Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
Απαράδεκτο μονόπρακτο θεατρικό έργο για ερωτική ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη – Άφωνοι 2.000 αξιωματικοί στην παρουσίαση του εκτρώματος - Οργανωμένη απόπειρα απόκρυψης του θλιβερού κειμένου
Το διάγγελμα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, πριν από 25 χρόνια, που σφράγισε το τέλος
25 χρόνια πριν, το βράδυ των Χριστουγέννων του 1991, ο όγδοος και τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης απηύθυνε το τηλεοπτικό διάγγελμα προς τους συμπατριώτες του –πολίτες που από την επομένη θα ανήκαν σε 15 διαφορετικές χώρες– με το οποίο έκλεισε ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία των χωρών αυτών αλλά και του κόσμου γενικότερα. Ένα πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πείραμα επτά δεκαετιών, αυτό του σοσιαλιστικού δρόμου προς τον κομμουνισμό, έφτασε άδοξα στο τέλος του, αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας που άρχισε με την άνοδο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο ανώτερο αξίωμα της Σοβιετικής Ένωσης το 1985.
Οι μεταρρυθμίσεις που προσπάθησε και σε κάποιο βαθμό πέτυχε να εφαρμόσει αυτά τα χρόνια, αποδείχτηκαν απολύτως ασύμβατες με τις δομές και τις αγκυλώσεις του κομμουνιστικού συστήματος και μοιραία άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου που οδήγησε στην κατάρρευση ολόκληρου του μπλοκ των κομμουνιστικού χωρών και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου που επισκίασε τον πλανήτη κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα.
Η διάλυση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, τα Χριστούγεννα του 1991, ακολούθησε νομοτελειακά τις συγκλονιστικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην ανατολική Ευρώπη το 1989, όταν το ένα μετά το άλλο τα κομμουνιστικά κράτη κατέρρεαν με αναίμακτες επαναστάσεις των λαών τους, με αποκορύφωμα την πτώση του συμβόλου της διαίρεσης, του Τείχους του Βερολίνου στις 9 Νοεμβρίου 1989.
Ακολουθεί το κείμενο* του ιστορικού αποχαιρετιστήριου διαγγέλματος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, του ανθρώπου που σφράγισε το τέλος του 20ού αιώνα όσο κανένας άλλος.
Αγαπητοί συμπατριώτες.
Λόγω της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί ως αποτέλεσμα του σχηματισμού της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών, σήμερα διακόπτω τις δραστηριότητές μου στη θέση του Προέδρου της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.
Παίρνω αυτή την απόφαση για λόγους αρχής. Τάχθηκα ακράδαντα υπέρ της ανεξαρτησίας των εθνών και της κυριαρχίας των Δημοκρατιών (σ.μ.:της ΕΣΣΔ). Ταυτόχρονα, υποστήριξα τη διατήρηση της Ένωσης των κρατών και την ακεραιότητα αυτής της χώρας.
Οι εξελίξεις πήραν διαφορετική πορεία. Επικράτησε η πολιτική του διαμελισμού της χώρας και του διαχωρισμού του κράτους, κάτι το οποίο δεν μπορώ να προσυπογράψω.
Μετά τη συνάντηση στην Άλμα-Άτα (σ.μ. πρωτεύουσα του Καζακστάν) και τις αποφάσεις της, η θέση μου δεν άλλαξε όσον αφορά αυτό το θέμα. Εκτός αυτού, είναι πεποίθησή μου ότι αποφάσεις αυτού του μεγέθους θα έπρεπε να λαμβάνονται στη βάση της λαϊκής βούλησης.
Ωστόσο, θα κάνω ό,τι μπορώ για να εξασφαλιστεί ότι οι συμφωνίες που υπεγράφησαν εκεί θα οδηγήσουν προς την πραγματική σύμπνοια στην κοινωνία και θα διευκολύνουν τη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων και την έξοδο από την κρίση.
Αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία μου να σας μιλήσω ως πρόεδρος της ΕΣΣΔ. Θεωρώ ότι είναι απαραίτητο να σας ενημερώσω για το τι σκέφτομαι για το δρόμο που ακολουθήσαμε από το 1985, κυρίως γιατί υπάρχουν πολλές αμφιλεγόμενες, επιφανειακές, και μεροληπτικές κρίσεις για το θέμα.
Το πεπρωμένο καθόρισε ότι, όταν βρέθηκα στο τιμόνι, ήταν ήδη σαφές ότι κάτι δεν πήγαινε καλά σε αυτή τη χώρα.
Είχαμε πολλά από όλα - γη, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, άλλους φυσικούς πόρους - και υπήρχαν μυαλά και ταλέντα σε αφθονία. Ωστόσο, ζούσαμε πολύ χειρότερα από ό, τι οι άνθρωποι στις άλλες βιομηχανοποιημένες χώρες και υστερούσαμε αυτών όλο και περισσότερο.
Ο λόγος ήταν προφανής ακόμα και τότε. Αυτή η χώρα ασφυκτιούσε κάτω από τα δεσμά ενός γραφειοκρατικού συστήματος διοίκησης. Καταδικασμένη να εξυπηρετεί την ιδεολογία της και να υποφέρει το δυσβάστακτο βάρος της κούρσας των εξοπλισμών, βρέθηκε σε σημείο θραύσης.
Όλες οι χλιαρές μεταρρυθμίσεις - και υπήρξαν πολλές - απέτυχαν η μια μετά την άλλη. Η χώρα έχανε κάθε ελπίδα. Δεν μπορούσαμε να συνεχίσουμε να ζούμε έτσι. Έπρεπε να αλλάξουμε τα πάντα ριζικά.
Γι' αυτό το λόγο δεν μετάνοιωσα ποτέ που δεν χρησιμοποίησα τη θέση του Γενικού Γραμματέα απλά και μόνο για να κυβερνήσω αυτή τη χώρα για μερικά χρόνια. Αυτό θα ήταν ανήθικο και ανεύθυνο.
Γνώριζα ότι το να ξεκινήσουν μεταρρυθμίσεις αυτού του μεγέθους σε μια κοινωνία όπως η δική μας, ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη, ακόμα και επικίνδυνη υπόθεση. Αλλά ακόμα και τώρα, είμαι πεπεισμένος ότι η δημοκρατική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε την άνοιξη του 1985 ήταν ιστορικά δικαιολογημένη.
Η διαδικασία του εκσυγχρονισμού αυτής της χώρας και των δραστικών αλλαγών στη διεθνή κοινότητα, αποδείχθηκε πολύ πιο περίπλοκη από ό,τι αρχικά είχε θεωρηθεί. Ωστόσο, ας αναγνωρίσουμε ό,τι έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα.
Η κοινωνία έχει αποκτήσει ελευθερία. Έχει απελευθερωθεί πολιτικά και πνευματικά και αυτό είναι το πιο σημαντικό επίτευγμα με το οποίο ακόμα δεν έχουμε εντελώς εξοικιωθεί, εν μέρει γιατί δεν έχουμε μάθει ακόμα να χρησιμοποιούμε την ελευθερία.
Ωστόσο, ένα ιστορικό έργο έχει πραγματοποιηθεί.
Το ολοκληρωτικό σύστημα που εμπόδισε αυτή τη χώρα για πάρα πολύ καιρό να ευημερίσει και να προκόψει, έχει εξαλειφθεί.
Μια σημαντική επιτυχία έχει πραγματοποιηθεί στο δρόμο της δημοκρατικής μεταρρύθμισης. Ελεύθερες εκλογές, ελευθερία του Τύπου, ελευθερία της θρησκευτικής πίστης, αντιπροσωπευτική νομοθεσία και πολυκομματικό σύστημα, έχουν όλα γίνει πραγματικότητα.
Έχουμε ξεκινήσει να κινούμαστε προς την πλουραλιστική οικονομία και εγκαθιδρύεται η ισότητα όλων των μορφών ιδιοκτησίας. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της γης, η αγροτιά άρχισε να επανεμφανίζεται ως τάξη, ιδιώτες αγρότες υπάρχουν και πάλι και εκατομμύρια εκτάρια γης έχουν δοθεί σε αγροτικούς και αστικούς πληθυσμούς. Η οικονομική ελευθερία του παραγωγού έχει κατοχυρωθεί με νόμους, και η ελεύθερη επιχείρηματικότητα, οι μετοχικές εταιρίες και οι ιδιωτικοποίησεις επιταχύνονται.
