Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τη ζωή και τη δράση του Αγίου Ιωάννη του Καλοκτένη. Η εποχή στην οποία έζησε ο Άγιος (12ος αιώνας μ.Χ.) χαρακτηρίζεται από σοβαρά ιστορικά γεγονότα και κοινωνικές ανακατατάξεις όχι μόνο στην περιοχή της Βοιωτίας, αλλά και σε ολόκληρη την Βυζαντινή Αυτοκρατορία από τα βόρεια σύνορα της μέχρι τα ακρότατα, τα νοτιότατα σύνορα. Η Αυτοκρατορία επί βασιλείας Μανουήλ Α΄ του Κομνηνού απειλείται από παντού από εχθρούς οι οποίοι οραματίζονταν τον πλούτο του Κράτους. Οι Νορμανδοί με το βασιλιά τους Ρογήρο κατέρχονταν προς τα νότια καί απειλούσαν τις ακραίες περιοχές του Βυζαντίου. Οι πρώτοι Σταυροφόροι εγκαθιδρυμένοι από πολλά χρόνια στην περιοχή των Ιεροσολύμων, απειλούνταν από τους Σαρακηνούς και ζητούσαν βοήθεια από τη Δύση την οποία και έδωσαν οι βασιλείς της Γαλλίας Λουδοβίκος Ζ΄ καί της Γερμανίας Κονράδος Γ΄. Ταυτόχρονα οι Νορμανδοί εισβάλλουν στην Ελλάδα, καταλαμβάνουν την Κέρκυρα, περιπλέουν την Πελοπόννησο, λεηλατούν την Αιτωλοακαρνανία, εισπλέουν στον Κορινθιακό καί μέσω της Κρίσας (σημερινό Χρυσό) επιτίθενται εναντίον των Θηβών.

Ἀρχαγγελικὼς ὁμιλῶν τῇ Παρθένῳ,
Τὸ χαιρ᾿ ἀκούεις παρ᾿ αὐτῆς, Ἰωάννη.
Πτωχοὺς ἐλεῶν ὁ νέος Ἐλεήμων,
Μισθὸν λαμβάνει μὴ κενούμενον πλοῦτον.
Εἰκᾶδ᾿ ἐνάτη ὁ νέος Ἐλεήμων,
Ἔλαβε πότμον εἰρηναιον Ἰωάννης.

Βιογραφία

«Τῇ 29η τοῦ μηνός Ἀπριλίου μνήμη του εν Ἁγίοις Πατρός ημών Ἰωάννου Μητροπολίτου Θηβῶν καί ἐξάρχου πάσης Βοιωτίας τοῦ Καλοκτένους καί νέου Ἐλεήμονος.»

Κατά τον Μέγα Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας:

«… διά να μάθη τις τόν βίον ἀνθρώπου παλαιοτέρας ἐποχής, πρέπει νά γνωρίση την κοινωνικήν καί πολιτικήν κατάστασιν τῶν χρόνων ἐκείνων, να γνωρίζη τόν τρόπον τῆς ζωῆς τῶν τότε ἀνθρώπων, την χώραν, είς τήν ὁποίαν ἐκείνος ἔζησε, καί ἐπί τούτων στηριζόμενος ὡς ἐπί ἀσφάλῶν θεμελίων νά μελετήση καί περιγράψη τόν βίον τοῦ προσώπου.»

Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τη ζωή και τη δράση του Αγίου Ιωάννη του Καλοκτένη. Η εποχή στην οποία έζησε ο Άγιος (12ος αιώνας μ.Χ.) χαρακτηρίζεται από σοβαρά ιστορικά γεγονότα και κοινωνικές ανακατατάξεις όχι μόνο στην περιοχή της Βοιωτίας, αλλά και σε ολόκληρη την Βυζαντινή Αυτοκρατορία από τα βόρεια σύνορα της μέχρι τα ακρότατα, τα νοτιότατα σύνορα. Η Αυτοκρατορία επί βασιλείας Μανουήλ Α΄ του Κομνηνού απειλείται από παντού από εχθρούς οι οποίοι οραματίζονταν τον πλούτο του Κράτους. Οι Νορμανδοί με το βασιλιά τους Ρογήρο κατέρχονταν προς τα νότια καί απειλούσαν τις ακραίες περιοχές του Βυζαντίου. Οι πρώτοι Σταυροφόροι εγκαθιδρυμένοι από πολλά χρόνια στην περιοχή των Ιεροσολύμων, απειλούνταν από τους Σαρακηνούς και ζητούσαν βοήθεια από τη Δύση την οποία και έδωσαν οι βασιλείς της Γαλλίας Λουδοβίκος Ζ΄ καί της Γερμανίας Κονράδος Γ΄. Ταυτόχρονα οι Νορμανδοί εισβάλλουν στην Ελλάδα, καταλαμβάνουν την Κέρκυρα, περιπλέουν την Πελοπόννησο, λεηλατούν την Αιτωλοακαρνανία, εισπλέουν στον Κορινθιακό καί μέσω της Κρίσας (σημερινό Χρυσό) επιτίθενται εναντίον των Θηβών.

Η Θήβα την εποχή εκείνη είχε μεγάλη ακμή. Ήταν σπουδαίο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο. Φημισμένα ήταν τα μεταξουργεία των Θηβών. Η πόλη κατείχε τα πρωτεία στη Στερεά Ελλάδα καί ήταν πρωτεύουσα της. Εκεί είχε την έδρα του ο Μητροπολίτης Θηβών ο οποίος έφερνε τον τίτλο «Έξαρχος πάσης Βοιωτίας». Στην πόλη αυτή επέδραμαν οι Νορμανδοί, την βρήκαν ανυπεράσπιστη, επειδή τα βασιλικά στρατεύματα φρόντιζαν την Κωνσταντινούπολη, και την κατέλαβαν. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή του εθνικού μας Ιστορικού Παπαρρηγόπολου:

«Χρυσός, άργυρος, πολύτιμοι λίθοι, τα πάντα απήχθησαν, εμπορικαί αποθήκαι, ιδιωτικαί οικίαι, ιεροί Ναοί, τα πάντα εγυμνώθησαν καί έπειτα πάντες οι πολίται ηναγκάσθησαν να ομόσωσιν ότι ουδέν απέκρυψαν των πολυτίμων πραγμάτων, καί ουδέ τούτο ήρκεσεν, αλλά πολλοί ηχμαλωτεύθησαν και άνδρες καί γυναίκες, καί μάλιστα όσοι εφημίζοντο ως επιτήδειοι μεταξουργοί.»

Την ίδια εποχή λεηλατήθηκαν η Κόρινθος, η Ευβοια καί η Αθήνα. Οι Θηβαίοι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο Πάνορμο της Σικελίας όπου δίδαξαν την τέχνη του μεταξιού στους κατοίκους.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες γεννήθηκε στα μέσα του 12ου αιώνα μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη από γονείς ευγενείς – τον Κωνσταντίνο Καλοκτένη και τη σύζυγό του Μαρία – ο Ιωάννης. Παρά όμως την κοινωνική καταξίωση και την οικονομική ευμάρεια, οι γονείς του, πριν φυσικά από την γέννηση του μονογενούς υιού τους, ήταν σε πνευματική δοκιμασία επειδή δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν.

Συντροφιά στον ψυχικό πόνο τους είχαν την αδιάλειπτη προσευχή και το πρόσωπο της Θεομήτορος στην οποία και υπεσχέθηκαν ότι εάν αποκτούσαν ένα παιδί θα το αφιέρωναν στην Εκκλησία. Εισακούστηκαν οι εκτενείς και ζώπυρες υποσχέσεις τους, οπότε μετ’ ολίγον εγεννήθη το πρωτότοκο παιδί τους, το οποίο εβάπτισαν και ονόμασαν Ιωάννη. Θαυμαστή η γέννηση του παιδίου και έκδηλη η παρουσία του θεού στη ζωή του. Καρπός προσευχής και πίστεως ο μικρός Ιωάννης και επρόκειτο να διακονήσει την Αγία Εκκλησία επαληθεύοντας την υπόσχεση των γονέων του ότι το παιδίον που θα αποκτούσαν, θα το αφιέρωναν στον Χριστό και την Εκκλησία του.

