ρό­δε­μα.

Κα­τά τον J.F.C. FULLER, α­πό ό­λες του τις πρά­ξεις η πλέ­ον τυπική της βασιλικής του νοοτροπίας εί­ναι η με­τα­χεί­ρι­ση που ε­πι­φύ­λαξε στον Πώ­ρο τον ο­ποί­ο ε­νί­κη­σε στις ό­χθες του πο­τα­μού Υ­δάσπη (Τζε­λούμ). Ό­ταν ο Α­λέ­ξαν­δρος τον ρώ­τη­σε τι εί­δους με­τα­χεί­ρι­ση ή­θε­λε, ο Πώ­ρος α­πά­ντη­σε: «Με­τα­χει­ρί­σου με, ω Α­λέ­ξαν­δρε, με βα­σι­λι­κό τρό­πο!»

Ο Α­λέ­ξαν­δρος ευ­χα­ρι­στη­μέ­νος α­πά­ντη­σε: «Σε ό, τι με α­φο­ρά, ω Πώ­ρε,τέ­τοια με­τα­χεί­ρι­ση θα έ­χεις, για σέ­να ό­μως, αυ­τό που ζη­τάς εί­ναι αυ­τό που σε ευ­χα­ρι­στεί». Αλ­λά ο Πώ­ρος εί­πε πως ό­λα αυ­τά πε­ριλαμ­βά­νο­νται σε αυ­τό. Ο Α­λέ­ξαν­δρος, α­κό­μη ευ­χα­ρι­στη­μέ­νος α­πό αυ­τή τη δή­λωση, ό­χι μό­νο του πα­ρα­χώ­ρη­σε την ε­ξου­σί­α στους Ιν­δούς του, αλ­λά πρό­σθε­σε κι άλ­λη μια χώ­ρα.

Έ­τσι με­τα­χει­ρί­στη­κε το γεν­ναί­ο άν­δρα με βα­σιλι­κό τρό­πο και ε­φε­ξής τον βρή­κε πι­στό σε ό­λα.

Η η­θι­κή α­ρε­τή που τον διέ­κρι­νε κα­τά τον πλέ­ον ξε­κά­θα­ρο τρό­πο α­πό τους συ­ναν­θρώ­πους του ή­ταν η συ­μπό­νια του προς τους άλ­λους. «Εί­ναι δύ­σκο­λο να κα­τα­νο­ή­σει κα­νείς, γρά­φει ο Tarn, πό­σο πα­ρά­δο­ξη είναι αυ­τή η ι­διό­τη­τα της συ­μπόνιας» . Η ευσπλαχνία του αντι­κα­το­πτρί­ζε­ται με τον κα­λύ­τε­ρο τρό­πο στη συ­μπε­ρι­φο­ρά του α­πέ­να­ντι στις γυ­ναί­κες, οι ο­ποί­ες σε ό­λες σχε­δόν τις ε­πο­χές θε­ω­ρού­νταν το νό­μι­μο λά­φυ­ρο του στρα­τιώ­τη. Ό­χι μό­νο ε­πέ­δει­ξε βα­σι­λι­κό σε­βα­σμό α­πέ­να­ντι στις αιχ­μά­λω­τες της οι­κο­γέ­νειας του Δα­ρεί­ου, αλ­λά α­πε­χθά­νο­νταν το βια­σμό και τη βί­α που στην ε­πο­χή του ή­ταν οι­κου­με­νικά συ­μπα­ρο­μαρ­τού­ντα του πο­λέ­μου.

Σε μια πε­ρί­πτω­ση, ό­ταν έ­μα­θε ό­τι δύ­ο Μακε­δό­νες της διοί­κη­σης του Παρ­με­νί­ω­να εί­χαν δια­φθεί­ρει τις συ­ζύ­γους ο­ρι­σμέ­νων μι­σθο­φό­ρων, έ­γρα­ψε στον Παρ­με­νί­ω­να δια­τάσ­σο­ντάς τον: «Στην πε­ρί­πτω­ση που οι άν­δρες κα­τα­δικα­στούν, να τους τι­μω­ρή­σει και να τους θα­να­τώ­σει σαν ά­γρια θη­ρί­α που γεν­νήθη­καν για την κα­τα­στρο­φή των αν­θρώ­πων». Σε μια άλ­λη πε­ρίπτω­ση, ό­ταν ο Ατρο­πά­της, αντι­βα­σι­λιάς της Μη­δί­ας, του έ­στει­λε ως δώ­ρο ε­κα­τό κο­πέ­λες, ε­ξο­πλι­σμέ­νες ως ιπ­πείς, ο Α­λέ­ξαν­δρος τις έ­διω­ξε α­πό το στρα­τό, έ­τσι ώ­στε να μην α­πο­πει­ρα­θούν να τις βιά­σουν οι Μα­κε­δό­νες ή οι βάρ­βα­ροι. Κα­τά την υπο­τι­θέ­με­νη λε­η­λα­σί­α της Περ­σέ­πο­λης διέ­τα­ξε «τους άν­δρες να σε­ βα­στούν τα πρό­σω­πα των γυ­ναι­κών και να μην πει­ρά­ξουν τα στο­λί­δια τους.

Ο Αρ­ρια­νός -εύ­στο­χα πι­στεύ­ω- έ­χει να πει γι’ αυ­τόν ως άν­δρα και ως στρα­τιώ­τη: «Ή­ταν πο­λύ ό­μορ­φος στο πα­ρου­σια­στικό και α­φιε­ρω­μέ­νος στην ά­σκη­ση, πο­λύ ε­νερ­γη­τικός στο πνεύ­μα, πο­λύ η­ρω­ι­κός στο θάρ­ρος, πο­λύ στα­θε­ρός στην τι­μή, α­γα­πού­σε πο­λύ τον κίν­δυ­νο και τη­ρού­σε αυ­στη­ρά τα κα­θή­κο­ντα του προς τους θε­ούς.

Ως προς τις α­πο­λαύ­σεις του σώ­μα­τος είχε πλή­ρη αυ­το­έ­λεγ­χο και γι’ αυ­τές του πνεύ­μα­τος ο έ­παι­νος ή­ταν η μό­νη για την ο­ποί­α ή­ταν α­κό­ρεστος.

Εί­χε εκ­πλη­κτι­κή ο­ξυ­δέρ­κεια στο να α­να­γνω­ρί­ζει τι έ­πρε­πε να γί­νει, όταν άλ­λοι ε­ξα­κο­λου­θού­σαν να βρί­σκο­νται σε α­βε­βαιό­τη­τα και διέ­βλε­πε με με­γά­λη ε­πι­τυ­χί­α α­πό την πα­ρα­τή­ρη­ση των γε­γο­νό­των το τι ή­ταν πι­θα­νό να συμ­βεί.

Ή­ταν πι­στός στις συμ­φω­νί­ες και στους δια­κα­νο­νι­σμούς που εί­χε συ­νά­ψει κα­θώς και φει­δω­λός στη δα­πά­νη χρη­μά­των για την ι­κα­νο­ποί­η­ση των δι­κών του απο­λαύ­σε­ων, ξό­δευε ό­μως α­φεί­δω­λα χά­ρη των συ­ντρό­φων του».

Ο Πλού­ταρ­χος μας πα­ρέ­χει την πα­ρα­κά­τω πε­ρι­γρα­φή της καθη­με­ρι­νής του ζω­ής, ό­ταν δεν βρι­σκό­ταν σε εκ­στρα­τεί­α: Τις μέ­ρες της α­νά­παυ­σης α­φού ση­κω­νό­ταν και προ­σέ­φε­ρε θυ­σί­ες στους θε­ούς, α­μέσως κα­θό­ταν και έ­τρω­γε περ­νώντας την η­μέ­ρα του με το κυ­νή­γι, το γρά­ψι­μο, τις δί­κες, την τα­κτο­ποί­η­ση πο­λε­μι­κών υπο­θέ­σε­ων και το διά­βα­σμα. Αν εί­χε πο­ρεί­α ό­χι ε­πεί­γου­σα, μά­θαι­νε βα­δί­ζο­ντας εί­τε το­ξο­βο­λί­α εί­τε να α­νε­βαί­νει και να κα­τε­βαί­νει σε άρ­μα που βρι­σκό­ταν σε κί­νηση».


Συ­μπεράσματα­

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, η δια­γωγή και ο χα­ρα­κτή­ρας του Με­γά­λου Α­λε­ξάν­δρου υ­πα­γο­ρευό­ταν από τρεις δια­φο­ρε­τι­κές κα­τη­γο­ρί­ες γε­γο­νό­των, που η κα­θε­μιά τους α­ντι­στοι­χού­σε σε ο­ρι­σμέ­νες φυ­σι­κές του κλί­σεις.

Πρώ­τα απ’ όλα ή­ταν, προς με­γά­λη του ευ­χαρί­στη­ση, ο α­πλός στρα­τιώ­της της τρα­χιάς Μα­κε­δο­νί­ας, ο αρ­χη­γός της μά­νας των ρι­ψο­κίν­δυ­νων ε­ταί­ρων, γε­μά­τος πο­λε­μι­κά τραύ­μα­τα, η­λιο­ψη­μέ­νος α­πό τους και­ρούς, έ­νας άν­θρω­πος που δού­λευε σκλη­ρά κι έ­πι­νε πο­λύ, προ­σι­τός σε ό­λους, δη­μο­κρά­της, πραγ­μα­τι­κά κα­λός για τους φί­λους και ά­γριος για τους εχθρούς του.

Έ­πει­τα ή­ταν η­γε­μό­νας της Α­σί­ας, βα­σι­λιάς της Βα­βυ­λώ­νας, Φα­ρα­ώ της Αι­γύ­πτου, γιος του Άμ­μω­να Δί­α και θρή­σκος. Τέ­λος ή­ταν ο Αρ­χι­στρά­τη­γος των Ελ­λή­νων, έ­νας Έλ­λη­νας καλ­λιερ­γη­μέ­νος, μορ­φω­μέ­νος, η­ρω­ι­κός με ο­μη­ρι­κό τρό­πο, ε­ρα­στής του κά­θε πράγ­μα­τος που α­ντι­προ­σώ­πευε την Α­θή­να, πνεύ­μα ευ­ρύ, λο­γι­κό και δι­πλω­μα­τι­κό.

Ο Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος δεν πε­ριο­ρί­στη­κε στο να υ­πο­τά­ξει μό­νο τους αρχαί­ους λα­ούς που κυ­ρί­ε­ψε τις χώ­ρεςτους και να γίνει κα­τα­κτη­τής και τύ­ραν­νος, αλ­λά ε­ξόρ­μη­σε στην Α­να­το­λή για να τι­μω­ρή­σει τους με­γά­λους ε­χθρούς του Ελ­λη­νι­σμού, τους Πέρ­σες, α­πε­λευ­θε­ρώ­νο­ντας συγ­χρό­νως τους λα­ούς α­πό τους διά­φο­ρους τυ­ράν­νους που τους κυ­βερ­νού­σαν και τους κα­ταδυ­νά­στευαν. Τους έ­μα­θε έ­να νέ­ο τρό­πο ζω­ής με σε­βα­σμό στα δι­καιώ­μα­τα του κά­θε πο­λί­τη.

 

ΒΙ­ΒΛΙΟ­ΓΡΑ­ΦΙΑ

  • Ο Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος και η Ελ­λη­νι­στι­κή Αυτο­κρα­το­ρί­α βι­βλιο­θή­κη Ελ­λή­νων και ξέ­νων συγ­γρα­φέ­ων, τό­μοι 81– 82. Με­τά­φρα­ση Α­λε­ξάν­δρου Κο­τζιά, εκ­δό­σεις Γα­λα­ξί­α, Α­θή­να 1963.
  • Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος ARTHUR WEIGALL, εκ­δό­σεις Πέλ­λα Με­τά­φρα­ση, Σταύ­ρου Κα­μπουρί­δη, Α­θή­να.
  • Μα­κε­δό­νες Πο­λέ­μαρ­χοι Συ­μπο­λε­μι­στές του Α­λέξαν­δρου, Ι. Τσι­μπου­κί­δης, εκ­δό­σεις Κα­λέ­ντης, Α­θή­να.
  • Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος και Ιού­λιος Καί­σαρ, βι­βλιο­θή­κη με­ταφρά­σε­ων Αρ­χαί­ων Ελ­λή­νων συγ­γρα­φέ­ων, Α­θή­να 1932.
  • Ι­στο­ρί­α του Ελ­λη­νι­κού Έ­θνους, Τό­μος Δ’ Εκδο­τι­κή Α­θη­νών.
  • Η πλα­στο­γρά­φη­ση της ι­στο­ρί­ας της Μα­κε­δονί­ας, Νι­κο­λά­ου Μάρ­τη Ευ­ρω­εκ­δο­τι­κή, Α­θή­να.
  • Μα­κε­δο­νί­α, Μα­κε­δο­νι­κός Α­γώ­νας, Κ. Δού­φλια.
  • J.F.C. FULLER, Η ι­διο­φυ­ής Στρα­τη­γι­κή του Μεγ. Α­λε­ξάν­δρου, Με­τά­φρα­ση Κ. Κο­λιό­που­λος εκ­δό­σεις Ποιό­τη­τα.
  • Ο Φί­λιπ­πος Β’, ο Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος και η Μεγά­λη Ι­δέ­α του Ελ­λη­νι­σμού της αρ­χαιότη­τας, Α­ΤΕbank, εκ­δό­σεις Α­πο­γευ­ματι­νήΒΙ­ΒΛΙΟ­ΓΡΑ­ΦΙΑ
  • Ο Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος και η Ελ­λη­νι­στι­κή Αυτο­κρα­το­ρί­α βι­βλιο­θή­κη Ελ­λή­νων και ξέ­νων συγ­γρα­φέ­ων, τό­μοι 81– 82. Με­τά­φρα­ση Α­λε­ξάν­δρου Κο­τζιά, εκ­δό­σεις Γα­λα­ξί­α, Α­θή­να 1963.
  • Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος ARTHUR WEIGALL, εκ­δό­σεις Πέλ­λα Με­τά­φρα­ση, Σταύ­ρου Κα­μπουρί­δη, Α­θή­να.
  • Μα­κε­δό­νες Πο­λέ­μαρ­χοι Συ­μπο­λε­μι­στές του Α­λέξαν­δρου, Ι. Τσι­μπου­κί­δης, εκ­δό­σεις Κα­λέ­ντης, Α­θή­να.
  • Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος και Ιού­λιος Καί­σαρ, βι­βλιο­θή­κη με­ταφρά­σε­ων Αρ­χαί­ων Ελ­λή­νων συγ­γρα­φέ­ων, Α­θή­να 1932.
  • Ι­στο­ρί­α του Ελ­λη­νι­κού Έ­θνους, Τό­μος Δ’ Εκδο­τι­κή Α­θη­νών.
  • Η πλα­στο­γρά­φη­ση της ι­στο­ρί­ας της Μα­κε­δονί­ας, Νι­κο­λά­ου Μάρ­τη Ευ­ρω­εκ­δο­τι­κή, Α­θή­να.
  • Μα­κε­δο­νί­α, Μα­κε­δο­νι­κός Α­γώ­νας, Κ. Δού­φλια.
  • J.F.C. FULLER, Η ι­διο­φυ­ής Στρα­τη­γι­κή του Μεγ. Α­λε­ξάν­δρου, Με­τά­φρα­ση Κ. Κο­λιό­που­λος εκ­δό­σεις Ποιό­τη­τα.
  • Ο Φί­λιπ­πος Β’, ο Μέ­γας Α­λέ­ξαν­δρος και η Μεγά­λη Ι­δέ­α του Ελ­λη­νι­σμού της αρ­χαιότη­τας, Α­ΤΕbank, εκ­δό­σεις Α­πο­γευ­ματι­νή

 

Πηγή: ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ (pdf), (Αντιγραφή Μέλια για το ιστολόγιο) Αβέρωφ

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 839

megas alexandros 09


Τὸ κάτωθι ἀπόσπασμα περιέχεται στὸ νέο βιβλίο τῆς Ἑνωμένης Ρωμηοσύνης “Ὁ Ὅσιος Πορφύριος (Μαρτυρίες – Διηγήσεις – Νουθεσίες)” τῆς ἐκδοτικῆς σειρᾶς “Ὀρθόδοξο βίωμα”. Ἡ πρώτη παρουσίαση τοῦ βιβλίου πραγματοποιήθηκε τὴν Κυριακὴ 22 Ἰανουαρίου στὴν Ι.Μ. Παντοκράτορος Νταοῦ Πεντέλης.

«Μιά μέρα πού πήγαμε, μᾶς ἔλεγε ὁ Γέροντας ὅτι μέ τό χάρισμα πού εἶχε ἀπό μικρός, διέκρινε ἀπό πολύ μακριά νερά, ἅγια Λείψανα, ἀρχαίους Ναούς, ἀρχαίους τάφους. Ἀκόμα καί γιά τόν τάφο τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, μᾶς ἔλεγε ὅτι δέν εἶναι οὔτε στήν Αἴγυπτο οὔτε ἐκεῖ πού τόν ψάχνουν, ἀλλά εἶναι ἐδῶ στήν Ἑλλάδα κοντά στό ἀρχαῖο Δίον καί συγκεκριμένα στήν Κατερίνη στήν “Κονταριώτισσα”, δίπλα σ᾽ ἕνα παλιό ἐκκλησάκι τῆς Παναγίας».

Για να βρείτε την σχετική ανάρτηση με το επίμαχο απόσπασμα όπως αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην ιστοσελίδα της Ενωμένης Ρωμηοσύνης.
Δημιουργία – Επεξεργασία βίντεο: ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΕΝ ΟΨΕΙ
Ευχαριστώ θερμά την ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ για την παραχώρηση της άδειας προβολής του βίντεο μέσα από το κανάλι

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΕΝ ΟΨΕΙ

 

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 687

megas aleksandros tafos agios porfyrios 01


Εἶναι λογικὸ νὰ ἔθαψαν τιμητικὰ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο στὸ χῶμα ἐκεῖνο ποὺ κάρπιζε τὰ κοντάρια τῆς Μακεδονικῆς Φάλαγγας ( βλ. ΣΑΡΙΣΑ). Δὲν τὸ λέμε ἐμεῖς τὸ λένε τὰ ἱστορικὰ τοπωνύμια καὶ ἕνας ΑΓΙΟΣ τῆς Ἐκκλησίας μας. Πῶς λοιπὸν τὸ ἴδιο το τοπωνύμιο ὑποστηρίζει ἀπὸ μόνο του τὸν θεόπνευστο λόγο τοῦ ΑΓΙΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ. Ἐμεῖς ἐνισχύουμε τὸ ἐπιχείρημα αὐτὸ μέσα ἀπὸ τὶς πηγὲς. Πᾶμε λοιπὸν ἀδελφοὶ γιατί ὅταν θὰ βρεθεῖ ὁ Μεγάλος τῆς Ἱστορίας θὰ σειστεῖ τὸ ἔδαφος τοῦ πλανήτη μας. Ποῦ καὶ πῶς φτιαχνόταν τὸ κοντάρι τῆς ΣΑΡΙΣΑΣ;

«Η σάρισα ἦταν ἀρχαῖο ὅπλο, ἕνα δόρυ μεγάλου μήκους, τὸ βασικὸ ἐπιθετικὸ ὅπλο τῆς μακεδονικῆς φάλαγγας. Ἡ σάρισα ἦταν κατασκευασμένη ἀπὸ σκληρὸ ξύλο κρανιᾶς, δέντρο ποὺ ἀφθονεῖ στὰ βουνὰ τῆς δυτικῆς Μακεδονίας (τῆς Ἄνω Μακεδονίας των ἀρχαίων). Ἡ κρανιὰ φτάνει σὲ μεγάλο ὕψος μὲ....

εὐθὺ κορμό, παρέχοντας ἔτσι δόρατα μὲ μεγάλο μῆκος, σχετικὰ ἐλαφρά, μὲ σκληρότητα καὶ ἀντοχή.

Χαρακτηριστικό τῆς σάρισας, τὸ ὁποῖο κυρίως διαφοροποιοῦσε τὴ μακεδονικὴ ἀπὸ τὶς ὀπλιτικὲς φάλαγγες, ἦταν τὸ μῆκος της. Ἀρχικὰ περίπου 5,5 μέτρα, ἔφτασε τὸν 2ο π.Χ. αἰώνα τὰ 6,50 μέτρα. Εἶχε σιδερένια αἰχμὴ καὶ σαυρωτήρα στὸ ἀντίθετο ἄκρο, ὡς ἀντίβαρο καὶ γιὰ νὰ καρφώνεται στὸ ἔδαφος. Ὁ φαλαγγίτης τὴ χειριζόταν μὲ τὰ δύο χέρια.