Καθώς η οικονομία στρέφεται προς την αγορά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι όλο αυτό γίνεται για την ευημερία των ανθρώπων. Κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου θα πρέπει να γίνουν τα πάντα για να εξασφαλιστεί κοινωνική πρόνοια, κυρίως για τους ηλικιωμένους και τα παιδιά.
Ζούμε σε έναν νέο κόσμο.
Έχει μπει τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο και στην κούρσα των εξοπλισμών, καθώς και στην τρελή στρατιωτικοποίηση της χώρας, η οποία είχε παραλύσει την οικονομία, είχε παραμορφώσει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και είχε υποσκάψει τα ήθη μας. Η απειλή ενός πυρηνικού πολέμου δεν υπάρχει πια.
Για άλλη μια φορά, θα ήθελα να τονίσω ότι κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, έκανα ό,τι έπρεπε για να διασφαλιστεί ο έλεγχος των πυρηνικών όπλων.
Ανοίξαμε τον εαυτό μας στον υπόλοιπο κόσμο, εγκαταλείψαμε τις πρακτικές να παρεμβαίνουμε στις εσωτερικές υποθέσεις των άλλων και να χρησιμοποιούμε το στρατό μας έξω από τη χώρα. Σε αντάλλαγμα κερδίσαμε εμπιστοσύνη, αλληλεγγύη και σεβασμό.
Έχουμε γίνει ένα από τα βασικά προπύργια για την αναδιάρθρωση του σύγχρονου πολιτισμού σε μια ειρηνική δημοκρατική βάση.
Τα έθνη και οι λαοί αυτής της χώρας έχουν αποκτήσει το δικαίωμα να επιλέγουν ελεύθερα τον τρόπο τους για αυτοδιάθεση. Η αναζήτηση για μια δημοκρατική μεταρρύθμιση του πολυεθνικού κράτους μας, μάς οδήγησε στο σημείο όπου ήμασταν έτοιμοι να υπογράψουμε μια νέα συνθήκη για την Ένωση.
Όλες αυτές οι αλλαγές έχουν γίνει κάτω από μεγάλη πίεση, και πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο ενός σκληρού αγώνα ενάντια στην αυξανόμενη αντίσταση των παλιών αντιδραστικών δυνάμεων, των πρώην δομών του κόμματος και του κράτους και της οικονομικής ελίτ, καθώς και τις συνήθειές μας, τις ιδεολογικές προκαταλήψεις μας και την ισοπεδωτική και παρασιτική ψυχολογία μας.
Η αλλαγή προσέκρουσε στη χαμηλή ανοχή μας, στο χαμηλό επίπεδο της πολιτικής κουλτούρας μας και στον ίδιο το φόβο της αλλαγής. Αυτός είναι ο λόγος που έχουμε χάσει τόσο πολύ χρόνο. Το παλιό σύστημα κατέρρευσε πριν το νέο σύστημα αρχίσει να λειτουργεί. Και η κοινωνία μας μπήκε σε μια ακόμα βαθύτερη κρίση.
Είμαι ενήμερος ότι υπάρχει λαϊκή δυσαρέσκεια ως αποτέλεσμα της σημερινής σοβαρής κατάστασης, σκληρή κριτική προς κάθε επίπεδο αρχής και προς εμένα προσωπικά. Θα ήθελα να τονίσω για άλλη μια φορά, όμως, ότι σε μια τόσο μεγάλη χώρα, δεδομένης της κληρονομιάς της, θεμελιώδεις αλλαγές δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν χωρίς δυσκολίες και πόνο.
Το πραξικόπημα του Αυγούστου έφερε τη συνολική κρίση σε σημείο καμπής. Το πιο επικίνδυνο πράγμα σ’ αυτή την κρίση είναι η κατάρρευση της κρατικής υπόστασης. Και σήμερα παρακολουθώ με ανησυχία το γεγονός της απώλειας από τους πολίτες μας, της υπηκοότητας μιας μεγάλης δύναμης, με συνέπειες που θα μπορούσαν να είναι τραγικές για όλους μας.
Θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρήσουμε τις δημοκρατικές κατακτήσεις που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια. Τις έχουμε κερδίσει υποφέροντας μέσα από ολόκληρη την ιστορία μας και την τραγική εμπειρία μας. Αυτές οι δημοκρατικές κατακτήσεις δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες ή προσχήματα. Διαφορετικά, όλες οι ελπίδες μας για ένα καλύτερο μέλλον θα θαφτούν.
Σας τα λέω όλα αυτά με ειλικρίνεια και ευθύτητα, γιατί αυτό είναι το ηθικό καθήκον μου.
Σήμερα θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους ανθρώπους που έχουν δώσει την υποστήριξή τους στην πολιτική του εκσυγχρονισμού αυτής της χώρας και συμμετείχαν στις δημοκρατικές μεταρρύθμισεις.
Είμαι επίσης ευγνώμων σε αρχηγούς κρατών, πολιτικούς, δημόσια πρόσωπα, καθώς και εκατομμύρια απλών ανθρώπων στο εξωτερικό, οι οποίοι κατάλαβαν τις προθέσεις μας, μάς έδωσαν την υποστήριξή τους και μας συνάντησαν στα μισά του δρόμου, προσφέροντας την ειλικρινή συνεργασία τους.
Ανησυχώ πολύ καθώς φεύγω από αυτή τη θέση. Ωστόσο, έχω επίσης συναισθήματα ελπίδας και πίστης σε σας, τη σοφία και τη δύναμη του πνεύματός σας. Είμαστε κληρονόμοι ενός μεγάλου πολιτισμού και η αναγένηση και μεταμόρφωσή του, για μια σύχγρονη και αξιοπρεπή διαβίωση, τώρα εξαρτάται από όλους και τον καθένα ξεχωριστά.
Θα ήθελα, από τα βάθη της καρδιάς μου, να ευχαριστήσω όλους όσοι στάθηκαν δίπλα μου όλα αυτά τα χρόνια και εργάστηκαν για τον δίκαιο και καλό σκοπό.
Φυσικά, υπήρχαν λάθη που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, και πολλά από αυτά που κάναμε θα μπορούσαν να είχαν γίνει καλύτερα. Αλλά είμαι βέβαιος ότι αργά ή γρήγορα, οι κοινές μας προσπάθειες θα καρποφορήσουν και τα έθνη μας θα ζήσουν σε μια ευημερούσα, δημοκρατική κοινωνία.
Εύχομαι σε όλους ό,τι καλύτερο.
Η τελευταία υποστολή της Σοβιετικής σημαίας στο Κρεμλίνο στις 26/12/1991
Πηγή: (Μετάφραση από το βιβλίο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ «Memoirs», Bantam 1996), Athens Voice
Διανύουμε την περίοδο των εορτών και ενώ μέσα σε μια ατμόσφαιρα προσμονής και ξεγνοιασιάς δίνουν και παίρνουν οι προετοιμασίες ζαλίζοντάς μας το μυαλό, μια δημόσια υπηρεσία του Πειραιά επιμένει να θυμάται.
Είναι η Υπηρεσία Εκτελωνισμού Δεμάτων (Υ. Ε. Δ.) στην Ακτή Κονδύλη 32, που θα γιορτάσει όπως κάθε χρόνο στις 22 Δεκεμβρίου μια επέτειο που η ξεθωριασμένη ανάμνησή της συνδέεται με τη σωτηρία παλιών υπαλλήλων της από μια έκρηξη στην πρύμνη ενός πολεμικού πλοίου, του ΛΕΩΝ, το 1921!
Έχουν περάσει 75 χρόνια από τότε κι είναι πράγματι παράξενο πως διατηρείται στη μνήμη ενός γραφείου ένα τέτοιο περιστατικό, πράγμα που προξένησε έκπληξη ακόμα και στον Αντιναύαρχο ε.α. Κ. Παΐζη – Παραδέλη, πρόεδρο του Δ. Σ. του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος όταν του έκανα πέρυσι γνωστό το συμβάν.
«Θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε για το ενδιαφέρον και για το γεγονός ότι μας γνωρίσατε κάτι που για μας ήταν τελείως άγνωστο, δηλαδή ότι επί τόσα χρόνια τιμάται η μνήμη από τους ταχ. υπαλλήλους Πειραιά των απολεσθέντων και των διασωθέντων εκείνη την ημέρα, ενώ για μας και το Πολεμικό Ναυτικό είναι μια σχεδόν ξεχασμένη ιστορία…».
Ανατρέχοντας με κόπο στις πηγές, ας μάθουμε τα τι ακριβώς συνέβη την Τετάρτη 22.12.1921.
«Ουδέποτε ο Πειραιεύς εδοκίμασε τόσον τρόμον και τόσην θλίψην, όσον κατά την χθεσινήν ημέραν.. Την 11ην π.μ. ένας κρότος δαιμόνιος και συνταρακτικός, εν συνδυασμώ προς μίαν ισχυροτάτην δόνησιν, συνεκλόνησεν απροόπτως ολόκληρον τον Πειραιά, ωσάν να εξερράγησαν ταυτόχρονοι κεραυνοί εις όλα τα σημεία του πειραϊκού ορίζοντος».
Με την έκρηξη μια πυκνή τουλούπα καπνού υψώθηκε από την Ακτή Ξαβερίου.
Ο κόσμος ξεχύθηκε έντρομος στους δρόμους κι έτρεχε προς την παραλία να δει τι είχε γίνει. Εκεί ήταν αγκυροβολημένο το αντιτορπιλικό – ανιχνευτικό ΛΕΩΝ το οποίο αφού είχε κάνει περιπολίες στα Στενά ήλθε από τα Μικρασιατικά παράλια στον Πειραιά πριν ενάμιση μήνα και θα ξανάφευγε για την Πόλη.
Στην πρύμνη του γινόταν η φόρτωση οβίδων κι άλλων πυρομαχικών με την εποπτεία του ανθυποπλοίαρχου Αγησίλαου Λάσκου οπότε σύμφωνα με το επίσημο πόρισμα «ο κελευστής τορπιλλομηχανικός Μιχ. Δαυλάκος νεωστί επιβάς του Λέοντος παρά τας ρητάς και ειδικάς διαταγάς πρεσεπάθησε λύων το εκρηκτικόν μηχάνημα (εναυσματοδόχη) μιας ανθυποβρυχίου βόμβας να εκμάθη αυτό. Εισαγαγών την χείρα αυτού εντός της εναυσματοδόχης επέφερεν ισχυράν πίεσιν επί του ελαστικού διαφράγματος επενεγκούσαν την εκπυρσοκρότησιν του εκρηκτικού εναύσματος και συνεπώς η έκρηξις της βόμβας ην περιεργάζετο κατ’ αρχάς».
Μαζί της έσκασαν κι άλλες διπλανές, έτσι με την καταστροφή «των πρύμνηθεν του πρυμναίου ταχυβόλου εξάλων του σκάφους (τα υπόλοιπα τμήματα δεν έπαθαν βλάβη) , γέμισε ο τόπος μέταλλα κι ανθρώπινες σάρκες. Βρέθηκαν διάσπαρτα ολόκληρα μέλη, ένα χέρι πάνω σε βάρκα, ένα κεφάλι στην Ξαβερίου, δυο ανόμοια πόδια σ’ ένα ιστιοφόρο ενώ τα αμέτρητα θραύσματα που εκσφενδονίστηκαν στα γύρω κτίρια αλλά και σε μεγάλη απόσταση, σκότωσαν και τραυμάτισαν ανθρώπους, έσπασαν τζάμια, τράνταξαν καταστήματα κι αποθήκες, έγειραν ετοιμόρροπα παλιά σπίτια και παράγκες, ανέτρεψαν πλοιάρια.
«Επίσης υπέστησαν βλάβες το παράρτημα του εκτελωνισμού των ταχ. δεμάτων, το οποίον κατέστη ακατοίκητον, το οινοπωλείον και ξενοδοχείον του Κ. Λουκά, το καφεστιατόριον των αδελφών Μυρτώνη και αι ξύλιναι αποθήκαι του τελωνείου», όπως και εμπορεύματα στην αποβάθρα.
Ελαφρές ζημιές, «μικραί διατρήσεις», είχαν το αριστερά πρυμνοδετημένο πλοίο ΙΕΡΑΞ με 5 νεκρούς, δεξιά το θωρηκτό ΨΑΡΑ με έναν νεκρό και το τορπιλοβόλο ΑΡΕΘΟΥΣΑ. Στη διάσωση των επιζώντων βοήθησαν το καταδρομικό ΕΛΛΗ και το ναυαγοσωστικό ΤΕΝΕΔΟΣ.
Οι νεκροί και τραυματίες μεταφέρθηκαν στο Χατζηκυριάκειο νοσοκομείο τραυματιών πολέμου – έσπασαν πολλά τζάμια του – , στο Τζάνειο και στο πλωτό νοσοκομείο «Κωνσταντινούπολις».
Οι σημαίες υποστάλθηκαν στην πόλη σε ένδειξη πένθους. Η νεκρώσιμη ακολουθία έγινε στην Αγία Τριάδα με απόδοση τιμών και μουσική την Πέμπτη 23.12 στις 10.30 το πρωί.
Όπως μας τους καταγράφουν οι εφημερίδες, νεκροί στο ΛΕΩΝ ήταν οι: Αγησίλαος Λάσκος ανθυποπλοίαρχος, Πέτρος Βλαχάκης έφεδρος σημαιοφόρος, Μιχ. Δαυλάκος κελευστής, Ι. Χατζήνας κελ. μηχανικός, Ανδρέας Γκίνης ναύτης πυροβολητής, Πλάτων Λαοπόδης ναύτης αποθήκης, Β. Κωστάλας και Εμ. Σκούρτης δίοποι πυροβολητές.
Στο ΙΕΡΑΞ: Σπ. Κατωγάς, Γ. Παπαπαύλου σημαιοφόροι, Μιχ. Σκοπελίτης, Σ. Χρυσοχόου ναύτες μηχ., Μπίτσιος ναύτης λέμβου.
Στα ΨΑΡΑ: Ιωάννης Τσόκανος, ναύτης καταστρώματος. Επίσης οι λεμβούχοι Γ. Τσίτσιτζας, Κ. Μυτιληναίος, Γ.Κουλίτσης, Κ. Λάσκαρης και ο γραμματέας της εταιρίας Κιούναρ Λάιν Γ. Θειακάκης.
«Εκ των άλλων ανθρωπίνων θυμάτων πρέπει να αναφέρωμεν δέκα σχεδόν τραυματίας υπαλλήλους τελωνειακούς και ταχυδρομικούς εργαζομένους εις τα γραφεία εκτελωνισμού δεμάτων και πλέον των τριάντα ακόμη πολιτών».
Τα αναφερόμενα γραφεία βρίσκονταν στην περιοχή Ξεβερίου, σε διαφορετικό χώρο από αυτό το νεότερο κτίσμα της Ακτής Κονδύλη που στεγάζουν στις μέρες μας το Δ΄ Τελωνείο Ταχυδρομικών Δεμάτων Περαιά. [Πριν από την μεταφορά του στην Ακτή Κονδύλη τα βρίσκουμε στη δεκαετία του ’50 στο χώρο του ανακαινισμένου κτηρίου της Φίλωνος και Σωτήρος που ανήκει στο Χαραγκώνη]
Οι τραυματίες υπάλληλοι ήταν οι: Γ. Κιμούλης, διευθυντής, Χρ. Χαϊδεμένος, Δ. Σταυράκης, ελεγκτές, Γ. Ψάλτης, Δ. Καλορούτης, Π. Μαυροειδής, Ι. Κούτσης, Κ. Τσατσαράκος, Ι. Κουμιώτης κ .ά.