Οι ευσεβείς γονείς ανέθρεψαν το παιδί τους «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Ο μικρός Ιωάννης ήταν προικισμένος και κεκοσμημένος με τα χαρίσματα και τα τάλαντα που χορηγεί το Πανάγιο Πνεύμα. Ήταν ευφυής, επιμελής και αριστούχος μαθητής απολαμβάνοντας την αγάπη, την εκτίμηση και το δίκαιο έπαινο των διδασκάλων του. Στο πρόσωπο του παιδιόθεν υπήρχε ο συγκερασμός της κατά θεόν και κατά κόσμον σοφίας καθώς και το χριστιανικό ήθος σύμφωνα με τις επιταγές του Ευαγγελικού λόγου.

«Από μαθήσεως εις μάθησιν προβαίνων ο Άγιος, χάρις εις την μεγάλην αυτού επιμέλειαν καί ευφυΐαν, εγένετο πρότυπο αληθούς μαθητού.»

Ο μικρός Ιωάννης είχε ιδιαίτερη πνευματική σχέση με τη Θεοτόκο προς και την οποία αδιαλείπτως έψαλλε τους ύμνους της και εκείνη, όπως καταγράφει ο συγγραφέας πρωθιερεύς π. Γεώργιος Αθ. Παπαγεωργίου, τον απεκάλυψε θαυμαστώ τω τρόπω το μέλλον του μέσα στην Εκκλησία: «Χαίροις και συ των Θηβών προστάτα». Τούτο συνέβη, όταν ο μικρός Ιωάννης προσφωνούσε την Θεομήτορα με τον στίχο: «Χαίρε νύμφη ανύμφευτε». Και όντως απεδείχθη Επίσκοπος και προστάτης Θηβών.

Δωδεκαετή τον παρέδωσε ο πατέρας του στον Μέγα Δομέστικο της Βυζαντινής Αυλής, στον αρχηγό των στρατιωτικών, προκειμένου να τον εκπαιδεύσει στα στρατιωτικά. Όμως η κλίση του προς την Εκκλησία παρά προς το στρατό, η επίδραση της μητέρας του, αλλά και η ευχή που είχαν κάνει οι γονείς του, υποχρέωσαν τον Μέγα Δομέστικο να τον κατατάξει στην τάξη των ιερομονάχων. Έκτοτε ο Ιωάννης άρχισε να προετοιμάζεται με περισσότερη δραστηριότητα για το υψηλό αξίωμα. Από μικρή ηλικία έδειξε την κλήση του στα γράμματα. Σπούδασε τα «ἱερά γράμματα», Ρητορική, Φιλοσοφία άλλες «θύραθεν ἔπιστῆμες».

Εν τω μεταξύ η εκκλησιαστική κατάσταση στην πόλη των Θηβών ήταν απελπιστική. Ο Μητροπολίτης Θηβών από τη μεγάλη λύπη για την κατάσταση αυτή και λόγω των καταπιέσεων των Νορμανδών πέθανε. Ο νέος Μητροπολίτης που εκλέγεται στην Κωνσταντινούπολη, πεθαίνει καθ’ οδόν. Το Πατριαρχείο δεν είχε λάβει σοβαρά υπόψη την κατάσταση της Θήβας. Κάτω όμως από την πίεση των Θηβαίων επέλεξε ως καταλληλότερο πρόσωπο για την έδρα Πάσης Βοιωτίας τον Ιωάννη, ο οποίος μόναζε σε Μονή της Κωνσταντινούπολης. Εξελέγη Επίσκοπος Θηβών χειροτονηθείς στον τρίτο βαθμό της ιερωσύνης από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Λουκά Χρυσοβέργη (1156-1169) στον ναό της Του Θεού Σοφίας.

Ο λαός των Θηβών υπεδέχθη με πνευματική ευφροσύνη τον νέο Επίσκοπο και πνευματικό του πατέρα καθώς η φήμη για την πολύπλευρη μόρφωσή του και κυρίως για το ήθος και την πνευματικότητά του είχαν φθάσει πολύ πριν την άφιξή του. Η ενθρόνιση του Επισκόπου Ιωάννου έγινε στον Μητροπολιτικό ναό των Θηβών (Λόντζα) που και σήμερα είναι αφιερωμένος στην Θεοτόκο.

Ο Άγιος Ιωάννης υπήρξε άνθρωπος του πνεύματος και της δράσης. Ο νέος Επίσκοπος από της πρώτης στιγμής έγινε μέτοχος και κοινωνός των πνευματικών και υλικών δυσχερειών του ποιμνίου του. Δεν παρέμεινε εφησυχασμένος στις «δάφνες του επισκοπικού αξιώματος» και δεν επεδίωξε να γευθεί την κοσμική δόξα, τον υλικό πλούτο και την ραστώνη-ακηδία του θρόνου του. Πάντα ταύτα δεν υπήρχαν στη σκέψη, τις επιλογές και τις πράξεις του. Όχι μόνο ανακούφιζε τους πτωχούς Χριστιανούς της επαρχίας του με την ελεημοσύνη, αλλά αγωνίσθηκε και έδωσε ώθηση στην κοινωνική και οικονομική ζωή. Βρήκε κατεστραμμένη την πόλη και την περιοχή και γι’ αυτό ξεκινά αμέσως το δύσκολο έργο του.

Και πράγματι με την είσοδο του ο Άγιος στην πόλη άρχισε αμέσως να εργάζεται για την ευτυχία της. Τα εμπόδια ήταν πολλά. Από τη μία οι Νορμανδοί είχαν στην κυριολεξία αφανίσει κάθε πλούτο από την περιοχή και από την άλλη οι 2.000 περίπου Εβραίοι, οι οποίοι εν τω μεταξύ είχαν καταφθάσει, προσπαθούσαν να αλλοιώσουν το φρόνημα των Θηβαίων προσφέροντες δουλειά και χρήματα. Η απουσία υλικών αγαθών και η διάβρωση της Χριστιανικής πίστης ήταν δύο μέτωπα εναντίον των οποίων έπρεπε να αγωνισθεί ο Άγιος.

Η ανέγερση του Ναού της Θεοτόκου με χρήματα από την πατρική του περιουσία, η πατρική διδασκαλία του, η διαρκής ελεημοσύνη του και βοήθεια έκανε πολλούς Εβραίους και Αρμένιους να ασπαστούν τη Χριστιανική πίστη, ο δε πιστός λαός από τότε του έδωσε το όνομα του Νέου Ελεήμονος. Ως άλλος Μέγας Βασίλειος, ο Επίσκοπος Θηβών Ιωάννης ο Καλοκτένης ως αφιλάργυρος και φιλάνθρωπος πνευματικός πατέρας κατασκεύασε στην πόλη των Θηβών την ονομαστή «Ιωαννιάδα» μια «Νέα Βασιλειάδα», ένα νέο οργανωμένο συγκρότημα ευαγών φιλανθρωπικών και κοινωφελών ιδρυμάτων υπέρ του ποιμνίου του. Πίστευε ότι ο Επίσκοπος δεν θα πρέπει να συγκεντρώνει αφειδώς χρήματα προς «ιδίον όφελος» αλλά για την διακονία και ψυχοσωματική ενίσχυση του λαού του με «έργα ευποιΐας». Στο πλαίσιο τούτο ανήγειρε Γηροκομείο, πτωχοκομείο και εξοπλισμένο για τα δεδομένα της εποχής του Νοσοκομείο στην πόλη των Θηβών.

Η μέριμνα του Αγίου επεκτάθηκε και στην εκπαίδευση των νέων κορασίδων και τούτο αποδεικνύεται εκ του γεγονότος ότι ανίδρυσε «Πρότυπο Παρθενώνα» (Σχολή Γυναικών) στον οποίο οι γυναίκες της πόλεως και της πέριξ περιοχής της Βοιωτίας ελάμβαναν την στοιχειώδη εκπαίδευση και μάθαιναν γράμματα και διάφορες τέχνες όπως ραπτική, κέντημα κ.α. Με τα χειροτεχνήματα τους, βοηθούσαν τους εμπερίστατους. Πολλές από τις κοπέλες που φοιτούσαν στον Παρθενώνα, όπου εδίδασκαν μοναχές, εκτός από τον οικογενειακό, ακολουθούσαν και τον μοναχικό βίο.

