Την άνοιξη του 548 μ.Χ. η κατάσταση για τους Βυζαντινούς στη Βόρεια Αφρική δεν ήταν ευχάριστη.Οι μικρές βυζαντινές δυνάμεις είχαν ηττηθεί από από τους εξεγερμένους Νουμίδες. Ο στρατηγός Ιωάννης Τρωγλίτης όμως που στάλθηκε από τον Ιουστινιανό δεν ήταν από αυτούς που παραιτούνταν εύκολα.

[ΧLΙ] [1] Ὦ Πόλις, Πόλις, πόλεων πασῶν κεφαλή· ὦ Πόλις, Πόλις, κέντρον τῶν τεσσάρων τοῦ κόσμου μερῶν· ὦ Πόλις, Πόλις, χριστιανῶν καύχημα καί βαρβάρων ἀφανισμός· ὦ Πόλις, Πόλις, ἄλλη παράδεισος φυτευθεῖσα πρός δυσμάς, ἔχουσα ἔνδον φυτά παντοῖα βρίθοντα καρπούς πνευματικούς.

Ο Μανουήλ Παλαιολόγος γεννήθηκε το 1350, όταν ήδη η αυτοκρατορία βρισκόταν υπό κατάρρευση. Οι δύο εμφύλιοι πόλεμοι που προηγήθηκαν μεταξύ Ανδρόνικου Β΄ και Ανδρόνικου Γ΄, ακόμα χειρότερα, μεταξύ του πατέρα του Ιωάννη Παλαιολόγου και του Ιωάννη Καντακουζηνού, είχαν αφαιρέσει και την τελευταία ικμάδα ζωής από τη θνήσκουσα αυτοκρατορία.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία επέζησε πάνω από 1000 χρόνια έχοντας ως στήριγμά της τον ισχυρό της στρατό. Σημαντικός πολλαπλασιαστής ισχύος των Αυτοκρατορικών στρατιών αποτελούσε το καλά εκπαιδευμένο βαρύ πεζικό, οι περίφημοι Σκουτάτοι (ασπιδοφόροι, από τη λατινική λέξη scutum = ασπίδα) πεζοί.

Ο Μιχαήλ Η Παλαιολόγος από τη στιγμή που ανέβηκε στον θρόνο, ως σφετεριστής έστω, έθεσε ως σκοπό του την ανάκτηση της Πόλης και την επανίδρυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Προσπάθησε όμως να το επιτύχει με διπλωματικά μέσα. Επιδιώκοντας να πάψει την αντιπαλότητα με το Δεσποτάτο της Ηπείρου, απέστειλε πρεσβεία στον συνονόματό του δεσπότη, Μιχαήλ, φτάνοντας στο σημείο να του παραχωρεί ακόμα και πόλεις της Μακεδονίας, που βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.