
Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
Ο άνθρωπος είναι διφυής, αποτελούμενος από υλικό σώμα και άυλη ψυχή. Ανθρωπος δεν είναι μόνον το σώμα ούτε μόνη η ψυχή, αλλά η σύζευξή τους σε μια ψυχοσωματική οντότητα και ολότητα.
Η συμφυΐα σώματος και ψυχής είναι ένα μυστήριο. Αρχίζει από τη σύλληψη όπου, κατά την έκφραση του Αγ. Γρηγορίου τού Παλαμά, «η ψυχή συνκτίζεται γηίνω σώματι» κατά τρόπο μυστικό, μη πλήρως κατανοητό και μη επιδεχόμενο επιστημονικής έρευνας. Ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος στο βιβλίο του «Έπη Θεολογικά» υποστηρίζει ότι η ψυχή είναι τελεία και όταν ακόμη βρίσκεται στο έμβρυο, δεν μπορεί όμως να φανερώσει όλην της την ενέργεια λόγω της σωματικής ατέλειας του εμβρύου. Έτσι η ψυχή στην αρχή σιωπά, μετά ακούμε την άτονη φωνή της και μετά την ολοκλήρωση του σώματος αφήνει να ξεχύνεται όλη η δύναμη, η σοφία, η σύνεση και η αρετή της.
Αυτή η αλήθεια, ότι η ψυχή υπάρχει από τη σύλληψη και είναι και τελεία, έχει σημαντικές βιοηθικές προεκτάσεις. Έτσι οι όποιοι χειρισμοί στο έμβρυο είναι χειρισμοί σε έμψυχη ανθρώπινη ύπαρξη με πλήρη ανθρώπινα δικαιώματα, και δεν μπορούν να είναι βλαπτικοί και πολύ περισσότερο καταστροφικοί για το έμβρυο, όποιος και αν είναι ο στόχος τους και η χρησιμότητά τους. Κατά συνέπεια ο πειραματισμός επί των εμβρύων, η παρέμβαση στον γενετικό κώδικα, η δημιουργία εμβρύων για συλλογή βλαστικών κυττάρων, ο προγεννητικός και προεμφυτευτικός έλεγχος, ορισμένες αναπαραγωγικές τεχνικές, η θεραπευτική κλωνοποίηση και φυσικά πάνω από όλα η έκτρωση δεν μπορεί να είναι αποδεκτές ενέργειες, αφού οι περισσότερες από αυτές οδηγούν σε καταστροφή εμβρύων και δημιουργούν ποικίλα όσα βιοηθικά διλήμματα και προβλήματα. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας θέτουν ως προϋπόθεση της βιολογικής ζωής τού ανθρώπου την ύπαρξη ψυχής εντός τού σώματος, δηλ. την ύπαρξη και διατήρηση της συμφυΐας σώματος και ψυχής. Η ψυχή είναι η ζωοποιητική τού σώματος δύναμη. Ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει: «...πάσα λογική και νοερά φύσις, είτ' αγγελική είποι τις είτ' ανθρωπίνην, ουσίαν έχει την ζωήν, δι' ήν και διαμένει επίσης καθ' ύπαρξιν αθάνατος, διαφθοράν μη επιδεχομένη. Αλλ' η μεν εν ημίν νοερά και λογική φύσις, ου μόνον ουσίαν έχει την ζωήν, αλλά και την ενέργειαν, ζωοποιεί το συνημμένον σώμα, διό και τούτου λέγεται ζωή...». Και αλλού ο ίδιος Πατήρ σημειώνει: «...η δε νοερά και λογική φύσις τής ψυχής, επεί γηίνω συνεκτίσθη σώματι και ζωοποιόν έλαβε το Πνεύμα τού Θεού, δι’ ού συνέχει και ζωοποιεί το συνημμένο σώμα...». Αλλά και ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει για την ανθρώπινη ψυχή: «... οργανικώ σώματι κεχρημένη και τούτω ζωής, αυξήσεώς τε και αισθήσεως και γεννήσεως παρεκτική...». Η ζωοποιητική δύναμη της ψυχής ενεργεί διαμέσου των σωματικών οργάνων. Ο Αγ. Γρηγόριος ο Σιναΐτης υποστηρίζει: «Ώσπερ ο Θεός την άπασαν κτίσιν, ούτως η ψυχή τα του σώματος μέλη και ενεργεί και κινεί έκαστον προς την ιδίαν ενέργειαν». Και ο Αγ. Γρηγόριος Νύσσης θεωρεί την ψυχή ως «...ενδεικνυμένην τας ιδίας κινήσεις δια των σωματικών οργάνων...».
Όπου υπάρχει βιολογική ζωή, έστω και υποβαθμισμένη ή τεχνολογικά υποστηριζομένη, υπάρχει και ψυχή στο σώμα. Συνεπώς τα άτομα σε φυτική κατάσταση ή σε παρατεινόμενο κώμα, τα ανεγκέφαλα νεογνά, τα άτομα που η ζωή τους συντηρείται από τη σύγχρονη ιατρική τεχνολογία, τα άτομα με ανίατες αρρώστιες και βαριές αναπηρίες, που υποφέρουν από πολύ σωματικό πόνο και ψυχική ταλαιπωρία και για τα οποία κάποιες κοινωνίες επιτρέπουν την ευθανασία ή και σε μερικές περιπτώσεις την προτείνουν, είναι ανθρώπινες υπάρξεις με όχι λιγότερη αξία και λιγότερα δικαιώματα, είναι πρόσωπα στα μάτια τού Θεού, που χρήζουν τη δική μας βοήθεια και φροντίδα.
Στο ερώτημα πού εδρεύει η ψυχή, οι Αγιοι Πατέρες απαντούν: πανταχού του σώματος. Ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς υποστηρίζει: «...η μέντοι ψυχή συνέχουσα το σώμα, ω και εκτίσθη, πανταχού του σώματός εστιν, ουχ' ως εν τόπω, ουδ' ως περιεχομένη, αλλ' ως συνέχουσα και περιέχουσα και ζωοποιούσα τούτο, κατ' εικόνα και τούτ' έχουσα Θεού... ». Και ο Αγ. Γρηγόριος Νύσσηςγράφει: «... ούτε έξωθεν περιλαμβάνων, ούτ' ένδοθεν κρατούμενος, αλλά κατά τινα τρόπον αμήχανόν τε και ακατανόητον εγγίζων ο νους τη φύσει και προσαπτόμενος και εν αυτή και περί αυτήν θεωρείται oύτ’ εγκαθήμενος ούτε περιπτυσσόμενος…».
Ο Alan Shewmon, καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του UCLA στο Los Angeles των ΗΠΑ, το 1998 δημοσίευσε στο περιοδικό Neurology ένα άρθρο που αφορούσε τη μελέτη 70 περιπτώσεων απόλυτα διαπιστωμένων εγκεφαλικά νεκρών ατόμων με επιβίωση πέραν της εβδομάδος. Το συμπέρασμα της μελέτης ήταν ότι: «Το φαινόμενο του χρόνιου εγκεφαλικού θανάτου υπονοεί ότι η απαρτιωτική ενότητα ενός σύνθετου οργανισμού, δηλ. η λειτουργία τού οργανισμού ως όλου, είναι ένα έμφυτο, μη εντοπιζόμενο ολιστικό χαρακτηριστικό, που προέρχεται από την αμοιβαία αλληλεπίδραση όλων των μερών και όχι ένας εκ των άνω προς τα κάτω συντονισμός, που επιβάλλεται από ένα μέρος, τον εγκέφαλο, πάνω σε ένα παθητικό άθροισμα οργάνων. Ο ρόλος του εγκεφάλου δεν είναι εκείνος του κεντρικού ρυθμιστού, χωρίς τον οποίον το σώμα χάνει την ενότητά του και σταματά να αποτελεί ένα ζωντανό βιολογικό οργανισμό».
Στα επόμενα χρόνια η θέση αυτή υιοθετήθηκε και από πολλούς άλλους ιατρούς και βιοηθικούς και αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα στα θεμέλια του εγκεφαλικού θανάτου.
Πέραν αυτού θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι αυτό το έμφυτο, μη εντοπιζόμενο, ολιστικό χαρακτηριστικό, που συντονίζει τη λειτουργία τών διαφόρων οργάνων και δημιουργεί τη λειτουργική ενότητα του οργανισμού, αντιστοιχεί στη ζωοποιητική ενέργεια της ψυχής, για την οποία ομιλούν οι Αγιοι Πατέρες. Η ψυχή είναι και αυτή έμφυτη, αφού υπάρχει από τη στιγμή της συλλήψεως, είναι μη εντοπιζόμενη, αφού «πανταχού του σώματός εστι», και έχει και το ολιστικό χαρακτηριστικό, αφού η ζωή, της οποίας είναι αιτία, είναι κάτι πέραν και πάνω από το άθροισμα της λειτουργίας τών επιμέρους οργάνων. Έτσι ο Shewmon κατά κάποιον τρόπο επιβεβαιώνει τους Πατέρας στο θέμα αυτό.
Η συμφυΐα σώματος και ψυχής κάποτε, με τρόπο φυσικό ή βίαιο, τελειώνει και η διάσπαση της συμφυΐας και η αναχώρηση της ψυχής από το σώμα σηματοδοτεί τον θάνατο του ανθρώπου, όπως μας βεβαιώνει και ο Μ. Αθανάσιος, όταν γράφει ότι: «...ουχ' η ψυχή εστίν η αποθνήσκουσα, αλλά δια την ταύτης αναχώρησιν αποθνήσκει το σώμα». Ο θάνατος είναι μυστήριο και ο ακριβής χρονικός προσδιορισμός της εξόδου της ψυχής από το σώμα είναι ανέφικτος, τόσο θεολογικά όσο και ιατρικά. Ο θάνατος διαγιγνώσκεται εκ των υστέρων από τα σημεία τού νεκρού σώματος. Πάντως ένα είναι βέβαιο, ότι ή λύση της συμφυΐας είναι ένα στιγμιαίο γεγονός.
Ο ιερός υμνογράφος τής νεκρώσιμης ακολουθίας το επιβεβαιώνει:
«όντως φοβερώτατον το του θανάτου μυστήριον. Πως η ψυχή βιαίως χωρίζεται εκ της αρμονίας και της συμφυΐας ο φυσικότατος δεσμός Θείω Βουλήματι αποτέμνεται...».
Αλλά και από βιολογικής απόψεως ο θάνατος ορίζεται ως το στιγμιαίο γεγονός που χωρίζει δύο διαδικασίες, τη διαδικασία τού θανάτου από τη διαδικασία τής αποσυνθέσεως και το καλύτερο κριτήριο προσδιορισμού του είναι η οριστική παύση τής κυκλοφορίας του αίματος.
Κατά τη διαδικασία τού θανάτου το άτομο είναι ζωντανό και πορεύεται προς τον θάνατο, δηλ. πεθαίνει. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας επισυμβαίνει ο θάνατος ως στιγμιαίο γεγονός και την επόμενη στιγμή αρχίζει η διαδικασία τής αποσυνθέσεως, οπότε το άτομο είναι πεθαμένο.
Οι θιασώτες τού «εγκεφαλικού θανάτου», προκειμένου να δικαιολογήσουν γιατί ένα εγκεφαλικά νεκρό άτομο θεωρείται νεκρό ενώ ένα μεγάλο μέρος τού οργανισμού του λειτουργεί, υποστηρίζουν ότι ο θάνατος είναι γεγονός διαρκείας με σταδιακή νέκρωση των διαφόρων οργάνων του. Όμως η άποψη αυτή είναι λανθασμένη θεολογικά και ιατρικά. Προφανώς, ηθελημένα ή μη, συγχέουν τη διαδικασία τού θανάτου με τον θάνατο. Ταυτίζουν την πρόγνωση ότι το άτομο θα πεθάνει με το αποτέλεσμα ότι είναι ήδη νεκρό. Αυτό όμως αποτελεί λογικό σφάλμα.
Μία άλλη ιατρικά λανθασμένη και θεολογικά αυθαίρετη και αναπόδεικτη άποψη είναι και εκείνη που διατυπώνεται στην 13η βασική θέση επί της ηθικής των μεταμοσχεύσεων της Επιτροπής Βιοηθικής τής Εκκλησίας τής Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία «Αυτό που εις την ουσίαν επιτυγχάνει η τεχνητή υποστήριξις της αναπνοής είναι ότι προσωρινώς αναχαιτίζει την διαδικασίαν αποσυνθέσεως του σώματος, όχι όμως και αναχώρησιν της ψυχής». Ιατρικά αυτό που κάνει η υποστήριξη της αναπνοής είναι να διατηρεί την καρδιακή λειτουργία και την κυκλοφορία τού αίματος, με αποτέλεσμα την αναστολή επελεύσεως του θανάτου και τη διατήρηση της ζωής και όχι να αναχαιτίζει την αποσύνθεση του σώματος, η οποία μπορεί να επιτευχθεί προσωρινώς ή μακροχρονίως με ψύξη ή ταρίχευση. Συνεπώςπώς μπορεί να υποστηριχθεί πειστικά η αναχώρηση της ψυχής από ένα βιολογικά ζωντανό σώμα;
[...]
Πηγή: Η άλλη όψη
Ἀλλὰ ἡ πανάμωμη Παρθένος, χωρὶς νὰ ἔχη γιά πόλη της τὸν οὐρανό, χωρὶς νὰ ἔχη γεννηθῆ ἀπὸ τὰ οὐράνια σώματα, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ γῆ -ἀπό αὐτὸ τὸ ξεπεσμένο γένος, ποὺ ξέχασε τὴν ἴδια του τὴ φύση- καὶ κατὰ τὸν ἲδιο μὲ ὅλους τρόπο, μόνη αὐτὴ ἀπὸ ὅλους τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν ἐποχῶν ἀντιστάθηκε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος σὲ κάθε κακία. Ἀπέδωκε ἔτσι στὸν Θεὸ ἀμόλυντη τὴν ὡραιότητα ποὺ χάρισε στὴ φύση μας καὶ χρησιμοποίησε, αὐτὴ μόνη, ὅλα τά ὅπλα καὶ ὅλη τὴ δύναμη ποὺ ἔβαλε μέσα μας. Μὲ τὸν ἔρωτα ποὺ εἶχε γιά τὸν Θεό, μὲ τὴ ρωμαλεότητα τῆς σκέψεώς της, τὴν εὐθύτητα τῆς θελήσεως καὶ τὴ μεγαλειώδη σωφροσύνη της ἔτρεψε σὲ φυγὴ κάθε ἁμαρτία κι ἔστησε τρόπαιο νίκης τέτοιο, ποὺ δὲν μπορεῖ μὲ τίποτε νὰ συγκριθῆ. Μὲ ὅλα αὐτὰ φανέρωσε τὸν ἂνθρωπο τέτοιον ποὺ ἀληθινὰ δημιουργήθηκε, φανέρωσε δὲ καὶ τὸν Θεό, τὴν ἂφατη σοφία καὶ τὴν ἀπέραντη φιλανθρωπία Του.
Ἒτσι Αὐτὸν ποὺ παρουσίασε ἔπειτα, ἀφοῦ τὸν περιέβαλε μὲ ἀνθρώπινο σῶμα, αἰσθητὰ στὰ μάτια ὅλων, τὸν ἀποτύπωσε καὶ τὸν εἰκόνισε προηγουμένως μὲ τὰ ἔργα της ἐπάνω στὸν Ἑαυτό της. Καὶ ἦταν δυνατὸν ἀπὸ ὅλα τά κτίσματα διὰ μέσου αὐτῆς μόνης «νὰ γνωρίσουμε ἀληθινά τό Δημιουργό». Οὔτε ὁ Νόμος ἀποδείχθηκε ἱκανὸς νὰ φανερώση τὴ θεία χρηστότητα καὶ σοφία οὔτε οἱ γλῶσσες τῶν Προφητῶν οὔτε ἡ τέχνη τοῦ Δημιουργοῦ ποὺ ἀποκαλύπτει ἡ ὁρατή δημιουργία οὔτε ὁ οὐρανὸς ποὺ διηγεῖται κατὰ τὸν Ψαλμωδὸ «δόξαν Θεοῦ» οὔτε ἀκόμη ἡ φροντίδα καὶ ἡ πρόνοια τῶν Ἀγγέλων γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος οὔτε τέλος κανένα ἄλλο ἀπὸ τὰ δημιουργήματα. Γιατί μὸνος ὁ ἄνθρωπος, ποὺ φέρει μέσα του τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ὅταν φανερωθῆ αὐθεντικὰ τέτοιος ποὺ εἶναι, χωρὶς νά ἔχη ἐπάνω του τίποτε τό νὸθο, θὰ μποροῦσε νὰ ἀποκαλύψη ἀληθινὰ τὸν Ἴδιο τόν Θεό.
Ἀλλὰ ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ὑπῆρξαν ἢ πρόκειται νά ὑπάρξουν Ἐκείνη ἡ ὁποία τὰ ἐπραγματοποίησε ὅλα αὐτὰ καὶ διεφύλαξε κατὰ τρόπο λαμπρὸ τὴν ἀνθρώπινη φύση ἀνόθευτη ἀπὸ καθετί ξένο εἶναι ἡ μακαρία Παρθένος. Γιατί κανένας ἀπὸ τοὺς ἄλλους δὲν ἦταν «καθαρὸς ἀπὸ ρύπου», ὅπως λέγει ὁ Προφήτης. Καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι ἐκεῖνο ποὺ βρίσκεται πέρα ἀπὸ κάθε θαῦμα καὶ προξενεῖ ἔκπληξη ὄχι μόνο στοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ σ’ αὐτούς τούς Ἀγγέλους καὶ ξεπερνάει κάθε ρητορικὴ ὑπερβολή: τὸ πῶς, ἐνῶ ἡ Παρθένος ἦταν μὸνο ἄνθρωπος καὶ δὲν εἶχε τίποτε περισσότερο ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, μπόρεσε νὰ διαφύγη, μόνη αὐτή, τὴν κοινὴ ἀρρώστια.
7. Πῶς τὸ μπόρεσε; Ποιοὺς λογισμοὺς χρησιμοποίησε; Ἀκόμη περισσότερο, πῶς τῆς δημιουργήθηκε ἀρχικὰ αὐτὴ ἡ ἐπιθυμία καὶ θέλησε νὰ ριχθῆ σ’ αὐτὸν τὸν ἀγῶνα, τὸν ὁποῖο κανεὶς ἀπὸ τοὺς συνανθρώπους Της δὲν ἀκούσθηκε ὅτι εἶχε ποτὲ κερδίσει; Ποιοὺς ὁδηγοὺς εἶχε μπροστά Της; Ποιός τῆς ἔδωκε ἐλπίδες ὅτι θὰ νικήση; Ἀπὸ ποὺ ἄντλησε τὸ ἀπαιτούμενο θάρρος; Γιατί ἡ ἀνθρώπινη φύση ἦταν πεσμένη, εἶναι δὲ ἀπερίγραπτη ἡ φαυλότης μέσα στὴν ὁποία ζοῦσε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν ἀνθρώπων. Λίγοι ἦσαν oἱ καλοὶ κι εἶχαν κι αὐτοὶ ἀνάγκη ἀπὸ ἐκείνους ποὺ θὰ τοὺς στηρίξουν. Τὸσο πολὺ ἀπεῖχαν ἀπὸ τὸ νὰ εἶναι χρήσιμοι στοὺς ἄλλους.
Τί λοιπὸν ἦταν ἐκεῖνο ποὺ ἔδωκε τή νίκη στὴν Παρθένο, ἀφοῦ οὔτε ἦρθε στὴ ζωὴ πρὶν ἀπὸ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὥστε νὰ ἔχη λάβει φύση καθαρή ἀπὸ κάθε κακία, οὔτε μετὰ ἀπὸ τὸν καινὸ Ἂνθρωπο καὶ τὴν νέα κλίση καὶ δύναμη ποὺ ἔλαβαν oἱ ἄνθρωποι ἀπὸ Αὐτόν; Γιατί δὲν θὰ ἦταν βέβαια καθόλου παράδοξο νὰ νικήση ὁ Ἀδὰμ τὴν ἁμαρτία, ἀφοῦ δὲν ὑπῆρχε τίποτε ποὺ νά μὴν τὸν ὠθῆ πρὸς τὴν ἀρετὴ καὶ νὰ μὴν τὸν ἀπομακρύνη ἀπὸ τὴν κακία.
Εἶχε πράγματι γιά διαμονὴ τόπο γεμάτο ἀπὸ κάθε εἴδους τέρψη, ζωὴ ἀπαλλαγμένη ἀπὸ κόπους, σῶμα ποὺ δὲν εἶχε δοκιμάσει φθορά, ψυχὴ ἄγευστη ἀκόμη ἀπὸ κάθε ἁμαρτία. Δὲν εἶχε γιά γενάρχη του ἕναν ἂνθρωπο, ἀλλά, κατὰ τρόπον ἂμεσο, τὸν ἲδιο τόν Θεό. Αὐτὸν γνώριζε καὶ σάν πατέρα τῆς φύσεως καὶ σὰν παιδαγωγὸ καὶ νομοθέτη κι ἦταν πλασμένος ἔτσι, ὥστε νά βρίσκεται μὲ Αὐτὸν σὲ κάθε εἴδους κοινωνία καὶ σχέση. Ἦταν ἑπομένως φυσικὸ ὅλα αὐτὰ νὰ κρατοῦν μέσα του ἄσβεστη τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν Θεό.
Ἂν πάλι ἀπεῖχαν ἀπὸ κάθε κακία ἐκεῖνοι ποὺ γεννήθηκαν μετὰ τὴ Χάρη καὶ τή συμφιλίωση μὲ τὸν Θεό, μετὰ τὸν Χριστό, τὸ καινὸ Θύμα, καὶ τὴν ἔκχυση τοῦ Πνεύματος καὶ τὴ μυστικὴ γέννηση τοῦ Βαπτίσματος καὶ τὴ φρικτὴ τράπεζα τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν δεχθῆ τόσα πολλὰ καὶ τόσο ὑπέροχα βοηθήματα τίποτε βέβαια τὸ ἀξιοθαύμαστο δὲν θὰ παρουσίαζαν.
Ἂς ἔρθουμε ὅμως στὴν περίπτωση τῆς Παρθένου. Ἀφοῦ τόσο σκληρή καὶ δύσκολη εἶναι ἡ μέχρι τέλους ἀντίσταση στὴν ἁμαρτία, ὥστε ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ποὺ ὑπῆρξε στὴ γῆ νά εἶναι καὶ ὁ πρῶτος ποὺ ἄρχισε τὴν παρανομία καὶ παρὰ τὰ τόσα ὅπλα ποὺ εἶχε γιά νά ἀγωνισθῆ γιά τὸ καλὸ καὶ τὴν ἀρετὴ δὲν ἄντεξε στὴν προσβολὴ κι ἔπεσε ἀμέσως στὴν ἁμαρτία καὶ ἐκεῖνοι, ἐξ ἄλλου, ποὺ ἦρθαν μετὰ τὸ λουτρό τοῦ Βαπτίσματος καὶ τὴ Χάρη -καὶ ἐννοῶ τούς πιὸ ἐνάρετους ἀπὸ ὅλους, αὐτοὺς ποὺ ἀφιερώθηκαν στὴν εὕρεση τοῦ ὕψιστου ἀγαθοῦ κι ἔγιναν κύριοι τοῦ ἑαυτοῦ τους- ὑπάρχουν κακὰ γιὰ τὰ ὁποῖα δὲν εἶναι ἐντελῶς ἀνεύθυνοι καὶ ἔχουν γι’ αὐτὸ ἀνάγκη ἀπὸ τὴν συνεχῆ κάθαρση τῶν Μυστηρίων, ποιὰ γλώσσα μπορεῖ νὰ ὑμνήση ὅπως πρέπει καὶ ποιὸς νοῦς νά λάβη ἰδέα τοῦ πὸσο καθαρή ἀπὸ κάθε κακία διατήρησε τὴν ψυχή της ἡ Παρθένος, πὸσο καθαρὸς ἄνθρωπος -σὰν νὰ ἦταν ὁλόκληρη μόνο εὐγνωμοσύνη- ὑπῆρξε, ἀφοῦ αὐτὰ ποὺ κανεὶς ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἐκείνους ποὺ ἦσαν ἀπὸ κάθε ἄποψη προετοιμασμένοι δὲν μπόρεσε νὰ τὰ ἐπιτύχη, αὐτὴ τὰ ἐπραγματοποίησε ἐξ ὁλοκλήρου, χωρὶς μάλιστα νὰ χρειασθῆ βοήθεια ἀπὸ κανέναν;
Kι αὐτὸ μολονότι δὲν ἦρθε στὴ ζωὴ οὔτε πρὶν ἀπὸ τὴν κοινὴ ἀρρώστια τῆς φύσεως οὔτε μετὰ τὸν κοινὸ Ἰατρό, ἀλλὰ στὸ μεσουράνημα τοῦ κακοῦ καὶ βρέθηκε μέσα στὸν τόπο τῆς καταδίκης, σὲ μιὰ φύση ποὺ ἔμαθε πάντοτε νά νικιέται, σὲ σῶμα ποὺ δουλεύει στὸ θάνατο, κατὰ τὴν περίοδο ποὺ ὅλοι ὅσοι μποροῦσαν νά βοηθήσουν στὴν πραγματοποίηση τῆς κακίας ἦσαν ὑπερβολικὰ κοντά, ἐνῶ ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ γνώριζαν νὰ συμπολεμοῦν ἀπουσίαζαν. Γιατί εἴτε ἰδοῦμε τὸ γεγονὸς ὅτι πρὶν ἀπὸ τὴν κοινὴ συμφιλίωση, πρὶν νὰ ἔρθη στὴ γῆ ὁ δημιουργός τῆς εἰρήνης, αὐτὴ ἡ Ἴδια διέλυσε μέσα της τὴν ἔχθρα ποὺ ὑπῆρχε στὴν ἀνθρώπινη φύση κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ ἄνοιξε τὸν οὐρανὸ καὶ προσείλκυσε τὴ Χάρη καὶ ἔλαβε τή δύναμη ν’ ἀγωνισθῆ κατὰ τῆς ἁμαρτίας, αὐτό τό θαῦμα ξεπερνάει ἀσφαλῶς κάθε ἀνθρώπινη κατανόηση -γιατί πόσο ὑπέροχη πρέπει νά εἶναι ἡ συνεισφορὰ τῆς Παρθένου, ἀφοῦ μπόρεσε ν’ ἀποδειχθῆ ἰσάξια μὲ ἐκείνη τοῦ μεγάλου Θύματος-;
Εἴτε πάλι θεωρήσουμε τὸ γεγονὸς ὅτι, μολονότι ἡ ἀνθρώπινη φύση ἦταν ἐχθρική, τόσα πολλὰ μπόρεσε νὰ πραγματοποιήση ἡ πρόθεση τῆς Παρθένου, καὶ ἐνῶ ὁ φραγμός τῆς ἔχθρας ὑπῆρχε ἀκόμη, Αὐτὴ συνδέθηκε μὲ τὸν Θεό καὶ ὅτι τὸ τεῖχος ἐκεῖνο ποὺ χώριζε ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη ἀπὸ τὸν Θεὸ δὲν ἄντεξε στὴν προθυμία μιᾶς ψυχῆς, ἀπὸ αὐτὸ τί ὑπάρχει πρωτοφανέστερο; Γιατί οὔτε βέβαια Τὴν ἐδημιούργησε ὁ Θεὸς ἐπίτηδες τὴν Παρθένο ἒτσι, ὥστε νὰ ζῆ ἀναγκαστικὰ μὲ αὐτὸν τὸν πάναγνο τρόπο ζωῆς, οὔτε, ἐνῶ ἡ ἴδια πρόσφερε ὅ,τι καί οἱ ἄλλοι, τὴν ἐτίμησε ὁ Θεὸς μὲ μεγαλύτερα ἀπὸ τοὺς ἄλλους βοηθήματα.
Ἀλλὰ ἡ Παρθένος νίκησε τὴν πρωτάκουστη καὶ θαυμαστὴ αὐτὴ νίκη χρησιμοποιώντας μόνο τὸν Ἑαυτό Της καὶ τὰ ὅπλα ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς σὲ ὅλους τούς ἀνθρώπους γιὰ τὸν ἀγώνα τῆς ἀρετῆς.
8. Γιατί τό νὰ νομίση κανείς ὅτι ὁ Θεὸς δημιουργεῖ μέσα στὰ ἤθη τῶν ἀνθρώπων τὴν ἀρετὴ ὅπως καὶ τὰ ἄλλα δημιουργήματα, εἶναι πρᾶγμα ποὺ ἀντίκειται πρὶν ἀπὸ ὅλα στὴν ἴδια τὴν φύση τῆς ἀρετῆς, ἡ ὁποία εἶναι προαιρετικὸ ἀγαθὸ καὶ ἔργο τῆς προσωπικῆς μας θελήσεως. Γιατί ἀκριβῶς σ’ αὐτοὺς ποὺ τὸ «εἶναι» ἔγκειται στὸ γεγονὸς ὅτι εἶναι λογικὰ καὶ μὲ ἐλεύθερη θέληση ὄντα, τὸ «εὖ εἶναι» δὲν μπορεῖ παρὰ νά ὑπάρχη στὴν καλὴ χρήση τῆς λογικότητος καὶ τῆς αὐτόνομης θελήσεώς τους.
Οὔτε βέβαια εἶναι δυνατόν τό «εὖ» νὰ καταστρέφη τὸ «εἶναι» οὔτε ἡ πρόοδος στὴν ἀρετὴ θὰ μποροῦσε ποτὲ νὰ μειώνη τά καλὰ ποὺ ἐκ φύσεως ἔχουμε, ἀφοῦ προορισμὸς της εἶναι νά τὰ αὐξάνη. Γιατί θά ἦταν ἀσφαλῶς ἄτοπο αὐξάνοντας τὴν ἀρετὴ νὰ μειώνουμε τὴν ἐλευθερία, νὰ καταστρέφουμε δηλαδὴ ἔτσι μὲ τὰ καλὰ ἔργα τὸν ἲδιο μας τὸν ἑαυτό, αὐτὸ ποὺ ἐκ φύσεως εἴμαστε.
Ἀλλὰ ἡ υἱοθέτηση αὐτῶν τῶν σκέψεων εἶναι ἀρχὴ γιὰ χίλια δυὸ ἀτοπήματα. Γιατί εἶναι ἀνάγκη νὰ παραδεχθοῦμε τότε ἕνα ἀπὸ τὰ δυό: ἢ ὅτι κανεὶς δὲν ἔχει εὐθύνη γιά καμμιὰ ἁμαρτία του καὶ ὅτι, ἀντίστοιχα, οἱ ἀγαθοὶ δὲν κερδίζουν δίκαια τά βραβεῖα -ἀφοῦ δὲν ὁδηγοῦν οἱ ἴδιοι τούς ἑαυτούς τους οὔτε εἶναι κύριοι τῆς θελήσεώς τους- ἤ, ἂν δὲν τὸ παραδεχώμαστε αὐτό, πρέπει ἀσφαλῶς νά πιστεύουμε ὅτι εἶναι ἄδικος ὁ Θεός, ἀφοῦ, διαχωρίζοντας τούς ἀνθρώπους, ἄλλους στεφανώνει καὶ ἄλλους καταδικάζει στὶς ἔσχατες τῶν ποινῶν, χωρὶς οὔτε στὸ ἕνα οὔτε στὸ ἄλλο νὰ ἐνεργῆ λογικά.
Θὰ ἦταν δὲ κατ’ ἐξοχὴν μοχθηρό, ἐάν, ἐνῶ ἔχει τή δυνατότητα νά ἀναδείξη ὅλους τους ἀνθρώπους ἀρίστους καὶ τὸ χέρι του μπορεῖ νὰ μοιράση τά ἀγαθὰ κατὰ τὸν ἲδιο τρόπο σὲ ὅλους, δὲν τὸ ἔκανε.
Πῶς θὰ ἦταν ἒτσι δυνατὸν νὰ ἰσχύη ἀκόμη τό ὅτι ὁ Θεὸς δὲν «λαμβάνει πρόσωπον ἀνθρώπου» καὶ ὅτι «πάντας θέλει σωθῆναι» καὶ ὅτι ἀποτελεῖ γιά τοὺς ἀνθρώπους τό ἀγαθὸ ἐκεῖνο ποὺ προσφέρεται σὲ κοινωνία καὶ μετοχὴ τόσο περισσότερο ἀπὸ ὅλα -καὶ ἀπὸ τὸν ἥλιο καὶ ἀπὸ τὸ φῶς καί τὰ ὑπόλοιπα- ὅσο περισσότερο «κενώθηκε» καὶ ὅσο περισσότερο εἶναι πλούσιο ἀγαθό; Ἀλλ’ αὐτὸ δὲν εἶναι μόνο ἕνα συμπέρασμα καὶ ἕνας συλλογισμός. Γιατί εἶναι ἐντελῶς φανερὸ ὅτι ὁ Θεὸς ἐτίμησε ὅλους τούς ἀνθρώπους μὲ τὴ μεγαλύτερη ἀπὸ τὶς δωρεὲς ἐκεῖνες ποὺ βοηθοῦν τὸν ἂνθρωπο νὰ ζήση τὴν ἀληθινὴ ζωή.
Ἂν ὅμως τιμήθηκαν ὅλοι μὲ τὴ μεγαλύτερη, εἶναι φανερὸ ὅτι ἔλαβαν ὅλοι τὴν ἴδια. Γιατί μεγαλύτερο ἀγαθό, δηλαδὴ ἀγαθὸ ποὺ νὰ ὁδηγῆ κατὰ καλύτερο τρόπο πρὸς τὴν ἀρετὴ ἀπὸ τὴν κατὰ σάρκα ζωὴ καὶ πολιτεία τοῦ Σωτήρα, ἀπὸ τὸ θὰνατο, τὴν ἀνάσταση καὶ ὅλα τά ἄλλα ποὺ προέρχονται ἀπὸ αὐτὰ -καὶ ποὺ ὁλόκληρη ἡ οἰκουμένη μπορεῖ νὰ ἀπολαμβάνη ἐξ ἴσου- εἶναι βέβαια καὶ ἀδύνατο νὰ δημιουργήση κανείς καὶ τὸ νὰ θεωρήση ὅτι εἶναι δυνατὸν νὰ γίνη κάτι τέτοιο, πρᾶγμα ἀπὸ τὰ πιὸ παράλογα. Ἑπομένως ἡ βοήθεια μὲ τὴν ὁποία ἐβοήθησε τή μητέρα Του δὲν εἶναι καθόλου μεγαλύτερη ἀπὸ ἐκείνη τὴν ὁποία ἐχάρισε γενικὰ σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους.
9. Ἔτσι ἡ Πανάμωμη μὲ τὰ νόμιμα χαρίσματα καὶ τὴν ἀξιοποίησή τους ἡ Ἴδια ἔπλεξε στὸν Ἑαυτό Της αὐτὸ τὸ στεφάνι. Γιατί, ἐνῶ ἡ βοήθεια ποὺ δέχθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ ἦταν ἡ ἴδια μὲ ἐκείνη ποὺ δέχθηκαν ὅλοι, Αὐτὴ τόσο πολὺ ξεπέρασε τούς ἄλλους μὲ ὅσα πρόσθεσε ἀπὸ τὸν Ἑαυτό Της, ὥστε ὂχι μὸνο νὰ νικήση παντοῦ ὅπου ἐκεῖνοι νικήθηκαν, ἀλλὰ καὶ νὰ νικήση τόσο λαμπρά, ὥστε ἡ νίκη Της νὰ ἐπαρκέση καὶ γιά τὴν προσωπική Της δόξα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους καὶ νὰ εἶναι σάν μιὰ νίκη ποὺ τὴν ἐπέτυχαν ὅλοι. Γιατί δὲν ἀπέδειξε χειρότερο τό ἀνθρώπινο γένος ξεπερνώντας το σὰν ἕνας ἀντίδικός του, ἀλλὰ τὸ ἐκόσμησε.
Οὔτε τὸ ἔκαμε νά ντρέπεται σά νά νικήθηκε, ἀλλά τὸ φανέρωσε λαμπρότερο. Οὔτε μὲ τὸ νὰ γίνη ἡ Ἴδια ἐξαιρετικὰ ὡραία ἀποκάλυψε τὴν ἀσχήμια των ὁμοφύλων της, ἀλλὰ τοὺς χάρισε ὡραιότητα. Οὔτε πάλι μὲ τὸ ὅτι ὑπερασπίσθηκε μὲ ἐπιτυχία τὴν ἀνθρώπινη φύση μέσα της, μεταθέτοντας ἒτσι καθαρὰ τὴν αἰτία της ἁμαρτίας στὸν κάθε ἄνθρωπο χωριστά, ἔκαμε βαρύτερες τὶς εὐθύνες γιὰ τοὺς ἀνθρώπους.
Ἀντίθετα, ἔχοντας ἡ Ἴδια εὐδοκιμήσει μὲ πρωτοφανὴ τρόπο, κατήσχυνε καὶ νίκησε τὴν ἁμαρτία, γιὰ νὰ ἀπαλλάξη ἀπὸ κάθε κακία τοὺς κατησχυμμένους καὶ νικημένους. Κι ἔτσι τό κάλλος, ποὺ δόθηκε στὴν ἀνθρώπινη φύση, δὲν τὸ διατήρησε ἀνόθευτο ἀπὸ κάθε ξὲνο στοιχεῖο μὸνο στὸν Ἑαυτό Της, ἀλλά, ὅσο ἦταν δυνατόν, καὶ σὲ ὅλους τούς ἄλλους ἀνθρώπους.
10. Καὶ ἂν ἤθελε κανείς νά ἐξετάση, θά μποροῦσε νά βρῆ γιά ὅλα τοῦτα πολλὲς καὶ λαμπρὲς ἀποδείξεις. Πρὶν ἀπὸ ὅλα, τίποτε δὲν ἐμπόδισε τόν Θεὸ νὰ κατέλθη καὶ νά σκηνώση μέσα Της μὸλις χρειάσθηκε. Γιατί δὲν θὰ μποροῦσε βέβαια νὰ κατέλθη, ἂν ἦταν οἰκοδομημένο ἀνάμεσά τους τὸ διαχωριστικὸ τεῖχος, πρᾶγμα ποὺ θὰ συνέβαινε, ἂν ὑπῆρχε μέσα Της κάτι συγγενικὸ πρὸς τὴν ἁμαρτία, γιατί, ὅπως λέγει ὁ Προφήτης, «oἱ ἁμαρτίες σας διαχωρίζουν ἀνάμεσα σὲ σᾶς καὶ σὲ μένα».
