Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι γιὰ πολὺ μεγάλο διάστημα κατὰ τὸ παρελθόν, τὸ Βυζάντιο ἀπετέλεσε, καὶ στὴν πραγματικότητα ἀποτελεῖ μέχρι σήμερα, τόσο γιὰ τὴν ἐπιστημονικὴ ἔρευνα ὅσο καὶ γιὰ τὴν ἱστορικὴ συνείδηση τῶν Εὐρωπαίων, ἕνα κατ’ ἐξοχὴν ἀμφιλεγόμενο κρίκο στὴν ἐξέλιξη ποῦ ὁδήγησε στὴ διαμόρφωση τῆς Εὐρώπης. Αἰτία τῆς ἀντιμετώπισης αὐτῆς ὑπῆρξε τὸ φαινόμενο ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ χαρακτηρισθεῖ γενικῶς ὡς ἀντιβυζαντινισμὸς ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ ἕνα σύνολο ἀπὸψεων, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο ἡ βυζαντινὴ περίοδος ὑπῆρξε μία ἐποχὴ διαφθορᾶς καὶ παρακμῆς. Τὶς ρίζες αὐτῆς τῆς ἀντίληψης θὰ πρέπει νὰ τὶς ἀναζητήσωμε πίσω στὸ ἱστορικὸ παρελθόν.

Κατὰ τὴν περίοδο τῆς κατάρρευσης τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, τὰ διάφορα βαρβαρικά, κυρίως γερμανικά, φῦλα, ἀνέπτυξαν, γιὰ εὐνοήτους λόγους, ἐχθρότητα πρὸς τοὺς Ρωμαίους, ἀλλὰ καὶ εἰδικῶς πρὸς τοὺς ἀνατολικοὺς Ρωμαίους, τοὺς Βυζαντινούς, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἰσχυρότεροι καὶ πλέον ἐπίφοβοι ἀπὸ τοὺς δυτικούς. Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ἐντοπίζεται στὶς ἱστορικὲς πηγὲς ἐχθρότητα τῶν βαρβαρικῶν λαῶν ἔναντι τοῦ Βυζαντίου, παράλληλα μὲ τὸν σεβασμὸ ποὺ ἐξακολουθοῦσε νὰ ὑφίσταται γιὰ τὴν Ἀνατολικὴ Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία. Ἐκτὸς αὐτοῦ, οἱ θρησκευτικὲς ἔριδες ποὺ ἀκολούθησαν, πρὶν ἀπὸ τὸ σχίσμα τοῦ 1054, ἀλλὰ καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτό, συνέβαλαν πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση.

Ἐντούτοις, τὴν ἐποχὴ ποὺ τὸ Βυζάντιο ἐξέπνεε, τὸν 15ο αἰῶνα, οἱ κορυφαῖοι ἐκπρόσωποι τῆς Ἀναγέννησης μιλοῦσαν μὲ σεβασμὸ γι’ αὐτό, ὅπως καὶ γιὰ τοὺς λογίους του, τοὺς ὁποίους οἱ ἴδιοι θεωροῦσαν ὡς δασκάλους τους. Παρομοίως, ὅταν ξεκίνησαν οἱ βυζαντινὲς σπουδὲς στὴν Γερμανία καὶ στὴν Γαλλία (16ος– 17ος αἰ.) δὲν συναντοῦμε ἀρνητικότητα ἀπέναντι στὸ Βυζάντιο. Ἐκείνη τὴν ἐποχή, μὲ τὴν ὑποστήριξη τῶν βασιλέων τῆς Γαλλίας Λουδοβίκου 13ου καὶ Λουδοβίκου 14ου ἀναπτύσσεται ἕνα ἰσχυρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὶς βυζαντινολογικὲς σπουδές. Παράγονται τότε διάφορα σημαντικὰ ἔργα βυζαντινoλoγίας, ὅπως τὸ λεξικὸ τοῦ Du Cange κ.ἄ. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ἐπίσης ὅτι, κατ’ ἐκείνη τὴν ἐποχή, τμήματα τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορικῆς ἰδεολογίας χρησιμοποιήθηκαν ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς τῆς Γαλλίας, προκειμένου αὐτοὶ νὰ προπαγανδίσουν καὶ νὰ νόμιμοποιήσουν τὴ δική τους ἀπόλυτη μοναρχία, ἡ ἀποδοχὴ τῆς ὁποίας δὲν ἦταν καθόλου αὐτονόητη τότε, ἐφόσον ἀμφισβητοῦνταν ἀπὸ τὴν τάξη τῶν εὐγενῶν. Ἡ περιφρόνηση πρὸς τὸ Βυζάντιο καὶ ἡ ὑποτίμηση τῆς ἱστορίας του εἶναι κυρίως προϊὸν τῶν ἱστορικῶν καὶ τῶν διανουμένων, ὀπαδῶν τοῦ Διαφωτισμοῦ, τοῦ 18ου καὶ τοῦ 19ου αἰ., οἱ ὁποῖοι στράφηκαν ἐναντίον τοῦ Μεσαίωνα γενικῶς, ἀνατολικοῦ καὶ δυτικοῦ, γιὰ λόγους ἰδεολογικούς.

Ὁ Διαφωτισμὸς διαμόρφωσε τὴ δική του ἀντίληψη περὶ τῆς γραμμικῆς ἐξέλιξης τῆς ἱστορίας καὶ περὶ τῆς ἰδέας τῆς προόδου, σύμφωνα μὲ τὶς ὁποῖες τὸ ἱστορικὸ παρελθὸν γενικῶς ὑποτιμᾶται, διότι δὲν παρουσιάζει κάποιο ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ σύγχρονη ἐποχή. Ὄχι μόνο τὸ Βυζάντιο λοιπόν, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ ἡ ἀρχαιότητα, θεωρήθηκαν ἀπὸ τοὺς διαφωτιστὲς ὡς περίοδοι ἀγριοτήτων, βαρβαρότητος κ.τ.τ. Ἐδῶ θὰ πρέπει βεβαίως νὰ ἀναφέρουμε ἕνα ὄνομα, γνωστὸ σὲ ὅλους, ἐκεῖνο τοῦ Ἐδουὰρδου Γίββωνος. Ὁ Γίββων υἱοθέτησε καὶ ἐξέφρασε αὐθεντικὰ τὴν ἀκραία ἀπόρριψη τῆς βυζαντινῆς περιόδου στὸ ἔργο του, τὸ ὁποῖο χαρακτηριστικὰ ἐπιγράφεται «Ἱστορία τῆς παρακμῆς τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους». Ἀνεξαρτήτως τῶν προθέσεων τοῦ συγγραφέως καὶ ἐπειδὴ τὸ ρωμαϊκὸ παρελθὸν διατηροῦσε ἀκόμη τὴ θετική του εἰκόνα, ὁ μὴ εἰδικὸς ἀναγνώστης θὰ μποροῦσε νὰ καταλήξει στὸ παράλογο συμπέρασμα ὅτι, ἀντὶ τῶν αὐθεντικῶν Ρωμαίων, τὸ θλιβερὸ φορτίο τῆς παρακμῆς ἀνέλαβαν νὰ φέρουν στοὺς ὤμους τους, γιὰ χίλια περίπου χρόνια, οἱ ἀνατολικοὶ Ρωμαῖοι, δηλαδὴ οἱ βυζαντινοὶ Ἕλληνες, ὡσὰν οἱ πρῶτοι νὰ ἀπέφυγαν τὴν περίοδο τῆς κατάπτωσης καὶ νὰ πέρασαν στὸ μουσεῖο τῆς ἱστορίας μὲ ἄφθαρτο τὸ μεγαλεῖο τους. Αὐτὴ ἡ ἀντίληψη, περὶ τῆς βυζαντινῆς ἱστορίας ὡς μιᾶς χιλιόχρονης περιόδου παρακμῆς, ἔχει ἐπίδραση μέχρι σήμερα στὴν κοινὴ γνώμη τῆς Εὐρώπης ἀλλὰ καὶ τῆς Ἑλλάδος, κυρίως βέβαια σὲ συγγράμματα ποὺ δὲν θὰ τὰ θεωρούσαμε αὐστηρῶς ἐπιστημονικά.

Ὅπως ἤδη ἀναφέραμε, ὁ Διαφωτισμὸς κατεδίκαζε συλλήβδην τὸ μεσαιωνικὸ παρελθὸν τῆς Εὐρώπης. Ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 18ου καὶ τὶς ἀρχὲς τοῦ 19ου αἰ. ὅμως, οἱ εὐρωπαϊκοὶ λαοί, διαμέσου ἐκείνου τοῦ λογοτεχνικοῦ καὶ φιλοσοφικοῦ ρεύματος ποὺ ὀνομάστηκε Ρομαντισμός, ἡ περίοδος αὐτὴ τῆς εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας ἀποκαταστάθηκε. Κάθε εὐρωπαϊκὸ ἔθνος στράφηκε στὴν ἔρευνα τῆς ἱστορίας του, ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τοὺς μύθους καὶ τὶς παραδόσεις του, γιὰ τὴν Τέχνη του κ.ο.κ. Πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση συνετέλεσε καὶ μία ἄλλη κίνηση, ἐπιστημονικὴ καὶ φιλοσοφική, ὁ ἱστορικισμός, ὁ ὁποῖος ἐμπέδωσε τὴν ἀντίληψη ὅτι κάθε ἱστορικὴ περίοδος ἔχει τὴν δική της αὐτοτελῆ ἀξία. 

Τὸ Βυζάντιο παρέμεινε ὅμως ἐκτὸς τῆς ἀποκατάστασης αὐτῆς, γιὰ τὸν ἁπλούστατο λόγο ὅτι δὲν εἶχε συνήγορο. Δὲν ὑπῆρξε δηλαδὴ ἡ πνευματικὴ καὶ ἐπιστημονικὴ ἐκείνη ἐλίτ, ἡ ὁποία θὰ ἐπεδίωκε αὐτὴ τὴν ἀποκατάσταση, γιὰ λογαριασμὸ τοῦ ἔθνους στὸ ὁποῖο ἀνῆκε. Βεβαίως τὸ ἔθνος αὐτὸ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὸ ἑλληνικό. Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ὅμως, οἱ Ἕλληνες λόγιοι παρέμεναν δέσμιοι τοῦ Κλασικισμοῦ καὶ τοῦ Διαφωτισμοῦ. Ἑπομένως, δὲν ἐνδιαφέρονταν νὰ ἀνατρέψουν τὴν ὑποτίμηση τοῦ Βυζαντίου.

Ὅμως, τὰ αἴτια τῆς ἐχθρότητος πρέπει, κατὰ τὴν ἄποψή μας, νὰ ἀναζητηθοῦν καὶ σὲ ἕνα βαθύτερο στοιχεῖο τῆς ἱστορικῆς αὐτοσυνειδησίας τῶν δυτικοευρωπαίων. Λέγεται συνήθως ὅτι οἱ Εὐρωπαῖοι ἔλαβαν τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ φιλοσοφία, τὶς ἐπιστῆμες καὶ γενικῶς τὸν πολιτισμό, ἀρχικῶς ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους καὶ κατόπιν, κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Μεσαὶωνα, καὶ ἀπὸ τοὺς Ἄραβες. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πολὺ διαφορετική. Ἡ ρωμαϊκὴ ἐπίδραση στὴ Δύση δὲν εἶχε στὴν πραγματικότητα ἀγγίξει τοὺς γηγενεῖς λαούς, Κέλτες, Γερμανοὺς καὶ ἄλλους, στὸ ἐπίπεδό του πνευματικοῦ πόλιτισμοῦ, παρὰ μόνο σὲ πολὺ μικρὸ βαθμό. Ὑπῆρχαν βέβαια κάποια μέλη τῆς ἀριστοκρατίας, στὴν Γαλατία καὶ ἀλλοῦ, ποὺ διάβαζαν τοὺς κλασσικούς, Ἕλληνες καὶ Λατίνους, καὶ συνέγραφαν ἔργα ἔχοντας αὐτοὺς ὡς πρότυπό τους.

Αὐτὲς οἱ ἐνασχολήσεις ὅμως, παρέμειναν περιορισμένες σὲ ἕνα πολὺ μικρὸ τμῆμα τῆς κοινωνίας καὶ κατέπαυσαν, τὸ ἀργότερο λίγες δεκαετίες μετὰ τὴν κατάρρευση τοῦ Δυτικοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους. Ὅταν οἱ λαοὶ καὶ οἱ χῶρες τῆς Δύσεως ξεκίνησαν τὴν προσπάθειά τους πρὸς τὴν συγκρότηση πολιτισμοῦ, διαθέτοντας λίγα ἀπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ ἑλληνορωμαϊκοῦ παρελθόντος, τὸ πρότυπό τους σ’ αὐτὴ τὴν πορεία δὲν τὸ παρεῖχε ἡ θολὴ ὁπωσδήποτε ἀνάμνηση τοῦ ρωμαϊκοῦ μεγαλείου καὶ τοῦ ἀρχαὶου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, ἀλλὰ ἡ ἁπτὴ πραγματικότητα τοῦ Ἀνατολικοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους καὶ τοῦ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ. Ἡ Δύση ἀνδρώθηκε ἔχοντας γιὰ πολλοὺς αἰῶνες τὸ Βυζάντιο ὡς καθοδηγητικὴ εἰκόνα, ζῶντας γιὰ ἀρκετὸ διάστημα ὑπὸ τὴν πολιτικὴ του πρωτοκαθεδρία, ἀλλὰ καὶ προστατευομένη ἀπὸ αὐτὸ ἔναντι ἰσχυρῶν ἐξωτερικῶν ἐχθρῶν, στὴν Μεσόγειο, τὴν Ἐγγὺς Ἀνατολὴ καὶ τὴν νοτιοανατολικὴ Εὐρώπη. Γιατί λοιπὸν ἡ ἱστορικὴ ἔρευνα, ἀλλὰ καὶ ἡ διανόηση, μετὰ τὸν 18ο αἰ., ἀπώθησε τὸ Βυζάντιο στὸ περιθώριο; 

Κατὰ τὸν 19ο αἰ., στὶς σημαντικότερες εὐρωπαϊκὲς χῶρες, ἡ ἀναδυομένη ἱστορικὴ ἐπιστήμη τέθηκε μπροστὰ σὲ ἕνα θεμελιῶδες ἐρώτημα: ἀπὸ ποιὸν παρέλαβαν τὸν πολιτισμὸ οἱ (δυτικο) εὐρωπαϊκοὶ λαοί; Γιὰ κάποιο διάστημα, τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἐρευνῶν στὸν πεδίο τῶν ἀνατολικῶν σπουδῶν ὠθοῦσαν τὰ πράγματα πρὸς τὴν ἀπάντηση ὅτι ὁ πολιτισμὸς ἦλθε στὴν Εὐρώπη ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο καὶ τὴν Μεσοποταμία. Ὅμως, ἡ ἀπάντηση ποὺ τελικῶς δόθηκε, καὶ ἰσχύει μέχρι σήμερα, ἦταν διαφορετική: Οἱ Ἕλληνες καὶ κατόπιν οἱ Ρωμαῖοι δημιούργησαν πρῶτοι πολιτισμὸ ἐπὶ εὐρωπαϊκοῦ ἐδάφους καὶ αὐτοὶ μετέδωσαν τὸν πολιτισμὸ στὴν Δύση. Ὅπως ἦταν ἑπόμενο, τὸ ἀποτέλεσμα κρίθηκε στὸ πεδίο τῆς ἀρχαίας ἱστορίας. Αὐτὸ ὅμως εἶχε καὶ μία συνέπεια ποὺ ἀφορᾶ στὸ θέμα μας. Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω, τὸ Βυζάντιο ἀπωθήθηκε στὸ περιθώριο, διότι ἡ ἱστορικὴ αὐτοσυνειδησία καὶ ὁ ἐθνικὸς ἐγωισμὸς τῶν Εὐρωπαίων δὲν μποροῦσε νὰ ἀποδεχθῆ ὅτι, ὄχι μόνο στὴν ἀρχαιότητα ἀλλὰ καὶ στὴν μεσαιωνικὴ περίοδο ἡ δημιουργία τοῦ πολιτισμοῦ, κατὰ ἕνα μεγάλο μέρος, δὲν λάμβανε χώρα σὲ κάποιον δυτικοευρωπαϊκὸ πυρῆνα, ἀλλὰ στὴν περιοχὴ τοῦ βυζαντινοῦ ἑλληνισμοῦ. Οἱ Εὐρωπαῖοι δὲν θέλησαν νὰ δεχθοῦν ὅτι γιὰ δεύτερη φορὰ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἱστορίας οἱ πoλιτιστικοί τους πρόγονοι τοποθετοῦνται ἐκτὸς τῶν ὁρίων τῆς περιοχῆς τους, ὅπως τὰ καθορίζουν οἱ ἴδιοι. Αὐτός, κατὰ τὴν ἄποψή μας, ὑπῆρξε ὁ κυριότερος λόγος, γιὰ τὸν ὁποῖον τὸ Βυζάντιο τέθηκε στὸ περιθώριο. Ἡ ἄποψη αὐτὴ μεταφέρθηκε καὶ στὸν ἑλληνικὸ χῶρο, ὅπου ἀπέκτησε, καὶ ἐν μέρει διατηρεῖ ἀκόμη, πολλοὺς καὶ φανατικοὺς ὀπαδούς.

