Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859 και πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου 1943 στην Αθήνα. Ήταν ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός λογοτεχνίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, με σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Αποτέλεσε κεντρική μορφή της λογοτεχνικής γενιάς του 1880, πρωτοπόρος, μαζί με τον Νίκο Καμπά και τον Γεώργιο Δροσίνη, της αποκαλούμενης Νέας Αθηναϊκής (ή Παλαμικής) σχολής.
Ο Κωστής Παλαμάς ήταν ένας από τους πολυγραφότατους Έλληνες λογοτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους. Δημοσίευσε συνολικά σαράντα ποιητικές συλλογές καθώς κριτικά έργα και ιστορικά δοκίμια, συγκριτολογικές μελέτες και βιβλιοκριτικές.
Λίγοι γνωρίζουν ότι έγραψε και ένα δραματικό θεατρικό έργο την «Τρισεύγενη» (1903) και ότι ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας αρκετές φορές. Σήμερα το όνομά του φέρει αίθουσα εκθέσεων του πολυχώρου Τεχνόπολις στο Γκάζι.
Η κηδεία του έγινε στις 28 Φεβρουαρίου με την συμμετοχή χιλιάδων Αθηναίων και τον Άγγελο Σικελιανό να απαγγέλλει το «Ηχήστε οι Σάλπιγγες». Κατοχικές δυνάμεις έδωσαν το παρόν, κάτι που δεν εμπόδισε το συγκεντρωμένο πλήθος να ψάλλει τον Εθνικό Ύμνο και να μετατρέψει την κηδεία του μεγάλου μας ποιητή σε μεγαλειώδη εκδήλωση Εθνικής αντίστασης.
Πηγή: Περί Πάτρης
Η ελληνική Εθνική Αντίσταση άρχισε από τις πρώτες ημέρες της εχθρικής κατοχής. Αναπτύχθηκε βαθμιαία με τη δημιουργία αντιστασιακών οργανώσεων, οι οποίες αρχικά δρούσαν ως οργανώσεις πληροφοριών – δολιοφθορών, κυρίως στην περιοχή των Αθηνών. Μετέπειτα με τη δημιουργία ένοπλων ομάδων, εμφανίστηκε ο αντάρτικος στρατός με ευρύτερη παρουσία και δράση στην ύπαιθρο.
Οι κυριότερες Ένοπλες Αντιστασιακές Οργανώσεις (ΕΑΟ) ήταν:
1. ο ΕΔΕΣ (Ελληνικός Δημοκρατικός Εθνικός Στρατός) με τη στρατιωτική του οργάνωση ΕΟΕΑ (Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών),
2. το ΕΑΜ (Ελληνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) με τη στρατιωτική του οργάνωση ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός),
3. η ΕΚΚΑ (Εθνική Και Κοινωνική Απελευθέρωση) που συγκρότησε το 5/42 Σύνταγμα.
Παράλληλα με αυτές τις Αντιστασιακές Οργανώσεις, οι οποίες είχαν οργανωμένες ένοπλες ομάδες, δρούσαν και οργανώσεις δολιοφθορών – πληροφοριών, όπως η «Μπουμπουλίνα», ο «Όμηρος», ο «Ζευς», ο «Κόδρος», η «Τρίαινα», η «ΡΑΝ» και πολλές άλλες. Εκτός από τις ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις είχαν συσταθεί στον ελλαδικό χώρο και συμμαχικές οργανώσεις κατασκοπείας και δολιοφθορών. Χαρακτηριστικά αναφέρονται η «Φορς 133» και «ο Μήδας».
Το 1942 στον ελλαδικό χώρο συγκροτήθηκε η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή (ΒΣΑ). Σκοπός της ήταν η οργάνωση των αντιστασιακών ομάδων καθώς και η υποστήριξή τους σε θέματα εφοδιασμού. Από το 1943 και μετά μετονομάζεται σε Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή (ΣΣΑ), εφόσον πλέον συμμετέχουν σε αυτή και Αμερικανοί.
Η δράση των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων είχε διπλό στόχο. Ο ένας στόχος ήταν να δεσμεύουν το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό εχθρικών στρατευμάτων και ο άλλος να φέρουν εις πέρας ειδικές επιχειρήσεις που ζητούσαν οι Σύμμαχοι, συντονισμένες και συγχρονισμένες με τα στρατηγικά τους σχέδια.
Οι μέθοδοι του ανταρτοπόλεμου που χρησιμοποιούσαν οι αντιστασιακές ομάδες δημιουργούσαν ιδιαίτερα προβλήματα στις δυνάμεις κατοχής. Άλλωστε η εδαφική διαμόρφωση της Ελλάδας προσφέρεται για ανταρτοπόλεμο. Η ελληνική εθνική αντίσταση κατάφερε με την επιτυχή δράση της να καθηλώσει στην Ελλάδα 300.000 στρατιώτες του Άξονα.
Όσο αναφορά τις ειδικές επιχειρήσεις που ζητούσαν οι Σύμμαχοι, τρεις ήταν οι σπουδαιότερες:
Η πρώτη ήταν η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου το Νοέμβριο του 1942, η οποία ήταν γνωστή στο Συμμαχικό Στρατηγείο του Καϊρου ως επιχείρηση Χάρλιγκ.
Η δεύτερη ήταν μία σειρά επιχειρήσεων το καλοκαίρι του 1943 για την υποστήριξη των συμμαχικών αποβάσεων στην Ιταλία και την παραπλάνηση των Γερμανών σχετικά με την τοποθεσία της συμμαχικής απόβασης, που ήταν γνωστή με την κωδική ονομασία «Άνιμαλς» (ζώα).
Η τρίτη ήταν η επιχείρηση για την παρενόχληση της γερμανικής οπισθοχώρησης από την Ελλάδα το Σεπτέμβριο του 1944, που ήταν γνωστή με την κωδική ονομασία «Κιβωτός του Νώε» ή «Κιβωτός».
Ο Ιερός Λόχος συγκροτήθηκε το Σεπτέμβριο του 1942 στη Μέση Ανατολή με την αρχική ονομασία «Λόχος Επιλέκτων Αθανάτων», από εθελοντές αξιωματικούς όλων των Κλάδων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, που διέφυγαν από την υπόδουλη Ελλάδα. Σκοπός τους ήταν να πολεμήσουν τα στρατεύματα του Άξονα και να συμβάλουν στην απελευθέρωση της Πατρίδας. Προσωρινός Διοικητής ορίστηκε ο Επίλαρχος Αντώνιος Στεφανάκης.
Στις 15 Σεπτεμβρίου ανέλαβε τη διοίκηση του Λόχου ο Συνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες. Με ενέργειά του μετονομάστηκε η μονάδα σε «Ιερός Λόχος», καθιερώθηκε ιδιαίτερο έμβλημα με τη ρήση «Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ» και άρχισε η εκπαίδευσή του στις καταδρομικές επιχειρήσεις.
Το πρώτο τμήμα του Ιερού Λόχου που έλαβε μέρος σε καταδρομικές επιχειρήσεις, ήταν μια ομάδα από 8 αξιωματικούς, με επικεφαλής τον Αντισμήναρχο Αλεξανδρή Γεώργιο, το οποίο έδρασε από 17 Νοεμβρίου 1942 μέχρι 27 Ιανουαρίου 1943 στην Κυρηναϊκή.