Κι οὔτε βέβαια πρέπει νά νομίσουμε ὅτι ὑπῆρχε καὶ ἀντιστεκόταν πρὸς τὴν κάθοδο τοῦ Θεοῦ τό τεῖχος καὶ ὅτι κατεβαίνοντας ὁ Θεὸς τὸ ἐγκρέμισε μὲ τὴ δύναμή Του. Γιατί τό μὲσο μὲ τὸ ὁποῖο ἔκρινε καλὸ νά καταλύση αὐτό τό φραγμὸ δὲν ὑπῆρχε, ἀφοῦ ὁ Ἴδιος δὲν εἶχε ἀκόμη κατέλθει. Καὶ ἐννοῶ ἀσφαλῶς τὸ αἷμα καὶ τὸ πάθος, γιατί μὲ αὐτὸ μόνο τὸν τρόπο ἔπρεπε νά νικιέται ἡ ἁμαρτία, ἀφοῦ ἀκόμη καὶ σὲ ἐκείνους ποὺ ζοῦσαν στὴν ἐποχὴ τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου -καὶ στοὺς ὁποίους προεικονιζόταν ἡ Χάρη- λέγει ἡ Γραφὴ ὅτι «χωρὶς νὰ χυθῆ αἷμα, δὲν μποροῦσε νὰ ὑπάρξη ἄφεση ἁμαρτιῶν».
Ἐξ ἄλλου ποιὸς δὲν ἀναγνωρίζει ὅτι οἱ κρίσεις τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν Παρθένο ἀποδεικνύουν πὼς ἦταν ἀμέτοχη στὴν παραμικρὴ ἁμαρτία; Γιατί ὁ Ἴδιος ὁ Κριτής, ποὺ «δὲν κρίνει μὲ προσωποληψία», κρίνοντας καὶ τὴν κοινὴ μητέρα ὅλων των ἀνθρώπων (τὴν Εὔα) καὶ τὴν Παρθένο, τὴν Εὔα, ποὺ ἁμάρτησε, ἐτιμώρησε ἐπιτρέποντας νὰ ζῆ μὲ λύπη, ἐνῶ τὴν Παρθένο ἀξίωσε νὰ χαίρη.
Ἀφοῦ λοιπὸν ἡ λύπη ἁρμόζει στοὺς ἁμαρτωλούς, αὐτοὶ στοὺς ὁποίους ἁρμόζει ἡ χαρὰ εἶναι φανερὸ ὅτι δὲν ἔχουν τίποτε τό κοινὸ μὲ τὴν ἁμαρτία. Γι’ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λὸγο πρὶν ἀπὸ τὴν Παρθένο σὲ κανέναν ἀπολύτως ἄλλον ἄνθρωπο μέσα στοὺς αἰῶνες δὲν ἀπηύθυνε ὁ Θεός τό «χαῖρε», ἀφοῦ ὅλοι ἦσαν ἀκόμη ὑπόδικοι καὶ μέτοχοι τῆς παλαιᾶς, κακότυχης κληρονομιᾶς.
Ἀλλά αὐτὸ γίνεται φανερὸ καὶ σ’ ἐκείνους ποὺ ἐξετάζουν τὴν προετοιμασία τῆς Παρθένου γιὰ τὴ διακονία τοῦ μυστηρίου. Ὅταν Ἐκείνη ρώτησε γιὰ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ πραγματοποιόταν ἡ παράδοξη γέννηση καὶ τί ἀλλοίωση ἔπρεπε νά ὑποστῆ ὥστε νά κυοφορήση καὶ νά γεννήση τόν Θεό, ὁ Γαβριὴλ ἀπαντώντας μίλησε γιὰ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τὴ δύναμη τοῦ Ὑψίστου καὶ ἄλλα σχετικά. Πουθενὰ ὅμως στὴν χαρμόσυνη ἀγγελία τοῦ Ἀγγέλου δὲν ἔγινε λόγος γιὰ ἀπαλλαγὴ ἀπὸ ἐνοχὴ καὶ γιὰ ἄφεση ἁμαρτιῶν.
Ἐν τούτοις, αὐτὴ ἡ προετοιμασία θὰ χρειαζόταν ἀσφαλῶς πρὶν ἀπὸ ὁποιεσδήποτε τυχὸν ἄλλες. Γιατί, ἀφοῦ ὁ Ἡσαΐας, ὅταν ἐπρόκειτο νά σταλῆ σάν ἁπλὸς προάγγελος τοῦ ἀγνώστου ὡς τότε μυστηρίου (τῆς Σαρκώσεως), εἶχε ἀνάγκη καθάρσεως καὶ μάλιστα μὲ φωτιά, τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ζητήθηκε καμμιὰ κάθαρση ἀπὸ Ἐκείνη πού, ὅταν ἔφθασε ὁ καιρός, χρειάσθηκε νὰ διακονήση στὴν πραγματοποίηση τοῦ μυστηρίου -κι αὐτὸ ὄχι μόνο μὲ τὴ γλώσσα, ἀλλὰ προσφέροντας καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα καὶ ὅλη τὴν ὕπαρξή της- δὲν φανερώνει αὐτὸ σαφέστατα ὅτι δὲν εἶχε τίποτε ποὺ ἔπρεπε νά ἀποβάλη; Ἂν δὲ ὑπάρχουν μερικοὶ ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς διδασκάλους ποὺ ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Παρθένος καθαρίσθηκε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, πρέπει νά θεωρήσουμε ὅτι λέγοντας κάθαρση ἐννοοῦν τὴν προσθήκη χαρισμάτων, ἀφοῦ οἱ ἴδιοι λένε ὅτι κατὰ τὸν ἲδιο τρόπο καθαρίζονται καὶ οἱ Ἄγγελοι, στοὺς ὁποίους βέβαια δὲν ὑπάρχει τίποτε τό κακό.
Αὐτή δὲ ἀκριβῶς τὴν ἴδια μαρτυρία φαίνεται ὅτι ἤθελε νά δώση ὁ Σωτήρας γιὰ τὴ μητέρα Του μετὰ τὴ μυστηριώδη γέννηση ὅταν σὲ δημόσια συνάθροιση εἶπε ὅτι «μητέρα μου καὶ ἀδελφοί μου εἶναι ὅσοι ἀκοῦνε τό λὸγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἐφαρμόζουν». Αὐτά τά εἶπε θέλοντας νὰ κοσμήση ὄχι τόσο ἐκείνους, ὅσο τὴ μητέρα Του. Γιατί κοσμεῖται βέβαια ἡ μητέρα, ὅταν τονίζεται ὅτι ἐκεῖνα ποὺ κάνουν τούς ἀνθρώπους ἄξιους νὰ ὀνομάζωνται «μητέρα καὶ ἀδελφοί» Του εἶναι ἡ φροντίδα γιά τὴν τήρηση τοῦ θείου νόμου.
Πράγματι, τὸ γεγονὸς ὅτι τὴν Παρθένο δὲν τὴν τὶμησε ἁπλῶς μὲ τὸ ὄνομα τῆς μητέρας οὔτε τὴν ἀποκάλεσε μὸνο, ἀλλὰ τὴν εἶχε ἀληθινὰ μητέρα, φανερώνει καθαρὰ ὅτι αὐτὴ εἶχε ξεπεράσει κάθε κορυφὴ ἁγιότητος.
Γιατί, ἂν ἀναγνώριζε σὰν ἀκριβεῖς φύλακες τοῦ νόμου ὅσους τίμησε ἁπλῶς μὲ τὸ ὄνομα, δὲν ἔκαμε ἔτσι ὁλοφάνερο ὅτι σ᾽ Ἐκείνη, στὴν ὁποία ἔδωκε καὶ τὴν πραγματικότητα, σ᾽ Ἑκείνη δηλαδὴ ποὺ ὑπῆρξε ἀληθινὰ μητέρα Του, δὲν βρῆκε ποτὲ καὶ σὲ καμμιὰ περίπτωση κάτι ποὺ νὰ μὴν ἁρμόζη στὰ θελήματα καὶ τοὺς νόμους Του; Φανέρωσε ἀντίθετα ὅτι ἀναγνώρισε στὴν Παρθένο ἀρετὴ ποὺ τόσο ξεπερνάει κάθε ἀνθρώπινο μέτρο, ὅσο τό νὰ εἶναι κανείς πραγματικά κάτι, ἀπὸ τὸ νὰ ὀνομάζεται ἁπλῶς, ὅσο δηλαδή ἡ πραγματικότητα βρίσκεται πέρα ἀπὸ τὰ ὀνόματα.
Γιατί, ὅπως δὲν ὑπῆρχε τρόπος νά γεννήση τό Χριστὸ καλύτερα ἀπὸ ὅ,τι Τὸν γὲννησε οὔτε νὰ γίνη κατὰ τρόπο πραγματικώτερο μητέρα Του ἀπὸ ὅ,τι ἔγινε, ἀλλά ἔφθασε στὴ σχέση Της πρὸς αὐτὸν στὸ ἀκρότατο ὅριο γνησιότητος, ἔτσι δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ φθάση καὶ σὲ μεγαλύτερο μέτρο ἀρετῆς ἀπὸ ἐκεῖνο μὲ τὸ ὁποῖο ἔζησε ὅλη τὴ ζωή Της.
11. Ἀλλὰ καὶ τὸ ἑξῆς εἶναι σημεῖο φανερὸ ὅτι ἡ μακαρία Παρθένος ἦταν ἀπαλλαγμένη ἀπὸ κάθε κακία: τὸ ὅτι εἶχε εἰσέλθει στὸ ἁγιώτατο τμῆμα τοῦ Ναοῦ, τὰ Ἅγια των Ἁγίων ποὺ ἦσαν ἄβατα καὶ γιὰ τὸν Ἴδιο τὸν Ἀρχιερέα, ἂν προηγουμένως δὲν εἶχε καθαρισθῆ ἀπὸ κάθε ἁμαρτία, μὲ τὸν τρόπο βέβαια ποὺ ἦταν δυνατὸν νὰ καθαρίζωνται τότε οἱ ἁμαρτίες. Γιατί μὲ τὸ ὅτι δὲν εἶχε ἀνάγκη γιὰ ἐξιλαστήριες θυσίες καὶ ἄλλους καθαρισμοὺς ἀπέδειξε ὅτι δὲν εἶχε τίποτε γιά νά καθαρίση.
Καί δὲν εἰσῆλθε ἁπλῶς στὰ Ἅγια των Ἁγίων μὲ αὐτὸν τὸν τὸσο παράδοξο τρόπο, ἀλλὰ καὶ κατοίκησε ἐκεῖ ἀπὸ βρέφος μέχρι τὴν νεανική της ἡλικία. Δὲν ὑπῆρξε ἔτσι ἀνάγκη γιὰ καθαρτήριες θυσίες οὔτε κατὰ τὴ γέννηση οὔτε κατὰ τὴν ἀνάπτυξή της. Καὶ τὸ ἐκπληκτικὸ εἶναι ὅτι καὶ στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ζοῦσαν ἐκεῖνα τά χρόνια δὲν φαινόταν νὰ ἀντιβαίνη σὲ κανέναν ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς θεσμοὺς αὐτό τό πρᾶγμα, τό νὰ φρίττη δηλαδὴ καὶ νὰ τρέμη ὁ Ἀρχιερεὺς νὰ διασχίση τὴν εἴσοδο, κι αὐτὸ μιὰ φορά τό χρὸνο καὶ χωρὶς νὰ ἔχη παραλείψει τὶς ἐξιλαστήριες θυσίες, ἡ δὲ Παρθένος νὰ χρησιμοποιῆ τά Ἅγια τῶν Ἁγίων σὰν κατοικία Της καὶ νὰ τρώγη καὶ νὰ κοιμᾶται καὶ νὰ περνᾶ ἐκεῖ ὁλόκληρη τὴ ζωή Της.
Συμμετεῖχε λοιπὸν ἡ Παρθένος στὰ ἀνθρώπινα, ἀλλὰ κατὰ ἕναν τρόπο ἀνώτερο ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ἀφοῦ τά ἀναγκαῖα γιὰ τὴν τροφή Της δὲν εἶχε ἀνάγκη νὰ τῆς τὰ προσφέρουν ἄνθρωποι, ἀλλὰ Ἄγγελος ἑτοίμαζε τὸ τραπέζι Της.
Ἀποδεικνύεται λοιπόν τό πὸσο ἦταν ἀνώτερη ἀπὸ κάθε ψόγο καὶ καθαρώτερη ἀπὸ τὸ νὰ χρειάζεται τὶς καθαρτήριες τελετές τοῦ νόμου, πρᾶγμα ποὺ ἦταν φανερὸ στὰ μάτια ὄχι μόνο Ἐκείνου ποὺ βλέπει τά κρυφά, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀνθρώπων. Τόσο ἡ ἀρετὴ Της ἦταν μεγάλη καὶ λαμπρή, ὥστε νὰ εἶναι ἀδύνατον νὰ μείνη κρυμμένη. Καὶ μολονότι ἡ ἡλικία Της καὶ τὸ γένος Της καὶ ἡ ζωή Της δὲν μποροῦσαν νὰ διακηρύξουν τὴν ἀρετή Της, καὶ μάλιστα σὲ ἀνθρώπους ποὺ ἦσαν ἀκόμη τυφλοὶ καὶ βουτηγμένοι στὸ βαθὺ σκοτάδι -ἀφοῦ ὁ Ἥλιος της δικαιοσύνης δὲν εἶχε ἀκόμη φανῆ- τίποτε δὲν ἐμπόδιζε τό φῶς ἐκεῖνο τῆς Παρθένου νὰ λάμψη καὶ τὸ κάλλος τῆς ψυχῆς Της νὰ κάμη, ξεπερνώντας ὅλα τα ἐμπόδια, αἰσθητὴ στοὺς τυφλοὺς τὴν ἀκτίνα ποὺ εἶχε φθάσει στὴ γῆ.
Καί ἦταν φυσικό. Γιατί τί μποροῦσε νὰ ὑπάρξη τόσο μεγάλο, ὥστε νά συγκαλύψη τό μέγεθος τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς σωφροσύνης Ἐκείνης, ἡ Ὁποία κατὰ τὸν Προφήτη «ἐκάλυψε καὶ αὐτούς τούς οὐρανούς»; Γιατί ἐκείνη ποὺ ἦταν τόσο ἰσχυρότερη ἀπὸ ὅλη τὴν ἀνθρώπινη κακία, ὥστε μεμιᾶς καὶ εὐκολώτατα νὰ τὴν ἐξαλείψη ὁλόκληρη, πῶς ἦταν δυνατὸ νὰ συγκαλυφθῆ ἀπὸ τὴν ἀχλύ τῆς κακίας, ὅταν ἐμφανίσθηκε;
12. Γι’ αὐτὸ οἱ ἄνθρωποι ποὺ εἶχαν διακρίνει στὴν Παρθένο τά πιὸ μεγάλα καὶ πιὸ θαυμαστὰ πράγματα, τέτοια ποὺ κανεὶς ἄλλος ποτὲ δὲν εἶχε, τὴν τιμοῦσαν μὲ ὅ,τι καλύτερο εἶχαν, προσφέροντάς Της γιὰ κατοικία τὸν πιὸ ἱερὸ χῶρο ποὺ ὑπῆρχε. Ἔτσι τό χῶρο ἐκεῖνο ποὺ εἶχαν ξεχωρίσει καὶ εἶχαν ἀφιερώσει σὰν δῶρο ὅλης τῆς γῆς ἀποκλειστικά στὸν Θεό, αὐτὸν ἔδωκαν σάν κατοικία καὶ στὴν Παρθένο. Γιατί θεώρησαν ὅτι ὁ ἴδιος χῶρος ἔπρεπε νά εἶναι καὶ ναός τοῦ Θεοῦ καὶ κατοικία τῆς Παρθένου, γιατί ἔπρεπε μὲ τὰ ἴδια πράγματα νὰ λατρεύεται ὁ Θεὸς καὶ νὰ τιμᾶται ἡ Παρθένος ἢ μᾶλλον ἔπρεπε ὁ ἴδιος οἶκος ποὺ εἶχε μέσα του τὴν Παρθένο νὰ εἶναι καὶ ναός τοῦ Θεοῦ.
Ὁ δὲ Θεὸς ποὺ Τὴν ἐγνώριζε πολὺ καλύτερα, σὰν καρδιογνώστης ποὺ εἶναι, ὅπως ἐγνώριζε καὶ ὅσα ἦταν ἄξια ἡ Παρθένος νὰ λάβη ἀπὸ αὐτὸν -καὶ ὄχι μόνο τά ἐγνώριζε, ἀλλὰ εἶχε καὶ τὴν δύναμη νὰ τὰ δώση- τὴν κοσμοῦσε μὲ καθετί ποὺ ἦταν ἀληθινὰ ἄξιό Της. Ἒτσι, ἀφοῦ τὴν ἔβγαλε ἀπὸ τὰ ἱερὰ ἐκεῖνα ἄβατα, τὴν ὁδήγησε σὲ ἄλλη σκηνὴ φτιαγμένη ὄχι ἀπὸ νεφέλη οὔτε ἀπὸ ἀγγελικὰ ἢ ἀρχαγγελικὰ φτερὰ οὔτε ἀπὸ ὁτιδήποτε ἄλλο ἀπὸ τὰ κτιστὰ καὶ δουλικὰ πράγματα, ἀλλὰ ἔγινε Αὐτὸς ὁ Ἴδιος γιὰ τὴν μακαρία σκηνή, αὐτὸς «ποὺ κατοικεῖ στὸ φῶς τὸ ἀπρόσιτο».
Κι ὅπως ἀνήγγειλε ὁ ἱερώτατος Γαβριήλ, τὴν «ἐπεσκίασεν ἡ Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, ὁ ἴδιος ὁ Κύριος». Γιατί ὁ Θεὸς μόνο τὸν ἑαυτὸ Του βρῆκε ὅτι μποροῦσε νὰ γίνη σκηνὴ ἄξια σ’ Ἐκείνη, ποὺ μόνη ἔγινε ἄξια γιὰ τὸν Θεὸ σκηνή.
13. Τὸ ὅτι πάλι κατοίκησε στὸν ἂβατο ἐκεῖνο χῶρο δὲν εἶναι κάτι ποὺ τιμᾶ τὴν Παρθένο, ἀλλὰ μᾶλλον ἐκεῖνο τό χῶρο. Ὅπως ἀκριβῶς καὶ τὸ παλαιὸ Πάσχα τιμᾶται ἀπὸ τὴν προσθήκη τῆς σφαγῆς ἐκείνης ποὺ συμβόλιζε, καὶ τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου ἀπὸ τὸ πνευματικὸ βάπτισμα καὶ τὰ ὑπόλοιπα σύμβολα ἀπὸ τὶς ἀληθινὲς πραγματικότητες. Γιατί, ἂν ἄλλα σύμβολα συμβόλιζαν καὶ ὁδηγοῦσαν σὲ ἄλλες πραγματικότητες, τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ὁδηγοῦσαν ἀσφαλῶς στὴν παναγία Παρθένο. Τὸ γεγονὸς πράγματι ὅτι ἡ εἴσοδος στὰ Ἅγια των Ἁγίων ἐπιτρεπόταν μόνο στὸν Ἀρχιερέα κι αὐτὸ μιὰ φορά τό χρὸνο κι ἐνῶ εἶχε προηγουμένως καθαρισθῆ ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, ὑποδηλοῦσε τὴν μυστηριώδη κυοφορία τῆς Παρθένου, ποὺ ἔφερε μέσα Της τὸ μόνον ἀναμάρτητο, Ἐκεῖνον ποὺ μὲ μιὰ μόνη ἱερουργία καὶ μιὰ φορὰ μέσα στοὺς αἰῶνες ἐξάλειψε ὅλη τὴν ἁμαρτία. Καὶ τὸ ὅτι πάλι τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ἦσαν ἄβατα σὲ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν πιὸ ἱερὸ ἀπὸ ὅλους, ἦταν σημεῖο ποὺ φανέρωνε πὼς ἡ μακαρία Παρθένος οὐδέποτε ἔφερε στὴν ψυχὴ Της κάτι ποὺ νὰ μὴν ἦταν ἐξ ὁλοκλήρου ἅγιο.
Ἦταν δὲ τόσο πολὺ σεβαστὸς ὁ ναός, ἀκριβῶς ἐπειδὴ ἐπρόκειτο νὰ δεχθῆ μέσα του Ἐκείνη, ἀφοῦ τίποτε ἄλλο ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ὑπῆρχαν μέσα του δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ τοῦ δώση αὐτὴ τὴ μεγαλειώδη σεμνότητα. Τίποτε πράγματι ἀπὸ αὐτὰ δὲν ἦταν τόσο πολύτιμο, ὥστε ἡ ἀξία του νὰ τὸ κάνη ἀπρόσιτο στοὺς πολλούς. Ἀφοῦ τό μάννα ἦταν δυνατὸν καὶ στὰ χέρια τους νὰ τὸ κρατήσουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καὶ στὸ σπίτι τους νὰ τὸ πάρουν καὶ νὰ τραφοῦν μὲ αὐτό. Καὶ ἡ ράβδος τίποτε τὸ ἱερώτερο δὲν εἶχε ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς ποὺ τὴν κρατοῦσαν καί γιὰ χάρη τῶν ὁποίων πέταξε βλαστοὺς μέ φύλλα.
Τέλος κι ἀπὸ τὶς πλάκες, τὶς πολυτιμότερες ἀπ’ ὅλες, αὐτὲς ποὺ περιεῖχαν τό νὸμο, ὅλοι μποροῦσαν νὰ τὶς κρατήσουν στὰ χέρια. Τί λοιπὸν πρέπει νά θεωρήσουμε ὅτι τιμοῦσε τόσο πολὺ ἐκεῖνον τό χῶρο, ἂν ὂχι oἱ προεικονίσεις τῆς Πανάγνου, τὸ ὅτι δηλαδὴ ὅλα τά πράγματα ποὺ βρίσκονταν ἐκεῖ εἶχαν τὴν ἀναφορά τους καὶ ὁδηγοῦσαν σ’ Ἐκείνη; Γι’αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λὸγο, ἐνῶ ἦταν ἀπροσπέλαστος σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἦταν βατὸς γι’ αὐτήν.
Καί μόλις φάνηκε ἡ Παρθένος, ἀμέσως κατήργησε τό νὸμο ποὺ ἴσχυε ἀπὸ τὴν ἀρχή, πρᾶγμα ποὺ δείχνει ἀφ’ ἑνὸς μὲν ὅτι ὁ ναὸς δὲν ἐπέτρεπε τὴν εἴσοδο σὲ κανέναν ἀπό τούς ἄλλους ἀνθρώπους, ἐπειδὴ τιμοῦσε Ἐκείνη καὶ κρατοῦσε τὸν Ἑαυτό του μὸνο γι’ Αὐτήν, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ὅτι ἦταν τόσο πολὺ ἀνώτερος ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους καὶ δὲν δέχθηχε ποτὲ οὔτε τὸ παραμικρὸ στοιχεῖο τῆς ἀνθρώπινης μικρότητος.
Κι αὐτὸ ἔγινε γιὰ νὰ γνωρίσουμε ὅτι, ἂν ὁ χῶρος ποὺ εἰκόνιζε τὴν Παρθένο τὸσο πολὺ ἀπεῖχε ἀπὸ ὅλους καὶ δὲν εἶχε, γιά νά τὸ ποῦμε ἒτσι, τίποτε τό κοινὸ μὲ τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὴν οἰκουμένη, τί πρέπει νά σκεφθοῦμε γιά τὶς ἴδιες τὶς πραγματικότητες, ἀφοῦ βέβαια εἶναι δυνατὸν ἀπὸ τὸ μὲτρο τῶν μικροτέρων πραγμάτων νὰ γνωρίζουμε τό ὕψος καὶ τὴν ἀξία τῶν πιὸ μεγάλων;
14. Γιατί, ὅπως ἀκριβῶς αὐτά τά ἴδια τά σώματα μὲ τὴν ὕπαρξή τους ἐμφανίζουν καὶ διασφαλίζουν μέσα στὴ σκιὰ τὴν περιγραφὴ καὶ τὸ σχῆμα τῶν σωμάτων τά ὁποῖα περιγράφονται, κατὰ τὸν ἲδιο τρόπο τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Παρθένος ἀποχωρίσθηκε ἀπὸ ὅλα τά ἀνθρώπινα πράγματα καὶ ἀφοῦ προῆλθε ἀπὸ τῆ γῆ δέν εἶχε στὴ συνέχεια τίποτε νά πάρη ἀπὸ αὐτήν, ἀλλὰ κράτησε ἀπρόσβλητη τὴ βούλησή της ἀπὸ κάθε κακία, συμβολιζόταν σὰν μὲ κάποιο ἀσαφὲς καὶ ἀμυδρὸ σύμβολο ἀπὸ τὰ Ἅγια των Ἁγίων.
Κι αὐτὸ εἶναι φυσικὸ ἐπακόλουθο καὶ συμβαδίζει καὶ μὲ τή λογική τῶν πραγμάτων καὶ μὲ τὴ φυσικὴ τάξη. Γιατί ἦταν ἀνάγκη κάποιος ἄνθρωπος νὰ ἀποδειχθῆ ἀνώτερος ἀπὸ κάθε ἁμαρτία χρησιμοποιώντας τὴν προθυμία τοῦ λογισμοῦ καὶ τὴ δύναμη τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ του, χωρὶς νὰ ἔχη λάβη τό δῶρο νὰ εἶναι μητέρα τοῦ ἀναμάρτητου, πρὶν δηλαδὴ ἀκόμη ἀποκτήση συγγένεια μὲ Ἐκεῖνον. Κι αὐτὸ γιὰ πολλοὺς λόγους. Πρῶτα πρῶτα ἐπειδὴ ἦταν ἀνάγκη ἡ ἀνθρώπινη φύση νά φανερωθῆ τέτοια ποὺ πλάσθηκε, γιά νά προξενήση στὸν Τεχνίτη τὴν τιμὴ καὶ τὴν δόξα ποὺ τοῦ ἔπρεπε. Γιατί βέβαια οὔτε στὸ γενάρχη οὔτε στοὺς ἀπογόνους του ἦταν δυνατὸν νὰ βρῆ κανεὶς ἀκέραιο τὸν ἂνθρωπο, ἀφoῦ ὅλοι ἦταν διεφθαρμένοι ἀπὸ τὴν ἁμαρτία.
Ὁ δεύτερος πάλι Ἀδάμ, μὲ τὸ νὰ εἶναι καὶ Θεὸς κατὰ φύση, δὲν παρουσίασε τή δεύτερη φύση Του, τὴ δική μας ἔτσι, ὥστε νὰ εἶναι μόνη της ὁρατή. Γιατί δὲν εἶχε πρὸς τὴν ἁμαρτία τὴ σχέση ποὺ ἔπρεπε νά ἔχη ὁ ἄνθρωπος σ’ αὐτὴ τὴ ζωή. Δὲν διάλεξε, ἔχοντας ροπὴ καὶ πρὸς τὰ δυό, ἀπὸ τὸ κακό τό καλὸ οὔτε ἔτρεξε πρὸς τὸ καλό, ἐνῶ μποροῦσε νὰ γίνη κακός, ἀλλ’ οὔτε ἦταν βέβαια ποτὲ δυνατὸ Αὐτὸς νὰ ἁμαρτήση.
Ἔπρεπε λοιπὸν νὰ φανῆ Ἐκεῖνος πού, ἐνῶ μποροῦσε νὰ ἁμαρτήση, δὲν ἁμάρτησε καθόλου, φανερώνοντας ἔτσι πῶς ἤθελε ὁ Θεὸς νὰ εἶναι ὁ ἄνθρωπος σ’ αὐτὴ τὴ ζωή. Γιατί διαφορετικά, ἂν δηλαδὴ ἡ φύση δὲν εὕρισκε στὸ πρόσωπο κανενὸς ἀνθρώπου τὴ μορφὴ γιὰ τὴν ὁποία ὁ Δημιουργὸς τὴν εἶχε πλάσει, θά ἀποδεικνυόταν μάταιη ἡ ἐπιδεξιότης τοῦ Δημιουργοῦ κι αὐτὸ στὸ καλύτερο ἀπὸ τὰ ἔργα Του.
Ἔπειτα, πῶς εἶναι λογικὸ νά μὴν τηρηθῆ κάποτε στὴν πληρότητά του ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ νὰ ὑπάρχη περίπτωση νά νομοθετῆ ἄσκοπα ὁ σοφός, χωρὶς νὰ πρόκειται νά ὑπάρξη κανένας ποὺ θά ἀκολουθήση ὅλους τούς νόμους, καὶ νὰ διατάσση πράγματα στὰ ὁποῖα κανένας δὲν πρόκειται νά πειθαρχήση καὶ νά ὁμιλῆ χωρὶς νά βρίσκη κανέναν ποὺ νά θέλη νά τὸν ἀκούση κι ἔτσι αὐτός, ποὺ εἶναι σὲ ὅλα τά σημεῖα εὐτυχής, ἐδῶ νά μὴν εἶναι;
15. Ἐκεῖνο λοιπόν τό ὁποῖο ἦταν ἀπὸ κάθε ἄποψη ἀναγκαῖο νὰ συμβῆ, τὸ νὰ ὑπάρξη δηλαδή ἕνας κατὰ πάντα συνεπὴς ἐκτελεστής τῶν θείων διαταγμάτων, ἕνας ἄνθρωπος καθαρὸς ἀπὸ κάθε ἁμαρτία, ποιὸς ἄλλος παρὰ ὁ ἄριστος μποροῦσε νὰ τὸν ἐνσαρκώση; Καὶ ἄριστη ὑπῆρξε κατὰ τὴν κρίση τοῦ Θεοῦ ἡ μακαρία Παρθένος, Ἐκείνη τὴν ὁποία διάλεξε ὁ Ἴδιος σὰν ναὸ γιὰ τὸν Ἑαυτό Του, προτιμώντας την ἀπὸ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη. Ἀφοῦ λοιπὸν ἦταν ἀπόλυτη ἀνάγκη νὰ φανερώση κάποιος ἄνθρωπος μὲ σαφήνεια τὴν ἀνθρώπινη φύση τέτοια ποὺ εἶναι πράγματι καὶ oἱ ἄλλοι ὅλοι ὑστέρησαν στὸ νά τὸ ἐπιτύχουν, δὲν ἀπόμενε παρὰ νὰ τὸ κατορθώση ἡ Παρθένος.
Ὅπως λοιπὸν εἶπα πιὸ πάνω, ὁ Θεὸς ἔβαλε μέσα μας δύναμη νὰ νικᾶμε τὴν ἁμαρτία ἀγρυπνώντας καὶ πολεμώντας, κι Αὐτὸς θὰ μᾶς κοσμοῦσε, ὅταν θὰ εἴχαμε νικήσει, καὶ μὲ τὸ νὰ μᾶς καταστήση ἐντελῶς ἀκίνητους στὸ ἀγαθό. Αὐτὰ καὶ τὰ δυό τά ἔφερε στὴν ἀνθρώπινη φύση μόνη ἡ Παρθένος. Τὸ πρῶτο μὲ ἐκεῖνα ποὺ κατώρθωσε αὐτὴ ἡ Ἴδια στὸν Ἑαυτό της, τὸ δεὺτερο μὲ Ἐκεῖνον τοῦ ὁποίου ὑπῆρξε μητέρα.
Γιατί διὰ τῆς Παρθένου ἀπέδειξε ὁ ἄνθρωπος ὁλοφάνερα καὶ πάνω στὴν πράξη τή δύναμη ποὺ ὑπῆρχε μέσα του ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας. Ἡ Παρθένος παρέμεινε πράγματι ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος τῆς ζωῆς Της ἀνέπαφη ἀπὸ κάθε κακία χάρις στὴν ἄγρυπνη προσοχή Της, στὴ σταθερή θέλησή Της καὶ στὴ μεγαλειώδη σωφροσύνη Της. Ἐνῶ στὸν Χριστό, ποὺ γεννήθηκε ἀπὸ αὐτὴ κατὰ τρόπο ἀνέκφραστο ἔλαβε ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ βραβεῖο. Ὁ Χριστὸς ἦταν ἀναμάρτητος χωρὶς νὰ χρειασθῆ νὰ ἀγωνισθῆ καὶ νά νικήση, ἦρθε στὴ ζωὴ στεφανωμένος σὰν ἡγεμόνας ποὺ παρουσιάζεται στοὺς ἀντιπάλους του στολισμένος, πρὶν ἀκόμη ἀρχίση ἡ μάχη, μὲ τὰ τρόπαια τῆς νίκης.
Δὲν κράτησε ἀνέπαφη ἀπὸ κάθε κακὸ τὴ θέλησή Του ἀγρυπνώντας, σὰν νὰ ὑπῆρχε καὶ περίπτωση νά δεχθῆ τὴν ἁμαρτία, ἀλλὰ ἡ θέλησή Του ἦταν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἐντελῶς ἀμόλυντη καὶ ἀνεπίδεκτη κάθε κακίας, ὅπως ἔλαβε ἀπὸ τὸν τάφο ζωντανό τό σῶμα Του πέρα ἀπὸ κάθε φθορά. Ἒτσι, μὲ τὴν κατάσταση στὴν ὁποία βρισκόταν τό γένος μας, συμβάδιζε καὶ ἡ ποιότης τῶν δώρων πού μᾶς ἔδινε ὁ Θεός. Ἡ μιὰ γέννησε τὴν ἄλλη, τὸ νὰ γίνη δηλαδὴ ὁ ἄνθρωπος ἀναμάρτητος μὲ τοὺς ἀγῶνες του ἔφερε τό δῶρο του νὰ ἔχη ἐντελῶς ἀκίνητο μέσα του τὸ ἀγαθό.
16. Ἒτσι τὴν πρώτη καθαρότητα ἔδωσε στὴ φύση μὲ τὴν πρὸοδό της ἡ Μητέρα. Καὶ ὁ Υἱὸς ἔδωσε τὴ δεύτερη καὶ καλύτερη. Κι αὐτὸ ἁρμόζει βέβαια νὰ συμβῆ σὲ μιὰ μακάρια Μητέρα, τὸ νὰ εὐοδοθῆ δηλαδὴ καθετί ποὺ ἀφορᾶ τὸν Υἱό Της, νὰ νικηθῆ ἡ Ἴδια ἀπὸ τὴν ἀρετή τοῦ παιδιοῦ Της καὶ νὰ κατορθώση δι᾽ Αὐτοῦ μεγαλύτερα κατορθώματα καὶ νὰ δοξασθῆ περισσότερο χάρις σ’ Αὐτὸν παρὰ χάρις στὸν Ἑαυτό της.
Φανέρωσε ἒτσι σ’ αὐτὸν τὸν κὸσμο, σὰν στὸν παράδεισο, καθαρὸ κι ὁλόκληρο τὸν ἂνθρωπο, τέτοιον ποὺ πλάσθηκε στὴν ἀρχὴ καὶ τέτοιον ποὺ ἔπρεπε νά μείνη καὶ τέτοιον ποὺ θά ἦταν στὴ συνέχεια, ἂν ἀγωνιζόταν γιά τὴν εὐγένειά του. Γιατί, ἀφοῦ ἔπρεπε ἡ ἀνθρώπινη φύση νά συναντηθῆ μὲ τή θεία καὶ νὰ ἑνωθῆ μαζί της τὸσο στενά, ὥστε νὰ ὑπάρχη καὶ στὶς δυὸ ἡ ἴδια ὑπόσταση, ἦταν προηγουμένως ἀνάγκη νὰ φανερωθῆ ἡ κάθε μιὰ ἀμιγής. Καὶ ὁ Θεὸς βέβαια φανερώθηκε ὅπως ἦταν δυνατὸν σ’ Αὐτὸν νὰ φανερωθῆ, ἐνῶ τὸν ἂνθρωπο τὸν φανέρωσε μόνη ἡ Παρθένος.
Κι ἔτσι ὁ Ἰησοῦς, πού ἦταν Θεὸς καὶ ἔγινε καὶ ἄνθρωπος, παρουσιάσθηκε ἀφοῦ προηγουμένως φανερώθηκε χωριστά ἡ κάθε μιὰ ἀπὸ τὶς δυό του φύσεις. Ὅπως ἀκριβῶς, ἀφοῦ πρῶτα ἔπλασε ὁ Θεός τό νοητὸ κὸσμο, στὴ συνέχεια ἐδημιούργησε τὸν αἰσθητὸ καὶ σὲ τρίτη φάση ἔκτισε αὐτὸν ποὺ ἀποτελεῖται καὶ ἀπὸ τὰ δυό, τὸν ἂνθρωπο, ἒτσι ὁ μὲν Θεὸς ὑπῆρχε ἀπὸ τὴν ἀρχή, ὁ δὲ ἄνθρωπος ἐμφανίσθηκε μόλις στὸ τέλος τῶν αἰώνων, στὶς ἔσχατες δὲ αὐτὲς ἡμέρες παρουσιάσθηκε ὁ Θεάνθρωπος.
Καί μοῦ φαίνεται ὅτι, ἂν ὁ Θεὸς στὸ τέλος μόλις τῶν αἰώνων ἑνώθηκε μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση κι ὄχι ἀπὸ παλαιότερα, συνέβη αὐτό, γιατί δὲν εἶχε ὡς τότε ἀκόμη ὑπάρξει ἡ ἀνθρώπινη φύση κατὰ τρόπο ἀληθινό, ἀλλὰ γιά πρώτη φορὰ τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ἐμφανίσθηκε.
17. Ἔτσι ἡ Πανάμωμη δὲν ἐδημιούργησε τὸν ἂνθρωπο, ἀλλὰ τὸν βρῆκε συντετριμμένο˙ οὔτε πάλι μᾶς ἔδωσε τή φύση, ἀλλὰ τή συνετήρησε• οὔτε μᾶς ἔπλασε αὐτή, ἀλλὰ πρόσφερε ἐκεῖνα μὲ τὰ ὁποῖα ἀναπλασθήκαμε. Ἔγινε ἔτσι βοηθός τοῦ πλὰστη, τὸ ἄγαλμα συνεργάσθηκε μὲ τὸν τεχνίτη. Αὐτὴ ξανάδωσε στὸ ἄγαλμα ὅ,τι εἶχε προηγουμένως κι Ἐκεῖνος πρόσθεσε αὐτὸ ποὺ δὲν εἶχε. Καὶ δὲν θά πρόσθετε βέβαια Ἐκεῖνος αὐτὸ ποὺ ἔλειπε, ἂν δὲν εὕρισκε αὐτὸ ποὺ ὑπῆρχε, πάνω στὸ ὁποῖο ἔπρεπε νά προσθέση τό δεὺτερο. Στὸν Ἀδὰμ ἀπὸ ὅλα τά ἄλλα ζῶα τοῦ Παραδείσου μόνη βοηθὸς ἦταν ἡ Εὔα. Καὶ τὸν Θεό, γιὰ νὰ φανερώση τή χρηστότητά Του, μόνη ἀπὸ ὅλα τὰ ὄντα τὸν ἐβοήθησε ἡ Παρθένος. Γιατί τίποτε ἄλλο δὲν μετεῖχε στὴ φύση τοῦ Ἀδὰμ ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Εὔα, καὶ τίποτε ἑπομένως δὲν μποροῦσε νά λάβη μέρος στὶς πράξεις του.