Το ΛΕΩΝ είχε αγοραστεί το 1912 από τα αγγλικά εργοστάσια Κάμεν Λέαρτ Κόμπανυ με το ποσό των τεσσάρων εκατομμυρίων δραχμών. Αρχικά έφερε το αργεντινό όνομα ΤUKUMAN. Πήρε μέρος στους βαλκανικούς πολέμους.
Κατασχέθηκε το 1916 από τους Γάλλους και χρησιμοποιήθηκε σε επιχειρήσεις το 1917-18. Μετά την απόδοσή του στους Έλληνες συμμετείχε στον αποκλεισμό των ακτών του Ευξείνου και κατά το 1919 στην Κριμαία. Στις 18.4.1941 συγκρούστηκε με το επιβατηγό ΑΡΝΤΕΝΑ, έγινε έκρηξη βομβών βάθους κι αποκόπηκε όλο το πρυμναίο τμήμα του (!) με θύματα δυο νεκρούς. Ρυμουλκήθηκε από τη Σαλαμίνα στη Σούδα, όπου βυθίστηκε στις 15.5.1941 από γερμανικά αεροσκάφη..
Τη διάσωσή τους (από ένα γεγονός που μπερδεμένο δεν μπορούσε πλέον να τεκμηριωθεί) αποδίδει το προσωπικό της Υ. Ε. Δ. μέχρι σήμερα στην Αγία Αναστασία την Φαρμακολύτρια, που συνεορτάζει την ημέρα εκείνη (22.12) πανηγυρικά με αγιασμό, συγκέντρωση, ομιλία και δεξίωση, βρίσκοντας αφορμή να τονιστεί η ανάγκη της συναδελφικότητας, της αλληλεγγύης, της σύσφιξης των ανθρωπίνων σχέσεων.
[ΠΡΟΣΘΗΚΗ: Την εξιστόρηση του γεγονότος εκφώνησα στους συγκεντρωμένους συνάδελφους στις 22.12.1995. Όσον αφορά στη διάρκεια, τα τελευταία χρόνια ο εορτασμός είχε ατονήσει και το φαγοπότι έδωσε τη θέση του στους ξηρούς καρπούς. Ύστερα η μεταφορά μεγάλου μέρους των εργαζομένων στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος υπήρξε καταλυτικό στη συνέχισή του. Πληροφορούμαι ότι και το τελευταίο τμήμα της, θα εργάζεται πλέον στο αεροδρόμιο εντός του 2013]
Πηγή: (Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 1996, σελ. 18. Αντιγραφή εδώ και διόρθωση, 28.10.2009 και 14.5.2013), Δημήτρης Κρασονικολάκης, Αβέρωφ
Ο πολεμικός ζωγράφος που έβαλε «χοντρό βύσμα» για να πάει στον πόλεμο του ’40. Ο 64χρονος Γιώργος Προκοπίου απαθανάτισε τους ηρωισμούς των Ελλήνων και πέθανε στο Αλβανικό Μέτωπο
Όπως πολλάκις υπενθυμίσαμεν εις τους αναγνώστας μας, δεν πρόκειται δια των άρθρων μας να αφηγηθώμεν την πλήρη ιστορίαν της εποχής εκείνης, θα εχρειάζοντο τόμοι προς τούτο, πρόκειται να απαντήσωμεν εις το υπό του κ. Βενιζέλου αρχικώς τεθέν ζήτημα: Πως επήλθεν ο διχασμός της Ελλάδος και ποιοι οι υπαίτιοι αυτού.
Υπήρξαν στιγμές, που η Ελλάδα μας, βρέθηκε σε κίνδυνο και όλα φάνταζαν δυσοίωνα.
Οι νεκρολογίες για εγκληματίες, είτε είναι πανούργοι είτε όχι, φέρουν πάντα έναν αέρα αθλιότητας.
Ο Χένρι Κίσιντζερ, ιστορική μορφή της αμερικανικής διπλωματίας που όμως είχε ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες διαστάσεις, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επί των ημερών του Ρίτσαρντ Νίξον και του Τζέραλντ Φορντ στην προεδρία,
Όπως είναι γνωστό οι βάσεις διεξαγωγής του σύγχρονου πολέμου τέθηκαν από το Ναπολέοντα. Αυτός χάρη στην μεγαλοφυΐα του μετέτρεψε τις αντιλήψεις που ίσχυαν μέχρι τότε για την τακτική του πολέμου και καθιέρωσε αρχές πολέμου που παρέμειναν αναλλοίωτες μέχρι σήμερα. Ορισμένες από αυτές είναι οι εξής:
Κλασσικό παράδειγμα εφαρμογής των Ναπολεόντειων αρχών αποτελεί η μάχη του Αούστερλιτς. Στη μάχη αυτή, ο Ναπολέων, αγνοώντας τις πεπαλαιωμένες αρχές και μεθόδους των Αυστριακών και των Ρώσων στρατηγών και αναπτύσσοντας έναν υπέροχο στρατηγικό συνδυασμό, απέδειξε ότι, στρατεύματα με ικανή ηγεσία -η οποία να εμπνέει σε όλους την πεποίθηση και τη θέληση για τη νίκη- είναι δυνατόν να καταστρέψουν τον αντίπαλο, έστω και αν αυτός έχει το πλεονέκτημα της αριθμητικής υπεροχής.
Το 1804, ο Ναπολέων στέφθηκε Αυτοκράτορας. Τότε πίστεψε ότι θα γινόταν δεκτός στην αδελφότητα των νόμιμων ηγεμόνων της Ευρώπης, αλλά αυτό ήταν μία αυταπάτη. Η έκκληση του για ειρήνη έμεινε χωρίς απάντηση. Λίγους μήνες αργότερα, το 1805, υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει τον ισχυρότατο συνασπισπό (Αγγλία, Ρωσία, Αυστρία και Σουηδία) που όχι μόνο δεν αναγνώριζε τη νέα δύναμη της Γαλλίας και τον Αυτοκράτορα, αλλά ήθελε και να περιορίσει τη Γαλλία στα παλαιά σύνορά της.
Το Φθινόπωρο του 1805, η Αυστρία έδειξε τάσεις επιθετικές και ο Ναπολέων αποφάσισε να εξουδετερώσει το βραχίονα αυτόν της Αγγλίας στην Ευρώπη. Η «Μεγάλη Στρατιά», όπως ονομαζόταν ο στρατός του Ναπολέοντα, που βρισκόταν στις ακτές της Μάγχης και προετοιμαζόταν για την απόβαση στην Αγγλία, μεταφέρθηκε στα ανατολικά σύνορα της Γαλλίας. Η ιδέα του Ναπολέοντα για απόβαση στην Αγγλία δε θα πραγματοποιηθεί ποτέ.
Στις 26 Σεπτεμβρίου, η «Μεγάλη Στρατιά» διαβαίνει το Ρήνο. Είναι μια τέλεια οργανωμένη και εξοπλισμένη στρατιά. Στα οκτώ Σώματα Στρατού ο Ναπολέων έχει τοποθετήσει τους καλύτερους στρατηγούς του. Έχουν όλοι τους πολεμική πείρα πάνω από δέκα χρόνια και η ηλικία τους είναι γύρω στα 40 (ο ίδιος είναι 36 ετών). Τους ονομάζει «Στρατάρχες» και ήταν οι εξής: Βερναρδόττης (1ου), Μαρμόντ (2ου), Νταβού (3ου), Σουλτ (4ου), Λαν (5ου), Νέυ(6ου), Ογκερό (7ου), Μυρά (Σώματος Ιππικού). Ο όγκος της στρατιάς ενεργώντας με σχετική ταχύτητα, αφού πέρασε το Μέλανα Δρυμό από τα βόρεια, εγκλωβίζει την Αυστριακή Στρατιά του Στρατηγού Μακ στην πόλη Ουλμ. Στις 20 Οκτωβρίου, η φρουρά της Ουλμ (30.000 άνδρες) σχεδόν χωρίς μάχη, παραδίδεται. Η Ρωσική Στρατιά του Στρατηγού Κουτούζωφ, που έσπευδε για βοήθεια, αναγκάσθηκε να υποχωρήσει για να διασωθεί.