Ἡ λέξη εἶναι ἄγνωστης ἐτυμολογίας καὶ προφανῶς ἀποτελεῖ κατάλοιπο ἰδιωματισμοῦ τῆς μακεδονικῆς διαλέκτου, ἢ λεξιδάνειο ἀπὸ τοὺς γειτονικοὺς λαούς. Σάρισες ὀνομάζονταν τὰ μακεδονικὰ δόρατα καὶ πρὸ τοῦ Φιλίππου, αὐτὸς ὅμως εἶναι ποὺ ἐπινόησε τὴν αὔξηση τοῦ μήκους τους καὶ ὡς ἐκ τούτου δημιούργησε τὴ μακεδονικὴ φάλαγγα.» (wikipedia)

ΠΟΙΑ συγκεκριμένη γῆ κάρπιζε καὶ προμήθευε μὲ ΚΟΝΤΑΡΙΑ τὶς Σάρισες καὶ ἐξόπλιζε ἔτσι τὶς μακεδονικὲς φάλαγγες νικηφόρα;

«Ὁ Βυζαντινὸς Ναὸς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, στὴν Κονταριώτισσα, Πιερίας, ἔργο βυζαντινοῦ ρυθμοῦ ποὺ χρονολογεῖται ἀπὸ τὸν 11ο αἰώνα, ἀποτελεῖ σημαντικὸ ἀξιοθέατό τῆς περιοχῆς κοντὰ στὸ ΔΙΟΝ στὶς ὑπώρειες τῶν Πιερίων καὶ τοῦ Ὀλύμπου. Στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰώνα ὁ ἐπίσκοπος Κίτρους Παρθένιος Βαρδάκας ἔγραψε ἕνα βιβλίο, τὸ ὁποῖο περιεῖχε διάφορες πληροφορίες γιὰ τὶς κυριότερες πόλεις καὶ χωριὰ τοῦ νομοῦ Πιερίας. Ἀνάμεσα στὶς ἄλλες πληροφορίες ποὺ ἔγραψε γιὰ τὴν Κονταριώτισσα ἦταν καὶ οἱ ἑξῆς:

Τὸ ὄνομα Κονταργιώτισσα ἔλαβε τὸ χωρίον ἐκ τοῦ προρρηθέντος βυζαντινοῦ ἐξωκκλησίου τῆς Παναγίας, ἥτις ὠνομάζετο Κονταργιώτισσα Παναγία, ἐκ τοῦ ὅτι κὰθ΄ ἠμᾶς ἐξήγοντο κοντοὶ καὶ κοντάρια ἐκ τοῦ περὶ αὐτὴν δάσους.

Μετάφραση:

Τὸ ὄνομα Κονταργιώτισσα πῆρε τὸ χωριὸ ἀπὸ τὸ βυζαντινὸ ἐξωκλήσι τῆς Παναγίας, ποὺ προαναφέραμε, τὸ ὁποῖο ὀνομαζόταν Παναγία Κονταργιώτισσα, γιατί ἀπὸ τὸ δάσος ποὺ ὑπῆρχε γύρω ἀπὸ τὸ ναὸ κατασκευάζονταν ξύλινα κοντάρια» (kontariotissa)

Τί μᾶς ἐπεσήμανε Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ γιὰ τὸν τάφο τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου;

«Μιὰ μέρα ποῦ πήγαμε, μᾶς ἔλεγε ὁ Γέροντας ὅτι μὲ τὸ χάρισμα ποῦ εἶχε ἀπὸ μικρός, διέκρινε ἀπὸ πολὺ μακριὰ νερά, ἅγια Λείψανα, ἀρχαίους Ναούς, ἀρχαίους τάφους. Ἀκόμα καὶ γιὰ τὸν τάφο τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, μᾶς ἔλεγε ὅτι δὲν εἶναι οὔτε στὴν Αἴγυπτο οὔτε ἐκεῖ ποῦ τὸν ψάχνουν, ἀλλὰ εἶναι ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα κοντὰ στὸ ἀρχαῖο Δίον καὶ συγκεκριμένα στὴν Κατερίνη στὴν “Κονταριώτισσα”, δίπλα σ? ἕνα παλιὸ ἐκκλησάκι τῆς Παναγίας»

Τὸ κάτωθι ἀπόσπασμα περιέχεται στὸ νέο βιβλίο τῆς Ἑνωμένης Ρωμηοσύνης “Ὁ Ὅσιος Πορφύριος (Μαρτυρίες – Διηγήσεις – Νουθεσίες)” τῆς ἐκδοτικῆς σειρᾶς “Ὀρθόδοξο βίωμα” (enromiosini)

Πῶς λοιπὸν τὸ ἴδιο το τοπωνύμιο ὑποστηρίζει ἀπὸ μόνο του τὸν θεόπνευστο λόγο τοῦ ΑΓΙΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ. Σὲ αὐτὴ τὴν ΓΗ τῆς ΠΑΝΑΓΙΑΣ τῆς Κονταριώτισσας ἡ ἀνθρωπότητα θὰ ἔρθει γιὰ νὰ προσκυνήσει τὴν Ἑλληνικὴ ἱστορία . Φαίνεται ὅτι τὸ σκήνωμα τοῦ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ δὲν κάηκε ἀλλὰ ταριχεύθηκε μὲ ὅτι πιὸ τέλειο διέθετε ἡ τεχνική των Αἰγυπτίων (βλ. ἐμποτισμὸς σὲ μέλι) καὶ μεταφέρθηκε στὴν Μακεδονία κρυφὰ . Φαίνεται ὅτι μεταφέρθηκε ΚΑΙ διασώθηκε τὸ σκήνωμα γιὰ νὰ ὑπηρετήσει τὶς μέρες μας ποὺ εἶναι καὶ αὐτὲς θὰ καταστοῦν ἱστορικές. Ἡ ἀνεύρεση τοῦ τάφου καὶ τοῦ σκηνώματος τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου θὰ ἑνώσει δυὸ σημαντικὲς περιόδους γιὰ τὸν Ἑλληνισμό.

Ἡ πρώτη ἱστορικὴ περίοδος γράφτηκε στὴν Παγκόσμια ἱστορία μὲ χρυσὰ γράμματα μὲ τὸ ἐκπολιτιστικὸ ἔργο τοῦ μεγάλου ἐπίγειου βασιλιὰ ποὺ κατέστησε τὴν Ἑλληνικὴ Γλώσσα στρατηγικὸ ἐργαλεῖο καὶ διὰ αὐτῆς διαδόθηκε τὸ μήνυμα τοῦ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ στὸ τότε γνωστὸ κόσμο

Ἡ δεύτερη ἱστορικὴ περίοδος ἑτοιμάζεται ΘΕΙΑ ΒΟΥΛΗ νὰ γράψει ἱστορία μὲ τὴν ἀνάδειξη τοῦ Ἑλληνοχριστιανικοῦ Πολιτισμοῦ ὡς μοναδικοῦ θεραπευτικοῦ μέσου στὴν ἴαση τῆς φλεγμένουσας ἀπὸ πάθη ἀνθρωπότητας.

Μὲ πίστη καὶ ἐλπίδα

Δρ. Κωνσταντῖνος Βαρδάκας

Ὅταν ξυπνήσει ἥ τῆς Μακεδονίας ΓΗ θὰ τοὺς κυνηγήσει μὲ τὰ ΚΟΝΤΑΡΙΑ της!

 

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 618

megas aleksandros 01


Οἱ ἀρχαῖοι Ρωμαῖοι ἦσαν πολὺ ὑπερήφανοι γιὰ τὴν πολεμική τους ἀνδρεία καὶ τὰ στρατιωτικά τους κατορθώματα. Ἐν σχέσει πρὸς τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες, στοὺς ὁποίους ἦσαν πρόθυμοι νὰ τοὺς ἀναγνωρίσουν τὴν πολιτιστικὴ καὶ πνευματικὴ ὑπεροχή, ἐν τούτοις ὁ ρωμαϊκὸς πατριωτισμὸς καὶ τὸ ἐθνικό τους αἴσθημα θεωροῦσε ὅτι στὸν στρατιωτικὸ τομέα οἱ Ρωμαῖοι ἦσαν ἀνώτεροι τῶν Ἑλλήνων, καὶ ἀπόδειξη αὐτοῦ ἀποτελοῦσαν οἱ ρωμαϊκὲς κατακτήσεις, ἡ τεράστια αὐτοκρατορία τους ποὺ εἶχε ὑποτάξει ὅλα τὰ ἑλληνιστικὰ βασίλεια. Ἐξαίρεση σὲ αὐτὴν τὴν αἴσθηση στρατιωτικῆς ὑπεροχῆς τῶν Ρωμαίων ἀποτελοῦσε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, στοῦ ὁποίου τὴ στρατιωτικὴ ἰδιοφυΐα καὶ ἀνδρεία οἱ Ρωμαῖοι ὑποκλίνονταν. Μάλιστα, ὁ μέγας Μακεδὼν στρατηλάτης καὶ κοσμοκράτωρ ἀποτελοῦσε γιὰ κάθε Ρωμαῖο στρατιωτικὸ τὸ ἀξεπέραστο πρότυπο ποὺ ὅλοι ἐπιθυμοῦσαν νὰ μιμηθοῦν καὶ ἤλπιζαν νὰ τὸ ξεπεράσουν. Ἂς δοῦμε μερικὰ παραδείγματα αὐτοῦ τοῦ φαινομένου ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ τὸ ἀποκαλέσουμε imitatio Alexandri («μίμησις Ἀλεξάνδρου»).

Χαρακτηριστικὰ ὁ Σουητώνιος ἀνα­φέρει ὅτι, ὅταν ὁ Ἰούλιος Καίσαρας εὑρισκόμενος στὰ Γάδειρα τῆς Ἱσπανίας (σημερινὸ Cadiz), εἶδε σὲ κάποιον ναὸ ἕνα ἄγαλμα τοῦ Ἀλεξάνδρου, ξέσπασε σὲ δάκρυα ἀναλογιζόμενος ὅτι ὁ ἴδιος δὲν εἶχε κατορθώσει ἀκόμη τίποτε σπουδαῖο, ὅταν ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος στὴν ἴδια ἡλικία εἶχε κατακτήσει τὸν κόσμο (Suetonius, Jul. 7). Ἀργότερα, ὁ Ἰούλιος Καίσαρας καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ Ὀκταβιανὸς Αὔγουστος εἰσήγαγαν τὴ λατρεία τῆς Εἰρήνης (PAX) καὶ ἔστηναν βωμοὺς στὴ Θεὰ τῆς Εἰρήνης (Ara Pacis), προσπαθοῦσαν ἐνσυνειδήτως νὰ μιμηθοῦν τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο ὡς παγκόσμιο εἰρηνοποιὸ καὶ εἰσηγητὴ μίας παγκοσμίου αὐτοκρατορικῆς εἰρήνης, ὅπως ἦταν ἡ Pax Romana. Ὁ Μᾶρκος Ἀντώνιος ὀνόμασε τὸν γιὸ ποὺ ἀπέκτησε μὲ τὴν Κλεοπάτρα Ἀλέξανδρο Ἥλιο, γιὰ νὰ δηλώσει ὅτι ὁ γιός του θὰ γίνει ὁ κυρίαρχος τῆς Ἑλληνιστικῆς Ἀνατολῆς καὶ τοῦ κόσμου ὅλου (Πλουτάρχου, Ἀντώνιος 22). Ἐπίσης, ὁ Πλούταρχος γράφει ὅτι, ὅταν ὁ Ἀντώνιος κάλυψε τὸ νεκρὸ σῶμα τοῦ Βρούτου μὲ τὸν μανδύα του, θέλησε νὰ μιμηθεῖ τὸν Ἀλέξανδρο ποὺ κάλυψε ἀπὸ σεβασμὸ τὴ σορὸ τοῦ Δαρείου (Πλουτάρχου, Βροῦτος 53). Ὁ Πομπήϊος ἐκολακεύετο νὰ θεωρεῖ ἑαυτὸν ὅτι ὁμοίαζε στὴν ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση μὲ τὸν μεγάλο στρατηλάτη μία ὁμοιότητα ποὺ μόνον ὁ ἴδιος ἔβλεπε καὶ ὄχι οἱ ἄλλοι (Πλουτάρχου, Πομπήϊος 2) καὶ μάλιστα φρόντιζε νὰ χτενίζει τὴν κόμη του ὅπως ἀπεικονίζετο ἡ κόμμωση τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου στὰ πορτρέτα καὶ τὶς προτομὲς τοῦ μεγάλου Μακεδόνα.

Ἡ μεγάλη ρωμαϊκὴ οἰκογένεια τῶν Σκιπιώνων διέδιδε ὡς πατρογονική της παράδοση ὅτι τὴν μητέρα τοῦ Σκιπίωνος Ἀφρικανοῦ εἶχε ἐπισκεφθεῖ λίγο πρὶν ἀπὸ τὴ γέννησή του, ἕνα φίδι ὡς θεϊκὸ σημάδι, ὅπως ἀκριβῶς εἶχε συμβεῖ καὶ μὲ τὴν Ὀλυμπιάδα, τὴ μητέρα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου (τὸ ἀναφέρει ὁ Λίβιος στὴν Ἱστορία του 26.19.7). Ἐπίσης, ὁ Ὀκταβιανὸς Αὔγουστος χρησιμοποίησε ὡς ἐπίσημη σφραγῖδα του μία ἀπεικόνιση τῆς μορφῆς τοῦ Ἀλεξάνδρου (Σουητώνιος, Βίος Αὐγούστου 50). Ἀκόμη, εὑρισκόμενος στὴν Αἴγυπτο, προσκύνησε τὴ σαρκοφάγο τοῦ Ἀλεξάνδρου, καὶ κατέθεσε σὲ αὐτὴν χρυσὸ στέφανο καὶ ἄνθη (Σουητώνιος, Βίος Αὐγούστου 18). Αὐτὸς δὲ ὁ Καλιγούλας ζήτησε νὰ τοῦ φέρουν τὸν θώρακα τοῦ μεγάλου στρατηλάτου ἀπὸ τὸν τάφο του στὴν Αἴγυπτο, γιὰ νὰ τὸν φορέσει (Σουητώνιος, Βίος Καλιγούλα 52).

Ἀλλὰ καὶ οἱ μετέπειτα Ρωμαῖοι αὐτοκράτορες ἀρέσκοντο νὰ τοὺς συγκρίνουν μὲ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο (βλ. Νέρων, Τραϊανός, Ἀντωνῖνος) καὶ ἐμιμοῦντο τὴν ἐλαφρὰ κλίση τῆς κεφαλῆς, τὴν τόσο χαρακτηριστικὴ στάση τοῦ στρατηλάτου, τὴν ἀνεστραμμένη πρὸς τὰ πίσω κόμμωση τοῦ Ἀλεξάνδρου, καὶ συχνὰ ἀπεικονίζοντο σὲ προτομές, ἀγάλματα καὶ νομίσματα μὲ χαρακτηριστικά τῆς μορφῆς τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου.

 

Πηγή: Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 818

megas alexandros 06

Ο Μέγας Αλέξανδρος ακολουθώντας το αρχαιοελληνικό πρότυπο διοίκησης πολεμούσε πάντα στην πρώτη γραμμή, διοικώντας δια του παραδείγματος. Οι στρατιώτες του ουδέποτε αισθάνθηκαν μόνοι, αλλά αντιθέτως εμπνέονταν από τον μέγα στρατηλάτη, επιδιώκοντας να φανούν αντάξιοι της εμπιστοσύνης του.


Περί το 325 π.Χ, κατά την διάρκεια της εκστρατείας στην Ινδία και συγκεκριμένα στην πολιορκία εναντίον των Μαλλών και Οξυδαρκών, όταν τα τμήματα υπό τον Αλέξανδρο και τον Περδίκκα αντίστοιχα, ετοιμάζονταν να προσβάλουν τα τείχη, ο μάντης Δημοφών είπε στον Αλέξανδρο να εγκαταλείψει την πολιορκία, διότι οι οιωνοί προέβλεπαν σοβαρό τραυματισμό του. Είναι βέβαιον ότι ο Αλέξανδρος είχε σοβαρούς λόγους να είναι οργισμένος με τους μάντεις της ακολουθίας του, οι οποίοι αντί να τον βοηθούν να χειραγωγεί τη στρατιά, του έφερναν εμπόδια. Όταν τον προκαλούσαν οι Σκύθες στον Ιαξάρτη, ο Αρίστανδρος αρνήθηκε να παρερμηνεύσει τους δυσμενείς οιωνούς και όταν οι Μακεδόνες αρνήθηκαν να προχωρήσουν πέρα από τον Ύφασι, οι μάντεις και πάλι αρνήθηκαν να παρερμηνεύσουν τους δυσμενείς οιωνούς. Έτσι ο Αλέξανδρος επέπληξε ευθέως τον Δημοφώντα, διότι η μαντεία του υπονόμευε την μαχητικότητα των Μακεδόνων και προχώρησε στην πολιορκία.

Οι Ινδικές πόλεις δεν είχαν τις οχυρώσεις των Μεσογειακών ή Μεσοποτάμιων πόλεων, στην εκπόρθηση των οποίων οι Μακεδόνες είχαν αποκτήσει μεγάλη εμπειρία και τα συνήθως χωμάτινα Ινδικά τείχη δεν άντεχαν τις εφόδους. Έτσι η πόλη των Μαλλών έπεσε κι αυτή εύκολα, όμως η μεγάλη εμπειρία των Μακεδόνων και η σχετικά ασθενής οχύρωση της πόλης μετέτρεψαν την αυτοπεποίθησή τους σε υπεροψία, που τους οδήγησε σε μία σειρά από παιδαριώδη σφάλματα. Ίσως πάλι τα σφάλματα να προκλήθηκαν από ψυχική κόπωση και απροθυμία των Μακεδόνων για άλλους κινδύνους. Οι περισσότεροι δεν πήραν μαζί τους πολιορκητικές κλίμακες και ενώ το τμήμα του Αλεξάνδρου παραβίασε μία μικρή πύλη και μπήκε εύκολα στην πόλη, το τμήμα του Περδίκκα καθυστέρησε πολύ να ανέβει στα τείχη. Το αποτέλεσμα ήταν να αποσυντονιστούν τα δύο τμήματα και να εκνευριστεί ο Αλέξανδρος.

Οι Ινδοί είχαν υποχωρήσει στην ακρόπολη αποφασισμένοι να την υπερασπιστούν, ο Περδίκκας αγωνιζόταν να καταλάβει τα τείχη και οι κλίμακες δεν είχαν έλθει ακόμη. Όταν εμφανίστηκαν οι πρώτοι Μακεδόνες, που έφερναν κλίμακες, ο Αλέξανδρος εκνευρισμένος από τα λάθη, που είχαν κάνει, άρπαξε μία και άρχισε να ανεβαίνει στα τείχη της ακρόπολης καλυπτόμενος κάτω από την ασπίδα του. Τον ακολουθούσαν ο υπασπιστής Πευκέστας με την ιερή ασπίδα από το ναό της Ιλιάδας Αθηνάς και ο σωματοφύλακας Λεοννάτος, ενώ ο διμοιρίτης Αβρέας ανέβαινε από άλλη κλίμακα. Φυσικά, ούτε σ’ αυτό το σημαντικό περιστατικό μπορούσαν να είναι απόλυτα σύμφωνοι όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς και μόνο για τον Πευκέστα συμφωνούν. Κάποιοι μάλιστα είχαν γράψει ότι μαζί με τον Αλέξανδρο ήταν ο Πευκέστας και ο Πτολεμαίος του Λάγου. Ωστόσο ο ίδιος ο Πτολεμαίος έγραψε ότι δεν βρισκόταν καν σ’ εκείνη την πόλη, αλλά ήταν επικεφαλής άλλης δύναμης και πολεμούσε εναντίον άλλων Ινδών. Κάποιοι άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, προφανώς έκριναν ασθενή τη μνήμη του Πτολεμαίου και αποφάσισαν ότι εκείνος, που ήταν σωματοφύλακας και όχι ο απλός υπασπιστής Πευκέστας, έσωσε τον Αλέξανδρο και γι’ αυτό του απένειμαν τον τίτλο του Σωτήρος. Ο Πλούταρχος αναφέρει τον Πευκέστα και κάποιον Λιμναίο. Οι Διόδωρος, Κούρτιος και Ιουστίνος λένε ότι ο Πευκέστας ανέβηκε αργότερα, μαζί με τους άλλους υπασπιστές, και ότι μέχρι τότε ο Αλέξανδρος πολεμούσε μόνος του.