Εκτός από αυτά ο Άγιος έκανε πολλά έργα κοινής ωφέλειας στην πόλη. Η εκτροπή του ποταμού Ισμηνου προσέφερε στην πεδιάδα των Θηβών, αλλά και στα προάστια, Πυρί και Άγιος Θεόδωρος, γονιμότητα και δύναμη. Έθεσε σε λειτουργία 25 υδρόμυλους που λειτουργούσαν μέχρι και πριν από λίγες δεκαετίες, και θεμελίωσε υδραγωγεία. Το ποτάμι αυτό πήρε αργότερα το όνομα Αγίαννης. Στο σημείο της εκτροπής οι Θηβαίοι έκτισαν ναό προς τιμήν του Αγίου, ερείπια του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα. Με δική του πρωτοβουλία κατασκευάστηκαν πετρόκτιστες γέφυρες – μία εξ αυτών στον ποταμό Άσωπο σώζεται μέχρι και σήμερα και είναι γνωστή ως η «γέφυρα του Μητροπολίτη» ή «γέφυρα του Αγιάννη», διευκολύνοντας τη διέλευση των ανθρώπων.

Άοκνες όμως υπήρξαν οι προσπάθειες του και για την αποξήρανση της πεδιάδος στην επαρχία Θηβών όπου λόγω της ελονοσίας αποδεκατίζονταν οι κάτοικοι της περιοχής. Οι τάφροι που κατασκεύασε προς τον σκοπό τούτου φέρουν ακόμη και σήμερα το όνομά του: «Αγιάννης». Ο πολυπράγμων, ευφυής και δραστήριος Επίσκοπος Ιωάννης ενδιαφέρθηκε και για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου με την καθιέρωση νέων μορφών καλλιέργειας για τους αγρότες της επαρχίας του. Έτσι έπεισε τον εντόπιο αγροτικό πληθυσμό να καλλιεργήσει συστηματικά μορεόδεντρα εκ των οποίων τα φύλλα χρησιμεύουν για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα προκειμένου να παραχθούν τα λεγόμενα «κουκούλια» εκ των οποίων κατασκευάζονται οι μεταξωτές ίνες.

Όλα τα έργα τα επέβλεπε καθημερινά προσωπικώς:

«Δεν άφησε το πλοίον εις την διάκρισην των ανέμων και της τρικυμίας, αλλ’ως επιδέξιος κυβερνήτης προεφύλαττε τούτο από πάσης επικινδύνου πορείας, ίνα μη επιπίπτουν εις τους βράχους συντριβή» σημειώνει ο Συναξαριστής.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο Άγιος τη δύσκολη εκείνη εποχή όχι μόνο έσωσε την πόλη από ολοσχερή καταστροφή, τέτοια που ούτε τα θεμέλια της δεν θα βρίσκαμε σήμερα, αλλά και την ανύψωσε σε θέση περιωπής και την κατέστησε μεγάλο βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο. Γι’ αυτό οι Θηβαίοι ενόσω ακόμη ζούσε ο Άγιος τον είχαν ανακηρύξει προστάτη τους.

Ως επίσκοπος της Εκκλησίας ο Άγιος Ιωάννης διακρινόταν και για τη θεολογική του κατάρτιση την οποία χρησιμοποιούσε ως «πνευματικό εργαλείο» για την διαφύλαξη ανοθεύτου της ορθοδόξου πίστεως και Ευαγγελικής αληθείας από την κακόδοξη πλάνη και το εωσφορικό ψεύδος των αιρέσεων. Το υψηλό επίπεδο της Θεολογικής καταρτίσεως του Αγίου Πατρός πιστοποιείται και εκ του γεγονότος ότι έλαβε μέρος στην εν Κωνσταντινουπόλει συγκληθείσα Σύνοδο κατά το έτος 1166 μ.Χ. επί Αυτοκράτορος Μανουήλ Κομνηνού, στην οποία θεολόγησε ορθοδόξως σχετικά με την ερμηνεία του δύσκολου χωρίου του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου: «Ότι ο πατήρ μου μείζων μου εστί». Από τα πρακτικά αυτής της Συνόδου, διασώζεται η θεολογική διδασκαλία του Αγίου:

«Ἐρωτηθεὶς ὁ Θηβῶν Ἰωάννης εἶπεν: Ἐπεί τὸν Υἱὸν συγκτίστην καὶ συνδημιουργὸν τῷ Πατρὶ οἶδα, δι’ Αὐτοῦ γὰρ καὶ τοὺς αἰῶνας ἐποίησεν , ἴσον ἔχω Τοῦτον τῷ Πατρί. Ἐπεί δ’ εἶπεν ὅτι ὁ Πατήρ μου μείζων μού ἐστι, καὶ ἐτυπώθη τῆ προτεραία κατεξετασθῆναι, πῶς τινες τῶν Ἁγίων προσέθεντο. Καὶ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον νοῶ τοῦτο εἰρῆσθαι παρ’ Αὐτοῦ διὰ τὴν ταπείνωσιν καὶ τὴν ἄκραν συγκατάβασιν πρὸς τὴν φύσιν τὴν ἀνθρωπίνην ἣν προσελάβετο, καθ’ ἣν παραπλησίως ἡμῖν σαρκὸς καὶ αἵματος κεκοινώνηκεν.»

Η μαρτυρία αυτή είναι πολύ σημαντική, διότι αποδεικνύει τη μεγάλη θεολογική κατάρτιση και τη βαθιά πίστη του Αγίου. Έλαβε δε μέρος και στην επί του ιδίου θεολογικού ζητήματος συγκληθείσα Σύνοδο του 1170.

Ο Άγιος Ιωάννης πιθανότατα εκοιμήθη ως Επίσκοπος Θηβών περί τα τέλη του ΙΒ΄ μ.Χ. αιώνος και ακριβέστερα περί το 1193. Η δε ιερά μνήμη του τιμάται υπό της Ορθοδόξου Εκκλησίας και από την τοπική Εκκλησία της αγιοτόκου Βοιωτίας, την 29η Απριλίου εκάστου έτους, καθώς είναι ο προστάτης, πολιούχος και πνευματικός Έφορος των Θηβών.

Το ιερό λείψανό του δεν ευρέθη ακόμη και υπεστηρίχθη κατά καιρούς από τους διαφόρους ερευνητές και μελετητές ότι το σκήνωμα του Αγίου Πατρός πιθανότατα ενταφιάσθηκε στον περίβολο του ιερού Μητροπολιτικού ναού της Θεοτόκο, τον οποίο ο ίδιος ως επίσκοπος Θηβών ανήγειρε, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι μετεφέρθη από τον Μητροπολιτικό ναό στον μετέπειτα ανεγερθέντα προς τιμήν του ναό των Θηβών ή ακόμη ότι μετεφέρθη στον ναό των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων της Κωνσταντινουπόλεως. Υπεστηρίχθη και η άποψη ότι το λείψανό του εκλάπη από τους Φράγκους και μετεφέρθη στο Βατικανό. Σήμερα σώζεται μόνο η προσωπική του σφραγίδα, ένα βυζαντινό μολυβδόβουλο με το οποίο κατά την βυζαντινή περίοδο οι αρχιερείς εσυνήθιζαν να σφραγίζουν τα επίσημα εκκλησιαστικά και άλλα κρατικά έγγραφα που τους αφορούσαν στο πλαίσιο της εν γένει εκκλησιαστικής και πνευματικής δικαιοδοσίας τους.

Μετά την εν Κυρίω Κοίμηση του Αγίου Ιωάννου Καλοκτένη ο ευσεβής λαός των Θηβών και της όλης επαρχίας ανήγειρε πολλούς ναούς προς τιμήν του εκ των οποίων άλλοι κατεστράφησαν κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας ενώ νέοι ανηγέρθησαν στην ίδια τοποθεσία που είχαν ανεγερθεί οι πρώτοι. Σήμερα και επί των ερειπίων του παλαιού καταστραφέντος ναού του Αγίου Ιωάννου δεσπόζει ο νέος ναός, ο οποίος ανηγέρθη κατά το έτος 1900 επί της κεντρικής πλατείας των Θηβών με εξ ολοκλήρου δαπάνη των Βασιλέων Γεωργίου Α΄ και της συζύγου του Όλγας.