Από τις 27 Ιανουαρίου μέχρι τις 17 Απριλίου 1943, ο Ιερός Λόχος συμμετείχε σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Βόρειο Αφρική και στη συνέχεια μέχρι τις 4 Μαΐου 1945 διεξήγαγε συνεχείς καταδρομικές επιχειρήσεις στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους και της Δωδεκανήσου (Μυτιλήνη, Σάμο, Σύμη, Μύκονο, Νίσυρο, Τήνο, Ρόδο, Αλιμιά, Μήλο κ.α.) και συντέλεσε στην απελευθέρωση της Δωδεκανήσου.
Οι απώλειες του Ιερού Λόχου, από τη συγκρότησή του μέχρι το τέλος των επιχειρήσεων στη Δωδεκάνησο, ανήλθαν σε 17 νεκρούς (12 αξιωματικούς και 5 οπλίτες), 58 τραυματισθέντες (32 αξιωματικούς και 26 οπλίτες), 3 αγνοούμενους και 29 αιχμαλώτους.
Οι γενναίοι Ιερολοχίτες, για την προσφορά τους στο συμμαχικό αγώνα και την απελευθέρωση των νησιών του Αιγαίου, τιμήθηκαν με πλήθος ηθικών αμοιβών και απονεμήθηκε στη θρυλική μονάδα τους η Πολεμική Σημαία.
Τέλος, στις 7 Αυγούστου 1945, η Σημαία του Ιερού Λόχου παρασημοφορήθηκε με τον Ταξιάρχη Αριστείου Ανδρείας και τον Πολεμικό Σταυρό Α΄ Τάξεως και παραδόθηκε σε φρουρά Ευελπίδων οι οποίοι την εναπόθεσαν στο Μουσείο της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων. Από τότε, καταγράφηκε οριστικά πλέον, ως μία από τις αξιολογότερες ελληνικές μονάδες της Μέσης Ανατολής και ως πρόδρομος των μετέπειτα Μονάδων Καταδρομών του Ελληνικού Στρατού.
Το ρολόι στην εκκλησιά του χωριού σταμάτησε στις 2.43. Οι κάννες από τα γερμανικά πολυβόλα που ήταν στημένα περιμετρικά στη τοποθεσία Ράχη του Καππή, ακόμη κάπνιζαν. Κάποιοι λοχίες μαζί με 2-3 αξιωματικούς και μερικούς στρατιώτες, πατούσαν ανάμεσα στα εκατοντάδες άψυχα κορμιά, και έψαχναν για κάποιο σημάδι ζωής. Έβριζαν στα γερμανικά επειδή λέρωναν τις καλογυαλισμένες αρβύλες τους όπως περπατούσαν μέσα σε ποτάμια ζεστού ακόμη αίματος. Όταν εντόπιζαν κάτι να κινείται, να αργοσαλεύει, να σφαδάζει από τον πόνο, πήγαιναν από πάνω του και το εκτελούσαν. Μια ριπή, η χαριστική βολή για να μη γλυτώσει κανείς. Για να είναι σίγουροι ότι όλοι οι Καλαβρυτινοί άνδρες θα πεθάνουν...
Εξάλλου πολλοί λένε ότι ήταν απόφαση κατευθείαν από την Καγκελαρία. “Για κάθε έναν νεκρό Γερμανό στρατιώτη θα εκτελούνται 50 άμαχοι”
Βόρειοδυτική Πελοπόννησος 13 Δεκεμβρίου 1943 ημέρα Δευτέρα. Η επιχείρηση της Βέρμαχτ με την κωδική ονομασία ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ (Unternehmen Kalawrita) ,μόλις έχει τελειώσει. Και έχει στεφθεί με άκρα επιτυχία για το γερμανικό στρατό. Οι Ορεινοί κυνηγοί και το 68ο σώμα στρατού θα πρέπει να ένιωθαν ευτυχισμένοι. Μπορεί να μην είχαν συλλάβει κανένα αντάρτη η Εγγλέζο, αλλά τουλάχιστον έκαψαν από τα θεμέλια όλα τα χωριά του Χελμού που τους βοηθούσαν...
Καλάβρυτα σήμερα. Ένας λόφος γεμάτος δάκρυα. Ένας λόφος που σε πονά και μόνο να γυρίσεις το κεφάλι σου να τον δεις. Ένας πέτρινος σταυρός, και το άγαλμα μιας μητέρας που πενθεί τον άνδρα και τα παιδιά της, Μιας μητέρας που η ψυχή της έχει πετρώσει...
Το Onalert σας παρουσιάζει σήμερα τι απέγιναν οι Γερμανοί ναζί αξιωματικοί που δολοφόνησαν εν ψυχρώ περισσότερους από 700 άνδρες, ηλικίας 14 ετών και άνω. Που κατέσφαξαν, όλα τα αρσενικά του χωριού των Καλαβρύτων. Από όλο το χωριό γλύτωσαν μόνο 15 άνδρες πού είχαν την τύχη, στην αρχή να θαφτούν κάτω από δεκάδες πτώματα κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης, και αργότερα την ψυχραιμία να κρατηθούν ακίνητοι, όταν οι Γερμανοί περνούσαν από πάνω τους και άδειαζαν τους γεμιστήρες σε ότι κουνιόταν.
Κανένας Γερμανός αξιωματικός της Unternehmen Kalawrita δεν λογοδότησε ποτέ σε κανένα διεθνές δικαστήριο σε καμία δίκη. Και η ανώτερη ποινή που επιβλήθηκε ήταν εκείνη των 3 χρόνων. Τρία χρόνια για 1000 ψυχές...
Νταίνερτ (Döhnert) και όχι Τένερ ονομαζόταν ο μεταφραστής των Γερμανών κατά την διάρκεια της επιχείρησης. Πρόκειται για το πρόσωπο που περισσότερο εντυπώθηκε στην μνήμη όσων επέζησαν, ήταν όμως ένας απλός Δεκανέας, ανήκε δε στον λόχο Σόμπερ. Για να αποδώσουμε τα Καίσαρος Κάισαρι η ιεραρχία εκείνη την αποφράδα ημέρα είχε ως εξής:
68 χρόνια μετά καμία γερμανική τράπεζα η γερμανική κυβέρνηση πέρα από κάποια συγνώμη δεν έχει αποζημιώσει κανένα θύμα γερμανικής θηριωδίας και εγκλήματος πολέμου στην Ελλάδα.
Πηγή: OnAlert.gr
Ο πάνδημος χαρακτήρας που πήρε η υποδοχή των πρώτων τραυματιών του πολέμου του 1940 εντυπωσίασε τους Έλληνες και τους ξένους ανταποκριτές. Ποτέ άλλοτε οι δρόμοι της Αθήνας δεν είδαν τόσο κόσμο, από τις χιλιάδες που ξεχύθηκαν για να προϋπαντήσουν, να ζητωκραυγάσουν και να ενθαρρύνουν τα πρώτα παλικάρια που έφταναν στην Ελληνική πρωτεύουσα. Ήταν 18 Νοεμβρίου 1940 όταν έφθανε στον Σταθμό Λαρίσης το πρώτο νοσοκομειακό τρένο, ειδικά διασκευασμένο για την μεταφορά τραυματιών. Συνέβη τότε το Ελληνικότατο και απρόσμενο. Δεκάδες χιλιάδες λαού στήθηκαν κατά μήκος των οδών απ’ όπου θα περνούσε η πομπή των ασθενοφόρων. Οι ανθοπώλες της Ομονοίας και του Συντάγματος, μοίραζαν δωρεάν τα λουλούδια τους στον κόσμο και σ’ όλη την διαδρομή τα αυτοκίνητα με τους τραυματίες «ερραίνοντο μια άνθινη βροχή».