Ἡ ἀποκατάσταση τῆς ἀδικίας αὐτῆς ξεκίνησε, ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 19ου αἰ., ἀπὸ ξένους ἱστορικούς, ὅπως ὁ Finlay καὶ ἀπὸ Ἕλληνες, ὅπως ὁ Παπαρηγόπουλος καὶ ὁ Ζαμπέλιος. Τὴν ἴδια ἐποχή, ἱδρύθηκε τὸ Βυζαντινολογικὸ Ἰνστιτοῦτο τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Μονάχου ἀπὸ τὸν Krumbacher, ὁ ὁποῖος μᾶς ἄφησε καὶ μία σημαντικὴ γιὰ τὴν ἐποχή της καὶ ἀκόμη ἀξιοπρόσεκτη Ἱστορία τῆς βυζαντινῆς λογοτεχνίας. Οἱ εἰδικοὶ βυζαντινολὸγοι ἔχουν ἔκτοτε συνεισφέρει πολλὰ στὴν ἔρευνα τῆς ἱστορίας τοῦ Βυζαντίου, ἀλλὰ καὶ στὴ μερική, τουλάχιστον, ἀποκατάστασή του, ὡς παράγοντος ὁ ὁποῖος συνέβαλε στὴ διαμόρφωση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ Μεσαίωνος καί, κατὰ συνέπεια, τῆς νεώτερης εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας. Παρὰ ταῦτα, ὅπως παρατηροῦν Εὐρωπαῖοι στοχαστὲς ποὺ ἐνδιαφέρθηκαν γιὰ τὸ ζήτημα, τὸ βυζαντινὸ παρελθὸν ἀποσιωπᾶται, σὰν νὰ ὑπάρχει κάποια συνωμοσία. Ἡ ἀποσιώπηση αὐτὴ ὀφείλεται καὶ σὲ ἕναν ἄλλο λόγο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἐπιστημολογικός. Ἡ ὀργάνωση τῶν βυζαντινῶν σπουδῶν στὰ εὐρωπαϊκὰ πανεπιστήμια ὁδήγησε στὴν δημιουργία ξεχωριστῶν ἑδρῶν βυζαντινολογίας καὶ ἰνστιτούτων. Αὐτὸ σήμαινε βέβαια ὅτι ἡ βυζαντινολογία ἔμεινε ἐκτὸς τοῦ καθιερωμένου σχήματος, ἀρχαία (ἑλληνικὴ καὶ ρωμαϊκὴ) ἱστορία μεσαιωνικὴ (εὐρωπαϊκὴ) ἱστορία νεώτερη (εὐρωπαϊκὴ) ἱστορία καὶ θεωρήθηκε ὡς μία ἐπιστήμη ὅπως ἡ αἰγυπτιολογία, ἡ ἀσσυριολογία, ἡ ἰρανολογία, ἀργότερα ἡ ἀφρικανολογία κ.ἄ. Δηλαδὴ δὲν ἐντάχθηκε στὸ εὐρύτερο πλέγμα τῆς εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας. Ἑπομένως, ἡ ἔρευνα τῆς βυζαντινῆς περιόδου καλλιεργεῖται ὡς ἕνα ἐξωτικό, ὅπως εὔστοχα χαρακτηρίσθηκε, γνωστικὸ ἀντικείμενο (1).

Μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, ἡ ἐρευνητικὴ κοινὸτητα ὕψωσε ἰσχυροὺς φραγμοὺς ἀπέναντι στὴν προσπάθεια τῶν βυζαντινολόγων νὰ ἐντάξουν τὸ Βυζάντιο στὸ εὐρωπαϊκὸ ἱστορικὸ παρελθόν. Ὁπωσδήποτε ὅμως, βαθμιαία ὑπῆρξε πρόοδος καὶ πρὸς τὴν κατεύθυνση αὐτή. Στὸ Ἐγχειρίδιο Εὐρωπαϊκῆς Ἱστορίας (Handbuch der europaischen Geschichte), τοῦ Th. Schieder, τὸ ὁποῖο ἐκδόθηκε στὴν Γερμανία τὶς δεκαετίες τοῦ 1970 καὶ τοῦ 1980, ἡ ἔννοια τῆς Εὐρώπης ἐπεκτείνεται γιὰ νὰ συμπεριλάβει καὶ τὴν ἀνατολικὴ Εὐρώπη, δηλαδὴ τὸν χῶρο τῶν ὀρθοδόξων λαῶν, ποῦ κατὰ τὴν μεσαιωνικὴ περίοδο ἀποτελοῦσε τὸν βυζαντινὸ κόσμο, τὴν βυζαντινὴ κοινοπολιτεία κατὰ τὸν Obolensky (2). Αὐτὸ ὑπῆρξε ὁπωσδήποτε μία πρόοδος στὴ θεώρηση τοῦ Βυζαντίου ὡς εὐρωπαϊκοῦ χώρου. Ἐντούτοις, παρατηρεῖ κανεὶς ὅτι γιὰ τὸ Βυζάντιο ἀφιερώνεται ἕνας μικρὸς ἀριθμὸς σελίδων.

Ὑπῆρξε βέβαια ἕνα βιβλίο ποὺ ἐκδόθηκε στὴν Βρετανία τὸ 1952 ἀπὸ τὸν Ἄγγλο ἱστορικὸ J. Lindsay, μὲ τίτλο Byzantium into Europe καὶ μὲ τὸν ἐνδιαφέροντα ὑπότιτλο, ὅπως ἀποδίδεται στὰ Ἑλληνικά, «Ἡ ἱστορία τοῦ Βυζαντίου ὡς τῆς πρώτης Εὐρώπης». Ὁ συγγραφέας, ἀσχολούμενος μὲ τὴν παραπάνω προβληματική, θεωρεῖ τὸ Βυζάντιο ὡς τὴν πρώτη Εὐρώπη, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι αὐτὸ προηγήθηκε σὲ πολλὲς ἀπὸ τὶς ἐξελίξεις ἐκεῖνες οἱ ὁποῖες διαμόρφωσαν τὸν εὐρωπαϊκὸ πολιτισμὸ τοῦ Μεσαίωνος καὶ τῶν νεωτέρων χρόνων καὶ ὅτι, ὡς ἐκ τούτου, τὰ κράτη τῆς Δύσεως ἀκολούθησαν τὴν ἐξέλιξή του. Τὸ βιβλίο αὐτὸ κρίθηκε ἀπὸ ἐξέχοντα μέλη τῆς ἀκαδημαϊκῆς κοινότητας ὡς δημοσιογραφικό, ἐρασιτεχνικὸ καὶ ἰδεολογικὰ μονομερές (3), μᾶς προσέφερε ὅμως μία θεωρία, ἡ ὁποία βαθμηδὸν μπορεῖ νὰ ἐπαληθευθῆ ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ ἔρευνα.

Μετὰ τὸν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο συνεχίσθηκε ἡ προσπάθεια τῶν βυζαντινολόγων νὰ τεκμηριώσουν διπλωματικὲς ἐπαφές, σχέσεις τοῦ Βυζαντίου μὲ δυνάμεις τῆς Δύσεως, βεβαίως ἐντὸς τοῦ παραδεκτοῦ πλαισίου ὅτι τὸ Βυζάντιο ἦταν ἕνα κράτος σημαντικὸ καθεαυτό, ποὺ κινοῦνταν ὅμως στὸ περιθώριο τῆς εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας. Ἐδῶ θὰ πρέπει νὰ σημειώσωμε ὅτι καὶ στὴν ἱστορικὴ μνήμη, τόσο τῶν Ἑλλήνων ὅσο καὶ τῶν Δυτικο Εὐρωπαίων, εἶναι κυρίως οἱ συγκρούσεις τοῦ Βυζαντίου μὲ τοὺς Δυτικοὺς οἱ ὁποῖες τονίζονται. Ἐκτὸς τῶν παραπάνω, ἡ ἅλωση τοῦ 1453 ὁδήγησε ἀπὸ πολιτικῆς πλευρᾶς τὸν χῶρο τοῦ Βυζαντίου στὴν Ἀσία, σημαίνει ἑπομένως γιὰ τοὺς Εὐρωπαίους τὴν ἐπιβεβαίωση τῆς ἀντιλήψεώς τους ὅτι τὸ Βυζάντιο ἀνήκει ἐκεῖ.

Ἂν ὅμως ξεπεράσει κανεὶς αὐτὲς τὶς συλλογικὲς μνῆμες καὶ μείνει στὰ ἱστορικὰ γεγονότα, ἐντάσσοντάς τα στὰ πλαίσια τῆς κάθε ἐποχῆς καὶ ἐξετάζοντάς τα μὲ τὰ κριτήρια αὐτῆς, ἐὰν δηλαδὴ παύση νὰ θεωρεῖ τὸ Βυζάντιο μόνο ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς σύγκρουσής του μὲ τὴ Δύση καὶ τῆς τελικῆς πτώσης του στοὺς Ὀθωμανούς, τότε καταλήγει σὲ ἐντελῶς διαφορετικὰ συμπεράσματα. Ἄν, ἐπὶ παραδείγματι, ἐξετάσουμε τὰ γεγονότα καὶ τοὺς συσχετισμοὺς τοῦ 6ου ἢ τοῦ 10ου αἰῶνος εἶναι προφανὲς ὅτι θὰ ἑξαγάγουμε τὸ συμπέρασμα ὅτι τὸ Βυζάντιο ὄχι μόνο ἐντάσσεται στὶς εὐρωπαϊκὲς ἐξελίξεις ἀλλὰ καὶ τὶς καθορίζει σὲ σημαντικὸ βαθμό.

Διαπιστώνει κανεὶς ὅτι τὸ Βυζάντιο, ὡς πολιτιστικὰ ἀνώτερο, ὑπῆρξε κυρίως δότης πολιτιστικῶν στοιχείων, ἐνῷ ὁ συσχετισμὸς ἐξισορροπήθηκε μετὰ τὸν 13ο αἰ. Ἡ ἐπίδραση αὐτὴ ἀσκήθηκε σὲ πολλοὺς τομεῖς καὶ ὁπωσδήποτε στὴν φιλοσοφία καὶ στὶς ἐπιστῆμες. Εἶναι γνωστὸ ὅτι οἱ Δυτικοί, κατὰ τὴν ἀρχὴ τοῦ Μεσαίωνα, λίγο μετὰ τὸ 500, κατεῖχαν ἐλάχιστα συγγράμματα τοῦ Πλάτωνα (ἐξ ὁλοκλήρου μόνο τὸν Τίμαιο) καὶ τὴν Εἰσαγωγὴ (στὴν λογική) του Πορφυρίου. Στὴ συνέχεια ὁ ἐμπλουτισμὸς τοῦ γνωστικοῦ ἐξοπλισμοῦ τῶν Δυτικῶν πραγματοποιήθηκε μέσῳ συγγραμμάτων τὰ ὁποῖα ἔφθασαν σ΄ αὐτοὺς ἀπὸ διαφόρους δρόμους, προέρχονταν ὅμως στὸ σύνολό τους ἀπὸ τὸν βυζαντινὸ κόσμο. Ἔτσι, ἀπὸ τὸν 11ο αἰ., ἐμφανίζονται μεταφράσεις ἔργων ἀρχαίων φιλοσόφων, τὰ ὁποῖα εἶχαν διασωθῆ στὶς βιβλιοθῆκες τοῦ Βυζαντίου καὶ τὰ ὁποῖα κινοῦν πλέον τὸ ἐνδιαφέρον τῶν δυτικῶν λογίων. Ἡ μεταφραστικὴ προσπάθεια θὰ συνεχισθῆ κατὰ τοὺς ἑπόμενους αἰῶνες. Θὰ πρέπη νὰ σημειωθῆ ὅτι ἀκόμη καὶ τὰ κείμενα ποῦ ἔφθασαν στὴ Δύση μέσῳ τῶν Ἀράβων, εἶχαν παραληφθῆ ἀπὸ τοὺς Βυζαντινοὺς τῆς Συρίας, τῆς Παλαιστίνης καὶ τῆς Αἰγύπτου, οἱ ὁποῖοι συνέχισαν κατὰ τοὺς πρώτους αἰῶνες τῆς ἀραβικῆς κυριαρχίας νὰ μιλοῦν καὶ νὰ γράφουν Ἑλληνικά, ὅπως παραδείγματος χάριν ὁ ἅγιος Ἰωάννης Δαμασκηνός, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι σημαντικοὶ ἐκκλησιαστικοὶ συγγραφεῖς.

Ὁ Ἰωάννης ἀποτελεῖ ἐπίσης παράδειγμα τῆς ἐπίδρασης ποὺ ἄσκησαν οἱ Βυζαντινοὶ στὴ Δύση στὸν θεολογικὸ τομέα, ὅπως καὶ ὁ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, τὰ συγγράμματα τοῦ ὁποίου ἔφθασαν ἐκεῖ στὶς ἀρχὲς τοῦ 9ου αἰ., διὰ μέσου βυζαντινῆς διπλωματικῆς ἀποστολῆς καὶ περιεβλήθησαν ἀμέσως μὲ μεγάλο κῦρος. Ἔγιναν δύο προσπάθειες νὰ μεταφραστοῦν, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ δεύτερη, ἐκείνη τοῦ Scotus Eriugena, θεωρήθηκε ἐπιτυχής. Ἡ σκέψη τοῦ Διονυσίου κυριάρχησε στὴ δυτικὴ θεολογία καὶ φιλοσοφία γιὰ τρεῖς περίπου αἰῶνες. Διὰ μέσου τῶν ἀρεοπαγιτικῶν συγγραμμάτων εἰσῆλθαν στὴ Δύση ὁ πλατωνισμὸς καὶ ὁ νεοπλατωνισμός. Ἀργότερα, κατὰ τὴν ἀκμὴ τοῦ δυτικοῦ σχολαστικισμοῦ, τὸ κυριώτερο σύγγραμμα τοῦ Θωμᾶ Ἀκινάτη, ἡ περίφημη Summa theologica, ἡ συστηματικὴ ἔκθεση τῆς δογματικῆς τῆς ρωμαιοκαθολικῆς ἐκκλησίας, στηρὶχθηκε ἐν πολλοῖς στὴν διάταξη τοῦ ὑλικοῦ του ἀντιστοίχου ἔργου τοῦ Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, «Ἔκθεσις ἀκριβής της ὀρθοδόξου πίστεως».

Γενικότερα, στὸν τομέα τῆς μόρφωσης μποροῦμε νὰ παρατηρήσουμε ὅτι τὸ Βυζάντιο ὄχι ἁπλῶς προηγήθηκε, ἀλλὰ ἀπετέλεσε τὸ πρότυπο, μέσα ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἀναπτύχθηκαν ἐκπαιδευτικὲς δομὲς στὴ δυτικὴ Εὐρώπη. Στὴν Κωνσταντινούπολη ὀργανώθηκε ἀπὸ τὸν 5ο αἰ., ἀπὸ τὸν Θεοδόσιο Β΄ τὸ Πανδιδακτήριο (425). Τὸ Πανδιδακτήριο θὰ συνεχίση τὴν πορεία του, ὑπὸ διάφορες μορφὲς καὶ μὲ κάποιες διακοπὲς καὶ ἐπανιδρύσεις, καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ὑπάρξεως τοῦ Βυζαντίου. Δὲν εἴμαστε βέβαια σὲ θέση νὰ παρακολουθήσουμε τὴν ἐξέλιξή του στὶς λεπτομέρειές της, γνωρίζομε ὅμως τὶς συστηματικὲς προσπάθειες ἀναδιοργάνωσής του, τὸν 9ο καὶ τὸν 11ο αἰ. Χωρὶς ἀμφιβολία ὑπῆρξε ἕνα ἵδρυμα τὸ ὁποῖο ἐπηρέασε τὰ πράγματα εὐρύτερα. Ἔχομε ἄλλωστε πληροφορίες ὅτι σ’ αὐτὸ σπούδαζαν ὄχι μόνο βυζαντινοὶ ἀλλὰ καὶ ἀλλοδαποί, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ δυτικοευρωπαῖοι. Τὸ Βυζάντιο ὑπῆρξε γιὰ μεγάλο χρονικὸ διάστημα ἡ μοναδικὴ εὐρωπαϊκὴ χώρα ὅπου ὑπῆρχαν κρατικὲς βιβλιοθῆκες καὶ ὄχι μόνο στὴν Κωνσταντινούπολη ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλες μεγάλες καὶ μεσαῖες πόλεις. Στὸν τομέα τοῦ δικαίου, τὸ Βυζάντιο παρέλαβε ἀπὸ τὴν Ρώμη τὸ ρωμαϊκὸ δίκαιο, τὸ ὁποῖο ἐκχριστιάνισε καὶ ἐμπλούτισε, ἔργο τὸ ὁποῖο παρουσιάζεται στὸ ἰουστινιάνειο δίκαιο. Θὰ πρέπη νὰ ἀναφέρουμε ὅτι, ὅταν οἱ βαρβαρικοὶ λαοὶ κατέκτησαν τὴ Δύση, ἡ κατάρρευση τῶν ρωμαϊκῶν δομῶν διοίκησης συμπαρέσυρε ἐν μέρει καὶ τὸ δίκαιο. Τὸ ρωμαϊκὸ δίκαιο στὴ μορφὴ τοῦ ἰουστινιάνειου ρωμαϊκοῦ δικαίου ἐπανεισήχθηκε στὴν Δύση ἀπὸ τὸ Βυζάντιο καὶ ἐπιβλήθηκε ἀπὸ τὸν 13ο αἰ. καὶ ἑξῆς. Στὴν ἐξέλιξη αὐτὴ ἔπαιξε κεντρικὸ ρόλο ἡ νομικὴ σχολὴ τῆς Μπολώνια, ἡ ὁποία, ὅπως ἀπέδειξε ὁ Γερμανὸς ἱστορικός του δικαίου Zacharia von Lingenthal, ἱδρύθηκε κατὰ τὰ πρότυπά της νομικῆς σχολῆς τοῦ παενεπιστημίου τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

Μὲ τὴν ἴδια μέθοδο, ἐρευνόνταν ἐκεῖ τὰ νομικὰ κείμενα. Ἄλλο πεδίο βυζαντινῆς ἐπίδρασης ὑπῆρξε ἡ Τέχνη. Πέραν τῆς ὀρθόδοξης ἀνατολικῆς Εὐρώπης, ἕνα πολὺ μεγάλο τμῆμα τῆς Ἰταλίας ἔχει χαρακτηρισθῆ ἀπὸ τοὺς ἱστορικούς της Τέχνης ὡς πολιτιστικὴ ἐπαρχία τοῦ Βυζαντίου. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι στὶς περιοχὲς αὐτὲς δὲν κτίζονται ναοὶ γοτθικοῦ ρυθμοῦ, ἀλλὰ ἀκολουθοῦνται οἱ βυζαντινοὶ ρυθμοί, ὅπως, γιὰ παράδειγμα, στὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου Μάρκου τῆς Βενετίας, ὁ ὁποῖος ἀποτέλεσε ἀπομίμηση τοῦ ναοῦ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων τῆς Κωνσταντινούπολης, ὅπου θάβονταν οἱ βυζαντινοὶ αὐτοκράτορες, καὶ ὁ ὁποῖος καταστράφηκε ἀπὸ τὸν Μωάμεθ τὸν Πορθητή. Ἀλλὰ θὰ πρέπη νὰ σημειώσωμε ὅτι ἀκόμη καὶ ὁ γοτθικὸς ρυθμός, ὁ τυπικὸς ἀρχιτεκτονικὸς ρυθμὸς τοῦ δυτικοῦ μεσαίωνα, μὲ τὰ ὀξυκόρυφα τόξα καὶ τὰ πανύψηλα καμπαναριά, ἀποτελεῖ, ὅσο καὶ ἂν μᾶς φαίνεται περίεργο, ἔμμεσο ἀποτέλεσμα τῆς βυζαντινῆς ἐπίδρασης. Ἔχει διαπιστωθῆ ἀπὸ τὴν μεσαιωνολογικὴ ἔρευνα ὅτι μέσα ἀπὸ τὴν μελέτη τῶν συγγραμμάτων τοῦ Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου κατέληξαν οἱ ἐμπνευστὲς τοῦ ρυθμοῦ αὐτοῦ μοναχοί, τὸν 11ο αἰ., στὴν ἀναγκαιότητα τῆς δημιουργίας ἑνὸς ναοῦ, ὁ ὁποῖος νὰ ἀποτελῆ ἀπομίμηση τοῦ σύμπαντος, ἔτσι ὅπως αὐτὸ περιγραφόταν, μὲ νεοπλατωνίζοντα τρόπο, ἀπὸ τὸν Ἀρεοπαγίτη. Αὐτὸ ἀποτελεῖ ἴσως ἕνα ἱστορικὸ παράδοξο, δείχνει ὅμως τὴ δυναμικότητα τῆς βυζαντινῆς ἐπίδρασης καὶ τοὺς ποικίλους διαύλους διαμέσου τῶν ὁποίων αὐτὴ ἐξασκοῦνταν στὴ Δύση. Πολὺ περισσότερο γνωστὴ καὶ παραδεδεγμένη εἶναι ἡ συνεισφορὰ τῶν Βυζαντινῶν στὴν Ἀναγέννηση. Ἀποτελεῖ θέμα πρὸς συζήτηση τὸ ποὺ ἀπαντᾶται ἀρχικῶς τὸ φαινόμενο αὐτό, ἰδίως σὲ ὅτι ἀφορᾶ στὸν τομέα τῆς Τέχνης.

