Το έμβλημα της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Η δισχιλιετής ιστορική πορεία της Εκκλησίας διά τον ευαγγελισμόν του κόσμου εθεμελιώθη εις τον βασικόν άξονα του κηρύγματος των Αποστόλων από των Ιεροσολύμων μέχρι της Ρώμης «και έως εσχάτου της γης», ως δηλοί o ευαγγελιστής Λουκάς εις τας Πράξεις Αποστόλων (1,8), διότι ο άξων ούτος εκάλυπτε τον ελληνορωμαϊκόν κόσμον και ήνοιγε τας προοπτικάς εις τον ευρύτερον περίγυρον. Η Ελλάς ευρίσκετο εις το κέντρον του άξονος τούτου, διό και ετέθη εις το επίκεντρον της αποστολής του αποστόλου των εθνών Παύλου.

Η κατά την συνεδρίαν λοιπόν της 20ής Ιανοναρίου 1999 ληφθείσα απόφασις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, περί αφιερώσεως των «ΔΙΠΤΥΧΩΝ» του σωτηρίου έτους 2000 εις την επέτειον δύο σημαντικών γεγονότων της ιστορίας αυτής, υπήρξεν ομολογουμένως λίαν επιτυχής.

Είναι δε τα γεγονότα ταύτα: πρώτον μεν η χιλιοστή ενακοσιοστή πεντηκοστή αμφιετηρίς από της ελεύσεως του αποστόλου των Εθνών Παύλου εις την Ελλάδα (49/50 μ.Χ.), η οποία ήνοιξε την οδόν του εκχριστιανισμού όλων των λαών της Ευρώπης, κατά την πρώτην χιλιετίαν του ιστορικου βίου της Εκκλησίας, δεύτερον δε η εκατονταπεντηκονταετής τοιαύτη από της κανονικής Ανακηρύξεως του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος (1850), το οποίον επέστεψε την μακραίωνα, αδιάκοπον και ενεργόν παρουσίαν της Εκκλησίας του ελλαδικού χώρου εις την δισχιλιετή ακτινοβολίαν της χριστιανικής πίστεως εν τω κόσμω.

Πρόκειται περί κορυφαίων γεγονότων της μακραίωνος ιστορίας της εν Ελλάδι Εκκλησίας, την σπουδαιότητα των οποίων θα εξάρωμεν εν τοις εφεξής.

Α. Η Εκκλησία της Ελλάδος από της ιδρύσεώς της μέχρι των νεωτέρων χρόνων.

Παύλος ο Απόστολος των εθνών

Η έλευσις του αποστόλου των Εθνών Παύλου και των συνεργατών του εν Ελλάδι συνδέεται αμέσως προς την ίδρυσιν της πρώτης εν Ευρώπη αποστολικής χριστιανικής Εκκλησίας, της Εκκλησίας των Φιλίππων. Είναι γνωστόν το «όραμα», το οποίον «διά νυκτός ώφθη τω Παύλω» (Πράξ. 16, 8-10), καθ’ ον χρόνον ευρίσκετο εν Τρωάδι: «Ανήρ τις ην Μακεδών εστώς, παρακαλών αυτόν και λέγων· διαβάς εις Μακεδονίαν βοήθησον ημίν. ως δε το όραμα είδεν, ευθέως εζητήσαμεν εξελθείν εις την Μακεδονίαν, συμβιβάζοντες ότι προσκέκληται ημάς ο Κύριος ευαγγελίσασθαι αυτούς».

Η διάδοσις του Χριστιανισμού εις την πνευματικήν εστίαν του ελληνορωμαϊκού κόσμου απετέλει σφοδράν επιθυμίαν του αποστόλου των εθνών Παύλου, ο οποίος εθεώρει το κήρυγμα του Ευαγγελίου εις τον ελλαδικόν χώρον ως επιτελικόν στόχον του ιεραποστολικού προγράμματος αυτού και σημαντικήν γέφυραν διά την ακτινοβολίαν της χριστιανικής πίστεως εις την Δύσιν.

Ούτως, ο Παύλος και οι συνοδεύοντες αυτόν Σίλας, Τιμόθεος και Λουκάς, κατ’ επιταγήν Κυρίου, έφθασαν εις Φιλίππους της Μακεδονίας «ευαγγελίσασθαι αυτούς». Ετέθησαν ούτω τα θεμέλια της πρώτης εν Ελλάδι Εκκλησίας, ο δε Παύλος συνέχισε την ιεραποστολικήν του πορείαν, ιδρύων μετά ταύτα και άλλας Εκκλησίας ανά την Ελλάδα. Παρά τας αντιδράσεις ή και διώξεις των Ιουδαίων, το έργον του ευαγγελισμού της Ελλάδος υπό του Παύλου δεν ανεκόπη. Η Θεσσαλονίκη, η Βέροια, αι Αθήναι και η Κόρινθος θα αποτελέσουν τους επομένους σημαντικούς ιεραποστολικούς στόχους του Παύλου και εις τας πόλεις αυτάς θα ιδρύση Εκκλησίας. Εθεμελίωσε τοιουτοτρόπως ο Παύλος, ο απόστολος των Εθνών, το έργον του ευαγγελισμού της Ελλάδος.

Αι υπό του Παύλου ιδρυθείσαι αποστολικαί Εκκλησίαι θα αποτελέσουν εφεξής τα κύρια ιεραποστολικά κέντρα διά των οποίων, μετά ταύτα, θα διαδοθή και θα επικρατήση ο Χριστιανισμός εις ολόκληρον την Ελλάδα (τέλη του Γ’ και αρχάς του Δ’ αιώνος).

Οι πνευματικοί δεσμοί του αποστόλου των εθνών μετά των υπ’ αυτού ιδρυθεισών εν Ελλάδι τοπικών Εκκλησιών υπήρξαν καθοριστικοί διά τε την επικράτησιν του Χριστιανισμού εν Ελλάδι, αλλά και διά την ευρυτέραν διάδοσιν αυτου εις τον ελληνορωμαϊκόν κόσμον. Η ζηλωτική αφοσίωσις των Φιλιππησίων, η ενθουσιαστική αναζήτησις των Θεσσαλονικέων, η προστατευτική διάθεσις των Βεροιέων, ο ανυπόκριτος σκεπτικισμός των Αθηναίων και η πρόθυμος ανταπόκρισις των Κορινθίων εις το κήρυγμα του αποστόλου Παύλου εξηγούν την ανύστακτον μέριμναν αυτού διά την ευστάθειαν των εν Ελλάδι τοπικών Εκκλησιών. Η μέριμνα αυτή εξεδηλώθη όχι μόνον δι’ επιστολών η αποστολών, αλλά και διά των επανειλημμένων επισκέψεων αυτού, ώστε ο απόστολος των Εθνών να είναι και ο κατ’ εξοχήν απόστολος των Ελλήνων.

Ο Παύλος θα επιστηρίξη πράγματι τας υπ’ αυτού ιδρυθείσας εν Ελλάδι Εκκλησίας διά πολλών επιστολών, αποβλέπων εις την εν αυταίς εδραίωσιν της ορθής ευαγγελικής πίστεως και παραδόσεως. Τούτο και επετεύχθη, εις τρόπον ώστε η εν Ελλάδι τοπική Εκκλησία να διακατέχη «μεταξύ των ορθοδόξων αυτοκεφάλων τοπικών Εκκλησιών το εξαίρετον προνόμιον ότι εν τω ιστορικώ βίω αυτής ουδέποτε εγεννήθη, εγαλουχήθη ή εξετράφη αιρετική εκτροπή ή σχισματική διάσπασις προς αλλοίωσιν ή παραφθοράν θεμελιώδους αρχής της χριστιανικής πίστεως ή και βασικών πτυχών της κανονικής συνειδήσεως της Εκκλησίας».

Είναι διά ταύτα ευεξήγητον διατί η εν Ελλάδι τοπική Εκκλησία κατώρθωσε να διαδραματίση σημαντικόν ρόλον εις την πορείαν της καθόλου Εκκλησίας, ήδη από της Αποστολικής εποχής και κατά τους εν συνεχεία ακολουθήσαντας αιώνας. Η παρουσία πολλών εξ Ελλάδος επισκόπων, τόσον εις τας Οικουμενικάς, όσον και εις τας τοπικάς Συνόδους, αποτελεί την αδιάψευστον απόδειξιν των ανωτέρω λεχθέντων.

Την καθαρότητα της αποστολικής της πίστεως και παραδόσεως διεφύλαξεν ως κόρην οφθαλμού η εν Ελλάδι Εκκλησία και κατά τας μακράς περιόδους βαρβαρικών επιδρομών και δουλείας αιώνων.

Είναι πολύ χαρακτηριστικόν ότι, παρά την δυναστικήν συμπεριφοράν των Σταυροφόρων και την αθέμιτον προπαγάνδαν της λατινικής Ουνίας κατά την μακράν περίοδον της Φραγκοκρατίας εις μεγάλας περιοχάς του ελλαδικού χώρου, οι πιστοί παρέμειναν προσηλωμένοι εις την ορθόδοξον παράδοσιν και περιεφρόνησαν τα καταπιεστικά μέτρα των Φράγκων, διό και η Ουνία ουδεμίαν εύρεν απήχησιν μεταξύ των Ορθοδόξων Ελλήνων. Η ανύστακτος μέριμνα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Μητρός Εκκλησίας, διετήρησεν άγρυπνον την ορθόδοξον συνείδησιν του Ελληνισμού.

Ως προς το θέμα της διοικητικής διοργανώσεως των εν Ελλάδι Εκκλησιών σημειούμεν ενταύθα τα εξής: αι ιδρυθείσαι κατά τους τρεις πρώτους αιώνας εν Ελλάδι εκκλησίαι, ακολουθούσαι το διά των αποφάσεων της εν Νικαία Α’ Οικουμενικής συνόδου (325) εισαχθέν μητροπολιτικόν σύστημα, ωργανώθησαν εις τας ακολούθους έξη μεγάλας Μητροπολιτικάς Επαρχίας· α) της Αχαΐας (μητρόπολις η Κόρινθος), β) της Μακεδονίας (μητρόπολις η Θεσσαλονίκη), γ) της Θεσσαλίας (μητρόπολις η Λάρισα), δ) της Κρήτης (μητρόπολις η Γόρτυνα), ε) της Παλαιάς Ηπείρου (μητρόπολις η Νικόπολις), στ) της Νέας Ηπείρου (μητρόπολις το Δυρράχιον).

Δεν περιλαμβάνεται η Επαρχία Νήσων του Αιγαίου διότι αυτή υπήγετο εις την Ασιανήν Διοίκησιν. Εις εκάστην Μητροπολιτικήν Επαρχίαν υπήρχον πολλαί επισκοπαί, αι οποίαι είχον μεν την εσωτερικήν ποιμαντικήν αυτοτέλειαν, αλλ’ ανεγνώριζον την αυθεντίαν της προεδρευομένης υπό του Μητροπολίτου Επαρχιακής συνόδου. Η κατά τους ΣΤ’ και Ζ’ αιώνας υπαγωγή των επαρχιών του ελλαδικού χώρου υπό την πνευματικήν εποπτείαν του Παπικού Θρόνου κατέστησε την Εκκλησίαν της Ελλάδος λειτουργικήν γέφυραν επικοινωνίας των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσεως.

Η κατά το έτος 732 (ή 733) απόσπασις των Επαρχιών του Ανατολικού Ιλλυρικού εκ της Δύσεως, υπό του αυτοκράτορος Λέοντος Γ’ του Ισαύρου, και η οριστική υπαγωγή αυτών υπό τον Πατριαρχικόν Θρόνον της Κωνσταντινουπόλεως εδημιούργησε νέας προοπτικάς διά την διοικητικήν διάρθρωσιν των Εκκλησιαστικών Επαρχιών της Ελλάδος.

Την εξέλιξιν της «τάξεως» των Μητροπόλεων και Επισκοπών της Ελλάδος, μετά την υπαγωγήν αυτών υπό τον Οικουμενικόν Θρόνον, δυνάμεθα να παρακολουθήσωμεν διά της μελέτης των διασωθέντων «Τακτικών» ( = Νοtitiae Episcopatuum) του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Ενσωματωθείσαι πλήρως εις την δικαιοδοσίαν του Οικουμενικού Θρόνου, αι Εκκλησίαι της Ελλάδος ηκολούθησαν έκτοτε πλέον τον κοινόν εκκλησιαστικόν βίον, παρέχουσαι αμέριστον την βοήθειαν αυτών προς επίλυσιν των αναφυομένων δυσχερών εκκλησιαστικών προβλημάτων.

Λίαν χαρακτηριστική τυγχάνει η στάσις την οποίαν ετήρησαν αι Εκκλησιαστικαί Επαρχίαι της Ελλάδος κατά την περίοδον της Εικονομαχίας (726-843). Ετάχθησαν κατά των Εικονομάχων και υπερήσπισαν την τιμήν των ιερών εικόνων.

Ο εκκλησιαστικός εν Ελλάδι βίος λαμπρύνεται κατά τους μετά ταύτα αιώνας διά της ιδρύσεως και της ακμής σπουδαίων μοναστικών κέντρων, όπως του Αγίου Όρους (Ι’ αιών και εξής) και των Μετεώρων (ΙΔ’ αιών), χωρίς βεβαίως να παραβλέψωμεν την ύπαρξιν και άλλων Μονών (Οσίου Λουκά) εις ολόκληρον τον ελλαδικόν χώρον, ηπειρωτικόν και νησιωτικόν (Πάτμος). Η συμβολή των Μονών αυτών εις την ανάπτυξιν των Θεολογικών γραμμάτων και της χριστιανικής τέχνης υπήρξεν αξιόλογος και ευεργετική διά τον ορθόδοξον κόσμον ευρύτερον.

Η πορεία της εν Ελλάδι Εκκλησίας, υπό την κανονικήν δικαιοδοσίαν του Οικουυενικού Πατριαρχείου, τόσον κατά την περίοδον της Φραγκοκρατίας (ΙΓ’-ΙΔ’ αιώνας), όσον και κατά την μακραίωνα τουρκικήν δουλείαν (1453-1821), υπήρξε κοινή μετά της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά και μετά των άλλων ομοδόξων Εκκλησιών.

Συνεχής υπήρξεν η προσπάθεια μεγάλων πνευματικών μορφών του ιερού κλήρου και του Μοναχισμού της Εκκλησίας του ελλαδικού χώρου να συμβάλουν διά της πνευματικής προσφορας αυτώv εις τον αγώνα της Εκκλησίας προς διατήρησιν της πίστεως και της εθνικής αυτοσυνειδησίας των Ελλήνων. Τα αποτελέσματα υπήρξαν όντως θαυμαστά. O Ελληνικός λαός και η Εκκλησία του ανέκτησαν την ελευθερίαν και την ανεξαρτησίαν των.

 Β. Η Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Ελλάδος κατά τους νεωτέρους χρόνους.

Η εθνική παλιγγενεσία του Ελληνισμού, η οποία εθεμελιώθη διά του απελευθερωτικού αγώνος του 1821 «διά του Χριστού την πίστιν την αγίαν και της Πατρίδος την ελευθερίαν», διεμόρφωσε νέα πλαίσια διά την οργάνωσιν και την αποστολήν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. Αι απελευθερωθείσαι εκ της δυναστικής τουρκικής κυριαρχίας περιοχαί του ευρυτέρου ελλαδικού χώρου αντιμετώπιζον ανυπερβλήτους δυσχερείας τόσον διά την άμεσον επικοινωνίαν μετά της εμπεριστάτου εν Κωνσταντινουπόλει Μητρός Εκκλησίας, όσον και διά την αντιμετώπισιν των πιεστικών αναγκών στελεχώσεως της Ιεραρχίας των μητροπόλεων, αρχιεπισκοπών και επισκοπών των απελευθερωθεισών περιοχών.