Ωστόσο, μια ημέρα μετά την υπέροχη αυτή νίκη στην ξηρά (Ουλμ), ο Αγγλικός Στόλος με αρχηγό το Ναύαρχο Νέλσωνα (που φονεύθηκε πριν τελειώσει η ναυμαχία) καταναυμάχησε τον ενωμένο Γαλλοϊσπανικό στόλο στο Τραφάλγκαρ. Με τη νίκη της αυτή, η Αγγλία εξασφάλισε την αδιαφιλονίκητη κυριαρχία της στις θάλασσες και την πλήρη προστασία της αγγλικής νήσου από κάθε επιδρομή του Ναπολέοντα. Ο τελευταίος μετά τη μάχη της Ουλμ επιτάχυνε την προώθηση των στρατευμάτων του προς τη Βιέννη, με αντικειμενικό σκοπό τη συντριβή του αντιπάλου του.
Στις 13 Νοεμβρίου, καταλήφθηκε χωρίς μάχη η Βιέννη. Ο Αυτοκράτορας της Αυστρίας Φραγκίσκος θα την εγκαταλείψει και θα μεταβεί στη Μοραβία για να ενωθεί με τους Ρώσους. Μετά το Τραφάλγκαρ, οι Αυτοκράτορες της Ρωσίας και της Αυστρίας σκληραίνουν τη στάση τους δείχνοντας περισσότερη αδιαλλαξία στις προτάσεις του Ναπολέοντα για ειρήνη.
Η μάχη του Αούστερλιτς άρχισε με πρωτοβουλία των Αυστρορώσων, όπως την περίμενε και την ήθελε ο Ναπολέων. Στο πεδίο της μάχης ήταν παρόντες τρεις αυτοκράτορες, ο Ναπολέων, ο Αλέξανδρος (Ρωσίας) και ο Φραγκίσκος (Αυστρίας). Στις 2 Δεκεμβρίου 1805, κοντά στο χωριό Αούστερλιτς έγινε η ομώνυμη μάχη, η οποία θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες μάχες της παγκόσμιας ιστορίας και από τις πιο αιματηρές της Ναπολεόντειας εποχής.
Περιγραφή του Πεδίου της Μάχης
Ο χώρος στον οποίο έγινε η μάχη του Αούστερλιτς, βρίσκεται εκατόν είκοσι χιλιόμετρα βόρεια της Βιέννης, στην ιστορική περιοχή της Μοραβίας. Η Μοραβία ήταν τότε επαρχία της αυτοκρατορίας της Αυστροουγγαρίας. Τώρα ανήκει στην Τσεχία.
Το πεδίο της μάχης οριοθετείται βόρεια από την οδό Μπρουν-΄Ολμουτς, δυτικά από την οδό Μπρουν-Βιέννη, νότια από τα έλη Σατζάν και ανατολικά από το χωριό Αούστερλιτς και τον ποταμό Λίττοβα. Ο χώρος αυτός διαχωρίζεται κατά την έννοια Βορράς-Νότος, από το μικρό ποταμό Γκόλμπακ. Στο ύψος του χωριού Τέλνιτς σχηματίζονται τα έλη Σατζάν που από την εποχή εκείνη η επιφάνειά τους ήταν παγωμένη. Η μορφολογία του εδάφους δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στην ανατολική όχθη του ποταμού Γκόλμπακ το έδαφος ανέρχεται και σχηματίζει τα υψώματα Πράτζεν, τα οποία προς το Αούστερλιτς κατέρχονται ομαλά. Τα υψώματα Πράτζεν είναι πιο ψηλά από τα αντίστοιχα της δυτικής όχθης του Γκόλμπακ, γι αυτό και δεσπόζουν στην περιοχή.
Δυνάμεις και Διάταξη των Αντιπάλων
Στα τέλη Νοεμβρίου η μεγάλη στρατιά του Ναπολέοντα είχε στρατοπεδεύσει στο Μπρουν.
Στις 27 Νοεμβρίου ο Αυστρορωσικός Στρατός με δύναμη 90.000 ανδρών εγκατέλειψε τα οχυρώματα του ΄Ολμουτς και κατευθύνθηκε προς το Μπρουν από την οδό ΄Ολμουτς-Μπρουν για να λάβει επαφή με το Γαλλικό Στρατό. Οι δύο Μονάρχες αποφάσισαν την άμεση επίθεση εναντίον του Ναπολέοντα, πρώτο γιατί είχαν δυσκολίες στη διατροφή των στρατευμάτων, λόγω της ελλείψεως μέσων μεταφοράς τροφίμων και άλλων εφοδίων και δεύτερο, γιατί είχαν εμπιστοσύνη στην αριθμητική υπεροχή τους. Ο Κουτούζωφ έχοντας διαφορετική άποψη πρότεινε την αναμονή της Πρωσικής Στρατιάς αλλά δεν εισακούσθηκε.
Ο Ναπολέων από τις 27 Νοεμβρίου, είχε αρχίσει συνεννοήσεις με τους αντιπάλους του για την κατάπαυση των εχθροπραξιών. Από τις διαπραγματεύσεις διαμόρφωσε τη γνώμη ότι οι Ρώσοι διαπνέονταν από υπέρμετρη αισιοδοξία. Ο ίδιος βέβαια επιθυμούσε να αρχίσει αμέσως η μάχη, γιατί αν οι σύμμαχοι αποφάσιζαν να αποσυρθούν στην Ουγγαρία και να ενωθούν με τη στρατιά του Αρχιδούκα Καρόλου (80.000 άνδρες), ο πόλεμος θα παρατεινόταν με δυσμενείς επιπτώσεις για τον Ναπολέοντα.
Με βάση τις παραπάνω σκέψεις του, ο Ναπολέων αποφάσισε να τονώσει την επιθυμία των Ρώσων για άμεση επίθεση εναντίον του. Διατάσσει τον Σουλτ να υποχωρήσει από τα υψώματα Πράτζεν και προσποιήθηκε ότι ήθελε να διαπραγματευθεί με τον αυτοκράτορα της Ρωσίας. Ο υπασπιστής του Τσάρου, πρίγκηπας Ντολγουρούκι, που στάλθηκε από τον Τσάρο για τις διαπραγματεύσεις, παραπλανάται από τον Ναπολέοντα που κατέληξε στην παγίδα του Αούστερλιτς. Ο Ντολγουρούκι, επιστρέφοντας ανέφερε στον τσάρο Αλέξανδρο, στον οποίο ασκούσε μεγάλη επιρροή, ότι οι Γάλλοι βρίσκονται στα πρόθυρα της καταστροφής και σε περίπτωση ρωσικής επιθέσεως, αυτοί όχι μόνο θα ηττηθούν αλλά θα μπορούσαν να συλληφθούν όλοι αιχμάλωτοι. Το βράδυ της παραμονής της μάχης, 1 Δεκεμβρίου 1805, ο Ναπολέων διέτρεξε τους καταυλισμούς. Ήταν και η παραμονή της επετείου της στέψεώς του σε Αυτοκράτορα. Συνομιλούσε με τους άνδρες του και συνεχώς επαναλάμβανε την πεποίθηση του για νίκη την άλλη μέρα, λέγοντας «Αύριο η Ρωσική Στρατιά θα είναι δική μου». Οι άνδρες τον υποδέχονταν με απερίγραπτο ενθουσιασμό. Στη 0100 της 2ας Δεκεμβρίου, διέτρεξε τα φυλάκια στις προφυλακές από τα οποία πληροφορήθηκε ότι οι Ρώσοι, όπως το συνήθιζαν, πέρασαν τη βραδιά τους μεθώντας και ότι τμήμα του Ρωσικού Στρατού φάνηκε προς το χωριό Σοκόλνιτς.
Το πρωί της ημέρας της μάχης, η διάταξη των αντίπαλων δυνάμεων είχε ως εξής:
Γάλλων
Η συνολική δύναμη των Γάλλων ανερχόταν σε 65.000 άνδρες.
Συμμάχων
Η συνολική δύναμη των συμμάχων ανερχόταν σε 90.000 άνδρες. Την αρχηγία των ρωσικών δυνάμεων είχε ο Στρατηγός Κουτούζωφ.