Πολλά τα θαύματα που μέχρι και σήμερα επιτελεί ο Άγιος Ιωάννης ο Καλοκτένης, καθώς έχει παρρησία ενώπιον του τρισάγιου Θεού. Στους δε δίσεκτους χρόνους που ζούμε και ο λαός μας αναζητά πολλές φορές απεγνωσμένα «το γνήσιο και αληθινό», την «ορθοδοξία και την ορθοπραξία» από τους Επισκόπους και εν γένει τους κληρικούς της Εκκλησίας, η μορφή, η βιοτή και το εν γένει πνευματικό, φιλανθρωπικό και κοινωφελές έργο του Επισκόπου και Μητροπολίτου Αγίου Ιωάννου του Καλοκτένη αποτελούν «κανόνα και πρότυπο» αξιομίμητο. Δεν είναι μάλιστα διόλου τυχαίο το γεγονός ότι ο Άγιος Ιωάννης ονομάστηκε ως ο «Νέος Ελεήμων». Από «ελεήμονες επισκόπους» έχει ανάγκη η Εκκλησία και το πλήρωμά της, και όχι από διαχειριστές της εκκλησιαστικής εξουσίας που επαναπαύονται στις «δάφνες» του «επισκοπικού αξιώματος». Ο Άγιος Ιωάννης ο Καλοκτένης ήταν Επίσκοπος και όχι δεσπότης. Στην σύγχρονη όμως εποχή και σε πολλές των περιπτώσεων ο όρος Επίσκοπος ως πράξη και διακονία είναι «νεκρός τίτλος» αφού έχει, δυστυχώς, αντικατασταθεί με τον όρο «Δεσπότης» και σε λόγους και σε πράξεις «δεσποτισμού».

Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. δ'.
Ἐκ μέσης τὸν Κύριον, ἐπιποθήσας ψυχῆς, τὰ ῥέοντα ἔφυγες, καὶ ἐπιπόνῳ ζωή, τὴν σάρκα ἐξέτηξας· ἔσπευσας Ἱεράρχα, Βοιωτὼν Ἰωάννη, φίλος Χριστοῦ γενέσθαι, διὰ οἶκτον πενήτων· διὸ καὶ νέος ἐλεήμων, ἐκλήθης μακάριε.

Κοντάκιον Ἦχος πλ. δ'. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ σοφὲ τοὺς οἴακας, ἐπιστημόνως χειρισθεὶς ταύτην ἀκύμαντον, διεχήρησας μακάριε Ἰωάννη, τὰς ζαλώδεις καταιγίδας ἐκκρουσάμενος, καὶ βιαίας τρικυμίας τῶν αἱρέσεων· ὅθεν κράζω Σοι· Χαίροις, Πάτερ πανεύσπλαγχνε.

Κάθισμα Ἦχος πλ. δ´. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Ἀναβὰς εἰς τὰ ὕψη τῶν ἀρετῶν, καὶ τῇ θεία ἐκείνη καταυγασθείς, ὢ Πάτερ λαμπρότητι, τῶν δογμάτων τοῦ Πνεύματος, ἀληθῶς ἐδείχθης φωστὴρ διαυγέστατος, ἀστραπαῖς φωτίζων, τοῦ Πνεύματος ἅπαντας· ὅθεν καὶ ὁμίχλην, τῶν παθῶν ἐκδιώξας, λαὸν σου ἐποίμανας, θεαρέστως μακάριε· διὰ τοῦτο βοῶμεν σοι· Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν φωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος α´. Τὸν τάφον σου Σωτήρ.
Ποιμένα σε Θηβῶν, καὶ προστάτην τιμῶντες, χήρων καὶ ὀρφανῶν, μὴ κενούμενον πλοῦτον, ἀξίως δοξάζομεν, Ἰωάννη τὴν μνήμην σου, ἢν ἐδόξασεν, ὁ τῶν ἁπάντων Δεσπότης, ὃν ἱκέτευε, ἐκ πειρασμῶν καὶ κινδύνων, σωθῆναι τοὺς δούλους σου.

Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος γ´. Τὴν ὡραιότητα.
Τὴν καθαρότητα, Πάτερ τοῦ βίου Σου, καὶ τὴν λαμπρότητα,τῆς πολιτείας Σου, ἡ Θεοτόκος Μαριάμ, ἐδήλωσε παραδόξως· ὅθεν καὶ Ποιμένα σε, Βοιωτία προσήκατο, ἤν περ καὶ ἐποίμανας, θεία ῥάβδῳ τῶν λόγων σου, τὴν θάλασσαν παθῶν διαῤῥήξας, τὸν νέον Ἰσραὴλ ἐκλυτρούμενος.

Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος δ´. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῶ.
Τὸν Ἱεράρχην τοῦ Χριστοῦ Ἰωάννην, τὸν Βοιωτίας ἐλεήμονα νέον, χρεωστικὼς τιμήσωμεν φιλέορτοι, πόθῳ ἐκμιμούμενοι, τὴν αὐτοῦ πολιτείαν, ἵνα ὑπαντήσωμεν, τῷ Χριστῷ ἐν ἐλέω, λαμπαδηφόροι πάντες οἱ πιστοί, ἐν οὐρανίοις σκηναῖς ἀγαλλόμενοι.

Ὁ Οἶκος
Ἄγγελος σαρκοφόρος, ἐπὶ γῆς ἀνεφάνης, τὴν φλόγα τῆς σαρκὸς κατασβέσας· καὶ τὰ θανατηφόρα Σατάν, καὶ πυρφόρα βέλη κραταιῶς Ὅσιε, συνέτριψας· διὰ τοῦτο Σοι κράζω Ἰωάννη ταὐτά:

Χαῖρε, ποιμὴν λογικῶν προβάτων·
Χαῖρε, λιμὴν τῶν ἐν ζάλη τοῦ βίου.

Χαῖρε, τῶν πενήτων τροφὴ ἀδαπάνητε·
Χαῖρε, τῶν Ὁσίων ἁπάντων ἐφάμιλλε.

Χαῖρε, ὅτι διεσκέδασας τὴν ὁμίχλην τῶν παθῶν·
Χαῖρε, ὅτι κατεφώτισας τὰς καρδίας τῶν πιστῶν.

Χαῖρε, τοῦ Βυζαντίου ὁ θεοφυτος κλάδος·
Χαῖρε, τῆς Βοιωτίας ὁ σεπτὸς Ἱεράρχης.

Χαῖρε, λαμπρὸν Θεοῦ ἐνδιαίτημα·
Χαῖρε, σεπτὸν Ναοῦ ἐγκαλλώπισμα.

Χαῖρε, γυμνῶν ἀναπήρων τε σκέπη·
Χαῖρε, Θηβῶν μέγα κλέος καὶ στῦλε,

Χαίροις, Πάτερ πανεύσπλαγγνε.

Μεγαλυνάριον
Τῶν Ἀρχιερέων ἡ καλλονή, καὶ τῶν ἐν κινδῦνοις, ἀντιλήπτωρ καὶ βοηθός· Χαίροις ὁ τὸ χαῖρε, παρὰ τῆς Θεοτόκου, λαβὼν ω Ἰωάννη, Θηβῶν τὸ καύχημα.

Πηγή: Ελλήνων Εκκλησία , Ενωμένη Ρωμηοσύνη

ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ἀγαπητοί μου, οἱ ἄνθρωποι ποὺ πιστεύουν. Εἶνε οἱ πιστοί, ποὺ σὰν βράχος στέκονται σταθεροὶ καὶ ἀκλόνητοι μέσα στὴ σημερινὴ θάλασσα τῆς ἀπιστίας καὶ ἀθεΐας.

Γόνος αρχοντικής οικογένειας της Πικαρδίας (βόρεια Γαλλία), ο νεαρός Ρικχάριος φιλοξένησε κάποτε δύο Ιρλανδούς ιεραπόστολους που τους είχαν κακομεταχειριστεί οι κάτοικοι της περιοχής αυτής γύρω από τις εκβολές του ποταμού Σομ,

῾Ο ῞Αγιος ᾿Απόστολος καί Εὐαγγελιστής Μάρκος, ὁ ὁποῖος ὀνομαζόταν καί ᾿Ιωάννης, ἦταν ᾿Ιουδαῖος ῾Ελληνιστής καί μητέρα του ὀνομαζόταν Μαρία. Καταγόταν ἀπό εὔπορη οἰκογένεια καί κατά τή συνήθεια τῆς ἐποχῆς νά παίρνουν οἱ ᾿Ιουδαῖοι καί ἕνα δεύτερο ὄνομα ἑλληνικό ἤ ρωμαϊκό, ὀνομάστηκε καί Μάρκος. ῾Η οἰκογένειά του διέθετε τό προφανῶς εὐρύχωρο σπίτι της στήν ῾Ιερουσαλήμ γιά τίς συνάξεις τῶν Χριστιανῶν. ῾Ορισμένοι παλαιότεροι ἐρευνητές δέχονται ὅτι στό σπίτι αὐτό ἔλαβε χώρα τό τελευταῖο δεῖπνο τοῦ ᾿Ιησοῦ μέ τούς Μαθητές Του καί ὅτι ὁ ἄνθρωπος, «ὁ κεράμιον ὕδατος βαστάζων»126, ὁ ὁποῖος θά ἔδειχνε στούς δύο Μαθητές πού ἔστειλε ὁ ᾿Ιησοῦς γιά τήν προετοιμασία τοῦ δείπνου τό «ἀνώγαιον μέγα ἐστρωμένον ἕτοιμον»127, ἦταν ὁ ᾿Ιωάννης Μάρκος.