«Άρατε πύλας, καταφθάνουν εις την πρωτεύουσαν νικηταί και τροπαιούχοι οι τραυματίαι της εποποιίας της Πίνδου, της Μοράβας και του Ιβάν», έγραφαν οι εφημερίδες και οι επίσημοι που προσπαθούσαν να φτάσουν στον Σταθμό, απορούσαν πώς κινητοποιήθηκε τόσος κόσμος.
Δεν το είχαν γράψει οι εφημερίδες και δεν είχε ανακοινωθεί από το ραδιόφωνο μέχρι το μεσημέρι. Η είδηση κυκλοφόρησε από στόμα σε στόμα και συγκλόνισε τους πάντες μετά τις τρεις το απόγευμα. Παρέμεινε δε μυστήριο πώς κυκλοφόρησε παντού η φράση «φτάνουν οι λαβωμένοι». Γέροντες, νέοι, γερόντισσες, κορίτσια και παιδιά.
Από την μια γιόρταζαν τις ευχάριστες ειδήσεις για επέλαση των Ελληνικών στρατευμάτων προς την Κορυτσά και από την άλλη έτρεχαν να συμπαρασταθούν στα πρώτα παλικάρια που έφταναν πληγωμένα από το μέτωπο. Στις τέσσερις το απόγευμα η οδός Δηλιγιάννη και τα υψώματα μπροστά από τον Σταθμό, πλημμύρισαν! Απόλυτη και ευλαβική σιγή επικράτησε για λίγα λεπτά για να ακολουθήσει ένα ασυγκράτητο παραλήρημα.
H οδός Σταδίου, στη σειρά τα ασθενοφόρα και πλήθος κόσμου.
Αλλά η ανθρωποπλημμύρα απλώθηκε στην Αγίου Κωνσταντίνου, έφτασε στην Ομόνοια, γέμισε την Σταδίου και από εκεί μέσω της πλατείας Συντάγματος έφτανε αδιάσπαστη μέχρι τα στρατιωτικά νοσοκομεία στους Αμπελοκήπους και στον Ερυθρό Σταυρό. Ήταν πρωτοφανές το θέαμα. Όσα ασθενοφόρα διέθετε η πρωτεύουσα, ο Πειραιάς, οι γύρω δήμοι και οι κοινότητες σχημάτισαν μια μεγάλη ουρά, ένα καραβάνι, προσπαθώντας να διασχίσουν την οδό Σταδίου που ήταν γεμάτη κόσμο ο οποίος ζητωκραύγαζε με πρωτοφανή ενθουσιασμό. Ξαφνικά άρχισαν να πετάγονται υπάλληλοι και καταστηματάρχες ρίχνοντας στα οχήματα και στον κόσμο γλυκίσματα, τσιγάρα και κουφέτα. Τα συγκινητικά στιγμιότυπα, με γέρους να αδειάζουν τις τσέπες τους μέσα στα αυτοκίνητα, γριές να ψάλλουν εκκλησιαστικούς ύμνους και σχεδόν όλους να επικαλούνται την βοήθεια της Παναγίας για την υγεία των τραυματιών, καταγράφηκαν στον Τύπο με κάθε λεπτομέρεια.
Η ψυχολογία του Ελληνικού λαού τέθηκε στο μικροσκόπιο. Ποιός ήταν όλος αυτός ο κόσμος, στο μέτωπο και στα μετόπισθεν, που φούντωνε από υπερηφάνεια, σκαρφάλωνε στο ύψωμα του Ιβάν όταν οι Ιταλοί έριχναν καταιγιστικά πυρά ή έψαχνε λόγο για να πεταχτεί στον δρόμο και να γκρεμίσει τα τείχη για να υποδεχτεί τους ήρωές του; Την απάντηση έδωσε τις ίδιες ημέρες ο Π. Παλαιολόγος: «Είναι αυτός που γνωρίσαμε σε ειρηνικούς καιρούς με τις μικροπονηριές, με τις αγαθότητες, με τις κακίες, με τις κομπίνες, ο καταφερτζής, ο συντηρητικός, ο μετρημένος, ο άνθρωπος του ένα κι ένα δύο, ο φιλισταίος, ο σκυφτός, ο γκρινιάρης. Αυτός είναι ο πρωταθλητής της μεγάλης εποποιίας»! Καλούσε δε με πρωτοσέλιδό του δημοσίευμα τους κρατούντες: «Βγάλτε λοιπόν το καπέλο σας κύριοι “μεγάλοι” και στρώστε τους δρόμους με κλωνάρια δάφνης για να περάσει ο μέσος Έλλην από πάνω τους».
Μετά την αποβίβαση τραυματιοφορείς υποβαστάζουν τραυματία
για να τον μεταφέρουν στο Νοσοκομείο.
Αλλά μόλις άρχιζαν οι περιπέτειες για τους τραυματίες... Σιωπούν οι πηγές για την συνέχεια μέσα στους θαλάμους των νοσοκομείων. Εκεί θα συνεχίζουν να τους συμπαραστέκονται επίσημοι και μη, ιερείς, καλλιτέχνες, σωματεία κ.ά. Περισσότερο απ’ όλους οι γιατροί και οι νοσοκόμες, επαγγελματίες και μη, που στάθηκαν στο προσκεφάλι τους. Ανεκμετάλλευτα όμως για την ιστορική έρευνα παραμένουν ακόμη τα αρχεία των νοσοκομείων –όσα σώζονται– και μπορούν να προσφέρουν πλούσιες πληροφορίες και μαρτυρίες για τους ήρωες εκείνους που έδωσαν τη ζωή ή κομμάτια από το κορμί τους στα πεδία των μαχών ή στα χειρουργεία.
Εν μέρει η απουσία τεκμηρίων είναι δικαιολογημένη για τα πολιτικά νοσοκομεία, τα οποία κλήθηκαν να απορροφήσουν μεγάλο αριθμό τραυματιών. Οι διοικητικές υπηρεσίες τους λάμβαναν την εντολή να τηρούν ιδιαίτερα μητρώα για τους τραυματίες σε πολεμικές επιχειρήσεις ασθενείς. Αυτά τα «Μητρώα Ασθενών» τηρούσαν διαβαθμισμένοι υπάλληλοι, οι οποίοι και φρόντισαν για την καταστροφή τους όταν άρχισε η είσοδος των Γερμανών στην Ελλάδα ή τα απομάκρυναν από τον χώρο των νοσοκομείων για να μην πέσουν στα χέρια των κατακτητών. Σπουδαία εθνικά τεκμήρια που μόνο στην θέα τους ανατριχιάζει ακόμη και ο πλέον ψυχρός ερευνητής.
Παρουσιάζουμε ένα από τα σωζόμενα αυτά τεκμήρια και συγκεκριμένα το «Μητρώον Ασθενών» 336 τραυματιών. Πρόκειται για σπαράγματα, τα οποία με περισσή δυσκολία ανασυγκροτήθηκαν για να μελετηθούν. Περιλαμβάνουν 67 τραυματίες από εκείνους που έφθασαν πρώτοι στην Αθήνα, στις 18 Νοεμβρίου 1940 και 267 που έφθασαν στην πρωτεύουσα και σε διάφορα νοσοκομεία μέχρι και τον Ιανουάριο 1941.