Βέβαια, ἡ προφανὴς ἀπάντηση εἶναι ὅτι αὐτὸ συνέβη στὴν Ἰταλία, ἐντούτοις δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι συγχρόνως μὲ τὴν ἰταλικὴ ἀναγεννησιακὴ ζωγραφικὴ ἢ ἴσως καὶ λίγο πρὶν ἀπ’ αὐτήν, ἐμφανίζεται στὸ Βυζάντιο ἡ λεγόμενη Μακεδονικὴ Σχολή, ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ἀπὸ ἀναγεννησιακὴ τεχνοτροπία. Παράδειγμα τῆς σχολῆς αὐτῆς ἀντικρίζει ὁ ἐπισκέπτης στὴν Μονὴ τῆς Χώρας, στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὰ γενικὰ χαρακτηριστικὰ τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας εἶναι ὅμως ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα κατὰ τὸ πέρασμα τῶν αἰώνων ἄσκησαν τὴν ἐπιρροὴ μὲ τὴν μεγαλύτερη σημασία. Ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἀποκομίζει κανεὶς ἀπὸ τὴν μελέτη τῆς ἱστορίας της εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ ἑνιαίου συγκεντρωτικοῦ κράτους. Ὁ συγκεντρωτισμὸς χαρακτηρίζει τὴν νεώτερη εὐρωπαϊκὴ ἱστορία, ἐνῷ ἡ ἐπιδίωξη τῆς δημιουργίας συγκεντρωτικῶν δομῶν διοίκησης ἀπετέλεσε μόνιμη πολιτικὴ τῶν εὐρωπαϊκῶν αὐλῶν ἤδη ἀπὸ τὸν Μεσαίωνα, περίοδο κατὰ τὴν ὁποία κυριαρχεῖ στὴν Εὐρώπη ἡ Φεουδαρχία, ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὴν πολυδιάσπαση τῆς ἐξουσίας καὶ τὸν ἀποκεντρωτισμό. Ἡ φάση αὐτὴ ξεπεράστηκε ἀπὸ μία ἀργὴ ἐξέλιξη ποὺ διήρκεσε αἰῶνες. Τὸ Βυζάντιο βρισκόταν σὲ ἕνα πολὺ περισσότερο προηγμένο ἐπίπεδο ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτή.

Γιὰ πολλοὺς αἰῶνες ὑπῆρξε ἡ μοναδικὴ χριστιανικὴ δύναμη, ἡ ὁποία μποροῦσε νὰ ἀντιταχθεῖ στὶς προβαλλόμενες κατὰ τῆς Εὐρώπης ἀπειλὲς καὶ κυρίως στὴν ἀπειλὴ τοῦ ἀραβικοῦ χαλιφάτου. Ἡ διοικητικὴ καὶ στρατιωτική του ὀργάνωση βρισκὸταν σὲ ἕνα ἐπίπεδο ἀπλησίαστο γιὰ τὶς εὐρωπαϊκὲς χῶρες γιὰ πολλοὺς αἰῶνες καὶ ἀποτελοῦσε ὁπωσδήποτε ἕνα πρότυπο γιὰ τοὺς βασιλεῖς τῆς Εὐρώπης κατὰ τὴν ἐπιδίωξή τους νὰ ἐνισχύσουν τὴν κυριαρχία τους καὶ τελικῶς τὰ κράτη τους. Σύμφωνα μὲ κάποιους ἱστορικούς, ἡ βυζαντινὴ διοίκηση ὑπῆρξε, ὡς ἐκ τῆς χρονικῆς της διάρκειας, τῆς συνέχειάς της, τῆς ἰσχύος της, τῆς ἔκτασης στὴν ὁποία ἄσκησε τὴν ἐξουσία της, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀκτινοβολίας της πρὸς τὸ ἐξωτερικό, τὸ ἰσχυρότερο πρότυπο διοίκησης δυτικῶς τῆς Κινεζικῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ Βυζάντιο συγκέντρωνε φόρους μὲ ἑνιαῖο σύστημα ἀπὸ ὅλη τὴν ἐπικράτεια καὶ ἐξάπλωνε ἕνα δίκτυο ὑπηρεσιῶν σὲ ὅλες τὶς ἐπαρχίες. Ἂν καὶ αὐτὲς δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ συγκριθοῦν μὲ τὶς σημερινές, ἀφοροῦσαν ἐντούτοις σὲ ἕνα ποικίλλο πλέγμα δραστηριοτήτων, μεταξὺ ἄλλων στὴν συντήρηση νοσοκομείων, εἴτε μὲ ἄμεσο τρόπο εἴτε μὲ ἔμμεσο, μέσω τῶν μονῶν. Τὸ Βυζάντιο ὑπῆρξε τὸ πρῶτο εὐρωπαϊκὸ κράτος, τὸ ὁποῖο ἔθεσε ὡς ἕναν ἀπὸ τοὺς στόχους του τὴν περίθαλψη τῶν ἀναξιοπαθούντων, ἀπόρων, ἀσθενῶν κ.τ.τ. Συντηροῦσε ὀρφανοτροφεῖα, τὰ ὁποῖα ἐπιβλέπονταν ἀπὸ ἀξιωματοῦχο, ὁ ὁποῖος ἔφερε τὸν τίτλο τοῦ μεγάλου ὀρφανοτρόφου. Εἶχε ὀργανωμένη ὑπηρεσία ἀγορανομίας, ἡ ὁποία ἤλεγχε τὰ περιθώρια κέρδους τῶν ἐμπόρων καὶ τῶν βιοτεχνῶν, προκειμένου αὐτὰ νὰ μὴν ὑπερβαίνουν κάποια καθωρισμένα ὅρια. Διατηροῦσε ἐπίσης ὑγειονομικὴ ὑπηρεσία, ἡ ὁποία διευθύνονταν ἀπὸ γιατρούς. Ἀπὸ τὴν πρώιμη βυζαντινὴ περίοδο ἐμφανίζονται στὴν νομοθεσία, σὲ συνέχεια τοῦ ἑλληνορωμαϊκοῦ δικαίου, πολεοδομικὲς διατάξεις.

Ὅλα τὰ παραπάνω προϋπέθεταν μία ἐκτεταμένη καὶ ἀποτελεσματικὴ κρατικὴ ὀργάνωση καὶ ἕνα ὁμοιόμορφο δίκαιο, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν πληθώρα τῶν δικαίων καὶ τῶν διατάξεων, ἐθνικῶν, τοπικῶν κ. ἄ. ποὺ ὑπῆρχε στὴ Δύση, ὅπου ἄλλοι νόμοι καθώριζαν τὶς νομικὲς ὑποχρεώσεις τῶν εὐγενῶν, ἄλλες τῶν κληρικῶν κ.ο.κ. Θὰ πρέπει νὰ τονίσουμε ἐδῶ τὴν σημασία τῆς ὕπαρξης τῆς Κωνσταντινούπολης, ἡ ὁποία ἦταν ἡ μεγαλύτερη πόλη τῆς Εὐρώπης, μὲ μεγάλη διαφορὰ ἀπὸ τὶς ἑπόμενες, ἐφόσον, σύμφωνα μὲ μέτριους ὑπολογισμούς, εἶχε περὶ τὶς ἑξακόσιες χιλιάδες, κατ’ ἄλλους ἴσως καὶ ἕνα ἑκατομμύριο κατοίκους, τὴ στιγμὴ ποὺ οἱ μεγαλύτερες πόλεις τῆς Εὐρώπης, τὸ Παρίσι καὶ ἡ Βενετία δὲν ξεπέρασαν τὶς ἑκατὸ χιλιάδες κατοίκους κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ Μεσαίωνα. Ἐπρόκειτο γιὰ μία μεγαλούπολη ἡ ὁποία ἐξέπληττε τὸν ἐπισκέπτη ὄχι μόνο μὲ τὸν πλοῦτο της ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν τάξη ποῦ ἐπικρατοῦσε σ΄ αὐτήν. Ὅλα ἐκεῖ ἐπεδίωκαν νὰ μεταδίδουν τὴν αἴσθηση τῆς εὐταξίας καὶ τῆς ἁρμονίας. Ἡ Κωνσταντινούπολη ἐξὲφραζε τὶς ἀντιλήψεις τοῦ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ καὶ τοῦ κράτους γιὰ τὴν ὀργάνωση τῆς κοινωνίας καὶ ἀποτελοῦσε τὸ πρότυπο τῆς πόλης ἐκείνης τῆς ἐποχῆς γιὰ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη.

Ἔχουν διασωθῆ διηγήσεις περιηγητῶν, Δυτικῶν, οἱ ὁποῖοι ἐκφράζουν τὸν θαυμασμό τους, Ρώσων, οἱ ὁποῖοι συγκρίνουν τὴν Κωνσταντινούπολη μὲ τὴν Βαγδάτη καὶ καταλήγουν ὑπὲρ τῆς πρώτης ἀλλὰ καὶ Ἀράβων. Συμπερασματικά, καταλήγομε ὅτι τὸ Βυζάντιο ὑπῆρξε γιὰ ἐννέα περίπου αἰῶνες ἡ ἰσχυρότερη ἢ μία ἀπὸ τὶς ἰσχυρότερες δυνάμεις τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου. Κατόρθωσε νὰ ἀνασχέσει ἀπειλὲς ποὺ πραγματικὰ ἢ δυνητικὰ ἔθεταν σὲ κίνδυνο τὴν ἐξέλιξη τῆς Εὐρώπης (Περσία καὶ κυρίως Ἰσλὰμ) καὶ νὰ καταπολεμήσει ἄλλες ποὺ συνιστοῦσαν σοβαρὴ ἐνόχληση (Οὗννοι, Ἄβαροι). Ἐκχριστιάνισε καὶ εἰσήγαγε στὸν πολιτισμὸ σημαντικὸ τμῆμα τῆς εὐρωπαϊκῆς ἠπείρου (Σλάβοι τῆς Κεντρικῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Χερσονήσου τοῦ Αἵμου, Ρωσία). Μετέδωσε στοὺς λαοὺς τῆς Δύσης τὴν ἀρχαιοελληνικὴ κληρονομία, κυρίως ὡς πρὸς τὰ κείμενα. Ἀκτινοβόλησε μὲ τὴ θεολογικὴ γραμματεία καὶ τὴν Τέχνη του, μὲ τὴ δεύτερη ἰδίως στὴ χώρα ἐκείνη ποὺ ὑπῆρξε τὸ λίκνο τῆς Ἀναγέννησης, τὴν Ἰταλία. Τέλος, ἐξαιρετικὰ σημαντικὴ ὑπῆρξε ἡ ἐπιρροὴ ποὺ ἄσκησε τὸ Βυζάντιο ὡς πρότυπο κοινωνικῆς καὶ κρατικῆς ὀργάνωσης στὶς χῶρες τῆς Εὐρώπης. Αὐτὲς εἶχαν βέβαια ὡς ἀφετηρία τὶς δικές τους ἰδιαίτερες προϋποθέσεις, ἀποτελῶντας τὴν ὁδηγὸ παράσταση πρὸς τὴν ὁποία, ἀργὰ ἀλλὰ σταθερά, προσανατολίσθηκαν οἱ γενικότερες εὐρωπαϊκὲς ἐξελίξεις.

1. Εὐ. Χρυσός, «Τὸ Βυζάντιο καὶ ἡ διαμόρφωση τῆς Μεσαιωνικῆς Εὐρώπης. Ἕνα ἐρευνητικὸ πρόγραμμα», ἐν: Βυζάντιο καὶ Εὐρώπη. Α΄ Διεθνής Βυζαντινολογική Συνάντηση, (Δελφοί, Ἰούλιος 1985), Ἀθῆνα 1987, 75-84. Ζάκ Λέ Γκόφ, «Ἡ Δύση μπροστὰ στὸ Βυζάντιο, ἕλλειψη κατανόησης καὶ παρεξηγήσεις», ἐν: Βυζάντιο καὶ Εὐρώπη. Συμπόσιο, (Παρίσι, Maison De l’ Europe, Ἀπρίλιος 1994), 93-105, Ἀθῆνα 1996, 93.

2. Χρυσός, ὅπ. π., 75.

3. Ὅπ. π., 76.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Οι παρατηρήσεις του Τούρκου προέδρου Ερντογάν για την «Μεγάλη Αλβανία» αντικατοπτρίζουν τον φόβο του ότι η ανακατανομή των συνόρων για τους Αλβανούς στα Βαλκάνια θα ενθάρρυνε τους Κούρδους στη Μέση Ανατολή, ανέφεραν οι ειδικοί στο Sputnik. 

Την προηγούμενη Δευτέρα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε στον τηλεοπτικό σταθμό Top Channel της Αλβανίας, ότι η Άγκυρα αντιτίθεται στην ιδεολογία της «Μεγάλης Αλβανίας», η οποία επιδιώκει να ενώσει εθνοτικούς Αλβανούς που ζουν στην Αλβανία, το Κοσσυφοπέδιο και τη ΠΓΔΜ σε ένα μόνο κράτος.

Ο Ερντογάν ερωτήθηκε για την άποψή του σχετικά με τα σχόλια του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα, ο οποίος επανέφερε και πάλι την προοπτική της ενοποίησης της Αλβανίας στο Κοσσυφοπέδιο σε συνέντευξή του στο Politico τον περασμένο Απρίλιο.

Αυτές είναι κακές ιδέες, βλέπετε τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, το Ιράκ και τη Συρία, δεν θέλουμε να έρθει στα Βαλκάνια μια τέτοια κρίση, είμαστε υπέρ της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των Βαλκανικών χωρών", δήλωσε ο Ερντογάν.

Η εμφατική απάντηση του Ερντογάν έρχεται παρά τη δέσμευσή του για μια νεοθωμανική σχέση με μέρη της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Το 2013, όταν ήταν πρωθυπουργός, ο Ερντογάν επισκέφθηκε την πόλη του Κοσσόβου Prizren και προκάλεσε διαμάχες λέγοντας: "Το Κοσσυφοπέδιο είναι Τουρκία και η Τουρκία είναι Κοσσυφοπέδιο".

Η δήλωση έγινε δεκτή με οργή στη Σερβία, όπου ο Πρόεδρος Τόμισλαβ Νίκολιτς δήλωσε ότι «οι ιδέες του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ δεν είναι πλέον οι ιδέες της τουρκικής ηγεσίας».

Ο Ερντογάν επιθυμεί επίσης να ασκήσει επιρροή στο Σεράγεβο και απέτισε φόρο τιμής στον ηγέτη εν πολέμω της Βοσνίας Alija Izetbegovic, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι του «κληρονόμησε» τη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη, όταν πέθανε το 2003.

Το 2012, ο Ερντογάν δήλωσε στην εφημερίδα Oslobedjenje του Σαράγιεβο, ότι όταν επισκέφθηκε τον ασθενή πρώην πρόεδρο σε ένα νοσοκομείο του Σεράγεβο, του είπε: "Η Βοσνία κληροδοτείται σε σένα".

Σύμφωνα με μια πηγή των διπλωματικών κύκλων του Βελιγραδίου, η πρόσφατη δήλωση του Ερντογάν υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας στα Βαλκάνια είναι λόγω του φόβου ότι οι Κούρδοι στην Τουρκία, τη Συρία και το Ιράκ θα μπορούσαν να ενωθούν σε ένα ενιαίο κράτος του Κουρδιστάν.

"Ο Ερντογάν θέλει να κάνει παραλληλισμό με τους Κούρδους. Ίσως, φοβήθηκε από την ιδέα ενός «Μεγάλου Κουρδιστάν», έτσι είναι ενάντια στην ιδέα μιας «Μεγάλης Αλβανίας». Ίσως κατάλαβε τελικά", ανέφερε η πηγή.

Ο Σλόμπονταν Γιάνκοβιτς, αναλυτής του Κέντρου Συντηρητικών Ερευνών του Βελιγραδίου, δήλωσε στο Sputnik ότι είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα από τα τελευταία σχόλια του Ερντογάν.