Μόλις ο Αλέξανδρος πάτησε τα τείχη, απώθησε τους Μαλλούς από εκείνο το σημείο, άλλους χτυπώντας τους με την ασπίδα του και άλλους σκοτώνοντάς τους με το ξίφος του. Γνωρίζουμε, ότι ο Αλέξανδρος έφερε κοπίδα, άρα εδώ είτε έχουμε ανακρίβεια των αρχαίων ιστορικών, είτε ο Αλέξανδρος πράγματι χρησιμοποίησε το δευτερεύον αγχέμαχο όπλο των πεζών, επειδή κι εκείνος μαχόταν πεζός. Οι υπασπιστές βλέποντας το βασιλέα τους μόνο επάνω στα τείχη, ανάμεσα στους εχθρούς, τρομοκρατήθηκαν και ολοκλήρωσαν την αλληλουχία των λαθών. Από τη βιασύνη τους, ανέβηκαν πολλοί μαζί στις κλίμακες, που έσπασαν από το βάρος, αποκόπτοντας μόνους ανάμεσα στους Ινδούς τον Αλέξανδρο, τον Πευκέστα, τον Λεοννάτο και τον Αβρέα. Δεν είχαν άλλη επιλογή ο μεν Αλέξανδρος από το να επιδιώξει τον ηρωικό θάνατο, που αρμόζει σε ένα δοξασμένο βασιλιά, οι δε άλλοι τρεις από το να σκοτωθούν προστατεύοντας τον βασιλιά τους.

Από τη λαμπρότητα των όπλων και την μεγάλη του τόλμη, οι Μαλλοί κατάλαβαν ποιόν είχαν μπροστά τους και δίστασαν να του επιτεθούν. Επειδή από τους γύρω πύργους έβαλλαν εναντίον του, ο Αλέξανδρος από τις επάλξεις πήδηξε στο εσωτερικό της ακρόπολης και, για να προστατέψει τα νώτα του, ακούμπησε την πλάτη στο τείχος. Ο αρχηγός των Ινδών του επιτέθηκε, ο Αλέξανδρος τον σκότωσε και οι άλλοι παρέμειναν στις θέσεις τους. Ο Αλέξανδρος τους πετούσε πέτρες και χτυπούσε με το ξίφος του όποιον πλησίαζε περισσότερο. Οι Ινδοί δεν τόλμησαν να πλησιάσουν περισσότερο, αλλά τον περικύκλωσαν και του έριχναν ό,τι εύρισκαν. Μόλις έφτασαν δίπλα του και οι άλλοι τρεις Μακεδόνες, ο Αβρέας χτυπήθηκε από βέλος στο πρόσωπο και σκοτώθηκε, ενώ ένα άλλο βέλος χτύπησε τον Αλέξανδρο στο στήθος. Διαπέρασε τον λινοθώρακα και καρφώθηκε στα πλευρά πάνω από τον αριστερό μαστό. Παρά τον σοβαρό τραυματισμό του συνέχισε να μάχεται για λίγο, αλλά μετά λιποθύμησε από την αιμορραγία. Ο Πευκέστας με την ιερή ασπίδα και ο Λεοννάτος στάθηκαν από πάνω του, για να τον προστατέψουν από τις βολές. Με εξαίρεση τον Αρριανό, που δίνει την παραπάνω περιγραφή, οι υπόλοιποι αρχαίοι ιστορικοί προβάλλουν υπερβολικά την μαχητική ικανότητα του βαριά τραυματισμένου Αλεξάνδρου και πριν χάσει τις αισθήσεις του τον θέλουν να σκοτώνει τον Ινδό, που τόλμησε να τον τραυματίσει. Μάλιστα, ο Ιουστίνος θέλει τον Αλέξανδρο «να κατακόπτει ή να απωθεί ολομόναχος πολλές χιλιάδες» εχθρών.

Στο μεταξύ οι υπασπιστές που κατάφεραν να καταστρέψουν τις κλίμακες και να καθηλωθούν έξω από τα τείχη, αναζητούσαν τρόπους να αναρριχηθούν. Έμπηγαν πασσάλους στο χωμάτινο τείχος και σκαρφάλωναν με δυσκολία. Ανεβαίνοντας στο τείχος είδαν τον Αλέξανδρο λιπόθυμο και έτρεξαν να βοηθήσουν τον Πευκέστα και τον Λεοννάτο, που αντιστέκονταν σθεναρά. Κάποιοι απ’ αυτούς έσπασαν τον μοχλό, που ασφάλιζε την πύλη του μεταπυργίου και οι υπόλοιποι, έξω από τα τείχη, χτυπούσαν με ορμή τους ώμους τους πάνω της, ώσπου την παραβίασαν και εισέβαλαν στην ακρόπολη. Αναστατωμένοι από τα λάθη τους και έξαλλοι από τον τραυματισμό του βασιλιά τους, ο οποίος δεν ήξεραν αν ζούσε ή όχι, οι Μακεδόνες έσφαξαν όλους τους Μαλλούς, ακόμη και τα γυναικόπαιδα.

 

Χάρτης Ινδικής εκστρατείας Μεγ. Αλέξανδρου_πηγή wikipedia
Χάρτης Ινδικής εκστρατείας Μεγ. Αλέξανδρου_πηγή wikipedia


Οι εταίροι χρησιμοποιώντας την ασπίδα του Αλεξάνδρου ως φορείο, τον μετέφεραν στο στρατόπεδο σε πολύ άσχημη κατάσταση. Σύμφωνα με τον Πτολεμαίο, από την πληγή εκτός από αίμα έβγαινε και αέρας, κάτι που σημαίνει ότι το βέλος είχε τρυπήσει και τους πνεύμονες. Το βέλος των Μαλλών είχε σφηνωθεί στα οστά του θώρακα, στο ύψος του μαστού, μπροστά από την καρδιά και δεν έβγαινε. Έτσι δεν μπορούσαν να του αφαιρέσουν τον λινοθώρακα και φοβόντουσαν μήπως οι κραδασμοί απ’ το πριόνισμα του στελέχους σπάσουν τα πλευρά και προκληθεί εσωτερική αιμορραγία. Τελικά τους παρότρυνε ο ίδιος να το πριονίσουν. Με μεγάλη δυσκολία και κόπο πριόνισαν το ξύλινο βέλος, για να μπορέσουν να του βγάλουν το λινοθώρακα, και μετά προσπάθησαν να βγάλουν την ακίδα. Η πληγή είχε μήκος 4 δακτύλους (περίπου 7,4 εκ) και πλάτος 3 (περίπου 5,5 εκ). Μόλις έβγαλαν την ακίδα, προκλήθηκε μεγάλη αιμορραγία και ο Αλέξανδρος ξανάχασε τις αισθήσεις του. Αυτός που αφαίρεσε το βέλος, ήταν ο ιατρός Κριτόδημος από την Κω και του γένους των Ασκληπιαδών.

Σύμφωνα όμως με τον Πλούταρχο και άλλους μη σωζόμενους ιστορικούς δεν υπήρχε γιατρός εκεί κοντά και ο Αλέξανδρος διέταξε τον Περδίκκα να σκίσει την πληγή με το ξίφος του και να βγάλει το βέλος. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι η στρατιά του Αλεξάνδρου διέθετε όχι μόνο γιατρούς, αλλά ολόκληρη υγειονομική υπηρεσία. Δεν πρέπει να παρασυρθούμε από την ταχεία προέλαση του εταιρικού ιππικού και να συμπεράνουμε ότι επρόκειτο για μία καταδρομική επιχείρηση, στην οποία ασφαλώς δεν έχουν θέση οι γιατροί. Κατά την προέλαση εναντίον των Μαλλών, τα τμήματα της στρατιάς παραδίδεται ότι ενεπλάκησαν κατά σειρά, όπως ακριβώς είναι αναμενόμενο από τη σχετική ταχύτητα κίνησής τους: ιππείς – ψιλοί – οπλίτες – μηχανές.

Οι μηχανές μεταφέρονταν αποσυναρμολογημένες με σκευοφόρα και εφόσον ούτως ή άλλως υπήρχαν σκευοφόρα και μάλιστα με πολύ βαρύ φορτίο, ήταν απόλυτα λογικό να προστεθούν μερικά ακόμη για τους γιατρούς και το φαρμακευτικό υλικό. Επιπλέον, αν δεν υπήρχαν γιατροί και σκευοφόρα του Υγειονομικού Σώματος, θα ήταν αδύνατη η περίθαλψη και διακομιδή των τραυματιών, που είναι εκ των ων ουκ άνευ σε τακτικές επιχειρήσεις τακτικών στρατιωτικών τμημάτων. Τέλος, το σοβαρότατο τραύμα του Αλεξάνδρου, οι ευθύνες και οι συνέπειες από τυχόν μοιραία κατάληξη, δεν επέτρεπαν την αντιμετώπιση της κατάστασης επί τόπου, αλλά επέβαλλαν τη μεταφορά του στο στρατόπεδο, το οποίο άλλωστε ήταν μπροστά από τα τείχη. Το μόνο λογικό λοιπόν είναι να δεχθούμε ότι η εγχείρηση και η αντιμετώπιση της αιμορραγίας έγιναν από γιατρό και όχι από στρατιωτικό.

Ο βαρύς τραυματισμός του Αλεξάνδρου κατά την άλωση της ειρωνικά ανώνυμης πόλης των Μαλλών μετετράπη σε φήμη ότι σκοτώθηκε και – όπως συμβαίνει πάντοτε σε τέτοιες περιπτώσεις – μεταδόθηκε αστραπιαία σε όλη την στρατιά, μέχρι το κεντρικό στρατόπεδο στη συμβολή του Υδραώτη με τον Ακεσίνη, αλλά και στα μετόπισθεν. Τρόμος κατέλαβε τους Μακεδόνες και πολλά ερωτηματικά τους βασάνιζαν. Ποιός από τους πολλούς καταξιωμένους στρατηγούς θα τον αντικαθιστούσε; Πόσο ομαλή θα ήταν η διαδοχή; Τι θα γινόταν με τους υποταγμένους λαούς, που ευκαιρία περίμεναν να επαναστατήσουν; Τι θα γινόταν με τους βαρβάρους της στρατιάς, κάποιοι από τους οποίους ήταν ήδη ύποπτοι λιποταξίας; Η στρατιά βρισκόταν στην πιο άγνωστη περιοχή της Ασίας, οι λαοί εκεί ήταν οι πιο γενναίοι και πιο αξιόμαχοι και η απόσταση, που μεσολαβούσε ως τις ασφαλείς περιοχές, ήταν τεράστια. Ο θάνατος του Αλεξάνδρου εκείνη τη στιγμή ταυτιζόταν με τον δικό τους αφανισμό.

 

Χάρτης τελικής φάσης εκστρατείας κατά των Μαλλών_πηγή wikipedia
Χάρτης τελικής φάσης εκστρατείας κατά των Μαλλών_πηγή wikipedia


Όπως ήταν επόμενο, την βεβαιότητα για τον θάνατο του Αλεξάνδρου, που είχε δημιουργήσει η φημολογία της εβδομάδας από την ημέρα του τραυματισμού, δεν μπορούσε να την διαλύσει ούτε η ανακοίνωση ότι ζει, ούτε η επιστολή του ότι επέστρεφε στο κεντρικό στρατόπεδο. Οι περισσότεροι πίστευαν ότι την είχαν πλαστογραφήσει οι σωματοφύλακες και οι στρατηγοί, για να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Όταν το πλοίο, που τον μετέφερε, πλησίασε στο στρατόπεδο, ο Αλέξανδρος διέταξε να αφαιρέσουν τη σκηνή από την πρύμνη, ώστε να τον δει όλο το στρατόπεδο πάνω στο φορείο. Όμως η απελπισία, που είχε καταλάβει τους Μακεδόνες ήταν τέτοια, ώστε πίστεψαν ότι τον έβλεπαν νεκρό. Κάποια στιγμή εκείνος σήκωσε το χέρι του και χαιρέτισε τη στρατιά, που επιτέλους πείστηκε ότι ήταν ζωντανός. Τότε όλοι αναβόησαν ανακουφισμένοι και κάποιοι έκλαιγαν από τη χαρά τους. Επειδή η ψυχολογία της στρατιάς είχε κλονιστεί σοβαρά, όταν το πλοίο σταμάτησε στην όχθη, ο Αλέξανδρος δεν δέχθηκε να ανεβεί σε φορείο, αλλά πήγε έφιππος ως τη σκηνή του, όπου αφίππευσε και περπάτησε, για να πεισθούν όλοι ότι δεν είχε πάθει κάποια ανεπανόρθωτη βλάβη. Από το πλοίο ως τη σκηνή του η στρατιά τον επευφημούσε, τον χειροκροτούσε και τον έραινε με ταινίες και λουλούδια. Υπήρξαν όμως και οι δύσπιστοι, που χρειάστηκε να τον αγγίξουν ή να τον δουν από πολύ κοντά, για να πεισθούν τελείως. Κάποιοι απ’ τους εταίρους βρήκαν την ευκαιρία και του καταλόγισαν ότι διακινδυνεύει στη μάχη όχι ως στρατηγός αλλά ως στρατιώτης. Είχαν απόλυτο δίκιο κι ο ίδιος ασφαλώς το γνώριζε, αλλά η παρορμητική του φύση αυτό ακριβώς υπαγόρευε.

Η αντίδραση των Μακεδόνων στον τραυματισμό του Αλεξάνδρου δείχνει τη βαθιά εκτίμησή τους προς το πρόσωπό του. Μία εκτίμηση, που δεν είχε κλονισθεί ούτε από τη δολοφονία του Παρμενίωνα, ούτε από το φόνο του Κλείτου, ούτε από τη σύλληψη του Καλλισθένη, ούτε από τις βαρβαρικές συνήθειες που είχε υιοθετήσει, ούτε από την προσκύνηση που απαιτούσε. Όσο κι αν τους εξόργιζε, όσα κι αν του καταμαρτυρούσαν, ο Αλέξανδρος παρέμενε ο βασιλιάς που τους οδήγησε στη δόξα, ο στρατηγός που εμπιστεύονταν να τους οδηγήσει με ασφάλεια έξω από τις επικίνδυνες βαρβαρικές χώρες.

Στο μεταξύ η φήμη ότι ο Αλέξανδρος είχε σκοτωθεί έφτασε πολύ μακρυά. Οι Έλληνες, τους οποίους είχε εποικίσει στη Βακτρία και τη Σογδιανή παρά τη θέλησή τους, δεν μπορούσαν να αντέξουν την ζωή ανάμεσα στους βαρβάρους και θεώρησαν ότι με το θάνατό του, άνοιγε ο δρόμος της επιστροφής τους. Όπως είχε προειδοποιήσει ο Κοίνος, συγκεντρώθηκαν περί τους 3.000, όλοι εμπειροπόλεμοι και αποφασισμένοι να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Ξεκίνησαν μία μακρά, δύσκολη και κοπιαστική πορεία και μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου ο Περδίκκας επρόκειτο να στείλει εναντίον τους τον Πείθωνα.

Πάντως στις χώρες της Ινδίας η φήμη του θανάτου διαψεύστηκε γρήγορα. Όσοι Μαλλοί δεν είχαν υποταχθεί ακόμη, αποκαρδιωμένοι από τις αποτυχίες και τις συμφορές των προηγουμένων και φοβούμενοι το μένος των Μακεδόνων μετά τον τραυματισμό του Αλεξάνδρου, έστειλαν πρέσβεις και παραδόθηκαν. Το ίδιο έκαναν και οι σύμμαχοί τους, οι Οξυδράκες, που έστειλαν μία πολυπληθέστατη πρεσβεία, αποτελούμενη από τους διοικητές των πόλεων, τους νομάρχες και άλλους 150 επιφανείς πολίτες. Αυτοί, θέλοντας να διατηρήσουν στοιχειωδώς τα προσχήματα, του είπαν ότι περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο ήθελαν την ελευθερία τους, αλλά, αφού ο Αλέξανδρος είχε θεϊκή καταγωγή, δέχονταν να του δώσουν ομήρους, να υπαχθούν στη σατραπεία του Φιλίππου και να πληρώνουν τους φόρους, που θα τους όριζε.

————————

Ο προηγούμενος τραυματισμός ήταν ο σοβαρότερος που υπέστη ο Μέγας Αλέξανδρος, πλην όμως υπήρξαν και άλλοι οι οποίοι ήσαν λιγότερο σοβαροί και προκλήθηκαν στο πεδίο της μάχης…..αγαπημένη τοποθεσία του στρατηλάτη:

– 335 π.Χ. Χτύπημα στο κεφάλι από πέτρα, ενώ μαχόταν κατά των Ιλλυριών.
– 335 π.Χ. Χτύπημα στο λαιμό από σιδερένιο ρόπαλο, ενώ πολεμούσε τους Ιλλυριούς.
– 334 π.Χ. τραύμα στο κεφάλι από ξίφος στην μάχη του Γρανικού
– 333 π.Χ. τραύμα στο μηρό από σπαθί» στην μάχη της Ισσού.
– 332 π.Χ. τραύμα στον αστράγαλο από βέλος» κατά την πολιορκία της Γάζας.
– ……………Εξάρθρωση ώμου κατόπιν πτώσης από το άλογό του.
– 329 π.Χ. τραυματισμός στην κνήμη από βέλος κατά την πολιορκία της Μαρακάνδας (αρχαία ονομασία της Σαμαρκάνδης).
– 327 π.Χ. τραυματισμός από βέλος Ασπασιανού (Ασπασιανή= πόλη στα σύνορα της Ινδίας).
– ……………τραυματισμός στον μηρό.
– 326 π.Χ. τραυματισμός στο στήθος από βέλος που εκτόξευσαν Μαλλοί.
– 325 π.Χ. χτύπημα στο λαιμό, πολεμώντας κατά των Μαλλών.

Ο Μέγας Αλέξανδρος ακολουθώντας το αρχαιοελληνικό πρότυπο διοίκησης πολεμούσε πάντα στην πρώτη γραμμή, διοικώντας δια του παραδείγματος. Οι στρατιώτες του ουδέποτε αισθάνθηκαν μόνοι, αλλά αντιθέτως εμπνέονταν από τον μέγα στρατηλάτη, επιδιώκοντας να φανούν αντάξιοι της εμπιστοσύνης του.

Πονούντων και κινδυνευόντων τα καλά και μεγάλα έργα.……Μέγας Αλέξανδρος

Πηγές

Αρριανός ΣΤ.11.

Πλούταρχος Αλέξανδρος 63.8-12.

Περί της Αλεξάνδρου τύχης, ή αρετής 345.4.

Διόδωρος ΙΖ.98.2-99.6.

Κούρτιος 9.4.27-29.

Ιουστίνος 12.9.5-13.

 

Πηγή: Χείλων

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 776

panagiwhs barkas 01


Η μετάφραση του άρθρου μου για τις διαχρονικές ελληνο-αλβανικές σχέσεις, δημοσιευμένο στο πολύ γνωστό ένθετο "Milosao" στην αλβανική εφημερίδα "Gazeta Shqiptare", την προηγούμενη Κυριακή. Μια απάντηση που προηγήθηκε στην εθνικιστική ρητορική του Αλβανού Πρωθυπουργού. 


Μπορείτε να μάθετε και αλήθειες τις οποίες έχουμε όλοι ανάγκη!

«Ορισμοί: Η μακραίωνη ιστορία των σχέσεων ανάμεσα σε Έλληνες και Αλβανούς εμφανίζει ένα πολύσημο και πολυσθενές από τα πιο απλά στη δομή τους, αλλά πολυδιάστατο ως προς το περιεχόμενο της πραγματικότητας στην οποία βρίσκονται. Το ελάχιστο που μπορούμε να πούμε, είναι ότι οι σχέσεις αυτές σε ιστορικό πλαίσιο, δεν έχουν χαρακτήρα αλληλο-εξαίρεσης. Και αν ακόμα δεν ακολουθούν ένα υπόστρωμα ομοιογενοποίησης, όπως στην περίπτωση των Αρβανιτών, έχουν στη βάση τους τη συνεργασία, την κατανόηση, την ανοχή, ως ουσιώδη μορφή της σταθερής πολύ-πολιτισμικότητας, ακόμα και σε περίοδο πολέμου. Πολιτικές διαστρωματώσεις που εξυπηρετούν εθνικές ή εφήμερες ανάγκες και γεωπολιτικά συμφέροντα, προσπαθούν, είτε να εμφανιστούν ως η ουσία, είτε να εξαλείψουν την πραγματικότητα αυτή στις διμερείς σχέσεις, είτε να τις μετατρέψουν μονομερώς σε σχέσεις αντιπαλότητας. Στην πραγματικότητα όμως, ανεξάρτητα από το βάρος που έχουν οι πολιτικές διαστρωματώσεις, η πραγματικότητα στις σχέσεις αυτές παραμένει αναλλοίωτη.