Ἀλλὰ καὶ καμμιὰ ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες ὑπάρξεις δὲν συμμετεῖχε τόσο στὴ χρηστότητα τοῦ Θεοῦ, ὅσο ἡ Παρθένος• ἔτσι κανεὶς ἄλλος δὲν μποροῦσε νὰ τὸν βοηθήση. Γιατί βέβαια καὶ ὁ καλύτερος τεχνίτης φθάνει στὸ σκοπό του καὶ γίνεται φανερός, ὅτι εἶναι ἄριστος, ἂν βρῆ τὸ κατάλληλο ὄργανo ποὺ τὸν ἐξυπηρετεῖ στὴν πραγματοποίηση τῆς τέχνης του. Ὁ Θεὸς ὅμως δὲν βρῆκε ἁπλῶς ἕνα ὅργανο, ποὺ ταίριαζε κατὰ πάντα στὸ σκοπό του, ἀλλὰ ἕνα ἱκανώτατο συνεργάτη, τὴ μακαρία Παρθένο, κι ἔτσι φανέρωσε τὸν Ἑαυτό του.
Καί ὅλο τὸν ἄλλο καιρὸ παρέμενε, γιά νά τὸ ποῦμε ἒτσι, κατὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος ἀθέατος, ἀφοῦ δὲν ὑπῆρχε κανείς γιά νά τὸν φανερώση. Μὸλις ὅμως ὑπῆρξε ἡ Παρθένος, ἔγινε καὶ Αὐτὸς ἐντελῶς φανερός. Γιατί, ὅπως ἀκριβῶς ἀπὸ ὅλα τά σώματα μόνον διὰ μέσου τοῦ ἀέρος βλέπουμε καθαρὰ τὸν ἥλιο -ἐπειδὴ ὁ ἀέρας δὲν βάζει μαζὶ μὲ τὸ φῶς τίποτε τό δικό του μπροστὰ στὰ μάτια μας- κατὰ τὸν ἲδιο τρόπο καὶ Ἐκείνη τίποτε ἄλλο δὲν εἶχε ἐκτὸς ἀπὸ καθαρότητα καὶ ἀπὸ ὅ,τι ἦταν κατ’ ἐξοχήν συγγενικό πρός τὸ πρῶτο φῶς.
18. Γι’ αὐτὸ πανηγυρίζοντας μὲ εὐφροσύνη ἀπέραντη φθάνουμε λαμπροὶ καὶ μὲ τρόπο λαμπρὸ σ’ αὐτὴ τὴν ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία ὅλα αὐτὰ ἔλαβαν τὴν ἀρχή τους. Στὴν ἡμέρα ποὺ γεννήθηκε ὄχι ἁπλῶς ἡ Παρθένος, ἀλλὰ μᾶλλον ἡ οἰκουμένη ὁλόκληρη, ποὺ Πρώτη καὶ μόνη εἶδε τὸν Ἀληθινὸ ἂνθρωπο, ἀπὸ τὸν Ὁποῖο ἐπήγασε γιὰ ὅλους ἡ δυνατότης νὰ γίνουν ἐπίσης ἀληθινοὶ ἄνθρωποι.
Σήμερα ἡ γῆ ἔδωκε καθαρὰ τὸν καρπό της, ἐνῶ ὅλο τὸν ἄλλο καιρὸ ἔδινε καρποὺς γεμάτους ἀπὸ ἀγκάθια καὶ τριβόλια, ἀπὸ τὴ συγκομιδὴ αὐτὴ ποὺ προερχόταν ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Σήμερα ὁ οὐρανὸς κατάλαβε πὼς δὲν οἰκοδομήθηκε ἄσκοπα, ἀφοῦ Αὐτὸς γιὰ τὸν ὁποῖον δημιουργήθηκε φανερώθηκε, ἀφοῦ ὁ ἥλιος εἶδε ἐκεῖνο, πού, γιὰ νὰ τὸ βλέπη, ἔλαβε τό φῶς.
Σήμερα ὁλόκληρη ἡ κτίση ἔνοιωσε τὸν ἑαυτὸ της καλύτερο καὶ λαμπρότερο, ἀφοῦ ἔλαμψε τό κοινὸ στολίδι τοῦ σύμπαντος.
Σήμερα «ὅλoι οἱ Ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἔψαλαν μὲ φωνὴ κραταιὴ ὕμνους καὶ ἐγκώμια στὸν Κύριό τους», τὸσο περισσότερο ἀπὸ τότε ποὺ στόλιζε τὸν οὐρανὸ μὲ τὸ στεφάνι τῶν ἀστέρων, ὅσο Αὐτὴ ποὺ ἀνατέλλει σήμερα εἶναι ὑψηλότερη, καὶ λαμπρότερη ἀπὸ κάθε ἀστέρι καὶ γιά ὁλόκληρο τὸν κὸσμο ὠφελιμώτερη.
Σὴμερα ἡ τυφλωμένη φύση τῶν ἀνθρώπων ἔλαβε διεισδυτικό ὀφθαλμό, τὴν Παρθένο, διὰ τοῦ ὁποίου ἔφθασε νά ἰδῆ τά μεγαλεῖα αὐτῆς ἐδῶ τῆς ἡμέρας. Γιατί, ὅπως ἀργότερα τὸν ἐκ γενετῆς τυφλό, ἔτσι ὅταν συνάντησε ὁ Θεὸς τὴν ἀνθρώπινη φύση νά περιπλανιέται σκοντάφτοντας τὴν ἐλέησε καὶ τῆς ἔδωσε τὸν ἀξιοθαύμαστο αὐτὸ ὀφθαλμό. Καί εἶδε ὁ ἄνθρωπος αὐτὰ ποὺ «διὰ μέσου πολλῶν προφητῶν καὶ βασιλέων ἐπεθύμησε νά ἰδῆ ἀπὸ μακριά, ἀλλὰ δὲν μπόρεσε». Γιατί, ὅπως μέσα σ’ ἕνα σῶμα ὑπάρχουν πολλὰ μέρη καὶ μέλη, κανένα ὅμως ἐκτὸς ἀπὸ τὸ μάτι δὲν ἔχει δημιουργηθῆ γιά νά βλέπη τὸν ἥλιο, ἒτσι ἀπὸ ὅλους τους ἀνθρώπους ποὺ ὑπῆρξαν ποτὲ μόνο στὴν Παρθένο δόθηκε ἀπόλυτα τό ἀληθινὸ Φῶς καί διά μέσου αὐτῆς δόθηκε σὲ ὅλους. Μιά ἀκατάπαυστη λοιπὸν ὑμνωδία προσφέρεται σ᾽ Αὐτὴν καὶ ἀπὸ τὶς δυὸ κτίσεις. Μὲ μιὰ φωνὴ ὅλες oἱ γλῶσσες ψάλλουν τά δικά Της μεγαλεῖα κι εἶναι ἀσίγητοι ὑμνωδοί τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ ὅλοι oἱ ἄνθρωποι κι ὅλοι οἱ χοροί τῶν Ἀγγέλων.
Καταθέτουμε λοιπὸν καὶ ἐμεῖς, ψάλλοντας, στὴν κοινὴ εἰσφορὰ αὐτὰ ποὺ μπορέσαμε: λιγώτερα δυστυχῶς καὶ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ὀφείλαμε καὶ ἔπρεπε νά εἴμαστε πρόθυμοι νά προσφέρουμε, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ προθυμοποιηθήκαμε. Τόσα πολλὰ εἶναι αὐτὰ ποὺ ὀφείλουμε.
Ἀλλὰ σ’ Ἐσένα καὶ στὴ δική σου φιλανθρωπία ἀνήκει, Πολυύμνητη, νὰ μὴ σταθμίσης τὴ χάρη ποὺ θά μᾶς δώσης σὲ τίποτε δικό μας, ἀλλὰ στὴ δική σου μεγαλοπρέπεια. Κι ὅπως Ἐσύ, ἀφοῦ ἐξαιρέθηκες ἀπὸ τὸ κοινὸ γένος κι ἔγινες δῶρο στὸν Θεό, ἐκόσμησες ἔπειτα ὅλους τούς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους, ἔτσι καὶ σ᾽ ἐμᾶς, ἀντὶ γι᾽ αὐτοὺς ἐδῶ τούς λόγους πού σοῦ προσφέρουμε, ἁγίασε τὸ θησαυροφυλάκιο τῶν λόγων, τὴν καρδιά μας, κι ἀνάδειξε τὴ χώρα τῆς ψυχῆς ἄγονη γιὰ κάθε κακὸ μὲ τὴ χάρη καὶ τή φιλανθρωπία τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ, τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν ὁποῖον ἁρμόζει κάθε δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνηση μαζὶ μὲ τὸν ἂναρχό Του Πατέρα καὶ τὸ Πανάγιο καὶ ἀγαθὸ καὶ ζωοποιὸ Πνεῦμα, τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
(Πηγή: imaik.gr)
Οι Χριστιανοί μπορεί να χρειαστεί να θυσιάσουν τη δουλειά τους, αν θέλουν να εκφράσουν τη θρησκεία τους στην εργασία, δήλωσαν οι δικηγόροι της βρετανικής κυβέρνησης χθες.
Ζητούν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στο Στρασβούργο, να απορρίψει μια υπόθεση ορόσημο που έφεραν τέσσερις χριστιανοί από την Μ. Βρετανία που δήλωσαν ότι υπέστησαν διακρίσεις εξαιτίας της πίστης τους.
Οι δικηγόροι του κράτους επέμειναν ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν το δικαίωμα να φορούν σταυρό στην εργασία τους ενάντια στις επιθυμίες των εργοδοτών τους - και αν αυτό είναι ασυμβίβαστο με την πίστη τους, έχουν την ευχέρεια να παραιτηθούν».
Αυτή η σκληρή γραμμή έρχεται σε έντονη αντίθεση με τον πρωθυπουργό David Cameron που είπε τον Ιούλιο ότι το δικαίωμα να φοράει κάποιος σταυρό στη δουλειά ήταν «μιας απολύτως ζωτικής σημασίας ελευθερία».
Μάλιστα υποσχέθηκε να αλλάξει τον νόμο για να «καταστήσει σαφές ότι οι άνθρωποι μπορούν να φορούν θρησκευτικά σύμβολα στο χώρο εργασίας».
Χθες το βράδυ ο χειρισμός της υπόθεσης από την κυβέρνησης δέχθηκε επίθεση από τους Χριστιανούς οι οποίοι μίλησαν για «εκπληκτική επίδειξη δύο μέτρων και δύο σταθμών» από την κυβέρνηση.
Οι δικηγόροι της κυβέρνησης δήλωσαν ότι το να φορά κάποιος το σταυρό δεν αποτελεί «βιβλική απαίτηση» του Χριστιανισμού, και συνεπώς οι εργοδότες δεν είχαν καμία υποχρέωση να την αναγνωρίσουν.
Αλλά σε μια αντιπαράθεση στο δικαστήριο χθες, «ο συνήγορος των Χριστιανών είπε ότι είναι λάθος να πρέπει να έχουν λιγότερα δικαιώματα από ό, τι άλλες θρησκευτικές ομάδες μόνο και μόνο επειδή εκπροσωπούν μια «ανεκτική» θρησκεία (δηλ. όχι τόσο απαιτητική όπως π.χ. το Ισλάμ).
Η ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ασχολείται με τέσσερις περιπτώσεις, δύο εκ των οποίων η συμμετοχή των εργαζομένων εμποδίζεται από τον σταυρό που φοράνε στη δουλειά. Η υπόθεση της Nadia Eweida(φωτογραφία στην αρχή του άρθρου) με την British Airways οδήγησε την αεροπορική εταιρεία να υποχωρήσει το 2006 και η υπόθεση της Shirley Chaplin (φωτο) η οποία - μετά από 30 χρόνια, ως νοσοκόμα – άκουσε ότι δεν μπορούσε πλέον να φοράει σταυρό στη δουλειά της για λόγους «υγείας και ασφάλειας».
Οι άλλες δύο περιπτώσεις είναι αυτές της Lilian Ladele, (φώτο), η οποία απολύθηκε από την θέση της Ληξίαρχου με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του Islington, επειδή αρνήθηκε να επικυρώσει ένα «σύμφωνο συμβίωσης» ανάμεσα σε ένα ζευγάρι ομοφυλόφιλων και του Gary McFarlane, ενός συμβούλου σχέσεων, ο οποίος έχασε τη δουλειά του στο Μπρίστολ, αφότου παραδέχτηκε στα αφεντικά του ότι ένιωθε ανίκανος να δώσει θεραπεία σε ομοφυλόφιλους.
Η υπόθεση έρχεται σε μια στιγμή όπου ανώτεροι χριστιανοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του αρχιεπισκόπου της Εκκλησίας της Αγγλίας και του Πάπα, έχουν παραπονεθεί ότι ο χριστιανισμός περιθωριοποιείται στη δημόσια ζωή στη Βρετανία.
Ο Paul Diamond, για λογαριασμό της κ. Τσάπλιν και του κ. McFarlane, είπε: «Αυτοί είναι πραγματικοί άνθρωποι, πραγματικές ζωές, και πραγματική είναι η ζημία που υπέστησαν. Δεν ξέρουμε πού θα καταλήξει αυτό, καθώς η κοινωνία κινείται προς μια κοσμική κατεύθυνση. Η κατάσταση στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι πλέον κρίσιμη».
Από την άλλη πλευρά, ο James Eadie QC, εξ ονόματος της κυβέρνησης, είπε στους δικαστές ότι κανένας από τους τέσσερις Χριστιανούς δεν έχει υποστεί κάποια μορφή διάκρισης.
«Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ της επαγγελματικής σφαίρας, όπου οι θρησκευτικές σας πεποιθήσεις συγκρούονται με άλλα συμφέροντα και με την ιδιωτική σφαίρα», είπε.
«Ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράσει τις πεποιθήσεις του, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος να εμφανίσει θρησκευτικά σύμβολα, αλλά δεν είναι ένα απόλυτο δικαίωμα ή ένα δικαίωμα χωρίς όρια. Δεν σημαίνει ότι ο καθένας στον επαγγελματικό τομέα του μπορεί να εκδηλώσει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του με οποιοδήποτε τρόπο επιλέξει». Είπε ότι σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα κανόνες, οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να ασκούν τη θρησκεία τους σε μια «γενικώς αναγνωρισμένη μορφή».
Ωστόσο, δεν μπορούν να ζητήσουν να εκφράσουν τη θρησκεία τους με τρόπους που δεν αποτελούν «βιβλική απαίτηση».
Ιδιαίτερα για την περίπτωση της Eweida, η British Airwaysεπέτρεψε στους Μουσουλμάνους να φορούν μαντίλες, στους Σιχ να φορούν τουρμπάνια και βραχιόλια, και στους Εβραίους να φορούν τα «κιπά» σκουφάκια τους, αλλά στην χριστιανή υπάλληλο όχι να φοράει σταυρό!
Η δικηγόρος Andrea Williams Minichiello του Χριστιανικού Νομικού Κέντρου, δήλωσε: «τα δύο μέτρα και δύο σταθμά που εφαρμόζει η κυβέρνησης στις τέσσερις αυτές περιπτώσεις είναι εκπληκτική.
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή
Στα όρια της νομιμότητας και της παρανομίας κινούνται πάντα το οργανωμένο έγκλημα, οι σέκτες και οι διεφθαρμένοι πολιτικοί. Αυτό που είναι νομότυπο αλλά όχι νόμιμο, χρησιμοποιείται για την απόκρυψη παράνομων κερδών, για την αύξηση της ισχύος και για την αυθαιρεσία στην άσκηση της εξουσίας.
Το Σύνταγμα κι οι νόμοι ερμηνεύονται κατά το δοκούν με γνώμονα το: «Και τι θα μου κάνουν;» Εκεί δε, που το νομικό σύστημα προβάλλει εμπόδια, ειδικά λόμπυ φροντίζουν για την αλλαγή στους νόμους. Μια αντισυνταγματική και παράνομη υπουργική απόφαση, ένα προεδρικό διάταγμα που νομοθετεί αυθαίρετα, μια πράξη Υπουργικού Συμβουλίου με αυθαίρετη την επίκληση του δημοσίου συμφέροντος, εξασφαλίζουν ότι η νομιμότητα έχει αντιστραφεί. Ύστερα, ακόμη και το ποινικό δίκαιο αντιστρέφεται και ο κλέφτης κυνηγά τον νοικοκύρη. Παραδείγματος χάριν ως φοροφυγά, μέσω άδικων φορολογικών μέτρων. Ή ως οφειλέτη με βάση νόμους που γεννούν υποχρεώσεις ως μη ώφειλαν, άνευ αληθινού λόγου και αιτίας. Όπως για την πληρωμή ποικιλώνυμων χαρατσίων. Για την πληρωμή του υποτιθέμενου δημόσιου χρέους. Ή για την εξασφάλιση, δήθεν, των πνευματικών δημιουργών. Ή για την αλληλεγγύη δήθεν υπέρ άλλων κατηγοριών πολιτών. ΄Η για την προστασία, δήθεν, του περιβάλλοντος.
Κυριαρχία του δήθεν. Κυριαρχία του Ιησουϊτικού «πίστευε και μη ερεύνα», μεταφερμένη στον χώρο του νομοθέτη που ζητεί απόλυτη εμπιστοσύνη και υποταγή σε αυτό που είναι πολύ αμφίβολο πλέον αν αποτελεί πράγματι «δημόσιο συμφέρον». Εξαπολύονται από τις φυλακές νωρίτερα οι καταδικασμένοι εγκληματίες. Α λλά τούτο, για την αποσυμφόρηση των φυλακών, ή για να μην αποσύρονται εύκολα τα χρήματα από τις τράπεζες και για να αποδομηθεί η κοινωνία; Πλήττεται φορολογικά η ιδιοκτησία της μεσαίας τάξεως. Αλλά τούτο για τις ανάγκες του δημοσίου χρέους, ή για την αρπαγή των ιδιοκτησιών και για την τοποθέτηση των αποταμιεύσεων σε τραπεζικούς λογαριασμούς αντί σε ακίνητα; Πλήττεται μισθολογικά η εργασία της κατώτερης και της μεσαίας τάξεως. Αλλά τούτο, για την εξοικονόμηση δαπανών του δημοσίου τομέως και για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, ή για την υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής;
Διατάξεις «νόμου» βαπτίζουν ό,τι θέλουν και όπως θέλουν. Κατάχρηση της εξουσίας του νομοθετείν. Κατάχρηση της εξουσίας του κυβερνάν. Κατάχρηση της εξουσίας του ομιλείν. Διότι το ψεύδος δίνει και παίρνει. Δίνει υποσχέσεις και ελπίδες. Και παίρνει περιουσίες, και παίρνει ανθρώπους και τους ξενιτεύει, και παίρνει και σηκώνει όποιον αφελή πιστεύει στην πολυβασανισμένη δημοκρατία. Το ψεύδος στην εξουσία δεν αστειεύεται.
Το αντιλαμβάνονται οι πάσης λογής υπάλληλοι και αυτο-περιοριορίζονται. Το αντιλαμβάνονται και οι πάσης φύσεως δημόσιοι λειτουργοί και αυτολογοκρίνονται. Ύστερα, σιωπή. Και το ψεύδος θριαμβεύει στις πλατείες, στις τηλεοράσεις, στα γιου-τιούμπ και στα μπλόγκς. Οι απρόσωποι «ανώνυμοι» φροντίζουν, με επιμέλεια, ύποπτη ακρίβεια, και χωρίς συγχωρητικότητα, να μην περισσέψει ελπίδα για κάτι γνήσιο. Και οι δήθεν επώνυμοι, με τα εικονικά πρόσωπα, επενδύουν στους «ανώνυμους», κεφαλαιοποιούν τις αντιστάσεις τους, γνήσιες ή εικονικές, και κερδίζουν έντοκη εξουσία επί των αληθινών προσώπων. Ελάχιστες οι φωτεινές εξαιρέσεις- εξαιρέσεις των αρίστων και κατά τον αριθμό ελαχίστων!
Για τους πολλούς, η νέα νομιμοποίηση είναι η νομιμοποίηση του ψεύδους. Του ψεύδους αντί του λαού. Του ψεύδους αντί του Θεού. Του αντίθεου και αντιλαϊκού ψεύδους. Και το ψεύδος καλλιεργεί το νομότυπο και μισεί το νόμιμο. Βλασταίνει αγκάθια και τριβόλους και πνίγει το δίκαιο, το αληθινό, το καλό, τον λόγο υπάρξεως. Απονοηματοδοτημένοι οι άνθρωποι αλλά και οι νόμοι. Με αρχές και εντολές αλληλοσυγκρουόμενες, αντιφατικές, ηλίθιες εκφράσεις αναισχυντίας ή προχειρότητας, δολιότητας και ίντριγκας.
Ο ανθρώπινος νόμος θάβει το νόμιμο και προβάλλει το νομότυπο. Και ο άνθρωπος αποπροσανατολισμένος χρειάζεται, αναζητεί και δημιουργεί τεκμήρια. Τεκμήρια, για να δικαιολογεί την συμπεριφορά του στην άσκηση εξουσίας. Συμπεριφορά αδιάφορη για τον συγκεκριμένο συνάνθρωπο, για την συγκεκριμένη περίπτωση ανθρώπου. Και τελικά, συμπεριφορά απάνθρωπη, στηριγμένη σε «αντικειμενικά» τεκμήρια, συμπεριφορά δήθεν νομοταγής, νομιμοφανής.
Αλλά το νομιμοφανές δεν είναι και νόμιμο, είναι το νομότυπο που υποδύεται το νόμιμο. Το νομότυπο δεν αντιβαίνει μεν ευθέως στο γράμμα του νόμου, αλλά από το γράμμα του νόμου κρατεί την ελάχιστη δυνατή αναφορά σε νόημα, σε αλήθεια και σε δικαιοσύνη, και γι’ αυτό στην πραγματικότητα αντιστρατεύεται ή υπονομεύει το νόημα, την αλήθεια και την δικαιοσύνη που εκφράζονται μέσω του γράμματος του νόμου. Το νομότυπο δεν είναι και νόμιμο. Το νομότυπο δεν είναι καθόλου νόμιμο. Είναι το παράνομο και το άνομο που τηρούν το γράμμα του νόμου διαστρέφοντας ή και αντιστρέφοντας το νόημά του.
Διότι το νόμιμο έχει αληθινό νόημα, δίκαιο περιεχόμενο, βάση, ρίζες, διακλαδώσεις με αναφορά σε υψηλά ιδανικά, στην αρετή, στο κοινό καλό, στο παγκόσμιο αγαθό. Γι’ αυτό, το νόμιμο είναι έκφραση αλήθειας και δικαιοσύνης, υπηρετεί το εθνικό συμφέρον και το αληθινό δημόσιο συμφέρον, βρίσκεται πέρα από το νομιμοφανές και πέρα από το νομότυπο, νικά όχι αυθαίρετα αλλά μετά λόγου γνώσεως το γράμμα του νόμου που είναι θάνατος, και βρίσκει εντός του γράμματος, άλλοτε ανεπαίσθητα και άλλοτε ορατά, τον σταυροαναστάσιμο θησαυρό του αληθινού νοήματος του νόμου.
Χρειάζεται μια νέα θεωρία περί νόμου.Περί του ότι νόμος είναι ο ρυθμός, η αρμονία του πολιτισμού της κοινωνίας μας. Ο λεγόμενος νομοθέτης, είναι πρώτα ο αληθινός Θεός και ύστερα η κοινωνία με τις λεγόμενες αξίες της, τα έθιμά της, που για να δημιουργηθούν απαιτούν χρόνια ή και αιώνες. Ύστερα, όταν κάπου τα ανθρώπινα πάθη βλάψουν αυτήν την αρμονία, αυτόν τον πολιτισμό, με μόνιμο τρόπο, όταν δηλαδή το έθιμο υστερεί σε ιερότητα και εκχυδαϊζει, όταν το έθιμο παγιώνει άδικες καταστάσεις σχεδόν άθελά του, τότε διορθωτικά και μετά λόγου γνώσεως παρεμβαίνει λίγο ο λαός διά της Βουλής του. Η Βουλή αυτή υπάρχει για να διορθώνει τα κακώς κείμενα με γενικό τρόπο, για να θέτει νέα πλαίσια όταν και όπου χρειάζεται για την άμυνα της πατρίδας και της κοινωνίας, για την προώθηση της δικαιοσύνης εκεί όπου τα έθιμα στράβωσαν στην πορεία τους και μεταβλήθηκαν σε εμπόδια, λόγω και της αλλαγής των εξωτερικών συνθηκών. Τότε και μόνον τότε, η όποια πρόοδος ή ανάπτυξη δεν είναι συνθήματα, ούτε εξαπάτηση, ούτε οφθαλμαπάτη, αλλά πραγματικότητα.
Είναι και το άλλο: Οι Νόμοι από τη φύση τους διαρκούν και αντέχουν στον χρόνο, υποτάσεται σε αυτούς και ο ίδιος ο Νομοθέτης αλλά και η Κυβέρνηση. Οι υπόλοιποι «κανόνες» είναι κυβερνητικές αποφάσεις ή άσκηση διοικήσεως, δεν είναι νόμοι. Γι’ αυτό και πρέπει να ελέγχονται με βάση το Σύνταγμα και τους αληθινούς Νόμους. Από ανεξάρτητα Δικαστήρια. Όχι ανεξάρτητα σε σχέση προς την κοινωνία. Αλλά ανεξάρτητα από επιρροές προερχόμενες από την Κυβέρνηση, από την Διοίκηση, από άτομα και από επί μέρους κοινωνικές ομάδες. Υπόλογα, εν τέλει, ενώπιον Θεού και ανθρώπων για την εν γένει καλή ή κακή απόδοση Δικαιοσύνης και για πολύ σημαντικές καλές ή κακές αποφάσεις.
(Και δυνατότητα για πρόταση μομφής λοιπόν κατά ανωτάτων δικαστηρίων ή δικαστών τους, όταν παραβιάζουν το Σύνταγμα και τους αληθινούς Νόμους, ηθελημένα ή εθελοτυφλούντες. Ενώπιον ποίου; Ενώπιον της Βουλής ή του Λαού, κατόπιν προτάσεως ενός εκ των δύο προς τον άλλο. Για τον λαό, αρκεί η πρόταση από δέκα δήμους ή από εκατό χιλιάδες λαού. Και αποτέλεσμα, η έκπτωση του ανωτάτου δικαστού από την θέση του στην αντίστοιχη των κατωτέρων δικαστηρίων του κλάδου του, και η υποχρεωτική παραμονή του στην ενεργό υπηρεσία αυτήν επί τριετία τουλάχιστον, καθώς και μείωση της συντάξεώς του στο ήμισυ).
Αλλά ποιος τάχα σήμερα θα νιαστεί για μια τέτοια ουσιαστική θεωρία περί νόμου, περί κυβερνήσεως περί δικαιοσύνης; Το νομότυπο δεν την εγκρίνει. Του φαίνεται πολύ αληθινή για να είναι αλήθεια. Προτιμούν οι πολλοί την εύκολη λύση. Αυτήν της εικονικής δημοκρατίας. Την νομότυπη δημοκρατία. Στην οποία η αληθινή νομιμότητα είναι η τραγική και αδιέξοδη «νομιμότητα» της τυραννίας, δηλαδή η νομιμοφάνεια.
Να γιατί το έλλειμμα δημοκρατίας είναι ζήτημα όχι απλώς πολιτικό αλλά πνευματικό. Να γιατί τόσες άδικες επιθέσεις κατά της Ορθοδοξίας από κατευθυνόμενα ΜΜΕ. Να γιατί ο λεγόμενος οικουμενισμός φαντάζει μονόδρομος σε μερικούς, όπως στους ίδιους περίπου φαντάζει μονόδρομος το κάθε Μνημόνιο του ΔΝΤ και της δήθεν Ευρώπης. Αντί του αλλήλων τα βάρη βαστάζετε, εφαρμόζουν το : Βαστάζετε εσείς, οι έσχατοι και περιφρονημένοι, τα βάρη τα δικά μου, του «πρώτου» και φίλου των «πρώτων».
Ιδιοτέλεια αδελφοί μου, ιδιοτέλεια και έπαρση. Χωρίς Θεό, πανικός για εξασφάλιση και μανία για ισχύ. Αυτό που ο λαός μας το εκφράζει πολύ απλά, με όλη την τραγικότητα της ειδήσεως του ακαριαίου πνευματικού θανάτου: « Κάποιοι έχουν καβαλήσει το καλάμι».
Και για να προσγειώσουμε τον λόγο στα τρέχοντα πολιτικά μας «πράματα και θάματα»: Γίνεται να ξεκαβαλήσεις το καλάμι εικονικά μόνο, δηλαδή μόνο για το θεαθήναι και μόνο νομότυπα, και να έχεις κοινωνία με αυτούς που δεν το έχουν καβαλήσει; Δεν γίνεται.
Τόν Φεβρουάριο τοῦ 2010, τό Γερμανικό περιοδικό Focus, μαζί μέ τό γνωστό αἰσχρό ἐξώφυλλο, περιεῖχε καί διάφορα ἄρθρα ἐπικριτικά γιά τήν Ἑλλάδα, τελευταῖο ἀπό τά ὁποῖα ἦταν τό ἄρθρο τοῦ MichaelKlonovskyμέ τόν τίτλο «2000 χρόνια παρακμῆς. Ἀπό κοιτίδα τῆς Εὐρώπης στήν πίσω αὐλή τῆς Εὐρώπης: Ἡ πτώση τῆς Ἑλλάδας εἶναι ἄνευ προηγουμένου. Πῶς συνέβη κάτι τέτοιο;».
Τό θέμα ἦρθε καί πάλι στήν ἐπιφάνεια τόν Ἀπρίλιο τοῦ 2011, μέ ἀφορμή τή μήνυση πού ὑπέβαλαν κατά τοῦ περιοδικοῦ 6 Ἕλληνες πολίτες γιά συκοφαντική δυσφήμιση καί προσβολή κρατικῶν συμβόλων τῆς Ἑλλάδας.
Αὐτή ἡ ἐνέργεια στάθηκε ἀφορμή καί γιά τή δική μας ἐνασχόληση μέ τό θέμα. Κυρίως μέ τό περιεχόμενο τοῦ ἄρθρου πού ἀναφέραμε: «2000 χρόνια παρακμῆς».
Στό ἄρθρο αὐτό ὁ Klonovskyὑποστηρίζει ὅτι μετά τήν ἐκπληκτική δημιουργικότητα τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, στά 2000 χρόνια τῆς χριστιανικῆς της κυρίως ἱστορίας, ἡ Ἑλλάδα δέν ἔχει παρουσιάσει τίποτε ἀξιόλογο στόν παγκόσμιο πολιτισμό. Γράφει: «Ἡ χώρα πού γέννησε τό Σωκράτη καί τόν Πλάτωνα, τό Μύρωνα καί τόν Φειδία, τόν Πίνδαρο καί τόν Σοφοκλῆ, τόν Πυθαγόρα καί τόν Θουκυδίδη δέν διαθέτει σήμερα κανένα σημαντικό ποιητή, συνθέτη, καλλιτέχνη τῶν εἰκαστικῶν τεχνῶν ἤ φιλόσοφο. Ἐπίσης κανένα διεθνή στάρ σέ ὁποιοδήποτε ἄλλο εἶδος (ἡ Κάλας ἦταν ἡ τελευταία καί ἡ μοναδική). Ἀπό τήν ἐποχή τοῦ ElGrecoἡ Ἑλλάς δέν ἔχει παρουσιάσει κανένα διεθνοῦς φήμης ζωγράφο. Σχεδόν ποτέ δέν συζητιέται στήν Εὐρώπη κάποιο φίλμ ἀπό τήν Ἑλλάδα. Οἱ σημαντικότεροι ποιητές τῆς σύγχρονης ἐποχῆς εἶναι ἐκεῖνοι οἱ στατιστικολόγοι πού κατάφεραν νά παραπλανήσουν τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση ὅτι ὁ κρατικός προϋπολογισμός εἶναι ὑγιής καί πώς ἡ διαθέσιμη ἀγροτική ἐπιφάνεια τῆς χώρας ὑπερβαίνει τή συνολική της γεωγραφική ἐπιφάνεια».
Γράφει ἀκόμη εἰρωνικότατα: «Ἡ κατάπτωση ἔχει σήμερα τελειώσει, ἀντιθέτως ἡ παρακμή εἶναι πανταχοῦ παρούσα. Δέν βρίσκεται ὅμως ὁλόκληρη ἡ περιοχή τῆς Μεσογείου, ἡ Ἰταλία παραδείγματος χάρη, σέ μιά ἀντίστοιχη κατάσταση; Κατά ἕνα μέρος μόνο. Οἱ Ἰταλοί εἶναι τουλάχιστον ἀκόμα στήν κορυφή τῆς ὑφηλίου σέ θέματα μόδας καί πάνω ἀπό ὅλα στήν κουζίνα. Ἑλληνική μόδα; Ἑλληνικό ντιζάιν; Δέν ἔχω ἀκούσει ποτέ τίποτε. Καί ὅσοι ἔχουν ὑψηλές γαστριμαργικές ἀπαιτήσεις ἀποφεύγουν γιά τά καλά τήν ἑλληνική κουζίνα».
Τελειώνει δέ ὡς ἑξῆς: «Ἔγραψε ἡ ἠθοποιός καί γιά πολλά χρόνια ὑπουργός πολιτισμοῦ τῆς ῾Ελλάδας Μελίνα Μερκούρη στήν αὐτοβιογραφία της: Τό νά γεννηθεῖ κανείς Ἕλληνας εἶναι ‘‘εὐγενής κατάρα’’. Γιά καταπληκτικά πολλούς ἀνθρώπους αὐτό σημαίνει προφανῶς, ὅτι προσωπικά ὁ ἴδιος ἔκτισε τήν Ἀκρόπολη, ἵδρυσε τούς Δελφούς, ἀνακάλυψε τό θέατρο καί ἐφεῦρε τήν ἔννοια τῆς δημοκρατίας’’.
Ὄχι, κανείς ἄνθρωπος δέν τό πιστεύει πιά αὐτό», καταλήγει ὁ ἀρθρογράφος τοῦ Focus.
Παραθέσαμε λίγα μόνο χαρακτηριστικά ἀποσπάσματα ἀπό τό εἰρωνικό ἄρθρο.
Πρίν ἐπιχειρήσουμε οὐσιαστικό σχολιασμό τῶν θεμάτων πού ὁ ἀρθρογράφος θέτει, κρίνουμε πώς εἶναι ἀπαραίτητο νά ἐντοπίσουμε τήν οὐσιαστική αἰτία πού προκαλεῖ τέτοιου εἴδους ἀντιδράσεις.
Τή βαθύτερη αἰτία, διότι τό οἰκονομικό πρόβλημα τῆς Ἑλλάδας εἶναι μόνο ἁπλή ἀφορμή, μόνο – τίποτε παραπάνω! Ποιά λοιπόν μπορεῖ νά εἶναι ἡ οὐσιαστική αἰτία; Στά ἀποσπάσματα πού παραθέσαμε εὔκολα γίνεται φανερό ἕνα σύνδρομο κατωτερότητας πού κατατρύχει τούς Εὐρωπαίους ἀπέναντι στήν Ἑλλάδα. Αὐτό τό σύνδρομο ἐξηγεῖ διαχρονικά τήν ἐλεεινή στάση τους ἀπέναντί μας. Πόσο δέ τυραννικό εἶναι αὐτό τό σύνδρομο μποροῦμε νά τό φαντασθοῦμε, τό ἔχουν μάλιστα περιγράψει τούς προηγούμενους αἰῶνες δύο ἀπό τούς μεγάλους Γερμανούς στοχαστές. Ὁ κορυφαῖος ποιητής καί φιλόσοφος Φρειδερῖκος Σίλλερ (1759-1805) καί ὁ γνωστός μανιακός ἀντιχριστιανός Φρειδερῖκος Νίτσε.
Ὁ Σίλλερ περιγράφει καταπληκτικά τά αἰσθήματα γιά τούς Ἕλληνες πού διακατέχουν κάθε Εὐρωπαῖο μέ τό ποίημά του, πού ἔχει τόν χαρακτηριστικότατο τίτλο:
Καταραμένε Ἕλληνα
Ὅπου νά γυρίσω τή σκέψη μου,
Ὅπου νά στρέψω τήν προσοχή μου,
Μπροστά μου σέ βρίσκω.
Τέχνη λαχταρῶ,
Ποίηση, Θέατρο, Ἀρχιτεκτονική.
Ἐσύ μπροστά μου,
μπροστάρης καί ἀξεπέραστος.
Ἐπιστήμη ζητῶ,
Μαθηματικά, Φιλοσοφία,
Ἰατρική, Δημοκρατία,
Ἰσονομία, Ἰσοπολιτεία, Ἐσύ μπροστά.
Ἀθλητισμό γυρεύω,
τό γιατρικό τοῦ κορμιοῦ μου,
Ἐσύ πάλι μπροστά,
μπροστάρης καί ἀξεπέραστος.
Καταραμένε Ἕλληνα, καταραμένη γνώση,
γιατί νά σ’ ἀγγίξω;
Γιά νά καταλάβω πόσο μικρός εἶμαι;
Πόσο ἀσήμαντος καί μηδαμινός;
Γιατί, γιατί δέν μ’ ἀφήνεις, στήν ἡσυχία μου καί στήν ξεγνοιασιά μου; ∗
Καί ὁ Νίτσε στό ἔργο του «Ἡ Γέννηση τῆς Τραγωδίας» γράφει: «Σχεδόν σέ κάθε ἐποχή οἱ διαδοχικοί πολιτισμοί προσπάθησαν μέ ἀγανάκτηση νά ἀποσείσουν τό ζυγό τῶν Ἑλλήνων, γιατί κάθε προσωπική τους δημιουργία, ἐνῶ ἐκ πρώτης ὄψεως θαυμαζόταν εἰλικρινά σάν πρωτότυπη, δίπλα σ᾽ αὐτούς (τούς Ἕλληνες) ἔχανε ξαφνικά τό χρῶμα καί τή ζωντάνια της καί γινόταν ἔκτρωμα ἀδέξιας μίμησης καί γελοιογραφία…
»Καί κάθε στιγμή ξεσπάει γιά μιά ἀκόμη φορά ἡ ὑπόκωφη ὀργή, ἡ μαζεμένη στά βάθη τῆς καρδιᾶς ἐναντίον αὐτοῦ τοῦ ἀλαζονικοῦ λαοῦ, ὁ ὁποῖος εἶχε τήν τόλμη νά χαρακτηρίζει μέ τό ἐπίθετο «βάρβαρος» κάθε τι πού ἦταν ξένο. Ποιοί εἶναι αὐτοί οἱ ἄνθρωποι, λέμε, πού διεκδικοῦν ἀνάμεσα στούς λαούς μιά ξεχωριστή θέση; Ὅμως οὔτε ὁ φθόνος οὔτε ἡ ἀχαλίνωτη συκοφαντία καί ἡ ὀργή κατόρθωσαν ν᾽ ἀγγίξουν τήν αὐθάδη τους γαλήνη. Γι’ αὐτό ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΝΙΩΘΟΥΜΕ ΝΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΔΕΟΣ.