"Ο Ερντογάν επισκέφθηκε την Αλβανία, έδωσε πολιτική και οικονομική στήριξη και εξέφρασε την ελπίδα ότι οι επόμενες εκλογές θα οδηγήσουν σε ηγέτη που θα συνεργαστεί με την Τουρκία. Το κύριο μήνυμα του Ερντογάν ήταν ότι η Αλβανία πρέπει να κλείσει τα ιδιωτικά σχολεία και τις σχολές που ανήκουν στο δίκτυο του Fethullah Gulen."

Τα σχόλια του Ερντογάν σχετικά με την Μεγάλη Αλβανία είναι λιγότερο σημαντικά από τη συνεχή υποστήριξή του για την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, δήλωσε ο Γιάνκοβιτς.

"Αλβανοί πολιτικοί στην Πρίστινα έχουν επανειλημμένα μιλήσει για το ρόλο της Άγκυρας στη δημιουργία του «κράτους» του Κοσσυφοπεδίου, ενώ για τους Τούρκους, οι Αλβανοί και οι Βόσνιοι αποτελούν προγεφύρωμα στα Βαλκάνια. Τίποτα σημαντικό δεν θα αλλάξει στην πολιτική της Άγκυρας μετά από αυτή τη δήλωση."

Ο Γιάνκοβιτς πιστεύει επίσης ότι η δήλωση του Ερντογάν σχετικά με την «Μεγάλη Αλβανία» αντικατοπτρίζει το φόβο του για το «Μεγάλο Κουρδιστάν», καθώς υπάρχουν περίπου 15 εκατομμύρια Κούρδοι που ζουν στη νοτιοανατολική Τουρκία.

"Η Τουρκία, μολονότι αναγνωρίζει την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία, φοβάται την αναθεώρηση των συνόρων, φοβάται επίσης το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας στο ιρακινό Κουρδιστάν, το οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους όχι μόνο εκεί, αλλά και σε πολλούς άλλους σημαντικούς δήμους, όπως το Sinjar," δήλωσε ο Yankovic.

Πηγή: https://sputniknews.com/, Ινφογνώμων Πολιτικά

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό

Πόσο καινοτόμες ἄραγε εἶναι οἱ νεοαφιχθεῖσες στὸν ἑλληνικὸ ἀκαδημαϊκὸ χῶρο, θεωρίες τῶν ἔμφυλων κατασκευῶν καὶ στερεοτύπων, ἕνα ἄχρηστο θεωρητικὸ κατασκεύασμα μιᾶς χούφτας ἐπιστημόνων τοῦ περασμένου αἰώνα;  Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα ἀποτελεῖ ὁ  JohnWilliamMoney, καθηγητὴς παιδιατρικῆς καὶ ψυχολογίας στὴν Ἀμερική,  ποὺ προσπάθησε ἐμμονικὰ νὰ ἐπιβεβαιώσει τὸ ἰδεολόγημά του μετατρέποντας σὲ πειραματόζωα δύο δίδυμα ἀγόρια. Τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο ἀγοράκια ἔχασε ἀπὸ ἰατρικὸ λάθος  τὸ πέος του σὲ βρεφικὴ ἡλικία, καὶ ὁ Money ἔπεισε τοὺς γονεῖς ὅτι  θὰ μποροῦσε κάλλιστα νὰ μεγαλώσει ὡς κορίτσι. Τὰ ἀγοράκι, ὁ Bruce,  ποὺ ὀνομάστηκε ἔκτοτε Brenda, ὑποβλήθηκε σὲ μιὰ σειρὰ χειρουργικῶν ἐπεμβάσεων, συνεδριῶν θεωρητικῆς καὶ πρακτικῆς σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης, παρακολούθησης πορνογραφικοῦ ὑλικοῦ,  γνωριμιῶν μὲ τρανσέξουαλ κτλ , ποὺ ἐπέβαλε ὁ γιατρὸς καὶ ἀνέχονταν οἱ γονεῖς. Στὴν ἡλικία τῶν δεκατριῶν χρόνων ὁ Bruce θὰ μάθει τὴν ἀλήθεια, καὶ θὰ ἀρχίσει τὸν δικό τοῦ ἀγώνα εὐαισθητοποίησης καὶ ἐνημέρωσης τοῦ κοινοῦ γιὰ τὰ θύματα τῆς νέας ψυχολογίας, ἕναν ἀγώνα  τὸν ὁποῖο θὰ τερματίσει μὲ τὴν αὐτοκτονία του στὰ 38 του χρόνια ὄντας σωματικὰ καὶ ψυχολογικὰ καταρρακωμένος, καὶ κατεστραμμένος στὴν προσωπικὴ καὶ ἐπαγγελματική του ζωή. 

Ο Money δὲν ἔδωσε  ἀπάντηση στὰ ἐρωτήματα γιὰ τὰ τραγικὰ ἀποτελέσματα τῆς θεωρίας του καὶ τῆς δῆθεν πειραματικῆς τεκμηρίωσής της, καὶ παθιασμένος μὲ τὴν προσπάθεια ἀνατροπῆς τῶν ‘ἐπιστημονικῶν στερεοτύπων‘ ἔφτασε στὸ σημεῖο νὰ ἀποδεχθεῖ τὴν παιδοφιλία ὡς ἠθικὴ καὶ στοργικὴ (ἀντιπαραθέτοντας τὴν μὲ τὴν ἀνήθικη καὶ σαδιστική), ἀρκεῖ νὰ ὑπάρχει "ἀμοιβαία συναίνεση καὶ αὐθεντικότητα στὸν δεσμό"!!!…

Μήπως πρέπει ὅμως νὰ μιλήσουμε καὶ γιὰ τὴν φρενοφοβία καὶ τὴν φρενοβλάβεια αὐτῶν ποῦ μιλοῦν γιὰ τὶς ἄρτι κατασκευασθεῖσες φοβίες τῆς νέας πολιτικῆς ὀρθότητας; Γιὰ τίποτα δὲν πρέπει νὰ φοβᾶσαι αὐτοδύναμε ἄνθρωπε ἀφοῦ ὅ,τι σου ὑπαγορεύει (ὁ μετ’ ὀλίγον καὶ αὐτὸς ἐλεγχόμενος) νοῦς σου εἶναι σωστό. Τὸ φύλο, λένε, εἶναι ἐγκλωβισμένο μέσα στὸ γονιδίωμα, καὶ ἐξουσιαστικὰ καὶ ἀνελεύθερα καθορίζεται ἀπὸ τὰ κοινωνικὰ στερεότυπα ἑνὸς συλλογικοῦ ἢ ἀτομικοῦ νοῦ, ποὺ πρέπει νὰ ἀλλάξει καὶ νὰ ἀναπροσανατολιστεῖ.

Νομίζεις γυναίκα ὅτι εἶσαι γυναίκα; Ἰδέα σου  ἄντρα εἶναι  ὅτι εἶσαι ἄντρας! Εἶναι μιὰ κατασκευὴ τοῦ νοῦ σου!  Ὁ νοῦς ὄντως κατασκευάζει. Κατασκευάζει ὅμως ἄυλες ἰδέες, καὶ ὄχι ὕλη, δηλαδὴ δὲν ἀλλάζει τὴν φύση καὶ τὴν ὑλικὴ ὑπόσταση τῶν πραγμάτων. Ὁ νοῦς ὁ βεβλαμμένος , ἢ κοινῶς βλαμμένος, κατασκευάζει ἰδέες βλακώδεις. Ὁ νοῦς ὁ θεοειδῆς κατασκευάζει ἰδέες θεῖες. Τὸ  εὐαγγελικὸ "οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ",  τὸ ξεπέρασμα τῶν διακρίσεων μεταξὺ ἄνδρα καὶ γυναίκας ποὺ ἐδῶ καὶ δύο χιλιετίες κηρύσσει ἡ ἐκκλησία, ἔρχεται νὰ τὸ διαστρέψει ἡ ''θεολογία'' τῆς Νέας Ἐποχῆς καὶ νὰ πεῖ "ἄρσεν οὐκ εἰ ἀρσεν" καὶ  "θῆλυ οὐκ εἰ θῆλυ" (ἄνδρα δὲν εἶσαι ἄνδρας, γυναίκα δὲν εἶσαι γυναίκα). Γιατί νὰ μὴ μποροῦμε μέσω τῆς ἀλλαγῆς τοῦ νοῦ καὶ τῆς συμπεριφορᾶς νὰ ἀλλάξουμε, πέρα ἀπὸ τὸ φύλο μας καὶ ἄλλα πράγματα στὴ συλλογικὴ καὶ ἀτομική μας ζωή; Ὅσο καὶ νὰ θέλω νὰ ‘κατασκευάσω’ μὲ τὸ νοῦ καὶ τὴ στάση μου ἕνα ὑπερπολυτελὲς θέρετρο σὲ ἕνα ἐξωτικὸ νησί, ἕνα κότερο ἢ ἕνα τρισεκατομμύριο εὐρὼ γιὰ τὸ χρέος τῆς Ἑλλάδας δυστυχῶς  δὲν γίνεται τίποτα. Μόνο νὰ τὰ πλαστογραφήσουμε γίνεται…  

Μήπως ὅμως καὶ μὲ τὸ φύλο αὐτὸ ἐπιχειροῦν κάποιοι; Μιὰ πλαστογραφία; Μιὰ φτωχὴ καὶ κακόγουστη χειρουργικὴ  ἀπομίμιση τῶν γεννητικῶν ὀργάνων τοῦ ἄλλου φύλου  καὶ μιὰ θεατρικὴ ἀπομίμηση τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ ἄλλου φύλου, προβάλλονται ὡς διόρθωση ἢ ἀλλαγὴ φύλου. Πρόκειται γιὰ τὴν πλήρη γελοιοποίηση τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως ἐξάλλου φαίνεται καὶ ἀπὸ τὶς 'παρελάσεις ὑπερηφάνειας', ποὺ δὲν ἔχουν σὲ τίποτα νὰ ζηλέψουν ἀπὸ τὰ καρναβάλια τῆς Πάτρας. 

Οἱ ἐκπαιδευτικοὶ ἄξονες τοῦ νέου σχολείου ἐπιτάσσεται νὰ ἐναρμονίζονται μὲ τρεῖς βασικὲς φιλοσοφικὲς ἀρχές: τὸν ὑπαρξισμό, τὸν πραγματισμὸ καὶ τὴ μετανεωτερικότητα.

Ὑπαρξισμός: <<... κέντρο εἶναι ὁ ἄνθρωπος καὶ ὄχι πράγματα, ἰδέες ἢ ἔννοιες.>>

Πραγματισμός: <<...ἡ  ἐμπειρία δὲν ὁδηγεῖ ποτὲ στὴν ὁριστικὴ καὶ ἀπόλυτη ἀλήθεια. Γι'  αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται σὲ μιὰ συνεχῆ προσπάθεια ἀνασύνθεσης  τῆς ἐμπειρίας του. Αὐτὸ ἐπιδιώκεται μέσω τῆς ἀλληλεπίδρασής του μὲ τὸ περιβάλλον, στὸ ὁποῖο προσπαθεῖ νὰ προσαρμόζεται συνεχῶς  ἀλλὰ καὶ νὰ ἐπαναπροσαρμόζεται , κάθε φορᾶ ποὺ ὑπάρχει τροποποίηση τῶν δεδομένων του.>>

Μετανεωτερικότητα: <<.... τὸ κύριο χαρακτηριστικό.... εἶναι ἡ ἐπανεξέταση ὅλου τοῦ ἀξιακοῦ συστήματος τῆς δυτικῆς κοινωνίας, ὅπως καὶ ἂν ἐκδηλώνεται αὐτό. Στὴν οἰκονομία παρατηρεῖται μετατόπιση βαρύτητας ἀπὸ τὴ βιομηχανία στὶς ὑπηρεσίες, στὴν πολιτικὴ ἀμφισβητεῖται καὶ ἀπορρίπτεται κάθε μορφὴ ἐξουσίας, στὴν κοινωνία θεσμοὶ καὶ συναισθήματα, ὅπως ὁ γάμος καὶ ὁ ἔρωτας ἀναθεωροῦνται , στὴν ἐπιστήμη ἀπορρίπτεται κάθε προσπάθεια γιὰ γενίκευση καὶ παγκοσμιότητα. ... Ἡ ἑστίαση σὲ ἔννοιες οἰκουμενικὲς καὶ παγκόσμιες , ὅπως ἡ δημοκρατία, ἡ ἐλευθερία, ἡ ἰσότητα, ἀπορρίπτεται... ἡ γνώση, ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὶς νέες, μικρὲς καὶ τοπικὲς ἀφηγήσεις, δὲν ἔχει πλέον ἀντικειμενικὸ χαρακτήρα. Ἀποκτᾶ ὑποκειμενικὴ φυσιογνωμία ὄχι μὲ μόνο κριτήριο τὸ περιεχόμενό της ἀλλὰ βάσει τῆς ἀναζήτησής της, τῆς  διαμόρφωσής τῆς χρήσης της, ἀκόμα καὶ τῆς διανομῆς της.>> (βλέπε ἐπιμορφωτικὸ ὑλικὸ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου, Φεβρουάριος 2012).

Ἡ νέα ἐκπαιδευτικὴ ὕλη ἐπιδιώκεται νὰ μὴν ἔχει συγκεκριμένο γνωστικὸ περιεχόμενο, ἀλλὰ νὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕνα συνοθύλευμα πληροφοριῶν ποὺ οἱ συντελεστὲς τῆς ἐκπαιδευτικῆς διαδικασίας θὰ τὸ χρησιμοποιοῦν κατὰ τὸ δοκοῦν. Ἀκόμα καὶ ἡ προωθούμενη  μορφὴ ἀξιολόγησης τῶν μαθητῶν, ἡ "ποιοτικὴ ἀξιολόγηση", δὲν θὰ βασίζεται σὲ ἀντικειμενικὰ κριτήρια, ἀλλὰ σὲ μιὰ ὑποκειμενικὴ καὶ ἀφηρημένη ἀποτίμηση τῆς ὅλης στάσης τοῦ μαθητῆ ''μὲ βάση τὸ θυμικό''. Πῶς ἄραγε θὰ ἀξιολογεῖται ἕνας μαθητὴς ὅταν θὰ ἀποστασιοποιεῖται ἢ θὰ ἀρνεῖται γιὰ λόγους συνειδησιακοὺς καὶ θρησκευτικοὺς νὰ συμμετάσχει στὴν ἐκπαιδευτικὴ πράξη; 

Τὸ ἀξιακὸ σύστημα, ὅπως συνταγματικὰ ἐξάλλου ἔχει ὁριστεῖ, συντρίβεται στὸ ὄνομα μιὰ νέας ἀλλόκοτης ὑποκειμενικῆς ἠθικῆς της ἀνηθικότητας: τὸ Ὑπουργεῖο ἀπὸ  τὴ μία στέλνει ὁδηγίες προκειμένου νὰ μὴν ἔχουν οἱ ἀποκριάτικες στολὲς τῶν μαθητῶν σεξουαλικὰ ὑπονοούμενα, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη εἰσάγει μαθήματα ἐξοικείωσης τῶν μαθητῶν μὲ τὴ διαστροφὴ τῆς ὁμοφυλοφιλίας. 

Τὸ ἐγχώριο ''φιλελεύθερο''  λόμπι προσπαθεῖ νὰ καταλάβει καίρια πόστα σὲ πανεπιστήμια, Ὑπουργεῖα, διοικήσεις, φορεῖς, ὀργανώσεις, ἀκόμα καὶ στὸν χῶρο τῆς ἐκκλησίας,   καὶ  νὰ ἀλλοιώσει μὲ ψηφίσματα καὶ νομοθετήματα τὴν οὐσία τῶν συνταγματικῶν  δικαιωμάτων τῶν Ἑλλήνων καθὼς καὶ τὴν ὀντολογικὰ θεμελιωμένη κοσμοθεωρία τους.

Ἡ μετανεωτερικότητα ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν πατερικὴ ''πλάτυνση'', δηλαδὴ τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὸ ''ἐγώ'', τὴν ''ἀπώλεια τῆς ψυχῆς'' γιὰ τὴν ὁποία μίλησε ὁ Χριστός, σὲ μιὰ πνιγηρὴ σμίκρυνση τοῦ ἀνθρώπου, καὶ τελικὰ στὴν κατάποσή του ἀπὸ τὸ ''ἐγώ'' του. Ὁ ἀπόλυτα ψυχικὸς ἄνθρωπος αὐτονομεῖται, δηλαδὴ βρίσκει τὴ ''νομὴ'' ἐντός του, τρέφει τὸ ''εἶναι'' του μὲ τὸ ἴδιο του τὸ ''εἶναι''. Ἡ τελικὴ ἀναπόδραστη κατάληξη: ὁ ἄνθρωπος θὰ ''αὐτοκαταναλωθεῖ'', θὰ ἀρρωστήσει ψυχικὰ καὶ σωματικά, θεωρώντας τὴν καταστροφὴ του λύτρωση καὶ τὴν λύτρωση καταστροφή του.

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό

#more

Πριν λίγους μήνες ένας Μητροπολίτης από τη Βόρεια Ελλάδα, βλέποντας τον πνευματικό κίνδυνο που υπάρχει από την εφαρμογή του πολυθρησκειακού συνονθυλεύματος που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο από το Υπουργείο Παιδείας για να εισαχθεί στα σχολεία ως νέα θρησκευτική διδασκαλία των μαθητών, διατύπωσε με ελάχιστες λέξεις, γεμάτες όμως από παιδαγωγική σοφία, μια μεγάλη αλήθεια: «Θέλουν μαζί με τον Χριστό να βάλουμε και όλους τους ψευδοθεούς, τον Αλλάχ, τον Βούδα και τον Βισνού, οι οποίοι είναι είδωλα».

Η θεώρηση των θεών των θρησκειών ως είδωλα, σε σχέση με την εξ Αποκαλύψεως πίστη στον Ιησού Χριστό, αποτελεί αγιογραφική διδασκαλία.Ο Απ. Παύλος,  σαφώς απορρίπτει την ύπαρξη άλλων θεών, πέραν τουαληθινού, θεωρώνταςότι, για τους Χριστιανούς, οι οποιοιδήποτε έτεροι θεοί αποτελούν είδωλα: «ουδέν είδωλον εν κόσμω και ότι ουδείς Θεός έτερος ει μη Είς». Την ίδια αλήθεια ευαγγελίζεται και ο Απ. Ιωάννης ο Θεολόγος, τονίζοντας ότι:«είδαμεν ότι ο υιός του Θεού ήκει και δέδωκεν ημίν διάνοιαν ίνα γινώσκωμεν τον αληθινόν. Και εσμέν εν τω αληθινώ, εν τω Υιώ αυτού Ιησού Χριστώ. Ούτός εστιν ο αληθινός Θεός και ζωή αιώνιος. Τεκνία φυλάξατε εαυτούς από των ειδώλων».