Εν τούτοις, αι περιστασιακαί αυταί δυσχέρειαι, αι οποίαι θα ηδύναντο να εξοικονομηθούν κατά την κρίσιμον περίοδον του αγώνος διά συμβατικών ρυθμίσεων, εχρησιμοποιήθησαν ως πρόσχημα υπό των θιασωτών της εκκοσμικευμένης κρατικής θεωρίας, Ελλήνων και Βαυαρών, του Διαφωτισμού διά την αποκοπήν της Εκκλησίας της Ελλάδος από της κανονικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Ο λόγιος κληρικός Θεόκλητος Φαρμακίδης

Η εν Ελλάδι Εκκλησία, μετά την εθνικήν των Ελλήνων ανεξαρτησίαν, επέπρωτο να εισέλθη εις οδυνηράς περιπετείας, διά της μονομερούς, βεβιασμένης και αντικανονικής ανακηρύξεώς της υπό της αντιβασιλείας το έτος 1833 εις Αυτοκέφαλον Εκκλησίαν.

Η αυτογνώμων, αυθαίρετος και αντικανονική αύτη ανακήρυξις του αυτοκεφάλου, έργον του εκ της αντιβασιλείας Μάουρερ (Maurer) και του συνεργού αυτού Θεοκλήτου Φαρμακίδου, είχεν ως άμεσον επακόλουθον την διακοπήν των κανονικών σχέσεων όχι μόνον μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείον και των εν Ελλάδι Εκκλησιαστικών Επαρχιών αυτού, αλλά και μετά των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Ο έχων την ευθύνην των εκκλησιαστικών θεμάτων, εκ της τριανδρίας της αντιβασιλείας, Γκέοργκ Λούντβιχ φον Μάουρερ -καθηγητής διαπρεπής τόσον του γερμανικού, όσον και του γαλλικού δικαίον εις το Πανεπιστήμιον του Μονάχου, αλλά και αξιόλογος κοινωνιολόγος-, προτεστάντης το θρήσκευμα, ετέλει υπό την άμεσον επίδρασιν του Διαφωτισμού, ως προς τας περί κράτους αντιλήψεις της εποχής εκείνης.

Αγνοών το κανονικόν δίκαιον και την μακραίωνα παράδοσιν της Ορθοδόξου Εκκλησίας, επεδίωξε και επέτυχε την κατάργησιν της αυτοτελείας και ανεξαρτησίας της εν Ελλάδι Εκκλησίας και την πλήρη εξάρτησιν αυτής εκ της πολιτειακής εξουσίας. Έμενεν ούτω πιστός ο Μάουρερ εις τα προτεσταντικά πρότυπα της Δυτικής Ευρώπης και καθίστα την Εκκλησίαν της Ελλάδος υποτελή εις την μοναρχικήν εξουσίαν του Βασιλέως, μη αφιστάμενος της ήδη παλαιότερον κρατούσης εν τη Δύσει αρχής: «cujus regio, ejus religio» ( = ούτινος το κράτος, εκείνου και η θρησκεία).

Επί τη βάσει λοιπόν των ανωτέρω αρχών και προϋποθέσεων συνετάγη και εδημοσιεύθη εν Ναυπλίω την 23ην Ιουλίου (4ην Αυγούστου) 1833 η περιλάλητος «Διακήρυξις Περί της ανεξαρτησίας της Ελληνικής Εκκλησίας».

Πρόκειται περί Βασιλικού Διατάγματος, το οποίον εξεδόθη υπό της τριμελούς Αντιβασιλείας εν ονόματι του ανηλίκου Βασιλέως Όθωνος, και αποτελεί τον πρώτον Καταστατικόν Νόμον της αντικανονικώς ανακηρυχθείσης Αυτοκεφάλου Εκκλησίας του Βασιλείου της Ελλάδος. Η ως άνω «Διακήρυξις» αποτελεί, κατά το περιεχόμενον αυτής, πιστήν κατά λέξιν αντιγραφήν εκ του οργανικού νόμου του έτους 1818 του Βαυαρικού Κονσιστορίου (παρά τα περί «πρωτοτυπίας» αυτής λεγόμενα υπό του Μάουρερ).

Σύγκειται δε εξ άρθρων 25, άτινα σχεδόν εξ ολοκλήρου διέπονται υπό πνεύματος προτεσταντικού και απολύτου κρατισμού. Αρχηγός της Εκκλησίας κατά το διοικητικόν μέρος είναι ο Βασιλεύς (άρθρ. 1). Η δε Εκκλησία διοικείται υπό διαρκούς πενταμελούς Συνόδου, ήτις φέρει τον τίτλον: «Ιερά Σύνοδος του Βασιλείου της Ελλάδος», τα μέλη της οποίας διορίζονται υπό της Κυβερνήσεως (άρθ. 2-3) και ορκίζονται «πίστιν εις τον Βασιλέα…», κατά την ανάληψιν των καθηκόντων αυτών (άρθ.8). Εις την Σύνοδον «παρεδρεύει» ο Βασιλικός Επίτροπος, διοριζόμενος «παρά του Βασιλέως», πάσα δε πράξις της Συνόδου «γενομένη εν απουσία του είναι άκυρος» (άρθ. 6-7). Ουδεμία απόφασις της Συνόδου δύναται να κοινοποιηθή ή να εκτελεσθή ανευ εγκρίσεως της Κυβερνήσεως (άρθ. 9).

Οι Αρχιερείς διορίζονται «παρά της Κυβερνήσεως κατά πρότασιν της Συνόδου» και κατά τον αυτόν τρόπον μετατίθενται, παύονται ή εκπίπτουν της θέσεώς των (άρθρ. 16). Πάσα αλληλογραφία ή άμεσος σχέσις της Ιεράς Συνόδου ή άλλου τινός «των εκ του κλήρου» προς «εξωτερικάς κοσμικάς ή Εκκλησιαστικάς Αρχάς» δεν είναι εφικτή παρά μόνον «διά της ανηκούσης Γραμματείας της Επικρατείας» (άρθ. 19).

Είναι νομίζομεν ικανά τα ανωτέρω παρατεθέντα, εκ της «Διακηρύξεως» του 1833, διά να αντιληφθή πας τις περί ποίας «ανεξαρτησίας» ωμίλει και έγραφεν ο Μάουρερ και διά ποίας «ελευθερίας» επροικοδότει την Αυτοκέφαλον -καθ’ ημάς «Κακοκέφαλον»– καταστάσαν εν Ελλάδι Εκκλησίαν!

Τα ακολουθήσαντα δύο Διατάγματα: 1) «Περί του τρόπου των εργασιών της Συνόδου» της l5ης (27ης) Αυγούστου 1833, και 2) «Περί προσωρινής διαιρέσεως των Επισκοπών του Βασιλείου» της 20ής Νοεμβρίου (2 Δεκεμβρίου) 1833 ωλοκλήρωσαν την περί ης ο λόγος «ανεξαρτησίαν» της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Δεσμία του όλου αυτού πολιτειοκρατικού νομοθετικού πλέγματος, η εν Ελλάδι Εκκλησία ουδεμίαν ηδύνατο να αναπτύξη πρωτοβουλίαν, ουδέ την κανονικήν τάξιν της Ορθοδόξου Εκκλησίας να διασφαλίση επετύγχανεν. Απεκόπη αυθαιρέτως του κέντρου διοικήσεως αυτής και της μετ’ αυτού κοινωνίας, ως και μετά των άλλων ‘Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Η κατάστασις αύτη διήρκεσεν επί μίαν δεκαεπταετίαν (1833-1850), διότι το Οικουμενικόν Πατριαρχείον δεν ήτο δυνατόν να αναγνωρίση τα όσα αντικανονικά έπραξεν η Αντιβασιλεία. Ορθώς λοιπόν πράττον διέκοψε πάσαν μετά της εν Ελλάδι Εκκλησίας επικοινωνίαν.

Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός

Την άρσιν του αδιεξόδου επεδίωξεν η Εκκλησία της Ελλάδος και διά της Ελληνικής Κυβερνήσεως εζήτησε την «αναγνώρισιν» του Αυτοκεφάλου παρά του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η αναμενομένη ευκαιρία επικοινωνίας προς το Πατριαρχείον εδόθη τον Δεκέμβριον του 1849. Εις την κηδείαν του εν Κωνσταντινουπόλει πρέσβεως της Ελλάδος Ιακώβου Ρίζου Νερουλού (+17 Δεκεμβρίου 1849) παρέστη ο Πατριάρχης Άνθιμος ο Δ’ και η περί αυτόν Σύνοδος.

Η Ελληνική Κυβέρνησις ηθέλησε να ευχαριστήση και να τιμήση τον Πατριάρχην, διά της απονομής του παρασήμου του Σωτήρος. Η αποστολή ανετέθη εις τον καθηγητήν της Θεολογικής Σχολής αρχιμανδρίτην Μισαήλ Αποστολίδην.

Ο τότε Πρόεδρος «της Ιεράς Συνόδου του Βασιλείου της Ελλάδος» Ευβοίας Νεόφυτος, δραττόμενος της ευκαιρίας, απέστειλεν επιστολήν προς τον Πατριάρχην, όστις εδέχθη «χαριέντως» το παράσημον και ηυχαρίστησε τον Βασιλέα και την Κυβέρνησιν, διά του επιτετραμμένου της Ελλάδος Π. Δεληγιάννη.

Αλλά την επιστολήν του Νεοφύτου επέστρεψεν άθικτον προς τον κομιστήν αυτής, διότι ηγνόει και τον Πρόεδρον και την Σύνοδον της οποίας ούτος προεδρεύει, «ουδέποτε γαρ περί συστάσεως τοιαύτης Συνόδου λόγος εγένετο προς την Εκκλησίαν», ετόνισεν ο Πατριάρχης προς τον κομιστήν της επιστολής. Λαβούσα γνώσιν των ανωτέρω η Κυβέρνησις απέστειλεν αμέσως (30 Μαΐου 1850) προς τον Πατριάρχην «επίσημον εν μεμβράναις» γράμμα, διά του οποίου εζητείτο εν ονόματι του ιερού Κλήρου της Ελλάδος η αναγνώρισις της ανεξαρτησίας της εν Ελλάδι Εκκλησίας και της Συνόδου αυτής.

Πατριάρχης Άνθιμος Δ’

Ο Πατριάρχης συνεκάλεσεν ακολούθως, κατ’ Ιούνιον του 1850, μεγάλην Σύνοδον (συνεδρίαι l6ης, 20ής, 24ης και 29ης Ιουνίου) εις ην μετέσχον πέντε πρώην Οικουμενικοί Πατριάρχαι, ο Ιεροσολύμων Κύριλλος και τα μέλη της Πατριαρχικής Συνόδου (12 άρχιερείς).

Η εν τοις Πατριαρχείοις Σύνοδος εξέδωκε την 29ην Ιουνίου 1850 τον Συνοδικόν Τόμον, διά του οποίου αι εν Ελλάδι Εκκλησιαστικαί Επαρχίαι του Οικουμενικού Πατριαρχείου ανεκηρύσσοντο εις Αυτοκέφαλον Εκκλησίαν. Περιέχει δε ο Τόμος ούτος επτά κανονικούς όρους, επί των οποίων εδράζονται αι θεμελιώδεις κανονικαί αρχαί της διοργανώσεως της αρτισυστάτου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος.

Αύτη θα έχη υπερτάτην Εκκλησιαστικήν αρχήν Σύνοδον διαρκή, της οποίας πρόεδρος θα είναι ο κατά καιρούς «Ιερώτατος Μητροπολίτης Αθηνών» και μέλη Αρχιερείς, προσκαλουμένονς αλληλοδιαδόχως «κατά τα πρεσβεία της χειροτονίας». Η Σύνοδος οφείλει να διοική την Εκκλησίαν «κατά τους θείους και ιερούς Κανόνας ελευθέρως και ακωλύτως από πάσης κοσμικής επεμβάσεως».

Η ονομασία της Συνόδου θα είναι: «Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος». Οι Αρχιερείς ιερουργούντες εν ταις επαρχίαις αυτών μνημονεύουσι της Ιεράς Συνόδου, ο δε Πρόεδρος «πάσης Επισκοπής Ορθοδόξων». Εν τοις ιεροίς Διπτύχοις η Ιερά Σύνοδος οφείλει να μνημονεύη «του τε κατά καιρόν Οικουμενικού Πατριάρχου, και των λοιπών τριών Πατριαρχών κατά τάξιν, καθώς και πάσης Επισκοπής Ορθοδόξων», ίνα διατηρήται η κανονική ενότης προς την εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλην Εκκλησίαν και τας λοιπάς Ορθοδόξους του Χριστού Εκκλησίας, «κατά τους θείους και ιερούς Κανόνας και τα Πατροπαράδοτα έθιμα της Καθολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Την διατήρησιν της τοιαύτης κανονικής ενότητος εκφράζει επίσης η λήψις του αγίου Μύρου παρά του Πατριαρχείου υπό της εν Ελλάδι Εκκλησίας. Ορίζει δε επί πλέον ο Τόμος, ότι διά τα γενικά εκκλησιαστικά ζητήματα η εν Ελλάδι Ιερά Σύνοδος θα έχη την αναφοράν αυτής προς το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, το οποίον θα παρέχη προθύμως την σύμπραξίν του, «προς κρείττονα οικονομίαν και στηριγμόν της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Η έκδοσις του Συνοδικού Τόμου, προ 150 ετών, υπήρξεν αληθώς βαρυσήμαντον γεγονός εξ επόψεως ιστορικοκανονικής. Ως και άλλοτε (1974) εσημειώσαμεν, «το Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως διά της εκδόσεως του Συνοδικού Τόμου απέβλεψεν εις τρία τινά· πρώτον εις την αποκατάστασιν της κανονικής ενότητος μετά των εν τω ελευθέρω Ελληνικώ Βασιλείω εκκλησιαστικών αυτού Επαρχιών, τας οποίας και ανακηρύσσει εις Αυτοκέφαλον Εκκλησίαν επί κανονικών βάσεων· δεύτερον εις το να καταστήση την Εκκλησίαν ταύτην ελευθέραν από πάσης κοσμικής εξουσίας· καί τρίτον τέλος εις το να καθορίση τας θεμελιώδεις κανονικάς αρχάς αι οποίαι δέον υποχρεωτικώς να πρυτανεύουν κατά την άσκησιν της διά του «Αυτοκεφάλου» παραχωρηθείσης συνοδικής διοικητικής δικαιοδοσίας».

Επίσκοπος Αθηνών Νεόφυτος

Την έκδοσιν του Συνοδικού Τόμου εδέχθησαν, σχεδόν πάντες, οι εν Ελλάδι μετά χαράς ιδιαζούσης (εξαιρουμένου του Φαρμακίδου και των συν αυτώ). Ο βασιλεύς Όθων μάλιστα, υποδεχόμενος την πρώτην κατασταθείσαν κανονικήν Ιεράν Σύνοδον «της Εκκλησίας της Ελλάδος», εδήλου τα εξής σημαντικά προς τους συνοδικούς αρχιερείς: «την επανάληψιν των κανονικών σχέσεων της Ελληνικής Εκκλησίας μετά των λοιπών ομοδόξων Εκκλησιών θεωρώ ως εν των επί της βασιλείας μου λαμπροτέρων συμβεβηκότων».