Σχέδια και Αποστολές Γάλλων
Με το σχέδιο του ο Ναπολέων επεδίωξε όπως και σε κάθε άλλη μάχη, την πλήρη καταστροφή του αντιπάλου του. Είναι χαρακτηριστικό ότι την παραμονή της μάχης κοιτάζοντας προς τα υψώματα Πράτζεν έλεγε: «Εάν ήθελα να εμποδίσω τον εχθρό να περάσει, θα είχα εγκατασταθεί στα υψώματα αυτά. Αλλά τότε θα είχαν μια συνηθισμένη μάχη. Αν, αντίθετα, συμπτύξω τη δεξιά μου προς το Μπρουν και οι Ρώσοι εγκαταλείψουν τα υψώματα αυτά, έστω και αν είναι 300.000 θα αιφνιδιαστούν και θα συντριβούν.
Πριν όμως προβούμε στην ανάπτυξη του ελιγμού του Αούστερλιτς και για καλύτερη κατανόηση του θα αναλύσουμε την προσφιλή μέθοδο του Ναπολέοντα με την οποία πετύχαινε να είναι ισχυρότερος. Αυτή είχε ως εξής: Θεωρούμε τα δύο μέτωπα των αντιπάλων.
Στο μέτωπο ΑΒ του αμυνόμενου αντιπάλου, ο Ναπολέων αναπτύσσει τμήμα των δυνάμεων του (ΓΔ) για να καθηλώσει τον εχθρό του, να τον κατατρίψει και να τον υποχρεώσει να εμπλέξει στο μετωπικό αυτό αγώνα όλες τις εφεδρείες του.
Στο διάστημα του μετωπικού αυτού αγώνα, μεταφέρει στα νώτα της εχθρικής πτέρυγας Α, η οποία βρίσκεται πλησιέστερα προς τη γραμμή υποχωρήσεως, μια δευτερεύουσα δύναμη. Ο εχθρός που έχει εμπλέξει τις εφεδρείες του στο μετωπικό αγώνα αναγκάζεται να αντικρούσει την υπερκερωτική αυτή δύναμη με δυνάμεις που παίρνει από το μέτωπο του και έτσι μοιραία εξασθενίζει η πτέρυγα αυτή. Την πτέρυγα αυτήν που εξασθένισε προσβάλλει ήδη ο Ναπολέων με τη «μάζα» διασπάσεως την οποία από πριν έχει συγκεντρώσει και αποκρύψει απέναντι στην πτέρυγα αυτή. Στο Αούστερλιτς, ο Ναπολέων, επειδή δε διέθετε επαρκείς δυνάμεις για να ενεργήσει υπερκερωτικά εναντίον της δεξιάς πτέρυγας των Ρώσων για να επιφέρει την εξασθένισή της, θα προσπαθήσει ώστε οι Ρώσοι μόνοι τους να δημιουργήσουν τις ευνοϊκές συνθήκες για την ενέργεια αυτή.
Γι΄ αυτό τους επιτρέπει να εγκατασταθούν ελεύθερα στο οροπέδιο Πράντζεν, απέναντι από το οποίο και πίσω από τον ποταμό Γκόλμπακ, αποκρύπτει 65.000 άνδρες του. Προσποιείται με την παθητική στάση του κατά τέτοιο τρόπο, ώστε είναι τελείως βέβαιος ότι οι Ρώσοι δε θα αντισταθούν στον πειρασμό να του κόψουν την οδό προς τη Βιέννη. Όταν οι Ρώσοι θα έφευγαν από τα υψώματα Πράτζεν εξασθενίζοντας έτσι τις δυνάμεις τους στο οροπέδιο και ο όγκος των δυνάμεών τους θα είχε εμπλακεί στο δεξιό (Τέλνιτς), τότε ο Ναπολέων θα έριχνε τη «μάζα» του από αριστερά, βόρεια του χωριού Πράντζεν. Έτσι, ο Ναπολέων αφού θα διασπούσε το εχθρικό μέτωπο, στη συνέχεια θα πρόσβαλλε τον αντίπαλο από τα νώτα.
Ο Ναπολέων, στην προκειμένη περίπτωση, στήριξε το σχέδιο του σε μια πρόβλεψη που έκανε, ότι δηλαδή, οι σύμμαχοι θα αντιλαμβάνονταν και θα ενεργούσαν με βάση τις προθέσεις του. Για την επιτυχία του σχεδίου του (να αντιληφθούν έγκαιρα και πειστικά τις προθέσεις του οι σύμμαχοι), ο Ναπολέων υπέθαλπε σκόπιμα το συμμαχικό ισχυρισμό ότι κύρια επιδίωξή του ήταν η αποκατάσταση της γραμμής συγκοινωνιών με τη Βιέννη. Το παραπάνω σχέδιο αν και είναι διαφορετικό από το θεωρητικό, ωστόσο στοχεύει στον ίδιο σκοπό.
Σχέδια και Αποστολές Συμμάχων
Το σχέδιο των συμμάχων θεωρητικά ήταν καλό. Σύμφωνα με αυτό, η κύρια συμμαχική επίθεση θα μετατοπιζόταν μακριά από το χωριό Πράτζεν. Θα κατευθυνόταν νοτιοδυτικά στο δεξιό γαλλικό πλευρό και αφού θα καταλάμβανε τις γραμμές συμπτύξεως του εχθρού θα τον ανάγκαζε σε παράδοση ή σε φυγή.
Δηλαδή, οι σύμμαχοι στήριξαν το σχέδιο τους στην πρόβλεψη που έκαναν, ότι ο Ναπολέων είχε σκοπό να συνεχίσει τη σύμπτυξη και άρα αυτοί έπρεπε να του κόψουν τις γραμμές υποχωρήσεώς του.
Το συμμαχικό σχέδιο
Διεξαγωγή της Μάχης
Το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου 1805, ο Ναπολέων παρατήρησε ότι το οροπέδιο Πράτζεν απογυμνωνόταν σταδιακά από τα εχθρικά στρατεύματα τα οποία προχωρούσαν προς τα νοτιοδυτικά. Οι προβλέψεις του (είχε πει το προηγούμενο βράδυ ότι ο εχθρός θα επιχειρούσε να του κόψει την οδό για Βιέννη) επαληθεύτηκαν. Πράγματι, το Σώμα Μπουξχόβεν προχώρησε εναντίον του μετώπου Σοκόλνιτς-Τέλνιτς. Στις 0900 φάνηκε ότι το συμμαχικό σχέδιο εξελισσόταν σύμφωνα με τις προβλέψεις του. Η αδύναμη δεξιά πλευρά των Γάλλων (Στρατηγός Λεγκράν) αντιστάθηκε, χωρίς να αφήσει να διασπασθεί το μέτωπο. Οι διαβάσεις του ποταμού Κόλμακ κοντά στα παραποτάμια παραπάνω δύο χωριά καταλήφθηκαν από τους Ρώσους. Οι Γάλλοι αναγκάσθηκαν, μπροστά στην υπεροχή των συμμάχων να εκκενώσουν τα χωριά αυτά. Τότε, έφθασε το Σώμα Στρατού Νταβού με 9.000 άνδρες. Η άφιξή του, ενίσχυσε την πίστη των συμμάχων ότι ο Ναπολέων προσπαθούσε απεγνωσμένα να προστατεύσει το δεξιό του πλευρό. Αλλά ο Ναπολέων, μακριά από κάθε ιδέα απελπισίας, στεκόταν μαζί με τους στρατάρχες του και παρακολουθούσε ήρεμα τη γρήγορη εκκένωση του Πράτζεν μπροστά του. Σε κάποια στιγμή στράφηκε προς το στρατάρχη Σουλτ και τον ρώτησε:
«Πόσο χρόνο χρειάζονται τα τμήματά σας να ανέλθουν στο υψίπεδο Πράτζεν;»
Ο Στρατάρχης απάντησε ότι δεν απαιτούνται περισσότερα από 20 λεπτά.
«Στην περίπτωση αυτή ας περιμένουμε για ένα τέταρτο της ώρας ακόμη» απάντησε ο Ναπολέων.