Ο Μέγας Αθανάσιος, επίσης, στον «Κατά Ειδώλων» λόγο του αναφέρει για τους Χριστιανούς που αναζητούν την αλήθεια στις θρησκείες ότι είναι «άνθρωποι παράφρονες», που εγκαταλείπουν την προς τον αληθινό Θεό «γνώσιν και ευσέβειαν». Στον «Περί Ενανθρωπήσεως» Λόγο του, επίσης, θεωρεί τις θρησκείες πλάνη και ειδωλολατρική δεισιδαιμονία, τονίζοντας ότι «εκ κακίας οι άνθρωποι την προς τα είδωλα θρησκείαν επινόησαν». Οι θρησκείες των ειδώλων, με τις οποίες δέχονται ορισμένοι σήμερα να συμφύρουν και να εξισώνουν την αλήθεια της ορθόδοξης πίστης, αποτελούν αποκυήματα της ανθρώπινης επινόησης ή φαντασίας. Σε καμιά περίπτωση και για κανένα λόγο, επομένως, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, ως Εκκλησία Χριστού, δεν μπορεί να υιοθετήσει και να εγκρίνει, ως παιδαγωγούσα διδασκαλία,μια διδασκαλία πολυθρησκειακή, μέσω της οποίας οι ορθόδοξοι μαθητές αναπτύσσουν θρησκευτική συνείδηση διαφορετική από εκείνη της πίστεώς τους,διότι αυτό σημαίνει ότι εγκρίνει να διδάσκονται τα μικρά μέλη της στο σχολείο, εκτός ή μαζί με τον Χριστό,ισότιμα και ισάξια και τα είδωλα, με άμεσο τον κίνδυνο του θρησκευτικού συγκρητισμού και της σύγχυσης. Αυτό δεν σημαίνει ότιαρνούμαστε να μάθουν τα παιδιά στοιχεία από τις Θρησκείες, διότι πάντοτε τα παιδιά στο ελληνικό σχολείο, ανάλογα με το πνευματικό τους επίπεδο και τη δεκτική τους ικανότητα, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, διδάσκονταν και τις θρησκείες. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι, έως τώρα,στο σχολείο οι θρησκείες διδάσκονταν κυρίως στο Λύκειο και μάλιστα ως πληροφορίες,ενώ με τα νέα Προγράμματα Σπουδών (ΠΣ) τα παιδιά προβλέπεται να διδάσκονται τις θρησκείες από το Δημοτικό, όχι ως πληροφορίες,πλέον, αλλά ως αλήθειες ισότιμες και ισάξιες με τις αλήθειες της πίστηςτους και μάλιστα με βιωματικό τρόπο. Το πρόβλημα επομένως των νέων ΠΣ,το οποίο αλλάζει εκ βάθρων τον ορθόδοξο προσανατολισμό του μαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ), δεν είναι, αν οι μαθητές  μαθαίνουν περισσότερα ή λιγότερα στοιχεία για τις θρησκείες, αλλά ο τρόπος και ο σκοπός  που μαθαίνουν γι’ αυτές.  

Έως τώρα, ο σκοπός του ΜτΘ ήταν να καλλιεργούν και να αναπτύσσουν οι μαθητές την ορθόδοξη πίστη και συνείδηση και,ταυτόχρονα,να λαμβάνουνκαι να γνωρίζουν κάποιες πληροφορίες από τις χριστιανικές ομολογίες και τις θρησκείες, που δεν επηρέαζαν όμως την οντολογία της θρησκευτικής τους ταυτότητα. Με την εφαρμογή του νέου πολυθρησκειακούΠΣ, ο λόγος και ο σκοπός του μαθήματος είναι να αποκτούν πολυφωνική και πολυθρησκειακή συνείδηση, δηλαδή μια πολλαπλή θρησκευτική ταυτότητα. Τα νέα ΠΣ, που δεν είναι γνωστό αν έχουν μελετηθεί στο σύνολό τους από την πλευρά της Εκκλησίας, αναφέρουν, συγκεκριμένα, τον τρόπο και τον σκοπό της νέας πολυθρησκειακής ή πολυθεϊστικής διδασκαλίας, που όντως είναι αποκαλυπτικός, συστήνοντας μάλιστα την αποφυγή της Ορθόδοξης και την προώθηση της πολυθρησκειακής διδασκαλίας:Για όσους ενδιαφέρονται να πάρουν μια γεύση, παραθέτουμε κατά λέξη κάποιες από τις οδηγίες των νέων ΠΣ: «Ένα ΜτΘ, το οποίο περιορίζει τη γνώση των μαθητών αποκλειστικά και μόνο στη δική τους θρησκευτική παράδοση έχει πλέον φτάσει στα όριά του». Στη θέση του προτείνεται διευρυμένη γνώση “γύρω από τις θρησκείες” αλλά και «τις θρησκευτικές και μη θρησκευτικές κοσμοθεωρήσεις που νοηματοδοτούν τον ανθρώπινο βίο». «Ο θρησκευτικός γραμματισμός… στοχεύει στην κριτική ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των μαθητών με τις γνώσεις, τις αξίες και τις στάσεις ζωής που παρέχει για τις θρησκείες και από τις θρησκείες». «Οι μαθητές προσκαλούνται σε μια υπαρξιακή συνομιλία με το  περιεχόμενο όλων των Βασικών Θεμάτων της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης και στην εύρεση προσωπικού νοήματος». «Οι Επάρκειες καταγράφουν τις ικανότητες, δεξιότητες, στάσεις, αξίες και διαθέσεις, που αναμένεται να αναπτύξουν οι μαθητές σε κάθε κύκλο ή τάξη, καθώς εξελίσσεται η θρησκευτική τους εκπαίδευση, που αναφέρονται σε όλες τις πλευρές της προσωπικότητας, επιχειρώντας να συμπεριλάβουν, όχι μόνον τις ορατές και ρητές αλλαγές που βιώνουν οι μαθητές, αλλά και τις αθέατες και υπόρρητες». «Το ΜτΘ συνδυάζει την πρόσκτηση γνώσεων με τη βιωματική προσέγγισή τους προς όφελος της ολόπλευρης ανάπτυξης των μαθητών». «Ως προς τις γνώσεις, ελέγχεται η δυνατότητα των μαθητών, όχι απλώς να τις αναπαράγουν, αλλά κυρίως να τις συσχετίζουν, να τις ερμηνεύουν, να τις κρίνουν, να τις εφαρμόζουν, να τις χρησιμοποιούν με κριτήρια και να εμπνέονται από αυτές». «Τα περιεχόμενα τίθενται με τρόπο που απαιτεί την ολιστική εμπλοκήτου εαυτού του μαθητή στη μαθησιακή διεργασία… Δημιουργούνται όροι για εμπειρίες μάθησης. Πρόκειται για εμπειρίες, οι οποίες δεν περιορίζονται σε μιαν απλή δραστηριότητα του μαθητή αλλά έχουν προσωπικό νόημα και ενισχύουν τη βαθύτερη σύνδεση του εαυτού με το θρησκευτικό γνωστικό αντικείμενο». «Σε αυτή τη νέα προοπτική του, το ΠΣ επιτρέπει στο ΜτΘ να υπηρετήσει τη μετάβαση του μαθητή, από το γράμμα στο πνεύμα των θρησκειών, δηλαδή, στο υπαρξιακό, λατρευτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό αξιακό τους αντίκρισμα». Ακόμη, γίνεται λόγος για «την πνευματική και υπαρξιακή αλήθεια που κομίζουν οι θρησκείες», καθώς και για «μία κριτική ανάπτυξη της θρησκευτικής τους συνείδησηςμε γνώσεις, αξίες και στάσεις (που το ΜτΘ) παρέχει για τις θρησκείες».

Συμπερασματικά και με βάση τα παραπάνω, είναι σαφές ότι τα νέα πολυθρησκειακά Προγράμματα, που μπορεί να εγκρίνει ή να μην εγκρίνει η Ιερά Σύνοδος, δεν είναι καθόλου αθώα, όπως θέλουν να τα εμφανίζουν ορισμένοι, αλλά άκρως επικίνδυνα και ακατάλληλα για ορθόδοξους μαθητές, όπως τα είχε χαρακτηρίσει ο Μακαριώτατος τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Πηγή: Ακτίνες

Ἡ ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας ὅτι ἀπό τό σχολικό ἔτος 2017-18 καί ἑξῆς δέν θά παρέχεται στούς μαθητές βιβλίο τοῦ Μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν, ἀλλά μόνο ἕνας πανθρησκειακός «Φάκελος» τοῦ μαθητῆ δημιουργεῖ δικαιολογημένα ἀντιδράσεις.

Ὁ μακαριστός προηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους ἀρχιμανδρίτης  π. Γεώργιος Γρηγοριάτης – Καψάνης[1] ἀναφέρει σχετικά σέ κείμενό του :

«Τό νέο μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν δέν ἔχει πιά Ὀρθόδοξο Χριστιανικό χαρακτήρα, δέν βοηθᾶ τούς μαθητές νά γνωρίσουν τήν Χριστιανική τους πίστη, δέν οἰκοδομεῖ τήν θρησκευτική, τήν ἐθνική καί τήν πολιτισμική ταυτότητα τῶν Ἑλληνοπαίδων.

Θεολόγοι καί ἄλλοι ἐπιστήμονες, πού ἐκπροσωποῦν θεολογικούς καί ἐκπαιδευτικούς φορεῖς, ὅπως ἡ Πανελλήνια Ἕνωση Θεολόγων (Π.Ε.Θ.), ἀγωνιοῦν καί διαμαρτύρονται ἐπί δεκαετίες τόσο γιά τήν ἐνδεχόμενη κατάργηση τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν στήν δημόσια ἐκπαίδευση ὅσο καί γιά τήν μετατροπή του σέ θρησκειολογικό.

Εἶναι προφανές ὅτι οἱ ἀρχιτέκτονες τοῦ νέου Προγράμματος Σπουδῶν ἔχουν κατά νοῦ νά ἀποδοκιμάσουν ὅ,τι δέν πρόλαβαν νά γκρεμίσουν οἱ Βαυαροί τῆς Ἀντιβασιλείας τοῦ Ὄθωνος.

Μέ τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν, εἰς πεῖσμα τῆς ἀνάγκης γιά μία Ὀρθόδοξη διδαχή μέ τά «ἀγαθά τῆς ρωμαίικης παραδόσεώς μας», ἐπιβάλλεται ἕνας σύγχρονος βαρλααμιτισμός, πού εἰσχωρεῖ βάναυσα στά σπλάγχνα τοῦ Γένους. Ἡ οὐμανιστική παιδεία, μέ μορφή διαφορετική ἀπό ἐκείνη τοῦ παλαιοῦ βαρλααμιτισμοῦ, μέ τά χαρακτηριστικά τοῦ πανθρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ, εἰσβάλλει στά σχολεῖα, γιά νά ἀκυρώσει τήν Παιδεία τοῦ Γένους. Ἐπιχειρεῖται νά ἀποκοποῦν τά παιδιά ἀπό τίς ζωογόνες ρίζες τῆς πατροπαραδότου Ὀρθοδόξου Πίστεως, πού καθιστᾶ τούς ἀνθρώπους Σῶμα Χριστοῦ, Ἐκκλησία Χριστοῦ, «κοινωνούς θείας φύσεως»[2] , καί νά ἀφομοιωθοῦν στήν χοάνη μιᾶς οὐμανιστικῆς θρησκευτικότητος, πού δέν ἐλευθερώνει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἁμαρτία καί τόν θάνατο, δέν τόν ὁδηγεῖ στόν ἁγιασμό καί τήν θέωση, ἀλλά, τοὐναντίον, τόν προετοιμάζει, γιά νά ἀποδεχθεῖ τήν δαιμονική Πανθρησκεία.

Αὐτός ὁ ἰδιότυπος νεοβαρλααμιτισμός ἐπιβάλλεται ἀπό μιά μερίδα θεολόγων, ὅπως ὁ ἐκσυγχρονιστικός καί οἰκουμενιστικός σύνδεσμος θεολόγων «Ὁ Καιρός», οἱ ὁποῖοι δείχνουν πώς ἐχθρεύονται τήν ἡσυχαστική θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τήν μαρτυρική Ὀρθοδοξία τῶν Νεομαρτύρων, τήν ἀσκητική παιδεία τῶν Κολλυβάδων, τήν ἁπλοϊκή πίστη τῶν ἀγωνιστῶν τῆς Παλιγγενεσίας τοῦ 1821. Οἱ θεολόγοι αὐτοί δέν κατανοοῦν ὅτι ἀντιστρατεύονται τόν λόγο τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων, ὁ ὁποῖος δέν ἀναγνωρίζει ἄλλες ὁδούς σωτηρίας πλήν τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ[3] . Δέν κατανοοῦν ἑπομένως ὅτι, στερώντας ἀπό τά Ὀρθόδοξα Ἑλληνόπουλα τήν ἀναγκαία γι' αὐτά Ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική παιδεία καί ἐπιβάλλοντας τήν δημόσια πολυθρησκειακή θρησκευτική ἐκπαίδευση, φανερώνουν τήν κρίση θεολογίας καί πιό πολύ τήν κρίση πίστεως, στήν ὁποία βρίσκονται, γιά νά θυμηθοῦμε τόν σχετικό λόγο τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ. Διερωτᾶται κανείς, ἐάν μπορεῖ οἱ θεολόγοι αὐτοί νά θεωροῦνται μέλη τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅταν ἐν τοῖς πράγμασι ὑπονομεύουν τό διδακτικό της ἔργο στίς εὐαίσθητες ἀκόμη ψυχές τῶν μαθητῶν. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι δέν μποροῦν νά εἶναι ἐντός τοῦ περιβόλου τῆς Ἐκκλησίας, δέν μποροῦν νά εἶναι μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἐφ' ὅσον τό ὑποσκάπτουν.

Οἱ ἐμπνευστές τοῦ νέου Προγράμματος Σπουδῶν φαίνεται νά πιστεύουν ὅτι ὁ λαός μας δέν χρειάζεται τόν Χριστό στήν Παιδεία, ἀλλά ὅτι ἔφθασε ἡ ὥρα νά ζητήσει ἀπό τόν Χριστό νά «ἀπέλθη τῶν ὁρίων αὐτῶν». Ὅμως, πρίν ἀπό ἐμᾶς, ἄλλοι λαοί, τῶν ὁποίων τίς ἀρχές διδασκαλίας τοῦ θρησκευτικοῦ μαθήματος πασχίζουμε νά ἀντιγράφουμε, εἶχαν διώξει τόν Χριστό ἀπό τήν παιδεία τους καί ἔζησαν τίς συνέπειες τῆς ἀπομακρύνσεώς Του. «Τό σχολεῖον τῆς Εὐρώπης ἔχει ἀποχωρισθῆ ἀπό τήν πίστιν εἰς τόν Θεόν. Εἰς αὐτό ἔγκειται ἡ μεταστροφή της εἰς δηλητηριάστριαν, εἰς αὐτό καί ὁ θάνατος τῆς εὐρωπαϊκῆς ἀνθρωπότητος», εἶπε μέ κάθε εἰλικρίνεια ὁ βαθύς γνώστης τῆς εὐρωπαϊκῆς κουλτούρας, ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, ὁ ὁποῖος ἔζησε στό ἴδιο του τό σῶμα τήν βαρβαρότητα τῆς ἀποχριστιανοποιημένης Εὐρώπης, ὅταν ἦταν αἰχμάλωτος τῶν Ναζί στά στρατόπεδα τοῦ Νταχάου.

Ὁ σύγχρονος νεοελληνικός οὐμανισμός ἐπιβάλλει στούς Νεοέλληνες νά διώξουν ἀπό τήν δημόσια θρησκευτική ἐκπαίδευση τόν Χριστό τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως καί νά δεχθοῦν τήν νεοεποχίτικη πολυθρησκευτική θρησκευτική παιδεία, τήν παιδεία τῆς Πανθρησκείας. Ἐλπίζουμε ὅτι ὁ λαός μας δέν θά ὑποκύψει στίς ἐπιλογές μιᾶς μειοψηφίας θεολόγων καί διαμορφωτῶν τῆς δημόσιας παιδείας, ἀλλά θαρραλέα θά ζητήσει ἀπό τούς ἁρμοδίους παράγοντες τῆς Πολιτείας νά ἐπανεξετάσουν τό θέμα, νά τό θέσουν σέ ἕνα οὐσιαστικό δημοψήφισμα, ἀφοῦ ἀκουσθοῦν καί οἱ Ὀρθόδοξες καί οἱ πανθρησκευτικές προτάσεις, γιά νά ἐπιλέξει μόνος του, ἄν ἀκόμη θέλει τόν Χριστό στήν Παιδεία ἤ ἄν ἐπιθυμεῖ τήν ἀποχριστιανοποίησή της.

Γιά μιά ἀκόμη φορά τό ἴδιο δίλημμα ὀρθώνεται μπροστά μας. Οὐμανιστική ἤ θεανθρωποκεντρική παιδεία; Συσχηματισμός μέ τόν κόσμο ἐν ὀνόματι μιᾶς δῆθεν προσαρμογῆς στά νέα κοινωνικά δεδομένα ἤ προσήλωση στήν πάντοτε καινή καί οὐδέποτε ἐκκοσμικευμένη παιδαγωγική τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Παιδαγωγοῦ, ὁ ὁποῖος μᾶς κάνει δικό Του Σῶμα, Ἐκκλησία Του, αὐθεντική εἰκόνα Του;

Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ἴδρυε σχολεῖα, γιά νά ὁδηγεῖται δι' αὐτῶν ὁ λαός σέ θεογνωσία, ὄχι σέ στείρα ἐγκυκλοπαιδική γνῶση. Ἡ γνωσιολογία, ἡ ὁποία χαρακτηρίζει τό φρόνημα καί διέπει τά κηρύγματα τοῦ ἐνθαποστόλου ἁγίου Κοσμᾶ, δέν εἶναι ἡ γνωσιολογία τῶν ἐγκυκλοπαιδιστῶν, τῶν εὐρωπαίων καί Ἑλλήνων διαφωτιστῶν τοῦ 18^ου αἰῶνος, τῶν Βαυαρῶν ἀρχιτεκτόνων τῆς νεωτέρας παιδείας τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους. Ἡ γνωσιολογία του εἶναι εὐθυγραμμισμένη μέ ἐκείνη τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων μέχρι τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.