»Ἄς τολμήσουμε ἐπιτέλους νά διαλαλήσουμε πώς οἱ Ἕλληνες κρατοῦν στά χέρια τους τά χαλινάρια τῆς τέχνης, ὅπως ἄλλωστε καί κάθε τέχνης».
Τά χαρακτηριστικότατα αὐτά κείμενα δέν ἀποτελοῦν ἀπάντηση στίς αἰτιάσεις τοῦ Focus. Ἁπλῶς ἑρμηνεύουν τό φαινόμενο τῆς χαιρεκακίας, τῆς χυδαιότητας καί τῆς ἀχαλίνωτης συκοφαντίας μέ τήν ὁποία ἀντιμετωπίζεται διαχρονικά τό προκλητικό φαινόμενο τῆς ἱστορίας πού ἀκούει στό ὄνομα «Ἕλληνες»!
Ταυτόχρονα προσφέρουν οὐσιαστικότατη βοήθεια σ᾽ ἐμᾶς τούς σημερινούς Ἕλληνες, στό νά συνειδητοποιοῦμε τή θέση μας στήν ῾Ιστορία καί νά μήν ἀγγίζουν τά φαινόμενα αὐτά τήν «αὐθάδη μας γαλήνη»! Αὐτή εἶναι ἡ μοίρα μας! Εὐλογημένη, ἀλλά καί φρικτά βασανιστική. «Εὐγενής κατάρα»!
Γιά τήν οὐσία τοῦ ζητήματος, ὅμως, ὅπως τό θέτει τό Focus, θά ἐπανέλθουμε μέ ἑπόμενο κείμενό μας.
Στ.
-----------
* Εἶναι φανερό ὅτι ὁ Σίλλερ μέ τό ποίημα αὐτό δέν ἐξωτερικεύει προσωπικά του αἰσθήματα. Διατυπώνει τή γενικότερη στάση τοῦ δυτικοῦ κυρίως κόσμου ἀπέναντι στήν Ἑλλάδα.
ΠΗΓΗ: , ΤΕΥΧΟΣ 492.
Το διήμερο 6-7 Σεπτεμβρίου 1955 ο Ελληνισμός της Κωνσταντινουπόλεως βίωσε ένα άγριο πογκρόμ με 2 θανατώσεις κληρικών, βιασμούς, προπηλακισμούς και αμέτρητες καταστροφές κοιμητηρίων, ναών, οικιών και καταστημάτων. Ο αφηνιασμένος τουρκικός όχλος χρησιμοποιήθηκε από τις ειδικές υπηρεσίες ανορθοδόξου πολέμου του Τουρκικού Στρατού για να τρομοκρατήσει την πολυπληθή τότε ελληνορθόδοξη κοινότητα και να την οδηγήσει, όπως και έγινε, στον σταδιακό ξεριζωμό. Τα Σεπτεμβριανά, όπως έχουν πλέον καταγραφεί, ήταν το αποτέλεσμα μακροχρονίου σχεδιασμού, τον οποίον τηρεί με ακρίβεια το τουρκικό κράτος στα εθνικά θέματα, παρά την εναλλαγή κυβερνήσεων.
Από το 1914, όταν άρχισε η γενοκτονία των Μικρασιατών – 5 χρόνια πριν αποβιβασθεί ο Ελληνικός Στρατός – με αποκορύφωμα την γενοκτονία των Ποντίων Ελλήνων (1919-1922), μέχρι και σήμερα η πολιτική του τουρκικού κινείται σε δύο σταθερούς άξονες: α) Τη δημιουργία ομοιογενούς εθνικού κράτους με την εξόντωση ή εκδίωξη των Χριστιανικών μειονοτήτων. Β) Την επέκταση της στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής επιρροής της Τουρκίας προς όλες τις κατευθύνσεις και κυρίως προς τον εδαφικό χώρο του Ελληνισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο το 1974.
Στην επίτευξη των τουρκικών στόχων έχει βοηθήσει δυστυχώς η αφέλεια και η ιστορική αμνησία που επιδεικνύει μερικές φορές η ελληνική πλευρά Κάθε υποχώρησή μας δεν εκλαμβάνεται από την Άγκυρα ως φιλική σχέση μεταξύ γειτόνων, αλά ως ένδειξη αδυναμίας. Θυμίζω τα ιστορικά γεγονότα: Κατά την περίοδο 1928-1932 ο Ελ. Βενιζέλος καλλιέργησε την ελληνοτουρκική φιλία με τον Κεμάλ Ατατούρκ. Η ανταμοιβή μας ήταν το «βαρλίκ βεργκισί». Δηλαδή κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου οι πολυάριθμοι Έλληνες (Ρωμηοί) της Πόλης φορολογήθηκαν υπέρογκα και άδικα. Όποιος δεν μπορούσε να πληρώσει αποστελλόταν σε κάτεργα για καταναγκαστικά έργα και πολλοί πέθαναν από τις κακουχίες. Το 1952 η Ελλάς σε ένδειξη φιλίας προς τους γείτονες επέτρεψε τη λειτουργία τουρκόφωνου Γυμνασίου στη Θράκη με το όνομα του Τούρκου Προέδρου της Δημοκρατίας Τζελάλ Μπαγιάρ και ανάγκασε -κακώς- όλους τους Μουσουλμάνους της Θράκης να μαθαίνουν τουρκικά. Η ανταμοιβή μας ήταν τα Σεπτεμβριανά του 1955.
Κάτι που πρέπει να προσέχουμε πάντα είναι η συνήθης τουρκική τακτική της «προβοκάτσιας», δηλαδή των σκηνοθετημένων επεισοδίων. Τον Σεπτέμβριο του 1955 όλα άρχισαν όταν εξερράγη μία βόμβα στον αυλόγυρο του Τουρκικού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη, που χαρακτηρίζεται σαν το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Το κλίμα στις σχέσεις των δύο χωρών ήταν φορτισμένο λόγω του ενωτικού-απελευθερωτικού αγώνα των Ελληνοκυπρίων κατά των Βρετανών από την 1.4.1955. Σε ελάχιστες ώρες οι εφημερίδες στην Κωνσταντινούπολη κυκλοφόρησαν με πηχιαίους τίτλους, άρα κάποιο κέντρο τους είχε ειδοποιήσει πριν από την έκρηξη. Ο όχλος εφοδιάσθηκε με ομοιόμορφους λοστούς, άρα υπήρχε συντονισμός πίσω από τη μαζική καταστροφή ελληνικών περιουσιών. Όπως απεδείχθη τη βόμβα την είχε βάλει σκοπίμως ένας υπάλληλος του Τουρκικού Προξενείου, ο οποίος μετά από λίγα χρόνια ανταμείφθηκε με θέση Νομάρχη και με άλλα αξιώματα στην Τουρκία! Θυμίζω ότι η μέθοδος της σκηνοθεσίας επαναλήφθηκε και τον Ιανουάριο του 1996, όταν η δήθεν τυχαία προσάραξη ενός τουρκικού φορτηγού πλοίου οδήγησε στην κρίση των Ιμίων.
Αξίζει να διδασκόμαστε από τις συνήθεις μεθόδους της τουρκικής πολιτικής για να μην ξαναβρεθούμε προ απροόπτου. Το 1955 η κυβέρνηση του Αντνάν Μεντερές, με δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών Ζορλού και άλλων υπευθύνων, έκανε δημοσίως γνωστή τη σύνδεση του Κυπριακού με τα θέματα του Αιγαίου και της Θράκης. Σήμερα ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου κάνει γνωστή μέσω των βιβλίων του την επιθυμία της Άγκυρας να μεταφέρει το «πείραμα» Κύπρου στη Δυτική Θράκη. Δεν κινδυνολογώ, αλλά όπως έλεγε ο αείμνηστος τουρκολόγος Νεοκλής Σαρρής: Η Τουρκία πάντα προαναγγέλλει τα σχέδιά της.
Κ.Χ. 1.9.2012
τοῦ Νέστορος Νικηφορίδη
Ἐπειδή τό ψάρι βρωμάει ἀπό τό κεφάλι, δέν εἶναι σωστό ἡ ἡγεσία νά ἐπιλέγεται, ὁπουδήποτε, μέ κομματικά κριτήρια.
Σέ καμία περίπτωση δέν εἶναι δυνατόν νά διαγνωσθῆ ἀξιοκρατικά ἀπό κομματικές νομενκλατοῦρες τό ἐάν ὁ κορυφαῖος ἁρμόδιος πού θά προῒσταται τῆς Δικαιοσύνης ἤ τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων τῆς χώρας, εἶναι ὁ κατά τό δυνατόν ἀξιώτερος. Εἶναι δυνατόν νά διαγνωσθῆ αὐτό, ἀπό τούς ἰδίους τούς λοιπούς ἁρμοδίους, τούς "εἰδήμονες" τοῦ συγκεκριμένου καί τῶν συναφῶν κλάδων. Τόσο τούς ἐν ἐνεργείᾳ, ὅσο καί, κυρίως, τούς ἀμέσως προηγηθέντες στήν ἴδια ἡγεσία.
Ἑπομένως, τόσο ὁ στρατός ὅσο καί ἡ Δικαιοσύνη, ἔχουν φυσική ἡγεσία. Ποία; Τούς πλέον ἀρχαιοτέρους καί συγχρόνως ἀξίους. Τυχόν ἀξιώτεροι πού κατά τι ἕπονται δέν πρέπει νά τρέφουν παρακομματικές φιλοδοξίες, καί νά ἐλπίζουν σε΄παραβίαση τῆς ἐπετηρίδος. Ἑπομένως, μόνο ἐπί σαφῶς ὀλιγώτερον ἀξίων ἀνωτέρων τους, τίθεται θέμα προαγωγῆς αὐτῶν ἀντί τοῦ ἀρχαιοτέρου.
Παραβίαση τῆς ἐπετηρίδας ἑπομένως, δέν νοεῖται , καί δή στά πλέον ὑψηλά κλιμάκια τῆς ἱεραρχίας, χωρίς προηγούμενο ἄμεσο ἔλεγχο τῆς αἰτιολογίας τῆς σχετικῆς κρίσεως τῆς Κυβερνήσεως, πού σκέπτεται νά παραβιάσῃ ἔστω καί κατ' ἐλάχιστον τήν ἐπετηρίδα ἤ πού ἔχει νόμιμο δίλημμα, π.χ. ὡς πρός τήν ἐπιλογή τοῦ Ἀρχηγοῦ τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων μεταξύ τῶν ἀνωτάτων ἀξιωματικῶν τοῦ κάθε κλάδου. Ἔλεγχο ὄχι δικαστικό, ἀλλά ἀξιοκρατικό καί τρόπον τινά τεχνικό.
Ὁ ἔλεγχος αὐτός πρέπει νά προηγεῖται τῶν ἐπιλογῶν ὑπό τῆς Κυβερνήσεως γιά τίς ἡγεσίες εἴτε τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων εἴτε τῆς Δικαοσύνης καί νά προσλαμβάνῃ τήν μορφή τῆς δεσμευτικῆς γνωμοδοτήσεως εἰδικοῦ ὀργάνου. Ὀργάνου, ἀπαρτιζομένου παραδείγματος χάριν ἀπό τούς τρεῖς προηγηθέντες στήν ἀνώτατη ἡγετική θέση (καί τον ἀποχωροῦντα), δύο ἤ τρεῖς ἐκ τῶν ἡγετῶν τῶν λοιπῶν κλάδων καί δύο ἤ τρεῖς ἐκ τῶν ἀμέσως κατωτέρων τῶν πρός προαγωγή. Ἕνας συνολικός ἀριθμός ἐπτά μελῶν θά ἦταν λειτουργικός.
Αὐτά ὡς πρός τήν ἀνώτατη ἡγεσία. Γιά τίς κατώτερες κατ' ἐπιλογή θέσεις ἐν γένει, καί πάλι ἡ παραβίαση τῆς ἐπετηρίδας πρέπει νά εἶναι ὅλως ἐξαιρετική καί πλήρως αἰτιολογημένη, χωρίς μάλιστα τόν χαρακτῆρα τοῦ ἐπείγοντος πού χαρακτηρίζει τίς ἀνώτατες θέσεις, ὁπότε καί δύναται να συνδυάζεται μέ ἕλεγχο ὁρίων τοῦ αἰτιολογημένου τῆς κρίσεως ἀπό τά διοικητικά Δικαστήρια -ἀλλά καί μέ ἐπείγουσα σχετική κρίση, ἔστω κατά σοβαρή πιθανολόγηση ἐκφερομένη.
Στήν ἑπόμενη συνταγματική ἀναθεώρηση, ὅποτε καί νά γίνῃ, πρέπει λοιπόν νά διορθωθῆ αὐτή ἡ μεγάλη ἀπρονοησία τοῦ ἰσχύοντος Συντάγματος τῆς χώρας, πού ἐπιτρέπει τήν δημιουργία σοβαρῶν κομματικῶν στρεβλώσεων στίς ἐπιλογές πού σχετικῶς εὐχερῶς καθίστανται πολύ λιγώτερο ἀξιοκρατικές, ἕως καί ὅλως ἀναξιοκρατικές, σέ καίριες θέσεις γιά τήν ὅλη λειτουργία τοῦ Κράτους μας.
Ὁ σεβασμός τῆς φυσικῆς ἡγεσίας τῆς Δικαιοσύνης καί τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων τῆς χώρας, περνᾶ ἀπό τήν πλήρη καί ἀκομμάτιστη ἀξιοκρατία στίς σχετικές ἐπιλογές. Ἡ δέ ἐνίσχυση τοῦ θεσμικοῦ ρόλου τέτοιας φυσικῆς ἡγεσίας, θα εἶναι θετική γιά τήν συγκρότηση τοῦ Κράτους καί καταλυτική γιά τήν ὅλη λειτουργία τῆς Πολιτείας, πού τώρα ἐν πολλοῖς πάσχει τά μέγιστα
4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 2012
Πηγή: http://infognomonpolitics.blogspot.gr/2012/09/blog-post_1106.html#.UEXUm9bN9c8
1980. Ὑπογραφές στό Ζάππειο. Κόκκινα χαλιά καί λιμουζίνες. Εἴσοδος τῆς Ἑλλάδος στήν Εὐρωπαϊκή Οἰκονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) από 1-1-1981. Τάχατες, ἡ Ἑλλάδα εὕρισκε ἐπί τέλους τήν θέση της μεταξύ τῶν "πολιτισμένων ἐθνῶν" τῆς Εὐρώπης. Τάχατες ἡ Δημοκρατία μας θά ἦταν πλέον ἐξασφαλισμένη ἔναντι πάσης ἐκτροπῆς. Τάχατες θα ἀνήκαμε πλέον καί ἐμεῖς ὡς ἄτομα σέ μία εὑρύτερη πανευρωπαϊκή κοινωνία, μέ δυνατότητες ἀναπτύξεως τῶν ὅποιων προσωπικῶν ἀρετῶν μας. Ἐπρόκειτο νά ἑνωθοῦμε ὅλοι οἱ Εὐρωπαϊκοί λαοί σέ ἕνα ἑνιαῖο ἔθνος! Χωρίς πολέμους πλέον στήν "γηραιά Ἤπειρό", χωρίς πλέον ἀποικιοκρατίες, μία Εὐρώπη ὡς παράγων παγκόσμιας σταθερότητας καί ἐλπίδας! Μάλιστα, τάχατες ἐπέκειτο ἡ ἀληθινή, ἡ πολιτική ἕνωσις τῆς Εὐρώπης, ἡ ὁποία θά ἐξασφάλιζε ἀπό μόνη τήν ὕπαρξή της τά ἀνατολικά σύνορά μας ἔναντι τῆς ἐπιθετικότητος τῆς Τουρκίας πού εἴτε θά ἐξευρωπαϊζόταν σταδιακῶς, εἴτε θά ἔμενε στό στάδιο τῆς οἰκονομικῆς συνεργασίας μέ τήν Εὐρώπη. Τά βόρεια σύνορά μας ἤδη τά ἐξασφάλιζε το ΝΑΤΟ, ἡ συμφωνία τῆς Γιάλτας καί ἡ παγκόσμια ἰσορροπία –"τοῦ τρόμου".
Οἱ ἀντιρρήσεις στήν ἔνταξή μας στήν ΕΟΚ ἦσαν τελείως ἐκτός κλίματος: Ἰδεολογικές καί διά τοῦτο ξυλίνης γλώσσας, οἱ προβαλλόμενες ἀντιρρήσεις τῆς τότε ἀριστερᾶς. Δημαγωγικές καί διά τοῦτο καταφανῶς ψευδεῖς καί ἀνειλικρινεῖς οἱ ἀντιρρήσεις τοῦ τότε ΠΑΣΟΚ, ὅπως ἄλλωστε ἐπιβεβαίωσε τό ἴδιο μέ τήν ἄνοδό του στήν ἐξουσία. Καί ἐξ ὁρισμοῦ περιθωριοποιημένες στα ΜΜΕ καί ἐν πολλοῖς ἄγνωστες οἱ ἐκ βαθέων ἀντιρρήσεις φωτισμένων ὀρθοδόξων χριστιανῶν ὅπως τοῦ ἐπισκόπου Φλωρίνης Αὐγουστίνου Καντιώτη.
Ἡ εἴσοδός μας στήν ΕΟΚ, σέ συνδυασμό μέ τό νεοφανές φαινόμενο τοῦ Κράτους-ΠΑΣΟΚ, εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα – πέραν τῶν θεσμικῶν μέτρων διαλύσεως τῆς χώρας, ὅπως ἡ εἰσαγωγή τῆς ἀναξιοκρατίας στίς προσλήψεις δημοσίων ὑπαλλήλων καί στίς ἐπιλογές Νομαρχῶν (ἀπόλυτη κομματοκρατία) - τήν χαλάρωση καί ΡΑΘΥΜΙΑ, σέ ὅλα ἀνεξαιρέτως τά πεδία:
Α) Οὐδείς λόγος πλέον περί κινδύνων! Πάς κινδυνολογών, ἀναθεματιζέσθω! Κίνδυνοι; Οὔτε στά ΜΜΕ, οὔτε στόν δημόσιο λόγο! Ἥσυχη λοιπόν συνείδηση, ἀκόμη καί γιά τά πρόσφατα δεινά πού ἐγκυμονοῦσαν καί ἐγκυμνονοῦν κινδύνους: Τάχατες, ἡ Κύπρος ἦταν "μακρυά" . . . ἤδη πρό τοῦ 1980! Ἔμενε ὁ κίνδυνος ἀπό τήν Τουρκία, πού θά ἔβαινε μειούμενος καθώς ἡ Ἑλλάδα θά πρόκοβε μεταξύ τῶν μεγάλων Εὐρωπαϊκῶν κρατῶν....! Ἄρα, οἱ Ἑλληνοτουρκικές σχέσεις, μποροῦσαν νά ὑποβαθμισθοῦν στήν κοινή γνώμη, σέ ἕνα ἀμιγῶς τεχνικό θέμα: Ἀτέρμονες συζητήσεις περί τῆς βελτιώσεώς τους... Λησμονημένοι λοιπόν ἀπό τό κράτος μας οἱ γενναῖοι στρατιῶτες μας πού ἀμύνθηκαν στήν Κύπρο ἐναντίον τῶν τούρκων, ὥστε νά βάλουν μυαλό οἱ ὑπόλοιποι, και νά μήν προτάσσουν τήν πατρίδα έναντι τῆς ἀτομικῆς τους ἐπιβίωσης - Χωρίς συντάξεις ἀκόμη καί σήμερα οἱ οἰκογένειες τῶν στρατιωτῶν θυμάτων μας στήν Κύπρο! Καί ἐκεῖνος ὁ πιλότος πού γιά νά μην τόν καταρρίψουν τά τουρκικά ἀεροσκάφη πάνω ἀπό τό Αἰγαῖο, ἀναγκάθηκε νά βάλῃ πρῶτος καί νά καταρρίψῃ τό τουρκικό ἀεροσκάφος, πλήρωσε μέ τήν ὑπηρεσιακή δυσμένεια τῶν γραικύλων τό ὅτι ἔπραξε τό καθῆκον του καί στέρησε δύο καί πλέον ἔτη ἀπό δωρεάν ἐκπαίδευση τούς τούρκους πιλότους, πού φοβοῦνταν νά βγοῦν πάλι στό Αὐγαῖο. Δέν εἶχε καταλάβει ὅτι γιά τίς ἀνάγκες τοῦ ΝΑΤΟ, οἱ εἰκονικές ἀερομαχίες ὑπηρετοῦσαν στοχευμένα (καί ὑπηρετοῦν) τήν ἐκπαίδευση τῶν τούρκων πιλότων ἀπό τούς καλλίτερούς τους Ἕλληνες πιλότους, πρός βλάβη τῶν ἐθνικῶν συμφερόντων μας στό Αἰγαῖο. Τό ποιός εἶναι ὁ κίνδυνος, ἄρα, δέν ἀνῆκε πλέον στήν ἀρμοδιότητα τῆς Ἑλληνικῆς πολιτικῆς ἡγεσίας! Αὐτή, ἀντιμετώπιζε ὡς μόνο κίνδυνο, τό νά ἀναλάβει ἡ φυσική στρατιωτική ἡγεσία νά προσδιορίσῃ αὐτή, αὐθεντικά ἤ μέ καθοριστικό τρόπο, τούς ἐθνικούς κινδύνους - ἀφοῦ αὐτό συνεπάγεται, ἔστω σέ κάποιο βαθμό, καθοριστικό λόγο τῆς φυσικής στρατιωτικῆς ἡγεσίας καί γιά τίς ἐξωτερικές σχέσεις τῆς χώρας, καθώς καί, σέ ὁριακές καταστάσεις, γιά τό ἐσωτερικό πολιτικό σκηνικό . Γι' αυτό φαίνεται ἀκούγαμε πάλι καί πάλι γιά αὐθαίρετες κρίσεις στήν ἐπιλογή τῆς ἡγεσίας τοῦ στρατεύματος! Διότι αὐτές γίνονταν προδήλως ἔτσι, ὥστε νά ἀποκλείεται ἑκάστοτε ἡ φυσική ἡγεσία τῶν ἀξιωτέρων, καί να προκρίνονται ἄνθρωποι μέ ἰδιοσυστασία ὅσο γίνεται περισσότερο ἐνδοτική σέ πιέσεις, ἤ καί - αἰσχρόν ἐστί καί λέγειν - μέ συγκεκριμένη κομματική τοποθέτηση. Περί κινδύνων καί δή ἐθνικῶν ἤ λόγω μεταναστῶν, μόνο ψίθυροι ἐπιτρέπονταν. Ἀκόμη καί σήμερα, που αὐτοί οἱ ἐθνικοί καί κοινωνικοί κίνδυνοι εἶναι ἄμεσοι, ἀπαγορεύεται ἡ ἐλεύθερη ἐνημέρωσις καί ἡ ἐλεύθερη ἔκφρασις γνώμης περί τῶν κινδύνων αὐτῶν. Οἱ δημοσίως δικαιλογημένα κινδυνολογοῦντες, δέν λογοκρίνονται ἁπλῶς, ἀλλά ἀποκλείονται προληπτικῶς ἀπό τά ΜΜΕ. Ἡ δικτατορία τῶν μεγάλων ΜΜΕ φροντίζει μέ θρησκευτική εὐλάβεια γιά τήν τήρηση τῆς ἐν λόγῳ ἀπαγορεύσεως.
Β) Ἡ χαλάρωση καί ΡΑΘΥΜΙΑ που ἐνέσκυψε στήν Ἑλλάδα μετά τό 1981, ἄγγιξε σχεδόν ἀμέσως τήν ἱστορική μας μνήμη. Πολλοί ἀπό μᾶς κυττάζανε πλέον μόνο μπροστά, καί μέ μόνο κριτήριο τήν ἐμπειρία τοῦ "ἐδῶ καί τώρα". Ἀφοῦ δέν ὑπάρχουν πλέον ὁρατοί κίνδυνοι γιά τό ἔθνος, τί νόημα ἔχει ἡ ἐθνική μνήμη; Μποροῦν πλέον οἱ μαθητές νά ἀπομανθάνουν τό νόημα τῶν ἐθνικῶν ἐπετείων, νά τονίζεται τό νόημα τῆς εἰρήνης, ὡς τάχατες τό βαθύτερο νόημα τῶν ἀγώνων γιά έθνική ἀπελευθέρωση ἤ γιά ἄμυνα κατά τῶν Ἰταλῶν τοῦ Μουσολίνι καί τῶν Γερμανῶν τοῦ Χίτλερ. _ Οἱ μαθητές, μόλις 10 χρόνια μετά ἀπό τήν εἰσβολή τῶν τούρκων στήν Κύπρο, περί το 1984-1985 ἀρχίζουν να τελοῦν σέ σύγχυση γιά τό τί ἐορτάζουμε τήν 28η Ὀκτωβρίου καί τί τήν 25η Μαρτίου. _Τό νόημα τῶν πολιτικο-κοινωνικῶν θλιβερῶν ἐπετείων ὅπως τῆς ἐξεγέρσεως καί τῶν θυμάτων τοῦ Πολυτεχνείου, παίρνει τό προβάδισμα, ἀλλά τοῦτο χωρίς άναφορά στήν πραγματικότητα: Οἱ περισσότεροι μαθητές νομίζουν, ἀκόμη καί σήμερα, ὅτι ἡ πτῶσις τῆς δικτατορίας ἔχει ὡς κυρία καί δή ἄμεση αἰτία τήν ἐξέγερση τῶν φοιτητῶν τοῦ Πολυτεχνείου! _ Ἡ 28η Ὀκτωβρίου μεταβάλλεται σέ ἑορτή ὄχι ἐθνική, ἀλλά πολιτική! Τάχατες πολεμήσαμε ἐναντίον τοῦ ναζισμοῦ καί τοῦ φασισμοῦ. ΔΕΝ εἶναι ὅμως ἀληθές ὅτι οἱ Ἕλληνες πολεμήσαμε τό 1940 κυρίως ἐναντίον τοῦ φασισμοῦ καί τοῦ ναζισμοῦ, ἀλλά πολεμήσαμε ἐναντίον τῶν κατακτητῶν Ἰταλῶν καί Γερμανῶν, πού συνέβη νά ἔχουν τήν ἐποχή ἐκείνη καθεστῶτα ναζισμοῦ καί φασισμοῦ. Τό ἴδιο θά πολεμούσαμε –καί θά πολεμήσουμε ἄν χρειασθῆ - καί ἄν συμβῆ νά ἔχουν καθεστῶτα δημοκρατίας οἱ ἐπίδοξοι κατακτητές μας, καί νά ἔχουν ὡς μέσο πολέμου τήν οἱκονομική ὑποταγή, ὅπως σήμερα. _ Ἡ 25η Μαρτίου ἔγινε προσπάθεια νά μεταβληθῆ σέ ἑορτή γιά τήν τάχατες κοινωνική ἐξέγερση τῶν προλετάριων Ἑλλήνων ἐναντίον τῶν κοτσαμπάσηδων. Ἀποτυχούσης τῆς τοιαύτης ἱστορικῆς παραποιήσεως, νέα ἐπιχειρήθηκε: Ἡ 25η Μαρτίου σηματοδοτεῖ ἀγώνα γιά "ελευθερία" , ἀλλά ἀποφεύγεται ὁλοένα περισσότερο κάθε ἀναφορά στό ὅτι πρόκειται γιά ἐθνική ἀπελευθέρωση ἀπό τόν βάρβαρο τουρκικό ζυγό. Οἱ τοῦρκοι δέν πρέπει να θιγοῦν...! Ἡ ἰδέα τοῦ ἔθνους θά ἐνίσχυε τόν ἐθνικισμό. . .Γιατί ὅλα αὐτά τά τραγικά σφάλματα, τα συγχρόνως ἄξια γέλωτος; Διότι, τάχατες, δέν ὑπάρχουν κίνδυνοι, ούτε γιά τό ἔθνος μας, οὔτε ἀπό τούς τούρκους, οὔτε γιά τήν κοινωνία μας. Μόνοι "πολιτικῶς ὀρθοί" κίνδυνοι: ἡ Δεξιά γιά τήν Ἀριστερά, καί ἡ Ἀριστερά γιά τήν Δεξιά! Γνωστά καί χιλιο-εἰπωμένα πράγματα -Χαλαρῶστε λοιπόν "νεοέλληνες"!
Γ) Ἡ χαλάρωση καί ΡΑΘΥΜΙΑ, ἀπό τήν ἔνταξή μας στήν ΕΟΚ καί μετά, έλέῳ κοματικῆς έντάξεως στό ΠΑΣΟΚ ἀρχικῶς, καί ὕστερα ἀνεξαρτήτως αὐτῆς, γίνονται τό θεμελιῶδες χαρακτηριστικό τῆς Ἑλληνικῆς Διοικήσεως καί τῆς εὑρείας ("mainstream") κοινωνίας.Ἡ τόσο πολύτιμη ἐγκράτεια, πού χαρακτήριζε ὅλη τήν ζωή τοῦ ἔθνους μας ὡς ἀξία, ὡς ἀρετή, ἄλλοτε ἀναγκαστική καί ἄλλοτε κατά προαίρεση, καί ἡ ἐπιμέλεια, ἡ φιλοπονία, ἡ τιμιότητα, ὁ σεβασμός τοῦ ἀνωτέρου, ἡ θυσία γιά τήν πατρίδα ἐάν χρειασθῆ, ἡ ἱερότητα σέ ἐκδηλώσεις τῆς ζωής μας, τό πρότυπο τῆς ἁγιότητας, χλευάζονται εὐθέως ἤ τίθενται στό περιθώριο. Ἀπό τούς πάντες στά ΜΜΕ καί στον δημόσιο λόγο - μέ ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις πού σύντομα ἀπομονώνονται καί περιθωριοποιοῦνται τεχνητῶς - καλλιεργεῖται ἡ ἰδέα μιᾶς φαντασιακῆς, μιᾶς εὐτυχισμένης καί ἀσφαλοῦς, Ἑλλάδας, πού ἀπολαμβάνει καί βόσκει ὡσάν ἀμέριμνη ἀγελάς, τά ἁπτά ὑλικά ὀφέλη τῶν ἐπιδοτήσεων τῆς ΕΟΚ! Ἡ τελευταία, μέ συστηματική ἐπιμέλεια ἐποπτεύει τήν ἴδια ἐποχή χῶρες ὅπως ἡ Γαλλία μήπως χρησιμοποιηθοῦν οἱ ἐπιδοτήσεις αὐτές καταχρηστικῶς γιά χρηματοδότηση μή δικαιούχων: θυμᾶμαι τίς γαλλικές ἐφημερίδες τῆς δεκαετίας του 1980. 'Αλλά στήν Ἑλλάδα, τάχατες, δέν μπορεῖ ἡ ΕΟΚ νά προβῆ σέ ἀποτελεσματικούς ἐλέγχους! Μοῦ ἔλεγε συνάδελφος που ὑπηρετοῦσε σέ Ὑπουργεῖο μας τότε, ὅτι ἔρχονται ἀπό τήν ΕΟΚ γιά ἔλεγχο γιά τίς κρητικές μπανάνες ἤ γιά τίς ἐληές, καί τούς;"κοροϊδεύουμε" μέ τραπεζώματα! Κανείς ἐκ τῶν φερομένων ὡς ἁρμοδίων δέν ἀντιλαμβάνεται ὅτι πρόκειται γιά στοχευμένη πολιτική τῆς "Εὐρώπης", ὅτι μᾶς ἐθίζουνε στήν καλοπέραση καί στήν ἁρπαχτή ὄχι μόνο οἱ ἐντόπιοι πού κυρίως ἐπωφελοῦνται καί μαζί τά τρῶνε, ἀλλά καί οἱ ἀληθινοί κύριοι τῆς Εὐρώπης, πού ἔχουν βάλει πλώρη νά ἐκμεταλλευθοῦν μιά μέρα τήν διαφθορά στό Ἑλληνικό κράτος καί στήν Ἑλληνική κοινωνία. Ἡ ΔΙΟΙΚΗΣΗ, στέλνει ὑπαλλήλους μας για τήν ψήφιση κανονισμῶν καί ὁδηγιῶν στίς Βρυξέλλες καί ἡ ΡΑΘΥΜΙΑ τους θριαμβεύει καί ἐκεῖ. Ψηφίζεται χωρίς οὐσιαστική Ἑλληνική συμμετοχή ἀπό τούς ἀρχοντοχωριάτες εὐρωλιγούρηδες που ἀποστέλλονται, ὅ,τι ἔχει ἑτοιμάσει ἡ γραφειοκρατία τῶν Βρυξελλῶν γιά τίς μεγάλες ἐπιχειρήσεις τῶν βορείων χωρῶν. Ἀποτέλεσμα; Ἀγροτικά προϊόντα εἰσρέουν ἀνεμπόδιστα πλέον στήν Ἑλληνική άγορά καί σέ ἀντάλλαγμα πουλᾶμε, ὄχι βέβαια ἐμεῖς, ἀλλά ἡ ἄλλη Εὐρώπη, μηχανήματα στόν τρίτο κόσμο χωρίς εἰσαγωγικούς δασμούς στίς χῶρες τοῦ τρίτου κόσμου. Οἱ συνθῆκες "Λομέ" δεσμεύουν λέει καί τό Ἑλληνικό κράτος, ἄν καί συμφωνήθηκαν ἀπό τήν Ἐπιτροπή τῆς ΕΟΚ μέ ἐκπροσώπους τῶν χωρῶν τοῦ τρίτου κόσμου, καί παρά τό ὅτι τό Ἑλληνικό Κοινοβούλιο οὐδέν γνωρίζει πλήν τῶν σχετικῶν ἐνημερώσεων ἀπό Ὑπουργούς, ἐάν καί ἐφ' ὅσον ἐρωτῶντο. Σέ ἀντιστάθμισμα, λαμβάνουμε ἐν τέλει ψίχουλα: τά ὁλοκληρωμένα μεσογειακά προγράμματα, μέ πολιτική παρέμβαση κορυφῆς τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου, πού ἐπιστρέφει θριαμβευτής στήν ταλαίπωρη Ἑλλάδα, διότι προέβαλε βέτο, ὥστε νά άντισταθμίσῃ λίγο καί γιά βραχύ χρόνο τίς λοιπές δυσμενεῖς συνέπειες ὅσων ἤδη ἔχουν συντελεσθῆ καί συντελοῦνται καθημερινά σέ βάρος τῶν συμφερόντων μας. Ἡ ΡΑΘΥΜΙΑ τῆς Διοικήσεως καθίσταται πλέον ἐπικίνδυνη, ἤδη πρό τοῦ τέλους τῆς δεκαετίας του 1980: Ἀδυνατεῖ νά προστατεύσῃ τούς Ἕλληνες παραγωγούς ὄχι μόνο ἔναντι τοῦ ἀνταγωνισμοῦ ἀπό τίς χῶρες τοῦ τρίτου κόσμου, ἀλλά καί ἔναντι τῶν κλεπτῶν ἐντός τῆς ΕΟΚ, πού παίρνουν καί συσκευάζουν τό Ἑλληνικό λάδι γιά ἰταλικό καί ἤδη στίς ἡμέρες μας γιά ... γερμανικό! Παίρνουν οἱ Ἰταλοί τίς ἐπιδοτήσεις μας, καί οἱ Γερμανοί μᾶς πουλᾶνε τό λάδι μας συσκευασμένο ἀπό αὐτούς καί σέ πολλαπλάσια τιμή. ἡ δέ Ἑλληνική Διοίκηση φροντίζει γιά τήν...ὑγεία μας καί συνιστᾶ μέ διαφημίσεις νά ἀγοράζουν στίς πόλεις συσκευασμένο τό λάδι, διότι ἐλλοχεύει κίνδυνος νά εἶναι νοθευμένο ἄν ἀγορασθῆ ἀπ' εὐθείας ἀπό τόν παραγωγό. Παράνοια! Συνθήματα τοῦ νέου ἤθους, πού αὐτονομεῖται πλέον ἀπό τά κόμματα: 1) Ὤχ ἀδελφέ! 2) Ὅποιος άνακατεύεται μέ τά πίτουρα, τόν τρῶνε οἱ κότες, 3) Δέν θα ὑπάρχει γιά πολύ ἡ κρίση, κάτι θά γίνει, θά βγοῦνε οἱ ἄλλοι ἤ οἱ ίδιοι, καί θά πᾶμε καλλίτερα, 4) Ἄν γίνει πόλεμος, θά ἐπιτεθῆ στήν Τουρκία ἡ Ρωσσία, δέν χρειάζεται ἐμεῖς νά ἀνησυχοῦμε τόσο πολύ, 5) Ἀφοῦ σέ ἐμᾶς δέν ἔχει χτυπήσει πολύ ἡ κρίση, γιατί νά σκᾶμε; θά περάσει, 6) Τό βλέπουμε ὅτι μᾶς λένε ψέμματα, ἀλλά δέν μποροῦμε νά μήν τά πιστέψουμε γιατί θά πάθουμε χειρότερη κατάθλιψη, 7) Ἐγώ θά βγάλω τό φίδι ἀπό τήν τρύπα; Τά συνθήματα αὐτά, ἀπό τήν κοινωνία καί τήν Διοίκηση τῆς ΡΑΘΥΜΙΑΣ, ἔχουν περάσει μᾶλλον σέ σοβαρό βαθμό καί στήν πολιτική ἡγεσία: Ἐλπίζει στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση!!!