Στο μεταξύ, στο αριστερό, ο Λαν ανέλαβε επίθεση προωθώντας τις μεραρχίες του προς το χ. Μπόζενιτς, ενώ ο Βερναρδόττης κατεύθυνε τις δικές του προς το Μπλάζοβιτς. Το Σώμα Μπαγκρατιόν των συμμάχων υποδέχθηκε τους Γάλλους με πυρά πυροβολικού. Στα αριστερά του, στα υψώματα Μπλάζοβιτς το ιππικό της ρωσικής εφεδρείας, ενισχυμένο με ιππικό του Λιχτενστάιν αντιτάχθηκε στο Βερναρδόττη. Οι Γάλλοι ιππείς ανατράπηκαν από τους Ρώσους, αλλά το πεζικό του Βερναρδόττη σταμάτησε τη δίωξη, αναγκάζοντας τους Ρώσους ιππείς να καταφύγουν πίσω από το αριστερό του Μπαγκρατιόν στο χ. Χόλομπιτς. Ωστόσο, στην κοιλάδα του ποταμού Γκόλμπακ, οι στρατηγοί Νταβού και Λεγκράν διατηρούσαν τις θέσεις τους με δυσκολία. Τη στιγμή αυτή, κατέφθασε ένας υπασπιστής και ανέφερε στο Ναπολέοντα ότι τα χωριά Σοκόλνιτς και Τέλνιτς καταλήφθηκαν. Η μεγάλη στιγμή είχε φθάσει. Ο Ναπολέων θεωρώντας ότι οι Ρώσοι είχαν εμπλακεί αρκετά προς την κατεύθυνση αυτή, έδωσε το σύνθημα της επιθέσεως. Το Σώμα Στρατού του Σουλτ εξόρμησε από το Πόντοβιτς, προς τα υψώματα του Πράτζεν, με δύο μεραρχίες. Τη στιγμή της εξορμήσεως, το οροπέδιο κατεχόταν μόνο από μία μεραρχία του Κολλοράτ. Μόλις αντιλήφθηκε τον κίνδυνο, ο Κουτούζωφ, ανέπτυξε τη μεραρχία αυτή στο οροπέδιο και συγχρόνως την ενίσχυσε με μέρος του ιππικού του Λιχτενστάιν. Οι Γαλλικές μεραρχίες επιτέθηκαν εναντίον τους και άρχισε ο κρίσιμος αγώνας.
Η μάχη γενικεύθηκε. Στο δεξιό, οι Στρατηγοί Νταβού και Λεγκράν, που άντεξαν στο μέτωπο της κύριας συμμαχικής επιθέσεως, αισθάνθηκαν τότε κάποια ελάττωση στην πίεση και έκαναν αντεπίθεση. Το χ. Τέλνιτς άλλαξε χέρια τρεις φορές στη διάρκεια των αιματηρών μαχών που έγιναν σώμα με σώμα. Στο τέλος, το χωριό παρέμεινε στα χέρια των Γάλλων.
Στο κέντρο ο Σουλτ, ύστερα από σφοδρό αγώνα πέτυχε να απωθήσει τον Κολλοράτ από το οροπέδιο του Πράτζεν. Με την ενέργεια αυτή, που είχε τη μορφή σφήνας, το συμμαχικό μέτωπο χωρίσθηκε στα δύο.
Μετά τη διάσπαση της συμμαχικής παρατάξεως, ο Σουλτ έκανε αλλαγή του μετώπου του προς τα νότια. Ο Ναπολέων, που παρακολουθούσε από κοντά την εξέλιξη αυτή, ενίσχυσε με μία μεραρχία το Σουλτ.
Το Σώμα Μπουξχόβεν που βρισκόταν στα νότια απομονώθηκε. Η κίνηση του Σουλτ καλυπτόταν από τα βόρεια από το Λαν, ο οποίος ήδη υποστηριζόταν και από τις δυνάμεις του Μυρά και του Βερναρδόττη. Στις 1300 δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για τη νίκη των Γάλλων. Οι Λαν και Μυρά, ήταν κύριοι στο αριστερό (βόρεια), ενώ ο Ναπολέων στο κέντρο (οροπέδιο Πράτζεν). Ο Μπαγκρατιόν εγκατέλειψε τα χωριά Κρουγκ και Χόλλομπιτς. Μετά την επίθεση του ιππικού Μυρά, αποσύρθηκε πιο βόρεια προς το χ. Ρόσνιτς.
Στο μεταξύ, η ρωσική εφεδρεία αγωνιζόταν εναντίον του Σώματος του Βερναρδόττη. Εκεί ο Ναπολέων έστειλε και το ιππικό της φρουράς του. Την ίδια στιγμή από την αντίθετη κατεύθυνση, επενέβη και το ιππικό της φρουράς του Τσάρου. Το αποτέλεσμα της συγκρούσεως ήταν να υποχωρήσει η ρωσική εφεδρεία στο Αούστερλιτς. Μετά από την εξέλιξη αυτή δεν υπολειπόταν παρά να καταστραφούν οι Ρώσοι του νότιου τομέα που τόσο άφρονα μπλέχτηκαν στην κατεύθυνση αυτή. Άρχισε η κύκλωση του όγκου των Ρώσων, οι οποίοι είχαν τώρα συμπιεσθεί στο χώρο μεταξύ Σοκόνιτς-Ρέλνιτς-΄Αουγκετ και λίμνης Σατζάν.
Ο Ναπολέων, αφήνοντας στο οροπέδιο Πράτζεν το Βερναρδόττη, επιτέθηκε με τις δυνάμεις του Σουλτ και τη φρουρά του στους Ρώσους, ακολουθώντας την ίδια κατεύθυνση στην οποία είχαν πορευθεί οι αντίπαλοι του για να τον συντρίψουν. Οι Ρώσοι προσβάλλονται τώρα από παντού και μη μπορώντας να υποχωρήσουν για Άουγκετ τράπηκαν προς τα νότια προσπαθώντας να βρουν διέξοδο. Προς το Τέλνιτς αναχαιτίζονταν από τις δυνάμεις του Νταβού, προς το Άουγκετ δέχονται την επίθεση του Σουλτ, ενώ προς τα νότια ήταν τα παγωμένα έλη Σατζάν. Στην απόγνωσή τους πολλοί θέλησαν να γλιτώσουν περνώντας μέσα από τα έλη. Από το βάρος όμως (των ανθρώπων, ζώων και πυροβόλων), οι πάγοι έσπαζαν και πνίγονταν. Η καταστροφή συμπληρώθηκε με τη βολή του Γαλλικού πυροβολικού που συγκέντρωσε τα πυρά του με διαταγή του Ναπολέοντα, στην επιφάνεια των πάγων που δεν είχαν σπάσει. Όσοι γλίτωσαν πέρασαν προς το χ. Σατζάν και έφυγαν προς τα ανατολικά. Μέχρι τις 1500 η ήττα των συμμαχικών δυνάμεων είχε ολοκληρωθεί.
Αποτελέσματα
Η μεγάλη νίκη του Αούστερλιτς στοίχισε στους Γάλλους 2.000 νεκρούς και 5.000 τραυματίες. Οι απώλειες των συμμάχων ανέρχονταν σε 16.000 (νεκρούς, πνιγέντες, τραυματίες) και 20.000 αιχμαλώτους. Μετά τη μάχη ο συμμαχικός στρατός, διαλύθηκε κατά τα 3/4 και διασκορπίσθηκε προς κάθε κατεύθυνση εγκαταλείποντας σημαντικές ποσότητες πυροβόλων, πυρομαχικών και τροφίμων.
Ο Ρωσικός Στρατός υπέστη ολοκληρωτική ήττα. Μόνο το Σώμα Μπαγκρατιόν παρέμεινε ανέπαφο και αυτό γιατί ο Λαν, αγνοώντας όσα διαδραματίζονταν στο δεξιό, δεν τόλμησε να εκμεταλλευθεί την πρώτη επιτυχία του.
Μετά την καταστροφή, οι δύο Αυτοκράτορες Ρωσίας και Αυστρίας έφυγαν προς την Ουγγαρία. Ο Ναπολέων τους καταδίωξε με τον Νταβού, αλλά στις 4 Δεκεμβρίου έγινε ανακωχή και στις 27 του μηνός υπογράφθηκε η Συνθήκη Ειρήνης του Πρέσμπουργκ (Μπρατισλάβα).