Πρώτος ασθενής ήταν ο λοχίας Νικόλαος Γκιουλέκας του Γεωργίου από την Φλώρινα, της κλάσης του 1940, ο οποίος διαγνώσθηκε με βαριά εγκεφαλική διάσειση. Δεν καταγράφεται η περαιτέρω πορεία της κατάστασής του, αντίθετα με τον δεύτερο τραυματία, τον λοχία Τσουμαρόπουλο Λάμπρο του Νικολάου, από το Καλονέρι Φλωρίνης, κλάσης του 1937, ο οποίος νοσηλεύθηκε με τραύμα του τριχωτού της κεφαλής από όλμο και πήρε εξιτήριο στις 20 Δεκεμβρίου 1940.
Στις διαγνώσεις κυριαρχούν τα διαμπερή, τυφλά, επιπεπλεγμένα και επιπόλαια τραύματα. Μέχρι το δεύτερο δεκαήμερο Δεκεμβρίου 1940 μόνον ένας ασθενής καταγράφεται με κρυοπαγήματα και μάλιστα 3ου βαθμού. Πρόκειται για τον Νικόλαο Πλεξίδα του Θεοδώρου από την Μοσχονίτσα Τρικάλων, κλάσης του 1935, ο οποίος νοσηλεύθηκε περίπου τρεις μήνες και έφυγε με την σημείωση «ίασις».
Το δεύτερο περιστατικό με κρυοπαγήματα αναφέρεται ότι εμφανίστηκε στις 22 Δεκεμβρίου με κρυοπαγήματα 1ου βαθμού. Πρόκειται για τον Ευάγγελο Παγώνη του Βασιλείου από την Εύβοια, κλάσης του 1938, ο οποίος νοσηλεύθηκε 33 ημέρες. Από τότε στα 122 περιστατικά που καταγράφηκαν, τα 51 είχαν κρυοπαγήματα διαφόρων βαθμών.
Από τους 336 αυτούς τραυματίες τρεις ήρωες άφησαν πρόωρα την τελευταία τους πνοή. Ο Δηβόπουλος Ιωάννης του Κυριάκου, από το Λουτρό Πέλλης, κλάσης του 1934, ο οποίος νοσηλεύτηκε 30 ημέρες και παρά τον ακρωτηριασμό του δεξιού μηρού του δεν κρατήθηκε στην ζωή. Έφυγε από σηψαιμία στις 22 Δεκεμβρίου 1940.
Ο Απόστολος Γκαρνής του Δημητρίου, κλάσης του 1932, από το Μυρόφυλλο Τρικάλων, που έχασε την ζωή του από «τυφλό τραύμα του αριστερού βρεγματικού χώρου» και ο Θεσσαλονικιός λοχίας Μιχαήλ Τσελούδης του Κυριάκου, κλάσης του 1930, ο οποίος απεβίωσε αυθημερόν με διάγνωση «οσφυοϊερά λοιμώδης μυελίτις».
Τελευταίος τραυματίας αυτού του καταλόγου είναι ο Δεκανέας Κωνσταντάκης Αργύριος του Παναγιώτου, κλάσης του 1936, από το Περπένι Σπάρτης. Νοσηλεύθηκε από τις 8 Δεκεμβρίου 1940 μέχρι τις 24 Ιανουαρίου 1941, οπότε εξήλθε αφού του ακρωτηρίασαν το μικρό δάχτυλο του αριστερού ποδιού λόγω των κρυοπαγημάτων 1ου, 2ου και 3ου βαθμού που είχε και στα δύο πόδια του.
Είθε να έρθει εκείνη η ώρα που τα ονόματα όλων των νεκρών και τραυματιών του μεγάλου εκείνου πολέμου θα είναι προσβάσιμα σε όλους. Φωτεινά παραδείγματα αυτοθυσίας και ηρωισμού. Πρότυπα αποφασιστικότητας για ένα λαό που δηλώνει σε κάθε ευκαιρία πως είναι αποφασισμένος να ζήσει και να μεγαλουργήσει κάτω από οιεσδήποτε συνθήκες.
Πηγή: Μικρός Ρωμηός, Περί Πάτρης
Το «Όχι» στο ιταλικό τελεσίγραφο ειπώθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1940. Ωστόσο, η σημασία του έγινε πλήρως αντιληπτή λίγες ημέρες μετά: στη Μάχη της Ελαίας Καλαμά, όταν ο ελληνικός στρατός ανέκοψε την ιταλική επίθεση, προκαλώντας βίαιο σοκ στην ιταλική ηγεσία, και δίνοντάς της την πρώτη «γεύση» όσον αφορά στο τι έμελλε να ακολουθήσει, ονομαζόμενο αργότερα «το Έπος του '40».
Η Μάχη της Ελαίας Καλαμά
Η Μάχη της Ελαίας – Καλαμά και η Μάχη της Πίνδου είναι οι δύο μάχες που ανέκοψαν την ιταλική επίθεση που εκδηλώθηκε τις πρώτες ημέρες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Η γραμμή του μετώπου της μάχης ξεκινούσε δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος, στις εκβολές του ποταμού Καλαμά, κατά μήκος του ποταμού και κατέληγε στην στρατηγική τοποθεσία Ελαία, κοντά στο Καλπάκι.
Την άμυνα της περιοχής είχε αναλάβει η 8η Μεραρχία, υπό τον υποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμήτρο. Στην άλλη πλευρά βρίσκονταν τμήματα της Μεραρχίας «Φεράρα», ενισχυμένα με άρματα της Μεραρχίας «Κενταύρων» και μονάδες του 25ου Ιταλικού Σώματος Στρατού. Ακόμη, στον Τομέα Καλαμά βρίσκονταν η Μεραρχία Σιένα και στον Τομέα Θεσπρωτίας ιταλική μεραρχία Ιππικού.
Η εξέλιξη της μάχης παρουσιάζεται με λεπτομέρεια στην «Επίτομη Ιστορία του Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού Πολέμου 1940-41» (ΓΕΣ / ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ). Στις 2 Νοεμβρίου το πρωί οι Ιταλοί είχαν ολοκληρώσει τις προετοιμασίες τους για την επίθεση και από τις 09:00 σμήνη ιταλικών αεροσκαφών σε διαδοχικά κύματα άρχισαν να βομβαρδίζουν τον Τομέα Νεγράδων και ιδιαίτερα τη Γκραμπάλα, το Καλπάκι, τη Μονή Βελάς, το αεροδρόμιο Ιωαννίνων και τη γέφυρα Μαζαράκη, χωρίς όμως σοβαρά αποτελέσματα. Βομβάρδισαν επίσης τα Ιωάννινα με αρκετές ζημιές και θύματα μεταξύ του άμαχου πληθυσμού.
Τις μεσημβρινές ώρες αποχώρησε η αεροπορία και άρχισε σφοδρός βομβαρδισμός της τοποθεσίας από το ιταλικό πυροβολικό, με μεγαλύτερη πυκνότητα κατά της τοποθεσίας Ελαίας—Γκραμπάλας, με ασήμαντα όμως και πάλι αποτελέσματα. Στο μεταξύ τμήματα της Μεραρχίας «Φερράρα», η οποία, όπως προαναφέρθηκε, είχε ενισχυθεί και με άρματα από τη Μεραρχία «Κενταύρων», άρχισαν να κινούνται κατά του Τομέα Νεγράδων και στις 15:00 εκτόξευσαν την πρώτη τους επίθεση από πολλές συγχρόνως κατευθύνσεις, με ιδιαίτερη βαρύτητα κατά των υψωμάτων Γκραμπάλα και Ψηλορράχη.