 

Αντικειμενικότητα ανησυχιών του καθηγητή Μουζαφέρ Κορκούτι

Τελευταία, ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Επιστημών της Αλβανίας, καθηγητής Μουζαφέρ Κορκούτι – Muzafer Korkuti, εξέφρασε δημοσίως την ανησυχία του για μια μαζική ανακύκλωση των ρομαντικών ιδεών του 19ου αιώνα σχετικά με την άμεση καταγωγή των Αλβανών από τους Πελασγούς, θέση την οποία επιδιώκουν να την προβάλουν είτε προσβάλλοντας (σ.σ: Με την έννοια πλήττοντας), μέχρι και την άρνηση, τον ελληνικό πολιτισμό, είτε προσπαθώντας ερασιτεχνικά να τον ιδιοποιηθούν. Ο καθηγητής Κορκούτι, αφού επισημαίνει ότι ανάμεσα σε Πελασγούς και εμφάνισης των Ιλλυριών μεσολαβεί τουλάχιστον μία χιλιετηρίδα και ότι θα πρέπει να απλώνουμε τα πόδια μας όσο έχουμε το πάπλωμα, υπογραμμίζει με μεγάλη ανησυχία ότι «δεν μπορεί να προστατευτεί η αρχαιότητα της αλβανικής γλώσσας και του αλβανικού λαού με ερασιτεχνισμό και από εθνικιστικές θέσεις».

Στην πραγματικότητα, είναι η τρίτη φορά που ανακυκλώνονται οι θέσεις αυτές, τη φορά αυτή όμως, με μεγαλύτερη καταχρηστική ένταση.

 

Η ΄΄ενοχή΄΄ των Αλβανών ρομαντικών στοχαστών του 19ου αιώνα

Εκείνοι που διατύπωσαν αυτή τη θέση, είναι οι στοχαστές του αλβανικού ρομαντισμού του 19ου αιώνα. Η θέση διατυπώθηκε απ΄ αυτούς για να ικανοποιήσουν το βασικό αίτημα της ιδεολογίας της εποχής για την διαμόρφωση του έθνους. Η αναφορά σε μια λαμπρή εθνο-γέννηση για τον αλβανικό λαό, βρέθηκε στην προσπάθεια ιδιοποίησης της δόξας του πολιτισμού της Δωδώνης και της αντίστοιχης ελληνικής μυθολογίας. Η μεταφορά αυτής της αφετηρίας από τους Ιλλυριούς στους Πελασγούς, έγινε διότι η μυθολογική ομίχλη σχετικά με τους Πελασγούς διασφάλιζε την απαιτούμενη λάμψη για μια φωτεινή εθνο-γέννηση.

Πρώτον, η εφεύρεση αυτή χαρακτηρίστηκε ως ομαλή, εφόσον οι αρχές της αλβανικής εθνικής ιδεολογίας, ήταν μια υιοθέτηση των αρχών της νέας ελληνικής εθνικής ιδεολογίας. Δεύτερον, εκείνη την εποχή, όπως παρατηρεί η Γαλλίδα βαλκανολόγος N. Clayer, η αλβανοσύνη καλλιεργούνταν μέσα από τον ελληνισμό. Τρίτον, οι Αλβανοί κάτω από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ζούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε χώρους με την πιο πλούσια και πιο δραστήρια κληρονομιά του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, όπως ήταν ο πολιτισμός της Δωδώνης. Τέταρτον, οι περισσότεροι από τους ιδεολόγους της Αλβανικής Εθνικής Αναγέννησης φοίτησαν στα Ιωάννινα, είχαν ελληνική και όχι μόνο κουλτούρα.

Από την άλλη, η ιδιοποίηση αυτή δεν προκάλεσε την έχθρα της ελληνικής πλευράς, διότι αυτή είναι η οικουμενική αποστολή του ελληνικού πολιτισμού, να δείξει την υπεροχή του επιδεικνύοντας αδιαφορία για τους φορείς αυτής της ιδιοποίησης, οποίοι και αν είναι αυτοί. Αντίθετα, η αναμέτρηση με το μεγαλείο των αξιών αυτού του πολιτισμού, με σκοπό την ιδιοποίησή τους, προκάλεσε και έφερε στο φως το γνωστό κόμπλεξ της κατωτερότητας, το οποίο, τόσο για τη δημιουργία της απατηλής εγωκεντρικής πεποίθησης του πραγματικού δημιουργού και φορέα, όσο και για τον αφανισμό, στην αντίθετη περίπτωση, των αξιών αυτού του πολιτισμού, απαιτεί μεγάλη ενέργεια, και επιπλέον, καλλιεργεί έχθρα σε βάρος των αληθινών δημιουργών και κληρονόμων.

Η δεύτερη ανακύκλωση παρατηρήθηκε την περίοδο του κομμουνιστικού καθεστώτος. Με προσωπική πρωτοβουλία του δικτάτορα Χότζα, αφιερώθηκε προσοχή στο χειρισμό τέτοιων θεμάτων ως προς την επιστημονική τους πλευρά, αλλά ταυτόχρονα, πάλι με την δική του φροντίδα, τα θέματα αυτά, αποτελούσαν στην πράξη καθώς και στην λαϊκίστικη ιδεολογία που προσφέρονταν προς κατανάλωση, τις πιο δραστήριες θέσεις στην υπηρεσία της σύσφιγξης της εσωτερικής εθνικο-εθνικιστικής ενότητας, χρησιμοποιώντας ως τακτική την αντιπαράθεση με τους γείτονες και γαλουχώντας τους ανθρώπους με τις θεωρίες περί αρχαίας και υπερήφανης παράδοσης, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι γινόταν σύγχυση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Στην ανησυχητική διαπίστωση του καθηγητή κ. Κορκούτι, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε άλλη μία πτυχή, και αυτή από τον 19ο αιώνα. Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, καλλιεργήθηκε στη Γερμανία η θεωρία των πολιτιστικών ινδο-γερμανικών κύκλων. Σκοπός ήταν να βρεθεί αποδεικτικό τεκμήριο της ανωτερότητας της γερμανικής φυλής, με άμεση προέλευση από την Αριανή φυλή και να διεκδικηθούν με τον τρόπο αυτό εδάφη, που βρίσκονταν εντός αυτών των κύκλων. Η θεωρία αυτή, η οποία μετά από έναν περίπου αιώνα, αποτέλεσε τη βάση της ναζιστικής ιδεολογίας, επεδίωκε να αρνηθεί την ελληνική ταυτότητα σε όσους κληρονόμησαν τον αρχαίο κόσμο, να αρνηθεί το δικαίωμα στους σύγχρονους Έλληνες να είναι απόγονοι και άμεσοι κληρονόμοι αυτού του πολιτισμού. Πρωτοστάτης αυτής της θεωρίας, την οποία απέρριψαν οι ίδιοι οι Γερμανοί φιλόσοφοι και άνθρωποι των γραμμάτων, ήταν ο ιστορικός Fallmerayer.

Τις ίδιες θέσεις χρησιμοποιούν σήμερα εκείνοι, τους οποίους ο καθηγητής κ. Κορκούτι αποκαλεί ερασιτέχνες, αλλά που αποδεικνύονται ωφέλιμοι στην καλλιέργεια ανθελληνικού κλίματος, κλίμα, το οποίο τώρα τελευταία, συμφέρει και στην αλβανική πολιτική. Οι θέσεις αυτές επιδιώκουν να ακυρώσουν την αρχαιότητα του ελληνικού έθνους, επιδιώκουν να αποκόψουν τη συνέχεια των σημερινών Ελλήνων και τη σχέση τους με την κληρονομιά του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, επιδιώκουν να προβάλουν τους Αλβανούς ως δημιουργούς και άμεσους κληρονόμους του πολιτισμού αυτού.

 

Ο Τσαμπέϊ και η κωδικοποίηση των σχέσεων ανάμεσα σε Αλβανούς και Έλληνες

Τον πρώτο πραγματικό προσδιορισμό των σχέσεων ανάμεσα σε Έλληνες και Αλβανούς, πιστεύω ότι μας τον έδωσε ο καθηγητής Εκρέμ Τσαμπέϊ (σ.σ: Γλωσσολόγος). Στην διαρκή γεωγραφική επαφή ανάμεσά τους, ο Τσαμπέϊ υποστηρίζει ότι ο Ελληνισμός διείσδυσε στην Αλβανία, πρώτα απ΄ όλα στον τομέα του πολιτισμού, ενώ από φυλετικής άποψης, συνεχίζει, πιο ισχυροί χορηγοί ήταν οι Αλβανοί. Ο Τσαμπέϊ κωδικοποιεί για τους Αλβανούς, άλλες δύο ιδιότητες, αντίθετες η μία προς την άλλη, τις οποίες έχουν επισημάνει και άλλοι, κυρίως αλλοδαποί μελετητές. Τον συντηρητικό χαρακτήρα ως συνέπεια της αυτό-απομόνωσης και μόνιμης εγκατάστασης σε ένα μέρος, και τον φυγόκεντρο χαρακτήρα τους.

 

Ελληνισμός

Ο πολιτιστικός ΄΄χορηγός ή δωρητής΄΄ προς τους Αλβανούς, ο Ελληνισμός, δεν άλλαξε για καμία στιγμή τον χαρακτήρα του ως εκπολιτιστικού ΄΄κατακτητή΄΄, που επί το πλείστον, απορρέει από την πολιτιστική πραγματικότητα της Δωδώνης. Αποτελεί μια συνέχεια της αυτοκρατορίας του Μέγα Αλέξανδρου, της τύχης της Ρώμης που επαναλήφθηκε σε πολιτιστική και πολιτική μορφή στο Βυζάντιο. Είναι γνωστό επίσης, ότι λίγο πριν ξεσπάσει η Ελληνική Επανάσταση, μία από τις τρεις εκδοχές επικράτησης επί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν η πολιτιστική της υποταγή (για να κληρονομηθεί ολόκληρη). Ως τέτοιος, ο Ελληνισμός, με τις εκπολιτιστικές του ιδιότητες, δεν γνωρίζει σύνορα, δεν τον χρειάζονται γεωγραφικοί χώροι για να αναπτύξει τη δράση του, δεν υποτάσσεται σε κρατικές πολιτικές και στην υπεροχή που έχει η αποστολή του, στέκει αδιάφορος έναντι κάθε αντίδρασης, επιρροής είτε άλλης τοποθέτησης. Απ΄ αυτή την οπτική γωνία, κάθε φορά που το κράτος και η πολιτική θέλησαν να τον πειθαρχήσουν στα δικά τους μέτρα, απέτυχαν, ενώ ο ελληνισμός υπέστη ζημιές στον οικουμενικό του χαρακτήρα. Σ΄ αυτό το πλαίσιο, ο Αρβανίτης Ιωάννης Κωλέτης, ένας από τους πολιτικούς του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, προσπάθησε να εμβολιάσει στην Μεγάλη του Ιδέα (που τόσο αναθεματίζουν στην Αλβανία), τον οικουμενικό ελληνισμό με τον κρατικό ελληνισμό, αλλά δεν το κατόρθωσε. Σήμερα, όταν ο ελληνικός κρατικός ελληνισμός διέρχεται κρίση, η πολιτική, σε γεωπολιτικό πλαίσιο, επιδιώκει να φιμώσει το ελληνικό κράτος για δύο βασικά στοιχεία του Οικουμενικού Ελληνισμού - για τον μνημειακό τάφο της Αμφίπολης και για τη Δωδώνη. Το πρώτο έχει σχέση με την ταυτότητα του τάφου του Μέγα Αλέξανδρου, η αποκάλυψη του οποίου θα οδηγούσε σε κατάρρευση όλες τις επενδύσεις που έχουν γίνει για να στήσουν στα πόδια του, πάνω σε έναν ψευδή μύθο, το κράτος της ΠΓΔΜ. Το δεύτερο έχει σχέση με τη Δωδώνη. Εάν ανοίξει αυτό το κεφάλαιο, είναι βέβαιο ότι θα ανατραπούν οι μέχρι τώρα θεωρίες για τη Θεογονία, την Κοσμογονία, τον ινδο-ευρωπαϊσμό κ.α. (Εδώ δεν γίνεται καθόλου λόγος για τις αλβανικές διεκδικήσεις).

 

Υποχώρηση του ελληνισμού, απέναντι στην αλβανική φυγόκεντρη δύναμη και η ιδέα των αδελφών λαών.

Τα χαρακτηριστικά των Αλβανών, σύμφωνα με τον Τσαμπέϊ, εμφανίζονταν και αναπτύσσονταν κυρίως κάτω από την επίδρασή αυτή του ελληνισμού, ο οποίος από τη δική του πλευρά, δεχόταν επιρροή κάτω από το φυγόκεντρο βάρος των Αλβανών (γνωστοί μέχρι τον 18ο αιώνα ως Άρμπερ). Εντός του οικουμενικού του χαρακτήρα, ο ελληνισμός εγκατέλειπε χώρο και εδάφη.

Έτσι για παράδειγμα, η γραμμή Jireeek, στη μελέτη που έγινε για λογαριασμό του πανεπιστημίου της Βιέννης στα τέλη του 19ου αιώνα, τοποθετεί τα βόρεια σύνορα της ελληνικής επιρροής στη σημερινή αλβανική επικράτεια μέχρι τον 4ο αιώνα, κάπου κατά μήκους του άξονα που συνδέει τη Λέζα με την Ντίμπρα. Πρόκειται για έναν χώρο όπου ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, μέσω του Βουθρωτού, της Φοινίκης, της Απολλωνίας, της Δρυϊνουπόλεως, του Δυρραχίου, της Αμάντιας, του Ορίκου, της Μέλανης κ.α. αναπτύσσονταν ομοιογενώς όπως και στις άλλες περιοχές της Ελλάδος.

Ο Suflai, τον οποίο πλήρωνε ο βασιλιάς Ζώγκου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τον 14ο αιώνα, το βόρειο σύνορο της ελληνικής επιρροής εκπροσωπούσε ο Σκουμπίν (Γενούσσος) ποταμός. Ο Τσαμπέϊ μας λέει επίσης ότι στην γκέγκιγκη διάλεκτο της αλβανικής (σ.σ: Ομιλείται στη Βόρεια Αλβανία), υπάρχουν δανεισμοί από την αρχαία ελληνική.

Οι σχέσεις αυτές ήταν τόσο χειροπιαστές, που το 1907, ο Ισμαήλ Κεμάλ (σ.σ: Ο οποίος το 1912 διακήρυξε την ανεξαρτησία της Αλβανίας), παρουσία του Έλληνα Π/Θ Θεοτόκη, υπέγραψε δήλωσε γραμμένη από τον ίδιο στην ελληνική, όπου τόνιζε ότι τα νότια σύνορα ενδεχόμενου αλβανικού κράτους θα ξεκινούσαν σε κάποιο σημείο δυτικά της πόλης Μοναστήρι και θα κατέληγαν στα Ακροκεραύνια όρη, βόρεια της Χειμάρρας.

Από την άλλη, ήταν εμφανές το αντίθετο φαινόμενο, η μετατροπή σε Έλληνες όλων των Άρμπερ που διείσδυαν σε χώρους γύρω από ισχυρούς πόλους του ελληνισμού. Πρόκειται για τους Αρβανίτες που κατέβηκαν στην Ελλάδα, ιδίως κατά τις σταυροφορίες καθώς και με τη βοήθεια των Ελλήνων Δεσποτών της μεταγενέστερης εποχής του Βυζαντίου. Για να κατανοήσουμε την ευρεία έκταση εξελληνισμού των Αρβανιτών εκείνης ή και της μετέπειτα περιόδου, θα αναφέρουμε ένα γνωστό παράδειγμα από την Ελληνική Επανάσταση. Στην πολιορκία της Ακρόπολης, όπου στο πλευρό των δυνάμεων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πολέμησαν και επτά χιλ. Αλβανοί, οι πολιορκητές κατέστρεφαν τα γλυπτά της Ακρόπολης για να αφαιρέσουν το μολύβι και να φτιάξουν βόλια εναντίον των υπερασπιστών της. Οι Έλληνες πολιορκημένοι, όπου ανάμεσά τους διακρίνονταν οι Αρβανίτες, έκαναν στους πολιορκητές το ακόλουθο αίτημα και προσφορά: ΄΄ Μην καταστρέφετε τα αγάλματα. Σαν δίνουμε εμείς μολύβι για τα όπλα σας να τα χρησιμοποιήσετε εναντίον μας! ΄΄

Αυτή η διαχρονική και αιώνια πραγματικότητα, εκφραζόμενη σε σημερινούς πολιτισμικούς όρους, χαρακτηρίζεται από ειρηνικές εξελίξεις, μέχρι του σημείου, που δικαιολογημένα θα μπορούσαμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για αδελφούς λαούς.

 

Νέες πραγματικότητες από την ακραία άνοδο της φυγόκεντρης αλβανικής ισχύος

Ο χαρακτήρας αυτών των σχέσεων δεν θα αλλάξει ούτε την περίοδο που ακολούθησε, η οποία χαρακτηρίζεται από την ακραία φυγή των Αλβανών προς τα εδάφη του ελληνισμού, συνοδευόμενη με αιτήματα για πολιτικό ρόλο και μονομερή ηγεμονία, με την υποστήριξη όμως των στρατιωτικών δυνάμεων της εποχής.

Η περίοδος αυτή ξεκινά όταν οι φυλές των Σπάταϊ, των Λιόσαϊ, των Ζενεμπίσαϊ και άλλων (στις φλέβες των οποίων έρρεε και ελληνικό αίμα, λόγω των προηγούμενων μικτών γάμων), υπό τη σημαία του Στεφάν Ντουσάν, διείσδυσαν στρατιωτικά στην Ήπειρο και τη Βόρεια Ελλάδα.

Αυτή ήταν η νέα αρχή, διότι, σύμφωνα με τον Τσαμπέϊ, «οι Οθωμανοί έφεραν στο απόγειο και ολοκλήρωσαν την μεταναστευτική ορμή των Αλβανών, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στον διασκορπισμό τους, όχι όμως σε απόλυτο βαθμό». Στην περίοδο που ακολούθησε, η ιστορία και η δημογραφία της Ηπείρου θα μετατρεπόταν σε μόνιμο αντικείμενο των διεισδύσεων και του εποικισμού των Αλβανών, όπως γράφει ο J.C. Hobhouse. Ενώ ο Eduard Evert, ο πρώτος Αμερικανός που επισκέφθηκε την Αυλή του Αλή Πασά το 1819, θα έγραφε ότι το πρόσωπο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Θεσσαλία και την Ήπειρου, θα μπορούσε να το δει κανείς στους Αλβανούς. Ο Αλή πασάς με τους γιους του διατηρούσε στις περιοχές αυτές 40 χιλ. Αλβανούς στρατιώτες, από τις βόρειες κυρίως περιοχές της Αλβανίας. Η ίδια η Οθωμανική Αυτοκρατορία έκανε επίμονες προσπάθειες ώστε μέσω των Αλβανών και των πληθυσμών που έφερε από την Ανατολία, όχι απλώς να αλλάξει τους δημογραφικούς συσχετισμούς, αλλά κατά πρώτο λόγο να κατέστρεφε, και εκεί όπου δεν μπορούσε, να ιδιοποιηθεί τις αξίες του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, όπως είναι ο διαχρονικός πολιτισμός της Δωδώνης.

Στο μεταξύ ο Τσαμπέϊ υποστηρίζει, όπως και ολόκληρη η αλβανική ιστοριογραφία, ότι οι Οθωμανοί ήταν η ασπίδα των Αλβανών εναντίον των βλέψεων των Ελλήνων και Σέρβων Ορθοδόξων. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για λανθασμένη ερμηνεία που γίνεται στην ιστορία, και γίνεται για να καλυφθεί η αλήθεια, η οποία λέει ότι οι Αλβανοί τέθηκαν υπό την υπηρεσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ότι ενσωματώθηκαν σε μεγάλο βαθμό σ΄ αυτήν και ότι υπήρξε ταύτιση κοινών συμφερόντων τους στη Βαλκανική. Οθωμανική Αυτοκρατορία στα Βαλκάνια, παραδέχεται ο συγγραφέας Ισμάηλ Κανταρέ, ήταν οι Αλβανοί και οι Βόσνιοι. Το ίδιο αποδέχονται οι Εκρέμ Τσαμπέϊ, Εκρέμ μπεης Βλόρα, η Nathalie Clayer, σημερινοί ιστορικοί και Τούρκοι επίσημοι εκείνης της εποχής.