Η Αυστρία δέχθηκε τους όρους της ειρήνης που υπαγόρευσε ο Ναπολέων. Ο Αυτοκράτορας Φραγκίσκος υποχρεώθηκε να δώσει το λόγο της τιμής του ότι δε θα επιχειρούσε άλλο πόλεμο.
Για το Ναπολέοντα, η νίκη του Αούστερλιτς σήμαινε πολλά. Έσβησε την ήττα στο Τραφάλγκαρ (21 Οκτωβρίου 1805), ανύψωσε το ηθικό των ανδρών της Μεγάλης Στρατιάς και εδραίωσε στο εσωτερικό της χώρας το καθεστώς του.
Διαπιστώσεις – Συμπεράσματα
Η μάχη του Αούστερλιτς θεωρείται από πολλούς στρατιωτικούς συγγραφείς ως μια «ενεδρευτική άμυνα», η οποία σχεδιάσθηκε με βάση την εντύπωση για τις προθέσεις του αντιπάλου. Ο Ναπολέων, αναγνωρίζοντας το επικίνδυνο της μεθόδου αυτής, είπε ότι δεν τη συνιστούσε ως παράδειγμα προς μίμηση. Για να πετύχει αυτή, χρειάσθηκε όλη η μεγαλοφυΐα του.
Η εντύπωση για τις προθέσεις του αντιπάλου είναι αβέβαιη και είναι πολύ επικίνδυνο να σταματά κανείς σε μια ιδέα και να στηρίζεται σε αυτή. Στο σφάλμα αυτό υπέπεσαν οι Ρώσοι, οι οποίοι έλαβαν ως προϋπόθεση για την κατάστρωση του σχεδίου τους ότι ο Ναπολέων ετοιμάζεται για υποχώρηση.
Ο Ναπολέων σωστά πρόβλεψε τις προθέσεις των αντιπάλων του. Όμως και αυτός ήταν εκτεθειμένος να βρεθεί μπροστά σε μια μεταβολή της καταστάσεως παρά τις προβλέψεις του. Για τους λόγους αυτούς, η διάταξη του περιλάμβανε ισχυρές εφεδρείες (Σώματα Στρατού Βερναρδόττη, Νταβού, Φρουρά Μυρά) για την αντιμετώπιση κάθε ξαφνικής μεταβολής. Η εκτέλεση του σχεδίου του για τη διάρρηξη του εχθρικού μετώπου στο Πράτζεν και την κύκλωση του εχθρικού όγκου, έγινε, αφού πρώτα βεβαιώθηκε από τις παρατηρήσεις του, το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου ότι πράγματι οι εχθρικές φάλαγγες, άφησαν το οροπέδιο του Πράτζεν και προχώρησαν κατά του γαλλικού δεξιού πλευρού, όπως ακριβώς είχε προβλέψει ο Ναπολέων.
Στη μάχη του Αούστερλιτς, βλέπουμε ακόμη τη σημασία που έδωσε ο Ναπολέων στον αιφνιδιασμό. Και τον πέτυχε εξαπατώντας τον εχθρό του με δύο τύπους. Πρώτο, εμπνέοντας σε αυτόν την πεποίθηση ότι ο ίδιος βρισκόταν σε εξαιρετικά δυσχερή κατάσταση, ότι φοβόταν την έκβαση της εκστρατείας του, και ότι, ενώ μέχρι τότε διατηρούσε επιθετική στάση, ήδη φανερά, έφθασε στη μειονεκτική θέση του αμυνομένου. Και δεύτερο, κάνοντας διαπραγματεύσεις με τον εχθρό για ανακωχή και ειρήνη. Αυτά, σε συνδυασμό με την αλαζονεία και την άγνοια που είχαν οι αντίπαλοι του, πέτυχαν να εδραιώσουν την πεποίθηση σε αυτούς ότι ο Ναπολέων βρισκόταν στις παραμονές της ήττας και της καταστροφής. Το καμουφλάζ αυτό των προθέσεων του Ναπολέοντα, οι αντίπαλοι δεν το αντιλήφθηκαν και νόμιζαν ότι πράγματι ο Ναπολέων βρισκόταν στη φάση της υποχωρήσεως. Ότι το δεξιό του ήταν αδύνατο και συνεπώς μπορούσαν άνετα να του κόψουν την οδό υποχωρήσεως προς Βιέννη.
Οι Αυστρορώσοι, στην προκειμένη περίπτωση, φάνηκαν επιπόλαιοι, και αλαζονικοί, γιατί δε φαντάσθηκαν ότι ο Ναπολέων, ο στρατηγός που κυρίως ενεργούσε κατά των συγκοινωνιακών γραμμών του αντιπάλου, θα ήταν ποτέ δυνατό να αφήσει τις δικές του συγκοινωνιακές γραμμές ακάλυπτες, αν είχε σκοπό να υποχωρήσει προς τη Βιέννη.
Ένα από τα βασικότερα διδάγματα της μάχης του Αούστερλιτς είναι η δεξιοτεχνία του στη χρησιμοποίηση της αρχής «υπεροχή διά των μαζών» σε συνδυασμό με τον παράγοντα «εξαπάτηση».
Η μάχη του Αούστερλιτς χρησίμευσε ως πρότυπο για τους Γερμανούς στην μάχη της Φλάνδρας το 1940 και στη μάχη των Αρδενών το 1944. Ρίχνει ωστόσο τη σκιά της και στο μέλλον δείχνοντας την ανάγκη για τη μετάδοση του πνεύματος για τη συγκέντρωση της ισχύος πυρός και των ταχυκίνητων εφεδρειών σε τόπο και χρόνο για αποφασιστική κρούση.
Ο Ναπολέων δεν επιθυμούσε τη μάχη για τη μάχη, αλλά για το αποτέλεσμα, το μεγαλειώδες αποτέλεσμα, που πετυχαίνεται με διάφορους συνδυασμούς. Αυτό ήταν η εξόντωση του αντιπάλου (καταστροφή ή αιχμαλωσία). Γνώριζε ότι οι Ρώσοι ήταν ανδρείοι. Μια μάχη κατά μέτωπο θα είχε αμφίβολη έκβαση και πολλές απώλειες. Με τον ελιγμό του απέφυγε και το ένα και το άλλο. Τη νύκτα της παραμονής, θα διατρέξει τους καταυλισμούς και τα φυλάκια του μετώπου ενθουσιάζοντας τους άνδρες του. Γνωρίζει την αξία του «ηθικού». Με αυτόν τον τρόπο ανύψωσε το ακμαίο άλλωστε ηθικό των ανδρών.
Είδαμε πως συνιστούσε στο στρατάρχη Σουλτ να αναμείνει ακόμη για ένα τέταρτο της ώρας πριν εφορμήσει προς τα υψώματα Πράτζεν. Προτού εκτοξεύσει την αντεπίθεσή του, βεβαιώνεται πρώτα ότι οι Ρώσοι έχουν εμπλακεί για τα καλά στο δεξιό (Τέλνιτς). Από τα παραπάνω προκύπτει το ουσιωδέστερο, νομίζουμε δίδαγμα που βγαίνει από τη μάχη του Αούστερλιτς και που είναι η επέμβαση της διοικήσεως.
Τέλος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα σφάλματα του ενός αντιπάλου (Αυστρορώσων) χρησίμευσαν για να υπερισχύσει ο άλλος (Ναπολέων). Ο Ναπολέων είχε πιστέψει ότι οι αντίπαλοι του θα έκαναν το μοιραίο γι αυτούς λάθος το οποίο θα επωφελούνταν αυτός για να επιτύχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Το σφάλμα αυτό, θα το προκαλέσει ο ίδιος εξαπατώντας τον αντίπαλο.
Η μάχη του Αούστερλιτς θα παραμείνει στην ιστορία ως μια μάχη «δόλου και στρατηγήματος».
Ο Herman Sörgel ήταν ένας γνωστός Γερμανός αρχιτέκτονας γεννημένος το 1885 στη Βαυαρία. Σπούδασε αρχιτεκτονική το 1904, έλαβε τον διδακτορικό του τίτλο το 1912, ενώ αρνήθηκε να πολεμήσει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...