Η επίθεση, παρά την προετοιμασία της και τους σφοδρούς βομβαρδισμούς που είχαν προηγηθεί, αποκρούστηκε με σοβαρές απώλειες για τους Ιταλούς. Έτσι η ημέρα της 2ας Νοεμβρίου πέρασε χωρίς οι Ιταλοί να μπορέσουν να διαρρήξουν την τοποθεσία Ελαίας. Στην απόκρουση της ιταλικής επιθέσεως συνέβαλε αποφασιστικά και το ελληνικό πυροβολικό, το οποίο, βάλλοντας με καταιγιστικά και εύστοχα πυρά κατά των επιτιθεμένων, τους αποδιοργάνωσε και τους ανάγκασε να κινούνται με αργό ρυθμό ή να ανακόπτουν την κίνηση τους, εξαιτίας των απωλειών.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, επίλεκτα τμήματα ιταλικού πεζικού, ενισχυμένα και με Αλβανούς, κατόρθωσαν να αιφνιδιάσουν ελληνικό τμήμα, δυνάμεως λόχου περίπου, που κατείχε το ύψωμα Γκραμπάλα, να το ανατρέψουν και να καταλάβουν το ύψωμα.
3η Νοεμβρίου
Η κατάληψη όμως αυτή δε διάρκεσε για πολύ, γιατί τις πρωινές ώρες της 3ης Νοεμβρίου τα ελληνικά τμήματα ενήργησαν αντεπίθεση και με αγώνα με τη λόγχη ανακατέλαβαν τη Γκραμπάλα. Ο εχθρός εγκατέλειψε σ' αυτή 20 νεκρούς, 6 αιχμαλώτους και πολλά όπλα και πυρομαχικά.
Το 47ο ιταλικό Σύνταγμα Πεζικού που ήταν συγκεντρωμένο κοντά στη Γκραμπάλα—με αποστολή να ανέβει σ' αυτή μετά την κατάληψη της για να συνεχίσει προς τα υψώματα Ψηλορράχη και Ασσόνισα—έγινε έγκαιρα αντιληπτό και με τα πυρά τεσσάρων ελληνικών πυροβολαρχιών διαλύθηκε πριν καν εκδηλώσει την ενέργεια του.
Το πρωινό της 3ης Νοεμβρίου πέρασε με την ανταλλαγή πυρών πυροβολικού και από τις δύο πλευρές στους Τομείς Νεγράδων και Καλαμά. Από τις 10: 00 εισήλθε στον αγώνα και η Ιταλική Αεροπορία, η οποία βομβάρδισε κυρίως τον Τομέα Νεγράδων. Στις 16:00 ο εχθρός εκτόξευσε νέα επίθεση κατά του λόφου Καλπακίου με 50-60 άρματα, πλαισιωμένα με 80 περίπου μοτοσικλετιστές. Και αυτή όμως αναχαιτίστηκε από τα αντιαρματικά κωλύματα και τα εύστοχα πυρά του πυροβολικού. Τα περισσότερα από τα άρματα και τις μοτοσικλέτες καταστράφηκαν, ενώ τα υπόλοιπα υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν με σοβαρές ζημιές. Επίσης πολλές απώλειες είχε και το ιταλικό πεζικό, το οποίο δέχτηκε τα ελληνικά πυρά στους χώρους συγκεντρώσεως του, με αποτέλεσμα να μην εκδηλώσει την επίθεση του.
Η αποτυχία αυτή του εχθρού τόνωσε ιδιαίτερα το φρόνημα των Ελλήνων στρατιωτών, οι οποίοι για πρώτη φορά αντίκριζαν άρματα- ωστόσο, η αντιαρματική άμυνα είχε αποδειχθεί αποτελεσματική.
4η Νοεμβρίου
Για τις 4 Νοεμβρίου, οι Ιταλοί προέβλεπαν να ενεργήσουν γενική επίθεση σε ολόκληρο το μέτωπο, πλην όμως την ανέβαλαν για την επόμενη ημέρα προφανώς για την πληρέστερη προπαρασκευή της. Έτσι η 4η Νοεμβρίου πέρασε ε μόνο με την προσβολή ολόκληρης της τοποθεσίας με πυρά πυροβολικού και σε ορισμένες περιπτώσεις και με την αεροπορία. Στο μεταξύ η 8η Μεραρχία για να ενισχύσει τις θέσεις της στην τοποθεσία Ελαίας, απέσυρε τη νύχτα της 3/4 Νοεμβρίου τα τμήματα της, που βρίσκονταν στις θέσεις Σιάστη, Μονή Σωσσίνου και Ρεπετίστη δυτικά του Καλαμά, σε νέα τοποθεσία, στα ανατολικά του ποταμού, η οποία θεωρούνταν λιγότερο ευπρόσβλητη στα εχθρικά άρματα.
Η σύμπτυξη πραγματοποιήθηκε αθόρυβα, στη διάρκεια της νύχτας, χωρίς να γίνει αντιληπτή από τους Ιταλούς.
5η Νοεμβρίου
Από το πρωί της 5ης Νοεμβρίου οι Ιταλοί βομβάρδισαν τις περιοχές Γκραμπάλας και Βροντισμένης στον Τομέα Νεγράδων, τις θέσεις δυτικά του Καλαμά ποταμού που είχαν ήδη εγκαταλειφθεί από τα ελληνικά τμήματα και την περιοχή Παραποτάμου (Βάρφανης) στον Τομέα Θεσπρωτίας. Στον Τομέα Νεγράδων, οι Ιταλοί ύστερα από την προπαρασκευή του πυροβολικού και της αεροπορίας, ενήργησαν στις 14: 30 νέα γενική επίθεση σε ολόκληρο το μέτωπο του, με μεγάλες δυνάμεις πεζικού και αρμάτων μάχης.
Όμως και αυτή η επίθεση, παρά την ισχυρή υποστήριξη της από την αεροπορία και το πυροβολικό, απέτυχε και οι δυνάμεις των Ιταλών καθηλώθηκαν από τα ελληνικά πυρά, προ της αμυντικής τοποθεσίας με πολύ σοβαρές απώλειες. Τα άρματα μάχης, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στην περιοχή Παρακάλαμου, δέχτηκαν τα συγκεντρωτικά και εύστοχα πυρά του ελληνικού πυροβολικού με αποτέλεσμα να διασκορπιστούν και να καθηλωθούν στις ελώδεις εκτάσεις του Καλαμά ποταμού.
Οι τελευταίες προσπάθειες
Η ιταλική επίθεση στον Τομέα αυτό συνεχίστηκε και κατά τις δύο επόμενες ημέρες, κυρίως κατά της τοποθεσίας Ελαίας, χωρίς κανένα και πάλι αποτέλεσμα. Επίλεκτα ιταλικά τμήματα, που κατόρθωσαν το βράδυ της 7ης Νοεμβρίου να καταλάβουν το ύψωμα Ψηλορράχη, νότια κορυφή της Γκραμπάλας, δέχτηκαν άμεση ελληνική αντεπίθεση και ύστερα από μάχη σώμα με σώμα υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν αφού εγκατέλειψαν επί τόπου 45 νεκρούς, 7 αιχμαλώτους, 5 όλμους, 3 πολυβόλα και 4 οπλοπολυβόλα. Οι ελληνικές απώλειες ανήλθαν σε έναν αξιωματικό και 11 οπλίτες νεκρούς και έναν αξιωματικό και 33 οπλίτες τραυματίες.