Ἡ πανύμνητος ἐνανθρώπηση τοῦ Σωτῆρός μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ ἐπὶ γῆς παρουσία καὶ βασιλεία Του ἔλαμπε ἤδη σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη, τὴν ἐποχὴ τῆς πανίσχυρης ρωμαϊκῆς κυριαρχίας . Ἠ κυριαρχία της ἁπλωνόνταν σὲ ὅλο σχεδὸν τὸν τότε γνωστὸ κόσμο. Τὸ θεῖο ὅμως καὶ σωτήριο κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου γιὰ μὲν τοὺς Ἰουδαίους ἦταν σκάνδαλο, γιὰ δὲ τοὺς ἐθνικοὺς μωρία. Γι᾿ αὐτό, τυφλωμένοι ἀπὸ τὴν πλάνην καὶ τὴν ἀσέβειαν, ἐδίωξαν, μὲ μῖσος καὶ μανία, τοὺς δούλους τοῦ Θεοῦ. Σκληροὶ Ρωμαῖοι αὐτοκράτορες αἱματοκύλησαν τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Στὰ μαρτυρικὰ καὶ ματωμένα αὐτὰ χρόνια βασίλευσε ὁ ἄγριος καὶ αἱμοβόρος Διοκλητιανός (284-305). Σκληροί, ἐπίσης, ἦταν καὶ οἱ συνάρχοντές του Αὔγουστος, Μαξιμιανὸς Αὐρήλιος (293-305), καθὼς καὶ ὁ γαμπρός του Καῖσαρ Γαλέριος Μαξιμιανός. Ἀκόμα ὁ Μαξέντιος καὶ ὁ Μαξιμίνος. Ἡ βασιλεία τοῦ Διοκλητιανοῦ ἔμεινε στὴν ἱστορία, γιὰ τοὺς φοβεροὺς διωγμούς της ὡς ἡ «ἐποχὴ τῶν Μαρτύρων».

Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυρας Πλάτων, κατὰ κόσμο Μιλιβόγιε Ἰωάννοβιτς, γεννήθηκε στὶς 29 Σεπτεμβρίου 1874 στὸ Βελιγράδι ἀπὸ τὸν Ἠλία Ἰωάννοβιτς καὶ τὴν Γιέλκα Σοκόλοβιτς. Μετὰ τὴν ἐγκύκλια μόρφωσή του ἀκολούθησε τὸ μοναχικὸ βίο καὶ ἐκάρη μοναχός. Λίγο ἀργότερα χειροτονήθηκε διάκονος καὶ πρεσβύτερος. Τὸ ἔτος 1896 ἀπεστάλη γιὰ σπουδὲς στὴ θεολογικὴ ἀκαδημία τῆς Μόσχας. Ἐπιστρέφοντας τὸ ἔτος 1901 ἀπὸ τὴ Ρωσία, μετὰ τὴν ὁλοκλήρωση τῶν σπουδῶν του, διορίσθηκε προϊστάμενος τῆς μονῆς Ρακοβίτσα καὶ καθηγητής. Κατὰ τὸν Α’ Παγκόσμιο πόλεμο ὁ Ἀρχιμανδρίτης Πλάτων κατετάγη στὸ σῶμα τῶν στρατιωτικῶν ἱερέων καὶ μετὰ τὸ πέρας τοῦ πολέμου ἀφιέρωσε τὴν διακονία του στὴν περίθαλψη τῶν ὀρφανῶν καὶ τῶν πληγέντων. Τὸ ἔτος 1936 ἐκλέγεται Ἐπίσκοπος καὶ τὸ ἔτος 1939 μετατίθεται στὴν Ἐπισκοπὴ τῆς Μπάνια Λούκα.

Ἄρχισε ὅμως ὁ Β’ Παγκόσμιος πόλεμος. Ὁ Ἐπίσκοπος Πλάτων ἔπρεπε νὰ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὴν Κροατία, γιατί ἦταν Σέρβος. Ἀρνήθηκε ὅμως, λέγοντας ὅτι ἡ ἐκλογή του ἔγινε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μὲ βάση τοὺς Κανόνες καὶ τὸν πνευματικὸ νόμο. Ὄφειλε λοιπόν, νὰ παραμείνει κοντὰ στὸ ποίμνιό του καὶ νὰ δώσει τὴν ψυχή του γι’ αὐτό, ἐὰν χρειαζόταν. Ὡστόσο οἱ ἀρχὲς τὸν ἀνάγκασαν νὰ ἐγκαταλείψει τὴν ἐπαρχία του. Ὁ Ἐπίσκοπος ζήτησε νὰ μείνει δύο – τρεῖς ἡμέρες προκειμένου νὰ προετοιμασθεῖ γιὰ τὴν ἀναχώρησή του. Δὲν πρόλαβε ὅμως. Οἱ Οὐστάτσι τὸν συνέλαβαν μαζὶ μὲ τὸν ἱερέα Δουσὰν (Σούμποτιτς) καὶ τὸν ἐκτέλεσαν. Τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ Ἱερομάρτυρα Πλάτωνος τὸ ἔριξαν στὸν ποταμὸ Βρμπάνια. Λίγες ἡμέρες ἀργότερα κάποιοι Χριστιανοὶ τοῦ χωριοῦ Κουμσάλε τὸ περισυνέλεξαν καὶ τὸ ἐνταφίασαν στὸ στρατιωτικὸ κοιμητήριο τῆς Μπάνια Λούκα. Τὸ ἔτος 1973 τὰ τίμια λείψανά του μετακομίσθηκαν στὸν καθεδρικὸ ναὸ τῆς Μπάνια Λούκα.

Ἡ κανονικὴ πράξη ἁγιοποιήσεως τοῦ Ἱερομάρτυρος Πλάτωνος ἔγινε ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας, τὸ ἔτος 1998.

Πηγή: Μέγας Συναξαριστής

Καταγόταν από το χωριό Συκεόν της Γαλατίας και έζησε στα χρόνια του Ιουστινιανού. Ήταν καρπός αμαρτωλής σχέσης, μεταξύ μιας νεαρής, πού ονομαζόταν Μαρία, και ενός βασιλικού ταχυδρόμου, ονόματι Κοσμά. Ό πατέρας του δε στάθηκε στο ύψος του ανδρικού χαρακτήρα, και γρήγορα εγκατέλειψε την παραπλανηθείσα άπ’ αυτόν νεαρή. Ή Μαρία, όμως, στάθηκε κυρία του εαυτού της. Συναισθάνθηκε το σφάλμα της, και μετά την πρώτη πτώση δε συνέχισε να κατηφορίζει στην αμαρτία. Άλλα κράτησε στάση σωφροσύνης και αφοσιώθηκε με όλη της την ψυχή στην ανατροφή του παιδιού της. Έτσι, ό Θεόδωρος μεγάλωνε κάτω από τις μητρικές φροντίδες, άνατρεφόμενος εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου»1. Δηλαδή, με παιδαγωγία και νουθεσία, σύμφωνη με το θέλημα του Κυρίου.

Όσιος Θεόδωρος ο Συκεώτης: Το νόθο παιδί που έγινε Άγιος

Τα πρώτα χρόνια

Καταγόταν από το χωριό Συκεόν της Γαλατίας και έζησε στα χρόνια του Ιουστινιανού. Ήταν καρπός αμαρτωλής σχέσης, μεταξύ μιας νεαρής, πού ονομαζόταν Μαρία, και ενός βασιλικού ταχυδρόμου, ονόματι Κοσμά. Ό πατέρας του δε στάθηκε στο ύψος του ανδρικού χαρακτήρα, και γρήγορα εγκατέλειψε την παραπλανηθείσα άπ’ αυτόν νεαρή.