Διά Βασιλικού Διατάγματος της 11ης Αυγούστου 1850 ωρίσθη, κατά πρότασιν της Ιεράς Συνόδου, όπως κατά την 20ήν Αυγούστου τελεσθή δοξολογία εις όλους τους ναούς της Ελλάδος «επί τη λαμπρά της κανονικής αναγνωρίσεως πράξει», και αναγνωσθή ο Συνοδικός Τόμος. Ταύτα και εγένοντο. Την δε 2αν Σεπτεμβρίου 1850 διά Β. Διατάγματος ο Πρόεδρος της Συνόδου, Επίσκοπος Αττικής Νεόφυτος, μετωνομάσθη «Μητροπολίτης Αθηνών» (ως αναφέρεται ήδη εις τον Συνοδικόν Τόμον).

Η αντίδρασις του Φαρμακίδου κατά του Συνοδικού Τόμου υπήρξεν οξυτάτη και εζήτει την απόρριψίν του, συνέγραψε μάλιστα και σχετικήν συγγραφήν την οποίαν εδημοσίευσεν ανωνύμως το 1852 (23 Απριλίου), υπό τον τίτλον: «Συνοδικός Τόμος ή περί αληθείας» (ο επικαλούμενος «Αντίτομος»). Αποδοχή του Συνοδικού Τόμου εσήμαινε, κατά Φαρμακίδην, προδοσίαν κατά του Έθνους!

Κωνσταντίνος Οικονόμου ο εξ Οικονόμων

Τας πεπλανημένας γενικώτερον αντιλήψεις περί των εν Ελλάδι εκκλησιαστικών πραγμάτων του Φαρμακίδου αντέκρουσεν ο «σοφός» Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, εγκατασταθείς εν Ελλάδι από του 1834 (ευρίσκετο πρότερον εν Ρωσία). Ο διεξαχθείς μεταξύ των δύο ανδρών αγών, κυρίως διά συγγραμμάτων, υπήρξε σφοδρός, και απετύπου την σύγκρουσιν των δύο εν Ελλάδι κόσμων, των συντηρητικών-παραδοσιακών (Οικονόμος) και των φιλελευθέρων (Φαρμακίδης), οι οποίοι είναι και οι φορείς των νέων εκ της Δύσεως θεωριών διά τας σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας.

Το επικρατήσαν κλίμα είχεν ως άμεσον αποτέλεσμα την υπό της Κυβερνήσεως καθυστέρησιν -επί διετίαν όλην- από της εκδόσεως του Συνοδικού Τόμου- εκδόσεως των βασικών Καταστατικών Νόμων Σ’ καί ΣΑ’, ήτις και εγένετο την 10ην και 24ην Ιουλίου 1852 αντιστοίχως (ο Σ’ διαλαμβάνει «περί Επισκοπών και Επισκόπων και περί του υπό τους Επισκόπους τελούντος κλήρου», ο δε ΣΑ’ είναι «Νόμος Καταστατικός της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος»).

Τα όνειρα, βεβαίως, και αι ελπίδες όλων εκείνων οι οποίοι ανέμενον την κανονικήν των παρ’ ημίν εκκλησιαστικών πραγμάτων ρύθμισιν -επί τη βάσει των όρων του Συνοδικού Τόμου- διεψεύσθησαν! Και τούτο διότι οι νόμοι Σ’ και ΣΑ’ αποτελούν εν πολλοίς -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- αντιγραφήν και επανάληψιν των διατάξεων της «Διακηρύξεως» του 1833! Αι εξαιρέσεις αναφέρονται: α) εις την ονομασίαν της Συνόδου: «Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος» (ουχί δέ «… του Βασιλείου της Ελλάδος»), β) εις το ότι ωρίσθη μόνιμος πρόεδρος της Συνόδου ο μητροπολίτης Αθηνών (και τα δύο ταύτα αναφέρονται εις τον Συνοδικόν Τόμον).

Γεώργιος Λουδοβίκος φον Μάουρερ

Επεβλήθη λοιπόν και πάλιν εις την Εκκλησίαν της Ελλάδος νόθον πολιτειοκρατικόν καθεστώς, ως εκείνο του Μάουρερ, εις την διοικητικήν αυτής διοργάνωσιν. Προσπάθειαι της Ιεραρχίας προς την Κυβέρνησιν, διά την βελτίωσιν των εκκλησιαστικών πραγμάτων, κυρίως διά της αναθεωρήσεως των εκκλησιαστικών νόμων (υπόμνημα του 1868), απέβησαν δυστυχώς άκαρποι. Ετέρα σοβαρά προσπάθεια κατεβλήθη το 1914 διά της μεγάλης Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπείας (νόμος 188 της 21ης Μαρτίου, επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου).

Τα πολιτικά όμως γεγονότα τα οποία επηκολούθησαν εν Ελλάδι («ανάθεμα» του Βενιζέλου, διά της συμμετοχής της Εκκλησίας), αι διεθνείς πολιτικαί συνθήκαι, ως και η Μικρασιατική καταστροφή του 1922, επί πλέον δε η υπό της Κυβερνήσεως διάλυσις της Ιεραρχίας, η οποία συνήλθεν εν Αθήναις (1922) προς διαμαρτυρίαν διά την εκκλησιαστικήν κατάστασιν, δεν επέτρεψαν δυστυχώς την πραγματοποίησιν του συντελεσθέντος σημαντικού έργου της Επιτροπείας.

Η εκλογή ως νέου Αρχιεπισκόπου Αθηνών (8 Μαρτίου 1923, χειροτονία. 10 Μαρτίου) του αρχιμανδρίτου και καθηγητού της Θεολογικής Σχολής Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, διήνοιξε νέας προοπτικάς προς επίλυσιν των εκκλησιαστικών προβλημάτων. Ο Αρχιεπίσκοπος εζήτησε και επέτυχε παρά της Συνόδου την σύγκλησιν επισήμως της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος «προς κατακύρωσιν της επελθούσης διά της εκλογής αυτού ειρήνης της Εκκλησίας και αναθεώρησιν των διεπόντων την διοίκησιν αυτής νόμων» (νόμοι Σ’ καί ΣΑ’).

Η κυβέρνησις επείσθη διά την σύγκλησιν της Ιεραρχίας. Συνελθούσα δ’ αύτη την 3ην Απριλίου, εξέδωκε ψήφισμα το οποίον εκύρου την επελθούσαν λύσιν του εκκλησιαστικού ζητήματος (εκ του «αναθέματος» Βενιζέλου) και επελήφθη της αναθεωρήσεως του Καταστατικού νόμου της Εκκλησίας της Ελλάδος, αποφασίσασα μάλιστα την κατάργησιν των νόμων Σ’ καί ΣΑ’, διά να καταστή αυτοτελής η Εκκλησία και απαλλαγή των δεσμών της πολιτείας.

Ο υπό της Επαναστάσεως του στρατηγού Ν.Πλαστήρα εκδοθείς την 31ην Δεκεμβρίου 1923 «Καταστατικός Νόμος της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος» (Φ.Ε.Κ. 387Α) παρέσχεν εις την Εκκλησίαν την δυνατότητα να στηρίξη επί βάσεων κανονικών την διοίκησιν αυτής. Διά του νέου Καταστατικού εβελτιώθη το ισχύον μέχρι τότε πολιτειοκρατικόν σύστημα. Κατηργήθη η ολιγομελής Διαρκής Σύνοδος και αντ’ αυτής ωρίσθη ως ανωτάτη «εν τω Κράτει Εκκλησιαστική Αρχή» η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (άρθ. 2), συνερχομένη άπαξ του έτους τακτικώς την 1ην Οκτωβρίου και εκτάκτως οσάκις παρίσταται ανάγκη.

Της Συνόδου προεδρεύει ο Αθηνών, ο οποίος τιτλοφορείται το πρώτον «Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος», οι δε Αρχιερείς «Μητροπολίται» (άρθ. 18). Την Σύνοδον, κατά την απουσίαν αυτής, αντιπροσωπεύει ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Η εκλογή των Αρχιερέων γίνεται υπό της Ιεραρχίας (άρθ. 23). Και εις άλλα θέματα, όπως το της εκκλησιαστικής δικαιοσύνης, η Εκκλησία αφέθη ελευθέρα από της πολιτείας. Πρόκειται, ασφαλώς, περί «νίκης» της Εκκλησίας, μετά πάροδον σχεδόν ενός αιώνος (90 έτών) από της μαουρερικής «Διακηρύξεως» (1833).

Και ενώ τα της Εκκλησίας έβαινον ομαλώς εξελισσόμενα και βελτιούμενα, η επελθούσα πολιτική μεταβολή (δικτατορία Θ. Παγκάλου) ανέκοψε τας δημιουργικάς προσπαθείας της Εκκλησίας, προξενήσασα έντασιν εις τας σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας. Διά της βίας ημπόδισε τους ιεράρχας να πραγματοποιήσονν συνέλευσιν της Ιεραρχίας και ο Αρχιεπίσκοπος αντέστη κατά των ενεργειών της δικτατορίας. Τήν 26ην Σεπτεμβρίου 1925 εδημοσιεύθη νομοθετικόν διάταγμα (Φ.Ε.Κ. 270Α) «Περί συστάσεως Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και περί συμπληρώσεως και τροποποιήσεως του Καταστατικού Νόμου της 31 Δεκεμβρίου 1923 της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος».

Δι’ αυτού επανιδρύετο η Διαρκής Ιερά Σύνοδος (7 μέλη «εξ ων εις Πρόεδρος και εξ Σύνεδροι», άρθ. 2. Πρόεδρος είναι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών), λαβούσα υπερεξουσίας (εκλογή Αρχιεπισκόπου και αρχιερέων, άρθ. 7), και εκπροσωπούσα «την Ανωτάτην Εκκλησιαστικήν Αρχήν, ήτοι την Σύνοδον της Ιεραρχίας υπό πάσαν έποψιν…» (άρθ. 1). Δεν κατηργήθη, βεβαίως, η Ιεραρχία και ήτο ευτύχημα οτι η δικτατορία δεν έλαβεν υπ’ όψιν τας εισηγήσεις ωρισμένων περί επαναφοράς εν ισχύι των νόμων Σ’ καί ΣΑ’ του 1852.

Η Ιεραρχία αντέδρασεν εις την επιβολήν του νέου καθεστώτος διοικήσεως της Εκκλησίας, συνελθούσα δε ανεπισήμως εις την Αρχιεπισκοπήν Αθηνών απεφάσισε να μη δεχθή την εφαρμογήν του νόμου της 26ης Σεπτεμβρίου 1925 και να επιδιώξη την επαναφοράν του νόμου του 1923.

Αι υπό τον Αρχιεπίσκοπον και των Ιεραρχών καταβληθείσαι προσπάθειαι απέδωκαν καρπούς. Το 1931 εψηφίσθη ο νόμος 5187 («Καταστατικός νόμος της αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος», Φ.Ε.Κ. 255Α) και το επόμενον έτος 1932 ο κωδικοποιημένος νόμος 5438 (Φ.Ε.Κ. 265Α/17 Αυγούστου· προηγουμένως εδημοσιεύθη υπό τον αυτόν αριθμόν 5438 νόμος «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του νόμον 5187…» Φ.Ε.Κ. 178Α/1 Ιουνίου 1932). Διά των ανωτέρω νόμων επανεφέροντο, εν πολλοίς, εν ισχύϊ αι διατάξεις του νόμου του 1923.

Ολίγα έτη προ της εκδόσεως του νόμου 5187/1931 εδημοσιεύθη ο νόμος 3615/1928 (Φ.Ε.Κ. 120Α/11 Ιουλίου) «Περί εκκλησιαστικής διοικήσεως των εν ταις Νέαις Χώραις της Ελλάδος Μητροπόλεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου», διά του οποίου επήρχετο η διοικητική αφομοίωσις των μητροπόλεων των «Νέων Χωρών» (υπήρξε προηγουμένη συνεννόησις μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου).

Το πρόβλημα της διοικήσεως των Μητροπόλεων των λεγομένων «Νέων Χωρών», δημιουργηθέν ευθύς μετά τους νικηφόρους πολέμους του 1912/1913, ελύθη κανονικώς υπό του Πατριαρχείου διά της εκδόσεως υπ’ αυτου της Πατριαρχικής Συνοδικής Πράξεως της 4ης Σεπτεμβρίου 1928, δι’ ης «τηρουμένου του επί των Επαρχιών τούτων ανωτάτου κανονικού δικαιώματος του Αγιωτάτου Πατριαρχικού Οικουμενικού Θρόνου, η διοίκησις εν τοις επί μέρους των επαρχιών τούτων διεξάγηται εφεξής επιτροπικώς υπό της πεφιλημένης Αγιωτάτης αδελφής Εκκλησίας της ‘Ελλάδος…».

Η «επιτροπική» αύτη διοίκησις των Μητροπόλεων «των Νέων Χωρών» διενεργείται επί τη βάσει των δέκα όρων της Πράξεως, τους οποίους οφείλει πάντοτε να τηρή η εν Ελλάδι Εκκλησία. Δέον ενταύθα να τονισθή ότι πρόκειται περί ρητής εντολής διοικήσεως «επιτροπικώς» των ως άνω Μητροπόλεων του Οικουμενικού Θρόνου, και όχι περί «αφομοιώσεως» αυτών μετά των άλλων επαρχιών της Παλαιάς Ελλάδος, ώς συνέβη με την Επτάνησον το 1866 και την Θεσσαλίαν (μετά τμημάτων της Ηπείρου) το 1882.

Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον διατηρεί πάντοτε επί των Μητροπόλεων των «Νέων Χωρών» το ανώτατον αυτού κανονικόν δικαίωμα (μνημόσυνον υφ’ εκάστου Μητροπολίτου), ως εκ τούτου δε «αυτοδικαίως παρακολουθεί την υπό της Εκκλησίας της Ελλάδος τήρησιν των υπ’ αυτού τεθέντων, διά της Πατριαρχικής Συνοδικής Πράξεως, όρων της επιτροπικής διοικήσεως των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών».

Οι αρχιερείς των «Νέων Χωρών» μετέχουν της διοικήσεως της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος καθ’ ον ακριβώς τρόπον «και μετά των αυτών δικαιωμάτων» και οι Αρχιερείς της Παλαιάς Ελλάδος, εις την Διαρκή μάλιστα Σύνοδον «κατ’ ίσον αριθμόν» (όρος Β’).

Μετά την ανωτέρω ρύθμισιν, η Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Ελλάδος απετελέσθη εκ δύο τμημάτων, συνεχίσασα την μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου αγαστήν αυτής συνεργασίαν.

Αι κατά την διάρκειαν της δικτατορίας Μεταξά από του 1936 επιβληθείσαι πολιτικαί μεταβολαί επηρέασαν δυσμενώς τα εκκλησιαστικά της Ελλάδος πράγματα (έκδοσις πλήθους αναγκαστικών νόμων και νομοθετικών διαταγμάτων, δι’ ων επήρχοντο πολλαί συμπληρώσεις ή τροποποιήσεις περί την διοίκησιν της Εκκλησίας αναφερόμεναι).

Κατά την διάρκειαν της ναζιστικής κατοχής της Ελλάδος εδημοσιεύθη ο νόμος 671/1943, ο οποίος ετροποποιήθη πολλάς φοράς και εβελτιώθη, ίσχυσε δε μέχρι της επιβολής της δικτατορίας τον Απρίλιον του 1967, ότε εξεδόθη το νομοθετικόν διάταγμα 126/1968, διά του οποίου κατηργήθη ο Καταστατικός Νόμος 671/1943.

Καταλυθείσης της δικτατορίας το 1974, επανήλθεν εν ισχύϊ ο καταστατικός νόμος 671/1943 (ως είχε το πρώτον δημοσιευθή) διά της εκδόσεως του νομοθετικού διατάγματος 87/1974, όπερ κατηργήθη το 1977, διά της εκδόσεως του νόμου 590/1977 (Φ.Ε.Κ. 146/31-6-77, τεύχος Α’) «Περί Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος».