Αυτή ήταν και η τελευταία ιταλική προσπάθεια κατά της τοποθεσίας Ελαίας. Η Γκραμπάλα, το κλειδί της τοποθεσίας αυτής και του υψιπέδου των Ιωαννίνων γενικότερα, παρέμεινε στην κατοχή της 8ης Μεραρχίας. Στον τομέα Καλαμά, καμιά σοβαρή ιταλική ενέργεια δε σημειώθηκε κατά το παραπάνω χρονικό διάστημα, εκτός από την κατάληψη των εγκαταλειμμένων, από τα ελληνικά τμήματα, προωθημένων θέσεων στα δυτικά του Καλαμά ποταμού.
Στον Τομέα Θεσπρωτίας, οι Ιταλοί με την κάλυψη της αεροπορίας και του πυροβολικού, κατόρθωσαν στις 10:15 της 5ης Νοεμβρίου να ζεύξουν τον Καλαμά ποταμό στην περιοχή Τσιφλίκι, να διαπεραιωθούν νότια από αυτόν και να δημιουργήσουν μικρό προγεφύρωμα. Την επομένη τα ιταλικά τμήματα—αφού διεύρυναν το προγεφύρωμα—κινήθηκαν προς τα νότια, κατέλαβαν την Ηγουμενίτσα και εξανάγκασαν τις εκεί υπάρχουσες περιορισμένες ελληνικές δυνάμεις να συμπτυχθούν νοτιότερα.
Η 8η Μεραρχία, εξαιτίας της ελλείψεως επαρκών εφεδρειών για τη διεξαγωγή επιβραδυντικού αγώνα στην περιοχή αυτή, διέταξε τα τμήματα της να διακόψουν την επαφή με τον εχθρό και να αποσυρθούν σε νέες θέσεις επί της τοποθεσίας όρη Σουλίου—Αχέροντας ποταμός, με αποστολή να απαγορεύσουν τις διαβάσεις προς την Πρέβεζα και τα Ιωάννινα.
Για την ενίσχυση της παραπάνω νέας τοποθεσίας προωθήθηκε στη Φιλιππιάδα το 39ο Σύνταγμα Ευζώνων (μείον) της III Μεραρχίας. Ωστόσο οι ιταλικές δυνάμεις δεν παρενόχλησαν τις συμπτυσσόμενες ελληνικές δυνάμεις και δεν επιδίωξαν να εκμεταλλευτούν την επιτυχία τους. Αρκέστηκαν μόνο στην προώθηση ενός τμήματος Ιππικού μέχρι το χωριό Μαργαρίτι. Η στάση αυτή των Ιταλών δικαιολογείται μόνο από το φόβο τους να μην αποκοπούν από τις βάσεις τους, συνεχίζοντας την προέλαση τους στον Τομέα Θεσπρωτίας, ενώ δεν είχε ακόμη διασπαστεί η τοποθεσία Ελαίας.
Από τις 8 Νοεμβρίου, η επιθετική δραστηριότητα των Ιταλών διακόπηκε. Όπως διαπιστώθηκε αργότερα, κατά την ημέρα αυτή, ο Ανώτατος Διοικητής των ιταλικών δυνάμεων στην Αλβανία Στρατηγός Βισκόντι Πράσκα διατάχθηκε να αναστείλει τις επιθετικές του ενέργειες, ενώ ταυτόχρονα γινόταν αντικατάσταση του με το Στρατηγό Σοντού. Από τις 9 Νοεμβρίου, στο μέτωπο Ηπείρου, οι όροι των αντιπάλων αντιστράφηκαν. Οι Ιταλοί στον Τομέα Νεγράδων μετέπεσαν σε κατάσταση άμυνας, «ενώ στον Τομέα Θεσπρωτίας άρχισαν να συμπτύσσονται, διατηρώντας μόνο ένα περιορισμένο προγεφύρωμα νότια του Καλαμά ποταμού, που αποτέλεσε και το μοναδικό επίτευγμα της αιφνιδιαστικής επιθέσεως τους στο μέτωπο Ηπείρου. Έτσι, ύστερα από αμυντικό αγώνα δώδεκα ημερών κατορθώθηκε να συγκρατηθούν προ της τοποθεσίας Ελαίας οι ιταλικές δυνάμεις, που ανέρχονταν σε δύο μεραρχίες και να υποστούν φθορά ηθική και υλική τέτοια, ώστε η Ανώτατη Διοίκηση τους να αποφασίσει την αναστολή των επιθετικών επιχειρήσεων μέχρι την άφιξη νέων ενισχύσεων.
Στις 10 Νοεμβρίου το Στρατηγείο της VIII Μεραρχίας που βρισκόταν μέχρι τότε στο Φρούριο Ιωαννίνων, μετακινήθηκε στο χωριό Βελτίστα (Κληματιά). Κατά τις τρεις επόμενες ημέρες η Μεραρχία ασχολήθηκε με διάφορες επιθετικές αναγνωρίσεις, η σημαντικότερη των οποίων υπήρξε αυτή που έγινε από τον Τομέα Θεσπρωτίας προς την κατεύθυνση της Ηγουμενίτσας και είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη, μέχρι τις 13 Νοεμβρίου, των υψωμάτων Αγίας Μαρίνας—Νεοχωρίου στα νότια του Καλαμά ποταμού και την εξάλειψη σχεδόν του ιταλικού προγεφυρώματος στην περιοχή αυτή.
Προς την 8η Μεραρχία διαβιβάστηκε η παρακάτω διαταγή του Αρχιστράτηγου με την οποία εκφραζόταν η ευαρέσκεια του για τις μέχρι τότε επιτυχίες της:
«Εκφράζομεν πλήρη Ικανοποίησιν δι' επιτυχή αντιμετώπισιν καταστάσεως επί λήξει περιόδου ενεργείας σας ως ανεξαρτήτου Μεραρχίας. Τούτο αφορά διοικητήν μεραρχίας πρωτίστως και εv αναλόγω βαθμώ συνεργάτας του».
Οι απώλειες της VIII Μεραρχίας κατά τον αμυντικό της αγώνα, από 1 μέχρι 5 Νοεμβρίου, ανήλθαν σε 3 αξιωματικούς και 57 οπλίτες νεκρούς και σε 5 αξιωματικούς και 203 οπλίτες τραυματίες. Οι περισσότερες από τις απώλειες αυτές οφείλονταν στους βομβαρδισμούς της Ιταλικής Αεροπορίας κατά των θέσεων του πυροβολικού, καθώς και στις τοπικές αντεπιθέσεις, οι οποίες έγιναν για την ανάκτηση εδαφών που είχαν καταληφθεί από τον εχθρό. Οι απώλειες των ιταλικών δυνάμεων, σύμφωνα με τις απόψεις του Στρατηγού Πράσκα, ανήλθαν από την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων μέχρι τις 5 Νοεμβρίου σε 17 αξιωματικούς και 354 οπλίτες νεκρούς και σε 65 αξιωματικούς και 1.134 οπλίτες τραυματίες. Ως αγνοούμενοι φέρονται 10 αξιωματικοί και 648 οπλίτες.
Πηγή: Δημοκρατία
Ο Συνταγματάρχης Δαβάκης (δεξιά)
με τον Ταγματάρχη Ιωάννη Καραβία
στις 30 Οκτωβρίου 1940 στο Επταχώρι Πίνδου
|
Πηγή: Περί Πάτρης
Περίπου 650 ήταν οι Έλληνες αξιωματικοί που έπεσαν στο πεδίο της μάχης το 1940/41 κατά τον ελληνοϊταλικό και τον σύντομο ελληνογερμανικό πόλεμο. Ανάμεσά τους και 45 αξιωματικοί ποντιακής καταγωγής.