Πιστεύουμε ὅτι οἱ ἐκτιμήσεις μας γιά τήν βούληση τοῦ Ὀρθοδόξου ἑλληνικοῦ λαοῦ στό θέμα τῆς θρησκευτικῆς παιδείας εἶναι ὀρθές καί ὁ λαός μας, ἄν ἐρωτηθεῖ, θά προτίμησει νά μείνει πιστός στήν παρακαταθήκη τῶν πατέρων του καί δέν θά ἀποδεχθεῖ ἕνα πανθρησκευτικό μάθημα γιά τά παιδιά του. Θά προτιμήσει νά καταργηθεῖ τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, παρά νά ἐκπέσει σέ μία ἀντίχριστη θρησκευτική ἀγωγή! Θά ἦταν προτιμότερο γι' αὐτόν νά καταργηθεῖ τό μάθημα καί νά προσφέρει μία Ὀρθόδοξη παιδεία στά παιδιά του ἔξω ἀπό τό δημόσιο σχολεῖο, παρά νά ἀποδεχθεῖ μία δημόσια μύηση στήν ἐπερχόμενη Πανθρησκεία.

Ἐάν παρά ταῦτα ὁ λαός μας ἐνσυνείδητα προτιμήσει νά ἀπομακρύνει τόν Χριστό ἀπό τήν δημόσια παιδεία, θά εἶναι μοιραία ἐκεῖνος ὑπεύθυνος τῆς ἐπιλογῆς του. Ὁ Χριστός, ὅπως μαρτυρεῖται στό Ἱερό Εὐαγγέλιο, δέν ἐκβιάζει κανένα. Εἶναι Θεός της ἐλευθερίας. «Κρούει τήν θύραν» καί περιμένει νά τόν δεχθοῦμε. Ἀλλά καί ἀπομακρύνεται, ὅταν ἐμεῖς δέν τόν δεχόμαστε. Μόνον ἄς γνωρίζουμε ὅτι τό τίμημα τῆς ἀπουσίας τοῦ Χριστοῦ ἀπό τήν ζωή μας θά εἶναι βαρύ, θά εἶναι ὁ ὄλεθρος. Ὅπως λέγει ὁ προφητικός λόγος : «ὅτι ἰδού οἱ μακρύνοντες ἑαυτούς ἀπό σοῦ ἀπολοῦνται»[4] . Καί ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Νικόλαος Ἀχρίδος : «Ὁ Χριστός ἀπεμακρύνθη ἀπό τήν Εὐρώπην, ὅπως κάποτε ἀπό τήν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν, ὅταν οἱ Γαδαρηνοί τό ἐζήτησαν. Μόλις ὅμως Αὐτόςἔφυγεν, ἦλθε πόλεμος, ὀργή, τρόμος καί φρίκη, κατάρρευσις, καταστροφή»[5].

Ἡ παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ τῆς Πανθρησκείας, τήν ὁποία νομιμοποίησε ἡ ψευδοσύνοδος τῆς Κρήτης, εἰσάγεται τώρα καί στά σχολεῖα. Ἡ ἀμέλεια καί ἀδιαφορία τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος νά καταδικάσει τόν Οἰκουμενισμό καί νά ἀποφασίσει τήν ἀποχώρησή της ἀπό τό λεγόμενο «Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν», δηλ. τῶν αἱρέσεων, εἶχε τόν πρῶτο πικρό καρπό της. Τό νά καταργηθεῖ τό ὁμολογιακό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, ἡ ὀρθόδοξη διαπαιδαγώγηση τῶν Ἑλληνοπαίδων, καί νά εἰσαχθεῖ ἡ οἰκουμενιστικὴ θρησκειολογία. Ὅταν στίς περισσότερες Μητροπόλεις καί ἐνορίες δέν ἀκούγεται τίποτε ἐναντίον τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί τῶν διαθρησκειακῶν συναντήσεων, ὅταν οικουμενιστές Πατριάρχες καί Ἐπίσκοποι προσφέρουν ὡς δῶρο τό «ἱερό» κοράνιο καί συμπροσεύχονται μέ τούς αἱρετικούς καί τούς ἀλλοθρήσκους, ὅταν στίς Θεολογικές Σχολές, μέ τήν συνηγορία καί Ἐπισκόπων, εἰσάγεται ἡ διδασκαλία τοῦ Ἰσλάμ, ὅταν οἱ πρωτεργάτες τῆς μετατροπῆς τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν σέ θρησκειολογία συνεργάζονται μέ τήν Ἱερά Σύνοδο καί πολλές Μητροπόλεις, ἡ εὐθύνη δέν βαρύνει μόνο τόν ἄθεο Ὑπουργό Παιδείας καί τήν ἄθεη κυβέρνηση, ἀλλά καί ὅσους ἐκκλησιαστικούς ἡγέτες μέχρι σήμερα δέν ἀντιδροῦσαν, ἀλλά ἐνεθάρρυναν πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση τά πράγματα[6] .

Τά νέα Προγράμματα Σπουδῶν, τά ὁποία ἀποτελοῦν ἀπομίμηση τῆς νεοβουδιστικῆς κίνησης Arigatou, ἀποδεικνύουν τήν ρατσιστική κακομεταχείριση τῆς Μητέρας τοῦ Γένους Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, καί τήν προνομιακή μεταχείριση στήν ἐκπαίδευση τῶν Παπικῶν, τῶν Ἑβραίων καί τῶν Μουσουλμάνων, ὅπως ἐπιθυμοῦν οἱ διευθύνοντες τά τοῦ Οἰκουμενισμοῦ[7] .

Δυστυχῶς, προβλέπουμε ὅτι δέν εἶναι μακρυά ὁ καιρός, πού στούς Ὀρθοδόξους Ἱερούς Ναούς τῆς χώρας μας θά γίνει ὅ,τι γίνεται τώρα καί στά σχολεῖα. Θά γεμίσουν ἀπό Παπικούς, Προτεστάντες, Μονοφυσίτες, κληρικούς καί λαϊκούς, γιατί ὄχι καί ἀπό Ἑβραίους, Μουσουλμάνους, Βουδιστές καί ἄλλους. Ἡ ψευδοσύνοδος τῆς Κρήτης ἔκανε τό πρῶτο βῆμα πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση.

Συνοψίζοντας τά ἀνωτέρω, διαμαρτυρόμαστε σέ ὅλους τούς τόνους καί πρός κάθε κατεύθυνση γιά τό ὅτι μέ τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν ἐξισώνεται ὁ Χριστός μέ τόν Μωάμεθ, τόν Βούδα, τόν Κομφούκιο καί ἡ ἐν Χριστῶ ζωή μέ τήν θρησκευτικότητα τῶν ἄλλων θρησκειῶν, δηλ. διδάσκεται στά παιδιά ὅτι σωτηρία ὑπάρχει καί στίς ἄλλες θρησκεῖες. Ὅσοι τό πράττουν, κηρύσσουν «ἕτερον εὐαγγέλιον»[8] , «εὐαγγέλιο» πλάνης, μέ τό ὁποῖο δέν μποροῦμε νά συμφωνήσουμε. Ἐκφράζουμε τήν ἐλπίδα ὅτι ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός θά κάνει τό θαῦμα του καί δέν θά ἐπιτρέψει νά ἐξισώνεται στίς ψυχές τῶν Ὀρθοδόξων μαθητῶν ἡ Ἀλήθεια μέ τό ψεῦδος, διότι τό σοβαρό αὐτό πλῆγμα τῆς δαιμονικῆς «Νέας Ἐποχῆς» στό σῶμα τοῦ εὐλογημένου Ὀρθοδόξου λαοῦ μας θά ἀποτελέσει ἀσυγχώρητο λάθος τῆς γενεάς μας, ἡ ὁποία καί θά πληρώσει τό βαρύ τίμημα αὐτῆς τῆς ἀποστασίας.

[1] ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ, «Ὀδηγός πρός τήν Πανθρησκεία τό νέο πρόγραμμα σπουδῶν γιά τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν», ἐν περιοδικῷ Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος, ἐτήσια ἔκδοσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, περίοδος Β΄, ἔτος 2012, ἀριθμ. 37, σσ. 5-18. 

[2] Β΄ Πέτρ. 1, 4.

[3] Πράξ. 4, 12.

[4] Ψαλμ. 72, 27.

[5] ΟΣΙΟΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ ΠΟΠΟΒΙΤΣ, Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καί ὁ Οἰκουμενισμός, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/κη 1974, σ. 252.

[6] ΣΥΝΑΞΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΟΝΑΧΩΝ, Ἀνοικτή Ἐπιστολή-Ὁμολογία γιά τή «Σύνοδο» τῆς Κρήτης, Σεπτέμβριος 2016, http://www.impantokratoros.gr/4BC6693D.el.aspx

[7] ΣΕΒ. ΜΗΤΡ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ, Τό νέο πρόγραμμα στά θρησκευτικά τῶν Ὀρθοδόξων μαθητῶν καί ἡ νεοβουδιστική κίνησις ARIGATOU, 28-9-2016, https://www.imp.gr/home-4/anakoino8enta-deltia-typoy/anakoino8enta-deltia-typoy-2016/54--ανακοινωθέντα-δελτία-τύπου-2016/1096-το-νεο-προγραμμα-στα-θρησκευτικα-των-ορθοδοξων-μαθητων-και-η-νεοβουδιστικη-κινησισ-arigatou.html

[8] Γαλ. 1, 6.

Πηγή: Ακτίνες

Καταρχὰς, κ. Καραχάλιο(ε), θὰ θέλαμε νὰ γνωρίζουμε ἀπὸ ποιὸ μέρος τῆς Ἑλλάδος κατάγεστε.

Χαίρετε! Πρῶτα ἀπ’ ὅλα θὰ ἤθελα νὰ σᾶς εὐχαριστήσω γιὰ τὴν ἰδιαίτερη τιμὴ πού μοῦ κάνετε νὰ μοιραστῶ τὶς ἐμπειρίες μου στὴν Πολεμική μας Ἀεροπορία μαζί σας. Θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε, πρὶν συνεχίσουμε, νὰ μὲ λέτε μὲ τὸ ὄνομά μου, Μανώλη, μιᾶς καὶ ἡ συζήτηση ποὺ θὰ ἔχουμε θέλω νὰ εἶναι σὲ ἁπλό, σεμνὸ καὶ προσωπικὸ ἐπίπεδο.

Γεννήθηκα καὶ μεγάλωσα στὰ Χανιά τῆς Κρήτης στὶς 2 Ἰανουαρίου 1978. Θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω ὅτι εἶμαι τὸ τέταρτο παιδὶ τῆς οἰκογενείας μου καὶ, ἐνῷ ἔχασα τὸν Πατέρα μου μόλις ἕναν χρόνο μετὰ τὴ γέννησή μου, ἡ ἡρωίδα Μητέρα μου κατάφερε νὰ μᾶς ἀναθρέψει μὲ τὶς καλύτερες ἀρχές.

Τὸ ὅτι γίνατε πιλότος ἀποτελεῖ παιδικό σας ὄνειρο ἢ ἁπλῶς ἦταν μιὰ ἐπιλογὴ ἐπαγγελματικῆς ἀποκατάστασης; Μιλῆστε μας γιὰ αὐτό.

Δὲν μπορῶ νὰ διανοηθῶ κάποιον νέο νὰ ἀποφασίσει νὰ γίνει πιλότος τῆς Πολεμικῆς Ἀεροπορίας γιὰ ἐπαγγελματικὴ ἀποκατάσταση. Γιὰ ἐμένα ἦταν καὶ παραμένει τὸ παιδικό μου ὄνειρο, ποὺ, δόξα τῷ Θεῷ, κατάφερα νὰ τὸ κάνω πραγματικότητα. Ἀπὸ μικρὸς θυμᾶμαι τὸν ἑαυτό μου νὰ πετάγομαι τρέχοντας νὰ βγῶ ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι γιὰ νὰ δῶ τὰ Α-7 Corsair, ποὺ πετοῦσαν πάνω ἀπὸ τὴν πόλη καθοδὸν γιὰ προσγείωση στὸ ἀεροδρόμιο τῆς Σούδας. Τὰ θαύμαζα καὶ προσπαθοῦσα ἀκόμα περισσότερο νὰ διαβάσω, γιὰ νὰ περάσω στὴ Σχολὴ Ἰκάρων. Δὲν μποροῦσα νὰ διανοηθῶ τὸν ἑαυτό μου νὰ κάνει κάτι ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ τὸ νὰ πετάω ἀεροπλάνο, γι’ αὐτὸ, παρόλο ποὺ τὴν πρώτη φορὰ ποὺ ἔδωσα πανελλήνιες ἐξετάσεις γιὰ τὴ Σχολὴ Ἰκάρων μὲ ἔκοψαν στὶς ψυχοτεχνικὲς ἐξετάσεις καὶ πῆγα γιὰ ἕνα χρόνο στὸ Πολυτεχνεῖο τῆς Πάτρας στὸ Τμῆμα Μηχανικῶν Ὑπολογιστῶν καὶ Πληροφορικῆς, ἕνα ἀπὸ τὰ καλύτερα τμήματα τῆς Δέσμης, ξαναέδωσα τελικὰ δεύτερη φορὰ καὶ πέρασα 2ος στὴ Σειρά μου τὸ 1996. Τὸ πεῖσμα μου, τὸ πάθος γιὰ τὸ ἀεροπλάνο καὶ τὴν Πολεμική μας Ἀεροπορία μὲ βοήθησαν νὰ προσπαθῶ καὶ νὰ εἶμαι Ἀρχηγὸς Σειρᾶς καὶ τὰ τέσσερα χρόνια καὶ νὰ παραμείνω Ἀρχηγὸς Σχολῆς κατὰ τὸ τέταρτο ἔτος.

Ἀναγνωρισμένα ἀποτελεῖτε ἕναν ἀπὸ τοὺς καλύτερους πιλότους τῆς πολεμικῆς μας ἀεροπορίας. Τί ἦταν αὐτὸ ποὺ σᾶς ἀνέδειξε;

Δὲ νομίζω ὅτι ἔκανα κάτι διαφορετικὸ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ κάνει ὁ κάθε  Ἕλληνας ἀεροπόρος καθημερινὰ στὸ Αἰγαῖο. Ἡ μόνη διαφορὰ εἶναι ὅτι ἐγὼ εἶχα τὴν ἐπιπλέον ἐκπαίδευση καὶ τὶς εὐκαιρίες στὸ F-16 Demo Team. Θεωρῶ τὸν ἑαυτό μου τυχερὸ ποὺ ἔζησα αὐτὴν τὴν ἐμπειρία καὶ γιὰ αὐτὸ προσπάθησα νὰ κάνω ὅ,τι καλύτερο μποροῦσα γιὰ τὴν προβολὴ τῆς Πολεμικῆς μας Ἀεροπορίας.

Δὲν ἔκανα τίποτα παραπάνω ἀπὸ τὸ νὰ εἶμαι ὁ ἑαυτός μου, ταπεινός, σεμνός, ἐπαγγελματίας, προσπαθώντας πάντα μὲ ἀγάπη καὶ μὲ χαμόγελο νὰ ἐπικοινωνῶ μὲ τὸν κόσμο.

Μιλῆστε μας γιὰ τὸ αἴσθημα ἀλλὰ καὶ τὴ θέση εὐθύνης ἔναντι τῆς πατρίδος ἀπὸ τὸ πόστο ποὺ τὴν ὑπηρετεῖτε. Τί εἶναι γιὰ ἐσᾶς ἡ πατρίδα, ἡ Ἑλλάδα; Ποιὸ θεωρεῖτε χρέος σας πρὸς αὐτήν;

Λέω τὴ λέξη Πατρίδα, Ἑλλάδα καὶ δακρύζω ἀπὸ συγκίνηση καὶ περηφάνια. Δὲν εἶναι εὔκολο νὰ περιγράψω τὰ συναισθήματά μου…

Αἰσθάνομαι τὸ χρέος ἀπέναντί της καὶ πεισμώνω, δαγκώνω τὰ χείλη μου καὶ προσπαθῶ ἀκόμα περισσότερο νὰ μὴν τὴν ἀπογοητεύσω, νὰ κάνω περήφανους τοὺς συμπατριῶτες μου καὶ, ἂν χρειαστεῖ, νὰ δώσω καὶ τὴ ζωή μου γιὰ νὰ τὴν ὑπερασπιστῶ.

Συμπληρώνοντας, ὅσον ἀφορᾶ τὸ F-16 Demo Team ΖΕΥΣ, θεώρησα χρέος μου νὰ «Διατηρήσω τὴν Ἑλληνικὴ Φλόγα ἀναμμένη» στὶς ψυχὲς τῶν Ἑλλήνων τὴ δύσκολη περίοδο τοῦ 2010-2013 καὶ νὰ συνεχίσω τὴν παράδοση τῶν ἑλληνικῶν ἀκροβατικῶν σμηνῶν τῆς Πολεμικῆς μας Ἀεροπορίας…

Θὰ θέλαμε νὰ μᾶς ἐνημερώσετε γιὰ τὸ ἐπίπεδο καὶ τὴν κατάρτιση τῶν ἑλλήνων πιλότων σὲ σχέση μὲ τοὺς συναδέλφους σας ἄλλων προηγμένων στρατιωτικὰ κρατῶν, ὅπως οἱ ΗΠΑ, τὸ Ἰσραήλ, ἡ Γερμανία, ἡ Τουρκία κλπ. Ἡ πολεμική μας ἀεροπορία σήμερα, δεδομένου καὶ τῆς οἰκονομικῆς συγκυρίας, θεωρεῖται ὅτι εἶναι ἀξιόμαχη, ἑτοιμοπόλεμη καὶ πὼς μπορεῖ νὰ προασπίσει τὴν ἐδαφικὴ κυριότητα τῆς πατρίδος μας; Ποιὲς εἶναι οἱ ἀπόψεις τῶν ἑταίρων μας στὸ ΝΑΤΟ γιὰ τὴν ἑλληνικὴ πολεμικὴ ἀεροπορία;

Ἡ Πολεμική μας Ἀεροπορία πιστεύω ὅτι ἦταν, εἶναι καὶ θὰ παραμείνει ἀνάμεσα στὶς καλύτερες τοῦ κόσμου, γιατί ἡ καθημερινὴ ἐκπαίδευση τοῦ προσωπικοῦ εἶναι ρεαλιστικὴ καὶ ὑψηλοῦ ἐπιπέδου. Δὲν ἔχουμε τὸ περιθώριο νὰ μὴν εἴμαστε ἕτοιμοι…

Τὰ ἀποτελέσματα ποὺ παρουσιάζονται συχνὰ στὰ μέσα ἐνημέρωσης γιὰ τὶς πρωτιὲς Ἑλλήνων ἀεροπόρων σὲ διεθνεῖς ἀσκήσεις ἐπιβεβαιώνουν τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ σύμμαχοί μας μᾶς σέβονται καὶ πάντα μᾶς ὑπολογίζουν.