 

Ταύτιση συμφερόντων με την Υψηλή Πύλη και το κόμπλεξ της ενοχής

Σ΄ αυτό το πλαίσιο, η αλβανική γλώσσα έγινε η γλώσσα της πρακτικής ασκήσεως της στρατιωτικής, της οικονομικής και της διοικητικής εξουσίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα κατεχόμενα απ΄ αυτή την Αυτοκρατορία ελληνικά εδάφη. (Τόσο έντονη ήταν αυτή η εξουσία, που πολλοί χριστιανοί, στις συνθήκες που η έννοια ΄΄έθνος΄΄ ήταν ασήμαντη σε σύγκριση με τη θρησκεία και στις συνθήκες ενός πολύ-πολιτισμικού περιβάλλοντος, αποδέχθηκαν να υιοθετήσουν την αλβανική γλώσσα για να σώσουν την πίστη τους). ΄΄Οι αλβανόφωνοι κάτοικοι στην Ήπειρο ήταν παλαιότερα ελληνόφωνες και υιοθέτησαν την ομιλούμενη αλβανική μόνο όταν, κάτω από τις πιέσεις που ασκούσε η Τουρκία, άλλαξαν την πίστη τους΄΄, γράφει ο Hammond. Η αλλαγή της θρησκείας και η αντιπαράθεση με τους ομογενείς στο όνομα της Αυτοκρατορίας, αλλά για προσωπικά συμφέροντα, προκάλεσαν το γνωστό κόμπλεξ της ενοχής, το οποίο, με το δικό του τρόπο τροφοδοτούσε το κόμπλεξ της κατωτερότητας, φαινόμενα τα οποία με τόσο ρεαλιστικό τρόπο τα περιγράφει ο Κανταρέ σε ορισμένα από τα τελευταία έργα του, όπως «Η διαφωνία» και «Η ταπείνωση στα Βαλκάνια».

Η ευρύτερη ενοποίηση των συμφερόντων των Αλβανών με τα συμφέροντα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, φάνηκε ιδιαίτερα την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Σημαντικό βάρος των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον της Ελληνικής Επανάστασης, αντιμετώπισαν δυνάμεις αποτελούμενες από Αλβανούς, οι οποίοι συχνά πολεμούσαν εναντίον των αδελφών τους του ίδιου αίματος, που είχαν ταχθεί στο πλευρό του ελληνικού λαού. Εδώ δεν πρόκειται μόνο για τους Αρβανίτες, οι οποίοι ήταν το μαχητικό συστατικό της ελληνικής εθνικής συνείδησης, αλλά για πολλούς άλλους Αλβανούς, χριστιανούς ή και μουσουλμάνους, οι οποίοι την ελευθερία που έφερνε η Ελληνική Επανάσταση, τη θεωρούσαν και δική τους ελευθερία.

Χειροπιαστή ιστορική απόδειξη των όσων αναφέραμε, αποτελεί το γεγονός ότι Αλβανοί, όπως ο Αμπενίν πασάς Ντίνο, ήταν εκπρόσωποι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις διαπραγματεύσεις της Πρέβεζας το 1879 για την οριοθέτηση των συνόρων του νέου ελληνικού κράτους στην Ήπειρο, με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Πιο πολύ αυτό εμφανίστηκε όταν πλησίασε το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα ευρωπαϊκά εδάφη. Τα πλεονεκτήματα της στα εδάφη αυτά, στην Ελλάδα συγκεκριμένα, η Αυτοκρατορία προσπάθησε να τα διατηρήσει, παρουσιάζοντάς τα ως συμφέροντα των Αλβανών, και αυτό τη στιγμή που τους Αλβανούς, με το εθνικό τους όνομα, η Αυτοκρατορία τους αναφέρει σε επίσημα ντοκουμέντα για πρώτη φορά μόνο το 1888.

Η πραγματικότητα αυτή, έτσι όπως διαμορφώθηκε, έφερε για τους Αλβανούς, την αλλαγή κατεύθυνσης της αντιπαράθεσής τους με τρίτους, για έναν καλύτερο εθνικό αυτό-προσδιορισμό για τον εαυτό τους. Την αντιπαράθεση με τους τρίτους, με ΄΄εκείνους΄΄, δηλαδή με τους Οθωμανούς κατακτητές, την οποία είχαν επιλέξει όλοι οι υπόλοιποι λαοί των Βαλκανίων, οι Αλβανοί την αντικατέστησαν με την αντιπαράθεση με τους γείτονες, στην προκειμένη περίπτωση, με τους Έλληνες. Από τότε και μέχρι σήμερα, η φόρμουλα αυτή η οποία εκφράζεται ως ανθελληνισμός, χρησιμοποιείται σε κάθε περίπτωση όταν η αλβανική πολιτική στο εσωτερικό της χώρας, επιδιώκει να ενισχύει την εθνική ενότητα, να ξεπεράσει κάποια εσωτερική κρίση ή να κερδίσει κάποιες εκλογές.

 

Μόνη σταθερά, η ειρήνη, η συνεργασία, η κατανόηση….

Μολαταύτα, η πραγματικότητα αυτή ποτέ δεν αποδυνάμωσε τις πολύ στενές σχέσεις ανάμεσα σε Αλβανούς και Έλληνες. Η μοναδική σταθερά που προσδιόριζε την ειρήνη, την συναδέλφωση, τη συνεργασία, ήταν η φυσιολογική ανάγκη (καλλιεργημένη ανά τους αιώνες) να στηρίξουν την πολιτιστική ακεραιότητα, την πρόοδο και την ευημερία, στον ελληνισμό ως οικουμενική αξία.

Ακραία περίπτωση θα λέγαμε, αποτελούσε ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων. Όλος ο στρατός του αποτελούνταν από Αλβανούς, όλη η δημόσια διοίκηση όμως αποτελούνταν από Έλληνες. Ο ίδιος γνώριζε την αλβανική και την ελληνική, όχι όμως την τουρκική, και υιοθέτησε ως επίσημη γλώσσα την ελληνική. Ανεξάρτητα από τις συνεχείς αιματοχυσίες σε βάρος των Ελλήνων, στήριξε την πολιτιστική, εκπαιδευτική, θρησκευτική ανάπτυξη των Ελλήνων, διότι ήταν πεπεισμένος ότι μόνο με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να διασφαλίσει την εξουσία και την κυριαρχία του.

Επίσης εάν θα παρατηρήσουμε, οι ιδεολόγοι και η ιδεολογία της αλβανοσύνης, σύμφωνα με την Nathalie Clayer, ξεκίνησαν από την ελληνική πραγματικότητα, από ανθρώπους που θεωρούσαν την Ελλάδα μητέρα τους, είτε τουλάχιστον από ανθρώπους που δεν μπορούσαν να διανοηθούν την πολιτιστική τους ανάπτυξη έξω από το ελληνικό πλαίσιο. Και απ΄ αυτούς δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε τους Θύμη Μίτκο, Ναούμ Βεκίλχαρτζι, Γιάννη Βρέτο, Κωνσταντίνο Χριστοφορίδη, την Ουρανία Ρούμπο, χωρίς να παραλείψουμε ασφαλώς τους Αργυροκαστρίτη και Μέξι. Η πρώτη ε/φ για το αλβανικό ζήτημα κυκλοφόρησε στην ελληνική γλώσσα στη Λαμία το 1860. Στην ελληνική έγραψε ο Ναϊμ Φράσερι το 1866 ο ποίημα «Ο αληθινός πόθος των Σκιπετάρηδων», το οποίο θα αποτελέσει, όχι μόνο το πολιτικό μανιφέστο για την αλβανική εθνική αναγέννηση αλλά και όλη την αλβανική εθνική ιδεολογία μέχρι τις μέρες μας. Σύμφωνα με την Nathalie Clayer, «μετά τον πόλεμο της Κριμαίας, ήταν η ώθηση που έδωσε ο Ελληνισμός και εντός της Ελλάδος και εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εκείνη που θα ενδυνάμωνε το ρεύμα στήριξης προς την αλβανική ταυτότητα, τόσο μέσω της ένωσης, όσο και μέσω της αντίδρασης».

 

Ελληνο-αλβανική Συνομοσπονδία, αιώνια προσπάθεια που την εμπόδισαν οι Μεγάλες Δυνάμεις

Από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, η οποία σήμανε την αρχή του τέλους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Έλληνες και Αλβανοί σκέφθηκαν να ιδρύσουν κοινή ομοσπονδία, ανεξάρτητη από την Τουρκία. Πρωτεργάτης αυτής της ιδέας ήταν ένας από τους ηγέτες της Ελληνικής Επανάστασης, ο Κολοκοτρώνης, ο οποίος πρότεινε και τα σύμβολα στη σημαία, τα οποία θα ήταν σταυρός από τη μία πλευρά και ημισέληνος από την άλλη! Το 1829, περίπου 56 μπέηδες από τη Λαμπουριά επικεφαλής στρατού 4 χιλ. ανδρών, ζήτησαν από τον Καποδίστρια να πολεμήσουν κάτω από την ελληνική σημαία, για ένωση με την Ελλάδα!

Αποκορύφωμα της ιδέας αυτής αποτελεί η περίπτωση των Ζενέλ Γκιολέκα και Ράπο Χεκάλι . Το 1847 ο Γκιολέκα, εξ ονόματος των εκπροσώπων των περιοχών κάτω του Γενούσου ποταμού, έστειλε επιστολή στο βασιλιά Όθωνα και την ελληνική κυβέρνηση, με την οποία ζητούσε να τους αναγνωριστεί η ελληνική ταυτότητα.

Για την επίτευξη του ίδιου στόχου, το 1887 η κυβέρνηση των Αθηνών ήρθε σε άμεσες συνομιλίες με τους Αλβανούς στην Ήπειρο, που εκπροσωπούνταν από τον Αμπντύλ Φράσερι.

Προσπάθειες για την υλοποίηση αυτής της ιδέας έγιναν και δύο χρόνια μετά τον ελληνο-τουρκικό πόλεμο του 1897, στον οποίο οι Αλβανοί έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη νίκη της Τουρκίας επί της Ελλάδος. Επικεφαλής του κινήματος αυτού ήταν μεγάλα ονόματα, όπως οι Κονίτσα, Φαν Νόλι, Ισμαήλ Κεμάλι κ.α.

 

*Άρθρο του πρώην βουλευτή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και νυν καθηγητή της Νεοελληνικής στο Πανεπιστήμιο Αργυροκάστρου, Παναγιώτη Μπάρκα, το οποίο δημοσιεύτηκε στο ένθετο MILOSAO της κυριακάτικης εφημερίδας Γκαζέττα Σκιπτάρε.

 

Πηγή: balkanweb, Πελασγός Κορυτσάς

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 882

galates 01


Α’ Γαλατική εκστρατεία

Με τον Πύρρο στην Ιταλία και τον ραδιούργο Πτολεμαίο Κεραυνό στον Μακεδονικό θρόνο, η Ελλάδα φάνταζε εύκολος στόχος για τους αιμοδιψείς Κέλτες [τότε βρίσκονταν στη Βόρειο Βαλκανική, περίπου στα εδάφη της σημερινής Κροατίας]. Οι Γαλάτες είχαν χωριστεί σε τρεις ομάδες: ο Κερέθριος ήταν ο ηγέτης ενάντια στους Θράκες, οι εισβολείς στην Παιονία είχαν ως καθοδηγητές τον Βρέννο και τον Ακιχώριο, ενώ ο Βέλγιος (ή Βόλγιος) επιτέθηκε στους Μακεδόνες και στους Ιλλυριούς και αντιμετώπισε τον Πτολεμαίο Κεραυνό. Ο Μονούνιος των Δαρδάνων, μαθαίνοντας ότι οι Κέλτες πλησίαζαν, έστειλε πρεσβευτές στον Πτολεμαίο Κεραυνό, προσφέροντάς του συνθηκολόγηση και υποστήριξη ενάντια στον εχθρό με 20.000 άνδρες. Ο Κεραυνός αρνήθηκε λέγοντας: «Η Μακεδονία θα ήταν χαμένη αν ο λαός που υπέταξε ολόκληρη την Ανατολή χρειαζόταν υποστήριξη από τους Δαρδάνους για να προστατεύσει τον τόπο του…».

 

galates 02

Η Κελτική εξάπλωση 600 – 300 π.Χ wikipedia

 

 

Οι Κέλτες του Βελγίου είχαν ήδη κατακλύσει την Ιλλυρία και πλησίαζαν στα δάση κοντά στα δυτικά σύνορα της Μακεδονίας. Προσέφεραν στον Πτολεμαίο διατήρηση της βασιλείας του έναντι βαριάς φορολογίας. Εκείνος τους περιγέλασε αποκρινόμενος:

«…αυτή η πρότασή σας καταδεικνύει τον τρόμο που έχετε για τα Μακεδονικά όπλα. Ειρήνη θα κάνουμε μόνο αν ρίξετε τα όπλα σας στη γη και μου παραδώσετε τους αρχηγούς σας ως ομήρους…»

Η αλαζονεία του Κεραυνού έμελε να είναι η καταδίκη του. Προκάλεσε τους Γαλάτες σε μια βιαστική ανοιχτή μάχη, πιστεύοντας ότι ήταν άτρωτος. Δε συμβουλεύτηκε καν τους στρατηγούς του, οι οποίοι εις μάτην τον προέτρεπαν να περιμένει να συγκεντρώσει περισσότερο στρατό για να αντιμετωπίσει τους εισβολείς. Η σύγκρουση ήταν λυσσαλέα. Οι Κέλτες, πολεμώντας μανιασμένα, δεν άργησαν να συναντήσουν τον Μακεδόνα βασιλιά στη μάχη, ο οποίος, απερίσκεπτος καθώς ήταν, όρμησε προς το μέρος τους, επιβαίνοντας σε ελέφαντα. Οι γραμμές των Μακεδόνων, που υστερούσαν αριθμητικά, διασπάστηκαν και ο ελέφαντας του Κεραυνού σωριάστηκε πληγωμένος στο έδαφος, με τον Πτολεμαίο να τραυματίζεται βαριά. Οι Κέλτες τον έπιασαν ζωντανό, τον αποκεφάλισαν και κάρφωσαν το κεφάλι του σε δόρυ, περιφέροντάς το ως σημάδι νίκης και μέσο εκφοβισμού των αντιπάλων τους.

Μετά τη συντριβή του Μακεδονικού στρατού, οι Γαλάτες ξεχύθηκαν στην απροστάτευτη γη της Μακεδονίας. Λεηλάτησαν την ύπαιθρο με τρομερή μανία αλλά δεν κατόρθωσαν να κάνουν το ίδιο με τις οχυρωμένες πόλεις, καθώς δεν ήξεραν πώς να τις εκπορθήσουν. Στην ύπαιθρο όμως έσπειραν τον τρόμο και τον πανικό καίγοντας και σφάζοντας ό,τι και όποιον έβρισκαν στο διάβα τους. Μετά το θάνατο του Πτολεμαίου Κεραυνού ανέβηκε στο Μακεδονικό θρόνο ο αδερφός του Μελέαγρος. Η βασιλεία του κράτησε μόλις δύο μήνες διότι οι Μακεδόνες που είχαν βιώσει τα δεινά που είχε φέρει στον τόπο τους ο φιλόδοξος Κεραυνός δεν ήθελαν κάποιον συγγενή του στο θρόνο. Στη θέση αυτού στέφθηκε βασιλιάς ο Αντίπατρος, ανιψιός του Κάσσανδρου, αλλά ούτε αυτός όμως κατάφερε να εξαλείψει τη Γαλατική απειλή. Ένας ευγενής με το όνομα Σωσθένης τον ανάγκασε να παραιτηθεί, συγκέντρωσε στρατό και άρχισε να μάχεται ενάντια στον εισβολέα, καταφέρνοντας να εκδιώξει τελικά τους Κέλτες απ’ τη Μακεδονία. Επειδή η φύση της πρώτης Κελτικής εκστρατείας το 279 π.Χ. ήταν κυρίως αναζήτηση λαφύρων παρά οργανωμένη προσπάθεια αποικισμού, οι Κέλτες, με κορεσμένη την δίψα τους για λάφυρα, δεν βρήκαν το σθένος να συνεχίσουν την εκστρατεία τους κι επέστρεψαν στην πατρίδα τους.

 

Β’ Γαλατική εκστρατεία

galates 03

Βρέννος

 

 

Υπήρχε ωστόσο μεταξύ αυτών κάποιος του οποίου η δίψα για αίμα και πλούτη ήταν ακόρεστη. Ο Γαλάτης αρχηγός Βρέννος, μιλώντας δημόσια αλλά και κατ’ ιδίαν με Γαλάτες αξιωματούχους, πίεζε για ακόμα μια εκστρατεία ενάντια στην Ελλάδα. Φθονούσε τα κέρδη του Βελγίου από την προηγούμενη εκστρατεία στη Μακεδονία και ήθελε και αυτός ανάλογα πλούτη για τον εαυτό του. Σε μια συνέλευση μάλιστα έφερε ενώπιον όλων κάποιους μικρόσωμους, κεκαρμένους και φτωχοντυμένους Έλληνες αιχμαλώτους και τους έβαλε δίπλα δίπλα με τους ψηλότερους των φρουρών του. Είπε ότι οι Ελληνικές πόλεις κράτη στην ασύλητη ακόμη νότια περιοχή της Ελλάδας ήταν ανίσχυρες εκείνον τον καιρό, διέθεταν ωστόσο αρκετά πλούτη και ναούς γεμάτους με ασήμι και χρυσό. Έδειχνε τους αιχμαλώτους και υποστήριζε ότι το μόνο που είχαν να κάνουν για να περιέλθει στην κατοχή τους ο ελληνικός πλούτος ήταν να επιτεθούν σε αυτά τα αδύναμα ανθρωπάκια.

Για την εκστρατεία αυτή οι Γαλάτες συγκέντρωσαν μεγάλο αριθμό πεζών, τους οποίους ορισμένες πηγές υπολογίζουν περισσότερους από 200.000, χωρίς να περιλαμβάνουν τους μη μάχιμους (ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά) που ακολουθούσαν. Οι Κελτικές ορδές ξεκίνησαν στις αρχές της άνοιξης του 278 π.Χ. . Από το Γαλατικό στρατό 20.000 άνδρες κατευθύνθηκαν προς τη χώρα των Δαρδάνων υπό τις διαταγές του Λεοννόριου και του Λουτάριου. Οι υπόλοιποι συνέχισαν νότια προς τη Μακεδονία. Ο Σωσθένης τήρησε αμυντική στάση, κατάφερε να συγκρατήσει τη βαρβαρική ορμή και τους απώθησε προξενώντας τους σημαντικές απώλειες. Η αντίσταση των Μακεδόνων οδήγησε τους Γαλάτες ακόμα πιο νότια, στη Θεσσαλική γη. Οι Έλληνες, στο άκουσμα της είδησης πως οι βάρβαροι πλησιάζουν, αποφάσισαν να δράσουν. Ο Ελληνικός στρατός γνώριζε καλά τι θα αντιμετωπίσει. Ο Παυσανίας αναφέρει σχετικά :«Το Ελληνικό γενναίο πνεύμα χάθηκε μέσα σε λίγες στιγμές ωστόσο η δύναμη του φόβου ανάγκασε τους Έλληνες να συνειδητοποιήσουν ότι έπρεπε να πολεμήσουν. Γνώριζαν ότι αυτή η πάλη δεν γινόταν για την ελευθερία τους, όπως τότε που αντιμετώπισαν τους Πέρσες. Δεν έφτανε πλέον να προσφέρουν γη και ύδωρ. Τα γεγονότα που συνέβησαν στη Μακεδονία, στη Θράκη και στην Παιονία ήταν ακόμα νωπά στη μνήμη τους, ενώ νέες αιματοχυσίες λάμβαναν πλέον χώρα και στη Θεσσαλία. Κάθε άνδρας ως ξεχωριστή μονάδα και κάθε πόλη συνολικά συνειδητοποιούσαν ότι οι Έλληνες έπρεπε είτε να αντεπεξέλθουν στις περιστάσεις, είτε να αφανιστούν».