Ο μικρός αριθμός των Πόντιων αξιωματικών οφείλεται στο γεγονός ότι μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, και την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα, ο χρόνος που μεσολάβησε για να εισαχθούν στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων ή να αναδειχθούν στο στράτευμα ως έφεδροι αξιωματικοί, ήταν πολύ μικρός. ΄Ετσι, σε αντίθεση μ’ αυτόν τον μικρό αριθμό των ποντιακής καταγωγής νεκρών αξιωματικών, ο αριθμός των υπαξιωματικών και των οπλιτών Ποντίων ήταν πολύ μεγάλος.
Γεννήθηκε το 1895 στην Σαμψούντα και το 1914 έφυγε από τον Πόντο για τη Γαλλία όπου σπούδασε, και το 1917 μετέβη στη Θεσσαλονίκη μετά την έκρηξη του Κινήματος της «Εθνικής Αμύνης» και ονομάστηκε έφεδρος ανθυπολοχαγός. Πήρε μέρος με το 17ο Σ.Π. της 11ης Μεραρχίας στη Μικρασιατική Εκστρατεία και ειδικότερα στη φονική μάχη του Αλή Βεράν, και αργότερα στο έπος του ’40, υπηρέτησε στο 50ό Σ.Π. κι έπεσε ηρωικά μαχόμενος στη βουνοκορφή του Μόροβα στις 17/11/1940.
Στο μέτωπο, σ' όλη τη γραμμή, από τη γαλανή θάλασσα του Ιονίου μέχρι ψηλά τις παγωμένες Πρέσπες, ο Ελληνικός στρατός άρχιζε να βλέπει παντού το ίδιο όραμα: Έβλεπε τις νύχτες μια γυναικεία μορφή να προβαδίζει ψηλόλιγνη, αλαφροπερπάτητη, με την καλύπτρα της αναριγμένη από το κεφάλι στους ώμους. Την αναγνώριζε, την ήξερε από παλιά, του την είχαν τραγουδήσει όταν ήταν μωρό κι ονειρευόταν στην κούνια. Ήταν η μάνα η μεγαλόψυχη στον πόνο και στην δόξα, η λαβωμένη της Τήνου, η υπέρμαχος Στρατηγός.
Γράμμα από τη Μόροβα
Ο Τάσος Ρηγόπουλος, στρατευμένος στην Αλβανία το 1940, έστειλε από το μέτωπο το παρακάτω γράμμα στον αδελφό του.
«Αδελφέ μου Νίκο.
Σου γράφω από μια αετοφωλιά, τετρακόσια μέτρα ψηλότερη από την κορυφή της Πάρνηθας. Η φύση τριγύρω είναι πάλλευκη. Σκοπός μου όμως δεν είναι να σου περιγράψω τα θέλγητρα μιας χιονισμένης Μόροβας με όλο το άγριο μεγαλείο της. Σκοπός μου είναι να σου μεταδώσω αυτό που έζησα, που το είδα με τα μάτια μου και που φοβάμαι μήπως, ακούγοντάς το από άλλους, δεν το πιστέψεις.
Λίγες στιγμές πριν ορμήσουμε για τα οχυρά της Μόροβας, σε απόσταση καμμιά δεκαριά μέτρων μια ψηλή μαυροφόρα να στέκει ακίνητη.
- Τις ει; Μιλιά...
Ο σκοπός θυμωμένος ξαναφώναξε:
- Τις ει;
Τότε, σαν να μας πέρασε όλους ηλεκτρικό ρεύμα, ψιθυρίσαμε: Η ΠΑΝΑΓΙΑ!
Εκείνη όρμησε εμπρός σαν να είχε φτερά αετού. Εμείς από πίσω της. Συνεχώς την αισθανόμασταν να μας μεταγγίζει αντρειοσύνη. Ολόκληρη εβδομάδα παλαίψαμε σκληρά, για να καταλάβουμε τα οχυρά Ιβάν-Μόροβας.
Υπογραμμίζω πως η επίθεσή μας πέτυχε τους Ιταλούς στην αλλαγή των μονάδων τους. Τα παλιά τμήματα είχαν τραβηχθεί πίσω και τα καινούργια... κοιμόνταν! Το τι έπαθαν δεν περιγράφεται. Εκείνη ορμούσε πάντα μπροστά. Κι όταν πια νικητές ροβολούσαμε προς την ανυπεράσπιστη Κορυτσά, τότε η Υπέρμαχος έγινε ατμός, νέφος απαλό και χάθηκε».
Θαύμα στο Μπούμπεση
Ένα ζωντανό θαύμα της Παναγίας έζησαν στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο οι στρατιώτες του 51ου ανεξαρτήτου τάγματος, με διοικητή τον ταγματάρχη Πετράκη, στην κορυφογραμμή του Ροντένη, δεξιά της θρυλικής Κλεισούρας.
Κάθε βράδυ, από τις 22-1-41 και έπειτα, στις 9.20 ακριβώς, το Βαρύ Ιταλικό πυροβολικό άρχιζε βολή εναντίον του τάγματος Πετράκη και του δρόμου, άπ' όπου περνούσαν τα μεταγωγικά. Πέρασαν ημέρες και το κακό συνεχιζόταν, δημιουργώντας εκνευρισμό και απώλειες. Τολμηροί ανιχνευτές των εμπροσθοφυλακών και αεροπόροι εξαπολύθηκαν μέχρι βαθιά στις Ιταλικές γραμμές, αλλά επέστρεψαν άπρακτοι. Δεν μπορούσαν να εντοπίσουν τα Ιταλικά πυροβόλα, ίσως γιατί οι Ιταλοί κάθε βράδυ τα μετακινούσαν.
Ήταν όμως απόλυτη ανάγκη να εντοπισθούν οι εχθρικές θέσεις. Ένα βράδυ του Φεβρουαρίου ακούστηκαν πάλι οι ομοβροντίες των Ιταλικών κανονιών.
— Παναγία μου, φώναξε τότε ο ταγματάρχης εντελώς αυθόρμητα, βοήθησε μας! Σώσε μας άπ' αυτούς τους δαίμονες.
Αμέσως στο βάθος πρόβαλε ένα φωτεινό σύννεφο.
Σιγά-σιγά σχημάτισε κάτι σαν φωτοστέφανο. Και κάτω άπ' αυτό μερικά ασημένια συννεφάκια σχημάτισαν τη μορφή της Παναγίας, η οποία άρχισε να γέρνει προς τη γη και στάθηκε σ' ένα φαράγγι, ανάμεσα σε δύο υψώματα του Μπούμπεση. Το όραμα το είδαν όλοι στο τάγμα και ρίγησαν.
— Θαύμα! βροντοφώναξε ο ταγματάρχης.
— Θαύμα! Θαύμα! επανέλαβαν ον στρατιώτες και σταυροκοπήθηκαν.
Αμέσως έφυγε ένας σύνδεσμος με σημείωμα του Πετράκη για την πυροβολαρχία τού Τζήμα. Σε δέκα λεπτά βρόντησαν τα ελληνικά κανόνια και σε είκοσι εσίγησαν τα ιταλικά. Οι οβίδες μας είχαν πετύχει απόλυτα τον στόχο.