Δ) Ἐδῶ πρέπει νά γίνει μία διευκρίνιση, λίγο φιλολογική, γιά νά ξέρουμε λίγο σέ τί παγίδες πέφτει ὅποιος ἐνεργεῖ μόνο πρακτικά καί ἀνόητα ἰδιοτελῶς, ὅπως δυστυχῶς ὁδηγήθηκε νά γίνῃ ὁ Ἑλληνικός λαός πού οὐσιαστικά στερήθηκε ἐπί 30 χρόνια τώρα τήν κλασσική του παιδεία: Στήν συντομογραφία ΕΟΚ, ἡ λέξη Κοινότητα, ἤ Communityἤ Communauteἤ Gemeinschaft, ἔχουν τό ἴδιο νόημα ὅπως καί στά Ἑλληνικά. Ἐξυπάκούεται ὅτι θά ὑπάρχῃ ἀλληλεγγύη μεταξύ τῶν μελῶν τῆς ἴδιας Κοινότητας. Ὅτι θά ὑπάρχῃ μάλιστα καί ΚΟΙΝΗ ἀντίληψη, μία ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ἕνα ἔθνος ἀργά ἤ γρήγορα... Ἀλλά, στόν ὅρο Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, ἄλλα καταλαβαίνουμε ἐμεῖς καί ἄλλα οἱ δυτικο-εὐρωπαῖοι. Σέ μᾶς, ἡ Ἔνωση, εἶναι κάτι σαφῶς μεῖζον σέ σχέση μέ τήν ἁπλῆ κοινότητα. Εἶναι ὀντολογική ἕνωση, ἤ σύζευξη, ἤ γάμος, ὅπως ὅταν τό άνδρόγυνο ἑνώνεται μέ τά δεσμά τοῦ γάμου, ὅπως ἡ Ἐκκλησία καί σέ μικρογραφία της κάθε ὀρθόδοξη κοικότητα, πού εἶναι ἕνα σῶμα, σῶμα Χριστοῦ: "...ἵνα πάντες ἕν ὦσιν...". Ἀλλά στήν ἱστορία τῆς φεουδαρχίας τῆς δυτικῆς Εὐρώπης, "Ἔνωση" ἤ UNIONσημαίνει ἕνωση βασιλέων ἤ πριγκήπων ἤ εὐγενῶν ἀπό κοινά συμφέροντα γιά τήν διεξαγωγή ἑνός πολέμου ἀπό κοινοῦ, ἤ μιᾶς κοινῆς πολεμικῆς ἐπιχειρήσεως. Αὐτά μεταξύ φορέων δημοσίας ἐξουσίας, που εἶναι καί τό πίο καθοριστικό γιά τό τί σημαίνει ἕνωση στό γλωσσικό αἴσθημα τῶν λαῶν τῶν χωρῶν αὐτῶν. Γίνεται βέβαια καί λόγος γιά ἐργατική ἕνωση (LaborUnion, κ.λ.π.), ἀλλά αὐτή ἀναφέρεται σέ ἄτομα πού ἀγωνίζονται γιά κάτι κοινό, και πού δέν γίνονται ὀντολογικῶς ἕναμέ τήν προπαρατεθεῖσα ὀρθόδοξη χριστιανική ἔννοια. Γίνονται μιά γροθιά, ναί, ἴσως, ἀλλά παραμένουν ἄτομα κινούμενα ἀπό τήν σύμπτωση τῶν συμφερόντων τους. Εἶναι ἡ περί Εὐρώπης τῶν λαῶν ἀντίληψη τῆς ἀριστερᾶς, ἀλλά δέν εἶναι ἡ πραγματική Εὐρωπαϊκή Ἕνωση αὐτή, εἶναι τό περί μιᾶς μελλοντικῆς Εὐρώπης ὅραμα τῆς ἀριστερᾶς. Ὅπου, ἡ ἑνότητα, εἶναι σέ κατάσταση ὄχι ὄντος, ἀλλά ἐνέργειας (κοινῆς), δράσεως (συντονισμένα), ἀποτελέσματος (κοινῶς ἐπωφελοῦς). Πρόκειται γιά μία ἑνότητα ὡς σύμπτωση θελήσεων καί πάντα ἐν δυνάμει, μη θεσμοθετούμενη καί μή δυνάμενη να θεσμοθετηθῆ, ἀνίκανη ἐξ ὁρισμοῦ νά κυβερνήσῃ χωρίς νά ἀλλοιωθῆ εἰς τά ἐξ ὧν συνετέθη. Σίγουρα άρα, δέν ἔχουμε οὔτε τέτοια ἀριστερή "Εὐρωπαϊκή Ἕνωση". Ἔχουμε λοιπόν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση "εὐγενῶν-φεουδαρχῶν" τῆς οἰκονομίας, σύμφωνα μέ ὅ,τι καταλαβαίνει ὁ μέσος γάλλος, ἄγγλος, γερμανός. Ἀλλά στά Ἑλληνικά καταλαβαίνουμε ὅτι εἴμαστε ἐνταγμένοι σέ μία ὀντολογική ἑνότητα λαῶν, ἐθνῶν, δημοκρατικῶν μάλιστα, καί ὅτι σέ αὐτά τά ἔθνη εἶναι αὐτονόητη ἡ ἀλληλεγγύη μεταξύ τους, παρά τίς δυσλειτουργίες πού προέρχονται ἀπό τόν χῶρο τῆς οίκονομίας καί τῶν αγορῶν! Τό τί δούλεμα μᾶς κάνουνε οἱ Εὐρωπαῖοι ἀξιωματοῦχοι, πάνω σέ αύτήν τήν παρανόηση, δέν περιγράφεται! Παίζει σέ ὅλα τά κανάλια τελευταῖα. Ὁ ἕνας μᾶς φοβίζει μιλῶντας μας γιά ὑποχρεώσεις πού ἀναλάβαμε γιά νά μείνουμε στήν φεουδαρχικο-οἰκονομική Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, καί ὁ ἄλλος μᾶς γλυκαίνει - ξέροντας ὅτι μετά τήν τρομοκράτησή μας τείνουμε νά πιστεύουμε τά ψέμματα – λέγοντάς μας ὅτι θέλουνε νά μᾶς κρατήσουνε στήν ἑνωμένη ὀντολογικά "εἰς ἕν", Εὐρωπαϊκή Ἕνωση!
Ὁ ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός,σέ κείμενό του πού ἔγραψε γιά τήν ἄλωση τῆς Θεσσαλονίκης τό 1430 μ.Χ. ἀπό τούς Τούρκους, ἐξετάζει ποιά εἶναι ἡ κύρια αἰτία πού ὁ Θεός ἐπέτρεψε καί φθάσαμε ὡς ἐκεῖ, ἀμόρφωτοι καί βάρβαροι τοῦρκοι, νά ὑποδουλώνουν κατά πολύ ἀνώτερούς τους Ρωμηούς. Ἀνώτερους καί ἀπό ἄποψη παιδείας καί ἀπό ἄποψη ἀρετῆς. Τό αἴτιο πού βρίσκει εἶναι συγχρόνως καί πνευματικό καί πολύ "κοσμικό": Εἶναι ἡ ΡΑΘΥΜΙΑ. Πνευματική ραθυμία στά τῆς πίστεως, στήν ἀγάπη δηλαδή τοῦ Χριστοῦ και στήν ἐκτέλεση τῶν ζωοποιῶν ἐντολῶν του (βλέπε: ἐγκράτεια, φιλοπονία, φιλοπατρία, φιλαδελφία, ἐπιμέλεια, τιμιότητα, θυσία γιά τόν Χριστό καί γιά τήν πατρίδα). Αὐτή ἡ πνευματική ραθυμία φέρνει φυσικῶ τῶ λόγῳ τήν γενική ραθυμία στά ἄτομα καί στήν κοινωνία, τήν ραθυμία τοῦ "Ὥχ ἀδελφέ!" καί τοῦ "Ἐγώ θά βγάλω τό φίδι ἀπό τήν τρύπα;".
Γιά νά παύσῃ ἡ ραθυμία, χρεάζεται ἤ σκληρή ὑποδούλωση, ὅπως στήν Θεσσαλονίκη τοῦ 1430, ἤ μετάνοια καί ἀλλαγή πλεύσεως σέ ὅλα τά θέματα τῆς ζωῆς - ἀρχῆς γενομένης ἀπό τήν μετά σθένους ἀνατροπή τῆς δικτατορίας τῶν μεγάλων ΜΜΕ πού παραπλανοῦν σταθερά στά πάντα, καί ὑπηρετοῦν σχεδόν ἀκατάπαυστα, μέ τίς πάσης φύσεως ἀντιστροφές καί διαστροφές τους, τόν πνευματικό σκοτισμό ὁλόκληρης τῆς κοινωνίας. Ἄν λυθῆ τό πρόβλημα αὐτό καί διώξουμε τήν ραθυμία, θά λυθῆ καί τό μεταναστευτικό καί τό οἰκονομικό πρόβλημα σύντομα, θά ἀρχίσουν δέ νά βρίσκουν τόν δρόμο τους καί τά ἐθνικά θέματα.
Το διήμερο 27-28 Αυγούστου του 1922 σήμανε την καταστροφή της ελληνικότατης Σμύρνης και το μαρτύριο του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου ( Καλαφάτη). Λόγω της διαφοράς 13 ημερών μεταξύ παλαιού και νέου ημερολογίου έχει καθιερωθεί να τιμούμε τη μνήμη αυτών των δραματικών γεγονότων στις αρχές Σεπτεμβρίου. Τον Νοέμβριο του 1992 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος κατέταξε επισήμως στη χορεία των Αγίων της τον μαρτυρικό Μητροπολίτη Χρυσόστομο και τους άλλους κληρικούς που βρήκαν τον θάνατο στα χέρια των κεμαλικών Τούρκων. Οι Μητροπολίτες Ικονίου Προκόπιος, Μοσχονησίων Αμβρόσιος, Κυδωνιών Γρηγόριος και ο Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος ( μαρτύρησε στον Πόντο το 1921) ανήκουν μαζί με 350 περίπου απλούς κληρικούς στον μακρύ κατάλογο των εθνοϊερομαρτύρων. Η μνήμη τους τιμάται σε όλους τους ναούς μας την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Φέτος αντιστοιχεί στις 9 Σεπτεμβρίου.
Ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης αποτελεί μία ακόμη μαρτυρία της αγωνιστικής δράσης του Ορθοδόξου κλήρου για την Πίστη και για το Γένος. Θα μπορούσε να διαφύγει με τη βοήθεια του Αμερικανού Προξένου Τζορτζ Χόρτον ή του Ρωμαιοκαθολικού Αρχιεπισκόπου. Όμως αρνήθηκε να εγκαταλείψει το ποίμνιό του και απήντησε ότι η αποστολή των Ελλήνων κληρικών είναι να πεθαίνουν μαρτυρικά και όχι να δραπετεύουν. Ο Νουρεντίν πασάς τού θύμισε σαδιστικά ότι στις 2 Μαΐου 1919 ο Χρυσόστομος υπεδέχθη μετά βαΐων και κλάδων τον Ελληνικό Στρατό. Γι’ αυτό και για την γενικότερη δράση του υπέρ Ορθοδοξίας και Ελληνισμού ο 54χρονος Μητροπολίτης παραδόθηκε στο φανατισμένο πλήθος, το οποίο τον κατακρεούργησε. Δεν είναι γνωστό ποια ακριβώς ώρα συνέβησαν όλα αυτά ούτε ξέρουμε αν και που ετάφησαν τα υπολείμματα του αγίου σκηνώματός του. Σήμερα σε διάφορα μέρη της Ελλάδος υπάρχου ναοί και αγάλματα που τιμούν τη μνήμη του και όλοι εμείς οι νεώτεροι κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ ενώπιον της θυσίας του.
Ο Χρυσόστομος, που αγωνίσθηκε και για τη Μακεδονία ως Μητροπολίτης Δράμας, εκφράζει την αγωνιστική παράδοση του Ελληνορθοδόξου Γένους μας. Εκφράζει εκείνη την αντίληψη που κράτησε όρθιο τον Ελληνισμό απέναντι σε κακουχίες, δηώσεις, υποδουλώσεις και καταπιέσεις. Εκφράζει τα πολλά και συνεχιζόμενα ΟΧΙ του Έθνους μας που διαφύλαξαν την αξιοπρέπειά του και αποδεικνύουν τη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Όμως ο μεγαλύτερος αντίπαλός του και το εμπόδιο στα έργα του δεν ήταν κάποιος Τούρκος ή ξένος. Ήταν ο Έλληνας Αρμοστής, δηλαδή Πολιτικός Διοικητής, της περιοχής Σμύρνης ο Αριστείδης Στεργιάδης. Τον έστειλε ο Ελ. Βενιζέλος, τον διατήρησαν περιέργως και οι αντιβενιζελικοί μετά το 1920. Από το 1919 μέχρι το 1922 η παρουσία του αυταρχικού και ιδιορρύθμου αυτού ανθρώπου έβλαψε πολλαπλώς τον Ελληνισμό. Τρία πράγματα τον ενδιέφεραν: Να προστατεύει τους Τούρκους και όχι τους Έλληνες. Να προσβάλλει τους στρατιωτικούς της Ελλάδος. Και να δείχνει με κάθε τρόπο την αντιπάθειά του προς τον Χρυσόστομο και προς κάθε Ορθόδοξο κληρικό. Απειλούσε ότι θα δείρει με βούρδουλα τους Επισκόπους και τους αξιωματικούς!
Στις ημέρες μας βλέπουμε μία μικρή αλλά θορυβώδη μειοψηφία πολιτικών και διανοητών να μιμούνται τον Στεργιάδη. Φιλότουρκοι, αντίπαλοι της Εκκλησίας και αρνητές παντός του εθνικού και πατριωτικού. Διαστρεβλώνουν την Ιστορία μας για να φανούν καλοί προς τους Τούρκους, χλευάζουν την Ορθοδοξία και τους ήρωες του 1821. Όμως τους θυμίζω ότι το 1922 ο Χρυσόστομος έπεσε επί των επάλξεων, ενώ ο Στεργιάδης έφυγε πρώτος με τη βοήθεια των Άγγλων εγκαταλείποντας τον λαό !
Κ.Χ. 29.8.2012
Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι το αίσθημα της μοναξιάς είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Δεν υπάρχει άνθρωπος στην γη, ο οποίος ημπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν έχει νοιώσει, έστω και μια φορά στην ζωή του, το αίσθημα αυτό της μοναξιάς. Διάσημοι και άσημοι, άγιοι και αμαρτωλοί, όλοι έχουν περάσει από τις οδυνηρές και κρίσιμες ώρες της μοναξιάς.
Ο Έριχ Φρομ υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος δεν φοβήθηκε τίποτε άλλο περισσότερο από την μοναξιά. Γράφει χαρακτηριστικά: «Μάθε ένα πράγμα, τύπωσέ το βαθιά στο ευκολόπλαστο μυαλό σου: ο άνθρωπος τρομάζει μπροστά στην μοναξιά. Πρώτη σκέψη του ανθρώπου, είτε είναι λεπρός ή αιχμάλωτος, αμαρτωλός ή ανάπηρος, είναι νάχει σύντροφο στην θλιβερή μοίρα του» (Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία, Αθήναι 1971, σελ. 36).
Και είναι μια διαχρονική αλήθεια αυτό, εάν λάβουμε υπόψη ότι ο Ίδιος ο Θεός, ο Δημιουργός του ανθρώπου, ομολογεί: «ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον» (Γέν. 2, 18).
Στην σημερινή κυρίως εποχή, έστω και αν ζει μέσα σε πολυκοσμία, ο άνθρωπος νοιώθει μόνος, όπως ακριβώς ο παράλυτος της Βηθεσδά πριν από 2000 χρόνια περίπου, όταν απευθυνόμενος στον αιώνιο Διδάσκαλο είπε: «Κύριε, άνθρωπον ουκ έχω...» (Ιωάν. 5, 7). Ο ρυθμός της ζωής είναι τέτοιος που δεν επιτρέπει την προσέγγιση του ενός προς τον άλλον. Είμαστε, θα λέγαμε, άσχετοι μεταξύ μας οι άνθρωποι. Ο καθένας παραμένει στον εγωκεντρικό του χώρο, και απλώς βιώνει την μοναξιά του μέσα στην ερημιά του.
Αυτός ο εγωκεντρισμός είναι ο χώρος της τέλειας υποκειμενικότητος, η οποία έχει μεταβάλει τον σημερινό άνθρωπο σε μια έννοια χωρίς οντολογικό περιεχόμενο, χωρίς νόημα, τόσο για την ζωή, όσο και για τον θάνατο.
Όπως γνωρίζουμε, όμως, ο άνθρωπος δεν είναι αυτοτελής ούτε βιολογικά ούτε ψυχολογικά. Υπόκειται σε νόμους φυσικούς, πνευματικούς και κοινωνικούς. Ο Αριστοτέλης είχε πει ότι ο άνθρωπος είναι «κοινωνικόν ζώον» (Ηθ. Ευδ., 1242a, 25). Επομένως, για να ζήσει φυσιολογικά έχει ανάγκη της κοινωνίας. Όχι των υποκατάστατων αυτής, αλλά της οντολογικής κοινωνίας.
Εκείνο, το οποίο έχει την δύναμη και την δυνατότητα να πλήξει θανάσιμα την μοναξιά είναι η οντολογική αγάπη. Η αγάπη, η οποία «ου ζητεί τα εαυτής» (Α΄Κορ. 13, 5).
Είναι γεγονός πως κυρίως ο σημερινός άνθρωπος δεν μπορεί να παρηγορηθεί και να εξέλθει από τον χώρο της απελπισίας του χρησιμοποιώντας αισθηματικές ψευδαισθήσεις. Εκείνο που χρειάζεται είναι η αναίρεση του θανάτου σε όλες του τις μορφές. Και η αναίρεση αυτή συμβαίνει μόνον, όταν ο άνθρωπος της μοναξιάς έλθει σε κοινωνία με τον Θεάνθρωπο Κύριο. Όχι τον Θεάνθρωπο-ιδέα, ηθικό πρότυπο, σύμβολο, αλλά τον συγκεκριμένο Θεάνθρωπο της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Τότε υπάρχει η απόλυτη βεβαιότητα ότι θα υπάρξει κοινωνία μαζί Του και ταυτοχρόνως μετά του συνανθρώπου.
Και τούτο για τον λόγο ότι η κοινωνία αυτή δεν είναι συναισθηματική ή μία ψευδαίσθηση, αλλά δυνατότητα μιας προσωπικής μετοχής στο Θεανθρώπινο μυστήριο της αγάπης. Είναι η έξοδος από την θανατηφόρο μοναξιά του εγωκεντρισμού και της ατομικότητος και η εισδοχή και η είσοδος του ανθρώπου στον χώρο της αφθαρσίας, στο πλήρωμα της ενώσεως μετά του Θεού και του συνανθρώπου.
(Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Πελοπόννησος» των Πατρών στις 29/7/2012)
Η λέξη «Ινδικτίων» προέρχεται από τη λατινική λέξη «indictio». Ινδικτίων σήμαινε το φορολογικό σύστημα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το οποίο είχε χρονικό κύκλο 15 ετών. Την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου καθιερώθηκε ως το επίσημο σύστημα καταμέτρησης του χρόνου, λόγω της πρακτικότητάς του. Καταρχάς αρχή της Ινδίκτου (πρωτοχρονιά), καθορίστηκε να είναι η 23η Σεπτεμβρίου, τόσο για το Κράτος όσο και για την Εκκλησία. Αργότερα, κατά τον 5ο αιώνα, η Εκκλησία όρισε όπως η αρχή του Εκκλησιαστικού έτους να είναι η 1η Σεπτεμβρίου.
Ανήμερα της 1ης Σεπτεμβρίου τελείται η «Ακολουθία της Ινδίκτου» και η Εκκλησία τελεί την εορτή:
Τα ονόματα των 40 αγίων γυναικών είναι: Αδαμαντίνη, Αθηνά, Ακριβή, Αντιγόνη, Αρηβοϊα, Ασπασία, Αφροδίτη, Διόνη, Δωδώνη, Ελπινίκη, Ερασμία, Ερατώ, Ερμηνεία, Ευτέρπη, Θάλεια, Θεανώ, Θεονόη, Θεονύμφη, Θεοφάνη, Καλλιρόη, Καλλίστη, Κλειώ, Κλεονίκη, Κλεοπάτρα, Κοραλία, Λάμπρω, Μαργαρίτα, Μαριάνθη, Μελπομένη, Μόσχω, Ουρανία, Πανδώρα, Πηνελόπη, Πολύμνια, Πολυνίκη, Σαπφώ, Τερψιχόρη, Τρωάδα, Χάιδω, Χαρίκλεια, Ωδώνη.
Ημέρα προσευχής για την προστασία του περιβάλλοντος
Η Ορθόδοξη Εκκλησία καθόρισε η ημέρα αυτή να θεωρείται ως η «Παγκόσμια Μέρα Προσευχής για την Προστασία του Περιβάλλοντος».
Επιμέλεια: Παναγιώτης Θεοδώρου, Θεολόγος.
Ενημερώθηκε: Αύγουστος 31. 2012 15:41
Πηγή: http://www.churchofcyprus.org.cy/article.php?articleID=807
Στήριγμα τοῦ δούλου Γένους, στέλνει μηνύματα καί σήμερα. Στήν ἀρχή τῆς καινούργιας σχολικῆς χρονιᾶς ἄς εἶναι ἐμψυχωτής καί ὁδηγός γιά ὅλους.
Έτριβαν τα μάτια του οι καρδιολόγοι της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας όταν είδαν το πρόγραμμα του Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Καρδιολογίας που είναι ήδη σε εξέλιξη στο Μόναχο παρουσία χιλιάδων επιστημόνων.
Τα Σκόπια αθόρυβα και χωρίς να ενημερωθεί ποτέ η ελληνική πλευρά, έγιναν Μακεδονία σε κάθε αφίσα και σε πρόγραμμα που κυκλοφορεί στη Γερμανική πόλη. Πως αντέδρασαν οι Έλληνες γιατροί;
Αφού ξεπέρασαν τον πρώτο εκνευρισμό, επιδίωξαν να αντιδράσουν όσο πιο επίσημα και άμεσα προκειμένου να αποσυρθούν από κάθε σημείο του συνεδρίου οι ενδείξεις με τον όρο Μακεδονία. Να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο συνέδριο έχει παγκόσμιο ενδιαφέρον και κάθε χρόνο λόγω των σπουδαίων επιστημονικών του παρουσιάσεων, προσελκύει τόσο ειδικούς από όλο τον κόσμο όσο και διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ΕΚΕ) απέστειλαν αμέσως επιστολή προς την διοργανώτρια αρχή ενώ ο Πρόεδρος της Ε.Κ.Ε. καθηγητής Καρδιολογίας κ. Γεώργιος Παρχαρίδης εξέφρασε την διαμαρτυρία της Ελληνικής αντιπροσωπίας και απαίτησε να γίνει αμέσως διόρθωση τόσο στο πρόγραμμα όσο και στο stand της Σκοπιανής αντιπροσωπίας και να αναφέρεται στο εξής ως FYROM. Ζήτησε μάλιστα να υπάρξει μέριμνα ώστε το γεγονός να μην επαναληφθεί σε επόμενα συνέδρια.
iatropedia.com
Μετά από αυτά η Σκοπιανή αντιπροσωπία υποχρεώθηκε να σταματήσει τη χρήση του όρου «Μακεδονία» και στο εξής θα χρησιμοποιεί στο συνέδριο την διεθνώς κατοχυρωμένη ονομασία, FYROM.
Πηγή: http://hellenicrevenge.blogspot.com/2012/08/blog-post_1624.html
Θαυμάζω το θάρρος του κ. Ν. Δένδια που παραδέχθηκε δημοσίως αυτό που όλοι σχεδόν υποψιαζόμασταν. Ότι οι φωτιές στη Χίο και σε άλλα νησιά μας είναι αποτέλεσμα εμπρησμού και γενικότερα κακόβουλου σχεδιασμού. Δεν χρειάζεται αν είναι κανείς ντεντέκτιβ για να σκεφθεί ότι ο κυριώτερος ύποπτος είναι η Τουρκία, ειδικά για τα νησιά του Αιγαίου. Αλλά και άλλες χώρες κατά καιρούς έχουν δράσει εις βάρος μας. Αρκεί να θυμηθούμε τις δηλώσεις του κ. Βύρωνα Πολύδωρα ότι κατά τις μεγάλες πύρινες καταστροφές του 2007 είχαν συλληφθεί Σκοπιανοί πράκτορες.
Τον ρόλο της Τουρκίας στον εμπρησμό ελληνικών δασών έχει ομολογήσει δημοσίως ο πρώην πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ συνδέοντας τα γεγονότα με την περίοδο πρωθυπουργίας της Τανσού Τσιλέρ. Άλλωστε η ίδια πρώην πρωθυπουργός κατηγορήθηκε ότι είχε υποβοηθήσει τις σχέσεις παρακράτους και υποκόσμου, όπως αποδείχθηκε και με το πολυσυζητημένο τροχαίο δυστύχημα του Σουσουρλούκ. Όπως έχει γραφεί και από Τούρκους δημοσιογράφους υπό την προστασία των πανισχύρων Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας δρουν κατά καιρούς ειδικές ομάδες «ανορθοδόξου πολέμου» με στόχο την υποβοήθηση της κυβερνητικής πολιτικής. Ο Ορχάν Κεμάλ Τσενγκίζ στην εφημερίδα ΖΑΜΑΝ της 28 Ιουνίου 2012 έγραψε ότι τα Σεπτεμβριανά του 1955 οργανώθηκαν μυστικά από το Τμήμα Ειδικού Πολέμου του τουρκικού στρατού. Παρέπεμψε δε σε συνέντευξη του αποστράτου στρατηγού Σαμπρί Γιρμιμπέσογλου, ο οποίος ομολόγησε ότι το πογκρόμ κατά των Ελλήνων τον Σεπτέμβριο του 1955 ήταν μία επιτυχημένη αποστολή του Τμήματος Ειδικού Πολέμου. Ο δημοσιογράφος αναφέρει ότι σήμερα αυτές τις «βρώμικες» επιχειρήσεις οργανώνει και εκτελεί το Τμήμα Εθνικής Στρατηγικής και Επιχειρήσεων (TUSHAD), το οποίο υπάγεται στις Ειδικές Δυνάμεις (Καταδρομείς, βατραχάνθρωπιο κ.α) του Τουρκικού Στρατού.
Οι τουρκικές ειδικές στρατιωτικές και πολιτικές υπηρεσίες , που υποβοηθούν κρυφά το έργο των κυβερνώντων, έχουν πολλούς λόγους να προκαλεί καταστροφές μέσω πυρκαγιάς στα νησιά μας. Πρώτον θέλουν να βλάψουν την οικονομία μας και η περίπτωση των μαστιχόδενδρων της Χίου είναι χαρακτηριστική. Κατέστρεψαν το 40% περίπου της παραγωγής ενός λίαν εξαγώγιμου προϊόντος. Δεύτερο θέλουν να απομακρύνουν τους τουρίστες από τα νησιά μας για να μειωθούν τα έσοδά μας και κυρίως για να τους στρέψουν στα μικρασιατικά παράλια όπου έχουν δημιουργήσει άριστη τουριστική υποδομή (μαρίνες, ξενοδοχεία κ.α). Τρίτον τους ενδιαφέρει να απογυμνώνεται το έδαφος από την βλάστηση και να αποκαλύπτονται τυχόν αποθήκες οπλισμού ή χώροι τάξεως του Στρατού μας. Γενικότερα να μαθαίνουν πιο εύκολα τα τυχόν μυστικά της αμύνης των ανατολικών νησιών μας. Και παράλληλα δοκιμάζουν την ταχύτητα αντιδράσεως του κρατικού μηχανισμού μας, αλλά και των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίες πολλές φορές εμπλέκονται στην κατάσβεση πυρκαγιών. Πρόκειται με άλλα λόγια για οργανωμένο σχέδιο Ψυχολογικού και Οικονομικού Πολέμου κατά της πατρίδας μας.
Την τουρκική προκλητικότητα ενίσχυσε και η υποχωρητικότητα ορισμένων Ελλήνων πολιτικών και δημάρχων. Ιδίως κατά την περίοδο του Κ. Σημίτη είδαμε γεγονότα που αποθράσυναν τους Τούρκους. Υποχώρηση από τα Ίμια, παράδοση Οτσαλάν, ζεϊμπέκικα του Γ. Παπανδρέου με μία κυβέρνηση, στην οποία μετείχαν και οι Γκρίζοι Λύκοι του Μπαχτσελί. Από τη μία πλευρά η Κύπρος κατηγορούσε τους ακροδεξιούς Γκρίζους Λύκους για τη δολοφονία του Τάσου Ισαάκ και του Σολομού Σολομού και από την άλλη ο τότε ΥΠΕΞ της Ελλάδος καλόπιανε μία τουρκική κυβέρνηση, στην οποία συγκυβερνούσε η πολιτική έκφραση των δολοφόνων! Και φυσικά θεωρώ εθνικώς αναξιοπρεπείς ορισμένες εκδηλώσεις δήθεν «ελληνοτουρκικής φιλίας» , στις οποίες συμμετέχουν και δήμαρχοι ελληνικών πόλεων και νησιών. Μας βρίσκουν αφελείς και μας καίνε!
Κ.Χ. 22.8.2012
«Άστραψε και βρόντηξε» ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος κατά εκείνων που με μια υπογραφή θέλουν να αποκόψουν την Εκκλησία από την κοινωνία, «φωτογραφίζοντας» τη βουλευτή της ΔΗΜΑΡ Μαρία Ρεπούση και την είδηση ότι σχεδιάζει πρόταση για να καταργηθεί ο εκκλησιασμός στα σχολεία.
Από τη Φλώρινα όπου βρέθηκε, ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας έστειλε μήνυμα και προς τους Ευρωπαίους εταίρους λέγοντας ότι «δεν είμαστε αποικία».
«Ναι, μας χρειάζονται οι ξένοι και οι Ευρωπαίοι μας. Αλλά είμαστε η Ελλάδα, είμαστε ο Παρθενώνας, είμαστε η Φλώρινα, δεν είμαστε η αποικία. Αυτό πρέπει να το πιστέψουμε μέσα μας και δεν είναι δύσκολο να το πιστέψουμε» δήλωσε μεταξύ άλλων ο κ. Ιερώνυμος.
Ταυτόχρονα άσκησε κριτική σε όσους θέλουν να αποκόψουν την Εκκλησία από την κοινωνία και υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να απαγορευτεί η προσευχή στα σχολεία.
«Κυρά μου ποια είσαι εσύ που θα βγάλεις εγκύκλιο και θα αποφασίσεις ότι δε θα εκκλησιάζονται τα παιδιά»είπε ο Ιερώνυμος «φωτογραφίζοντας» τη βουλευτή της ΔΗΜΑΡ Μαρία Ρεπούση και την είδηση ότισχεδιάζει να κάνει τέτοια πρόταση στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής.
Το κείμενο της ομιλίας του Αρχιεπισκόπου από τον επίσημο δικτυακό τόπο της Εκκλησίας της Ελλάδος:
Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, σε ομιλία του από την Φλώρινα, ζήτησε να οχυρώσουμε την πατρίδα μας για το μέλλον μέσα στην παράδοση και την θρησκεία. Ξεκινώντας από το κίνημα του Διαφωτισμού που έβαλε ως κέντρο του κόσμου τον άνθρωπο, διαγράφοντας κάθε μεταφυσικό, είπε πως δεν μπορεί οι σπουδαγμένοι να έρχονται και να τα διαγράφουν όλα.
Χαρακτηριστικά ανέφερε :
«Σήμερα υποφέρουμε από αυτό το πράγμα. Δεν είμαστε αντίθετοι στις σπουδές, πρέπει να σπουδάσουμε. Σε όλα τα κράτη να πάμε. Να πάρουμε γνώσεις, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε την παράδοση μας, δεν πρέπει να ξεχνάμε τα θεμέλια και τις ρίζες μας. Γιατί προοδεύουν τόπο πολύ αυτοί οι Έλληνες που πάνε έξω και οι επιστήμονες - από αυτούς - έχουν καταλάβει τις μεγαλύτερες θέσεις, ενώ εδώ δεν είναι αρεστοί και αν έρθουν τους διώχνουνε; Είναι ερωτηματικά αυτά.
Σ΄εναν υπουργό, με τον οποίο συζητούσα μπροστά από λίγο καιρό, του είπα, η πατρίδα μας έχει ανάγκη από μορφωμένους ανθρώπους, αλλά που να έχουνε μέσα τους την πατρίδα, την παράδοση. Έναν που πάει και βγάζει το ΜΙΤ, το Χάρβαρντ κλπ τον θέλουμε, αλλά επειδή έμαθε πέντε γλώσσες, έμαθε πολλά πράγματα, δεν σημαίνει ότι θα του δώσουμε μια καρέκλα και ένα μολύβι για να υπογράφει κατά την δική του άποψη και να βγάζει και εγκύκλιο που να λέει απαγορεύεται η προσευχή στα σχολεία.
Κυρά μου τα παιδιά είναι δικά μου, τα παιδιά είναι δικά μας. Ποια είσαι εσύ που θα βγάλεις εγκύκλιο, χωρίς να ρωτήσεις αυτούς που πάλεψαν και παλεύουν σ΄ αυτό τον τόπο γι΄ αυτό το χώρο. Ποιό είναι το δικαίωμα σου, που εσύ θα αποφασίζεις ότι δεν θα εκκλησιάζονται τα παιδιά. Τους ρώτησες τους γονείς;»
Και συνέχισε:
«Δεν είμαστε εναντίον των ανθρώπων που σπούδασαν και φέρνουν πολιτισμό εδώ. Όχι τους χρειαζόμαστε διότι η Ελλάδα από αυτό έζησε. Αλλά για προσέξτε πιο είναι το μυστικό της Ελλάδος. Δεν διώχνει το ξένο, το παίρνει αλλά το αφομοιώνει και το κάνει δικό της. Είναι κάτι που πρέπει να το προσέξουμε αυτό ιδιαίτερα.
Θα ήθελα να το πω στους αρχιερείς μας, αλλά και στα πολιτικά πρόσωπα, ότι αυτή η ηττοπάθεια, αυτό το να μην πούμε την λέξη Εκκλησία... γιατί ξέρετε, έχει πολιτικό κόστος, να μην πούμε ότι τα εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα βρίσκονται σ αυτήν την κατάσταση, αλλά να βρούμε μια λέξη που θα λέει ότι τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στην υπ' αριθμό τάδε, τάδε. Λες και δεν θα ψάξουν να τα βρουν αυτοί που μας λένε ότι στην ιστορία στην Μικρά Ασία συνωστίζονταν οι Έλληνες σαν στο λεωφορείο για να μπούνε για να φύγουνε. Λοιπόν θα πρέπει να το καταλάβουμε ότι βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο, σε μια γραμμή δύσκολη και επομένως όλα αυτά τα ερωτηματικά που είπαμε στην Έκκλησία και εδώ ελέχθησαν, δεν γίνονται με τέτοιες σκέψεις.
Πρέπει να δούμε τι θέλουμε. Την θέλουμε την πατρίδα μας; την θέλουμε την θρησκεία μας; τις θέλουμε τις παραδόσεις μας; Να έχουμε το θάρρος και να το πούμε και να το στηρίξουμε και να προχωρήσουμε. Οι Έλληνες είναι λίγο φοβισμένοι, είναι λίγο μαζεμένοι, το λέω γιατί το ζω. Οι εκκλησιές μας γεμίζουνε και περιμένουν μια σπίθα. Ο τόπος μας υποφέρει και υπάρχει κίνδυνος αυτή η σπίθα κάποια στιγμή να ξεσπάσει».
Και κατέληξε:
«Ναι μας χρειάζονται οι ξένοι και οι Ευρωπαίοι μας χρειάζονται και όλοι μας χρειάζονται. Αλλά είμαστε η Ελλάδα, είμαστε ο Παρθενώνας, είμαστε η Φλώρινα, δεν είμαστε η αποικία. Αυτό πρέπει να το πιστέψουμε μέσα μας και δεν είναι δύσκολο να το πιστέψουμε. Εμείς πρέπει να το καλλιεργήσουμε... η φλόγα που πρέπει να δώσουμε οι Δεσποτάδες, οι Περιφερειάρχες οι Βουλευτές. Και να μην φοβούνται αυτούς τους λίγους για τους οποίους λέει το γραφικό «ουκ ευρέθει ο τόπος αυτών». Δεν θα βρεθεί ο τόπος τους, θα φύγουν και θα χαθούν και δεν θα υπάρχουν. Θα υπάρξει ο Γερμανός Καραβαγγέλης, θα υπάρξουν όλοι αυτοί που υπάρχουν εδώ πέρα.
Αν εμείς δεν το βάλουμε αυτό μέσα μας στην καρδιά μας, αλλά σκεφτόμαστε σαν κακομοίρηδες δεν θα πάμε μπροστά. Αν όμως πούμε αυτό είμαστε και θα μείνουμε και θα αγωνιστούμε, θα μας σεβαστούν ακόμα περισσότερο αλλιώς η Μεσόγειος θα γίνει Περσικός κόλπος. Θα πρέπει να τα δούνε οι μεγαλύτεροι, να σκεφτούν, να συμβουλέψουν. Ναι, αυτά που πήραμε να τα δώσουμε, είμαστε έντιμοι, αλλά δεν θα μας πνίξετε. Όταν με επισκέφθηκε ο Γερμανός Υπουργός στο γραφείο μου τα είπαμε αυτά. Αυτοί που θεμελίωσαν την Ε.Ε. ντρέπονται σήμερα για εκεί που φτάσαμε. Η Ελλάδα είναι η ευκαιρία να δώσει το παράδειγμα και το έναυσμα. Να ξεκινήσει από εκεί. Εμείς έχουμε πατρίδα, έχουμε παράδοση, έχουμε θρησκεία και εκείνοι οι οποίοι δεν τα θέλουν και θέλουν να κάνουν εγκυκλίους, ας πάνε όπου θέλουνε. Είναι ελεύθεροι, δεν τους μισούμε, δεν τους διώχνουμε, αλλά δεν μπορούν οι λίγοι να χαλάσουν το σύμπαν.
Εδώ είναι οι φίλοι μας, κύριε Περιφερειάρχα και κύριε Αντιπεριφερειάρχα, κύριε βουλευτά, που θα έχετε και δυσκολίες αν το πείτε αυτά στην Βουλή γιατί θα πούνε είσαι καθυστερημένος, αλλά χρειάζεται να το πούμε εδώ, όπως λέτε και εσείς οι Βουλευτές, από εκεί το παίρνουμε, κόκκινες γραμμές Εμείς βάζουμε κόκκινη γραμμή εκεί, πίσω από αυτή δεν πηγαίνουμε... Είναι και άλλοι που δεν συμφωνούν. Εγώ συμφωνώ με αυτούς που δεν συμφωνούν μαζί μου, γιατί ο αγώνας μας γι' αυτό γίνεται ν' ακoύμε και αυτούς που δεν συμφωνούν μαζί μας.».
Ο Άγιος Φανούριος είναι αναμφίβολα μια άγια, σημαντική νεανική μορφή, που ξεχωρίζει με τον δικό του τρόπο ανάμεσα στους άλλους Αγίους της χριστιανοσύνης, γιατί δεν τιμάται απλώς σε μια μόνον ημερομηνία, αλλά η πίστη των χριστιανών κάνει συχνά τη γνωστή φανουρόπιτα.
Ο Άγιος Φανούριος, που έζησε στα Ρωμαϊκά χρόνια, συγκρούσθηκε τότε θαρρετά με τον κόσμο της ειδωλολατρίας, γιατί το χριστιανικό πνεύμα του θεανθρώπου, δεν του επέτρεπε ν' αρνηθεί τις αναμφισβήτητα ενάρετες αρχές του. Έτσι τα 12 μαρτύρια που υπόφερε ο Άγιος, αποτελούν για μας ένα δυνατό κίνητρο για αντοχή και προσκόλληση στις ηθικές αξίες του χριστιανισμού, για να βγούμε νικητές από ένα αδιάκοπο αγώνα, ενάντια στην απιστία και αδικία της εποχής μας. Ο Άγιος μας δίδαξε με την πραγματική θυσία του, πως εμείς τώρα δεν παλεύουμε βέβαια με στρατοκράτες Ρωμαίους και απαίσιους Αγαρηνούς, αλλά έχομε ν' αντιμετωπίσουμε τις πιο έντεχνα στημένες παγίδες του υλισμού και αθεϊσμού, που προσπαθούν μαζικά να σαρώσουν τις τάξεις των χριστιανών.