Ο νόμος ούτος ισχύει μέχρι και σήμερον· αποτελεί δε τον μόνον αυτοτελή Καταστατικόν Χάρτην της εν Ελλάδι Εκκλησίας, όστις εψηφίσθη υπό της Βουλής των Ελλήνων, διά κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Ο νέος Καταστατικός εξασφαλίζει την νόμιμον και κανονικήν λειτουργίαν των διοικητικών θεσμών της Εκκλησίας, συμφώνως προς την ρητήν επιταγήν του Συντάγματος (αρθ. 3, παρ. 1), ενώ «καθορίζει σαφέστερον την θέσιν της Εκκλησίας εν τω Ελληνικώ Κράτει», επί τη βάσει της παραδοσιακής αρχής της «συναλληλίας» .

Η Εκκλησία, λοιπόν, της Ελλάδος, έχουσα τας υπό του νέου Καταστατικού Χάρτου αυτής καλάς προϋποθέσεις και διαθέτουσα ικανάς πνευματικάς και ηθικάς δυνάμεις, στηριζομένη δε και εις την μακραίωνα αποστολικήν αυτής παράδοσιν, δύναται να χωρήση εν Πνεύματι Αγίω και ορθοτομούσα πάντοτε τον λόγον της αληθείας εις την ιστορικήν αυτής πορείαν κατά την ανατείλασαν νέαν χιλιετίαν.

Συνεπώς, η δισχιλιετής ιστορική πορεία της εν Ελλάδι αποστολικής Εκκλησίας είναι μία ζώσα μαρτυρία όχι μόνον του λυτρωτικού μηνύματος της χριστιανικής πίστεως, αλλά και της συνεχούς ορθοδόξου εμπειρίας του μηνύματος αυτού. Η παύλειος αποστολική παράδοσις υπήρξε πάντοτε το αμετάθετον κριτήριον της πνευματικής αποστολής αυτής εις τε τον ελλαδικόν και τον μείζονα Ελληνισμόν, εν αγαστή πάντοτε συμπνοία και εν ενεργώ συναντιλήψει μετά της εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, διά την κοινήν αντιμετώπισιν των πολλαπλών αντιξοοτήτων του αιώνος τούτου.

Κατά την πρώτην χιλιετίαν συνέβαλε τα μέγιστα εις την διαφύλαξιν της κοινωνίας της πίστεως εν τω συνδέσμω της αγάπης των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσεως. Κατά την δευτέραν χιλιετίαν ηγωνίσθη μετά μοναδικού ζήλου διά την υπεράσπισιν της ορθοδοξίας της πίστεως τόσον έναντι της αφιλαδέλφου και οπωσδήποτε αθεμίτου προσηλυτιστικής προπαγάνδας της ρωμαιοκαθολικής Ουνίας και των προτεσταντών Μισσιοναρίων, όσον και έναντι του αλλοθρήσκου δυνάστου, διαφυλάξασα ακηλίδωτον την παραδεδομένην πίστιν και ακλόνητον την πνευματικήν συνοχήν του εκκλησιαστικού σώματος αυτής.

Σήμερον, η δισχιλιετής πορεία αγώνων διά την προβολήν της ορθοδοξίας της πίστεως και την βίωσιν της εν ημίν ελπίδος αποτελεί την ατίμητον παρακαταθήκην της ιστορικής μνήμης της εν Ελλάδι Εκκλησίας, αλλά συγχρόνως και την ιδιαιτερότητα της πνευματικής αποστολής αυτής διά την υπέρβασιν της πνευματικής συγχύσεως των νεωτέρων χρόνων, η οποία υπήρξεν οδυνηρά διά την εύρυθμον λειτουργίαν και του ιδίου αυτής σώματος.

Πράγματι, η Εκκλησία της Ελλάδος, απηλλαγμένη πλέον των αντιρρόπων πιέσεων του κόσμου εις την εσωτερικήν λειτουργίαν του σώματος αυτής, διαθέτει τον αναγκαίον δυναμισμόν διά την ανανέωσιν της πνευματικής σχέσεως αυτής προς την σύγχρονον εκκοσμικευμένην κοινωνίαν και δύναται να προβάλη την αξιόπιστον μαρτυρίαν αυτής προς τους εγγύς και τους μακράν, στοιχούσα τω υπερόχω υποδείγματι του αποστόλου των εθνών Παύλου, διά την προσαρμογήν του λυτρωτικού μηνύματος της χριστιανικής πίστεως εις τα σύγχρονα πνευματικά αιτήματα του ανθρώπου. 

Από τα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος 2000, εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας

Πηγή: myriobiblos, Αβέρωφ

Μια δημοσκόπηση του YouGov βρήκε ότι το 43% των Βρετανών πιστεύει ότι η Βρετανική Αυτοκρατορία ήταν κάτι καλό, ενώ το 44% είναι περήφανοι για την ιστορία της Αποικιοκρατικής Βρετανίας

Μια νέα δημοσκόπηση της YouGov ανακάλυψε ότι το Βρετανικό κοινό είναι γενικά υπερήφανο για την Βρετανική Αυτοκρατορία και το αποικιοκρατικό της παρελθόν.

Η YouGov βρήκε ότι το 44% είναι περήφανοι για την ιστορία της Βρετανικής Αποικιοκρατίας, με το 21% να εκφράζει τη λύπη του για την ύπαρξή της και με το 23% να μην εκφέρει άποψη.

Η ίδια δημοσκόπηση διαπίστωσε επίσης ότι το 43% πιστεύει ότι η Βρετανική Αυτοκρατορία ήταν κάτι καλό, το 19% είπαν ότι ήταν κακή και το 25% είπαν ότι δεν ήταν “ούτε καλή ούτε κακή”.

Στο αποκορύφωμά της το 1922, η Βρετανική αυτοκρατορία κυριαρχούσε στο ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού και στο ένα τέταρτο της συνολικής έκτασης του κόσμου.

Παρά το γεγονός ότι οι υποστηρικτές της λένε ότι η Αυτοκρατορία έφερε διάφορες οικονομικές εξελίξεις σε μέρη του κόσμου που ήλεγχε, οι επικριτές επισημαίνουν σφαγές, λιμούς και τη χρήση στρατοπέδων συγκέντρωσης από τη Βρετανική Αυτοκρατορία.

1. Στρατόπεδα συγκέντρωσης των Boers

Ένοπλοι κοντά στο Ladysmith κατά το δεύτερο πόλεμο των Μπόερ, γύρω στο 1900

.

Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Πολέμου των Boers (1899-1902), οι Βρετανοί μάντρωσαν περίπου το 1/6 του πληθυσμού των Boers -κυρίως γυναίκες και παιδιά- και κρατούνταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα οποία ήταν υπερπλήρη και επιρρεπή σε ξεσπάσματα ασθενειών, με πενιχρές μερίδες φαγητού.

Από τους 107.000 ανθρώπους που φυλακίστηκαν στα στρατόπεδα, 27.927 Boers πέθαναν, μαζί με άγνωστο αριθμό μαύρων Αφρικανών.

2. Η σφαγή στο Amritsar

Ένας νεαρός επισκέπτης κοιτάζει έναν πίνακα ζωγραφικής που απεικονίζει την Σφαγή στο Amritsar στο Jallianwala Bagh του Amritsar

Όταν ειρηνικοί διαδηλωτές αψήφησαν την εντολή της κυβέρνησης και παρουσιάστηκαν κατά της Βρετανικής αποικιοκρατίας στο Amritsar της Ινδίας, στις 13 Απριλίου του 1919, παγιδεύτηκαν στο εσωτερικό των τειχών των κήπων της Jallianwala και δέχτηκαν πυρά από τους στρατιώτες Gurkha.

Οι στρατιώτες, υπό τις διαταγές του Ταξιάρχου Reginald Dyer, τους πυροβολούσαν μέχρι που τους τελείωσαν τα πυρομαχικά, σκοτώνοντας μεταξύ 379 και 1.000 διαδηλωτών και τραυματίζοντας  άλλους 1.100, μέσα σε 10 λεπτά.

Ο Ταξίαρχος Dyer αργότερα επαινέθηκε ως ήρωας από το Βρετανικό κοινό, για τον οποίο έθεσε 26.000 λίρες για λογαριασμό του ως ευχαριστώ.

3. Κατάτμηση της Ινδίας

Ο Βρετανός δικηγόρος και άρχοντας του νόμου Cyril Radcliffe, 1ος υποκόμης Ράντκλιφ (1899-1977) στο υπουργείο Αποικιών, Λονδίνο, Ιούλιος 1956.

Το 1947, ο Cyril Radcliffe επιφορτίστηκε με την κατάρτιση των συνόρων μεταξύ της Ινδίας και του νεοσύστατου κράτους του Πακιστάν κατά την διάρκεια ενός και μόνο γεύματος.

Αφού ο Cyril Radcliffe χώρισε την (ινδική) υποήπειρο ανάλογα με το θρήσκευμα, ξεριζώνοντας πάνω από 10 εκατομμύρια ανθρώπους, οι Ινδουιστές στο Πακιστάν και οι μουσουλμάνοι στην Ινδία αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τις εστίες τους, καθώς βίαια επεισόδια ξέσπασαν.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις έως και ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις θρησκευτικές σφαγές.

4. Η εξέγερση των Μάου Μάου

Ύποπτοι Μάου Μάου σε ένα από τα στρατόπεδα φυλακών το 1953.

Χιλιάδες ηλικιωμένοι Κενυάτες, οι οποίοι ισχυρίζονταν ότι οι Βρετανικές αποικιακές δυνάμεις τους κακομεταχειρίζονταν, τους βίαζαν και τους βασάνιζαν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης των Μάου Μάου (1951-1960), ζητούσαν μια αγωγή αποζημίωσης ύψους 200 εκατομμυρίων λιρών κατά της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.

Τα μέλη της φυλής Kikuyu κρατούνταν σε στρατόπεδα, που περιγράφηκαν ως τα “γκουλάγκ της Βρετανίας” ή στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου ισχυρίζονταν ότι υπέστησαν συστηματικά βασανιστήρια και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.

Οι εκτιμήσεις των θανάτων ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό: ο ιστορικός David Anderson εκτιμά ότι πέθαναν 20.000, ενώ η Caroline Elkins πιστεύει ότι έως και 100.000 θα μπορούσαν να είχαν πεθάνει.

5. Οι λιμοί στην Ινδία

Παιδιά που λιμοκτονούν στην Ινδία, 1945.

Μεταξύ 12 και 29 εκατομμύρια Ινδών πέθαναν από την πείνα ενώ ήταν υπό τον έλεγχο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, επειδή εκατομμύρια τόνοι σιταριού εξήχθησαν στη Βρετανία καθώς η πείνα μαίνονταν στην Ινδία.

Το 1943, μέχρι τέσσερα εκατομμύρια Βεγγαλέζοι πέθαναν από την πείνα, όταν ο Ουίνστον Τσόρτσιλ μετέφερε τρόφιμα στους Βρετανούς στρατιώτες και χώρες όπως η Ελλάδα ενώ η θανάσιμη πείνα σάρωσε την Βεγγάλη.

Μιλώντας για το λιμό της Βεγγάλης το 1943, ο Τσόρτσιλ είπε: «Μισώ τους Ινδούς. Είναι ένας θηριώδης λαός με μια θηριώδη θρησκεία. Η πείνα ήταν δική τους υπαιτιότητα αφού ζευγαρώνουν σαν κουνέλια».

Πηγή: The Independent.co.uk , Offtherecord , Αβέρωφ

τον Κριμαϊκό πόλεμο συμμετείχαν η Αγγλική αυτοκρατορία, η Γαλλική αυτοκρατορία, η Οθωμανική αυτοκρατορία και το βασίλειο της Σαρδηνίας, εναντίον της Ρωσικής αυτοκρατορίας. Η Αγγλία εισήλθε στον πόλεμο διότι η Ρωσία επεδίωκε να ελέγχει τα Δαρδανέλια και κατά συνέπεια τις διαδρομές της Μεσογείου και είναι ο μόνος ευρωπαϊκός πόλεμος στον οποίο έλαβε μέρος στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ του τέλους των Ναπολεόντειων συγκρούσεων και του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Αν και τελικά νικητής ανεδείχθη ο συνασπισμός των κρατών, εν τούτοις ο συγκεκριμένος πόλεμος κατεγράφη ιστορικά ως ο πόλεμος στον οποίο η Βρετανία υπέπεσε σε σωρεία στρατηγικών λαθών και επέδειξε στρατιωτική ανωριμότητα και ανύπαρκτη υποστήριξη. Παράλληλα όμως είναι ο πρώτος πόλεμος στον οποίο ανεπτύχθησαν στρατιωτικά νοσοκομεία – υπήρξαν πολεμικοί ανταποκριτές και πραγματοποιήθηκε χρήση τηλεπικοινωνιακών μέσων.

Το «παράδοξο» της συμμετοχής του βασιλείου της Σαρδηνίας στον πόλεμο έγκειται στο γεγονός ότι ο βασιλέας της Σαρδηνίας Βίκτωρ Εμμανουήλ, προκειμένου να κερδίσει την εύνοια της Γαλλίας εν όψει της ενοποίησης της Ιταλίας υπό τις διαταγές του, απέστειλε εκστρατευτικό σώμα αποτελούμενο από 18.000 στρατιώτες, οι οποίοι διακρίθηκαν στην μάχη της Σεβαστουπόλεως.

Στον Κριμαϊκό πόλεμο συμμετείχαν και Έλληνες εθελοντές, όπου 1.000 άνδρες περίπου με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Πάνο Κορωναίο πολέμησαν στην πλευρά των Ρώσων κατά την πολιορκία της Σεβαστουπόλεως, καθώς και το Ελληνικό τάγμα του Μπαλακλάβα που συμμετείχε στην ομώνυμη μάχη και το οποίο αποτελείτο από Έλληνες που ζούσαν στην περιοχή.

Ιστορικό

Ο πόλεμος ξεκίνησε ως μια διαμάχη μεταξύ των Ρώσων Ορθόδοξων μοναχών και των Γάλλων Καθολικών, όσον αφορά στο προβάδισμα στους ιερούς τόπους της Ιερουσαλήμ και Ναζαρέθ. Ο Τσάρος Νικόλαος Ι της Ρωσίας διεκδίκησε το δικαίωμα να προστατεύσει την Χριστιανική κοινότητα και κτίσεις στους Αγίους Τόπους και προκειμένου να υποστηρίξει τις θέσεις του μετακίνησε στρατεύματα στην Βλαχία και Μολδαβία (σημερινή Ρουμανία) οι οποίες ήσαν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Ρωσικός στόλος στη συνέχεια κατέστρεψε ένα τουρκικό στολίσκο στην Σινώπη της Μαύρης Θάλασσας. Σε μια πρώιμη έξαρση προπαγάνδας, η Γαλλο-Ρωσσική διαμάχη για τους Αγίους Τόπους στην Παλαιστίνη μετετράπη στην άμεση αιτία του Κριμαϊκού πολέμου.