Ως καλύτερο σημείο οχύρωσης επιλέχτηκε για ακόμα μια φορά το στενό πέρασμα των Θερμοπυλών. Το σημείο αυτό αποτελούσε μια στενή πύλη η οποία κατά την αρχαιότητα βρισκόταν μεταξύ του όρους Οίτη και της θάλασσας και ήταν το βασικό πέρασμα προς τη νότια Ελλάδα. Στο σημείο αυτό οι Σπαρτιάτες προσπάθησαν να συγκρατήσουν τις Περσικές ορδές το 480 π.Χ. και οι Αθηναίοι αναχαίτισαν επιτυχώς τους Μακεδόνες 128 χρόνια αργότερα. Το 279 π.Χ. οι Βοιωτοί έστειλαν 10.000 οπλίτες και 500 ιππείς με επικεφαλής τους Κηφισόδοτο, Θεαρίδα, Διογένη και Λύσσανδρο. Από τους Φωκείς εστάλησαν 3.000 πεζικάριοι και 500 ιππείς. Περίπου 13.000 η συνολική δύναμη των Ελλήνων της σημερινής νότιας Ελλάδας. Μαζί με αυτούς ήταν και 500 μισθοφόροι από τη Μακεδονία και άλλοι τόσοι στρατιώτες από το βασίλειο των Σελευκιδών μαζί με πολλές αθηναϊκές τριήρεις. Οι μοναδικοί που δεν έστειλαν στρατό ήταν οι Πελοποννήσιοι. Η απουσία πλοίων στον κελτικό στρατό τους εφησύχαζε μια και δεν υπήρχε άλλος τρόπος να περάσουν τη θάλασσα του Κορινθιακού παρά μόνον από το στενό του Ισθμού. Αποφάσισαν λοιπόν να οχυρωθούν πίσω από τα τείχη του Ισθμού και να τους περιμένουν.

Η πρώτη Ελληνική εκστρατεία αναχαίτισης – Αποτυχία στον Σπερχειό ποταμό

Όταν οι Έλληνες συγκέντρωσαν όλες τους τις δυνάμεις, πληροφορήθηκαν ότι οι Γαλάτες είχαν ήδη προσεγγίσει την Μαγνησία και την Φθιώτιδα. Αποφάσισαν να στείλουν ένα απόσπασμα αποτελούμενο από όλο το ιππικό καθώς και 1.000 ελαφρά οπλισμένους άντρες στο Σπερχειό, προσπαθώντας να μην επιτρέψουν στους Γαλάτες να διασχίσουν τον ποταμό. Με την άφιξή τους, οι Ελληνικές δυνάμεις κατέστρεψαν τις γέφυρες του ποταμού και έλαβαν θέσεις μάχης στις όχθες του.

 

galates 04

 

Αλλά ο Βρέννος, αν και βάρβαρος, δεν ήταν απολίτιστος ούτε είχε άγνοια των πολεμικών τακτικών. Την ίδια νύχτα έστειλε στρατιωτικό απόσπασμα στο Σπερχειό, μακριά από τις κατεστραμμένες γέφυρες, σε σημεία όπου μπορούσαν να περάσουν τον ποταμό. Ο Βρέννος επέλεξε δεινούς κολυμβητές και ψηλούς στρατιώτες γι’ αυτή την αποστολή. Άλλωστε, οι Κέλτες ήταν κατά πολύ ψηλότεροι από τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης, κάτι που είχαν διαπιστώσει και οι Ρωμαίοι πριν από τους Έλληνες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αρκετοί Γαλάτες διέσχισαν κολυμπώντας τον ποταμό τη νύχτα χρησιμοποιώντας τις ασπίδες τους ως σχεδίες, ενώ οι ψηλότεροι εξ αυτών σχεδόν διέσχισαν τα νερά περπατώντας στον πυθμένα με το κεφάλι τους να προβάλλει έξω από το νερό. Οι Έλληνες που βρίσκονταν στο Σπερχειό, όταν πληροφορήθηκαν ότι το βράδυ οι βάρβαροι είχαν διασχίσει τον ποταμό, εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και επέστρεψαν στις γραμμές της κύριας στρατιάς, φοβούμενοι το ενδεχόμενο της περικύκλωσης. Ο Βρέννος ανάγκασε τους κατοίκους που βρίσκονταν γύρω από το Μαλιακό κόλπο να ξαναχτίσουν τις γέφυρες πάνωαπό το Σπερχειό. Εκείνοι, φοβούμενοι τις συνέπειες της άρνησής τους, υπάκουσαν.

Ο Βρέννος διέσχισε με το στρατό του τις γέφυρες και κατευθύνθηκε προς την Ηράκλεια. Οι Γαλάτες λεηλατούσαν τα πάντα στο διάβα τους σφαγιάζοντας όσους συναντούσαν στα περίχωρα, χωρίς να επιτίθενται στην πόλη. Η Ηράκλεια προστατευόταν από τους Αιτωλούς, οι οποίοι πριν ένα έτος είχαν αναγκάσει τους κατοίκους της να συμμετάσχουν στην Αιτωλική Συμπολιτεία. Οι Αιτωλοί θεωρούσαν ότι η πόλη τούς ανήκε, εξίσου με τους Ηρακλειδείς. Ο Βρέννος δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την πόλη της Ηράκλειας. Κύριος στόχος του ήταν να υπερκεράσει τις δυνάμεις που προστάτευαν τα στενά των Θερμοπυλών και να εισβάλλει στη Νότια Ελλάδα.

 

Μάχη των Θερμοπυλών

Ορισμένοι Έλληνες λιποτάκτες είχαν ενημερώσει τον Βρέννο για τις δυνάμεις που θα αντιμετώπιζε στις Θερμοπύλες. Παρά την ύπαρξη της Ελληνικής στρατιάς, προέλασε από την Ηράκλεια και ξεκίνησε την επίθεση την αυγή της επόμενης μέρας. Δεν είχε μαζί του Έλληνα μάντη και δεν προέβη σε μυστηριακές θυσίες………αν όντως οι Κέλτες πίστευαν σε τέτοιου είδους δοξασίες. Οι Έλληνες αντιτάχθηκαν σιωπηρά και με τάξη. Όταν προσέγγισαν τους Γαλάτες, το ιππικό απομακρύνθηκε ελάχιστα από τον κύριο κορμό, ενώ οι ελαφρά οπλισμένοι στρατιώτες έμειναν πιο πίσω εκτοξεύοντας ακόντια, βέλη και πέτρες.

 

galates 05

Κελτικό ιππικό

 

 

Το ιππικό και των δύο παρατάξεων δεν έπαιξε σοβαρό ρόλο επειδή το έδαφος στο πέρασμα δεν ήταν μόνο στενό αλλά και ολισθηρό λόγω του βραχώδους εδάφους και των χειμάρρων που κυλούσαν ανάμεσα στα βράχια. Οι Γαλάτες ήταν ελαφρύτερα οπλισμένοι από τους Έλληνες: πολλοί από αυτούς πολεμούσαν γυμνοί από τη μέση και πάνω και ως μοναδικό αμυντικό όπλο είχαν τις ασπίδες τους, οι οποίες ήταν κατώτερες τεχνολογικά από τις ελληνικές και τους παρείχαν ελάχιστη προστασία. Με τρομερό πάθος και πολεμική ορμή, την ώρα της μάχης μετατρέπονταν σε ανίκητες πολεμικές μηχανές. Χτυπημένοι από τσεκούρι ή ξίφος, συνέχιζαν να πολεμούν ώσπου να πέσουν νεκροί. Τρυπημένοι από ακόντια ή βέλη συνέχιζαν να μάχονται με το σθένος τους αναλλοίωτο όσο υπήρχε μέσα τους ζωή. Ορισμένοι έβγαζαν τα καρφωμένα στο σώμα τους ακόντια και τα εκσφενδόνιζαν πίσω στους αντιπάλους τους ή τα χρησιμοποιούσαν για μάχη σώμα με σώμα.

Στο μεταξύ, οι Αθηναίοι που βρίσκονταν στις τριήρεις, αγκυροβολημένοι στη λάσπη που εκτεινόταν μέχρι τη θάλασσα, με δυσκολία και κίνδυνο έφεραν τα πλοία τους όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ακτή, εξαπολύοντας βέλη ή οτιδήποτε άλλο μπορούσε να ριφθεί ενάντια στους Γαλάτες. Οι τελευταίοι ευρισκόμενοι σε πλήρη σύγχυση και μέσα σε πολύ περιορισμένο χώρο, προκάλεσαν κάποιες απώλειες στους Έλληνες αλλά οι ίδιοι υπέστησαν ακόμα μεγαλύτερες. Αυτή η εξέλιξη ανάγκασε τους αρχηγούς τους να τους αποσύρουν πίσω στο Γαλατικό στρατόπεδο. Υποχωρώντας άτακτα και υπό πλήρη σύγχυση, αρκετοί από αυτούς ποδοπατήθηκαν από τους συντρόφους τους ενώ κάποιοι έπεσαν σε βάλτους και βούλιαξαν κάτω από τη λάσπη. Οι απώλειές τους κατά την υποχώρηση ήταν εξίσου μεγάλες με αυτές που υπέστησαν στη μάχη.

Αφού οι Κέλτες είχαν πλέον λεηλατήσει στο διάβα τους σπίτια και ναούς, παραδίνοντας το Κάλλιο στις φλόγες, επέστρεψαν από τον ίδιο φυσικό αυχένα με σκοπό να συναντήσουν τον υπόλοιπο Γαλατικό στρατό. Καθ’ οδόν συνάντησαν τους Πατρινούς, οι οποίοι ήταν οι μόνοι μεταξύ των Αχαιών που είχαν απαντήσει στο πολεμικό κάλεσμα των Αιτωλών. Εκπαιδευμένοι ως οπλίτες, διενήργησαν μια κατά μέτωπον επίθεση ενάντια στους Γαλάτες αλλά υπέστησαν εκτενείς απώλειες απέναντι σε έναν σαφώς πολυπληθέστερο στρατό. Στη σημερινή θέση Κοκκάλια (τοποθεσία που οφείλει την ονομασία της στα πολλά διασκορπισμένα και θρυμματισμένα οστά που απαντώνται εκεί μέχρι και σήμερα, ανεξίτηλα σημάδια μιας τρομακτικής μάχης), οι 8.000 Αιτωλοί, άνδρες και γυναίκες, συνέχιζαν να καταδιώκουν τους βαρβάρους και να τους επιτίθενται. Πολλά από τα βέλη που τους έριχναν έβρισκαν στόχο επειδή οι Γαλάτες δεν είχαν ισχυρή αμυντική θωράκιση. Οι Αιτωλοί οπισθοχωρούσαν όταν οι Γαλάτες τους επιτίθεντο και επέστρεφαν δριμύτεροι όταν οι τελευταίοι γύριζαν τα νώτα τους. Οι Καλλιείς οι οποίοι είχαν υποστεί τη μεγαλύτερη καταστροφή, επεδείκνυαν τη μεγαλύτερη οργή. Κατάφεραν να εκδικηθούν το θάνατο των συντρόφων τους προκαλώντας μεγάλες απώλειες στο Γαλατικό απόσπασμα. Από τους 40.800 λιγότεροι από τους μισούς επέστρεψαν στις Θερμοπύλες.

 

galates 06

Απεικόνιση διαδρομής Γαλατών

 

 

Ηρακλειώτες και Αινιάνες – πρόθυμοι «πληροφοριοδότες»

Εν τω μεταξύ, οι αποδυναμωμένοι Έλληνες που βρίσκονταν στις Θερμοπύλες επρόκειτο να υπερκερασθούν από τις στρατιές του Βρέννου σε μια τραγική επανάληψη της ιστορίας. Όπως στην πρώτη μάχη των Θερμοπυλών, έτσι και τώρα ο Βρέννος ακολούθησε τις υποδείξεις των Ηρακλειωτών και των Αινιανών ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο που είχαν ακολουθήσει οι Πέρσες (την Ανοπαία Ατραπό). Το έκαναν αυτό όχι διότι δεν ήταν πιστοί στον Ελληνικό αγώνα αλλά επειδή ήθελαν να φύγουν οι Κέλτες το γρηγορότερο δυνατόν από τη γη τους πριν την ερημώσουν. Ο Βρέννος, αφήνοντας διοικητή του κύριου σώματος της στρατιάς τον Ακιχώριο, κατευθύνθηκε με 40.000 άνδρες προς το πέρασμα. Κατέστησε σαφές στον αντικαταστάτη του ότι δεν έπρεπε να επιτεθεί στους Έλληνες προτού ολοκληρωθεί η κίνηση της περικύκλωσης. Εκείνη την ημέρα η ομίχλη ήταν πυκνή και είχε απλωθεί μέχρι τις παρυφές της Οίτης, εμποδίζοντας την ορατότητα των Φωκέων που φυλούσαν το πέρασμα. Οι Γαλάτες τους αιφνιδίασαν, ωστόσο οι Φωκείς αντιστάθηκαν γενναία. Τελικά όμως αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν από το πέρασμα. Κατόρθωσαν εντούτοις να ειδοποιήσουν τους συντρόφους τους και να τους αναφέρουν την επικείμενη περικύκλωση προτού αυτή λάβει χώρα.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι Αθηναίοι κατάφεραν να αποσύρουν έγκαιρα τις τριήρεις και τα στρατεύματά τους. Το ίδιο έπραξαν και οι υπόλοιπες Ελληνικές δυνάμεις, με εκάστης ο στρατός να επιστρέφει στην πατρίδα του. Σε αυτή τη μάχη δεν υπήρξε κάτι ανάλογο με τους 300 Σπαρτιάτες και τους 700 Θεσπιείς. Ίσως για αυτό το λόγο να είναι λιγότερο γνωστή. Το πέρασμα ήταν πλέον ανοιχτό, με ολόκληρη τη Νότια Ελλάδα να είναι απροστάτευτη στην Κελτική επέλαση.

Επιδρομή στους Δελφούς

Ο Βρέννος και ο Ακιχώριος είχαν πλέον να επιλέξουν την επόμενη κίνηση………να βαδίσουν εναντίον των Αθηνών. Ο Βρέννος, χλευάζοντας τους αθάνατους θεούς των Ελλήνων είπε ειρωνικά ότι «εκείνοι που έχουν τα πλούτη θα πρέπει να φερθούν γενναιόδωρα στους θνητούς.». Χωρίς να σπαταλήσει χρόνο, διέταξε τον Ακιχώριο να εγκαταστήσει ένα μέρος του στρατού στην Ηράκλεια για να κρατά απασχολημένους τους Αιτωλούς και στη συνέχεια, με τον υπόλοιπο στρατό, να ακολουθήσει πορεία με κατεύθυνση στους Δελφούς. Ο ίδιος αναχώρησε από τις Θερμοπύλες διασχίζοντας τα στενά του Παρνασσού με σκοπό να συλήσει το θησαυροφυλάκιο που βρισκόταν στον ιερό ναό του θεού Απόλλωνα.

Τρομοκρατημένοι οι κάτοικοι των Δελφών, αναζήτησαν καταφύγιο στο Μαντείο. Σε υπεράσπιση του Μαντείου προσέτρεξαν οι Φωκιείς από την Άμφισσα και περίπου 1200 Αιτωλείς. Η κύρια στρατιά των Αιτωλών στράφηκε ενάντια στον Ακιχώριο, ο οποίος είχε εν τω μεταξύ ξεκινήσει από την Ηράκλεια για να συναντήσει το Βρέννο (έχοντας ολοκληρώσει την αποστολή που ο Βρέννος τού ανέθεσε). Στην ουσία οι Αιτωλοί αναλώθηκαν σε συνεχή ανταρτοπόλεμο παρενοχλώντας την οπισθοφυλακή της Γαλατικής παράταξης η οποία μετέφερε τα λάφυρα από τις προηγούμενες λεηλασίες. Αυτή η δολιοφθορά ανάγκασε τους Γαλάτες να κινούνται με αργό ρυθμό. Ο Βρέννος αφίχθη στους Δελφούς όπου είχε πλέον να αντιμετωπίσει τους Έλληνες που είχαν καταφτάσει να υπερασπιστούν το ιερό. Προσπάθησε να εγείρει το ηθικό των στρατιωτών του δείχνοντάς τους στον ορίζοντα το μαντείο και λέγοντάς τους ότι τα αγάλματα και τα άρματα με τα τέσσερα άλογα, ευδιάκριτα από εκείνο το σημείο, ήταν κατασκευασμένα από καθαρό χρυσάφι και θα αποδεικνύονταν ακόμα πιο μεγάλα σε αξία όταν ζυγίζονταν.

 

galates 07

Ο Θνήσκων Γαλάτης Ρωμαϊκό μαρμάρινο αντίγραφο Ελληνιστικού έργου τέλη 3ου αιώνα π.Χ. Μουσείο Καπιτωλίου, Ρώμη wikipedia

 

 

Οι Δελφιείς από την άλλη πλευρά είχαν ως μοναδική πηγή θάρρους την πίστη ότι ο θεός Απόλλωνας ήταν στο πλευρό τους παρά τις δικές τους ικανότητες και δυνάμεις. Κατάφεραν ωστόσο να αποκρούσουν την επίθεση των αναρριχώμενων στους βράχους Γαλατών εκσφενδονίζοντας πέτρες και ακόντια από την κορυφή του λόφου. Σύμφωνα με την ποιητική περιγραφή του Παυσανία, οι Γαλάτες, εκτός από τους Έλληνες, είχαν να αντιμετωπίσουν και τα στοιχεία της φύσης, σεισμούς, κεραυνούς και αστραπές, σημάδια θεόσταλτα από το θεό Απόλλωνα. Πέραν της «θεϊκής παρέμβασης» φαίνεται πιθανό να επικρατούσε στην περιοχή σφοδρή καταιγίδα, με αποτέλεσμα αρκετοί από τους Γαλάτες να σκοτωθούν από τις συνεχείς κατολισθήσεις βράχων.

Ωστόσο, πολλές ήσαν οι απώλειες και για τους Έλληνες. Κατά τη διάρκεια της νύχτας η κατάσταση για τους Γαλάτες δεν ήταν καλύτερη. Αφόρητο ψύχος κάλυψε την περιοχή ενώ βράχοι έπεφταν συνέχεια από τον Παρνασσό και καταπλάκωναν πολλούς από τους στρατιώτες του Βρέννου, οι οποίοι ήταν μαζεμένοι σε ομάδες για να προστατευθούν από ενδεχόμενες αιφνιδιαστικές νυχτερινές επιθέσεις των Ελλήνων. Μόλις ο ήλιος πρόβαλε πάνω από τους Δελφούς, οι Έλληνες επιτέθηκαν κατά μέτωπο με εξαίρεση τους Φωκιείς, οι οποίοι, γνωρίζοντας καλά το μέρος, επέλεξαν να κατέβουν στις δύσβατες πλαγιές του Παρνασσού και να χτυπήσουν τους Κέλτες στα μετόπισθεν εξαπολύοντας βέλη και ακόντια. Στην αρχή της μάχης οι Γαλάτες αντιστάθηκαν γενναία, ειδικότερα η φρουρά του Βρέννου. Ωστόσο, μόλις τραυματίστηκε ο αρχηγός τους, αναγκάστηκαν να οπισθοχωρήσουν, καθώς οι Έλληνες επετίθεντο από όλες τις μεριές. Κατά την οπισθοχώρησή τους αυτή σκότωσαν όσους από τους συντρόφους τους ήταν τραυματισμένοι, ή βαριά άρρωστοι από τις κακουχίες και δεν μπορούσαν να τους ακολουθήσουν.

Αποτυχία Γαλατικής εκστρατείας

Με τον ερχομό της επόμενης νύχτας, οι Γαλάτες κατελήφθησαν από συναισθήματα σύγχυσης και φόβου. Πολλοί από αυτούς στράφηκαν ενάντια στους συντρόφους τους και άρχισαν να αλληλοεξοντώνονται. Οι Φωκιείς ήταν οι πρώτοι που ανέφεραν στους υπόλοιπους Έλληνες τον ακατάσχετο πανικό που είχε κυριεύσει τον εχθρό. Αυτή η εξέλιξη όπλισε με περισσότερο θάρρος και αποφασιστικότητα τους κατοίκους των γύρω περιοχών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι Γαλάτες, εκτός από το ανελέητο κυνηγητό από τους Έλληνες, είχαν πλέον να αντιμετωπίσουν και την πείνα, καθώς κάθε προσπάθεια συγκέντρωσης βρώσιμων υλών από τη γύρω περιοχή βαφόταν με αίμα. Περίπου 6.000 Κέλτες χάθηκαν στη μάχη και άλλους 10.000 να ακολουθούν στον πανικό που ακολούθησε. Σε αυτούς προσετέθησαν ακόμα τόσοι, ως θύματα της πείνας και του κρύου. Οι απόψεις για την τύχη του Βρέννου διίστανται: ο Παυσανίας ισχυρίζεται ότι αυτοκτόνησε αφού πρώτα κατανάλωσε «άκρατον οίνον». Ο Ιουστίνος παρουσιάζει ως μέσο της αυτοκτονίας ένα μαχαίρι ενώ ο Διόδωρος αναφέρει ότι πρώτα μέθυσε και στη συνέχεια χρησιμοποίησε ένα σπαθί. Το πλέον πιθανό είναι ότι ο Βρέννος, λόγω των εκτεταμένων τραυμάτων που έφερε, αυτοκτόνησε με το σπαθί του σύμφωνα με το κελτικό έθιμο που απαιτούσε οι βαριά τραυματισμένοι άντρες να αφαιρούν τη ζωή τους αλλά και τη ζωή των άμεσων συγγενικών τους προσώπων.