Ο βλάσφημος ανθυπασπιστής
Ο Χρήστος Βέργος, επιστρατευμένος στον πόλεμο της Κορέας, διηγείται:
«Ήμουν ανθυπασπιστής στο τάγμα της Κορέας. Δεν πίστευα πουθενά, παρά μόνο στη δύναμη των βαρέων όπλων που κατεύθυνα. Επί πλέον ήμουν αδιόρθωτα βλάσφημος. Όλες οι βλασφημίες μου συγκεντρώνονταν στην Παναγία. Όσοι με άκουγαν ανατρίχιαζαν. Οι φαντάροι μου έκαναν τον σταυρό τους, για να μην τους βρει κακό. Oι ανώτεροί μου διαρκώς με παρατηρούσαν και με τιμωρούσαν. Ώσπου μια νύχτα έζησα ένα ολοφάνερο θαύμα.
Ξημέρωνε η 7η Απριλίου 1951. Με τη διμοιρία μου είχα καταλάβει μια πλαγιά σε ύψωμα κοντά στον 38ο παράλληλο. Μέχρι τα ξημερώματα έμεινα άγρυπνος στο όρυγμα μου μαζί με τον στρατιώτη Σταύρο Αδαμάκο. Όταν ρόδιζε η αυγή, οπότε δεν υπήρχε φόβος αιφνιδιασμού, αποκοιμήθηκα. Είδα τότε ένα όνειρο που με συνετάραξε:
Μία γυναίκα στα μαύρα ντυμένη, με αγνή ομορφιά και γλυκύτατη φωνή, με πλησιάζει και με ρωτά ακουμπώντας το χέρι στον ώμο μου:
- Θέλεις να βρίσκομαι κοντά σου Χρήστο; Ένοιωσα τότε μια βαθειά αγαλλίαση.
- Και ποια είσαι συ; τη ρώτησα.
Τότε εκείνη άλλαξε έκφραση και με παρατήρησε αυστηρά:
- Γιατί, Χρήστο, διαρκώς με βρίζεις;
- Πρώτη φορά σε βλέπω! διαμαρτυρήθηκα. Πως είναι δυνατό να βρίζω μια άγνωστή μου;
- Ναι, Χρήστο, επέμεινε εκείνη πιο αυστηρά. Με βρίζεις. Εγώ όμως είμαι πάντα κοντά σε σένα και σ' όλους τους στρατιώτες τού τάγματος. Γιατί δεν πηγαίνετε στο Πουσάν, ν' ανάψετε κεριά στ' αδέλφια σας που έχουν ταφεί εκεί;
Μ' αυτή τη φράση ξύπνησα τρομαγμένος. Ο Σταύρος δίπλα μου με κοίταζε σαστισμένος.
- Κύριε ανθυπασπιστά, κάτι έχεις, μου είπε. Βογγούσες και παραμιλούσες στον ύπνο σου.
Τού διηγήθηκα το όνειρο μου και καταλήξαμε πως ήταν αποτέλεσμα κοπώσεως και συζητήσεων γύρω από τους νεκρούς τού Πουσάν.
Ενώ όμως λέγαμε αυτά. ξαναβλέπω τη γυναίκα τού ονείρου μου μπροστά μου.
— Αδαμάκο! βάζω μια φωνή. Η γυναίκα... Αυτή... Να... τη βλέπεις;
Εκείνος προσπαθούσε να με καθησυχάσει, αλλά που εγώ! Η μαυροφορεμένη γυναίκα με την αγνή ομορφιά και τη γλυκύτατη φωνή στάθηκε κοντά μου και μου είπε:
- Μη φοβάσαι... Μη φοβάσαι, παιδί μου. Είμαι η Παναγία. Σας προστατεύω όλους παντού και πάντοτε. Αλλά θέλω από σένα να μη με βρίσεις ούτε στις δυσκολότερες στιγμές της ζωής σου.
Πέφτω αμέσως ταραγμένος να φιλήσω τα πόδια της. Εκείνη όμως είχε γίνει άφαντη. Έκλαψα τότε άπ' τα βάθη της καρδιάς μου ένα κλάμα ανακουφίσεως και χαράς, εγώ που δεν είχα κλάψει ποτέ στη ζωή μου».
Ο Ν. Ντραμουντανός διηγείταιμία θαυμαστή εμπειρία του από τον πόλεμο του '40:
«Ο λόχος μας πήρε διαταγή να καταλάβει ένα προχωρημένο ύψωμα για προγεφύρωμα. Στήσαμε ταμπούρι μέσα στα βράχια. Μόλις τακτοποιηθήκαμε, άρχισε να πέφτει πυκνό χιόνι. Έπεφτε αδιάκοπα δύο μερόνυχτα κι έφτασε σε πολλά μέρη τα δύο μέτρα. Αποκλειστήκαμε από την επιμελητεία. Καθένας είχε τροφές στο σακκίδιό του για μία ημέρα. Από την πείνα και το κρύο δεν λάβαμε πρόνοια «δια την αύριον» και τις καταβροχθίσαμε.
Από κεϊ και πέρα άρχισε το μαρτύριο. Τη δίψα μας τη σβήναμε με το χιόνι, αλλά η πείνα μας θέριζε. Περάσαμε έτσι πέντε μερόνυχτα. Σκελετωθήκαμε. Το ηθικό μας το διατηρούσαμε ακμαίο, αλλά η φύση έχει και τα όριά της. Μερικοί υπέκυψαν. Το ίδιο τέλος περιμέναμε όλοι «υπέρ πίστεως και πατρίδος».
Τότε μία έμπνευση τού λοχαγού μας έκανε το θαύμα! Έβγαλε άπ' τον κόρφο του μία χάρτινη εικόνα της Παναγίας, την έστησε στο ψήλωμα και μας κάλεσε γύρω του:
— Παλληκάρια μου! είπε. Στην κρίσιμη αυτή περίσταση ένα θαύμα μόνο μπορεί να μας σώσει. Γονατίστε, παρακαλέστε την Παναγία, τη μητέρα του Θεανθρώπου, να μας βοηθήσει!
Πέσαμε στα γόνατα, υψώσαμε τα χέρια, παρακαλέσαμε θερμά. Δεν προλάβαμε να σηκωθούμε κι ακούσαμε κουδούνια. Παραξενευτήκαμε και πιάσαμε τα όπλα. Πήραμε θέση «επί σκοπόν».
Δεν πέρασε ένα λεπτό και βλέπουμε ένα πελώριο μουλάρι να πλησιάζει κατάφορτο. Ανασκιρτήσαμε! Ζώο χωρίς οδηγό να περνά το βουνό, μ' ένα μέτρο χιόνι — το λιγώτερο — ήταν εντελώς αφύσικο. Καταλάβαμε: Το οδηγούσε η Κυρία Θεοτόκος. Την ευχαριστήσαμε όλοι μαζί ψάλλοντας σιγανά, μα ολόκαρδα, το «Τη υπερμάχω» και άλλους ύμνους της. Το ζώο είχε πάνω του μία ολόκληρη επιμελητεία από τρόφιμα: κουραμάνες, τυριά, κονσέρβες, κονιάκ και άλλα.
Πολλές κι απίστευτες κακουχίες πέρασα στον πόλεμο. Αλλ' αυτή μου μένει αξέχαστη, γιατί δεν είχε διέξοδο. Την έδωσε όμως η Παναγία».
Γιὰ νὰ μὴ γινόμαστε περαιτέρω κουραστικοί, παραπέμπουμε στὰ παλαιότερα ἄρθρα μας γιὰ τὸ ἔπος τοῦ 1940 ποὺ ἀναφέρονται λεπτομερῶς παραπάνω.
Πηγή: Φωτεινή Γραμμή
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...