Εκείνη την χρονική περίοδο η Τουρκία έλεγχε την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο, και μεγάλα τμήματα της Μέσης Ανατολής. Η Υψηλή Πύλη (μουσουλμάνος κυβερνήτης της Τουρκίας) είχε δώσει προνόμια για την προστασία των Χριστιανών και των ναών στους Αγίους τόπους σε πολλά κράτη. Αυτό εξηγεί την ύπαρξη τόσων πολλών εκκλησιών στον έλεγχο των προσκυνημάτων στο Ισραήλ έως και σήμερα. Εκείνη την εποχή η Γαλλία και Αγγλία είχαν εξασφαλίσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις από τους Τούρκους έναντι των άλλων κρατών. Το συμφέρον της Γαλλίας στην Παλαιστίνη είχε υποκινηθεί από μια εγχώρια κρίση το 1840-1841 και ο Ναπολέων ΙΙ το «προώθησε» επειδή στηρίχθηκε στην υποστήριξη ομάδων κληρικών της Γαλλίας. Το 1850 ο Ναπολέων ΙΙΙ ζήτησε την αποκατάσταση των προνομίων του 1740 στους Γάλλους Καθολικούς . Αυτό σήμαινε ότι οι Γάλλοι ήθελαν το «κλειδί» της Εκκλησίας της Γεννήσεως στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ και το δικαίωμα να τοποθετήσουν ένα ασημένιο αστέρι στην γενέτειρα του Χριστού στη Βηθλεέμ. Οι Γάλλοι απείλησαν με στρατιωτική δράση εάν η «Υψηλή Πύλη» δεν έδιδε λύση και οι Ρώσοι αντίστοιχα απείλησαν να καταλάβουν την Μολδαβία και την Βλαχία.

Ο Σχης Πάνος Κορωναίος και η Ελληνική λεγεώνα στον πόλεμο της Κριμαίας

Η αδύναμη «Υψηλή Πύλη» έκανε το καλύτερο που μπορούσε υπό τις συνθήκες αυτές και απάντησε θετικά σε αμφότερα τα αντίπαλα μέρη. Όμως η διπροσωπία της Τουρκικής διπλωματίας σύντομα απεκαλύφθη, με συνέπεια οι Γάλλοι να στείλουν το πολεμικό πλοίο «Καρλομάγνος» στην Κωνσταντινούπολη και μια μοίρα στον κόλπο της Τρίπολης. Τον Δεκέμβριο του 1852, οι Τούρκοι μη έχοντας άλλη επιλογή, υπέκυψαν στις απαιτήσεις των Γάλλων. Ίσως να φαίνεται αφελές σήμερα το γεγονός ότι διαφώνησαν δύο αυτοκρατορίες για «τα κλειδιά» μιας εκκλησίας, όμως η συγκεκριμένη δεν ήταν μια τυχαία εκκλησία. Εκτός αυτού, το θρησκευτικό θέμα δεν ήταν ο ουσιαστικός παράγοντας της Γαλλο – Ρωσικής διαμάχης.

Η Γαλλία ήθελε να σπάσει η ηπειρωτική συμμαχία που την είχε παραλύσει επί μισό αιώνα. Τον Οκτώβριο του 1853 Τουρκία η αντιδρά κηρύσσοντας τον πόλεμο στη Ρωσία. Ο Αγγλο – Γαλλικός στόλος διεισδύει περαιτέρω στα στενά και αγκυροβολεί στον Βόσπορο. Εν τω μεταξύ τον Νοέμβριο έξω από την ακτή της Σινώπης, στην Μαύρη θάλασσα, ο τουρκικός στόλος ηττάται από τους Ρώσους. Τον Ιανουαρίο του 1854 ο Αγγλο – Γαλλικός στόλος έπλευσε στον Εύξεινο Πόντο. Η Γαλλία, Αγγλία και Τουρκία, συστήνουν επίσημη Συμμαχία.

Όταν τα Ρωσικά στρατεύματα διέσχισαν το Δούναβη, ο πόλεμος κατά της Τουρκίας μετετράπη σε πόλεμο κατά του Ευρωπαϊκού Συνασπισμού. Αυτή ακριβώς ήταν η τροπή των γεγονότων την οποία ο τσάρος Νικόλαος είχε προσπαθήσει τόσο σκληρά να αποφύγει. Το Μάρτιο του 1854 η Βρετανία και η Γαλλία κήρυξαν πόλεμο στη Ρωσία, προς υποστήριξη της Τουρκίας της οποίας το ναυτικό είχε υποστεί σοβαρή ήττα από τον Ρωσσικό στόλο στον Εύξεινο Πόντο. Ο λόρδος Raglan, διοικητής της βρετανικής δύναμης, στρατοπέδευσε στη Βάρνα στη δυτική ακτή της Μαύρης Θάλασσας και έλαβε οδηγίες για εκδήλωση ενεργειών όσον αφορά στην πολιορκία της Σεβαστούπολης, εκτός αν με τις πληροφορίες που είχε στην διάθεσή του το εν λόγω εγχείρημα δεν επρόκειτο να στεφθεί με επιτυχία.

Όμως παρά το γεγονός ότι διέθετε ελάχιστες πληροφορίες σχετικά με τη Ρωσική δύναμη στην Κριμαία, ο λόρδος Raglan θεώρησε καθήκον του να υπακούσει στην εντολή και έτσι ξεκίνησε προετοιμασίες για να εισβάλει στην χερσόνησο. Τον Σεπτέμβριο τα βρετανικά και γαλλικά στρατεύματα αποβιβάσθηκαν σε μια παραλία βόρεια της Σεβαστούπολης και κατευθύνθηκαν προς τον στόχο. Σημειώνευαι ότι ο ηλεκτρικός τηλέγραφος είχε ήδη εφευρεθεί πριν αρκετά χρόνια και ήδη επικοινωνούσαν μεταξύ τους οι περισσότερες πόλεις της Ευρώπης. Υπήρχε ήδη ένας τηλεγραφικός σταθμός στη Βάρνα και όταν οι Σύμμαχοι κατέλαβαν την Μπαλακλάβα, ανέπτυξαν ένα υποθαλάσσιο καλώδιο κατά μήκος της Μαύρης θάλασσας από την Βάρνα έως την Μπαλακλάβα, σε απόσταση 340 μιλίων, συνδέοντας τους επικεφαλής των στρατευμάτων με το Λονδίνο και το Παρίσι. Έτσι ο Γάλλος αρχιστράτηγος ενημέρωνε συνεχώς τον Ναπολέοντα ΙΙΙ, ο οποίος επεδείκνυε έντονο ενδιαφέρον για την εκστρατεία.

Ο Βρετανός διοικητής αντιστράτηγος Sir James Simpson, που είχε διαδεχθεί τον λόρδο Raglan, ταλαιπωρείτο με διοικητικά ζητήματα ήσσονος σημασίας προερχόμενα από το Whitehall, χωρίς να διαθέτει επαρκές προσωπικό για την αντιμετώπιση τους………..σχολιάζοντας ότι «ο τηλέγραφος κατέστρεψε τα πάντα». Όταν η παραδουνάβια εκστρατεία του Gorchakov κατέληξε σε καταστροφή, ο λόρδος Palmerston, νέος πρωθυπουργός της Αγγλίας (από το Φεβρουάριο 1855) σε μια προσπάθεια να χτυπήσει τη Ρωσία στο μαλακό υπογάστριο, εισηγήθηκε την διεξαγωγή της εκστρατείας.

Οι μάχες

Οι σημαντικότερες μάχες που διεξήχθησαν κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο ήσαν οι ακόλουθες:

• Η μάχη της Σινώπης (30 Νοεμβρίου 1853): Ρωσικά πολεμικά πλοία υπό τις διαταγές του ναυάρχου Πάβελ Ναχίμοβ βύθισαν στολίσκο των Οθωμανών στο λιμάνι της Σινώπης στην βόρεια Ανατολία.
• Πολιορκία του Πετροπαβλόσκ (30–31 Αυγούστου 1854): Η πολιορκία ήταν η κύρια μάχη στο θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού, κατά την οποία επεκράτησαν οι Ρωσικές δυνάμεις.
• Μάχη της Άλμα (20 Σεπτεμβρίου 1854): Η εν λόγω μάχη θεωρείται η πρώτη μάχη του πολέμου όπου οι συμμαχικές δυνάμεις επεκράτησαν των Ρωσικών.
• Πολιορκία της Σεβαστουπόλεως (25 Σεπτεμβρίου 1854 έως 8 Σεπτεμβρίου 1855): Η πολιορκία διήρκεσε περίπου ένα έτος και είχε τα περισσότερα θύματα από όλες τις συγκρούσεις του πολέμου. Η πρωτεύουσα της Κριμαίας αλώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις οι οποίες εντούτοις προσμετρούσαν περισσότερες απώλειες απ’ ότι οι ηττηθέντες Ρωσικές (130.000 έναντι 100.000) απόδειξη της σθεναράς αντίστασης των πολιορκουμένων.
• Μάχη της Μπαλακλάβα (25 Οκτωβρίου 1854): Εντάσσεται στα πλαίσια της πολιορκίας της Σεβαστουπόλεως και το αποτέλεσμά της ήταν αμφίρροπο (χωρίς νικητή). Η εν λόγω μάχη κατεγράφη για ένα από τα πλέον διάσημα και τραγικά συμβάντα όλων των ιστορικών μαχών………..την επέλαση της Ελαφράς Ταξιαρχίας, όπου κατόπιν παρερμηνείας των διαταγών η Βρετανική ταξιαρχία ελαφρού ιππικού αντί να καταδιώξει μια Ρωσική πυροβολαρχία που υποχωρούσε επιτέθηκε σε διαφορετική πυροβολαρχία στην πρώτη γραμμή πυρός……..με αποτέλεσμα να υποστεί βαρύτατες απώλειες (αποδεκατίσθηκε) και να υποχωρήσει ατάκτως.
• Μάχη του Ίνκερμαν (5 Νοεμβρίου 1854): Εντάσσεται στις μάχες κατά την πολιορκία της Σεβαστουπόλεως και η νίκη των συμμαχικών δυνάμεων ήταν καίριας σημασίας καθότι έκαμψε το ηθικό των Ρωσικών δυνάμεων.
• Μάχη της Ευπατόριας (17 Φεβρουαρίου 1855): Ήταν η αμέσως σημαντικότερη μάχη του Κριμαϊκού πολέμου μετά την πολιορκία της Σεβαστουπόλεως όπου νικητές ανεδείχθησαν οι συμμαχικές δυνάμεις.
• Μάχη του ποταμού Τσερνάγια (25 Αυγούστου 1855): Η μάχη διεξήχθη στις όχθες του ομώνυμου ποταμού μεταξύ Ρωσικών και συμμαχικών δυνάμεων (Γάλλοι – Οθωμανοί – Σαρδήνιοι) όπου νικητές ανεδείχθησαν οι δεύτεροι.
• Ναυμαχίες στην θάλασσα του Αζόφ (Μάιος έως Νοέμβριος 1855): Στις ναυμαχίες που διεξήχθησαν στην θάλασσα του Αζόφ ο Γαλλικός – Αγγλικός και Οθωμανικός στόλος κατέστρεψε ολοσχερώς τον αντίστοιχο Ρωσικό.
• Πολιορκία του Καρς (Ιούνιος έως Νοέμβριος 1855): Η εν λόγω πολιορκία ήταν η τελευταία μάχη που διεξήχθη κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο όπου οι Ρωσικές δυνάμεις κατενίκησαν τις Αγγλο – Οθωμανικές.

Απώλειες

Οι απώλειες κατά την διάρκεια του πολέμου ήσαν τραγικές σε αμφότερα τα στρατόπεδα. Οι συμμαχικές δυνάμεις υπέστησαν απώλειες της τάξεως των 350.000 ανδρών και οι Ρωσικές 230.000 άνδρες. Στις απώλειες περιλαμβάνονται και τα θύματα από ασθένειες – επιδημίες (τύφος, ελονοσία, κ.λ.π) οι οποίες παρουσίαζαν έξαρση, λόγω της ελλιπούς νοσοκομειακής υποστήριξης. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο διεκρίθη και η νοσοκόμα Φλόρενς Ναϊτινγκέιλ η οποία κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες στην οργάνωση νοσοκομειακών σταθμών και την περίθαλψη τραυματιών.

Η συνθήκη των Παρισίων

Η συνθήκη των Παρισίων υπεγράφη μεταξύ των αντιπάλων στις 30 Μαρτίου του 1856 και καθόριζε την Μαύρη θάλασσα ως ουδέτερη περιοχή απαγορεύοντας την κατασκευή οχυρωματικών έργων, καθώς και την παρουσία στρατού, επιφέροντας καίριο πλήγμα στην επιρροή της Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον αποδόθηκε η νότια Βεσσαραβία (περιοχή μεταξύ των ποταμών Δνείστερου και Προύθου) από την Ρωσία στην Μολδαβία και επιπλέον η Ρωσία παραιτήθηκε του δικαιώματος της προστάτιδας των Ορθοδόξων.

Η εν λόγω συνθήκη ίσχυε μέχρι το 1871 όταν η Γαλλία ηττήθηκε από την Πρωσία. Όταν η Πρωσία και άλλα Γερμανικά κρατίδια ενώθηκαν για να σχηματίσουν την Γερμανική αυτοκρατορία, ο αυτοκράτορας της Γαλλίας, Ναπολέων ΙΙΙ καθαιρέθηκε προκειμένου να σχηματισθεί η 3η Γαλλική Δημοκρατία. Κατά την διάρκεια της θητείας του, ήταν υπέρμαχος των Βρετανικών θέσεων και είχε αντιταχθεί έναντι της Ρωσίας όσον αφορά στο Ανατολικό ζήτημα, παρόλο που η ανάμειξη της Ρωσίας στην Οθωμανική αυτοκρατορία, ουδόλως έπληττε τα συμφέροντα της Γαλλίας.

Αργότερα μετά την θεσμοθέτηση της Δημοκρατίας, η Γαλλία εγκατέλειψε τις αντιρρήσεις της έναντι της Ρωσίας. Ενθαρρυμένη η Ρωσία από την απόφαση της Γαλλίας και υποστηριζόμενη από τον Γερμανό υπουργό Όττο φον Βίσμαρκ, αποκηρύττει τις ρήτρες που αφορούσαν στην Μαύρη θάλασσα και καθώς η Μεγ. Βρετανία δεν μπορούσε μόνη της να υποστηρίξει τις ρήτρες… η Ρωσία ελλιμενίζει στόλο στην Μαύρη θάλασσα.

Παρόλο που ο «τιμωρημένος» της συνθήκης των Παρισίων ήταν η Ρωσία, εντούτοις μακροπρόθεσμα ο πραγματικά χαμένος ήταν η Αυστρία, η οποία έχοντας εγκαταλείψει την συμμαχία με την Ρωσία και όντας διπλωματικά απομονωμένη, ηττήθηκε στον Αυστρο – Πρωσικό πόλεμο χάνοντας την επιρροή της στις περισσότερες Γερμανόφωνες περιοχές. Με την Γαλλία τώρα εχθρική προς την Γερμανία και σύμμαχο με την Ρωσία, η οποία ανταγωνιζόταν την Αυστρο – Ουγγρική αυτοκρατορία ως προς τον πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια έναντι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, άρχισαν να θεμελιώνονται οι διπλωματικές συμμαχίες οι οποίες τελικά θα οδηγούσαν στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Συμπεράσματα

Ο Κριμαϊκός Πόλεμος σηματοδότησε την αναβάθμιση της Γαλλίας στη θέση των υπερδυνάμεων της ηπείρου και την αντίστοιχη υποβάθμιση της τσαρικής Ρωσίας. Επιπλέον απετέλεσε μια από τις κύριες αιτίες κατάρρευσης της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας, της δύναμης που είχε κυριαρχήσει και τηρούσε ισορροπίες στην Ευρώπη από το Συνέδριο της Βιέννης το 1815 και συμπεριελάμβανε, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρία και την Βρετανική αυτοκρατορία.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η όλη υπόθεση είχε σαφή αντιρωσικό προσανατολισμό. Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη, ότι η Ρωσία παρέμεινε εχθρική προς τον συνασπισμό και ιδιαίτερα την Βρετανία. Επιπλέον η συνθήκη των Παρισίων συνετέλεσε στην έξαρση του Σλαβοφιλικού κινήματος.