Πιθανότατα οι Γαλάτες πίστευαν ότι ο αργός θάνατος ήταν εξαιρετικά ατιμωτικός, ή ότι δεν έπρεπε με κανένα τρόπο να πέσουν ζωντανοί στα χέρια του εχθρού. Οι Αθηναίοι, μαθαίνοντας τα γεγονότα, ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους Βοιωτούς και ξεκίνησαν να καταδιώκουν από κοινού τους Γαλάτες σκοτώνοντας αυτούς που καθυστερούσαν κι έμεναν πίσω. Οι Γαλάτες κατόρθωσαν να αποσυρθούν από τους Δελφούς και να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τον Ακιχώριο, ο οποίος στο μεταξύ είχε αναχωρήσει από την Ηράκλεια για να καλύψει την υποχώρηση των συντρόφων του. Έχοντας πλέον αυτόν ως αρχηγό, μετά από υπόδειξη και επιθυμία του αποθανόντος Βρέννου, κατευθύνθηκαν προς το γαλατικό στρατόπεδο. Καθ’ οδόν, και νιώθοντας καυτή την ανάσα των Αιτωλών στην πλάτη τους, συνάντησαν κοντά στο Σπερχειό τους Θεσσαλούς και τους Μαλιείς, οι οποίοι είχαν σταθεί εκεί αποφασισμένοι να ανταποδώσουν τα δεινά που τους προξένησαν οι επίδοξοι κατακτητές. Οι περισσότεροι Έλληνες ιστορικοί της εποχής καταμαρτυρούν ότι ουδείς Γαλάτης επέζησε της σφαγής στον Σπερχειό ποταμό.

 

galates 08

Εποικίσεις Γαλατικών φύλων

 

 

Ωστόσο, σύμφωνα με κάποιες άλλες μαρτυρίες, Γαλατικό απόσπασμα που είχε επιτεθεί στους Δελφούς, οι Τεκτόσαγες, κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ενώ και άλλοι, υπό τις διαταγές των Κομοντόριου και Βαθάναττου, κατευθύνθηκαν προς το Βορρά έχοντας μαζί τους αρκετά από τα λάφυρα που είχαν συγκεντρώσει. Μέσω διαρκών επιθέσεων από αυτούς που είχαν δεινοπαθήσει κατά την κάθοδό τους, έφτασαν στη χώρα των Δαρδανών κι εκεί χωρίστηκαν: ο μεν Βαθάναττος στράφηκε προς την Ιλλυρία και εγκαταστάθηκε στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Σάβου και Δούναβη, ενώ ο στρατός του Κομοντόριου νίκησε τους Τριβαλλούς και τους Γέτες και εγκαταστάθηκε στην Τύλη, στις δύο πλευρές του Αίμου, κοντά στη σημερινή Βουλγαρική πόλη Στάρα Ζάγορα. Οι Γαλάτες υπό τις διαταγές του Λουτάριου και του Λεοννόριου πέρασαν στον Ελλήσποντο και, αφού υποσχέθηκαν πίστη και φιλία στο Νικομήδη, βασιλιά της Βιθυνίας, εγκαταστάθηκαν στην Ανατολία, σε μια περιοχή που έλαβε το όνομά τους (Γαλατία).

 

Σημασία της Ελληνικής νίκης

galates 09

Απεικόνιση Γαλατικής κεφαλής σε Θρακικό νόμισμα. (Αρχαιολογικό μουσείο Κωνσταντινούπολης)

 

 

Οι Γαλάτες εισβάλλοντας στην Ελλάδα είχαν σκοπό όχι απλώς να τη λεηλατήσουν αλλά και να την αποικίσουν. Πήραν μαζί τους τις γυναίκες και τα παιδιά τους με σκοπό να βρουν νέες εστίες και να εγκατασταθούν μόνιμα σε αυτές. Σε αυτήν την άποψη συνηγορεί το ότι μετά τη δεύτερη εισβολή, οι επιζήσαντες δημιούργησαν κελτικό βασίλειο στην Τύλη, ενώ άλλοι εγκαταστάθηκαν στη Μικρά Ασία και παρέμειναν εκεί για αρκετούς αιώνες ως μια αυτοτελής εθνική ομάδα.

Είναι αξιομνημόνευτη η αποφασιστικότητα που επέδειξαν μέσα στην απελπισία τους οι Έλληνες. Αξιοσημείωτο είναι ότι αγωνιζόμενοι να επιζήσουν, αφάνισαν δεκάδες χιλιάδες Γαλάτες παρότι συνολικά δεν είχαν συγκεντρώσει περισσότερους από 30.000 μαχητές. Το κατόρθωμα αυτό γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν αναλογιστεί κανείς ότι ο σωματότυπος και η αριθμητική υπεροχή του εχθρού, σε συνδυασμό με την έλλειψη των μεγάλων ηγετών στον Ελλαδικό χώρο – δεδομένης της απουσίας των Πύρρου και του Αντίγονου Γονατά – καθιστούσε αναμενόμενη την Κελτική επικράτηση.

Ωστόσο, σε μια εποχή φθοράς των παλαιών αξιών, εμφύλιων σπαραγμών και με την λάμψη του Ελληνικού πολιτισμού να σβήνει, το Ελληνικό πνεύμα, με πρωταγωνιστές τους Αιτωλούς, απέδειξε για ακόμα μια φορά την αξία του ενάντια σε έναν ισχυρό και αλώβητο λαό που δέσποζε σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη και ο οποίος στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα είχαν κατακτήσει τη μετέπειτα κοσμοκράτειρα Ρώμη.

Οι Έλληνες, σε μια εποχή παρακμής, τέλεσαν έναν άθλο μεγαλύτερο ίσως εκείνου της αναχαίτισης των Περσικών ορδών μερικούς αιώνες πριν, όταν η Ελλάδα ήκμαζε σε όλους τους τομείς. Είναι πράγματι θλιβερό που μια τόσο σημαντική στιγμή στην Ελληνική ιστορία δεν έχει την προβολή που της αρμόζει.

 

Πηγή: (Άρθρο του Γεωργίου Τσόρβα: «Oι Γαλάτες στην Ελλάδα – Εισβολή των βαρβάρων»), Χείλων

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 647

maxh ston ydaspi potamo 01

 

Η δύναμη της στρατιάς του Αλεξάνδρου είναι ένα από τα πολλά σημεία, για τα οποία υπάρχουν ελλιπείς πληροφορίες. Ούτε καν για την αρχική δύναμη, που ξεκίνησε από την Μακεδονία, δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες και το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Αλέξανδρος διεξήγαγε την Ευρωπαϊκή εκστρατεία επικεφαλής των δυνάμεων του Κοινού Συνεδρίου των Ελλήνων. Αυτό είναι σαφές διότι:

-Ο Φίλιππος δολοφονήθηκε λίγους μήνες πριν επιτεθεί στην Περσία, άρα οι συμμαχικές δυνάμεις πρέπει να είχαν ήδη συγκεντρωθεί και να έκαναν τις τελευταίες προετοιμασίες.

-Η στρατιά του Αλεξάνδρου μπροστά στα τείχη της Θήβας αριθμούσε περισσότερους από 30.000 πεζούς και 3.000 ιππείς, δηλαδή το σύνολο σχεδόν της δύναμης, με την οποία επιτέθηκε στην Περσία.

-Η ολοσχερής καταστροφή της Θήβας αποφασίσθηκε από τους Έλληνες συμμάχους του Αλεξάνδρου. Στους λίγους μήνες, που μεσολάβησαν ανάμεσα στην καταστροφή της Θήβας και την εισβολή στην Ασία, δηλαδή το χειμώνα του 335 – 334 π.Χ. ούτε αναφέρεται ούτε ήταν εφικτό να συγκεντρωθούν όλες οι συμμαχικές δυνάμεις και τα αναγκαία για την εκστρατεία εφόδια

Είναι επίσης βέβαιο ότι οι Θρακικοί λαοί προσέφεραν στρατό στον Αλέξανδρο μετά την εναντίον τους εκστρατεία του και την πλήρη υποταγή τους.

 

Σύνθεση και αριθμητική δύναμη

Η συνολική δύναμη της αρχικής στρατιάς αποτελεί ένα από τα πολλά σημεία ασυμφωνίας των αρχαίων συγγραφέων, που παραδίδουν από 30.000 έως 43.000 πεζούς και από 4.000 έως 5.500 ιππείς, όπως αναλυτικά εμφανίζεται στον παρακάτω πίνακα.

.

stratia toy megaloy aleksadroy 01

Ο Αρριανός, που είναι ο αναλυτικότερος ιστορικός στην περιγραφή των μαχών, μας δίνει μόνο κατά προσέγγιση σύνολα, ίσως διότι καμία από τις πηγές του δεν τον ικανοποιούσε. Αντίθετα, ο Διόδωρος, που είναι συνοπτικότερος και μικρότερης αξιοπιστίας, μας παραδίδει τον μοναδικό, κάπως αναλυτικό κατάλογο της αρχικής δύναμης της στρατιάς του Αλεξάνδρου. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να αποδώσουμε στον εν λόγω κατάλογο ιδιαίτερη αξία για τους παρακάτω λόγους:

Ο Αρριανός στη μάχη του Γρανικού, στη διάβαση της Κιλικίας και στη μάχη της Ισσού αναφέρει τμήματα, που δεν προκύπτει να προσκολλήθηκαν κατά την προέλαση της στρατιάς, άρα ανήκαν στην αρχική της δύναμη, κι όμως δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο του Διόδωρου. Αλλά κι ο ίδιος ο Διόδωρος περιορίζει την αξία του καταλόγου του.

Συγκεκριμένα, δεν προσδιορίζει την ειδικότητα των Βαλκανικών λαών (Οδρυσών, Τριβαλλών και Ιλλυριών) που αναφέρει. Επίσης αναφέρει τον Παιονικό λαό των Αγριάνων ως τοξότες, ενώ από τον Αρριανό προκύπτει ότι ήσαν ακοντιστές. Πάντως αμφότεροι φαίνεται να συμφωνούν ότι οι Αγριάνες ήταν περίπου 1.000. Σε άλλο σημείο μας πληροφορεί ότι στους 600 ιππείς από τα συμμαχικά κράτη της νότιας Ελλάδος περιλαμβάνονταν Πελοποννήσιοι και Αχαιοί, δίνοντας την εντύπωση ότι η Αχαΐα δεν βρίσκεται στην Πελοπόννησο. Η αλήθεια είναι ότι αυτά δεν συνιστούν σοβαρά παραπτώματα, διότι όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς χρησιμοποιούσαν ανάλογες διατυπώσεις. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ότι απαριθμεί 5.100 ιππείς, αλλά τους αθροίζει σε 4.500!

Η αρχική στρατιά, με την οποία ο Αλέξανδρος επιτέθηκε εναντίον της Αχαιμενιδικής αυτοκρατορίας, ήταν περίπου τα ¾ της συνολικής στρατιωτικής δύναμης, που είχε συγκεντρωθεί. Το υπόλοιπο ¼, 12.000 πεζοί και 1.500 ιππείς, παρέμεινε επί Ευρωπαϊκού εδάφους υπό τον Αντίπατρο, για να διατηρήσει τη Μακεδονική Ηγεμονία στην Ελλάδα και την υποταγή των Θρακικών λαών. Στη δύναμη αυτή πρέπει να προσθέσουμε και τους 10.000 Μακεδόνες, που επιχειρούσαν στην Μ. Ασία ήδη επί ένα έτος, αν και δεν έχουμε πληροφορίες για τη δράση τους μετά τη δολοφονία του Φιλίππου. Μετά από κάθε νίκη και όσο η στρατιά προήλαυνε στην Ασία, προσκολλώντο και άλλες δυνάμεις από τα τοπικά στρατεύματα των υποτασσομένων χωρών. Έτσι, κατά την εισβολή στην Ινδία και παρά τις φρουρές, που είχε αφήσει πίσω της σε όλη την Ασία, η στρατιά παραδίδεται ότι αριθμούσε 120.000 μάχιμους.

 

Τακτική

Η φύση της πολεμικής σύγκρουσης, που προετοίμασε ο Φίλιππος και πραγματοποίησε ο Αλέξανδρος, απαιτούσε κινητοποίηση μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών και μεγάλης κλίμακας μάχες. Παρά ταύτα δεν έλειψαν οι ανορθόδοξες τακτικές, που παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν οι ελληνικοί στρατοί, για να νικήσουν με τις μικρότερες δυνατές απώλειες σε χρόνο, προσωπικό και πόρους. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ανά κατηγορία είναι τα ακόλουθα.

Στην Μύνδο ο Αλέξανδρος ήλθε σε συναλλαγή με μερίδα των κατοίκων, οι οποίοι προτιμούσαν την παράδοση, αλλά τελικά εξουδετερώθηκαν από εκείνους, που προτιμούσαν την αντίσταση. Ως κορυφαία περίπτωση συναλλαγής πρέπει να θεωρήσουμε την παραμονή στα αξιώματά τους, αξιωματούχων του Περσικού κράτους, που παραδίδονταν. Αν και δεν καταγράφεται άμεσα από τις αρχαίες πηγές, όλες οι σχετικές περιπτώσεις πρέπει να θεωρούνται ως αποτέλεσμα προηγηθείσης συμφωνίας, διότι τέτοιες συμφωνίες ήταν αμοιβαία επωφελείς και εξασφάλιζαν στον μεν Αλέξανδρο μεγάλη ταχύτητα προέλασης και πρόσθετους πόρους, στους δε συναλλασσόμενους αξιωματούχους προνόμια ανάλογα, ή ίδια με όσα ήδη κατείχαν.

Νυχτερινές επιχειρήσεις καταγράφονται μόνο δύο και είναι αμυντικές, η πρώτη στην Αλικαρνασσό και η δεύτερη στη χώρα των Ασπασίων. Ο λόγος που δεν τις επέλεξε ο Αλέξανδρος είναι ότι διεξάγονται επιτυχώς από μικρές δυνάμεις εναντίον μεγάλων, ενώ οι δικές του δυνάμεις ήταν ήδη μεγάλες και θα αντιμετώπιζαν δυσκολία στο συντονισμό τους. Στα Γαυγάμηλα γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο απέρριψε την πρόταση για νυχτερινή επίθεση και πιθανόν αυτή είναι η αιτία που κατέρρευσε το εκτεταμένο Περσικό μέτωπο.

Στη Σογδιανή Πέτρα καταγράφεται η μόνη πραγματική και εντυπωσιακή από τεχνικής άποψης καταδρομική επιχείρηση, η οποία ωστόσο σχεδιάσθηκε για να φέρει ψυχολογικό και όχι τακτικό αποτέλεσμα. Στον Υδάσπη καταγράφεται χρήση παραπλανητικών πληροφοριών και ενεργειών. Ο Αλέξανδρος διέδιδε ότι δεν σκόπευε να περάσει τον ποταμό πριν πέσει η στάθμη του και τις νύχτες μετακινούσε άσκοπα διάφορα τμήματα, ώστε να πείσει τον Πώρο για τις διαδιδόμενες προθέσεις του. Τελικά κατάφερε να αιφνιδιάσει τον Πώρο και να αποβιβάσει τις δυνάμεις του στην ανατολική όχθη του Υδάσπη, χωρίς να γίνει έγκαιρα αντιληπτός. Λόγω της απόκρυψης των πλωτών μέσων και των καιρικών συνθηκών, υπό τις οποίες πραγματοποιήθηκε η απόβαση, μπορούμε να την θεωρήσουμε και ως καταδρομική επιχείρηση.

Μία τελευταία παρατήρηση είναι ότι σε όλες τις συγκρούσεις ο Αλέξανδρος απέφευγε να χρησιμοποιήσει ως δύναμη κρούσης τους υποταγμένους βαρβάρους της Ασίας, δηλαδή δεν έκανε το λάθος, που έκανε ο Δαρείος στη μάχη της Ισσού με τους Κάρδακκες (Κούρδους). Χρησιμοποιούσε πάντοτε το αρχικό τμήμα της στρατιάς, που ξεκίνησε από την Ελλάδα και μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις χρησιμοποίησε εξειδικευμένα τμήματα Ασιατών, όπως ήταν οι ιπποτοξότες.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο αξιόλογο ιστολόγιο alexanderofmakedon.info το οποίο δυστυχώς δεν λειτουργεί πλέον.

 

Βιβλιογραφία

Αρριανός Δ.25
Διόδωρος ΙΖ.9.2, 17.3, 57.3
Κούρτιος 8.5.4

 

Πηγή: Χείλωνα, Αβέρωφ

Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 1188

xarths soymerioi 01


Η περιοχή των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη αποτέλεσε το χώρο εμφάνισης και εξέλιξης των πρώτων μεγάλων πολιτισμών.

Οι Σουμέριοι, οι Ακκάδιοι, οι Βαβυλώνιοι και οι Ασσύριοι ήταν οι σημαντικότεροι λαοί που κατοίκησαν στην περιοχή. Οι Σουμέριοι την 4η χιλιετία π.Χ. εγκαταστάθηκαν στη νότια Μεσοποταμία. Κατάφεραν με σκληρή και ομαδική δουλειά την άρδευση της γης από τα νερά των ποταμών, που τους επέτρεψε να μεταβάλουν την άγονη γη σε εύφορη για την παραγωγή σιτηρών. Ανακάλυψαν τον τροχό και τον χρησιμοποίησαν πέρα από την άρδευση της γης στην κατασκευή του άρματος και σε άλλες δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία, την παραγωγή υφασμάτων, την κατασκευή επίπλων, τη μικροτεχνία και τη μεταλλοτεχνία. Ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με άλλους λαούς ανταλλάσοντας γεωργικά και κτηνοτροφικά αγαθά με πρώτες ύλες, κυρίως μέταλλα. Επινόησαν ορισμένα μέτρα και τα πρώτα νομίσματα για να διευκολύνουν τις συναλλαγές τους. Πρώτοι χρησιμοποίησαν γραφή με χαρακτήρες που μοιάζουν με σφήνες. Τη γραφή αυτή υιοθέτησαν κι άλλοι λαοί της Εγγύς Ανατολής, όπως οι Ακκάδιοι, οι Ελαμίτες, οι Χετταίοι, οι Ασσύριοι και οι Πέρσες. Η ανακάλυψη της σφηνοειδούς γραφής και η ανάπτυξη των επιστημών βασίστηκαν σε πρακτικές γνώσεις που κατακτήθηκαν μέσα από την καθημερινή τους εργασία. Εκτός από τις εμπειρικές γνώσεις χωρομετρίας, γεωμετρίας, αριθμητικής, φαρμακευτικής και ιατρικής ασχολήθηκαν με την αστρολογία και στη συνέχεια με την αστρονομία. Επινόησαν τη χρήση της ψημένης στον ήλιο πλίνθου, από άργιλο, ως οικοδομικό υλικό και για την κατασκευή πήλινων πινακίδων ως γραφική ύλη. Έχουν σωθεί σουμερικά έργα τέχνης ολόγλυφα ή ανάγλυφα που παρουσιάζουν εικόνες της καθημερινής ζωής καθώς και δημιουργήματα μικροτεχνίας, κυρίως σφραγιδογλυφίας. Η μουσική φαίνεται να είχε σημαντικό ρόλο στη ζωή των Σουμέριων μιας και έχουν σωθεί παραστάσεις μουσικών οργάνων, ενώ αυθεντικές άρπες βρέθηκαν σε βασιλικούς τάφους.