Τί αἰσθάνεστε κάθε φορὰ ποὺ συμμετέχετε σὲ κάποια ἐπίδειξη ἢ ἄσκηση;

Κάθε ἄσκηση ἢ ἐπίδειξη εἶναι μιὰ πρόκληση γιὰ μένα.

Πάντα προετοιμάζομαι γιὰ νὰ νικήσω, δίνοντας τὸν καλύτερό μου ἑαυτό, ἐνῷ λέω στοὺς συναδέλφους μου ὅτι “FAILURE IS NOT AN OPTION”…

Πῶς σᾶς ἀντιμετωπίζουν οἱ ξένοι συνάδελφοί σας;

Οἱ ξένοι συνάδελφοι σέβονται τὴν ἐμπειρία μου, ἐνῷ πάντα ἀκούω τὰ καλύτερα λόγια γιὰ τὴ Χώρα μας. Αὐτὸ ποὺ ἀναγνωρίζουν περισσότερο εἶναι ὁ ἐπαγγελματισμὸς καὶ τὸ πάθος μου γιὰ τὰ ἀεροπλάνα καὶ τὶς ἀεροπορικὲς ἐπιδείξεις.

Γνωρίστε μας ἐν συντομίᾳ τὴ σταδιοδρομία σας.

Ὅπως σᾶς ἀνέφερα προηγουμένως, ὁλοκλήρωσα τὶς σπουδές μου στὴ Σχολὴ Ἰκάρων ὡς Ἀρχηγὸς Σειρᾶς καὶ ὁρκίστηκα Ἀξιωματικός τῆς Πολεμικῆς Ἀεροπορίας τὸ 2000. Μετὰ ἀπὸ τὴν προκεχωρημένη καὶ ἐπιχειρησιακὴ ἐκπαίδευση στὰ ἀεροσκάφη Τ-2, ὅπου τελείωσα πρῶτος σὲ βαθμολογίες μεταξὺ τῶν συμμαθητῶν μου, ἐκπαιδεύθηκα στὰ ἀεροσκάφη Α-7, ὅπου καὶ ὑπηρέτησα στὴν 336 Μοίρα, στὸν Ἄραξο, μέχρι τὸν Ἰούλιο τοῦ 2003. Τότε, ὡς Ἀνθυποσμηναγὸς ἀκόμα, πῆγα στὰ νεοαφιχθέντα ἀεροσκάφη F-16 Block 52+, ὅπου μετὰ τὴν ὁλοκλήρωση τῆς ἐκπαίδευσης στὸ Σμῆνος Μετεκπαίδευσης, τοποθετήθηκα στὴν 340 Μοίρα. Ἀπὸ τότε μέχρι τὸν Δεκέμβριο 2013, ὁλοκλήρωσα ὅλων τῶν εἰδῶν τὶς εἰδικὲς ἐκπαιδεύσεις ποὺ εἶναι διαθέσιμη ἡ Μοίρα, μὲ ἀποκορύφωμα τὴν ἐκπαίδευσή μου τὸν Ἰανουάριο τοῦ 2010 στὸ F-16 Demo. Εἶχα τὴν τιμὴ νὰ συμπληρώσω τὴν καριέρα μου στὴν Πολεμικὴ Ἀεροπορία ὡς Β’ Διοικητὴς Σμήνους Μάχης τῆς 340 Μοίρας.

Ἐπιπλέον, τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2012 στὸ Βέλγιο εἶχα τὴν τιμὴ νὰ μὲ ἀνακηρύξουν μέλος τοῦ BOARD OF DIRECTORS τοῦ EUROPEAN AIRSHOW COUNCIL, πρεσβεύοντας τὴ χώρα μας στὸ ἐξωτερικό.

Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο θὰ θέλαμε νὰ σᾶς ρωτήσουμε ἐὰν ἔχετε οἰκογένεια καὶ ἐὰν ναὶ, πῶς ἀντιμετωπίζει τὴν καθημερινότητά σας ἐν πτήσει;

Εἶμαι παντρεμένος μὲ τὴ Μαριάντζελα καὶ ἒχω δυὸ κόρες, τὴ Μαρία- Γεωργία, 10 ἐτῶν, καὶ τὴ Δήμητρα- Μιχαέλα, 8 ἐτῶν.

Ἡ οἰκογένειά μου εἶναι πάντα δίπλα μου, κάνοντας ὑπομονὴ καὶ δείχνοντας κατανόηση γιὰ τὶς ἰδιαίτερες συνθῆκες ἀπασχόλησης, καθὼς πολλὲς φορὲς δὲν ὑπάρχει ὡράριο… ἢ μπορεῖ νὰ αὐξηθοῦν τὰ μέτρα ἑτοιμότητας καὶ νὰ πρέπει νὰ παραμείνω στὴ Μοίρα γιὰ περισσότερες ὧρες…

Νιώθετε ποτὲ αἴσθημα φόβου σὲ ἐπικίνδυνες ἀσκήσεις;

Θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ πῶ ὃτι φόβος δὲν ὑπάρχει στὸ λεξιλόγιο ἑνὸς πολεμιστή.

Ὃλα εἶναι θέμα προετοιμασίας καὶ ἠθικοῦ.

Ὃσο περίπλοκη καὶ ἂν εἶναι μιὰ ἂσκηση, μὲ τὴν ἐμπειρία, τὶς ἱκανότητες καὶ μὲ τὴν ὁμαδικὴ ἐργασία πάντα τὰ καταφέρνουμε…

Ζώντας σήμερα στὴν Ἑλλάδα τῆς κρίσης, τῆς φτώχειας καὶ τῆς ἀνασφάλειας σκεφτήκατε ποτὲ νὰ ἀξιοποιήσετε τὶς πτητικές σας ἱκανότητες σὲ κάποια πολιτικὴ ἀεροπορικὴ ἑταιρεία;

Ἂν μοῦ κάνατε αὐτὴν τὴν ἐρώτηση πρὶν 10 χρόνια, ὃταν δὲν εἶχα παιδιὰ καὶ οἱ συνθῆκες στὴν Ἑλλάδα ἦταν καλύτερες, θὰ σᾶς ἔλεγα ὃτι δὲ θὰ φύγω ποτὲ ἀπὸ τὴν Πολεμική Ἀεροπορία.

Ὡστόσο, μὲ τὰ παρόντα δεδομένα, εἶναι δικαίωμα τοῦ καθενὸς νὰ κάνει τὶς ἐπιλογὲς στὴ ζωή του, γιὰ νὰ βοηθήσει τὴν οἰκογένειά του καί, τὸ σημαντικότερο, νὰ διατηρήσει τὴν ἀξιοπρέπειά του.

Ἀπὸ ποιὰ χαρακτηριστικὰ πρέπει νὰ διέπεται ἕνας νέος ποὺ σκέφτεται νὰ ἐνταχθεῖ στὴν πολεμικὴ ἀεροπορία;

Ἐκτός τῶν αλλων, πρέπει νὰ διακατέχεται ἀπὸ «Ἦθος καὶ Πάθος», δυὸ λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦνται καὶ στὴν ἀγγλική γλώσσα μὲ τὴν ἲδια ἀκριβῶς ἒννοια.

Ἦθος, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ διατηρήσει τὴν ἀξιοπρέπειά του καὶ νὰ εἶναι δίκαιος, καὶ Πάθος, γιὰ νὰ προσπαθεῖ γιὰ τὸ καλύτερο, χωρίς νὰ σταματάει νὰ ὀνειρεύεται.

Τὸ δικό σας μήνυμα;

Κλείνοντας θὰ ἤθελα νὰ πῶ σὲ ὅλους τοὺς νέους “DARE TO DREAM”, «Τολμῆστε νὰ Ὀνειρεύεστε»!

Ναί, τολμῆστε νὰ ὀνειρεύεστε, ἡ ζωὴ εἶναι μπροστά σας, μὴν περιμένετε ἀπὸ τοὺς ἄλλους νὰ κάνουν τὴ ζωὴ σας καλύτερη, κάντε το μόνοι σας.

Μείνετε πιστοὶ στὶς ἀρχές σας, πιστοὶ στὶς Ἑλληνικὲς παραδόσεις μας, πάρτε μιὰ ἀπόφαση στὴ ζωή σας, κάντε ὄνειρα καὶ κάντε τὰ ἀδύνατα δυνατὰ νὰ τὰ πραγματοποιήσετε.

Ὁ κόσμος γύρω μας εἶναι γεμάτος εὐκαιρίες, ἁρπάξτε μιά.

Αὐτὴν τὴν ἐποχὴ ἔχουμε τὸ μεγαλύτερο ἐργαλεῖο γνώσης: τὸ Διαδίκτυο· ἐκμεταλλευτεῖτε το…

Ὡς φυλή εἴμαστε ἱκανοὶ/ ὲς καὶ ἒξυπνοι/ ες, ἀλλὰ δὲ φτάνει μόνο αὐτό…

Προσπαθῆστε γιὰ τὸν δύσκολο δρόμο, πολεμῆστε, ἀγωνιστεῖτε, ὅπως κάνανε καὶ οἱ πατεράδες και οι παπποῦδες μας…

Τέλος, σᾶς παρακαλῶ κλεῖστε τὶς τηλεοράσεις, μὴ χαραμίζετε τὸν χρόνο σας, διαβάστε βιβλία καὶ προσπαθῆστε νὰ μορφώσετε τοὺς ἑαυτούς σας…

Καὶ πάλι σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ μοῦ κάνατε.

Νὰ σᾶς ἔχει ὁ Θεὸς ὅλους καλά.

Εὐχαριστοῦμε πολὺ γιὰ τὰ ὅσα ἐνδιαφέροντα μᾶς εἴπατε καὶ νὰ σᾶς εὐχηθοῦμε νὰ ἔχετε πάντα καλὲς καὶ ἀσφαλεῖς πτήσεις!

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Ο αγωγός EastMed, ένα προτεινόμενο μέσο μεταφοράς αερίου από την ανατολική Μεσόγειο σε νέες αγορές, θα ήταν ένα δαπανηρό και δύσκολο έργο, αλλά είναι εφικτό. Εξετάζονται επίσης ευκολότερες και λιγότερο δαπανηρές λύσεις, αλλά το στοιχείο της ασφαλείας δουλεύει υπέρ του EastMed. Ο EastMed θα επιτρέψει στην Κύπρο, την Ελλάδα και το Ισραήλ να συνεργαστούν, αναπτύσσοντας τους ρόλους τους ως κόμβους σταθερότητας, σε μια ταραχώδη γειτονιά. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ πιθανότατα θα δουν βελτίωση στην ενεργειακή εξάρτηση της Δύσης. Και το Ισραήλ θα έχει την ευκαιρία να βελτιώσει τις σχέσεις του με την ΕΕ, όχι μόνο συμμετέχοντας σε ένα έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, αλλά και βρίσκοντας νέους πελάτες για το δικό του φυσικό αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά. 

Οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο μεταβάλλουν την περιφερειακή δυναμική. Η μεταφορά του αερίου σε νέους εξαγωγικούς προορισμούς, κυρίως στην Ευρώπη, θα είναι περίπλοκη, αλλά εφικτή.

Με αυτή την πρόκληση, η Κύπρος, η Ελλάδα και το Ισραήλ έχουν εσχάτως εντείνει τις επαφές τους. Διεξάγονται τακτικά τριμερείς διασκέψεις κορυφής με τη συμμετοχή του Κυπρίου Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και των Πρωθυπουργών της Ελλάδας και του Ισραήλ, Αλέξη Τσίπρα και Μπέντζαμιν Νετανιάχου. (Τον Απρίλιο του 2017, η Ιταλία προσχώρησε στο κλαμπ, υπογράφοντας σχετική δήλωση στο Τελ Αβίβ).

Η πρώτη τριμερής σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία τον Ιανουάριο του 2016 και η δεύτερη τον Δεκέμβριο του 2016 στην Ιερουσαλήμ. Μία τρίτη πραγματοποιήθηκε μόλις λίγες μέρες πριν στη Θεσσαλονίκη. Κατά την πιο πρόσφατη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες συμφώνησαν να εμβαθύνουν την ενεργειακή τους συνεργασία, διερευνώντας μέσα κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού "EastMed".

Το έργο προβλέπει 1.300 χιλιόμετρα υποθαλάσσιου αγωγού και 600 χιλιόμετρα χερσαίου, από τις πηγές της Ανατολικής Μεσογείου, προς την Κύπρο, από την Κύπρο προς την Κρήτη, από την Κρήτη στην ηπειρωτική Ελλάδα (στην Πελοπόννησο) και από την Πελοπόννησο προς τη Δυτική Ελλάδα. Στη συνέχεια, το σχέδιο είναι να συνδεθεί η Δυτική Ελλάδα με την Ιταλία, ανατολικά του Otranto, μέσω αγωγού ανοικτής θαλάσσης μήκους 207 χιλιομέτρων δια μέσου του ​Ιονίου Πελάγους, του λεγόμενου "Ποσειδώνα".

Με μια πρώτη ματιά, το μεγαλύτερο εμπόδιο για την κατασκευή του αγωγού EastMed - ο οποίος, αν κατασκευαστεί, θα είναι ο μακρύτερος και βαθύτερος υποθαλάσσιος αγωγός παγκοσμίως - είναι η τεχνική του βιωσιμότητα. Οι πρακτικές προκλήσεις αφθονούν.  Προσεγγίζοντας την Κρήτη, για παράδειγμα, υπάρχει μια έκταση περίπου 10 χιλιομέτρων όπου το βάθος είναι αρκετά μεγάλο, πράγμα που θα μπορούσε να προκαλέσει κατασκευαστικά προβλήματα. Ωστόσο, οι εμπλεκόμενες εταιρείες είναι αισιόδοξες, ότι η τεχνολογία θα προχωρήσει αρκετά ώστε να μπορέσει να κατασκευαστεί ο αγωγός.

Η Εταιρεία Προμηθευτών Φυσικού Αερίου (ΔΕΠΑ) της Ελλάδας περιγράφει το έργο ως "τεχνικά εφικτό", σύμφωνα με μελέτες που έχει πραγματοποιήσει. Για να ενισχύσει την υπόθεση της, η ΔΕΠΑ σημειώνει την επιτυχία του αγωγού Medgaz, που βρίσκεται μεταξύ Αλγερίας και Ισπανίας. Ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας Yuval Steinitz προσπάθησε επίσης να μειώσει τους φόβους για τα κατασκευαστικά ζητήματα και υποστηρίζει ότι ο EastMed μπορεί να ολοκληρωθεί μέχρι το 2025.

Ωστόσο, η τεχνική εφικτότητα δεν είναι το μοναδικό θέμα ανησυχίας. Μια άλλη πρόκληση είναι το κόστος, το οποίο προβλέπεται να κυμανθεί μεταξύ 4 και 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου είναι επίσης ανησυχητικές, καθώς θα μπορούσαν να εμποδίσουν τις ιδιωτικές εταιρείες να υποστηρίξουν το έργο παράλληλα με την ΕΕ (η οποία είναι έτοιμη να προσφέρει συγχρηματοδότηση).

Τα εναλλακτικά σενάρια βρίσκονται στο τραπέζι για την αντιμετώπιση αυτών των προβληματισμών. Οι βάσεις Υγροποίησης Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ), είτε στην Κύπρο είτε στο Ισραήλ, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν θεωρητικά, αλλά το απαγορευτικά υψηλό κόστος κατασκευής, δεν τις καθιστά πρώτη επιλογή. Σε πρακτικό επίπεδο, υπάρχουν δύο πραγματικές επιλογές.

Η πρώτη είναι να κατασκευαστεί ένας υποθαλάσσιος αγωγός μήκους 550 χλμ, που ξεκινά από το κοίτασμα Leviathan στα ύδατα του Ισραήλ, διέρχεται από τα κυπριακά ύδατα και φτάνει στη νότια Τουρκία. Το φυσικό αέριο του Ισραήλ θα αποστέλλεται στη συνέχεια από τη νότια Τουρκία στην Ευρώπη, μέσω υφιστάμενων και ίσως και νέων δικτύων αγωγών. Το έργο αυτό εκτιμάται ότι θα κοστίσει το ήμισυ ή ίσως ακόμη και λιγότερο από το ήμισυ του κόστους του EastMed. Ωστόσο, ενόψει της έλλειψης απόφασης για το Κυπριακό, το Ισραήλ διστάζει να προχωρήσει σε συμφωνία με την Τουρκία για το θέμα αυτό.

Η δεύτερη επιλογή είναι να χρησιμοποιηθούν οι ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις ΥΦΑ στην Αίγυπτο. Το αέριο από την ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσε θεωρητικά να παραδίδεται στις δύο αιγυπτιακές εγκαταστάσεις στη Damietta και το Idku, μετατρέποντας την Αίγυπτο σε εξαγωγέα αερίου. Αλλά η πρόσφατη ανακάλυψη του πεδίου Zohr αντιπροσωπεύει έναν άγνωστο παράγοντα. Δεν μπορεί να προβλεφθεί ο τρόπος με τον οποίο αυτό το πεδίο θα επηρεάσει τις ενεργειακές προτεραιότητες της Αιγύπτου και την ισορροπία μεταξύ εγχώριας κατανάλωσης και εξαγωγών. Επίσης, ούτε η κατασκευή νέων αγωγών, ούτε η αναστροφή του υφιστάμενου, που συνδέει το Ισραήλ με τις εγκαταστάσεις αιγυπτιακού υγροποιημένου φυσικού αερίου θα ήταν μια εύκολη διαδικασία.