Πηγή: Αβέρωφ

"Εκτέλεση, εάν είναι απαραίτητο, χωρίς δικαστική ετυμηγορία" - Erich Mielke, Γερμανός κομμουνιστής, επικεφαλής της Στάζι

Η Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας της Ανατολικής Γερμανίας, η γνωστή Στάζι, ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1950. Για σαράντα χρόνια, η Στάζι διατήρησε μια τρομακτική φήμη για τον τρόπο που παρακολουθούσε, διείσδυε και έσπερνε τον τρόμο, με αποτέλεσμα ο ιστορικός του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Timothy Garton Ash να σχολιάσει ότι η λέξη «Στάζι» έχει γίνει «ένα παγκόσμιο συνώνυμο της τρομοκρατίας της κομμουνιστικής μυστικής αστυνομίας».

Τα πλοκάμια της Στάζι και η επιρροή της ήταν τόσο εκτεταμένα ώστε πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι η Στάζι είχε συντάξει μυστικό φάκελο ακόμα και για τον Έρικ Χόνεκερ, τον ηγέτη της Ανατολικής Γερμανίας μεταξύ 1971 - 1989, χρησιμοποιώντας πληροφορίες που έλεγαν για προσπάθειες του Χόνεκερ να συνεργαστεί με τους Ναζί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, προκειμένου να τον πιέσουν να παραιτηθεί τον Οκτώβριο του 1989.

Τον Ιανουάριο του 1990, λίγο μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στη ΛΔΓ, τα πλήθη των διαδηλωτών εισέβαλαν και κατέλαβαν τα κεντρικά γραφεία της Στάζι στο Βερολίνο, μια πράξη που συμβόλιζε τη νίκη του λαού πάνω σε ένα από τα μεγαλύτερα δεινά του κρατικού σοσιαλισμού στη ΛΔΓ. Η Στάζι έκρυβε λεπτομερείς φακέλους σχετικά με εκείνους που έθετε υπό επιτήρηση, με αρχεία σε ράφια που έφτανα σε μήκος πάνω από 180 χιλιόμετρα (!) και που επέζησαν μετά την κατάρρευση της ΛΔΓ. Στα μετα-κομμουνιστικά χρόνια οι πληροφορίες αυτές αποχαρακτηρίστηκαν και μεταξύ των ετών 1992 και 2011, 2,75 εκατομμύρια άτομα ζήτησαν να έχουν πρόσβαση στους φακέλους τους. Σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι ανακάλυπταν ότι είχαν αξιόπιστους ανθρώπους - τα μέλη της οικογένειάς τους, στενούς φίλους, γείτονες και συναδέλφους – που εργάζονταν ως πληροφοριοδότες για τη Στάζι. Σε αυτό το άρθρο, ο Βρετανός David Cook (Swansea University), διερευνά το βασικό ρόλο που διαδραμάτιζαν οι πληροφοριοδότες της Στάζι, εξετάζοντας τα κίνητρα όσων δέχτηκαν να συνεργαστούν με την Στάζι.

Ζώντας με τον εχθρό : Ενημερώνοντας τη Στάζι στη ΛΔΓ

Του David Cook

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ) ήταν το ‘χρυσό παιδί’ της Σοβιετικής Ένωσης, που συχνά παρουσιάζονταν ως ο δαδούχος για το κομμουνιστικό σύστημα σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, οι άνθρωποι δεν είχαν την ελευθερία να εκφράσουν τις ατομικές απόψεις τους, οι απόψεις του κράτους ήταν τελικές και απόλυτες και κάθε αντίθεση στο κόμμα θεωρούνταν ένα έγκλημα τόσο σοβαρό όσο η προδοσία. Ένα ισχυρό αστυνομικό ήταν απαραίτητο στο να κρατήσει τους ανθρώπους υπό έλεγχο, να σπείρει τον φόβο και να κάμψει το λαό στη θέληση του κράτους. Στη ΛΔΓ η Ministerium für Staatssicherheit (MFS), γνωστή ως Στάζι, ήταν το εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για να «πλάσει» τους Ανατολικογερμανούς σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ωστόσο, η αστυνομική πίεση και το κόμμα από μόνα τους δεν ήταν  αρκετά για να καταπιέσουν ολόκληρη την χώρα. Η «λαϊκή συμμετοχή» είναι τελικά, το κλειδί της επιβίωσης κάθε καθεστώτος. Στην περίπτωση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, οι ίδιοι οι άνθρωποί της βοήθησαν να διατηρηθεί η εξουσία του κόμματος μέσω του ρόλου τους ως πληροφοριοδότες της αστυνομίας. Οι πληροφοριοδότες έπαιξαν κρίσιμο ρόλο, λειτουργώντας ως ένα ζωτικό γρανάζι στους κατασταλτικούς μηχανισμούς του αστυνομικού κράτους της Ανατολικής Γερμανίας. Τόσο η ανταπόκριση στο κλίμα φόβου όσο και η διαιώνιση αυτού του κλίματος διαπέρασε όλη την κοινωνία της Ανατολικής Γερμανίας.

Μέχρι το 1989 όταν το Τείχος του Βερολίνου κατέρρευσε και ο κομμουνισμός στην Ανατολική Γερμανία έφτασε στο τέλος του, εκτιμάται ότι η MfS (Στάζι) είχε 97.000 επίσημους απασχολούμενους καθώς και περίπου 173.000 ανεπίσημους πληροφοριοδότες. Αυτό μεταφράζεται ως μια αναλογία ενός πράκτορα ανά 63 κατοίκους (!), ένας αριθμός που ξεπερνά κατά πολύ την KGB της Σοβιετικής Ένωσης, που είχε έναν ανά 5.830 άτομα (Στοιχεία από το Anna Funder, Stasiland, Granta: 2004). Η Στάζι διατηρούσε έναν μικρό στρατό που διείσδυε στην ίδια τη δομή του κομμουνιστικού καθεστώτος, του οποίου μοναδικός σκοπός ήταν η παρακολούθηση και η καταστολή του λαού της Ανατολικής Γερμανίας. Ο φόβος του κράτους - και της Στάζι ως ένα εργαλείο κρατικού ελέγχου - ήταν διαδεδομένος και αυτή η τρομοκρατία χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία μιας «εύπλαστης» κοινωνίας πολιτών.

Το σύνθημα της Στάζι "Schild und der Partei Schwert" δήλωνε την πρόθεση να ενεργήσει ως «ασπίδα και ξίφος» του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ανατολικής Γερμανίας

Ήταν ένα σωρό πράγματα που θα μπορούσε να φέρει ένα άτομο στην επίβλεψη της Στάζι. Μόλις ο «ύποπτος» γινόταν στόχος, ο σκοπός συχνά ήταν να προκληθεί αμφιβολία στον ίδιο για το άτομό του, και να αποκλειστεί κάθε ίχνος φυσιολογικής ζωής, και αν πράγματι ήταν ένοχος για κάποια μορφή «ανατροπής» να γίνουν ενέργειες ώστε να δυσφημίσει περαιτέρω τον εαυτό του.

Η Ulrike Poppe ήταν ένα τέτοιο άτομο του οποίου η εργασία σε κινήματα ειρήνης και φεμινιστικά κινήματα κρίθηκαν ως απειλή για τη σταθερότητα της κομμουνιστικής Ανατολικής Γερμανίας από την Στάζι. Μεταξύ 1973 - 1989, η Poppe συνελήφθη συνολικά 14 φορές. Για 15 χρόνια είχε τεθεί υπό παρακολούθηση, ακολουθούμενη από τον προσωπικό της πράκτορα της Στάζι και υποβαλλόμενη σε καθημερινή παρενόχληση. Με τον τρόπο αυτό η Στάζι στόχευε στο να κάμψει την αυτοπεποίθηση του ατόμου και την ειρήνη του μυαλού του, αντί να προβαίνει σε σωματικούς ξυλοδαρμούς. Αν και οι ξυλοδαρμοί δεν έλειπαν από τους υπαλλήλους της Στάζι, τα στοιχεία δείχνουν συχνά ότι προτιμούσαν να χρησιμοποιούν πιο «λεπτά» μέσα (αλλά εξίσου αποτελεσματικά) μέσω ψυχολογικών βασανιστηρίων. Η απομόνωση, η στέρηση ύπνου, ο αποπροσανατολισμός, η ταπείνωση, ο περιορισμός της τροφής και του νερού και οι απειλές και η τρομοκρατίας του ίδιου ή της οικογένειας του «υπόπτου» σε συνδυασμό με τις υποσχέσεις περί επιείκειας, εάν «ομολογούσε» ήταν οι συνηθισμένες τακτικές ανάκρισης. 

O Erich Mielke (1907-2000)

Την Στάζι δεν την απασχολούσαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν πολυσκοτιζόταν για τις έννοιες της δημοκρατικής νομικής διαδικασίας και της δίκαιης δίκης, όπως φαίνεται και από τον επικεφαλής της Στάζι, Erich Mielke , που ακολουθούσε μια πολιτική που συνοψιζόταν στο «εκτέλεση, εάν είναι απαραίτητο, χωρίς δικαστική ετυμηγορία».

Για να λειτουργήσει πλήρως ένα αστυνομικό κράτος, το κλειδί είναι η συμμετοχή από το λαό. Το ζωτικής σημασίας εργαλείο του κομμουνιστικού αστυνομικού κράτους ήταν οι Inofizelle Mitarbeiter (IM). 
Οι IM ήταν ανεπίσημοι συνεργάτες που έδιναν πληροφορίες για τους συναδέλφους τους, τους φίλους τους ακόμα και τους συζύγους τους. Οι πληροφοριοδότες ήταν ένα κομμάτι της καθημερινής ζωής, που παρείχαν στη Στάζι το αναγκαίο υλικό για να εξουδετερώσει τους στόχους της. Κατά τη διάρκεια της ζωής της κομμουνιστικής Ανατολικής Γερμανίας από το υφιστάμενο αρχειακό υλικό εκτιμάται ότι υπήρχαν μέχρι και 500.000 πληροφοριοδότες που δραστηριοποιούνταν σε διάφορους χρόνους. Ή αλλιώς, ένας στους 30 ανθρώπους είχε εργαστεί για τη Στάζι! Οι πληροφοριοδότες ελέγχονταν από ειδικό τμήμα, το HA IX (Κεντρικό Τμήμα 9) που ήταν γνωστό ως «το κέντρο της Ιεράς Εξέτασης».

Οι άνθρωποι δεν ήταν πρόθυμοι συχνά, να γίνουν πληροφοριοδότες και θα ήταν λάθος να κατηγορηθεί η πλειοψηφία των Ανατολικογερμανών ότι συναίνεσε ελεύθερα να συνεργαστεί με τη Στάζι. Τα κίνητρα ήταν πολυάριθμα, ωστόσο, ποιο ήταν το ζωτικής σημασίας που οδήγησε τόσους πολλούς να δίνουν πληροφορίες για τους δικούς τους ανθρώπους; Ο Robert Gellately σε άρθρο του (“Denunciation in 20th Century Germany”), αναφέρει ότι η «κουλτούρα της καταγγελίας» ήταν ένα κατάλοιπο από τη ναζιστική περίοδο. Οι άνθρωποι γίνονταν I.Ms για μια σειρά από λόγους κατά την άποψή του: για προσωπικό κέρδος, για να μπορούν να κάνουν επισκέψεις στην Δύση, από την επιθυμία τους να αλλάξουν το σύστημα «από μέσα», ή στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, εξ αιτίας εκβιασμών και εξαναγκασμών από τη Στάζι. Ο φόβος λοιπόν, χρησιμοποιείτο ως εργαλείο για την πρόσληψη πληροφοριοδοτών από το γενικό πληθυσμό.

Το βιβλίο του Timothy Garton Ash “The File” (‘Ο Φάκελος’), βασίζεται στο προσωπικό του φάκελο στη Στάζι, και αναφέρεται στα κίνητρα πίσω από τις ενέργειες εκείνων που έδινα πληροφορίες για αυτόν. Για τον κάθε ένα από τους πληροφοριοδότες υπήρχε διαφορετικός λόγος για τη συνεργασία του με την Στάζι. Η ‘Michaela’ ήταν μια καλλιτεχνική διευθύντρια και ως τέτοια έπρεπε να ενημερώνει την Στάζι, ώστε να κάνει τη δουλειά της ευκολότερα. Οι βίζες για επισκέψεις σε εκθέματα τέχνης στη Δύση ή οι τόσο αναγκαίες αυξήσεις του κρατικού προϋπολογισμού ήταν το αντάλλαγμα για τις πληροφορίες. Ενώ η ‘Μικαέλα’ ήταν ένα παράδειγμα κάποιου που εργάζονταν για το αστυνομικό κράτος για προσωπικό κέρδος, δύο άλλα παραδείγματα από το βιβλίο του Garton Ash αποτελούν πρόσληψη μέσω εκβιασμού. Ο ‘Schuldt’ πείστηκε να γίνει πληροφοριοδότης λόγω του φόβου του μήπως η ομοφυλοφιλία του γίνει δημόσια γνωστή και η ζωή του καταστραφεί. Ο ‘Smith’, από την άλλη πλευρά συνεργάστηκε για να αποδείξει την αθωότητά του στις κατηγορίες ότι ήταν «κατάσκοπος της Δύσης». Με τον τρόπο αυτό η Στάζι μπορούσε να δημιουργήσει ένα τρομακτικό τεράστιο δίκτυο πληροφοριοδοτών που χρησιμοποιούσε για να συγκεντρώνει στοιχεία σχετικά με τον οποιονδήποτε στόχευε. 

Το Τμήμα με τους Φακέλους της Στάζι στο Βερολίνο. Η Στάζι κρατούσε σχολαστικά φακέλους για όλα τα άτομα που είχε υπό επιτήρηση. Η πλειοψηφία του συνόλου των φακέλων επέζησε μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού και είναι τώρα προσβάσιμα για το κοινό

Ο φόβος, όπως στις περιπτώσεις του ‘Smith’ και του ‘Schuldt’ ήταν το πιο ισχυρό όπλο που διέθετε η Στάζι. Ήταν ένα όπλο που χρησιμοποιούσε ελεύθερα, δημιουργώντας μεγάλα δίκτυα πληροφοριοδοτών και διασφαλίζοντας την επιβίωση του συστήματος. Οι άνθρωποι της Στάζι ήταν η πηγή αυτού του φόβου στην κοινωνία που κρατούσε τις μάζες σε υποταγή. Χωρίς τη συμμόρφωση των χαμηλότερων επιπέδων της κοινωνίας, το σύστημα θα είχε καταρρεύσει. Η πλειοψηφία του πληθυσμού είχε μάθει, από το φόβο των συνεπειών, να ζει με αυτό το καθεστώς του φόβου με αντάλλαγμα μια κατ’ επίφαση «ειρηνική ζωή». Οι Reicker, Schwarz και Schneider περιγράφουν την καθημερινή ζωή του πολίτη της ΛΔΓ ως : «το καθημερινό ψέμα, που όλοι συμμετείχαν κατά κάποιο βαθμό ... Μόλις μάθεις να δέχεσαι το μεγάλο πολιτικό ψέμα επιτρέπεις στον εαυτό σου λίγα ψέματα και αλλού. Ασυναίσθητα». Ήταν αυτή η προθυμία του γερμανικού πληθυσμού να υποταχθεί στην εξουσία και η ισχυρή φύση της Στάζι, που ο Funder υποστηρίζει ότι οδήγησε να υπάρχει σχετικά χαμηλό επίπεδο διαφωνούντων εντός της ΛΔΓ.