Ή Μαρία, όμως, στάθηκε κυρία του εαυτού της. Συναισθάνθηκε το σφάλμα της, και μετά την πρώτη πτώση δε συνέχισε να κατηφορίζει στην αμαρτία. Άλλα κράτησε στάση σωφροσύνης και αφοσιώθηκε με όλη της την ψυχή στην ανατροφή του παιδιού της. Έτσι, ό Θεόδωρος μεγάλωνε κάτω από τις μητρικές φροντίδες, άνατρεφόμενος εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου»1. Δηλαδή, με παιδαγωγία και νουθεσία, σύμφωνη με το θέλημα του Κυρίου.

Όταν έγινε έξι ετών, αποφάσισε η Μαρία να κάνει τον μικρό Θεόδωρο στρατιώτη του Βυζαντινού Κράτους. Την νύχτα όμως πριν την ημέρα, που ο Θεόδωρος θα ταξίδευε, φάνηκε στον ύπνο της μητέρας του ο Άγιος Γεώργιος και της είπε:

› Μαρία, ποια απόφαση έλαβες για το παιδί σου; Ο Βασιλεύς Χριστός, έχει σκοπό να τον χρησιμοποιήσει σε άλλα λαμπρότερα έργα.

Μετά το περιστατικό αυτό, ο μικρός Θεόδωρος έμεινε στη Συκεώνα. Όταν δε έγινε οχτώ χρόνων, η μητέρα του το παρέδωσε σε κάποιον δάσκαλο για εκπαίδευση. Στην εκπαίδευση ο Θεόδωρος έδειξε μεγάλη προθυμία και ευφυΐα. Ήταν πολύ θεοσεβής και ενάρετος, γι’ αυτό και όλοι τον αγαπούσαν.

Νήστευε και τακτικά και όταν γύριζε στο σπίτι από το σχολείο, πήγαινε με τον Στέφανο, έναν ευσεβή χωρικό, στις διάφορες εκκλησίες και προσηύχοντο. Επίσης τακτικά μεταλάμβανε των Αχράντων Μυστηρίων και τα βράδια έτρωγε μόνον σιτάρι βρεγμένο και νερό.

Μια νύχτα και ενώ ο Όσιος είχε γίνει δωδεκαετής, εμφανίσθηκε σε αυτόν ο Άγιος Μεγαλομάρτυρας Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος και αφού τον ξύπνησε του είπε:

› Σήκω, Θεόδωρε, έφθασε ο όρθρος, πάμε να προσευχηθούμε.

Ο Όσιος είχε τόση ευλάβεια προς τον Άγιο Γεώργιο, ώστε κάθε μεσημέρι φεύγοντας από το σχολείο ανέβαινε στο γειτονικό πετρώδες όρος, όπου ήταν ο τόπος του Μαρτυρίου του Αγίου Γεωργίου. Τον οδηγούσε ο ίδιος ο Άγιος με τη μορφή ενός παλικαριού. Εκεί ήταν και η Εκκλησία του Αγίου.

Ο Όσιος ακολούθησε τη μοναχική πολιτεία σε νεαρή ηλικία με την ευλογία του Επισκόπου Αναστασιοπόλεως Θεοδοσίου. Λίγο αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος. Αμέσως επισκέφθηκε τους Αγίους Τόπους και έλαβε το σχήμα του μοναχού στη μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου του Χουζιβά.

Εκεί στην εκκλησία ο Θεόδωρος διάβαζε όλη την ημέρα τις θείες Γραφές και προσηύχετο εις τον Θεόν. Επί μια ολόκληρη τετραετία, ακολούθησε ο Θεόδωρος την ζωή αυτή. Είχε λάβει την απόφαση να ακολουθήσει τα ίχνη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, να εγκαταλείψει τους δικούς του και να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στο Θεό.

Όταν έγινε δεκατεσσάρων ετών επήγε σε έναν Πνευματικό, ονόματι Γλυκέριο. Ο Πνευματικός κατάλαβε, ότι μπροστά του έχει έναν πολύ ενάρετο νέον και τον ρώτησε εάν θέλει αν γίνει μοναχός. Έτσι κι έγινε μοναχός και ανέβηκε στο βουνό, στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Δίπλα στην Αγία Τράπεζα άνοιξε μια κρύπτη και εκεί περνούσε τις ημέρες του μέσα σε προσευχή και νηστεία. Τις τροφές, που του έφερε η μητέρα του εκεί, δεν τις έτρωγε, αλλά έτρωγε μόνον λίγα λάχανα, που του προσέφερε καθημερινώς ένας διάκονος.

Νεότατος θαυματουργεί

Εις το ησυχαστήριο του εκείνο αφοσιώθηκε τελείως εις τον Θεό. Η χάρις του Θεού τον πλούτισε με την δύναμη της, ώστε μία ημέρα έβγαλε το πονηρό πνεύμα από μια γυναίκα. Επίσης,μια γυναίκα με το πεθαμένο παιδί της τον επεσκέφθη και του ζήτησε με δάκρυα να το αναστήσει. Ο μικρός Θεόδωρος προσευχήθηκε στο Θεό και ιδού το θαύμα έγινε! Ο Θεόδωρος, έπιασε το χέρι του παιδιού και αυτό ανασηκώθηκε αμέσως. Όλοι τότε δόξασαν τον Θεό για το θαύμα αυτό και τον παρακαλούσαν να τους συγχωρήσει για τις αμαρτίες τους. Ο Θεόδωρος ήταν τότε παιδί 18 χρονών.

Όταν έμαθε αυτά τα θαυμάσια γεγονότα ο Επίσκοπος Αναστασουπόλεως Θεοδόσιος, επεσκέφθη τον Θεόδωρο στην Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Τόσο πολύ, μάλιστα, θαύμασε την αφοσίωση του παιδιού εις τον Θεόν και την πίστη του εις τον Ιησούν Χριστόν, ώστε τον έκανε αναγνώστη. Την άλλη ημέρα τον έκανε διάκονο και την μεθεπομένη πρεσβύτερο. Εις ηλικία, μόνον, δεκαοκτώ ετών, ο Θεόδωρος έγινε ιερεύς του Θεού του Υψίστου.

Μετά την χειροτονία του, ο Θεόδωρος προσεπάθησε να  τελειοποιηθή στην μελέτη και την έρμη νεία των Άγιων Γραφών. Επίσης πεθύμησε να επισκεφτεί τους Αγίους Τόπους. Πήγε εκεί και μετά κατέβηκε σε ένα Μοναστήρι κοντά στον Ιορδάνη ποταμό που ήταν αφιερωμένο στην Παναγία και ζήτησε από τον Αρχιμανδρίτη να τον κάνει μοναχό, διότι δεν είχε γίνει μέχρι τότε η κουρά του. Κατόπιν γύρισε και πάλι στην πατρίδα του και ανέβηκε και πάλι στον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου Γεωργίου και αφοσιώθηκε ψυχή τε και σώματι στον Παντοδύναμο Θεό.

Η μητέρα του, έχοντας φρόνημα σαρκικό, εγκατέλειψε τον υιό της και αφού πήρε όσο μέρος της περιουσίας της αναλογούσε, νυμφεύθηκε τον Δαβίδ, άνδρα της αυτοκρατορικής φρουράς της Άγκυρας. Η αδελφή της μητέρας του, η Δεσποινία, η μητέρα της Ελπιδία και η αδελφή του Οσίου, η Βλάττα, δεν δέχονταν να αποχωρισθούν από αυτόν. Απεναντίας παρατηρούσαν με προσοχή την ενάρετη ζωή του και προσπαθούσαν να τον μιμηθούν όσο μπορούσαν, εξαγνίζοντας και αγιάζοντας τον εαυτό τους με σωφροσύνη και καθαρότητα βίου, με ελεημοσύνες και προσευχές.