Ο Άγιος Φανούριος ακόμα μας δίδαξε, πως το στεφάνι της ενάρετης ζωής δεν κερδίζεται εύκολα, αλλά μόνον με συνεχείς δοκιμασίες, με θάρρος, υπομονή και αντοχή. Επομένως σαν αληθινοί αγωνιστές της πίστεως ας μιμηθούμε την υποδειγματική και άμεμπτη ζωή του Αγίου, για να καταξιωθούμε κάποτε κι εμείς να τιμήσουμε το χριστιανικό όνομα που φέρουμε, όπως κι αυτός επάξια το τίμησε.
Γενικά για τη ζωή του
Για την καταγωγή και τη ζωή του Αγίου Φανουρίου δεν υπάρχει τίποτε συγκεκριμένο, επειδή όλα τα στοιχεία της ζωής του χάθηκαν σε καιρούς ανωμαλίας.
Τα μόνα στοιχεία που έχομε αναφορικά με τον Άγιο είναι η εύρεση της εικόνας του, γύρω στα 1500 μ.Χ., σύμφωνα με τα συναξάρια, ή κατ' άλλους γύρω στα 1355-1369 μ.Χ. Άλλοι υποστηρίζουν πως η εικόνα του Αγίου βρέθηκε στη Ρόδο και άλλοι στην Κύπρο.
Η εύρεση της εικόνας
Επιστρέφομε στο παρελθόν, όταν οι Αγαρηνοί εξουσίαζαν τη Ρόδο και αποφάσισαν να ξαναχτίσουν τα τείχη της πόλης, που βάρβαρα κατέστρεψαν και κατεδάφισαν στον πόλεμο λίγα χρόνια πριν.
Άρχισαν λοιπόν να στέλλουν εργάτες έξω απ' το νότιο μέρος του φρουρίου και να μαζεύουν πέτρες απ' τα μισογκρεμισμένα σπίτια των κατοίκων, για να ξαναφτιάξουν τα νέα και ισχυρά τείχη της πόλης τους. Ξαφνικά μέσα στα χαλάσματα βρήκαν μια ωραιότατη, αλλά μισοχαλασμένη στη μια πλευρά εκκλησία κι εκεί μέσα βρήκαν ένα σωρό εικόνες, που απ' την πολυκαιρία δεν ξεχώριζαν τις μορφές των Αγίων καθώς και τα γράμματα, που είχανε επάνω τους.
Μια μόνο καταπληκτική εικόνα ξεχώριζε απ' όλες, που ο χρόνος δεν την άγγιξε και παρίστανε ένα νέο ντυμένο σαν στρατιώτης. Ο Μητροπολίτης της Ρόδου Νείλος έτρεξε αμέσως επί τόπου και διάβασε καθαρά το όνομα του Αγίου, που λεγόταν Φανούριος.
Συγκινημένος ο Σεβασμιώτατος, για τη φανέρωση του Αγίου, παρατήρησε, πως ήταν ντυμένος σαν Ρωμαίος στρατιωτικός, κρατώντας στο αριστερό χέρι του ένα σταυρό και στο δεξιό μια αναμμένη λαμπάδα. Ο αγιογράφος ακόμα ολόγυρα της εικόνας ζωγράφισε σε δώδεκα παραστάσεις τα μαρτύρια, που υπόφερε ο Άγιος και, που εξιστορούν ολοφάνερα την όλη ζωή του.
Οι παραστάσεις αυτές είναι οι ακόλουθες:
Α΄. Ο Άγιος παρουσιάζεται όρθιος μπροστά στο Ρωμαίο ανακριτή του και φαίνεται ν' απολογείται με θάρρος και να υπερασπίζει την χριστιανική πίστη του.
Β΄. Οι στρατιώτες εδώ επεμβαίνουν και χτυπούν με πέτρες στο κεφάλι και στο στόμα τον Φανούριο, για ν' αναγκασθεί να υποκύψει και ν' αρνηθεί τον Κύριο.
Γ΄. Οι στρατιώτες έχουν εξαγριωθεί πια απ' την επιμονή του Φανουρίου, γι' αυτό τον έριξαν κάτω και τον χτυπούν τώρα άγρια με ξύλα και ρόπαλα, για να κάμψουν το ακμαίο ηθικό του.
Δ΄. Ο Φανούριος είναι στη φυλακή κι εκεί βασανίζεται με αποτρόπαιο τρόπο. Φαίνεται εντελώς γυμνός κι οι στρατιώτες ολόγυρα του ξεσχίζουν τις σάρκες του με αιχμηρά σιδερένια εργαλεία. Ο Άγιος υπομένει αγόγγυστα το τρομερό μαρτύριό του.
Ε΄. Ο Φανούριος βρίσκεται και πάλι στη φυλακή και προσεύχεται στον θεό, για να τον ενισχύσει ν' αντέξει μέχρι τέλους τα βασανιστήρια.
ΣΤ΄. Ο Άγιος παρουσιάζεται και πάλιν μπροστά στον Ρωμαίο ανακριτή για ν' απολογηθεί για τη στάση του. Απ' την ατάραχη έκφραση του προσώπου του φαίνεται, πως ούτε τα βασανιστήρια που υπόφερε, ούτε οι μελλοντικές απειλές του τυράννου του εκλόνισαν την πίστη και έτσι απτόητος περιμένει ακόμη χειρότερα μαρτύρια.
Ζ΄. Οι δήμιοι του Φανουρίου με μανία και σκληρότητα καίουν με αναμμένες λαμπάδες το ολόγυμνο σώμα του, που φαίνεται έτσι η ανυπέρβλητη θυσία του για τον Εσταυρωμένο. Ο Άγιος νικά και πάλιν με την αδάμαστη θέληση και καρτερία του στον Κύριο.
Η΄. Εδώ οι άγριοι βασανιστές του χρησιμοποιούν και μηχανικά μέσα για να φθάσουν στο κορύφωμα του μαρτυρίου του. Έχουν δέσει τον Άγιο πάνω σ' ένα μάγκανο κι αυτό σαν περιστρέφεται, του συντρίβει τα κόκκαλα. Υποφέρει εκείνος αγόγγυστα αλλά στο ωραίο πρόσωπό του είναι ζωγραφισμένη ανέκφραστη αγαλλίαση, γιατί υποφέρει για χάρη του Κυρίου.
Θ΄. Ο Φανούριος ρίπτεται σ' ένα λάκκο, για να γίνει βορά άγριων θηρίων κι οι δήμιοί του από πάνω παρακολουθούν να δούνε το τέλος του. Τα θηρία όμως έχουν κυριολεκτικά εξημερωθεί απ' τη χάρη του Θεού, γι' αυτό τον περιτριγυρίζουν ήσυχα σαν αρνάκια και απολαμβάνουν θαυμάσια τη συντροφιά του.
Ι΄. Οι δήμιοί του δεν ικανοποιούνται απ' το προηγούμενο αποτέλεσμα κι έτσι τον βγάζουν απ' τον λάκκο και τον καταπλακώνουν μ' ένα μεγάλο λίθο, βέβαιοι πια πως θα τον αποτελειώσουν. Τίποτε όμως δεν πετυχαίνουνε κι αυτή τη φορά.
ΙΑ΄. Η σκηνή παρουσιάζει τον Άγιο μπροστά σε βωμό, όπου οι δήμιοί του τον προτρέπουν να θυσιάσει, βάζοντας στις παλάμες του αναμμένα κάρβουνα. Ο Φανούριος βγαίνει και απ' αυτή τη δοκιμασία νικητής και αυτό διακρίνεται από ένα διάβολο, που έχει τη μορφή δράκου, που πετά στον αέρα και κλαίει για την αποτυχία του.
ΙΒ΄. Η τελευταία σκηνή είναι το τέλος του μαρτυρίου του, με τον Φανούριο ριγμένο σ' ένα μεγάλο καμίνι να στέκεται όρθιος πάνω σ' ένα σκαμνί και να τον περιζώνουν φλόγες και καπνοί. Ο Άγιος φαίνεται να προσεύχεται αδιάκοπα στον Θεό, χωρίς να εκφράζει κανένα παράπονο ή γογγυσμό κι έτσι άκαμπτος κι ανυποχώρητος πέταξε στα ουράνια, γεμάτος ικανοποίηση για όσα βάσανα υπόφερε για χάρη του Κυρίου.
Το χτίσιμο του ναού
Ο Μητροπολίτης τότε του νησιού, ο Νείλος, όταν μελέτησε επισταμένα την εικόνα που βρέθηκε, αποφάνθηκε, πως ο Φανούριος ήταν ένας απ' τους σπουδαιότερους μεγαλομάρτυρες της Πίστεώς μας. Αμέσως έστειλε αντιπροσωπεία στον ηγεμόνα του νησιού και τον παρακαλούσε να του δώσει άδεια για ν' ανακαινίσει την εκκλησία. Όταν όμως ο ηγεμόνας αρνήθηκε, τότε ο Μητροπολίτης μετέβη ο ίδιος προσωπικά στην Κωνσταντινούπολη και κατόρθωσε να εξασφαλίσει απ' τον Σουλτάνο την άδεια που ζητούσε. Επέστρεψε σύντομα στη Ρόδο κι αναστήλωσε το ναό ακριβώς στην παλιά θέση του, έξω από τα τείχη του. Ο ναός σώζεται ως τα σήμερα και αποτελεί από τότε ιερό προσκύνημα όλων των Χριστιανών.
Στοιχεία που συνάγονται από τη μελέτη της εικόνας
1. Βλέποντας την εικόνα του Αγίου Φανουρίου που βρέθηκε στη Ρόδο, εξάγουμε πολλά αξιόλογα στοιχεία που είναι τα ακόλουθα:
2. Σαν διαβάσουμε στην εικόνα το όνομα του Αγίου συμπεραίνομε αμέσως, πως είναι ελληνικής καταγωγής.
3. Επίσης συμπεραίνομε πως οι γονείς του ήταν πολύ ευσεβείς, για να του δώσουν ένα τόσο χριστιανικό όνομα.
4. Ο νέος αυτός ακόμα θα ήταν πολύ μορφωμένος για να γίνει στρατιωτικός.
5. Υπολογίζουμε ακόμα πως τα μαρτύρια του Αγίου Φανουρίου έγιναν τον β' και γ' αιώνα, όταν οι διωγμοί των χριστιανών βρίσκονταν στο αποκορύφωμά τους.
6. Ο Φανούριος ολοφάνερα αποδεικνύεται πως ήταν Μεγαλομάρτυρας απ' τα πολλά και φοβερά μαρτύρια που υπέφερε.
7. Βεβαιωνόμαστε επίσης πως ετιμάτο απ' τους πιστούς χριστιανούς απ' τα χρόνια του μαρτυρίου του σε χριστιανικούς ναούς, για να βρεθεί μάλιστα ένας τέτοιος ναός και στη Ρόδο.
8. Απ' την απεικόνιση του Αγίου φαίνεται πως ο Φανούριος μαρτύρησε σε νεαρά ηλικία.
Θαύματα του Αγίου
Ο Άγιος Φανούριος έκανε αρκετά θαύματα στους πιστούς που επικαλούνται το όνομά του κι ένα απ' αυτά είναι το ακόλουθο:
Σε μια περίοδο της ιστορικής ζωής της η Κρήτη ήταν υποδουλωμένη στους Λατίνους (1204 - 1669 μ.Χ.), που είχαν δικό τους Αρχιεπίσκοπο και γι' αυτό προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να παρασύρουν τους κατοίκους του νησιού στον Καθολικισμό (Παπισμό).
Έτσι οι Λατίνοι πήρανε σαν καταπιεστικό μέτρο ενάντια στην Ορθοδοξία να μην επιτρέπουν να χειροτονούνται ιερείς στην Κρήτη, οπότε οι Κρητικοί αναγκάζονταν να μεταβαίνουν στο νησί Τσιρίγο (Κύθηρα) για να χειροτονηθούν ιερείς από Ορθόδοξο Αρχιερέα, που έδρευε εκεί.
Κάποια εποχή λοιπόν ξεκίνησαν απ' την Κρήτη τρεις διάκονοι για το Τσιρίγο κι αφού χειροτονήθησαν εκεί ιερείς, επέστρεφαν τρισευτυχισμένοι στο πολύπαθο τότε απ' τη σκλαβιά νησί τους. Κατά κακή τους τύχη Αγαρηνοί πειρατές τους συνέλαβαν στο πέλαγος, τους μετέφεραν στη Ρόδο, όπου τους πώλησαν σε τρεις διαφορετικούς Αγαρηνούς αφέντες.
Η θέση των τριών ιερέων ήταν αξιοθρήνητη κι όμως μια γλυκειά προσμονή ήλθε να γλυκάνει το πικρό παράπονό τους. Μάθανε πως στη Ρόδο ο Άγιος Φανούριος θαυματουργούσε και σ' αυτόν στήριξαν τις ελπίδες τους κι ολοένα προσεύχονταν και τον επικαλούνταν ο καθένας τους ξεχωριστά, για να τους λυτρώσει απ' την σκληρή αιχμαλωσία στους μιαρούς Αγαρηνούς.
Ζήτησε, λοιπόν, ο κάθε ιερέας, χωρίς να συνεννοηθούν μεταξύ τους, απ' τον αφέντη του, να του δώσει άδεια να μεταβεί στην εκκλησία για να προσκυνήσει την εικόνα του Αγίου Φανουρίου. Πήρανε κι οι τρεις τους μ' ευκολία την άδεια, προσκύνησαν μ' ευλάβεια την εικόνα του Αγίου βρέχοντας τη γη με τα δάκρυά τους γονατιστοί σαν προσεύχονταν και με όλη τη δύναμη της ψυχής τους παρακαλούσαν τον Άγιο Φανούριο να μεσολαβήσει για να γλυτώσουν πια απ' τα χέρια των Αγαρηνών.
Αφού οι ιερείς αναχώρησαν, ανακουφισμένοι απ' τον πόνο τους, ο Άγιος Φανούριος παρουσιάστηκε τη νύχτα και στους τρεις αφέντες τους και τους διέταξε να ελευθερώσουν τους σκλάβους ιερείς τους, διαφορετικά θα τους τιμωρούσε σκληρά. Οι Αγαρηνοί όμως άρχοντες θεώρησαν την επέμβαση του Αγίου σαν κάποια μαγεία, γι' αυτό αλυσόδεσαν τους σκλάβους τους κι άρχισαν να τους βασανίζουν με χειρότερο τρόπο.
Την άλλη όμως νύχτα ο Άγιος Φανούριος επέμβηκε πιο αποτελεσματικά, έλυσε τους τρεις ιερείς απ' τα δεσμά τους και τους υποσχέθηκε, πως θα τους ελευθέρωνε από τους Αγαρηνούς την άλλη μέρα. Φανερώθηκε και πάλι στους Αγαρηνούς και τους απείλησε αυτή τη φορά, πως αν δεν ελευθέρωναν το πρωί τους ιερείς, θα μεταχειριζότανε σκληρά μέτρα γι' αυτούς.
Το άλλο πρωί οι Αγαρηνοί αισθάνθησαν την τιμωρία, γιατί έχασαν όλοι το φως τους και το κορμί τους έμεινε παράλυτο. Έτσι αναγκάσθησαν τότε να συμβουλευτούν τους συγγενείς τους, για να συζητήσουν το κακό που τους βρήκε. Όλοι δε οι άρχοντες αποφάσισαν να καλέσουν τους τρεις ιερείς, μήπως μπορούσαν να τους βοηθήσουν. Οι ιερείς την μόνη απάντηση που έδωσαν ήταν, πως αυτοί θα παρακαλούσαν τον Θεό τους κι Εκείνος θα αποφάσιζε.
Την τρίτη νύχτα παρουσιάστηκε πάλι ο Άγιος Φανούριος στους Αγαρηνούς και τους ανακοίνωσε πως αν δεν έστελναν οι τρεις άρχοντες γραπτώς στο ναό του τη συγκατάθεση τους για την απελευθέρωση των ιερέων, δεν θα ξανάβρισκαν πια την υγεία τους.
Οι Αγαρηνοί τότε θέλοντας και μη έγραψαν το γράμμα που ζήτησε ο Άγιος Φανούριος και δήλωναν απερίφραστα, πως παραχωρούσαν, στους τρεις ιερείς την ελευθερία τους. Αυτές οι δηλώσεις τους κατατέθηκαν στον ιερό ναό του Αγίου.
Πριν ακόμα επιστρέψει η αντιπροσωπεία των Αγαρηνών απ' το ναό, οι τυφλοί και παράλυτοι άπιστοι έγιναν εντελώς καλά με το θέλημα του Αγίου. Οι πλούσιοι Αγαρηνοί έδωσαν στους τρεις ιερείς όλα τα έξοδα του ταξιδιού τους κι αυτοί πριν αναχωρήσουν κατέφυγαν στην εκκλησία, και αφού ευχαρίστησαν τον Άγιο για την απελευθέρωσή τους, αντέγραψαν πιστά την εικόνα του Αγίου Φανουρίου και την πήραν στην Κρήτη, όπου την τιμούσαν κάθε χρόνο με δοξολογίες και λιτανείες.
Η πίτα του Αγίου Φανουρίου
Η μεγάλη τιμή που τρέφουν οι χριστιανοί στον Άγιο Φανούριο, έγινε αιτία να δημιουργηθεί στο λαό το παραδοσιακό έθιμο της πίττας του Αγίου ή καλύτερα της φανουρόπιτας, που φτιάχνεται με παραδοσιακή συνταγή, διαβάζεται στην εκκλησία και μοιράζεται για ευλογία σε όλους.
Η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη του στις 27 Αυγούστου.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΟΡΘΟΔΟΞΟΝ ΙΔΡΥΜΑ «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΑΡΝΑΒΑΣ»
Πηγή: http://www.impantokratoros.gr/A6774D6F.el.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Βασίλειον διάδημα
Ουράνιον εφύμνιον εν γη τελείται λαμπρώς, επίγειον πανήγυριν νυν εορτάζει φαιδρώς Αγγέλων πολίτευμα, άνωθεν υμνωδίαις, ευφημούσι τους άθλους, κάτωθεν Εκκλησία την ουράνιον δόξαν. ην εύρες πόνοις και άθλοις τοις σοις, Φανούριε ένδοξε.
Έτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς ἄστρον ἀνέτειλας, τῇ Ἐκκλησίᾳ Χριστοῦ, καὶ πάντας κατηύγασας, φανερωθεὶς θαυμαστῶς, Φανούριε ἔνδοξε· ὅθεν τοῖς εὔφημοῦσι, τὴν σὴν ἄθλησιν Μάρτυς, νέμεις τῶν σῶν θαυμάτων, τῆν σωτήριον χάριν, πρεσβεύων τῷ Κυρίῳ, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἱερεῖς διέσωσας, αἰχμαλωσίας ἀθέου, καὶ δεσμὰ συνέθλασας, δυνάμει θείᾳ θεόφρον, ᾔσχυνας, τυρράνων θράση γενναιοφρόνως· ηὔφρανας, Ἀγγέλων τάξεις Μεγαλομάρτυς· διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν, θεῖε ὁπλῖτα, Φανούριε ἔνδοξε.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις ὦ Φανούριε Ἀθλητά, ὁ πᾶσι παρέχων, τὰ αἰτήματα συμπαθῶς· χαίροις εὐσεβούντων, ὁ μέγας ἀντιλήπτωρ, καὶ πάσης Ἐκκλησίας, θεῖον ἀγλάϊσμα.
Έτερον Μεγαλυνάριον.
Τους ασπαζομένους την σην σεπτήν εικόνα εν πίστει και αιτούντας σην αρωγήν, Μάρτυς, κληρονόμους της Θείας Βασιλείας, Φανούριε, λιταίς σου πάντας ανάδειξον.
Ο Ελληνικός στρατός αποβιβάσθηκε στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919 κατόπιν συμμαχικής συναίνεσης, με αποστολή να εξασφαλίσει την τάξη στην περιοχή αυτή και να προστατεύσει το πολυπληθές Ελληνικό στοιχείο. Το χρονικό διάστημα από τον Μάιο του 1919 μέχρι τον Μάιο του 1920, χαρακτηρίζεται από επιχειρήσεις τοπικού χαρακτήρα για την εκκαθάριση της κατεχόμενης περιοχής. Γενικά ήταν μία περίοδος στασιμότητας και αναγκαστικής αναμονής για τον Ελληνικό στρατό, λόγω των απαγορευτικών διαταγών των Συμμαχικών δυνάμεων. Μια κηδεμονία δεσμευτική στις ενέργειες του Ελληνικού στρατού, χωρίς την δυνατότητα αντίδρασης, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος εις βάρος των Ελληνικών συμφερόντων. Έτσι, την περίοδο αυτή δεν σημειώνεται δράση μεγάλων Μονάδων και οι ενέργειες των Ελληνικών τμημάτων περιορίζονται στη δράση Ταγμάτων, Λόχων και πολλές φορές μικτών αποσπασμάτων. Οι επιχειρήσεις αυτές γενικά αφορούν αγώνες κατά ατάκτων και δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερη σημασία στρατηγική ή και τακτική.
Η στρατηγική του Τουρκικού στρατού από τον Μάιο του 1919 σε όλα τα μέτωπα συνίστατο, λόγω ανεπάρκειας δυνάμεων, σε αμυντική στάση, κυρίως στην αποφυγή μάχης εκ παρατάξεως και την υποχώρηση λόγω ανάγκης σε άλλη τοποθεσία. Η στρατηγική αυτή εφαρμόζονταν με την παραχώρηση μεγάλων εδαφικών εκτάσεων, την καταστροφή των συγκοινωνιών και την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απομάκρυνση του αντιπάλου από τις βάσεις του. Ακολουθούσαν έτσι κατά υποδειγματικό τρόπο την τακτική της αποφυγής της μάχης και ο εξαναγκασμός αυτών να δεχθούν τον αγώνα δεν ήταν εύκολος. Σε αυτό συντελούσε η γνώση του εδάφους, αλλά και το υπάρχον βάθος, το οποίο δεν προβλημάτιζε την Τουρκική ηγεσία στο να υλοποιήσει αυτή την δοκιμασμένη τακτική.
Οι επιχειρήσεις προς Φιλαδέλφεια -Προύσα - Ουσάκ από τον Ιούνιο του 1920, είναι οι πρώτες σε σχετικά μεγάλη κλίμακα που ανέλαβε ο Ελληνικός στρατός. Κατά τις επιχειρήσεις αυτές οι Ελληνικές δυνάμεις, παρά την υπεροχή τους από άποψη αριθμού, οργάνωσης και μέσων, δεν μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν τον στρατηγικό τους αντικειμενικό σκοπό. Πέτυχαν με ευχέρεια και με μικρές απώλειες να καταλάβουν τους γεωγραφικούς αντικειμενικούς τους σκοπούς, αλλά δεν πέτυχαν τη συντριβή και αιχμαλωσία των Τουρκικών δυνάμεων. Έτσι την περίοδο αυτή, η κατάληψη εκτεταμένων περιοχών δεν είχε μόνο σαν συνέπεια το διπλασιασμό του Μικρασιατικού μετώπου, που πραγματοποιήθηκε χωρίς παράλληλη αύξηση της Ελληνικής στρατιωτικής δύναμης, αλλά και τον διαχωρισμό των Ελληνικών δυνάμεων σε δύο μέτωπα, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονταν το Μικρασιατικό οροπέδιο.
Όσον αφορά την τακτική των Ελλήνων, απότοκο του πολέμου χαρακωμάτων, στον οποίο ενεπλάκησαν τα Ελληνικά στρατεύματα στην Μακεδονία κατά τα έτη 1917 και 1918, είναι η ακαμψία στις κινήσεις, η μη χρησιμοποίηση ευρέων ελιγμών και ο μέχρι των ελαχίστων λεπτομερειών καθορισμός από τα προϊστάμενα κλιμάκια του τρόπου ενεργείας των υφισταμένων τους. Καθορίζονταν με τις λεπτομερείς αυτές διαταγές, όχι μόνο η δύναμη, η κατεύθυνση ενεργείας και ο αντικειμενικός σκοπός των υφισταμένων, αλλά και η ενδεχομένη στάση αυτών ανάλογα με την αντίδραση του εχθρού, γεγονός που περιόριζε καθοριστικά την ανάπτυξη της πρωτοβουλίας. Κατά βάση δηλαδή παρατηρούμε μετωπικές επιθέσεις χωρίς την ύπαρξη καταλλήλου εφεδρείας, για την εκμετάλλευση τυχόν σημειωθείσας επιτυχίας και οι προσπάθειες κύκλωσης και εγκλωβισμού του εχθρικού στρατού που σημειώθηκαν, δεν είχαν το ανάλογο βάθος, την ευρύτητα, αλλά και τον απαραίτητο συντονισμό στην εκτέλεση.
Γενικά η Διοίκηση της Στρατιάς Μ. Ασίας σε όλη την διάρκεια των επιχειρήσεων του Ελληνικού στρατού, διέπονταν από αυστηρά συγκεντρωτικό πνεύμα στο ζήτημα της διεξαγωγής τους, αλλά και στη διαδικασία των ανεφοδιασμών και μεταφορών, χωρίς να αφήνει στα υφιστάμενα κλιμάκια πρωτοβουλία ενεργείας, επεμβαίνοντας πολλές φορές και μέχρι του κλιμακίου του Συντάγματος. Η διεξαγωγή των επιχειρήσεων για να έχει θετικό αποτέλεσμα, απαιτούσε πρωτοβουλία και τόλμη ενεργείας όχι μόνο στο κλιμάκιο της Στρατιάς, αλλά και στους υφιστάμενους Σχηματισμούς με ταχείες αποφάσεις και άμεση εκτέλεσή τους, καθώς και άμεση εκμετάλλευση τυχόν ευνοϊκών καταστάσεων με την χρησιμοποίηση εφεδρικών Μονάδων.
Μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920, η Στρατιά προέβη σε δύο επιθετικές ενέργειες, χωρίς καμία αριθμητική ή υλική ενίσχυση των μέσων της και όχι επαρκώς πληροφορημένη για την σημαντική αύξηση των πολεμικών μέσων της Κεμαλικής Τουρκίας. Η πρώτη από αυτές, η επιθετική αναγνώριση που πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριου του 1920 στην περιοχή του Εσκή Σεχήρ για τη διαπίστωση των εχθρικών δυνατοτήτων, ήταν μια λανθασμένη τακτική επιλογή, δίνοντας στον Κεμάλ την ευκαιρία να ομιλεί για ήττα των Ελλήνων. Οι επιθετικές αναγνωρίσεις αποτελούν μέρος της τακτικής διεξαγωγής στρατιωτικών επιχειρήσεων, αλλά όταν γίνονται με τόσες μεγάλες δυνάμεις (ενισχυμένη Μεραρχία), θα πρέπει είτε να υπάρχει δυνατότητα ενίσχυσής τους για την εκμετάλλευση των αδυναμιών του αντιπάλου είτε να ακολουθούνται από επιθετικές επιχειρήσεις, οι οποίες με βάση τις διαπιστώσεις της αναγνώρισης να οδηγούν σε αποφασιστικό αποτέλεσμα. H Διοίκηση της Ελληνικής Στρατιάς τίποτα δεν έπραξε από όλα αυτά. Αφού διαπίστωσε ότι η Τουρκική ισχύς ήταν σημαντική και επομένως δεν υπήρχε δυνατότητα εκμετάλλευσης αδυναμιών, έμεινε άπρακτη για δυόμισι μήνες. Χάθηκε έτσι μία λαμπρή ευκαιρία από την Στρατιά να καταληφθούν το Εσκή Σεχήρ και η Κιουτάχεια και ίσως και το Αφιόν Καραχισάρ, εάν επωφελούνταν από την ανταρσία των Τουρκικών δυνάμεων του Ετέμ κατά του Κεμάλ και εάν επιπλέον ωθούσε προς Κιουτάχεια και προς Τουμ-λού Μπουνάρ τις δυνάμεις του Α' Σώματος Στρατού, που μέχρι τότε η αποστολή τους ήταν καθαρά αμυντική.
Η δεύτερη προσπάθεια με τις επιχειρήσεις του Μαρτίου, με τις οποίες επιδιώκονταν η κατάληψη της στρατηγικής γραμμής Εσκή Σεχήρ - Κιουτάχεια - Αφιόν Καραχι-σάρ και η συντριβή του εχθρού, κατέληξαν σε πλήρη αποτυχία, οφειλόμενη στην εφαρμογή αστόχου και κακώς προετοιμασμένου σχεδίου επιχειρήσεων, την ανεπάρκεια δυνάμεων για την εφαρμογή του, την υποτίμηση των δυνατοτήτων του εχθρού και την αδέξια διεύθυνση του αγώνα από τη Στρατιά και το Γ' Σώμα Στρατού. Κατά τις επιχειρήσεις αυτές, ο Ελληνικός στρατός αντιμετώπισε εχθρό συγκροτημένο και άριστα διοικούμενο, η δε διεύθυνση των επιχειρήσεων από την Ανωτάτη Τουρκική Διοίκηση υπήρξε πράγματι αριστοτεχνική και δύναται να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα στρατηγικού ελιγμού.
Χαρακτηριστικό του Ελληνικού σχεδίου ήταν ότι εφαρμόσθηκε κατά μέτωπο επίθεση δύο ισόρροπων ομάδων, χωρίς καμία ιδέα ελιγμού και τομέα κυρίας προσβολής και χωρίς σύγκλιση των κυρίων ενεργειών, ως αποτέλεσμα της ισχυρής αντίστασης των Τούρκων στον Βόρειο τομέα και της ανεπάρκειας Ελληνικών δυνάμεων στον Νότιο τομέα. Δηλαδή, τα δύο Ελληνικά συγκροτήματα ενήργησαν αυτοτελώς και ανεξάρτητα μεταξύ τους, χωρίς να μπορούν να παράσχουν αμοιβαία υποστήριξη. Έτσι, δεν εφαρμόσθηκε ο κανόνας της επιθέσεως "συνταύτιση προσπαθειών".
Επιπλέον παρατηρούμε ότι η Στρατιά επεδίωξε κρίσιμο αποτέλεσμα συγχρόνως σε δυο αντικειμενικούς σκοπούς, στο Εσκή Σεχήρ και στο Αφιόν Καραχισάρ. Κανένας στρατός, όσο ισχυρός και εάν είναι, δεν πρέπει να επιζητεί κρίσιμο αποτέλεσμα σε δύο διαφορετικές περιοχές συγχρόνως, διότι δεν δύναται στον ίδιο χρόνο να διεξαγάγει κρίσιμη μάχη σε δυο διαφορετικά μέρη. Αντιθέτως οι Τούρκοι, επωφελήθηκαν από τις αποκλίνουσες ενέργειες των Ελληνικών συγκροτημάτων και διαθέτοντας κατάλληλες εσωτερικές συγκοινωνίες προέβησαν στην μεταφορά του μεγαλυτέρου μέρους των δυνάμεών τους στο Εσκή Σεχήρ, προς αντιμετώπιση του Γ' Σώματος Στρατού. Μετά τη σύμπτυξη του Σώματος αυτού μετακίνησαν σημαντικές δυνάμεις εναντίον του Α' Σώματος Στρατού, που ενεργούσε στην περιοχή Αφιόν Καραχισάρ.
Η Ελληνική Διοίκηση όφειλε να προσαρμόσει τον ελιγμό της κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτύχει την υπεροχή δυνάμεων σε κάθε ένα από τα δυο μέτωπα, εφαρμόζοντας αυστηρά την αρχή της "οικονομίας δυνάμεων" και διατηρώντας την ελευθερία ενεργείας της να μην επιτρέψει στον εχθρό να αποκτήσει αριθμητική υπεροχή με τη μεταφορά δυνάμεων από το ένα μέτωπο στο άλλο, εκμεταλλευόμενος την ευκολία που είχε να κινείται δια εσωτερικών γραμμών ανενόχλητος, όπως δυστυχώς συνέβη. Αυτό ήταν ίσως το νευραλγικό σημείο του ελιγμού.
Από την μελέτη των επιχειρήσεων του Μαρτίου 1921, διαπιστώνει κανείς ότι για να πετύχει τη νίκη ένας στρατός, δεν αρκεί μόνο να αποτελείται από μαχητές που έχουν υψηλό φρόνημα, αντοχή στις σωματικές κακουχίες και στις ψυχικές δοκιμασίες του πολέμου. Είναι επιπλέον απαραίτητο να ηγούνται αυτών ηγήτορες, οι οποίοι να έχουν επιπλέον την γενναιότητα, αυτοθυσία και την εμπειρία του πολέμου, υψηλή επαγγελματική κατάρτιση και ενημερότητα, ικανούς δε να εφαρμόζουν στην πράξη τις αρχές του πολέμου με επιτυχία και να χρησιμοποιούν επίκαιρα και αποτελεσματικά τα νέα πολεμικά μέσα, ώστε να αξιοποιούν τις πολεμικές αρετές των μαχητών τους.
Ένα άλλο γεγονός που επηρέασε τις εξελίξεις κατά τις επιχειρήσεις του Μαρτίου 1921, ήταν η αντικατάσταση σημαντικού αριθμού Αξιωματικών, μετά τις εκλογές του 1920. Ανεξάρτητα από τις επαγγελματικές και διοικητικές τους ικανότητες και τον ζήλο που επέδειξαν για την εκπλήρωση της αποστολής τους, είναι πάντως γεγονός ότι μερικοί από αυτούς, αναλαμβάνοντας διοίκηση λίγο μόλις χρόνο πριν την 10η Μαρτίου, δεν τους δόθηκε χρόνος για να ενημερωθούν πλήρως για την υπάρχουσα κατάσταση και για τις εξελίξεις στις πολεμικές μεθόδους, να γνωρίσουν τους υφισταμένους τους και να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη τους, παράμετροι που θα τους οδηγούσαν στην ορθή λήψη αποφάσεων κατά τις επικείμενες επιχειρήσεις.
Σημειωτέον, ότι ακόμα και σε ειρηνική περίοδο ένας Διοικητής για να εγκλιματισθεί και να ενημερωθεί πλήρως για το σοβαρό έργο και την αποστολή της Μονάδος του, χρειάζεται ικανοποιητικός χρόνος και ειδικά η γνώση του προσωπικού είναι μια λεπτή και πολύ σημαντική διαδικασία, ώστε να μπορεί το έμψυχο υλικό της Μονάδος του να το χειριστεί και να το αξιοποιήσει όσο το δυνατόν αποδοτικότερα. Επιπλέον και για τους υφισταμένους ενός Διοικητού απαιτείται κάποιος χρόνος προσαρμογής στο πνεύμα και τις απαιτήσεις της νέας Διοίκησης. Επομένως θα μπορούσαμε να πούμε, ότι αυτή η διαδικασία προσαρμογής έχει μια αμφίδρομη κατεύθυνση, γεγονός απαραίτητο για την αρμονική συνεργασία σε όλα τα επίπεδα Διοίκησης.
Η Τουρκική Διοίκηση βασίσθηκε στην κινητή άμυνα αποφεύγοντας το στατικό πνεύμα στη διεξαγωγή του αμυντικού αγώνα, εκμεταλλευόμενη κατά τον καλύτερο τρόπο τα διατιθέμενα έμψυχα και άψυχα μέσα και ενεργώντας έτσι τοπικά και χρονικά, επηρεάζοντας καθοριστικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων και δείχνοντας υψηλό επίπεδο στρατηγικής και τακτικής αντίληψης. Αυτό ήταν βέβαια αποτέλεσμα της υπεροχής του Τουρκικού στρατού σε δύναμη, που του έδινε την δυνατότητα, ανάλογα με την παρουσιαζόμενη κατάσταση, να δημιουργεί κέντρο βάρους σε οποιοδήποτε από τα δυο μέτωπα (Βόρειο και Νότιο) και επιτιθέμενος δια των εσωτερικών γραμμών να επιφέρει σημαντικά πλήγματα κατά του αντιπάλου του.
Μετά τις επιχειρήσεις του Μαρτίου 1921, αφού η Ελληνική Κυβέρνηση και η Διοίκηση της Στρατιάς κατέβαλαν σοβαρή προσπάθεια για την οργάνωση και ενίσχυση του Ελληνικού στρατού, τον Ιούνιο - Ιούλιο του ίδιου έτους αναλήφθηκαν νέες επιχειρήσεις για την καταστροφή του Κεμαλικού στρατού. Οι επιχειρήσεις αυτές, αν και είχαν σχεδιασθεί καλά, απέτυχαν στρατηγικά, αφού ο σκοπός τους, δηλαδή η κύκλωση και η καταστροφή του Κεμαλικού στρατού, δεν επιτεύχθηκε. Το λάθος ίσως του Ελληνικού επιτελικού σχεδίου ήταν ότι βασίσθηκε σε ένα αυθαίρετο υπολογισμό, δηλαδή ότι η Τουρκική ηγεσία θα δεχόταν να δώσει την αποφασιστική μάχη στη περιοχή Εσκή Σεχήρ - Κιουτάχειας. Η πράξη, όμως, έδειξε ότι η διαφορά νοοτροπίας στην στρατηγική σύλληψη ήταν τεράστια. Έτσι ο Τουρκικός στρατός, λόγω της αριστοτεχνικής εφαρμογής στον αγώνα κινήσεων και της αξιοποίησης του εδάφους, αλλά και λόγω της μη εκμετάλλευσης των τακτικών επιτυχιών από πλευράς του Ελληνικού στρατού, κατάφερε να αποφύγει τον εγκλωβισμό και την καταστροφή.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι στις επιχειρήσεις Ιουνίου - Ιουλίου, σε αντίθεση με αυτές του Μαρτίου 1921, η προσπάθεια της Ελληνικής Στρατιάς χαρακτηριζόταν από την αναζήτηση του πλευρού και των κενών μεταξύ των εχθρικών κέντρων αντιστάσεως. Ουδεμία, όμως, σοβαρή κατά μέτωπο προσβολή δεν εκδηλώθηκε προς καθήλωση του εχθρού. Η Ανωτάτη Ελληνική Διοίκηση θέλησε να εμποδίσει την προς Βορρά αποχώρηση του οχυρωμένου στην Κιουτάχεια εχθρικού στρατού, δια της απλής τακτικής υπερκέρασης προς το αριστερό της παρά-ταξής του. Έτσι, παρατηρείται προσπάθεια από Ελληνικής πλευράς υπερκέρασης εχθρικών θέσεων και όχι στρατευμάτων, γεγονός που αποτελεί τακτικό λάθος και δείχνει περιορισμένη στρατιωτική αντίλη-0η. Διότι υπερκέραση εκτελούμενη χωρίς να έχει καθηλωθεί ο όγκος των εχθρικών δυνάμεων από τις δευτερεύουσες προσπάθειες που κατευθύνονται εναντίον του μετώπου του, είναι ανίσχυρη να φέρει οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα πλην της μετατροπής της υπερκέρασης σε μετωπική επίθεση, εφόσον ο αντίπαλος θέλει να δεχθεί τη μάχη και στρέφει το μέτωπό του, ώστε να το τοποθετήσει αυτό κάθετο στην κατεύθυνση της υπερκερωτικής κίνησης.