Η καθημερινή ζωή διαπνέονταν από την ιδεολογία του κόμματος. Σχεδόν καμία γωνιά της ζωής δεν είχε μένει ανέγγιχτη από την επιρροή του κόμματος και του «μαντρόσκυλου» της Στάζι, η οποία είχε διεισδύσει και χειραγωγούσε τον τομέα της εκπαίδευσης, καθορίζοντας ποιος θα μπορούσε να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο και ποια θέματα ήταν «κατάλληλα» για ακαδημαϊκή έρευνα και διδασκαλία, με σχεδόν το ένα τέταρτο του προσωπικού του πανεπιστημίου Humboldt να εργάζεται για τη Στάζι. Κάθε επικοινωνία μέσα και έξω από το κομμουνιστικό κράτος ήταν υπό συνεχή παρακολούθηση. Στο Ανατολικό Βερολίνο, 25 σταθμοί τηλέφωνου επέτρεπαν την υποκλοπή μέχρι και 20.000 κλήσεων ταυτόχρονα. Οι αριθμοί δείχνουν ότι 2.300 τηλεγραφήματα την ημέρα διαβάστηκαν από την Στάζι μόνο το 1983. 

«Δείγματα Μυρωδιάς» που χρησιμοποιήθηκε από την Στάζι για την παρακολούθηση των αντιφρονούντων

Η ζωή ελεγχόταν εντελώς από την Στάζι και το SED (το Σοσιαλιστικό Κόμμα), με κάθε μέθοδο να χρησιμοποιείται για την πρόληψη της επαφής με τον δυτικό κόσμο. Μυστικοί κωδικοί και χειρονομίες αναπτύχθηκαν για να δηλώνουν την παρουσία πληροφοριοδοτών ή πρακτόρων της Στάζι. Ακόμα και σήμερα ο τρόμος της Στάζι παραμένει μια ισχυρή δύναμη στη καθημερινή ζωή πρώην πολιτών της ΛΔΓ, που ενεργεί ως ένα είδος «τοίχου στο μυαλό». Η Claudia Rusch, η κόρη ενός Ανατολικογερμανού αντιφρονούντα, δεν έχει καμία αμφιβολία για το αστυνομικό κράτος της ΛΔΓ και πως ήταν η ζωή κάτω από αυτό :

«Αυτή ήταν η πραγματική δύναμη της κρατικής ασφάλειας, υπό την έννοια ότι έκανε εκατομμύρια ανθρώπους να συμπεριφέρονται ο ένας προς τον άλλο με άγχος, αυτοέλεγχο και καχυποψία. Έπρεπε να είσαι σίγουρος ότι αν έλεγες κάποιο πολιτικό αστείο αυτόματα θα έπρεπε να χαμηλώσεις τη φωνή σου. Η υπακοή εξαπλωνόταν σε κάθε τμήμα της κοινωνίας και εκφόβιζε ένα ολόκληρο έθνος». (Claudia Rusch, quoted in Mary Fulbrook, The People’s State, Yale University Press: 2005) 

Η Στάζι εξάπλωνε τον εκφοβισμό στους ανθρώπους της Ανατολικής Γερμανίας με τα εκτεταμένα πλοκάμια της να απλώνονται μέσα στην κοινωνία με τη μορφή των πληροφοριοδοτών που κανείς δεν τους ήξερε. Για κάθε άτομο που ενδιέφερε την Στάζι υπήρχε φάκελος που περιλάμβανε ένα σχεδόν λεπτό - προς-λεπτό απολογισμό της ζωής του «υπόπτου». Ο φόβος διέπνεε όλες τις πτυχές της ζωής στη ΛΔΓ, με τον πληθυσμό να πτοείται από την απειλή των αντιποίνων της Στάζι και να είναι ανίκανος να χτίσει τα θεμέλια για ένα κίνημα αντιπολίτευσης. Οι πράκτορες του κράτους ήταν παντού, στο χώρο εργασίας, στο σχολείο και ακόμα στο ίδιο σου το κρεβάτι. Με τον τρόπο αυτό επιβλήθηκε η συμμόρφωση του λαού, μέσω μιας σιωπηρής, παρά ρητής τρομοκρατίας.

Πηγή: Κόκκινος Ουρανός

Μετά την αποκλιμάκωση της κρίσης των Ιμίων, ακολούθησε έντονη πολιτική διαμάχη στη Βουλή. Ο πρόεδρος της ΝΔ Μιλιτιάδης Έβερτ χαρακτήριζε της στάση της κυβέρνησης ως προδοσία. Το κλίμα έγινε εκρηκτικό, όταν στο βήμα ανέβηκε ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ευχαρίστησε την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών για τη βοήθεια που προσέφεραν στην αποκλιμάκωση της κρίσης των Ιμίων, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων στα βουλευτικά έδρανα....

Πηγή: Μηχανή του χρόνου

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ !!!

Δείτε εδώ χαρτονόμισμα κοπής 1939 του Αφγανιστάν. Μην παραλείψετε να δώσετε βάση και στους Ελληνικότατους Μαιάνδρους στο πάνω μέρος. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΙΚΟΝΑΣ ΣΤΟ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑ ΤΟΥ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ......... "ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΥΚΡΑΤΙΔΟΥ"!!!!!!

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗ ΑΨΙΔΑ, ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙ ΤΩΝ ΕΝΔΟΞΩΝ ΕΠΟΧΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ.

ΕΑΝ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΑΣ ΔΕΝ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΣΥΝΑΝΤΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ.

ΟΥΔΕΙΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΗΣ, ΜΕΓΑΛΟΣ ΒΑΣΙΛΕΑΣ, ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ, ΚΑΤΑΚΤΑ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ... ΤΡΙΤΩΝ. ΤΙΣ ΚΑΤΑΚΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟΝ ΤΟΥ ΚΑΙ "ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ" ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΟΥ.

ΟΤΑΝ ΔΕ ΟΙ "ΚΑΤΑΚΤΗΜΕΝΟΙ" ΤΟ ΑΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ, ΚΑΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΥΟΝΤΑΙ ΓΙ' ΑΥΤΟ, ΤΟΤΕ ΑΥΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΔΙΑΣΕΙΣΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΟΤΙ ΤΟΝ ΕΔΕΧΘΗΣΑΝ ΩΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΗ!!

ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΙΣΤΟΡΗΤΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΑΘΛΙΟΥΣ ΠΑΡΑΧΑΡΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ ΤΟΥΣ......

Ο αναγνώστης της ιστοσελίδας μας, καθηγητής κ. Ζυγογιάννης Νικόλαος από την Λαμία, Πρ. Πρόεδρος Πανελλ. Σ. Σαρακατσαναίων, είχε την καλοσύνη να μας αποστείλει ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του, σχετικό με την εξέλιξη του τρόπου ζωής των Σαρακατσαναίων μέσα στους αιώνες, το οποίο και δημοσιεύουμε σήμερα.

Οι Σαρακατσαναίοι είναι ένα πανάρχαιο πρωτοελληνικό φύλο. Νομάδες κτηνοτρόφοι, ζούσαν στα βουνά το καλοκαίρι και το χειμώνα στα χειμαδιά διασκορπισμένοι σ’ ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα.

Κοιτίδα των Σ. ήταν η οροσειρά της κεντρικής και νότιας Πίνδου και η Ρούμελη με επίκεντρο τα ΑΓΡΑΦΑ, χώρος που λόγω της γεωφυσικής του κατάστασης ήταν απάτητος, δεν ήταν γραμμένος πουθενά και γι’ αυτό κατοικούνταν από αυτόνομους και ελεύθερους ανθρώπους. Ο διασκορπισμός τους από την αρχική κοιτίδα τους προς την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα έγινε επί Τουρκοκρατίας και κυρίως τον 18^ο αιώνα, στα χρόνια του Αλή Πασά.

Ως προς το όνομά τους υπάρχουν πολλές και διάφορες ετυμολογίες. Σύμφωνα με τη Σ. παράδοση πήραν το όνομά τους από τους Τούρκους. Όταν έγινε η άλωση της Κων/πολης, οι Σ. φόρεσαν μαύρα ρούχα, ως ένδειξη πένθους, και δεν υποτάχθηκαν στον κατακτητή. Οι Τούρκοι τους έβλεπαν στα μαύρα και ανυπότακτους να μετακινούνται συνεχώς. Γι’ αυτό τους ονόμασαν «Καρακατσάν» (καρά =μαύρος και κατσάν=φυγάς, ανυπότακτος ), δηλ. «μαύροι φυγάδες». Από το Καρακατσάν με παραφθορά προήλθε η λέξη «Σαρακατσάνος».Μια άλλη πιθανή ετυμολογία είναι από την τουρκική λέξη σαράν που σημαίνει «φορτώνειν» ή σιαρίκ(=κλέφτης) και την τουρκική μετοχή κατσάν=φυγάς, ανυπότακτος, (σαράν + κατσάν = Σαρακατσάνος) γιατί από καιρό σε καιρό φόρτωναν τα πράγματά τους και μετακινούνταν με τα κοπάδια τους και γι’ αυτό τους έδωσαν αυτό το όνομα οι Τούρκοι.

Ανεξάρτητα από τις μετακινήσεις τους και τον εναλλασσόμενο τόπο διαμονής τους έχουν τα ίδια ήθη και έθιμα και κυρίως μιλούν την ίδια γλώσσα, την Ελληνική, απαλλαγμένη από ξένα στοιχεία, αναλλοίωτη, που φέρει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της δωρικής διαλέκτου. Το ίδιο αναλλοίωτοι και αμόλυντοι από αλλόφυλες επιμειξίες παρέμειναν και οι Σ., οι «καταλαγαρώτεροι Έλληνες» όπως έγραψε ο Στέφανος Γρανίτσας. Διατήρησαν τα έθιμα, τις συνήθειες και τους κανόνες συμπεριφοράς και διαβίωσης κατά τρόπο πιστό και αυθεντικό. Στηρίχθηκαν στα παραδοσιακά τους έθιμα και στην ελληνική τους ταυτότητα και δεν επέτρεψαν στην περιβάλλουσα αλλοεθνή και ξενόγλωσση κοινωνία να εισβάλλει στη δική τους. Η οικονομική τους ευρωστία και αυτονομία και η διαβίωσή τους σε καλλίτερες υλικές συνθήκες τους οδήγησε, σε μια ουσιαστικά και τυπικά, εσωτερίκευση, τήρηση και εφαρμογή των εθιμικών κανόνων διαβίωσης και κοινωνικής συμπεριφοράς.

Η χρήση μιας και μόνο γλώσσας, της Ελληνικής, αποδεικνύει ότι οι Σαρακατσιαναίοι είναι διαφορετικοί από τους Βλάχους, (Οι Βλάχοι της Ελλάδας γνωστοί και με άλλα ονόματα κατά περιοχές: Κουτσόβλαχοι, Αρβανιτόβλαχοι, κ.τ.λ .ενώ οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται Βλαχόφωνοι Έλληνες)  που  μιλούσαν εκτός από τα Ελληνικά και τα Βλάχικα. Επειδή η λέξη βλάχος χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει τον άνθρωπο που έχει πρόβατα, τον κτηνοτρόφο, τον βοσκό και επειδή η κτηνοτροφική ζωή ήταν κοινό τους στοιχείο, επήλθε σύγχυση πότε ένας βλάχος (=αυτός που έχει πρόβατα, ο κτηνοτρόφος, ο βοσκός) είναι Σαρακατσιάνος και πότε Βλάχος (=Βλαχόφωνο). Με τη διαφορά όμως ότι οι Σ. ήταν καθαροί νομάδες και δεν είχαν πουθενά χωριό, ενώ οι Βλάχοι ζούσαν  νομαδικά και ημινομαδικά, ήταν πριν αιώνες εγκαταστημένοι σε χωριά και ασχολήθηκαν και με το εμπόριο, τις τέχνες και τα γράμματα, ενώ οι Σ. στα μέσα του προηγούμενου αιώνα εγκατέλειψαν το νομαδισμό. Αλλά και στην ενδυμασία, στα ήθη και έθιμα, στον τρόπο ζωής ξεχωρίζουν οι Σαρακατσαναίοι από τους Βλάχους, που δεν έρχονταν σε επιμειξία μεταξύ τους αλλά ούτε και επαγγελματικό αλισβερίσι είχαν..

Ο τρόπος ζωής τους ήταν οργανωμένος με ένα είδος ποιμενικής συνεργασίας, το «Τσελιγκάτο». Είτε βρίσκονταν στα βουνά για ξεκαλοκαιριό, είτε το χειμώνα στα χειμαδιά, αδέρφια, πρωτοξαδέρφια και δεύτερα ξαδέρφια έσμιγαν τα κοπάδια τους σε ένα είδος συνεταιρισμού, για την καλλίτερη παραγωγική συνεργασία και διάθεση των κτηνοτροφικών τους προϊόντων. Αρχηγός του «Τσελιγκάτου» ήταν ο τσέλιγκας (αρχιποιμένας), πλούσιος κτηνοτρόφος, με πολλά πρόβατα, που ξεχώριζε για τις ικανότητές του: έξυπνος, δυναμικός, κοινωνικός, ευέλικτος, τολμηρός, έντιμος και δίκαιος, ανοιχτοχέρης. Αυτός κανόνιζε σχεδόν τα πάντα που είχαν σχέση με το τσελιγκάτο (ενοικίαση βοσκοτόπων, πώληση γάλακτος και τυροκομικών προϊόντων, αρνιών, μαλλιών κ.τ.λ.). Είχε όμως και κοινωνικό ρόλο στη στάνη: συμβούλευε- μαζί με τους γεροντότερους- και έλυνε διαφορές. Όλοι οι σμίχτες είχαν συμμετοχή στα κέρδη και τις ζημιές του κοπαδιού. Του Αγίου Δημητρίου για το καλοκαίρι και του Αγίου Γεωργίου για το χειμώνα έκαναν λογαριασμό και απολογισμό των εσόδων και εξόδων του τσελιγκάτου και πάντα κρατούσαν παραστατικά (τεφτέρια). Οι Τσοπαναραίοι ήταν αυτοί που είχαν λίγα ή καθόλου πρόβατα και δεν είχαν δικό τους τσελιγκάτο. Με τα πρόβατα αλλά και τα άλλα ζώα τους έδενε στενή σχέση. Τα φρόντιζαν και τα πρόσεχαν ιδιαίτερα, αφού ήταν γι’ αυτούς όλη τους η περιουσία.

Το σπίτι των Σ. (το κονάκι), που το κατασκεύαζαν μόνοι τους, ήταν ένα καλύβι με σάλωμα και ήταν δυο τύπων: α) το ορθό κονάκι (κωνοειδής καλύβα), που κατέληγε στην κορυφή του σε σταυρό και είχε στο κέντρο την εστία (φωτογώνι) και γύρω-γύρω διασκευασμένους χώρους όπου τοποθετούσαν ρούχα, είδη μαγειρικής κ.τ.λ., ενώ υπήρχε σταθερή θέση για το εικόνισμα β) ο πλάγιος τύπος με δίρριχτη στέγη που κατασκευαζόταν από κορμούς δέντρων, ξύλα (πελεκούδια) και κλαδιά ελάτων (μπάτσες).

Τα «κονάκια», ο οικισμός δηλ. το σύνολο των νομαδικών οικογενειών αποτελούσε τη Στάνη. Στάνη και τσελιγκάτο δεν ταυτίζονταν. Μπορεί μια στάνη να είχε δυο ή περισσότερα τσελιγκάτα. Το αντίστροφο όχι.

Η Σ. οικογένεια ήταν πατριαρχική. Αυστηρή πειθαρχία και άγραφοι απαρασάλευτοι νόμοι όριζαν τη συμπεριφορά του κάθε μέλους της. Αρχηγός της οικογένειας ήταν ο άνδρας, ο πατέρας. Στον πατέρα και τη μάνα υπήρχε απόλυτος σεβασμός.