Ο Όσιος Θεόδωρος ζούσε μέσα σε αυστηρό ασκητικό περιβάλλον. Δεν έπαιρνε τα φαγητά, που του έδιναν οι χωρικοί, αλλά διετηρείτο εις την ζωήν με λίγα χόρτα και όσπρια, που μάζευε στην πλαγιά του βουνού. Όλη δε την ημέρα ήταν μέσα σε μια σπηλιά και προσηύχετο προς τον Πανάγαθο Θεό να τον συγχωρήσει για τις αμαρτίες του και τα ελαττώματά του και να φωτίσει τους ανθρώπους να υπηρετούν το Άγιο θέλημά Του. Με την βοήθεια της χάριτος του Θεού, ο Θεοδόσιος ημέρωνε και τα άγρια θηρία ακόμη. Καθημερινώς μια φοβερή αρκούδα ερχόταν έξω από την σπηλιά του και έπαιρνε τροφή, από τα χέρια του Αγίου.

Ο Θεός τον σώζει από τους ληστές

Πλην όμως, ο φθονερός διάβολος, ο οποίος μισεί κάθε ενάρετο άνθρωπο, μηχανεύθηκε να εξαφανίσει τον Άγιο από προσώπου της γης. Έβαλε, λοιπόν, εις το μυαλό κάποιου σκοτεινού ανθρώπου, ονόματι Θεοδότου, την πονηρή σκέψη να σκοτώσει τον Όσιο Θεόδωρο. Ημέρα και νύχτα ο άθλιος Θεόδοτος βασάνιζε το μυαλό του, για να βρει τρόπο να φονεύσει τον Άγιο. Πλήρωσε λοιπόν μερικούς ληστές και τους διέταξε να ανεβούν στο βουνό και να εξολοθρεύσουν τον ευσεβή Μοναχό Θεόδωρο. Πράγματι! Οι πέντε ληστές επήγαν στο βουνό και έφθασαν έξω από την σπηλιά του Αγίου. Όμως η θεία Χάρις φρόντισε, ώστε το άξιο τέκνο του Θεού, ο Θεόδωρος, να σωθεί. Μόλις οι ληστές πλησίασαν στην σπηλιά, μια καυτερή φλόγα βγήκε μέσα από αυτή και έδιωξε μακρυά τους φοβερούς εκείνους ανθρώπους.

Εκείνη την στιγμή, ο Άγιος εκοιμάτο, αλλά ο Θεός ο οποίος είναι πανταχού και πάντοτε παρών, δεν τον άφησε να χαθεί. Μετά από αυτό, σηκώθηκε και ευχαρίστησε τον Πανάγαθο για την προστασία Του. Οι τρισάθλιοι όμως ληστές δεν άφησαν τον σκοπό τους. Έριξαν δηλητήριο στην τροφή και στο νερό του Αγίου. Αλλά και πάλι ο Χριστός προστάτευσε τον Θεόδωρο. Το δηλητήριο δεν είχε καμία δύναμη και έτσι οι πέντε ληστές δεν κατόρθωσαν τίποτε. Τότε ο άθεος και βρωμερός Θεόδοτος, έφρυξε από τον θυμό του. Κατασκεύασε μόνος του ένα φοβερό δηλητήριο, το οποίο το ανέμιξε με αίμα ψαριού. Αυτό το δηλητήριο το έστειλε με κάποιον έμπιστο δήθεν του Αγίου Θεοδώρου, για να το φάγει. Όμως η θεία Χάρις αγρυπνεί. Προτού το φάγει ο Θεόδωρος, το ευλόγησε και έτσι το φοβερό δηλητήριο δεν τον έβλαψε καθόλου. Μετά το νέο τούτο θαύμα, ο Θεόδοτος αντελήφθη, ότι ο αγώνας του ήταν μάταιος.

Ήλθε, λοιπόν, στον Όσιο Θεόδωρο και μετανοιωμένος του εξομολογήθηκε όλο το αμαρτωλό παρελθόν του. Τού είπε ότι θέλησε να τον φονεύσει, διότι έτσι τον διέταξε ο πονηρός διάβολος, αλλά ότι μετανοεί για τις πράξεις του αυτές και ζητεί συγχώρηση από τον Θεό και τον Άγιο. Πράγματι! Ο Άγιος τον συγχώρησε και του συνέστησε εις την υπόλοιπη ζωή του να είναι ευσεβής και πιστός Χριστιανός.

Κατόπιν ο Άγιος επέστρεψε εις το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Εκεί εις το Μοναστήρι του ερχόταν κάθε ημέρα πλήθος ανθρώπων, οι οποίοι έπασχον από διάφορες ασθένειες. Όλους αυτούς ο Άγιος, με την θαυματουργό δύναμη του, τους θεράπευε και τους δίδασκε το θείο θέλημα. Πολλοί από αυτούς εγίνοντο Μοναχοί και έμεναν εις το Μοναστήρι τού Αγίου Γεωργίου.

Γίνεται Αρχιεπίσκοπος Αναστασιουπόλεως

Ήλθε όμως και η σειρά του Οσίου να ανεβεί εις τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο. Ενώ κατεγίνετο με το κτίσιμο πολλών εκκλησιών, στις οποίες θα δοξολογείτο ο Δημιουργός, πέθανε ο Επίσκοπος Αναστασουπόλεως Τιμόθεος. Τότε, όλοι οι κληρικοί της περιοχής, με ένα στόμα, ζήτησαν από τον Αρχιεπίσκοπο της Αγκύρας Παύλο, να ανεβάσει στο θρόνο τον ενάρετο Θεόδωρο. Ο Αρχιεπίσκοπος χάρηκε πολύ, διότι θα ανέβαινε στο θρόνο της Αναστασουπόλεως ένας τέτοιος Άγιος κληρικός. Απεσταλμένοι του Αρχιεπισκόπου Παύλου ήλθαν στο Μοναστήρι και ζήτησαν τον Θεόδωρο. Τον βρήκαν μέσα στην σπηλιά του να προσεύχεται. Τού ζήτησαν να πάει στην Άγκυρα. Ο Όσιος όμως ούτε θέλησε να ακούσει τέτοιο πράγμα, διότι έλεγε ότι η κοσμική εξουσία θα τον αποσπούσε από την πνευματική του άσκηση και την συνεχή επικοινωνία του με το Θεό. Οι απεσταλμένοι απάντησαν, ότι ο λαός της περιοχής έχει ανάγκη ενός ευσεβούς ποιμένους, ο οποίος θα τον οδηγεί στην ενάρετη ζωή.

Μετά από πολλές προσπάθειες, εδέχθη ο Άγιος να αφήση το αγαπημένο του Μοναστήρι και να αναλάβει τις βαριές ευθύνες του Επισκόπου. Ανέλαβε, λοιπόν, την Επισκοπή της Αναστασουπόλεως ο Θεόδωρος. Πολλές αγαθοεργίες έκανε ως επίσης και πολλά θαύματα. Έγινε ο πνευματικός οδηγός και προστάτης των πτωχών και των αδυνάτων. Τότε επεθύμησε για τρίτη φορά να επισκεφθεί τους Αγίους Τόπους.

Όταν έφθασε στα Ιεροσόλυμα, γύρισε όλα τα Μοναστήρια και όλους τους τόπους, όπου εγεννήθη και έζησε και δίδαξε ως άνθρωπος, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Τόσο δε ευχαριστήθηκε από την Μοναχική ζωή, ώστε δεν θέλησε να γυρίσει πίσω, αλλά παρέμεινε εις ένα Μοναστήρι, σαν Μοναχός. Τότε, μια νύχτα, παρουσιάσθηκε στον ύπνο του ο Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος. Ο Άγιος προσέφερε στον Θεόδωρο, ένα μπαστούνι και του είπε:

› Σήκω αμέσως για να φύγουμε στην πατρίδα. Δεν σού επιτρέπεται να εγκαταλείψεις απροστάτευτο το ποίμνιο σου και να μένεις εδώ σαν Μοναχός. Υπάρχουν άνθρωποι αδύνατοι και φτωχοί, οι οποίοι ζητούν επίμονα την παρουσία σου στην Αναστασιόπολη.