Το βάρος του αγώνα επιφορτίσθηκε το Πεζικό, το οποίο όμως παραμέλησε τους κανόνες της νέας τακτικής, της βασιζόμενης στα συμπεράσματα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Αντιθέτως αυτό εφάρμοσε τις γνωστές από τους Βαλκανικούς πολέμους μεθόδους μάχης, με κυρίαρχο όπλο την λόγχη. Έτσι, παρατηρήθηκε ελλιπής χρήση των πυρών, όχι ορθή χρησιμοποίηση του εδάφους και παραμέληση του συνδυασμού πυρός και κινήσεως. Οι μέθοδοι μάχης των Βαλκανικών πολέμων δεν είχαν εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση, διότι τότε η ισχύς πυρός του Πεζικού (4 πολυβόλα ανά Τάγμα και κανένα οπλοπολυβόλο) ήταν ουσιαστικά μικρότερη έναντι του 1921 (12 πολυβόλα και 24 οπλοπολυβόλα ανά Τάγμα).
Η Τουρκική Διοίκηση, δεν έμεινε εγκλωβισμένη στη σταθερή διατήρηση του εδάφους έστω και ζωτικής σημασίας, αλλά σκεπτόμενη με βάση το μακροπρόθεσμο όφελος, το οποίο θα της έδινε τελικά την στρατηγική νίκη, εγκατέλειψε την περιοχή του Αφιόν Καραχισάρ - Εσκή Σεχήρ, ώστε να επιλέξει καταλληλότερη τοποθεσία άμυνας που θα της επέτρεπε την απόκρουση του εχθρού, παρασύροντάς τον όσο το δυνατόν σε μεγαλύτερη απόσταση από τις βάσεις ανεφοδιασμού του. Επιζήτησε, δηλαδή, να δεχθεί την μάχη με ευνοϊκότερες προϋποθέσεις. Η τολμηρή αυτή απόφαση της Τουρκικής Διοικήσεως, η οποία λήφθηκε την κατάλληλη στιγμή σύμφωνα με τις απαιτήσεις των επιδιωκόμενων στρατιωτικών σκοπών και χωρίς να παρασυρθεί από οποιοδήποτε αίσθημα ή πολιτική καιροσκοπία, υπήρξε από άποψη στρατηγικής πολύ εύστοχη. Παρατηρούμε ότι η στρατηγική των Τούρκων συνίστατο σε ένα κράμα τακτικής μάχης για την διατήρηση σημείων στρατηγικής ή τακτικής σημασίας, σε συνδυασμό και με ενέργειες ατάκτων σωμάτων. Όμως, η διατήρηση του εδάφους από τους Τούρκους δεν έγινε ποτέ με υπέρμετρη φθορά της δύναμής τους. Δηλαδή, εφάρμοσαν κατά άριστο τρόπο την στρατηγική που είχαν εφαρμόσει οι Ρώσοι εναντίον του Ναπολέοντα. Έτσι, ένα από το σοβαρότερα σφάλματα της Ελληνικής ηγεσίας κατά την Μικρασιατική εκστρατεία υπήρξε το γεγονός, ότι αφέθηκε να μεγεθύνεται και να επιμηκύνεται βαθμηδόν προς ανατολικά το πολεμικό θέατρο, με την έντεχνη και ελεύθερη απομάκρυνση του Κεμαλικού στρατού που οργανώνονταν και ενδυναμώνονταν ποικιλότροπα, από το οποίο επήλθε πλήρη ανατροπή μεταξύ των διατιθέμενων μέσων και των τεθέντων στρατηγικών σκοπών.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε, ότι το σοβαρότερο σφάλμα των επιχειρήσεων Ιουνίου - Ιουλίου 1921 για την Ελληνική Στρατιά, ήταν η μη εκμετάλλευση μέχρι τελευταίου άνδρα και ίππου της νίκης της 8ης Ιουλίου. Έπρεπε πριν την αυγή της 9ης Ιουλίου να προωθηθούν τα Σώματα Στρατού προς καταδίωξη, με αντικειμενικό σκοπό την καταστροφή του διαφυγόντος εχθρού, ώστε να μη δοθεί σε αυτόν χρόνος προς ανασυγκρότηση. Έτσι, χάθηκε μια λαμπρή ευκαιρία για τον Ελληνικό στρατό να μετατρέψει τις τακτικές ήττες του εχθρού σε πλήρη στρατηγική συντριβή. Η διαφυγή του Τουρκικού στρατού παρέσυρε την Ελληνική Στρατιά σε νέες επιχειρήσεις, τις μεγαλύτερες και δυσχερέστερες που ανέλαβε ποτέ ο Ελληνικός στρατός.
Μετά την αποτυχία για καταστροφή του εχθρού στο Εσκή Σεχήρ, εκδηλώθηκε η Ελληνική επίθεση ανατολικά του Σαγγαρίου προς επίτευξη του παραπάνω σκοπού και κατάληψη της Άγκυρας. Ο εχθρός αποφάσισε αυτή τη φορά να δεχθεί τη μάχη, διότι οι προϋποθέσεις ήταν ευνοϊκές για αυτόν. Η νέα, όμως, προσπάθεια του Ελληνικού στρατού δεν είχε αίσιο τέλος. Η ατυχής έκβαση των επιχειρήσεων προς Άγκυρα απετέλεσε το μεταίχμιο της οριστικής τροπής του Μικρασιατικού ζητήματος για την Ελλάδα, σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο. Ειδικά από στρατιωτικής πλευράς, μετά την μάχη αυτή η πρωτοβουλία των κινήσεων αφαιρέθηκε από τον Ελληνικό στρατό, που καταδικάστηκε έκτοτε σε παθητική άμυνα.
Η Διοίκηση της Στρατιάς, υπερτίμησε τις τακτικές νίκες κατά τις προηγηθείσες επιχειρήσεις στις περιοχές Κιουτάχειας και Εσκή Σεχήρ του μηνός Ιουλίου 1921 και όχι επαρκώς πληροφορημένη υποτίμησε τον Τουρκικό στρατό, θεωρώντας ότι η εκστρατεία αυτή είναι δυνατή. Έτσι, στηριζόμενη σε εσφαλμένη εκτίμηση για τις δυνατότητες και την κατάσταση του εχθρού σχεδίασε την επιχείρηση προς Σαγγάριο, κάνοντας το πρώτο βήμα προς την αποτυχία. Δεν έλαβε, ίσως, υπόψιν της την παράμετρο ότι ο Τούρκος στρατιώτης έδινε την κρισιμότερη μάχη της ιστορίας του, που θα έκρινε την ύπαρξη ή όχι του Τουρκικού κράτους και ότι επικεφαλής του Τουρκικού στρατού ήταν ο Κεμάλ, άνδρας με σπουδαία στρατιωτικά προσόντα, με ισχυρή θέληση, με εξαιρετική δυναμικότητα και επιπλέον με το πλεονέκτημα ότι συγκέντρωνε στα χέρια του όλη την εξουσία.
Η σχεδίαση και η προπαρασκευή των επιχειρήσεων έγινε με σχετική προχειρότητα και ατέλεια, ιδίως από πλευράς υποστήριξης. Οι δυνατότητες των διατιθεμένων μέσων μεταφοράς, φαίνεται ότι δεν ελήφθησαν σοβαρά υπόψιν, αν και είχε διαπιστωθεί ότι αυτές περιορίζονταν μέχρι τον Σαγγάριο. Αποτέλεσμα αυτού υπήρξε ο ανεπαρκής ανεφοδιασμός των Μονάδων, ιδίως σε πυρομαχικά Πυροβολικού.
Η Στρατιά, αν και αρχικά πέτυχε την πρόθεσή της να εξαπατήσει και να αιφνιδιάσει τον εχθρό ως προς την κατεύθυνση επίθεσης, αφού κινήθηκε πρώτα προς Ανατολικά και μεταφέρθηκε κατόπιν Νότια του Σαγγαρίου, πλην όμως απέτυχε στην προσπάθεια υπερκέρασης του αριστερού της διάταξης του αντιπάλου. Και αυτό λόγω της ευρύτητας του ελιγμού, του οποίου η εκτέλεση απαίτησε αρκετές ημέρες, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να αντιληφθούν έγκαιρα τις προθέσεις της Στρατιάς και χρησιμοποιώντας τον χρόνο για την αναπροσαρμογή της διάταξης τους, μετέφεραν δυνάμεις από το κέντρο του αμυντικού τους μετώπου προς τα αριστερά, τις οποίες δεν μπόρεσε να καθηλώσει η δευτερεύουσα προσπάθεια της Στρατιάς που εκτοξεύθηκε στο κέντρο του αντιπάλου. Εξαιτίας αυτού, η ενέργεια της Στρατιάς κατέληξε σε μετωπική απωθητική επίθεση από Νότια προς Βορρά. Επιπλέον η αποτυχία του ελιγμού της Στρατιάς είχε σαν αποτέλεσμα την ισοδύναμη σε όλα τα μέτωπα επιθετική ενέργεια, χωρίς να επιζητήσει την δια εσωτερικών ελιγμών διάρρηξη ορισμένων τοποθεσιών της εχθρικής παράταξης, με την συγκέντρωση εναντίον αυτών σοβαρών δυνάμεων και στη συνέχεια με εκμετάλλευση της επιτυχίας.
Θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε ότι η Ελληνική Διοίκηση ενήργησε κατά τον ίδιο τρόπο όπως και στη μάχη της Κιουτά-χειας, δηλαδή με αιφνιδιαστική ενέργεια να κυκλώσει μέσω της δεξιάς πτέρυγας την αντίστοιχη αριστερή των Τούρκων. Αλλά και εκεί δεν μπόρεσε να αιφνιδιάσει τον αντίπαλο, επειδή οι Τούρκοι τηρούσαν συνεχή επαφή με τον αντίπαλο. Θα έπρεπε επομένως η Στρατιά να διδαχθεί από την επιχείρηση της Κιουτάχειας ότι ελιγμός σε τόσο ευρύ τόξο, διαγραφόμενος από μεγάλη μάζα στρατού σε εχθρική χώρα και για πολλές ημέρες, ήταν πολύ πιθανό να αποτύχει, διότι ούτε τον αιφνιδιασμό περιλάμβανε ούτε εναντίον του πλευρού ή των νώτων του αντιπάλου καταφέρονταν.
Εάν ελιγμός σημαίνει "προσαρμογή των μέσων προς τον επιδιωκόμενο σκοπό", τότε ο ελιγμός που εφαρμόσθηκε μέσω της ερήμου ήταν ανεδαφικός και ακατάλληλος για το ευρύ μέτωπο των επιχειρήσεων και τις ανεπαρκείς δυνάμεις της Ελληνικής Στρατιάς. Η διατεθείσα δύναμη σε σχέση με τον τεθέντα αντικειμενικό σκοπό των επιχειρήσεων, συνιστάμενο στην συντριβή του αντιπάλου και εξαναγκασμό αυτού σε συνθηκολόγηση, δεν εξασφάλιζε την εκ-πλήρωσή του. Από τις υπάρχουσες στη Μ. Ασία 11 Μεραρχίες μετείχαν των κυρίων επιχειρήσεων μόνον 9, των υπολοίπων 2 χρησιμοποιηθέντων σε δευτερεύοντα ρόλο (κάλυψη πλευρών), ενώ ήταν δυνατή και επιβαλλόταν η χρησιμοποίηση όλων των Μεραρχιών. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν ότι δεν υπήρχαν ικανές στρατηγικές εφεδρείες κλιμακώμενες κατά βάθος και πλάτος για την αντιμετώπιση απρόοπτων καταστάσεων και για την τροποποίηση του ελιγμού με βάση τις εχθρικές αντιδράσεις ώστε να μπορεί να επέμβει η Στρατιά για την ολοκλήρωση μιας επιτυχίας των Σωμάτων Στρατού.
Παρατηρήθηκε ανεπάρκεια Διοικήσεων σε διάφορα επίπεδα. Η διεύθυνση της μάχης από την Ελληνική Στρατιά δεν ήταν η ανάλογη των περιστάσεων και δεν είχε τη δυναμική της νίκης, ενώ αντίθετα ο αντίπαλος γνώριζε και μπόρεσε να δώσει τον προσωπικό του παλμό στην εξέλιξη των επιχειρήσεων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έλειψε ο συντονισμός και ο συγχρονισμός ενεργείας, αποτέλεσμα της μη έγκαιρης πολλές φορές άφιξης των διαταγών του Στρατηγείου της Στρατιάς. Γενικά, η ενεργός παρουσία των Διοικητών Σωμάτων Στρατού και του Αρχιστρατήγου δεν ήταν αυτή που επιβάλλονταν από την κρισιμότητα των επιχειρήσεων. Η αξία ενός στρατεύματος εξαρτάται από τον βαθμό εκπαίδευσης, από το ηθικό, αλλά προ πάντων από την αξία της Διοίκησης. Ο Ναπολέων έλεγε σχετικά, ότι "ένα στράτευμα λεόντων με επικεφαλής μια έλαφο δεν θα είναι ποτέ ένα στράτευμα λεόντων". Ο τρόπος, με τον οποίο διοικείται και κατευθύνεται ένα στράτευμα στον πόλεμο, εξασφαλίζει πολλές φορές την νίκη.
Ως προς το σχέδιο ενεργείας των Τούρκων, παρατηρεί κανείς ότι ορθά εκτιμήθηκε από την Τουρκική Διοίκηση η προς πόλεμο ικανότητα του Τουρκικού στρατού και βάση αυτής καθορίσθηκε η μορφή του αγώνα ως αμυντικού, ο οποίος διεξήχθη με δεξιότητα, συνδυάζοντας ένα είδος κινητής άμυνας με εκτόξευση καθοριστικών αντεπιθέσεων, δηλαδή ενεργητική άμυνα. Κατόπιν, η Τουρκική Διοίκηση διέγνωσε ορθά την κατάλληλη στιγμή και με αποφασιστικότητα και ταχύτητα ανέλαβε την πρωτοβουλία των επιχειρήσεων,συγκεντρώνοντας το μέγιστο των δυνάμεών της έναντι της αριστερής Ελληνικής πτέρυγας (Γ Σώμα Στρατού) και αντεπιτέθηκε με ευρεία στρατηγική έννοια για να αποκόψει την γραμμή υποχώρησης του αντιπάλου.
Η επιλογή από τους Τούρκους της περιοχής Ανατολικά του Σαγγαρίου για άμυνα, καθώς και η οργάνωση ολόκληρης ζώνης βάθους 25 χιλιόμετρων περίπου, υπήρξε απόλυτα ορθή, υλοποιώντας έτσι τον κανόνα της άμυνας "κλιμάκωση σε βάθος". Η αμυντική αυτή οργάνωση υπήρξε λίαν επιτυχής όσον αφορά την εκλογή των αμυντικών γραμμών και την επί αυτών προσαρμογή των μέσων προς εκπλήρωση του σκοπού, δηλαδή την ανακοπή της προχώρησης του επιτιθεμένου. Επιπλέον οι Τούρκοι κατά τις επιχειρήσεις αυτές, εφήρμοσαν απόλυτα την αρχή παραχώρησης μη ζωτικού εδάφους προς κέρδος χρόνου και προς αποφυγή καταστροφής των δυνάμεών τους, πράγμα το οποίο και πέτυχαν. Η σύμπτυξη, που σημειώθηκε στο μέτωπο τους, ήταν περισσότερο για λόγους ευθυγράμμισης του και για τη βελτίωση των όρων άμυνας. Συνολικά θα μπορούσαμε να παρατήσουμε ότι η όλη Τουρκική ενέργεια ήταν ενεργητική άμυνα επί διαδοχικών οργανωμένων τοποθεσιών και κατόπιν ισχυρή αντεπίθεση σε ορθή κατεύθυνση προσβολής και με καθορισμένο αντικειμενικό σκοπό.
Οι Τούρκοι οφείλουν την νίκη τους σε μεγάλο μέρος στην ικανότητα και αποτελεσματικότητα της Ανωτάτης Διοίκησής τους, αλλά και στα εμπειροπόλεμα και αξιόλογα στελέχη τους σε όλα τα κλιμάκια της ιεραρχίας. Οι Διοικητές των Σωμάτων Στρατού και των Μεραρχιών ήταν νεότατοι φιλόδοξοι Αξιωματικοί. Αντισυνταγματάρχες διοικούσαν Μεραρχίες και Συνταγματάρχες Σώματα Στρατού. Νέοι άνδρες με τόλμη και πάθος, ίσως πολλές φορές είναι προτιμότερο να ηγούνται των στρατευμάτων, διότι οι πράξεις και οι ενέργειές τους πρέπει να φέρουν την σφραγίδα όχι τόσο της πολεμικής πείρας και της σωφροσύνης όσο του ισχυρού χαρακτήρα, της ισχυρής θέλησης και των μεγάλων και τολμηρών αποφάσεων, που εμπνέονται από υψηλό πατριωτικό αίσθημα. Επιπλέον τα Επιτελεία του μετώπου και του Αρχιστρατήγου, παρακολουθούσαν από κοντά την κατάσταση και διεύθυναν με λεπτομέρεια τον αγώνα. Πληροφορούνταν έγκαιρα για την εκάστοτε δημιουργούμενη τακτική κατάσταση και λάμβαναν αμέσως τα επιβαλλόμενα μέτρα, εκδίδοντας τις απαραίτητες διαταγές.
Η εκστρατεία προς Σαγγάριο, αναμφισβήτητα υπήρξε η μεγαλύτερη πολεμική επιχείρηση που ανέλαβε ποτέ ο Ελληνικός στρατός, από άποψη διατιθέμενων μέσων, δυσκολιών που αντιμετωπίσθηκαν, μεθόδων μάχης που εφαρμόσθηκαν, καθώς και τακτικών και στρατηγικών σκοπών. Οι επιχειρήσεις αυτές αποτελούν πραγματική εποποιία, διότι διεξήχθησαν υπό συνθήκες πρωτοφανείς και μοναδικές για την παγκόσμια στρατιωτική ιστορία. Πρέπει να σημειωθεί ότι, κατά τους σκληρούς και αιματηρούς αγώνες που διεξήχθησαν Ανατολικά του Σαγγαρίου, ο Έλληνας μαχητής, παρά τις δυσχέρειες και τα σφάλματα, αναδείχθηκε κυρίαρχος του πεδίου της μάχης. Καρτερικός, λιτοδίαιτος και γενναίος, ανέπτυξε το επιβαλλόμενο επιθετικό πνεύμα και απέσπασε τον θαυμασμό του αντιπάλου. Υπήρξε ο κύριος συντελεστής των επιτυχιών στο Ταμπούρ Ογλού, Σαπάντζα, Καλέ Γκρότο, Αρντίζ Νταγ και Τσαλ Νταγ, όπου ο Ελληνικός στρατός επιβλήθηκε τακτικά επί του αντιπάλου. Αλλά παρόλα αυτά ο στρατηγικός σκοπός της επιχείρησης δεν επιτεύχθηκε, διότι δεν κατέστη δυνατόν να υπερνικηθεί η δύναμη αντίστασης του αντιπάλου, ο οποίος πολέμησε με καρτερία και ανδρεία. Η επίμονη και κατά βάθος οργανωμένη ισχυρή αντίσταση των Τούρκων, εξάντλησε τελικά τον επιτιθέμενο. Υπερίσχυσε η θέληση του αντιπάλου. Στα τελευταία πριν την Άγκυρα χαρακώματα εξασθένησε η έντονη προσπάθεια και ενεργητικότητα του Ελληνικού στρατού, ανεκόπη η απαράμιλλη επιθετική ορμή του και κάμφθηκε η θέλησή του. Η τύχη των όπλων, αποτέλεσμα της φοβερής εκείνης πάλης των θελήσεων, δεν τον συνόδευσε μέχρι την αποφασιστική νίκη. Ακόμα μια φορά όπως στα Δαρδανέλια, ο Κεμάλ γλίτωσε παραλίγο την καταστροφή. Η χαλύβδινη θέληση του έδωσε την νίκη. Έτσι, χάσαμε τον αγώνα, διότι δεν αντέξαμε, όπως λέγει ο Γάλλος Στρατάρχης Φος, ένα τέταρτο της ώρας περισσότερο.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κύρια αιτία της μη επίτευξης του επιδιωκόμενου στρατηγικού σκοπού της εκστρατείας, υπήρξε ότι τα διατιθέμενα για αυτό μέσα βρίσκονταν σε δυσαρμονία με την εκτέλεση της ανατεθείσας αποστολής. Δηλαδή ο όλος προβληματισμός εντοπίζονταν στο δυνατόν της εκτέλεσης, το οποίο ίσως δεν απασχόλησε στο βαθμό που απαιτούνταν την Στρατιά. Η Διοίκηση της Στρατιάς έπρεπε να σταθμίσει καλά τους παράγοντες αυτούς από πριν και κατόπιν να αποφασίσει για την εκστρατεία αυτή.
Στις τρεις παραπάνω περιπτώσεις Μάρτιος 1921, Ιούλιος 1921, Σαγγάριος, παρατηρούμε ότι ο Τουρκικός στρατός δε δίστασε να ενεργήσει στρατηγική εκμετάλλευση των τακτικών επιτυχιών του. Έτσι τον Μάρτιο του 1921, έστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών του κατά του πλευρού του πέραν του Αφιόν Καραχισάρ προωθημένου Α' Σώματος Στρατού, ηττήθηκε όμως στη μάχη του Τουμλού Μπουνάρ και έλαβε πάλι αμυντική στάση. Τον Ιούλιο του 1921, αν και έχασε την αμυντική μάχη της Κιουτάχειας, μπόρεσε να διαφύγει έγκαιρα των κυκλωτικών λαβίδων της Ελληνικής Στρατιάς. Αφού απόκτησε βάθος και απόσταση από αυτή, δε δίστασε να σταματήσει την υποχώρησή του, να λάβει επιθετική διάταξη και να επιτεθεί με όλες τις δυνάμεις του επί ευρύτατου μετώπου από Μποζ Νταγ μέχρι Σεϊντή Γαζή. Η δοθείσα όμως κατά την 8η Ιουλίου 1921 μεγάλη εκ συναντήσεως μάχη με την Ελληνική Στρατιά, υπήρξε για αυτόν ατυχής. Γρήγορα υποχώρησε τότε σε μεγάλο βάθος και καλύφθηκε πίσω από τον Σαγγάριο. Μετά την αποτυχία των επιθετικών προσπαθειών της Ελληνικής Στρατιάς για να διαρρήξει το Τουρκικό μέτωπο Ανατολικά του Σαγγαρίου Τουρκικό μέτωπο, η Τουρκική Διοίκηση επιχείρησε να μεταφέρει την επιτυχία της και επί του στρατηγικού πεδίου, μετακινώντας ισχυρές δυνάμεις προς την περιοχή του Αφιόν Καραχισάρ. Απέτυχε όμως και στην προσπάθεια αυτή για να να καταστεί κυρίαρχος του ζωτικότερου στρατηγικά κόμβου συγκοινωνιών στη Μ. Ασία, του κόμβου συγκοινωνιών Αφιόν Καραχισάρ, κατόπιν εγκαίρου επιθετικής ενέργειας σημαντικών δυνάμεων της Ελληνικής Στρατιάς κατά του μετώπου του και του Βορείου πλευρού των επιτιθεμένων Τουρκικών δυνάμεων. Από τότε η στρατηγική γραμμή της Τουρκικής ηγεσίας διατηρήθηκε σταθερή. Αυτή απέβλεπε στη συντριβή του περί το Αφιόν Καραχισάρ και Δυτικά αυτού εκτεινόμενου κέντρου βαρύτητας της Ελληνικής διάταξης.
Μετά τις επιχειρήσεις του Σαγγαρίου ο Ελληνικός στρατός εγκαταστάθηκε επί μίας αμυντικής γραμμής πολύ μεγάλου μήκους, καλύπτοντας σε αρκετό βάθος προς Ανατολικά και προς Νότια τα επιδικασθέντα στην Ελλάδα εδάφη με την συνθήκη των Σεβρών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες κατέληξε να γίνει αποδεκτός ως στρατηγικός σκοπός η κατοχή και η άμεση κάλυψη του σιδηροδρομικού δικτύου του Αφιόν Καραχισάρ-Σμύρνη, ενώ συγχρόνως δεν είχε εξασφαλισθεί ευρύς προ αυτού χώρος προς κλιμάκωση κατά βάθος της αμυντικής διάταξης. Επομένως ο φόβος της οποιασδήποτε αποκοπής έστω και προσωρινά της σιδηροδρομικής συγκοινωνίας, οδηγούσε στην παραμέληση κάθε άλλης άποψης και στην παράλληλη προς την γραμμή αυτή ανάπτυξη. Εάν υπήρχε η επίγνωση πού θα οδηγούσε αυτή η εκτροπή από τα δόγματα του πολέμου, ή θα επιζητεί-το και πριν οι Τούρκοι ανασυνταχθούν και ενισχυθούν σοβαρά η δια επίθεσης εξασφάλιση χώρου επαρκούς εκείθεν της σιδηροδρομικής γραμμής, ή θα εγκαταλειπόταν αυτή απελευθερώνοντας τις διατάξεις του Ελληνικού στρατού από την μοιραία σε αυτή υποδούλωσή τους. Για τους Έλληνες επιτελείς το πρόβλημα αμύνης ήταν η επαρκής κάλυψη του ατελείωτου αυτού μετώπου με ταυτόχρονη δημιουργία εφεδρειών που θα αντιμετώπιζαν κάθε εχθρική επίθεση. Για να δημιουργήσουν τις εφεδρείες αυτές εξασθένισαν αναγκαστικά την κύρια αμυντική γραμμή και το τελικό αποτέλεσμα δεν εξυπηρετούσε ούτε τον ένα ούτε τον άλλο σκοπό.
Η Τουρκική επίθεση που εξαπολύθηκε στις 13η Αυγούστου 1922, αιφνιδίασε στρατηγικά αλλά όχι τακτικά την Ελληνική Στρατιά, μπόρεσε όμως να δημιουργήσει λόγω βασικών σφαλμάτων που διαπράχθηκαν από τα περισσότερα κλιμάκια των Ελληνικών Διοικήσεων, ανέλπιστα ευνοϊκή κατάσταση για τον αντίπαλο. Η Τουρκική Διοίκηση αποφασισμένη να καταστρέψει τον Ελληνικό στρατό και να τον εκδιώξει από την Μ. Ασία, επέλεξε τον μάλλον αποφασιστικό ελιγμό να διασπάσει το μέτωπο του αντιπάλου στην προεξέχουσα του Αφιόν Καραχισάρ, να κυκλώσει το δεξιό της Ελληνικής Στρατιάς και να εκμεταλλευτεί την επιτυχία προς την κατεύθυνση της Σμύρνης, αποκόπτοντας την μοναδική οδό υποχώρησης προς την πόλη αυτή. Ένα σχέδιο που υλοποιούσε τις αρχές του πολέμου "εκλογή του σκοπού και εμμονή σε αυτόν", "επιθετικό πνεύμα" και "απλότητα". Η βασική ιδέα ήταν η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εκμετάλλευση σε βάθος των επιτυχιών της πρώτης κρούσης. Ο ρόλος αυτός ανατέθηκε στο Ιππικό. Η δραστήρια και τολμηρή ώθηση του Τουρκικού Ιππικού στα νώτα του Ελληνικού στρατού και η εκεί παραμονή του σε όλη την διάρκεια των μαχών, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μοναδική στην στρατιωτική ιστορία και σίγουρα αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Η κίνηση αυτή του Ιππικού, κατέστρεψε τον εφοδιασμό και τις επικοινωνίες των Ελλήνων και απέκοψε τις Μονάδες της πρώτης γραμμής προκαλώντας τον πανικό. Ήταν ένας πόλεμος αστραπή, όπως αυτός που θα εφαρμόσουν οι Γερμανοί κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εντός επτά ημερών οι Τούρκοι κατέστρεψαν και αιχμαλώτισαν το ήμισυ της δύναμης του Νοτίου Συγκροτήματος, αιχμαλώτισαν τρεις Στρατηγούς και κυρίευσαν πολύτιμο πολεμικό υλικό.
Στο Αφιόν Καραχισάρ έχουμε την πλήρη αποκοπή του συνδέσμου μεταξύ στρατεύματος και Ανωτάτης Διοίκησης, εκπροσωπούμενης στο συγκρότημα των δυνάμεων περί το Αφιόν Καραχισάρ από τον Διοικητή του Α' Σώματος Στρατού, αφού οι υπάρχουσες στην περιοχή εκείνη στρατηγικές εφεδρείες παρέμειναν αδρανείς κατά τις τρεις πρώτες ημέρες της Τουρκικής επίθεσης και επιπλέον, αμέσως μετά την διάσπαση των δυνάμεων του Αφιόν Καραχισάρ, η Ανωτάτη στην περιοχή εκείνη Διοίκηση δεν έσπευσε να σχηματίσει νέο μέτωπο σε ικανή απόσταση προς τα πίσω, επί του οποίου η επέμβαση των εφεδρειών έπρεπε να αποτελέσει την πρώτη σκέψη. Σημειωτέον, ότι και οι υπάρχουσες εφεδρείες κατά τις αμυντικές επιχειρήσεις του Ελληνικού στρατού δεν χρησιμοποιήθηκαν ορθά, με αποτέλεσμα η επέμβασή τους στον αγώνα να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η εφεδρεία αποτελεί το κυριότερο μέσο επέμβασης του Διοικητού στον αγώνα και επομένως η κατάλληλη χρησιμοποίηση αυτής θα επηρεάσει καθοριστικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Εφόσον έτσι χάθηκε η τακτική μάχη επί του μετώπου των Ι και IV Μεραρχιών, επιβάλλονταν άμεση διακοπή της επαφής και σύμπτυξη στην όπισθεν τοποθεσία του Τουμλού Μπουνάρ και όχι νέα μάχη στον ίδιο χώρο της χαμένης τακτικής μάχης και μάλιστα με τα ίδια τα στρατεύματα πριν ανασυνταχθούν. Αντί της ενέργειας αυτής, προτιμήθηκε από τον Στρατηγό Τρικούπη η δια βραχέων αλμάτων διαδοχική μετατόπιση των δυνάμεών του προς Τουμλού Μπουνάρ .
Επικρατούσε έντονα η αντίληψη της παθητικής άμυνας στην Ελληνική Στρατιά και τους Σχηματισμούς της, χωρίς κάποια ιδέα ανάληψης επιθετικής ενεργείας, όταν το επέτρεπαν οι διαμορφούμενες συνθήκες. Έλειπε, δηλαδή, το στοιχείο της πρωτοβουλίας. Το στράτευμα έχει ζωτικότητα, μόνο όταν σε αυτό υπάρχει το πνεύμα της πρωτοβουλίας, σε διαφορετική περίπτωση αδρανεί και η αδράνεια σημαίνει θάνατο. Ο αμυνόμενος σε κάθε περίπτωση, πρέπει να επιδιώκει την απόκτηση κάποιου βαθμού πρωτοβουλίας για την καταστροφή των εχθρικών δυνάμεων. Η αντεπίθεση πρέπει να αποτελεί πάντοτε την πιο αποφασιστική φάση της αμυντικής μάχης. Ο αμυνόμενος θα πρέπει επομένως να διεξάγει την άμυνά του με φαντασία, ενεργητικότητα και επιθετικότητα, στοιχεία απαραίτητα για να αποστερήσει την πρωτοβουλία από τον επιτιθέμενο. Ο Ναπολέων σχετικά έλεγε, "η άμυνα αποτελεί το προοίμιο, την προετοιμασία για την επίθεση. Πέραν αυτού δεν θα υπήρχε λόγος υπάρξεως της".
Ο όγκος της Ελληνικής Στρατιάς διχάστηκε κατά την υποχώρησή του σε δυο Ομάδες, το δε σημαντικότερο τμήμα αυτού βρισκόμενο Βόρεια των συγκοινωνιών του, υπέστη την διαδοχική επίθεση του όγκου του Τουρκικού στρατού, υποχρεώθηκε δε έτσι να διεξαγάγει επιχειρήσεις υπό δυσμενείς συνθήκες. Παρά τον ηρωισμό που επέδειξαν τα περισσότερα τμήματα, ηττήθηκε επανειλημμένα, κυκλώθηκε, διέσπασε κλοιούς, υποχώρησε, καταδιώχθηκε και τέλος διαλύθηκε. Οι Ομάδες αυτές, μη μπορώντας από την 15η Αυγούστου να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, ενήργησαν χωρίς συντονισμό, κάθε μια δε από αυτές αγνοούσε τις κινήσεις και τις θέσεις της άλλης Ομάδος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι από ένα σημείο και μετά πα-ρέλυσε ο ηθικός σύνδεσμος που ενώνει τα άτομα, ο σύνδεσμος που δίνει την δύναμη και την θέληση της δράσης, που εμπνέει το αίσθημα τη αυτοθυσίας και δημιουργεί την αλληλεγγύη και την συναδελφικότητα. Έτσι, τα άτομα και οι Διοικήσεις δρούσαν ατομικά και αυτόβουλα, όχι προς εκπλήρωση μίας ιδέας, αλλά προς εκπλήρωση ανάγκης υλικής - της σωτήριας του σώματος.
Οι μάχες Ιλμπουλάκ - Χαμούρκιοϊ και Αλή Βεράν, αποτελούν για τα Ελληνικά όπλα εποποιία και καταστροφή. Από σφάλματα των Διοικήσεων, τα Ελληνικά στρατεύματα εξαναγκάσθηκαν να δεχθούν τις μάχες αυτές υπό τις δυσμενέστερες στρατηγικές, τακτικές
και ψυχολογικές συνθήκες. Το παράξενο είναι ότι πρόκειται για Μονάδες παλαιμάχων, οι οποίες είχαν ηρωικές παραδόσεις και είχαν μεγάλη πολεμική πείρα. Νομίζει κανείς ότι άλλος στρατός πολέμησε κατά την περίοδο των νικηφόρων αγώνων στην Μικρασιατική γη. Η μετάλλαξη αυτή προήλθε κατά βάση από το γεγονός, ότι οι ηθικές δυνάμεις δεν ήταν πλέον σε τέτοιο επίπεδο, ώστε να προτρέψουν τον Έλληνα μαχητή να αγωνισθεί στο πεδίο της μάχης με τόλμη και αποφασιστικότητα για την επίτευξη κάποιου συγκεκριμένου αντικειμενικού σκοπού.
Επιπλέον παρατηρείται, ότι οι Ελληνικές δυνάμεις κατά τον αμυντικό αγώνα στη Μ. Ασία δεν έλαβαν όλες μέρος σε μια μάχη συνόλου ή και σε διαδοχικές. Έτσι, μόνο το 1/3 πολέμησε τελικά και όχι συγχρόνως σε μια μάχη, αλλά διαδοχικά. Επομένως λόγω της υπέρμετρης ανάπτυξης του μετώπου, της κακής οργάνωσης της Διοίκησης και της ατυχούς διεύθυνσης των επιχειρήσεων, η τύχη της Μ. Ασίας κρίθηκε από τον αγώνα τριών μόνο Μεραρχιών των Ι, IV και VH, των ευρισκομένων επί του μετώπου της κυρίας επίθεσης, όπου οι Τούρκοι συγκέντρωσαν 12 Μεραρχίες Πεζικού και 3 Ιππικού. Ενώ η Ελληνική Διοίκηση διέθετε 12 Μεραρχίες επί του μετώπου, οι 8 δεν αγωνίσθηκαν κατά την διεξαγωγή του κυρίως αμυντικού αγώνα, αλλά μόνο μετέπειτα κατά την υποχώρηση.
Αυτό που μπορούμε να επισημάνουμε είναι, ότι από όλη την διεξαγωγή των αμυ-ντικών επιχειρήσεων της Στρατιάς έλειπε η πεποίθηση για την νίκη. Ένα κακό σχέδιο είναι λιγότερο κακό και έχει πιθανότητες επιτυχίας, όταν αυτός που το εφαρμόζει έχει πίστη σε ένα επιτυχές αποτέλεσμα. Πάντως η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των σχεδίων ενεργείας των δυο αντιπάλων είναι ότι ο Ελληνικός στρατός διατέθηκε προς απόκρουση όλων των ενδεχόμενων περιπτώσεων, ο δε εχθρός επέλεξε απλά μια και μόνη των περιπτώσεων και έτσι,αν και δεν ήταν υπέρτερος, κατέστη κυρίαρχος από την όχι ορθή διάταξη του Ελληνικού στρατού και την ελλιπή διεύθυνση του αγώνα.
Η παραμονή του Αρχιστρατήγου στη Σμύρνη, μετά την εκδήλωση της εχθρικής επίθεσης, κατά την κρίσιμο ημέρα της 14ης Αυγούστου και μέχρι τέλους αυτής και η από εκεί προσπάθεια της Διοίκησης απ' ευθείας των δυο Σωμάτων Στρατού Α' και Β' εναντίον των οποίων εκδηλώθηκε η κυρία επίθεση, ήταν ατυχής. Διότι από απόσταση 450 περίπου χιλιομέτρων ήταν αδύνατη η Διοίκηση και η άμεση αντίληψη της στρατιωτικής κατάστασης, ό,τι ικανότητες και εάν διέθετε ο Αρχιστράτηγος, καθώς οι εκδιδόμενες διαταγές από αυτή τη θέση έφθαναν στους εκτελεστές εκπρόθεσμα και όταν πλέον είχε μεταβληθεί οριστικά η τακτική κατάσταση. Ακόμα, η αίσθηση του μαχόμενου στρατεύματος ότι ο Αρχιστράτηγος βρίσκονταν τόσο μακριά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι λειτούργησε αρνητικά, στερώντας από αυτό το ηθικό και την ασφάλεια που θα προσέδιδε η πλησίον παρουσία του, δημιουργώντας έτσι τον φόβο της αποτυχίας.
Επιπλέον, η μη οχύρωση της περιοχής της Σμύρνης κατά το διάστημα από το 1919 μέχρι το 1922, αποτέλεσε ουσιαστική παράλειψη της Στρατιάς Μ. Ασίας, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή έστω και την τελευταία στιγμή η υλοποίηση σθεναρής άμυνας για την προστασία της κοιτίδας αυτής του Ελληνισμού.