 

Το κορίτσι το χαρακτήριζε η ντροπαλοσύνη, η καλή ανατροφή και ο καλός ψυχικός κόσμος. Το αγόρι έπρεπε να ήταν σεμνό, συγκρατημένο στις πράξεις, τα λόγια και τους τρόπους του. Ο στυλοβάτης όμως της οικογένειας ήταν η γυναίκα, που σήκωνε όλο το βάρος των ευθυνών. Αυτή είχε καθημερινά αναλάβει όλες τις δουλειές του νοικοκυριού (να φέρει ξύλα, ν’ ανάψει φωτιά, να φέρει νερό από τη βρύση με τη βαρέλα, να περιποιηθεί τα παιδιά, να κάμει το νοικοκυριό του κονακιού κ.τ.λ.), αλλά και τις εξωτερικές δουλειές των προβάτων (παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων, κατασκευή, στρώσιμο, ξέστρωμα μαντριών κ.τ.λ.).Η ρόκα, για το γνέσιμο του μαλλιού, ήταν η αχώριστη συντροφιά της. Όπου κι αν πήγαινε την είχε μαζί της. Το γνέσιμο του μαλλιού ήταν για τη Σ. ευχαρίστηση και «σκόλη». Εκείνο όμως που την κρατούσε «σκλαβωμένη» ήταν ο αργαλειός.  Η Σ. ήταν μια αφανής ηρωίδα της καθημερινής ζωής. Έπρεπε να υπηρετεί την οικογένεια με θρησκευτική ευλάβεια και προσήλωση. Ενέπνεε όμως σεβασμό και έχαιρε εκτίμηση, ιδιαίτερα όταν γίνονταν μητέρα.

Η παιδεία των Σ. ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Οι σκληρές συνθήκες ζωής και οι συνεχείς μετακινήσεις τους στις ορεινές περιοχές δεν επέτρεπαν τη μόρφωση των παιδιών τους σε σχολεία. Κάποια τσελιγκάτα, το καλοκαίρι, με δικά τους έξοδα μίσθωναν δάσκαλο, συνήθως συνταξιούχο, για να δώσει κάποιες γνώσεις στα παιδιά. Τα παιδιά παρακολουθούσαν τα μαθήματα σε μια ειδικά διαμορφωμένη καλύβα, το «δασκαλοκάλυβο». Είχαν όμως μια βαθιά αίσθηση του ελληνικού γλωσσικού οργάνου. Από τις αφηγήσεις τους διαπιστώνει κανείς μια λιτότητα και παραστατικότητα στην έκφραση, ενώ στα τραγούδια τους φαίνεται μια βαθιά αίσθηση του ρυθμού και του μέτρου.

Οι Σ. ήταν πιστοί χριστιανοί, χωρίς μεγάλη θεωρητική κατάρτιση. Τελούσαν όμως τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και ένιωθαν δέος για τα μυστήρια, ειδικά του γάμου και της βάπτισης. Τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης και τις ονομαστικές γιορτές τις γιόρταζαν με μεγαλοπρέπεια, όπου κι αν βρίσκονταν. Γλεντούσαν συχνά με  χορό και τραγούδια. Τα τραγούδια, προϊόν ιστορικής και συναισθηματικής εσωτερίκευσης γεγονότων και καταστάσεων, κατατάσσονται σε τρεις ενότητες: στα κλέφτικα, στα ποιμενικά και της λεβεντιάς, της Χαράς (γάμου) και της αγάπης, και του χωρισμού και της ξενητειάς. Οι χοροί τους λεβέντικοι, έχουν την καταγωγή τους στον αρχαίο ελληνικό ρυθμό.

Το παίξιμο της φλογέρας – το κατεξοχήν μουσικό όργανο – για το Σ. τσοπάνη ήταν μια ιεροτελεστία. Ιδιαίτερα γλεντούσαν, όταν γίνονταν κάποιος γάμος στο τσελιγκάτο. Ο γάμος μαζί με τη γέννηση των παιδιών αποτελούσε τους δυο κύριους πόλους της Σ. κοινωνίας. Ο γάμος ήταν ένα κοινωνικό φαινόμενο πολυδιάστατο, με ένα κύκλο πράξεων, στάσεων, συμβόλων και συμπεριφορών. Χαρακτηριστικό του ήταν η ενδογαμία. Κοινωνικός σκοπός του γάμου ήταν η αναπαραγωγή (γέννηση και ανατροφή παιδιών) και η κοινωνική κατανομή της εργασίας. Αλλά, και το θάνατο περιβάλουν με ένα κύκλο εκδηλώσεων και πράξεων που φανερώνει ότι ήταν προετοιμασμένοι για το αναπόφευκτο αυτό γεγονός. Στις μετακινήσεις τους, στο ξεκαλοκαιριό ή το χειμαδιό, είχαν πάντα μαζί τους τη νεκροαλλαξιά.

Τα τσελιγκάτα συνέβαλαν αποφασιστικά στους αγώνες της ανεξαρτησίας. Στην επανάσταση του 1821 οι Σ. ήταν τα στηρίγματα της κλεφτουριάς – όπως και όλοι οι άνθρωποι του βουνού – και της εξασφάλιζαν τα απαραίτητα. Κάθε οικογένεια είχε δώσει κι από έναν κλέφτη. Πολλοί ήταν και οι επώνυμοι Σ. αγωνιστές (αρματολοί και κλέφτες) της προεπαναστατικής και της επαναστατικής περιόδου, όπως οι αρματολοί του Καρπενησίου Συκάδες, ο Β. Δίπλας, ο Χασιώτης και ο Λεπενιώτης (αδέλφια του Κατσαντώνη), ο Φαρμάκης, ο Γ. Τσόγκας, ο Αραπογιάννης, ο Λιάκος και κυρίως το καμάρι των Σ., ο Κατσαντώνης, ο πολεμιστής και καπετάνιος των Αγράφων και των Τζουμέρκων. Στον Μακεδονικό Αγώνα βοήθησαν τα ελληνικά αντάρτικα σώματα ως οδηγοί, αγγελιοφόροι, τροφοδότες και σύνδεσμοι. Περιέθαλψαν τραυματίες στις στάνες τους, διέθεσαν τρόφιμα, ιματισμό, μετέφεραν όπλα και συμμετείχαν οι ίδιοι στα αντάρτικα σώματα, όπως ο οπλαρχηγός Κ. Γαρέφης κ. α. Ο Παύλος Μελάς συνεργάστηκε στενά με τους Σ. Ανώνυμοι αγωνιστές επίσης αντιστάθηκαν σ’ όλους τους κατακτητές…

Αυτό που άφησαν πίσω τους ως κληρονομιά οι Σ. δεν είναι μαρμάρινα αγάλματα, πίνακες ζωγραφικής, βιβλία προγονικά, αλλά μας κληροδότησαν υπέροχα ξυλόγλυπτα και όμορφα υφαντά, αντικείμενα που φιλοτέχνησαν για να κάνουν τη ζωή τους ευκολότερη. Η γυναίκα έφτιαχνε μόνη της τις αντρικές και γυναικείες φορεσιές. Μετά τον κούρο, το ξάσιμο του μαλλιού, το γνέσιμο, η ύφανση, το ράψιμο ήταν δικιά της δουλειά. Οι Σ. δε φόρεσαν ποτέ άλλο ξενικό ύφασμα, παρά μονάχα υφάσματα δικής τους κατασκευής. Η χαρακτηριστική σοβαρότητα των σκούρων χρωμάτων στις φορεσιές, τα υπέροχα χρώματα και σχέδια στις «παναούλες», τις μικρές ποδιές από χοντρό μάλλινο ύφασμα, ο ολοκέντητος κόκκινος φλάμπουρας του γάμου με θέματα αυστηρής συμμετρίας ανάμεσα και γύρω από τις τέσσερις γωνίες του σταυρού είναι μερικά από τα στοιχεία της Σ. τέχνης.

Σήμερα η ποιοτική μεταβολή και ο κοινωνικός μετασχηματισμός των Σ. είναι πραγματικότητα. Η κάθοδός τους από τα βουνά στις πεδιάδες, η εγκατάλειψη του πλάνητα βίου, η αγροτική διαβίωση (ένα μικρό ποσοστό ασχολείται με την κτηνοτροφία) αλλά και η ενασχόληση με ελεύθερα επαγγέλματα, η συμμετοχή τους στις μισθωτές υπηρεσίες, ιδιωτικές και δημόσιες, η ανάδειξή τους στην επιστήμη, τις τέχνες, τα γράμματα και την πολιτική διαμόρφωσαν μια Σ. κοινωνία που συνδυάζει την παράδοση με τον εκσυγχρονισμό. Ιδιαίτερα διέπρεψαν στις επιστήμες, αλλά δεν υπάρχει τομέας στον επαγγελματικό χώρο, στον οποίο να μην έχουν συμμετοχή οι Σ. Όμως οι αρχές τους και οι αξίες της ζωής δεν άλλαξαν. Φιλήσυχοι και φιλόξενοι,  νομοταγείς, αξιοπρεπείς, εργατικοί και αξιόπιστοι διακρίνονται για το μαχητικό τους πνεύμα, το σφρίγος και την αγωνιστικότητά τους…

Από το 1960 και μετά, που οι Σ. διασκορπίστηκαν στις πόλεις και τα χωριά, σαρανταπέντε πολιτιστικοί σύλλογοι και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων (ΠΟΣΣ) προσπαθούν να κρατήσουν  και να συνεχίσουν τη Σ. παράδοση και να αντισταθούν στην αφομοιωτική και ισοπεδωτική τάση της εποχής μας, με το να συγκεντρώνουν και να καταγράφουν τα Σ. τραγούδια, να μαθαίνουν τους χορούς στους νέους, διατηρώντας δικά τους χορευτικά συγκροτήματα. Με τα τμήματα γερόντων αναπαράγουν το πλούσιο και ανεξάντλητο υλικό, αφού οι γέροντες είναι οι μοναδικοί αδιάψευστοι μάρτυρες της Σ. ιστορίας.  Μεγάλη είναι η προσφορά στη διάδοση του Σ. τραγουδιού, των Σ. τραγουδιστών, επαγγελματιών και μη, που έχουν ηχογραφήσει σε δίσκους και κασέτες τα τραγούδια τους. Το Λαογραφικό Μουσείο Σ. στις Σέρρες, όπου εκτίθεται αυθεντικό υλικό απ’ όλες τις περιοχές της Ελλάδας που έχει σχέση με τη ζωή και τη λαϊκή τέχνη των Σ., έτυχε Ευρωπαϊκής αναγνώρισης και βραβεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Μουσείων. Υπάρχουν όμως μουσεία, μικρότερης ίσως εμβέλειας, και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας με υλικό από τη λαϊκή τέχνη και τη ζωή των Σ. Υπαίθριοι παραδοσιακοί οικισμοί (Στάνες) σε διάφορα μέρη της χώρας κατασκευάστηκαν από συλλόγους και αναβιώνουν σκηνές από την καθημερινή ζωή των Σ. Έντυπο υλικό κυκλοφορεί για ενημέρωση των απανταχού Σ., όπως η «Σαρακατσαναϊικη Ηχώ» που εκδίδεται από την ΠΟΣΣ, το ετήσιο περιοδικό «Σαρακατσαναίοι» από την αδελφότητα Σ. Ηπείρου και το Ίδρυμα Σαρακ. Μελετών, το περιοδικό «Τα Δέοντα των Σαρακατσαναίων» από το Σύνδεσμο Σαρακ. Φθιώτιδας κ.ά. Σε συνέδρια πανελλήνια και ημερίδες με εισηγητές διάφορους επιστήμονες συζητούνται ποικίλα θέματα σχετικά με τους Σαρακατσαναίους.  Το Πανελλήνιο Αντάμωμα στο Περτούλι Τρικάλων την τελευταία Κυριακή του Ιουνιου και άλλα τοπικά, σε θέσεις που συνήθως ξεκαλοκαίριαζαν οι Σ., που γίνονται κάθε χρόνο καθώς επίσης, συνεστιάσεις, συνάξεις και χοροεσπερίδες βοηθούν στη διατήρηση της παράδοσης αλλά και στη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Σ. Τέτοια τοπικά ανταμώματα οργανώνονται στο Βελούχι (θέση Άγιοι Απόστολοι Μερκάδας) την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου από το Σύνδεσμο Σ. Φθιώτιδας, στην Πάρνηθα (στη θέση Μόλα) του Αγίου Πνεύματος από τους Συλλόγους Σ. Αττικής, στο Γυφτόκαμπο (κεντρικό Ζαγόρι Ηπείρου) την πρώτη Κυριακή του Αυγούστου από την Αδελφότητα Σ. Ηπείρου, στην Ελάτεια Δράμας (θέση Μπουζάλα) στις 20 Ιουλίου από τους Συλλόγους Σ. Μακεδονίας και Θράκης κ. α. Επίσης στη Βουλγαρία (Σλίβεν) από την Ομοσπονδία Σ. Σ., που έχουν μείνει εκεί μετά το κλείσιμο των συνόρων, αλλά διατηρούν τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα της Σ. παράδοσης…

Πολλοί είναι εκείνοι, Έλληνες και ξένοι, ερευνητές, λαογράφοι, κοινωνιολόγοι, ιστορικοί που ασχολήθηκαν και ασχολούνται με τη ζωή και τον πολιτισμό των Σ., όπως οι λαογράφοι Αγγελική Χατζημιχάλη που μελέτησε τον ποιμενικό βίο των Σ., και ο Ε. Μακρής, ο ανθρωπολόγος διδάκτωρ Άρης Πουλιανός που έδωσε νέα διάσταση στο θέμα της προέλευσης των Σ., οι καθηγητές κοινωνιολογίας Γ. Καββαδίας, Δ. Μαυρόγιαννης, Gr. Hoeg, Glaube Fauriel κ.α…

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΖΥΓΟΓΙΑΝΝΗΣ

Καθηγητής
Πρ. Πρόεδρος Πανελλ. Σ. Σαρακατσαναίων

Αρβελέρ:  Είμαστε (λέει) απόγονοι Αλβανών, Σλάβων, Βλάχων και λοιπών Φυλών του Ισραήλ!

Μου φαίνεται κυρία μου ότι σας "πείραξε" το πολύ διάβασμα...

ΠΡΟΣΟΧΗ ΛΟΙΠΟΝ ΣΤΑ ΠΑΡΑΘΥΡΑ ΓΙΑΤΙ ΜΠΑΖΟΥΝ !

Αμ δεν φταίτε εσείς κυρία μου, φταίει ο Καμπουράκης με τον Οικονομέα που σας βγάζουν στον αέρα, να μας πείτε ............................ (ας κρατηθώ καλύτερα!) και όλα αυτά, χάριν της AGB...

Ένα εκπληκτικό βίντεο του 2010 από την εκπομπή των Καμπουράκη - Οικονομέα στο «Mega»: Η πρώην Πρύτανις της Σορβόννης, 85χρονη Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ δηλώνει πως εμείς οι Νεοέλληνες δεν έχουμε την παραμικρή Φυλετική σχέση με τους Αρχαίους Έλληνες και στην πραγματικότητα είμαστε απόγονοι Αλβανών, Σλάβων, Βλάχων και λοιπών Φυλών του Ισραήλ!..
Λέει φοβερά πράγματα σε αυτό το βιντεάκι η Αρβελέρ,...ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ, ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος δεν μιλούσε Ελληνικά, ότι το «Εν τούτω Νίκα» είναι ένα παραμύθι των Χριστιανών που κατασκευαστηκε τον 9ο Αιώνα και πολλά άλλα που θα σάς εξοργίσουν...

http://klassikoperiptosi.blogspot.com

Πολύ ενδιαφέρουσα ιστορική αναδρομή σε όλες τις επιγραφές και λεπτομέρειες του μνημείου.

Αξίζει να το διαβάσουμε .

Πιέστε εδώ στο συνημμένο αρχείο.

Πηγή: www.army.gr