Τότε ο Άγιος σηκώθηκε αμέσως και ξεκίνησε για την Πατρίδα του. Αλλά τα καθήκοντα της Επισκοπής, εφαίνοντο πολύ βαριά εις τον Άγιο Θεόδωρο. Ήταν πλέον ένδεκα χρόνια Επίσκοπος της Αναστασουπόλεως και επιθυμούσε πάρα πολύ να περάσει την υπόλοιπη ζωή του εις το Μοναστήρι σαν Μοναχός. Γι’ αυτό λοιπόν, κάλεσε μια ημέρα τους προκρίτους της πόλεως και όλους τους Κληρικούς και τους είπε:

› Αδελφοί μου, τα Επισκοπικά καθήκοντα είναι πλέον πολύ βαριά για μένα. Δεν μπορώ να φροντίσω για άλλο χρονικό διάστημα, για τα πνευματικά σας ζητήματα, σαν Επίσκοπος σας. Παρακαλώ, λοιπόν, να με απαλλάξετε των ευθυνών της Επισκοπής, για να αποσυρθώ εις ένα μοναστήρι ως Ασκητής.

Τότε οι κάτοικοι της Μητροπόλεως άρχισαν να κλαίνε και να παρακαλούν τον Θεόδωρο να μείνει. Όμως ο Άγιος είχε λάβει την αμετάκλητη πλέον απόφαση του. Τότε οι πρόκριτοι της πόλεως, πήγαν εις τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυριακό και τον παρακάλεσαν να τους ορίσει άλλον Επίσκοπο. Αρχίζει τότε νέα περίοδος θαυμάτων, του Οσίου Θεοδώρου. Πλήθος από αρρώστους ερχόταν στο Μοναστήρι και με τις προσευχές του Αγίου ελάμβαναν την θεραπεία.

Καλείται στην Κωνσταντινούπολη

Την ίδια εποχή ο Όσιος έλαβε επιστολές και από τον βασιλέα Μαυρίκιο και τον Πατριάρχη Κυριακό, οι οποίοι τον προέτρεπαν να επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη και να τους ευλογήσει. Έτσι λοιπόν πήγε στη θεοφύλακτη πόλη, όπου κήρυξε το λόγο του Θεού και θεράπευσε πολλούς. Με τα θαύματα αυτά η φήμη του Αγίου εξαπλώθηκε εις όλο το Βυζαντινό Κράτος. Αυτό πολύ τον ενοχλούσε. Γι’ αυτό και έφυγε από την πόλη της Κωνσταντινουπόλεως και επέστρεψε στο Μοναστήρι του.

Ο Όσιος επέστρεψε, αλλά επισκέφθηκε για δεύτερη φορά την Κωνσταντινούπολη, το έτος 610 μ.Χ., επί Πατριάρχου Θωμά, στον θάνατο του οποίου βρέθηκε. Και αφού τιμήθηκε από τον Πατριάρχη Σέργιο επανήλθε στο μοναστήρι του, όπου συνέχισε το θεοφιλή βίο του.

Η κοίμηση του

Εν τω μεταξύ ο Άγιος Θεόδωρος είχε γυρίσει στο Μοναστήρι του στην Συκεώνα και συνέχιζε την ασκητική και γεμάτη από θαύματα ζωή του. Μίση ανδρογύνων διελύοντο και μίση μεταξύ των πολιτών διεσκορπίζοντο δια της ευλογίας του Αγίου. Πολλές φορές οι ποταμοί πλημμύριζαν και οι άνθρωποι έτρεχαν στον Άγιο για να τους βοηθήσει. Τότε αυτός, προσηύχετο θερμά εις τον Θεό και σταματούσαν το καταστροφικό έργο τους.

Καθημερινώς ο Άγιος, δίδασκε τους ανθρώπους το θείο θέλημα και τους παρακινούσε να ζουν σύμφωνα με την διδαχή του Ιησού Χριστού. Πάντοτε δε συμβούλευε τους βλασφήμους και τους παρακινούσε να γυρίσουν στον ορθό τρόπο της ζωής και να έχουν την γλώσσα τους καθαρή από τα λόγια του διαβόλου.

Πάντοτε δίδασκε την μεγάλη αρετή της αγάπης. Αυτή, έλεγε, είναι η βάση της θρησκείας μας και το μυστικό της προόδου των ανθρώπων. Διότι όλοι είμεθα παιδιά του ίδιου Θεού και συνεπώς αδέλφια μεταξύ μας.

Γι’ αυτό πρέπει να είμεθα φιλόξενοι, ελεήμονες και να θυσιαζώμεθα για τον πλησίον μας, σύμφωνα με το παράδειγμα του Κυρίου μας, ο οποίος θεμελίωσε τον Χριστιανισμό με  την θεία εντολή: «αγαπάτε αλλήλους».

Αυτή ήταν η ζωή του Οσίου Θεοδώρου. Μια ζωή, αφιερωμένη στον Θεό. Κατά το τρίτο έτος της βασιλείας του Ηρακλείου, απέθανεν ο Όσιος, την 22α Απριλίου. Η εκκλησία μας, δια την αρετή του και τα θαυματά του, τον εκήρυξε Άγιον.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἐκ σπάργανων ἐπλήσθης τῆς θείας χάριτος, καὶ τῷ Θεῷ ἀνετέθης ὡς Σαμουὴλ ὁ κλεινός, τὴν ὑπέρτιμον στολὴν Πάτερ κληρούμενος· ὅθεν θαυμάτων αὐτουργός, καὶ Χριστοῦ μυσταγωγός, Θεόδωρε ἀνεδείχθης, θεοδωρήτως ἐκλάμπων, τὰς ψυχοτρόφους δωρεὰς τοῖς πιστοῖς.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. δ’.
Ἐν σοί Πάτερ ἀκριβῶς διεσώθη τό κατ᾽ εἰκόνα· λαβών γάρ τόν σταυρόν, ἠκολούθησας τῷ Χριστῷ, καί πράττων ἐδίδασκες, ὑπερορᾷν μέν σαρκός, παρέρχεται γάρ· ἐπιμελεῖσθαι δέ ψυχῆς, πράγματος ἀθανάτoυ· διό καί μετά Ἀγγέλων συναγάλλεται, Ὅσιε Θεόδωρε τό πνεῦμά σου.

Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ὡς πυρίνῳ ἅρματι, ταῖς ἀρεταῖς θεοφόρε, ἐπιβὰς ἀνέδραμες, εἰς οὐρανίους οἰκήσεις, ἄγγελος, μετὰ ἀνθρώπων συμβιοτεύων, ἄνθρωπος, σὺν τοῖς Ἀγγέλοις περιχορεύων· διὰ τοῦτο ἀνεδείχθης, θαυμάτων θεῖον δοχεῖον Θεόδωρε.

Μεγαλυνάριον
Δῶρον καθιέρωσας τῷ Θεῷ, Θεόδωρε Πάτερ, τὸν σὸν βίον τὸν ἱερόν· ὅθεν θεοσδότων, μετέσχες χαρισμάτων, καὶ δωρεὰν βλυσταίνεις, πᾶσι τὰς χάριτας.

Πηγή: Χώρα Του Αχωρήτου

Ἐὰν ὑπάρχει μιὰ ἀλήθεια στὴν ὁποία θὰ μποροῦσαν νὰ συνοψισθοῦν ὅλες οἱ εὐαγγελικὲς ἀλήθειες, ἡ ἀλήθεια αὐτὴ θὰ ἦταν ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἀκόμη, ἐὰν ὑπάρχει μιὰ πραγματικότητα στὴν ὁποία θὰ μποροῦσαν νὰ συνοψισθοῦν ὅλες οἱ καινοδιαθηκικὲς πραγματικότητες, ἡ πραγματικότητα αὐτὴ θὰ ἦταν ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Μόνο στὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἐξηγοῦνται ὅλα τὰ θαύματά Του, ὅλες οἱ ἀλήθειές Του, ὅλα τὰ λόγια Του, ὅλα τὰ γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Αν είσαι Σίμων Κυρηναϊος, σήκωσε το σταυρό και ακολούθησέ Τον. Αν σταυρωθείς μαζί Του ως ληστής, γνώρισε το Θεό σαν ευγνώμων δούλος. Αν κι ‘ Εκείνος λογιάσθηκε με τους ανόμους για χάρη σου και την αμαρτία σου, γίνε συ έννομος για χάρη Εκείνου. Προσκύνησε αυτόν που κρεμάσθηκε στο σταυρό για σένα, έστω κι αν κρέμεσαι κι εσύ.

Ἡ πλάνη πάντα αὐτοκαταστρέφεται καί, παρόλο ποὺ δὲν τὸ θέλει, στηρίζει σὲ ὅλα τὴν ἀλήθεια.