Οι Σουμέριοι οργανώθηκαν σε ανεξάρτητες πόλεις που η καθεμία ήταν το κέντρο της γύρω περιοχής και ανήκε σε ένα θεό. Ο ηγεμόνας κάθε πόλης θεωρούνταν ο εκπρόσωπος του θεού αυτού στη γη και ήταν παράλληλα αρχιερέας, δικαστής και αρχηγός του στρατού. Κυβερνούσε με τη βοήθεια μελών της οικογένειάς του και του ιερατείου και κατείχε την κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας. Οι ανώτεροι αυλικοί υπάλληλοι και οι ιερείς αποτελούσαν την τάξη των ευγενών ενώ στη βάση της πυραμίδας βρίσκονταν οι ελεύθεροι πολίτες. Οι δούλοι ήταν κυρίως αιχμάλωτοι πολέμου αλλά και ελεύθεροι πολίτες που είχαν χάσει την ελευθερία τους λόγω χρεών. Τις καλά οχυρωμένες με ισχυρά τείχη πόλεις κοσμούσαν μεγάλα ανάκτορα με πρωτότυπους ναούς τα ζιγκουράτ. Το ζιγκουράτ ήταν ένα μεγάλο οικοδόμημα που έμοιαζε με βαθμιδωτή πυραμίδα και ένα μικρό ναό στην κορυφή του που κατοικούσε ο θεός προστάτης της πόλης. Εκτός από τόπος λατρείας ήταν και κέντρο πολλών άλλων δραστηριοτήτων όπως διοικητήριο, θησαυροφυλάκιο και αποθήκη εμπορευμάτων, Όταν κάποια πόλη αποκτούσε δύναμη προσπαθούσε να επιβληθεί στις γύρω πόλεις και να επιβάλει το θεό της.

 

Πηγή: Έκτακτο Παράρτημα

 
Tags:
Ιστορική Βιβλιοθήκη
Αρχαιότητα
Εμφανίσεις: 652

maxh mykalh 01

 


Ταυτόχρονα (27 Αυγούστου 479 π.Χ) με την ήττα στις Πλαταιές οι Πέρσες υπέστησαν άλλη μια ήττα στη Μυκάλη της Ιωνίας. Ενώ ο ελληνικός στόλος υπό τις διαταγές του Σπαρτιάτη Λεωτυχίδη, βρισκόταν στη Δήλο, έφτασαν από τη Σάμο τρεις άνδρες με ένα μήνυμα· οι άνδρες αυτοί ήταν ο Λάμπωνας, υιός του Θρασυκλή, ο Αθηναγόρας, υιός του Αρχεστρατίδη, και ο Ηγησίστρατος, υιός του Αρισταγόρα, οι οποίοι είχαν σταλεί από τους Σαμίους κρυφά από τους Πέρσες και το Θεομήστορα υιό του Ανδροδάμαντα, τον οποίο είχαν ορίσει οι Πέρσες ως τύραννο.

 

Αυτοί λοιπόν παρουσιάστηκαν στους διοικητές του στόλου κι ο Ηγησίστρατος έκανε έκκληση με κάθε είδους επιχειρήματα, δηλώνοντας ότι η θέα και μόνο του ελληνικού ναυτικού θα ήταν αρκετή ενθάρρυνση, για να εξεγερθούν οι Ίωνες και οι Πέρσες δε θα τολμούσαν να αντισταθούν, ή αν το έκαναν, θα έδιναν στους Έλληνες ένα έπαθλο πιο πολύτιμο απ’ οποιοδήποτε είχαν ελπίδα να κερδίσουν ποτέ. Κατόπιν στο όνομα όλων των κοινών θεών, τους παρότρυνε να σώσουν τους Ίωνες, που είχαν ίδιο αίμα μ’ αυτούς, από τη σκλαβιά και να διώξουν τον ξένο. Και πρόσθεσε: «Θα είναι αρκετά εύκολο, διότι τα περσικά πλοία είναι αδέξια και πολύ κατώτερα από τα δικά σας. Επιπλέον, αν μας υποψιάζεστε για προδότες, είμαστε πρόθυμοι να σας παραδοθούμε ως όμηροι και να πλεύσουμε μαζί σας».

 

Καθώς ο ξένος από τη Σάμο εξακολουθούσε να τους πιέζει με την έκκλησή του, ο Λεωτυχίδης, είτε από θεϊκή συντυχία, είτε επειδή πραγματικά περίμενε ότι η απάντηση μπορεί να ήταν κάποιος οιωνός, τον ρώτησε το όνομά του. Κι εκείνος απάντησε «Ηγησίστρατος». Οπότε ο ναύαρχος δεν τον άφησε να συνεχίσει και φώναξε: «Σάμιε φίλε μου, δέχομαι τον οιωνό. Και τώρα, πριν φύγεις εσύ και οι δύο σύντροφοί σου, δώστε μας μια εγγύηση ότι θα έχουμε την αμέριστη υποστήριξη του λαού της Σάμου».

 

 

Αμέσως με τα λόγια προχώρησε στις πράξεις. Έτσι υπαγορεύτηκε ο όρκος· οι Σάμιοι τον έδωσαν αμέσως κι έγινε μια προφορική συμφωνία αμοιβαίας υποστήριξης. Οι δύο ξένοι έφυγαν και μετά ο Ηγησίστρατος, διατάχθηκε να πλεύσει με τον ελληνικό στόλο, αφού ο Λεωτυχίδης πίστευε ότι το όνομά του ήταν καλός οιωνός.

 

 

Εδώ τα πλοία άραξαν κοντά στους Καλάμους κι άρχισαν να προετοιμάζονται για τη ναυμαχία. Οι Πέρσες, μόλις πληροφορήθηκαν την προσέγγισή τους, έδιωξαν τους Φοίνικες κι οι ίδιοι τράπηκαν με τα πλοία σε φυγή προς την ασιατική ακτή, διότι είχαν αποφασίσει μετά από συζήτηση, ότι αφού δεν ήταν αντάξιος αντίπαλος του ελληνικού στόλου, το καλύτερο που είχαν να κάνουν ήταν ν’ αποφύγουν την αναμέτρηση. Έτσι έπλευσαν στη Μυκάλη, όπου θα είχαν την υποστήριξη των στρατευμάτων που σύμφωνα με διαταγές του Ξέρξη, είχαν αποσπαστεί από το κύριο σώμα του στρατού για να φρουρούν την Ιωνία. Αυτή η δύναμη είχε εξήντα χιλιάδες άνδρες και είχε στρατηγό τον Τιγράνη, τον πιο ευπαρουσίαστο άνδρα στον περσικό στρατό. Το σχέδιό τους ήταν να σύρουν τα πλοία στην ακτή, υπό την προστασία αυτού του στρατεύματος, και να χτίσουν ένα αμυντικό οχυρό γύρω τους, μέσα στο οποίο θα κατέφευγαν κι οι ίδιοι εφόσον υποχρεώνονταν από τον εχθρό. Έχοντας υπ’ όψιν αυτό το σχέδιο απέπλευσαν.

 

 

Αφού πέρασαν τον ναό των Ποτνίων, έφτασαν στη Γαίσωνα και στον Σκολοπόεντα της Μυκάλης όπου υπάρχει ναός αφιερωμένος στην Ελευσίνια Δήμητρα. Ο ναός είχε χτισθεί από τον Φίλιστο, υιό του Πασικλή, όταν συνόδευσε τον Νειλέα, υιό του Κόδρου, στην επιχείρηση για την ίδρυση της Μιλήτου. Εκεί έσυραν τα πλοία τους στην ξηρά κι ύψωσαν τείχος από πέτρες και ξύλα γύρω τους, κόβοντας τα οπωροφόρα δέντρα της περιοχής προσθέτοντας γύρω και πασσάλους και ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την πολιορκία.

 

 

Οι Έλληνες θύμωσαν, όταν ανακάλυψαν ότι οι Πέρσες είχαν φύγει για τα ηπειρωτικά, και δίστασαν για λίγο ν’ αποφασίσουν αν έπρεπε να γυρίσουν στην πατρίδα τους ή να πλεύσουν προς τον Ελλήσποντο. Τελικά κατέληξαν να ξεκινήσουν για την ήπειρο. Όλα τα απαραίτητα για ναυμαχία και οι αποβάθρες ήταν σε ετοιμότητα και ο Ελληνικός στόλος κατευθύνθηκε προς τη Μυκάλη. Κανένα εχθρικό πλοίο βγήκε να τους αντιμετωπίσει καθώς πλησίαζαν το στρατόπεδο. Λίγο μετά είδαν ότι όλα τα πλοία ήταν αραγμένα στην παραλία, προστατευμένα μέσα σε τείχος, και ότι ισχυρή δύναμη στρατού περίμενε συγκεντρωμένη στην ξηρά. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, ο Λεωτυχίδης πλησίασε όσο μπορούσε με το πλοίο του στην παραλία και καθώς περνούσε, έβαλε έναν κήρυκα να φωνάξει την ακόλουθη έκκληση στους Ίωνες: «Άνδρες της Ιωνίας, αν μ’ ακούτε, προσέξτε τι έχω να σας πω. Οι Πέρσες έτσι κι αλλιώς δεν θα καταλάβουν τίποτα. Όταν αρχίσει η μάχη θυμηθείτε όλοι σας την ελευθερία και το σύνθημά μας……….“Ήρα”. Όσοι μ’ ακούσατε πρέπει να μεταφέρετε το μήνυμά μου σ’ αυτούς που δεν άκουγαν». Αυτή η ενέργεια είχε ως σκοπό, είτε οι Πέρσες να μην μάθαιναν τι τους είπε και οι Ίωνες να τολμούσαν να ακολουθήσουν τη συμβουλή του, ή τα λόγια του να μεταφράζονταν στους Πέρσες, που μοιραία θα γίνονταν καχύποπτοι απέναντι στους Ίωνες.

 

 

Η μάχη

 

 

maxh mykalh 02


Αμέσως μετά από την έκκληση του Λεωτυχίδη, οι Έλληνες προσάραξαν τα πλοία τους στην ακτή κι οι άνδρες παρατάχθηκαν στην παραλία. Η πρώτη ενέργεια των Περσών, όταν είδαν τους Έλληνες να ετοιμάζονται για τη μάχη με παραινέσεις μάλιστα προς τους Ίωνες, ήταν να αφοπλίσουν τους Σαμίους, τους οποίους υποπτεύονταν για συμπάθεια προς το Ελληνικό ζήτημα· πράγματι, όταν μερικοί Αθηναίοι, πιάστηκαν από τους άνδρες του Ξέρξη, και μεταφέρθηκαν στα Περσικά πλοία αιχμάλωτοι, οι Σάμιοι τους ελευθέρωσαν και τους έστειλαν πίσω στην Αθήνα με προμήθειες για το ταξίδι τους. Το γεγονός ότι είχαν σώσει πεντακόσιους εχθρούς του Ξέρξη ήταν ο κυριότερος λόγος της καχυποψίας των Περσών. Μετά ο Πέρσης διοικητής διέταξε τους Μιλησίους να φρουρούν τα περάσματα που οδηγούν στα βουνά της Μυκάλης — φαινομενικά επειδή οι Μιλήσιοι γνώριζαν την περιοχή της χώρας τους αλλά στην πραγματικότητα για να τους απομακρύνει όσο γινόταν από το πεδίο της μάχης. Κατόπιν αφού έλαβαν αυτές τις προφυλάξεις έναντι στους Ίωνες που υποψιάζονταν, άρχισαν να παίρνουν θέσεις μάχης —σε αμυντική παράταξη προστατευόμενοι πίσω από φράγμα από ασπίδων.

 

 

Οι Έλληνες, από την πλευρά τους, κινήθηκαν ενάντια στον εχθρό αμέσως μόλις ολοκλήρωσαν τις προετοιμασίες τους. Στη διάρκεια της προέλασής τους, βρήκαν στην παραλία το σκήπτρο ενός κήρυκα και ταυτόχρονα, κυκλοφόρησε στις γραμμές η φήμη ότι οι Έλληνες είχαν νικήσει τον Μαρδόνιο στη Βοιωτία. Είναι πολλά τα γεγονότα που με ωθούν να πιστέψω ότι θεϊκό χέρι επεμβαίνει συχνά στις ανθρώπινες υποθέσεις, διότι πώς αλλιώς εξηγείται ότι η ήττα των Περσών στη Μυκάλη συνέβη την ίδια ακριβώς μέρα με την πανωλεθρία τους στις Πλαταιές, ή ότι μια τέτοια φήμη κυκλοφόρησε στους Έλληνες, δίνοντας σε όλους τους άνδρες διπλάσιο θάρρος και αποφασιστικότητα να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους για την πατρίδα τους.

 

 

Άλλη μια παράξενη σύμπτωση συνέβη……..και οι δύο μάχες δόθηκαν κοντά σε ναούς της Ελευσίνιας Δήμητρας — αφού όπως ανέφερα ήδη και η μάχη των Πλαταιών έγινε πολύ κοντά στο Δημήτριο και το ίδιο ακριβώς συνέβη και στη Μυκάλη. Επιπλέον, η φήμη ότι οι άνδρες του Παυσανία είχαν νικήσει στις Πλαταιές ήταν απόλυτα ορθή, διότι η μάχη των Πλαταιών έγινε νωρίς το πρωί, ενώ η συμπλοκή στη Μυκάλη δεν έλαβε χώρα παρά το απόγευμα. Η σύμπτωση της ημερομηνίας και του μήνα αποδείχθηκε, όταν υπολόγισαν τις ημέρες προς τα πίσω λίγο αργότερα. Προτού πάρουν την αναφορά από τις Πλαταιές, οι άνδρες ανησυχούσαν πολύ, όχι τόσο για τους εαυτούς τους όσο για την τύχη των συμπατριωτών τους που θα αντιμετώπιζαν το Μαρδόνιο· μόλις, όμως έμαθαν τα ευχάριστα νέα, άρχισαν την επίθεση με πολύ υψηλότερο ηθικό και ζωηρό βηματισμό. Έτσι και οι δύο αντίπαλοι ανυπομονούσαν να συγκρουσθούν, γνωρίζοντας ότι αντικειμενικός σκοπός της αναμέτρησης ήταν ο έλεγχος του Ελλησπόντου και των νησιών του Αιγαίου.

 

 

Οι Αθηναίοι μαζί με αυτούς που ήταν παραταγμένοι δίπλα τους, σχεδόν μέχρι το κέντρο, βάδιζαν κατά μήκος της παραλίας, σε επίπεδο έδαφος, ενώ ο δρόμος των Λακεδαιμονίων κι αυτών δίπλα τους ανέβαινε κι έκλεινε από ψηλά βουνά. Κατά συνέπεια, οι Αθηναίοι είχαν εμπλακεί ήδη στη μάχη, όσο οι Λακεδαιμόνιοι έκαναν ακόμα τον κύκλο. Οι Πέρσες, όσο έμεναν ανέπαφα τα άκρα, απωθούσαν με επιτυχία όλες τις επιθέσεις και δεν ήταν σε τόσο δύσκολη θέση· από τη στιγμή, όμως, που οι Αθηναίοι και οι μονάδες που πολεμούσαν μαζί τους, προτιμώντας να αποσπάσουν οι ίδιοι τη δόξα της μάχης παρά να την παραχωρήσουν στους Σπαρτιάτες, έδωσαν το σύνθημα κι έγιναν πιο τολμηροί, όλα άλλαξαν. Έσπασαν την αμυντική γραμμή των ασπίδων και ξεχύθηκαν πάνω στον εχθρό με μια γενική επίθεση. Η αλήθεια είναι ότι προς στιγμή οι Πέρσες κατάφεραν να συγκρατήσουν την επίθεση, αλλά στο τέλος αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν πίσω από την ασφάλεια του οχυρού τους. Οι Αθηναίοι και με τη σειρά που ήταν παρατεταγμένοι οι άνδρες της Κορίνθου, της Σικυώνας και της Τροιζήνας, κατόρθωσαν να εισβάλουν πίσω ακριβώς από τον εχθρό. Αυτό ήταν το τέλος – διότι μόλις έπεσε το τείχος, ο εχθρός δεν προέβαλε άλλη αξιόλογη αντίσταση – αντίθετα όλοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή, εκτός από τους ίδιους τους Πέρσες, οι οποίοι σε άτακτες ομάδες, συνέχισαν να πολεμούν ενάντια στους Έλληνες που ακόμα εισέρρεαν στο οχυρό από την παραλία. Από τους Πέρσες ναυάρχους σώθηκαν μόνο δύο, ο Αρταΰντης, και ο Ιθαμίτρης, ενώ ο Μαρδόντης κι ο διοικητής του στρατού, Τιγράνης, σκοτώθηκαν στη μάχη.

 

 

Οι Λακεδαιμόνιοι έφτασαν με το υπόλοιπο στράτευμα που τους συνόδευε, ενώ οι Περσικές μονάδες αντιστέκονταν ακόμα, δίνοντάς τους έτσι την ευκαιρία να συμμετάσχουν κι αυτοί στην υπόλοιπη μάχη. Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν επίσης σημαντικές, κυρίως ανάμεσα στους Σικυωνίους, των οποίων ο στρατηγός Περίλεως σκοτώθηκε. Οι Σάμιοι, που υπηρετούσαν υπό τις διαταγές των Μήδων και είχαν αφοπλιστεί νωρίτερα, βλέποντας από την αρχή ότι η έκβαση της μάχης ήταν αμφίβολη έκαναν ό,τι μπορούσαν, για να βοηθήσουν τους Έλληνες – οι υπόλοιποι Ίωνες, ακολουθώντας το παράδειγμα τους στράφηκαν εναντίον των Περσών διοικητών τους.

 

 

Οι Μιλήσιοι, όπως ανέφερα είχαν διαταχθεί να φρουρούν τα ορεινά περάσματα, ως μέτρο προφύλαξης των Περσών, οι οποίοι ήθελαν να έχουν οδηγούς που θα τους πήγαιναν σε ασφαλέστερα εδάφη, στην περίπτωση που θα είχαν μια κακοτυχία όπως αυτή που τους συνέβη. Παράλληλα, τους είχε ανατεθεί αυτός ο ρόλος και για έναν άλλο λόγο, δηλαδή να τους εμποδίσει να προκαλέσουν προβλήματα στον περσικό στρατό· αυτό που έκαναν στην πράξη ήταν ακριβώς το αντίθετο απ’ ό,τι τους είχαν διατάξει· διότι όταν οι Πέρσες προσπαθούσαν να διαφύγουν, τους οδήγησαν σε λάθος δρόμο, από μονοπάτια που τους έφερναν ξανά αντιμέτωπους με τον εχθρό και τελικά πήραν μέρος στη σφαγή και αποδείχτηκαν οι χειρότεροι εχθροί τους. Έτσι αυτή η μέρα έφερε τη δεύτερη στάση των Ιώνων ενάντια στην Περσική κυριαρχία.

 

 

Σ.Σημ. Η νίκη των Ελλήνων στη Μυκάλη είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Ιωνίας από τον Περσικό ζυγό και την προστασία των έναντι της Ιωνίας νήσων των Αιγαίου.

 

 

Πηγές:    

1. Ηροδότου Ιστορίαι, βιβλίο Θ’ Καλλιόπη

2. http://users.sch.gr//ipap/EllinikosPolitismos/maxes

3. Απόδοση στα νεοελληνικά από το βιβλίο “Οι Έλληνες” των εκδόσεων Οδυσσέα Χατζόπουλου.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

 

Tags:

Σελίδα 13 από 16

Δεν ξεχνώ

ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΚΤΡΩΣΕΙΣ [1986 - 2016]: 30 Χρόνια από τήν ψήφιση…

Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017

Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...

ΕΛΛΗΝΕΣ και ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ μποϊκοτάρετε τα προϊόντα εταιρειών που αφαιρούν…

Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017

Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...

1974: Η προδοσία της Κύπρου!

TIDEON 12-10-2016

Σύμφωνο Διαστροφικής Συμβίωσης

TIDEON 21-12-2015

Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...

ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: Δεν θα γίνω ευκολόπιστο θύμα!

Tideon 14-12-2015

Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...

Η καταιγίδα των αντιδράσεων για το «αντιρατσιστικό»

TIDEON 27-08-2014

  Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...

Δεν θα γίνω «δωρητής» οργάνων χωρίς να το θέλω! …

tideon.org 02-05-2013

  Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...

Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές...

Tideon 31-12-2012

Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...

Όχι, δεν θα φύγω

Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012

Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...

ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων…

tideon 07-11-2011

  ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...

Ποιοι πολεμούν την Πολύτεκνη Οικογένεια και τη Δημογραφική ανάπτυξη της…

ΑΣΠΕ κλπ 07-11-2011

Η γενοκτονία των Ελλήνων ΑΠΑΡΑΓΡΑΠΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΥ…

ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ 27-06-2011

 

ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ...;

ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011

   Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου;    Για να...

Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου…

ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010

Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...