Νικήθηκε ο Ελληνικός στρατός, διότι οι Ανώτερες Διοικήσεις και τα Επιτελεία αρχικά δεν στάθηκαν στο ύψος τους και σε όλες σχεδόν τις μάχες οδήγησαν αυτόν σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τον Τουρκικό, από άποψη αριθμού και υποστήριξης Πυροβολικού. Αυτή η ανεπάρκεια ορισμένων Διοικήσεων ήταν φυσικό να οδηγήσει σε σφάλματα βραδείας απαγκίστρωσης και βραδείας αποχώρησης από το πεδίο της μάχης, μη ορθής διάθεσης των δυνάμεων και σε έλλειψη συνοχής και αλληλεγγύης μεταξύ των Μονάδων. Σίγουρα μια πολύ σημαντική και καθοριστική διαδικασία για το στράτευμα είναι η εκλογή των ηγητόρων του και η τοποθέτηση αυτών σε κατάλληλες θέσεις. Στην ηγεσία του στρατού απαιτούνται όχι πρόσωπα, αλλά προσωπικότητες, άτομα διανοούμενα που γνωρίζουν άριστα την πολεμική τέχνη και τις νέες μεθόδους της τακτικής, που έχουν επίγνωση των συνεπειών των διαταγών και των πράξεών τους, άτομα με ικανότητες, δοκιμασμένα στην ειρήνη και ικανά να ανταποκριθούν στον πόλεμο. Αυτή είναι η δύναμη του στρατού. Έτσι κατά βάση, η καταστροφή επήλθε όχι εξαιτίας της ενέργειας του εχθρού, αλλά κυρίως εξαιτίας της κακής διεύθυνσης της πρώτης μάχης και της έλλειψης πρωτοβουλίας.
Αντίθετα ο Κεμάλ και οι Τουρκικές Διοικήσεις κατόρθωναν, αν και ισοδύναμοι από άποψη δυνάμενων, να προσβάλλουν πάντοτε το ασθενές δια του ισχυρού, εφαρμόζοντας άριστα τις αρχές του πόλεμου "συγκέντρωση" και "οικονομία δυνάμεων", ωθώντας έτσι στην νίκη τον Τουρκικό στρατό. Η στρατιωτική ηγεσία του αντιπάλου ήταν σε πολύ καλύτερο επίπεδο σε σχέση με την Ελληνική. Τα στελέχη του Κεμαλικού στρατού είχαν κερδίσει τους βαθμούς και την πολεμική εμπειρία τους σε αμέτρητα πεδία μαχών κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, από την Αραβία ως τον Καύκασο και από την Μεσοποταμία ως την Καλλίπολη. Από τους Έλληνες Αξιωματικούς μικρό μόνο τμήμα των στελεχών είχε λάβει μέρος σε σύγχρονες στρατιωτικές επιχειρήσεις και από αυτούς οι περισσότεροι ήταν εκτός στρατεύματος το 1922. Έτσι, δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι τα Τουρκικά σχέδια ήταν άρτια επιτελικά και ιδιαίτερα σύγχρονα στις αντιλήψεις.
Η εκστρατεία του Ελληνικού στρατού στη Μ. Ασία, επιβεβαίωσε την καθοριστική σημασία που διαδραματίζει στην έκβαση των επιχειρήσεων η ύπαρξη ενός οργανωμένου και αποδοτικού συστήματος επιμελητείας. Αποδείχθηκε, λοιπόν, ότι ένας από τους βασικότερους παράγοντες για την επιτυχία μιας επιχείρησης είναι η δυνατότητα υποστήριξης αυτής από πλευράς εφοδιασμού και μεταφορών, διότι επιδρά καταλυτικά στο ηθικό και στην μαχητική αξία του στρατεύματος.
Τα Σώματα Επιμελητείας και Μεταγωγικού, τα οποία συστήθηκαν μετά το 1914, εμφανίζονται οργανωμένα και δοκιμάζονται σε ευρύτατη κλίμακα για πρώτη φορά στην Μικρασιατική Εκστρατεία. Συνεπώς έδρασαν σε μια περίοδο, η οποία υπήρξε πολύ δύσκολη και κρίσιμη για την Ελλάδα, λόγω της εξέλιξης της. Με τις ελλείψεις σε υλικά και εφόδια και τα ανεπαρκή μεταφορικά μέσα, ο Ελληνικός στρατός βρισκόμενος μακριά από την βάση του και σε εχθρικό έδαφος δεν ήταν εύκολο να επιτύχει τον ανεφοδιασμό των πολυάριθμων Μονάδων, οι οποίες ήταν κατανεμημένες σε μεγάλες εκτάσεις και επί ενός μετώπου αναπτύγματος 800 περίπου χιλιομέτρων, ενώ το οδικό δίκτυο ήταν σχεδόν ανύπαρκτο.
Εάν αναλογισθεί κάποιος ακόμα και σήμερα ότι σε μια περιοχή με αυτή την ιδιομορφία, όπως ήταν η Αλμυρά έρημος, στην οποία κινήθηκαν και έδρασαν τα τμήματα της Στρατιάς, λειτούργησε με διάφορες δυσκολίες το σύστημα ανεφοδιασμού και μεταφορών, θα πρέπει αδίστακτα να αναγνωρίσει το μέγεθος και την έκταση των υπηρεσιών που προσέφεραν τα αρμόδια όργανα της επιμελητείας. Ο Ελληνικός στρατός στη Μ. Ασία όχι μόνο δεν βρέθηκε με αφθονία υλικών και εφοδίων, αλλά επιπλέον, αφού εγκαταλείφθηκε από τους συμμάχους, περιήλθε σε δύσκολη θέση, αντιμετωπίζοντας έλλειψη χρημάτων, υλικών και μεταφορικών μέσων. Ο Τουρκικός στρατός αντίθετα, μαχόμενος στην χώρα του και έχοντας κάθε υποστήριξη και βοήθεια από μέρους των ομόδοξων του γηγενών, βρίσκονταν αναντίρρητα και ειδικά από τις αρχές του 1921 σε πλεονεκτική κατάσταση.
Γενικά κατά τους αγώνες τον Ελληνικού στρατού στην Μ. Ασία, η επίλυση του προβλήματος των ανεφοδιασμών και μεταφορών υπήρξε δυσχερέστατη, λόγω των ειδικών συνθηκών κάτω από τις οποίες διεξήχθησαν.
Η κύρια σιδηροδρομική αρτηρία Σμύρνης-Αφιόν Καραχισάρ- Εσκή Σεχήρ- Άγκυρας υπήρξε ο κύριος άξονας, κατά μήκος του οποίου έγιναν οι κύριες επιχειρήσεις των δύο αντιπάλων και υλοποιήθηκαν οι κυριότεροι άξονες εφοδιασμού. Ήταν, δηλαδή, κατά βάση αγώνας συγκοινωνιών, "πόλεμος επί των οδών και δια τις οδούς".
Τα Σώματα επιμελητείας και μεταφορών εργάσθηκαν υπεράνθρωπα και κατάφεραν να ανταποκριθούν στις αποστολέςτους. Η διεύθυνση του IV Επιτελικού Γραφείου της Στρατιάς της διαδικασίας εφοδιασμού, υπήρξε πεφωτισμένη και είχε άριστα οργανωθεί. Αλλά οι εισηγήσεις του Γραφείου αυτού δεν γίνονταν πάντοτε αποδεκτές από την Διοίκηση της Στρατιάς, η οποία απέβλεπε σε στρατηγικούς αντικειμενικούς σκοπούς, μερικές φορές πέραν τόπου, χρόνου και μέσων ανεφοδιασμού. Επιπλέον, η έλλειψη IV Επιτελικών Γραφείων από τα Σώματα Στρατού, πλην του Γ' Σώματος, τα οδηγούσε σε λήψη τακτικών αποφάσεων χωρίς να λάβουν υπόψιν, στον απαραίτητο βαθμό, τις δυνατότητες ανεφοδιασμού. Γενικά το Σώμα της Επιμελητείας και το Σώμα του Μεταγωγικού, παρ' όλες τις αντιξοότητες, τις ελλείψεις και τα ανεπαρκή μέσα μεταφορικών, ανταποκρίθηκαν στην αποστολή τους.
Όσον αφορά το Ελληνικό πυροβολικό κατά τις επιχειρήσεις στη Μ. Ασία, οι γενικές αρχές χρησιμοποίησής του ήταν οι ίδιες με αυτές του Μακεδονικού μετώπου. Η ιδιότυπη μορφή του αγώνα, η έλλειψη των υλικών μέσων, το εκτεταμένο μέτωπο, η έλλειψη συνδέσμων και διαβιβάσεων δεν επέτρεψαν την πλήρη εφαρμογή των μεθόδων που εξήχθησαν από την πείρα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Πλήρης προπαρασκευή πυροβολικού δεν γίνονταν, λόγω δε έλλειψης και μέσων παρατήρησης και πυροβόλων μεγάλου βεληνεκούς, ποτέ σχεδόν δεν εκτελέσθηκε βολή αντιπυρο-βολικού. Επιπλέον, η μεγάλη έκταση του μετώπου και το ανεπαρκές αριθμητικά διατιθέμενο πυροβολικό, δεν επέτρεψε την χρησιμοποίησή του κατά μάζες και την εκτέλεση βολών συγκέντρωσης. Κατά συνέπεια το μεγαλύτερο μέρος του πυροβολικού δίδονταν στις μονάδες πεζικού και χρησιμοποιούνταν το περισσότερο ως πυροβολικό συνοδείας. Στην πρώτη περίοδο των επιχειρήσεων, Μάιος 1919 - Μάρτιος 1921, λόγω έλλειψης σοβαρού αγώνα, το πυροβολικό δεν παρουσίασε αξιόλογη δράση. Οι μετέπειτα επιχειρήσεις της δεύτερης περιόδου, Μάρτιος 1921 - Σεπτέμβριος 1922, στις οποίες τα ελληνικά στρατεύματα άρχισαν να συναντούν δυσχέρειες σταδιακά αυξανόμενες, υποχρεωμένα να μάχονται εναντίον εχθρού οργανωμένου που διέθετε σοβαρά και υπολογίσιμα μέσα πυρός, το πυροβολικό υπέστη μεγάλες δοκιμασίες και οδυνηρές θυσίες για να ανταποκριθεί στην αποστολή του και να εξασφαλίσει στο πεζικό την απαιτούμενη υποστήριξη. Η συνεργασία μεταξύ πυροβολικού και πεζικού είχε καταστεί πλέον δυσχερής, λόγω έλλειψης επαρκών συνδέσμων και διαβιβάσεων.
Το Ιππικό, το οποίο κατά την εποχή εκείνη μπορούσε στις επιθετικές και στις αμυντικές επιχειρήσεις να αποτελέσει μια ταχυκίνητη εφεδρεία, ήταν περιορισμένης δύναμης στην Ελληνική Στρατιά, ανερχόμενο σε μία Μεραρχία Ιππικού μετά τον Σαγγάριο, ενώ αντίθετα ο αντίπαλος διαθέτοντας 5 Μεραρχίες Ιππικού μπόρεσε με άνεση και επιτυχώς να ανταποκριθεί στις στρατηγικές ανάγκες του μεγάλου σε έκταση Μικρασιατικού θεάτρου επιχειρήσεων. Έτσι, η Τουρκική Διοίκηση χρησιμοποίησε σε μέγιστο βαθμό την μάζα και ευκινησία του Ιππικού της, αποστέλλοντάς το πολλές φορές σε μεγάλη απόσταση για την επίτευξη στρατηγικού σκοπού. Κατά βάση το Τουρκικό Ιππικό έδρασε ανεξάρτητο, υπαγόμενο κατευθείαν στην Ανωτάτη Διοίκηση, ενίοτε όμως υπήχθη σε μία Στρατιά ή Σώμα Στρατού, όταν οι τακτικές συνθήκες το επέβαλαν, αλλά με συγκεκριμένη αποστολή σε σχέση με την συνολική μάχη. Γενικά η τακτική του δράση χαρακτηρίζονταν από το στοιχείο του αιφνιδιασμού, την προσβολή των πλευρών του αντιπάλου με ταχύτητα αξιοθαύμαστη και την χρησιμοποίησή του κατά μάζες. Με αυτό τον τρόπο ενεργείας υλοποιούνταν οι αρχές του πολέμου "οικονομία δυνάμεων", "επιθετικό πνεύμα" και "αιφνιδιασμός".
Τα φύλλα χαρτών κλίμακας 1:250.000 που χρησιμοποιήθηκαν από τον Ελληνικό στρατό στην Μικρασιατική εκστρατεία και είχαν ανατυπωθεί το 1919 από την ελληνική Γεωγραφική Υπηρεσία, παρουσίαζαν πολλές ανακρίβειες όσον αφορά τα τοπωνύμια και την πραγματική απεικόνιση της μορφής του εδάφους. Κατά συνέπεια η αναγκαστική χρησιμοποίηση των λανθασμένων εκείνων χαρτών δημιουργούσε διάφορες δυσχέρειες κατά την διεξαγωγή των επιχειρήσεων. Επιπλέον, το πρόβλημα έλλειψης αξιόπιστων χαρτών ήταν πολύ σοβαρότερο για τον Ελληνικό στρατό, γιατί διεξήγαγε επιχειρήσεις σε έδαφος άγνωστο και εχθρικό σε αυτόν.
Επίσης, καθοριστικός παράγοντας στην εξέλιξη των επιχειρήσεων ήταν το επίπεδο ηθικού του Ελληνικού Στρατού. Μέχρι και τις επιχειρήσεις του Σαγγαρίου το ηθικό του Ελλήνων ήταν ακμαίο, μετά όμως υπέστη μείωση συνεχώς επιτεινόμενη. Στο γεγονός αυτό συνετέλεσαν διάφοροι παράγοντες, όπως η ανεπάρκεια των διατιθεμένων δυνάμεων, η υποτίμηση της ισχύος του αντιπάλου, οι βαρύτατες απώλειες, οι δυσχέρειες των ανεφοδιασμών, των διακομιδών και των επικοινωνιών, η κακή μερικές φορές διατροφή και υπόδηση, η άνιση κατανομή του φόρου αίματος, η παράταση της εκστρατείας,η οποία υπερέβη τα ανεκτά όρια της ανθρώπινης αντοχής και η εντύπωση που δημιουργήθηκε στους μαχητές ότι θυσιάζονταν χωρίς σκοπό. Επιπλέον, στην πτώση του ηθικού του στρατού συνετέλεσε ο εθνικός διχασμός, ο οποίος από το 1915 είχε βαθύτατα διαιρέσει τους Έλληνες σε δυο αντιτιθέμενες και αλληλομισούμενες παρατάξεις, τα πάθη των οποίων διοχετεύονταν και στις ευρισκόμενες Ελληνικές δυνάμεις εν εκστρατεία, γεγονός που επηρέασε σημαντικά την μαχητική ικανότητά τους. Έτσι παρατηρείται, ότι κατά την ανάληψη της μεγαλύτερης εθνικής προσπάθειας του νεώτερου Ελληνισμού οι εθνικές δυνάμεις ήταν διχασμένες.
Επί τρία έτη και τέσσερις μήνες διήρκεσε η Μικρασιατική εκστρατεία. Στις περισσότερες επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων η Ελληνική Στρατιά επέτυχε λαμπρές νίκες στο τακτικό πεδίο, δεν μπόρεσε όμως να επιτύχει την στρατηγική νίκη σε καμία περίπτωση. Σε ένα πόλεμο είναι δυνατόν οι μάχες να κερδίζονται ή να χάνονται, δεν κρίνουν όμως την έκβαση του πολέμου. Τον πόλεμο κερδίζει εκείνος από τους αντιπάλους, ο οποίος λαμβάνει τις ορθότερες αποφάσεις επί του στρατηγικού πεδίου και γνωρίζει να υλοποιεί αυτές παρά τις ενδεχόμενες αντιξοότητες. Ίσως ταιριάζει το γνωστό γνωμικό που αποδίδεται στον Κλαούζεβιτς, σύμφωνα με το οποίο ο πόλεμος συντίθεται από ένα σύνολο λαθών και τον κερδίζει εκείνος που κάνει τα λιγότερα λάθη. Το γνωμικό αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται απόλυτα από τα γεγονότα του Ελληνοτουρκικού Πολέμου, 1919-1922, που κέρδισαν οι Τούρκοι, γιατί προφανώς αυτοί έκαναν λιγότερα λάθη από τους αντιπάλους τους.
Η Ελλάδα βρέθηκε ανάμεσα στα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων, πτωχή και εξαντλημένη από τους μακροχρόνιους αγώνες της, εγκαταλείφθηκε στην κρίσιμη φάση από τους προστάτες Συμμάχους της με έντονα τα σημάδια από τον εθνικό διχασμό και αντιμετωπίζοντας έτσι τόσες αντιξοότητες, ήταν επόμενο να καμφθεί και να συντριβεί, παρά τους ηρωισμούς των μαχητών της. Οπωσδήποτε η τελική δυσμενή έκβαση της Μικρασιατικής εκστρατείας, οδήγησε όχι μόνο στον ξεριζωμό του Ελληνισμού της Μ. Ασίας και της Ανατολικής Θράκης, αλλά ενταφίασε στα πεδία των μαχών και την Μεγάλη Ιδέα του Ελληνικού Έθνους. Αυτή την φορά ο παράγοντας τύχη δεν ευνόησε τον Ελληνισμό, όπως και στους Βαλκανικούς Πολέμους. Είναι βέβαιο, ότι η τύχη παίζει σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων, αλλά κάθε άνθρωπος, κάθε λαός είναι ο δημιουργός και ο υπεύθυνος κατά μεγάλο μέρος του πεπρωμένου του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
*Ακτσόγλου, I. "Χρονικό Μικρασιατικού Πολέμου 1919-1922" εκδόσεις Τροχαλία, Αθήνα 1998.
*Ανδρεάδης, Γ. "Η Στρατηγική των Αντιπάλων κατά την Μικρασιατική Εκτσρατεία" άρθρο από το περιοδικό "Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση" έκδοση ΓΕΣ, Σεπτέμβριος 1988.
* Ανδρέας, Βασιλόπαις "Δορύλαιο -Σαγγάριος" εκδόσεις Αγών, Αθήνα 1928.
*Ασημακόπουλος, Ν. "Υποχώρηση Μ. Ασίας 1922" συγγραφή ανέκδοτη από το αρχείο της ΔΙΣ.
*Βουτερίδης, Η. "Η Εκστρατεία πέραν του Σαγγαρίου" Αθήνα 1922.
*Bujac "Les Campagnes de l' Armee Hellenique 1918-1922" Paris 1930.
*Γεραμάνης, Αθ. "Πολεμική Ιστορία Νεωτέρας Ελλάδος, Μικρασιατική Εκστρατεία" Αθήνα 1980.
*ΓΕΣ/ΔΙΣ "Ο Ελληνικός Στρατός εις την Σμύρνη" Αθήνα 1957, ανατύπωση 1990.
*"Επίτομος Ιστορία Εκστρατείας Μικράς Ασίας 1919-1922" Αθήνα 1967, ανατύπωση 1987.
* "Επιχειρήσεις Φιλαδέλφειας - Προύσας - Ουσάκ Ιουνίου - Νοεμβρίου 1921" Αθήνα 1957, ανατύπωση 1991.
*"Επιθετικές Επιχειρήσεις Δεκεμβρίου 1920 - Μαρτίου 1921" Αθήνα 1963, ανατύπωση 1986. * "Επιχειρήσεις Ιουνίου - Ιουλίου 1921" Αθήνα 1964.
* "Επιχειρήσεις προς Άγκυρα" μέρος πρώτο, Αθήνα1965, ανατύπωση 1988. * "Επιχειρήσεις προς Άγκυρα" μέρος δεύτερο, Αθήνα 1965, ανατύπωση 1989. *"Τα προ της Τουρκικής Επιθέσεως Γεγονότα Σεπτέμβριος 1921 - Αύγουστος 19-22" Αθήνα 1960, ανατύπωση 1983.
* "Υποχωρητικοί Αγώνες των Α' και Β' Σωμάτων Στρατού" Αθήνα 1962, ανατύπωση 1987. *"Σύμπτυξις του Γ' Σώματος Στρατού" Αθήνα 1962, ανατύπωση 1989. *"Εφοδιασμοί και Μεταφορές κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922" Αθήνα 1969. *"Θέματα Στρατιωτικής Ιστορίας" Αθήνα 1981.
*Γιαννούλης, Χ. "Θρίαμβος και Τραγωδία του Ελληνικού Στρατού στην Μ. Ασία" άρθρο από το περιοδικό Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση, έκδοση ΓΕΣ, τεύχος Ιουλίου -Αυγούστου 1998. *Γυαλιστράς, Σ. Α "Τα Αίτια της Καταστροφής του 22" Αθήνα 1924.
*Διεύθυνση Πολεμικής Ιστορίας/Τουρκικού ΓΕΕΘΑ "Πόλεμος Τουρκικής Ανεξαρτησίας" τόμος 2ος, μέρος 1ο - 6ο Άγκυρα 1963, μετάφραση Ιωάννη Αλεξάνδρου.
*Δούσμανης, Β. "Η Εσωτερική Όψη της Μικρασιατικής Εμπλοκής" Εκδόσεις Πυρσός, Αθήνα 1928.
*Ζωιόπουλος, Χ. "Ποια τα Αιτία Αποτυχίας της Εκστρατείας του Σαγγαρίου" άρθρο από το περιοδικό "Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση" έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 66, Ιούνιος 1930.
*"Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" τόμος ΙΕ', Εκδοτική Αθηνών 1978.
*Κανελλόπουλος, Κ. "Κριτικές Μελέτες στο Πεδίο της Στρατηγικής" άρθρο από το περιοδικό Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση, έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 1, Ιανουάριος 1953.
*"Η Μικρασιατική Ήττα" Αθήνα 1936.
*Καράσσος, Δ. "Ο Μικρασιατικός Πόλεμος" τόμος 1ος, 2ος Αθήνα 1968. *Κορόζης, Α. "Ελληνοτουρκικοί Αγώνες και Φίλιες κατ' Επιταγή 1914-1940" Αθήνα 1967. *Λαχανόκαρδος, Ε. "Νέο άπλετο Φως στην Μικρασιατική Καταστροφή και ο Στρατηγός Λούφας" Αθήνα 1928.
*Μαζαράκης, Αλεξ. - Αινιάν "Απομνημονεύματα" Αθήνα 1948.
*"Έκθεσις Ανακριτικής Επιτροπής Επιχειρήσεων Μ. Ασίας Αύγουστος 1922" εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1976.
*Μοσχόπουλος, Κ. "Έκθεσή του Πρόεδρου της Επιτροπής έπι των Δοσίλογων, Αφορώσα τα Αίτια της Καταστροφής του Στρατού και της Ήττας εν Μ. Ασία".
*Μουζαφέρ, Βεφίκ "Το Τουρκικό Ιππικό και οι Επιδρομές αυτού κατά τον Πόλεμο της Ανε-
ξαρτησίας" άρθρο από το περιοδικό Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση, έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 74, Φεβρουάριος 1931.
*Μπουλαλάς, Κλεάν. "Η Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922" Αθήνα 1959.
*Παναγάκος, Π. "Συμβολή εις την Ιστορία της Δεκαετίας 1912-1922" Αθήνα 1961.
*Πανταζής, Κ. "Συμβολή εις την Ιστορία της Μικρασιατικής Εκστρατείας 1919-1922" εκδόσεις Δωδώνη.
*Παπαστρατηγάκης, Μ. "Ο Αρχιστράτηγος Χατζανέστης" Αθήνα 1927.
*Παρασκευόπουλος, Λεων. "Αναμνήσεις 1896-1920" τομ. Β' Αθήνα 1935.
*Πάσσαρης, Μ. "Διάσπασις, Διάλυσις, Αιχμαλωσία" Αθήνα 1934.
*Πασάς, I. "Η Αγωνία ενός Έθνους" έκδοση 2η, Αθήνα 1928.
*Σακελλαρόπουλος, Κ. "Η Σκιά της Δύσεως" εκδόσεις Αετός, Αθήνα 1954.
*Σβολόπουλος, Δ. "Ο Ιστορικός Δισταγμός του 1922" εκδόσεις Βασιλείου, Αθήνα 1929.
*Smith, Michael Llewellyn "Ionian Vision Greece in Asia Minor 1919-1922" London 1998.
*Σπυρίδων,Γ. "Η Μικρασιατική Εκστρατεία Όπως την Είδα" Αθήνα 1957.
*Σπυρόπουλος, Ν. "Η Μ. Ασία ως Θέατρο Πολέμου" άρθρο από το περιοδικό "Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση" έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 78, Ιούνιος 1931.
* "Επιχειρήσεις Ελληνικού Στράτου στην Μ. Ασία κατά τον Μάρτιο 1921 και Συναγόμενα εξ' αυτών Χρήσιμα Διδάγματα" άρθρο από το περιοδικό Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση, έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 89, Μάιος 1932.
* "Επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού προς Σαγγάριο - Άγκυρα" άρθρο από το περιοδικό "Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση" τεύχος 91 Ιούλιος 1932, έκδοση ΓΕΣ.
* "Υποχώρηση Γ Σώματος Στρατού από την Μ. Ασία" άρθρο από το περιοδικό Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση, έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 93, Σεπτέμβριος 1932, τεύχος 94 Οκτώβριος 1932.
* "Επιχειρήσεις Αυγούστου 1922" άρθρο από το περιοδικό Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση, έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 104-105, Αύγουστος - Σεπτέμβριος 1933, τεύχος 110 Φεβρουάριος 1934, τεύχος 111 Μάρτιος 1934.
*Στρατηγός, Ξ. "Η Ελλάδα στην Μικρά Ασία" Αθήνα 1925.
*Τρικούπης, Ν. "Διοίκησις Μεγάλων Μονάδων εν Πολέμω 1918-1922" Αθήνα 934.
*Φαχρή, Αϊκούτ "Οι Μάχες της Κιουτάχειας και Εσκή Σεχήρ κατά τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας" μετάφραση Ιορ. Δημητριάδης, άρθρο από το περιοδικό Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση, έκδοση ΓΕΣ, τεύχος 139-140 Ιούλιος - Αύγουστος 1936, τεύχος 143-144 Νοέμβριος - Δεκέμβριος 1936, τεύχος 3 Μάρτιος 1937.
*Χάριγκτον "Έκθεση του Στρατηγού Χάριγκτον για τα Αίτια της Συμμαχικής Αποτυχίας στην Ανατολή" αρχείο Πρόξενου Α. Ανινου, Κωνσταντινούπολη 1923, Ε.Λ.Ι.Α.
*Χρυσοχόου, Α. "Το Ελληνικό Ιππικό κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία" Αθήνα 1934.
*Χουλουσί, Μπαϋκότς "Η Μάχη του Σαγγαρίου κατά τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας" μετάφραση Γραφείο ΙΙΙ Α/ΔΙΣ, άρθρο από την Τουρκική Στρατιωτική Επιθεώρηση, τεύχος 63, Σεπτέμβριος 1944.
ΠΗΓΗ :
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: Στρατιωτική Επιθεώρηση MAP. - ΑΠΡ. 2003
http://www.egolpion.com/epixeiriseis-minorasia.el.aspx
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων (1912), ιερό καθήκον επιτάσσει αναφορά σε μια από τις πιο ηρωικές μορφές που κυριάρχησαν σε αυτούς, του Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη.
***
Γεννήθηκε στην Ύδρα το 1855. Καταγόταν από αρχοντική ναυτική οικογένεια και ακολουθώντας την ναυτική της παράδοση, το 1873 κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό, στο Ναυτικό Σχολειό. Απεβίωσε στις 22 Αυγούστου1935στο Παλαιό Φάληρο και ενταφιάστηκε, κατόπιν επιθυμίας του, στον οικογενειακό τους τάφο στην Ύδρα. Το όνομά του έχει δοθεί μέχρι σήμερα σε 4 πλοία του Πολεμικού Ναυτικού: Στο τελευταίο από αυτά, τη φρεγάτα «Κουντουριώτης» ο θυρεός της, φέρει το Σταυρό και από κάτω την ημισέληνο με τη φράση «ΠΛΕΩ ΜΕΘ' ΟΡΜΗΣ ΑΚΑΘΕΚΤΟΥ»,η οποία αναγραφόταν στο σήμα που έστειλε ο ΝαύαρχοςΚουντουριώτης, κατά την καταδίωξη του Τουρκικού Στόλου στη Ναυμαχία της Έλλης. Ο Σταυρός επί της ημισελήνου συμβολίζει την νίκη του ορθοδόξου Ελληνικού έθνους επί του Τουρκικού.
***
Με την έκρηξη του Α' Βαλκανικού Πολέμου (5-10-1912), ο Ελληνικός Στόλος επιθεωρείται στο Φάληρο από τον Βασιλέα Γεώργιο Α και τον Πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο. Εκεί, διαβάζεται η διαταγή προαγωγής του Παύλου Κουντουριώτη σε Υποναύαρχο και ορισμού του ως Αρχηγού του Στόλου του Αιγαίου. Αυτός πρωτοστάτησε στην απελευθέρωση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου, και με τις δύο αποφασιστικές ναυμαχίες της Έλλης(3 Δεκεμβρίου1912) και της Λήμνου(5 Ιανουαρίου1913), έτρεψε τον Οθωμανικό Στόλο σε φυγή εξαναγκάζοντάς τον να επιστρέψει και να κλειστεί στα Στενά. Έτσι εξασφαλίστηκε η ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.
Αυτά είναι ευρέως γνωστά, αλλά υπάρχουν και άγνωστες πτυχές, της λιτής και ασκητικής ζωή του, τις οποίες και οφείλουμε να αναδείξουμε.
***
Αντί να τον περιγράψουμε εμείς, παραθέτουμε το τηλεγράφημα που έστειλε ο Τούρκος Υπουργός Ναυτικών στον Αρχηγό του τουρκικού στόλου, πριν από τη ναυμαχία της Έλλης.
Επί του Αβέρωφ θα επιβαίνει, όπως πληροφορούμαι, ο αρχηγός του ελληνικού στόλου, ο Κουντουριώτης, άριστος αξιωματικός, με πείρα, με θάρρος και πλείστες άλλες ναυτικές αρετές. Ο Κουντουριώτης είναι εκ των αρίστων αξιωματικών.
Ο Υπουργός των Ναυτικών
Μαχμούτ Μουκτάρ
***
Υπήρξε :
Δυο φορές, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. 1924 -1925 και 1929.
Δυο φορές, Αντιβασιλέας. 1920 και 1921-1922.
Αρχηγός του ελληνικού στόλου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Ο πρώτος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού που του απονεμήθηκε ο βαθμός του Υποναυάρχου (1911).
Ο πρώτος Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (1912).
Ο πρώτος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού που του απονεμήθηκε ο βαθμός του Αντιναυάρχου (1913)
Ο πρώτος κυβερνήτης ελληνικού πολεμικού, του εύδρομου "Μιαούλης", που έκανε για πρώτη φορά (1901) υπερπόντιο εκπαιδευτικό πλου, των Ναυτικών Δοκίμων, στην Αμερική, διαπλέοντας επί τέσσερις μήνες τον Ατλαντικό σχεδόν αποκλειστικά με πανιά.
Υπουργός των Ναυτικών σε τρεις διαφορετικές κυβερνήσεις (1916, 1917 και 1919).
Υπασπιστής του Βασιλέα Γεωργίου Α (1908).
***
Αξιομνημόνευτα είναι τα περιστατικά που δείχνουν τη βαθειά πίστη του στο Θεό.
ü Το ξημέρωμα της 3 Δεκεμβρίου 1912, πριν αποπλεύσει για τη ναυμαχία της Έλλης, έστειλε στην Κυβέρνηση το ιστορικό «σήμα επίθεσης»:
"Μέ τήν δύναμιν του Θεού, τάς ευχάς τού Βασιλέως μας και έν ονόματι του δικαίου καί μέ τήν πεποίθησιν της νίκης, πλέω μεθ' ορμής ακαθέκτου εναντίον του εχθρού του Γένους"
ü Στις 26 Ιουνίου του 1913, το αντιτορπιλικό «Δόξα» κατέπλευσε στον όρμο της Καβάλας και κατέλαβε την πόλη. Στις 27 Ιουνίου1913, ο Ναύαρχος Κουντουριώτης με το επιτελείο του, μέσα σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα αποβιβάζεται και πηγαίνει στο Διοικητήριο και στην Εκκλησία όπου παρίσταται στη δοξολογία που ψάλλεται για την απελευθέρωσή της. Το ίδιο απόγευμα στέλνει από το θωρηκτό «Αβέρωφ» ένα αξέχαστο ραδιοτηλεγράφημα:
"Εξ Αβέρωφ τη 27 Ιουνίου1913, ώρα 5 και 30' μμ. Σήμερον επισήμως προκηρύχθη η κατάληψις της Καβάλας. Εκαθαρίσαμεν τα περίχωρα από τους κομιτατζήδες και ικανούς Βουλγάρους στρατιώτας αδέσποτους. Ο ενθουσιασμός είναι μέγιστος. Οι Τούρκοι συμμετέχουσι πλήρως αυτού. Κουντουριώτης."
ü Στις 15 Νοεμβρίου 1926, στην Αθήνα, συνέταξε ιδιόχειρα τη Διαθήκη του. Αυτή δημοσιεύτηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών, την 22 Μαΐου 1936, δια του υπ. Αριθ.1784/1936 Πρακτικού και κηρύχτηκε κυρία με την 4755/1936 Απόφασή του
Η Διαθήκη μου
"Έζησα πιστός εις την Χριστιανικήν Θρησκείαν και εις την Ανατολικήν Ορθόδοξον Ελληνικήν Εκκλησίαν. Ηγάπησα δι όλης της ψυχής μου την Πατρίδαν μου. Κατά το μέτρον των δυνάμεων μου και τη βοηθεία του Θεού εξετελεσα το καθήκον μου. Ατενίζω ήρεμος την κρίσιν της ιστορίας
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..Όλη μου η στοργή ανήκει εις την Ύδραν , όλη μου η ψυχή εύχεται προς τον Θεόν διαπύρως να φυλάττει την Ελλάδα.
Εν Αθήναις 15 Νοεμβρίου 1926
Παύλος Κουντουριώτης "
***
Αιωνία του η μνήμη !
Αλεξανδρούπολη Αύγουστος 2012
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
Τὰ γεγονότα δείχνουν ὅτι ἐκτὸς τῶν ἄλλων ἔχουμε δυστυχῶς καὶ τεράστιο κενὸ στὸν ζωτικότατο γιὰ τὸ λαό μας χῶρο τῆς ὑγείας. Ἐπισημαίνοντας τὴ θλιβερὴ αὐτὴ κατάσταση ὁ δήμαρχος Ἀμαρουσίου καὶ πρόεδρος τοῦ Ι.Σ.Α. (Ἰατρικοῦ Συλλόγου Ἀθηνῶν) κ. Γιῶργος Πατούλης εἶπε κατὰ τὴ Σύνοδο τῶν «Γιατρῶν τοῦ κόσμου», ποὺ διοργανώθηκε γιὰ πρώτη φορὰ φέτος στὴν Ἑλλάδα: Ἡ κυβερνητικὴ πολιτικὴ ὑγείας «δημιούργησε ἕνα θνησιγενὴ φορέα πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τὸν Ε.Ο.Π.Υ.Υ., ποὺ ἀπέκλεισε χιλιάδες ἀνασφάλιστους συμπολίτες μας ἀπὸ τὴν πρόσβαση σὲ ὑπηρεσίες Ὑγείας καὶ δὲν ἔλαβε ὑπ’ ὄψιν του τὸ ἐκρηκτικὸ πρόβλημα ποὺ προκαλεῖ στὴ Δημόσια Ὑγεία ἡ παράνομη μετανάστευση, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ὑπάρξει μιὰ κατακόρυφη αὔξηση στὴν ἐμφάνιση τῶν μεταδιδομένων νόσων. Ἡ ὑποβάθμιση ποὺ ἔχει ὑποστεῖ ἡ δημόσια ὑγεία τὰ τελευταῖα δύο χρόνια εἶναι ἄνευ προηγουμένου».
Στὴν ἀνεπάρκεια αὐτὴ τῆς πολιτείας νὰ στηρίξει τοὺς ἀνασφάλιστους καὶ ἀδύναμους πολίτες ὁ κ. Πατούλης ἀναφέρθηκε στὶς πρωτοβουλίες ποὺ ἀνέλαβε ὁ Ἰατρικὸς Σύλλογος Ἀθηνῶν συνεργαζόμενος μὲ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. «Ἀξιοποιώντας», εἶπε, «τὸ περίσσευμα ἀνθρωπιᾶς καὶ τὴ διάθεση ἐθελοντικῆς προσφορᾶς τῶν συναδέλφων δημιουργήσαμε τὸ ἰατρεῖο τῆς Κοινωνικῆς Ἀποστολῆς, ποὺ παρέχει σὲ ἑκατοντάδες ἀνασφάλιστους συνανθρώπους μας δωρεὰν ὑπηρεσίες πρωτοβάθμιας Ὑγείας ἀλλὰ καὶ φάρμακα, ἐνῶ παράλληλα διοργανώνουμε ἀποστολὲς ἰατρικοῦ προσωπικοῦ καὶ ἰατροφαρμακευτικοῦ ὑλικοῦ στὰ ἀκριτικά μας νησιά, ὅπου ἡ ἀπουσία τοῦ κράτους εἶναι διαχρονική». Ἤδη ἡ Σύμη, ἡ Χάλκη, ἡ Νίσυρος, τὸ Καστελόριζο, ἡ Γαῦδος, τὸ Ἀγαθονήσι, οἱ Λειψοί, οἱ Ἀρκοὶ κ.ἄ. δέχθηκαν τὶς χριστιανικὲς αὐτὲς ἐπισκέψεις ὁμάδος ἰατρῶν μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν Γενικὸ Διευθυντὴ τῆς ΜΚΟ «Ἀποστολὴ» τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν κ. Δήμτσα καὶ τὸν πρόεδρο τοῦ Ι.Σ.Α. κ. Πατούλη, ὁ ὁποῖος ἀπαντώντας στὴν ἔκκληση βοηθείας τῶν ἀκριτικῶν νησιῶν μας εἶπε: «Δὲν εἶναι δυνατὸν οἱ ἀκρίτες τῶν νησιῶν μας νὰ ἔχουν αὐτὴ τὴν ἀγωνία γιὰ τὸ ἂν θὰ ζήσουν ἢ θὰ πεθάνουν, κάθε φορὰ ποὺ ἀρρωσταίνουν. Ἔχουν ἤδη πολλὲς ἀγωνίες, αὐτὴ πρέπει νὰ καλυφθεῖ (...). Οἱ θέσεις τῶν γιατρῶν σὲ ἄγονα νησιὰ πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ καλυφθοῦν ἄμεσα». Στὴ συνέχεια ὁ κ. Πρόεδρος τοῦ Ι.Σ.Α. ἐξήγησε πῶς θὰ κινηθεῖ.
Τέτοιες χριστιανικὲς πρωτοβουλίες ἔμπρακτης ἀγάπης ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ τοῦ Ι.Σ.Α. ἔχουν πλούσια τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ἀνακουφίζουν ἀφάνταστα τὸν λαό μας καὶ τοῦ ἀναπτερώνουν τὶς ἐλπίδες γιὰ ἕνα καλύτερο αὔριο. Τιμοῦν δὲ ἰδιαίτερα καὶ ὅσους πρωτοστατοῦν στὶς πρωτοβουλίες αὐτές.
ΠΗΓΗ: Περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ», Τεύχος 2050.
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...