Εάν το Κυπριακό επιλυθεί σύντομα, η τουρκική επιλογή θα κερδίσει έδαφος. Ωστόσο, οι επανειλημμένες συνομιλίες μεταξύ Αναστασιάδη και του τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί είναι εξαιρετικά απίθανο να οδηγήσουν σε μια σημαντική απόφαση. Εν πάση περιπτώσει, η Τουρκία δεν θα θεωρηθεί αξιόπιστος εταίρος από το Ισραήλ, για όσο διάστημα ο πρόεδρος Tayyip Erdoğan κυριαρχεί στην πολιτική σφαίρα, παρά την προσέγγιση που επιτεύχθηκε το περασμένο καλοκαίρι. Το Ισραήλ έχει επίσης επιφυλάξεις έναντι της Αιγύπτου: ο αυξανόμενος ρόλος της Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα της Αιγύπτου δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Το Ισραήλ έδωσε πάντα μεγάλη σημασία στις πολιτικές και τις παραμέτρους ασφαλείας. Εάν αναπτυχθεί το έργο EastMed, θα βελτιώσει ασφαλώς τις σχέσεις του Ισραήλ με την ΕΕ. Ο αρμόδιος Επίτροπος για τη δράση για το κλίμα και την ενέργεια Miguel Arias Cañete δήλωσε ότι η κατασκευή αυτού του αγωγού θα συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια, ένα δυνητικό αποτέλεσμα το οποίο εξέτασαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Η παραδοσιακή διαίρεση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, όσον αφορά την άποψή τους για τη Μόσχα, μπορεί να λειτουργήσει υπέρ του EastMed. Ενώ η Γερμανία εξετάζει ευνοϊκά το Nord Stream II, ο οποίος θα συμπληρώσει το Nord Stream I στη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα, η ΕΕ θα μπορούσε να δώσει έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια και να ωθήσει (με την υποστήριξη των ΗΠΑ) τον EastMed.

Το Ισραήλ είναι η κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της ενέργειας στην ανατολική Μεσόγειο και οι επιλογές του στο θέμα αυτό θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις, όσον αφορά, τόσο τους στρατηγικούς υπολογισμούς, όσο και τον μακροπρόθεσμο οικονομικό σχεδιασμό. Συνεργαζόμενη με αξιόπιστες δημοκρατικές χώρες, η Ιερουσαλήμ θα μπορέσει να μετριάσει τον κίνδυνο αστάθειας, να εξασφαλίσει πελάτες στην ηπειρωτική Ευρώπη, να ενισχύσει τις σχέσεις της με την ΕΕ και να βελτιώσει την εικόνα της στην Ευρώπη.

Ο Γεώργιος Ν. Τζογόπουλος είναι Λέκτορας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και Επισκέπτης Λέκτορας στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Νίκαιας.

Πηγή: https://besacenter.org , Ινφογνώμων Πολιτικά

Πρόλογος

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ μας είναι από τη φύση της καθολική και ασφαλώς οικουμενική (παγκόσμια). Έχει ανοιχτή την αγκαλιά της σ' όλους τους ανθρώπους, κάθε φυλής και εποχής, και τους καλεί να έρθουν κοντά της. O Χριστός, που είναι ή κεφαλή της, απευθύνει διαχρονικά στον κόσμο το «δεύτε προς με πάντες», ενώ παράλληλα στέλνει τους μαθητές Του να διδάξουν το Ευαγγέλιο της σωτηρίας «εις πάντα τα έθνη».

Αυτή τη συστατική και φυσική ιδιότητα της Εκκλησίας, την οικουμενικότητα-παγκοσμιότητα, τη διεκδικούν σήμερα δυο κινήματα, που εκφράζουν το πνεύμα της εποχής: ό Οικουμενισμός και ή Παγκοσμιοποίηση. Η Παγκοσμιοποίηση προωθείται από ισχυρές πολιτικοοικονομικές δυνάμεις και προβάλλει το μοντέλο μιας ενοποιημένης ανθρωπότητας, ενώ ό Οικουμενισμός δραστηριοποιείται στον θρησκευτικό χώρο, επιδιώκοντας την εκπλήρωση του οράματος ενός ενωμένου Χριστιανισμού και στοχεύοντας τελικά σε μια οικουμενική θρησκεία, μια Πανθρησκεία. Στο τεύχος τούτο επιχειρούμε να σκιαγραφήσουμε το κίνημα του Οικουμενισμού -στο οποίο συμμετέχει και ή Ορθοδοξία-, επειδή αυτό παραμένει άγνωστο στο ευρύτερο πλήρωμα της Εκκλησίας μας και επειδή οι εξελίξεις στους κόλπους του προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό.

Ίσως ν' ακούγεται περίεργα, αλλά είναι γεγονός ότι σήμερα ό Οικουμενισμός απειλεί την οικουμενικότητα της Εκκλησίας μας, γιατί διολισθαίνει όλο και περισσότερο σε συμβιβαστικές-συγκρητιστικές τακτικές, που αναιρούν θεμελιώδεις αρχές της ορθοδόξου πίστεως. Και, ας μην το λησμονούμε, ή ορθή πίστη είναι ή πρώτη και κύρια προϋπόθεση της σωτηρίας του ανθρώπου, σύμφωνα με τη θεόπνευστη αγιοπατερική απόφανση:
«Όστις βούλεται σωθήναι, προ πάντων χρή αυτώ την καθολική κρατήσαι πίστιν, ην ει μη τις σώαν και άμωμον τηρήσειεν, άνευ δισταγμού, εις τον αιώνα απολείται» (Σύμβολο της Πίστεως αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας).

Έτσι, λοιπόν, αν το σωτήριο μήνυμα της Ορθοδοξίας μας χαθεί ανάμεσα στα πλάνα μηνύματα των ετεροδόξων και των αλλοθρήσκων, για χάρη ενός ουτοπικού οικουμενιστικού οράματος, τότε θα χαθεί και η ελπίδα του κόσμου.

Τι είναι ό Οικουμενισμός.

Ο Οικουμενισμός είναι μια κίνηση, που διακηρύσσει ότι έχει ως σκοπό την ενότητα του διαιρεμένου χριστιανικού κόσμου (Ορθοδόξων, Παπικών, Προτεσταντών, κ.ά.). H ιδέα της ενότητας συγκινεί κάθε ευαίσθητη χριστιανική ψυχή και ανταποκρίνεται στους μύχιους πόθους της. Την ιδέα αυτή οικειοποιείται και ό Οικουμενισμός. Άλλα το ενωτικό του όραμα, όραμα κατεξοχήν πνευματικό, το στηρίζει κυρίως πάνω στις ανθρώπινες προσπάθειες και όχι στην ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Μόνο το Άγιο Πνεύμα μπορεί, όταν συναντήσει την ανθρώπινη μετάνοια και ταπείνωση, να κάνει αυτό το όραμα πραγματικότητα. H ποθητή ενότητα, αν και όταν συμβεί, δεν θα είναι παρά ένα θαύμα του Θεού.

Πότε εμφανίστηκε.

Οι ρίζες του Οικουμενισμού πρέπει ν' αναζητηθούν στον προτεσταντικό χώρο, στα μέσα του 19ου αί. Τότε κάποιες χριστιανικές Ομολογίες, βλέποντας τον κόσμο να φεύγει από κοντά τους λόγω της αυξανόμενης θρησκευτικής αδιαφορίας και των οργανωμένων αντιθρησκευτικών κινημάτων, αναγκάστηκαν σε μια συσπείρωση και συνεργασία. Αυτή ή ενωτική δραστηριότητα τους έλαβε οργανωμένη πλέον μορφή, ως Οικουμενική Κίνηση, τον 20ό αι., και κυρίως το 1948, με την ίδρυση στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.), που εδρεύει στη Γενεύη.

Θα πρέπει, βέβαια, να σημειωθεί ότι το Π.Σ.Ε. δεν θα μπορούσε ποτέ να πάρει "οικουμενικό" χαρακτήρα, αλλά θα παρέμενε απλά μια ενδοπροτεσταντική υπόθεση, αν δεν συμμετείχαν και κάποιες τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες. Οι Ρωμαιοκαθολικοί αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Αργότερα όμως, χωρίς να ενταχθούν στο Π.Σ.Ε., μπήκαν κι αυτοί στην Οικουμενική Κίνηση. Με σχετικό διάταγμα της Β' Βατικανής Συνόδου (1964), εγκαινίασαν έναν δικό τους Οικουμενισμό που στοχεύει στην ένωση όλων των Χριστιανών κάτω από την παπική εξουσία.

H συμμετοχή των Ορθοδόξων στην Οικουμενική Κίνηση.

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι σημαντική ώθηση στη δημιουργία της Οικουμενικής Κινήσεως έδωσε και το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ιδιαίτερα μάλιστα με το Διάγγελμα του 1920, που, όπως αποδείχθηκε, αποτέλεσε τη βάση και τον "Καταστατικό Χάρτη" της συμμετοχής των Ορθοδόξων στην Οικουμενική Κίνηση. Το Διάγγελμα αυτό ήταν κάτι το πρωτόγνωρο στην ιστορία της Εκκλησίας, επειδή για πρώτη φορά επίσημο ορθόδοξο κείμενο χαρακτήριζε όλες τις ετερόδοξες Κοινότητες της Δύσεως "Εκκλησίες", «ως συγγενείς και οικείας εν Χριστώ και συγκληρονόμους και σύσσωμους της επαγγελίας του Θεού». Έτσι ανέτρεπε την ορθόδοξη εκκλησιολογία. Και για να μην αναφερθούμε σε παλαιότερες εποχές, φτάνει να θυμηθούμε ότι λίγα χρόνια νωρίτερα (1895) το ίδιο Πατριαρχείο, σε εγκύκλιο του τοποθετούσε τον Παπισμό εκτός Εκκλησίας, επειδή εισήγαγε «αιρετικός διδασκαλίας και καινοτομίας». Για αυτό και καλούσε τους Δυτικούς Χριστιανούς να επιστρέψουν στους κόλπους της μιας Εκκλησίας, δηλαδή της Ορθοδοξίας.

Το Διάγγελμα του 1920 έχοντας ως πρότυπο τη διακρατική «Κοινωνία των Εθνών», πρότεινε τη σύμπηξη μιας «συνάφειας και κοινωνίας μεταξύ των Εκκλησιών», με κυριότερους στόχους:
α) την επανεξέταση των δογματικών διαφορών με συμβιβαστική διάθεση,
β) την παραδοχή ενιαίου ημερολογίου (ή μερική εφαρμογή του οποίου επέφερε, δυστυχώς, ενδοορθόδοξο εορτολογικό διχασμό), και
γ) τη συγκρότηση παγχριστιανικών συνεδρίων.

Έκτος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όλες σχεδόν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες ζήτησαν σταδιακά να γίνουν, και έγιναν, δεκτές ως μέλη του Π.Σ.Ε. Μερικές, ωστόσο, αναγκάστηκαν αργότερα ν' αναδιπλωθούν και ν' αποχωρήσουν, καθώς αφενός παρακολουθούσαν με απογοήτευση τον εκφυλισμό του και αφετέρου πιέζονταν από τις έντονες αντιοικουμενιστικές αντιδράσεις του ποιμνίου τους. Εύλογο πρόβαλλε το ερώτημα: Πώς, άραγε, μπορεί ή Ορθοδοξία να είναι ενταγμένη ως "μέλος" σε "κάτι", τη στιγμή που ή ίδια είναι το "όλον", το Σώμα του Χρίστου, και που καλεί όλους να γίνουν μέλη Του; H παρουσία, άλλωστε, των Ορθοδόξων Εκκλησιών στις Συνελεύσεις του Π.Σ.Ε., λόγω του τρόπου συγκροτήσεως και λειτουργίας του, ήταν πάντα ισχνή, ατελέσφορη και διακοσμητική. Οι αποφάσεις του διαμορφώνονταν αποκλειστικά από την ποσοτική υπεροχή των προτεσταντικών ψήφων. Βέβαια, μέχρι το 1961, οι Ορθόδοξοι στις Γενικές Συνελεύσεις κατέθεταν ιδιαίτερες δηλώσεις -μερικές αποτελούν μνημειώδη ομολογιακά κείμενα- ως εκπρόσωποι της Μιας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας.

Όσον αφορά στο οικουμενιστικό άνοιγμα του Βατικανού, ή ανταπόκριση της Ορθοδοξίας υπήρξε θετική, με κύριο εκφραστή της τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα. O Πατριάρχης συναντήθηκε με τον πάπα Παύλο ΣΤ' στα Ιεροσόλυμα (1964), προχώρησε μαζί του στην αμοιβαία άρση των αναθεμάτων του Σχίσματος του 1054 και υποστήριξε το "διάλογο της αγάπης", προωθώντας έτσι τους στόχους της Β' Βατικανής Συνόδου.

Τα θεωρητικά "ανοίγματα" του Οικουμενισμού.

1) Ο Οικουμενισμός, για να υλοποιήσει τους στόχους του, αναγκάζεται να παραθεωρήσει ή και ν' αναθεωρήσει ορισμένες βασικές αρχές της Ορθοδοξίας. Προβάλλει την αντίληψη της "Διευρυμένης Εκκλησίας", σύμφωνα με την οποία ή Εκκλησία είναι μία και περιλαμβάνει τους Χριστιανούς κάθε Ομολογίας, από τη στιγμή που δέχτηκαν το βάπτισμα. Έτσι όλες οι χριστιανικές Ομολογίες είναι μεταξύ τους "Αδελφές Εκκλησίες".

2) Μέσα στο ίδιο πνεύμα κινείται και ή ιδέα της "Παγκόσμιας ορατής Εκκλησίας": H Εκκλησία που υφίσταται τάχα "αόρατα" και απαρτίζεται απ' όλους τους Χριστιανούς, θα φανερωθεί και στην ορατή της διάσταση με τις κοινές ενωτικές προσπάθειες.

3) Τις αντιλήψεις αυτές επηρέασε και ή προτεσταντική Θεωρία των κλάδων, σύμφωνα με την οποία ή Εκκλησία είναι ένα "δένδρο" με "κλαδιά" όλες τις χριστιανικές Ομολογίες, καθεμιά από τις οποίες κατέχει ένα μόνο μέρος της αλήθειας.

4) Ας προστεθεί επίσης και ή θεωρία των "δύο πνευμόνων", που αναπτύχθηκε μεταξύ ορθοδόξων οικουμενιστών και Παπικών. Σύμφωνα μ' αυτήν Ορθοδοξία και Παπισμός είναι οι δύο πνεύμονες, με τους οποίους αναπνέει ή Εκκλησία. Για ν' αρχίσει τάχα ν' αναπνέει ορθά και πάλι, θα πρέπει οι δύο πνεύμονες να συγχρονίσουν την αναπνοή τους.

5) Τέλος, στις μεθόδους, που χρησιμοποιεί ό Οικουμενισμός για την προσέγγιση των Χριστιανών, περιλαμβάνεται και ό δογματικός μινιμαλισμός. Πρόκειται για προσπάθεια να συρρικνωθούν τα δόγματα στα πιο αναγκαία, σ' ένα "μίνιμουμ" (=ελάχιστο), προκειμένου να υπερπηδηθούν οι δογματικές διαφορές μεταξύ των Ομολογιών. Το αποτέλεσμα όμως είναι ή παραθεώρηση του δόγματος, ό υποβιβασμός και ή ελαχιστοποίηση της σημασίας του. «Ας ενωθούν», λένε, «οι Χριστιανοί, και τα δόγματα τα συζητούν αργότερα ο! θεολόγοι»! Με τη μέθοδο βέβαια του δογματικού μινιμαλισμού είναι ίσως εύκολο να ενωθούν οι Χριστιανοί. Οι τέτοιοι "Χριστιανοί" όμως μπορεί να είναι "Ορθόδοξοι, δηλαδή αληθινά Χριστιανοί;

Η ορθόδοξη αντίληψη για την Εκκλησία.

Σύμφωνα με την ορθόδοξη εκκλησιολογία, Εκκλησία και Ορθοδοξία ταυτίζονται. H Εκκλησία είναι οπωσδήποτε Ορθόδοξη και ή Ορθοδοξία είναι ή Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, το Σώμα του Χριστού. Και επειδή ό Χριστός είναι ένας, άρα και ή Εκκλησία είναι μία. Γι` αυτό ποτέ δεν νοείται διαίρεση στην Εκκλησία. Μόνο χωρισμό από την Εκκλησία έχουμε. Σε συγκεκριμένες δηλαδή ιστορικές στιγμές οι αιρετικοί και οι σχισματικοί αποκόπηκαν απ' αυτήν, κι έτσι έπαψαν να είναι μέλη της.

H Εκκλησία κατέχει το πλήρωμα της αλήθειας, όχι μιας αφηρημένης αλήθειας, αλλά ενός τρόπου ζωής που σώζει τον άνθρωπο από το θάνατο και τον κάνει "κατά χάριν Θεό". "Αντίθετα, ή αίρεση αποτελεί ολική ή μερική άρνηση της αλήθειας, ένα κομμάτιασμά της, που έτσι παίρνει το χαρακτήρα και την παθολογία μιας ιδεολογίας. Χωρίζει τον άνθρωπο από τον τρόπο υπάρξεως που έδωσε ό Θεός στην Εκκλησία Του και τον θανατώνει πνευματικά.

Τα δόγματα επίσης, τα οποία περικλείουν τις υπερβατικές αλήθειες της πίστεως μας, δεν είναι αφηρημένες έννοιες και διανοητικές συλλήψεις, ούτε, πολύ περισσότερο, μεσαιωνικός σκοταδισμός ή θεολογικός σχολαστικισμός. Εκφράζουν την εμπειρία και το βίωμα της Εκκλησίας. Γι` αυτό, όταν υπάρχει διαφορά στα δόγματα, υπάρχει οπωσδήποτε και διαφορά στον τρόπο ζωής. Κι όποιος υποτιμά την ακρίβεια της πίστεως, δεν μπορεί να ζήσει την πληρότητα της εν Χριστώ ζωής.

Ο Χριστιανός πρέπει να δεχθεί όλα όσα αποκάλυψε ό Χριστός. Όχι ένα "μίνιμουμ", αλλά το σύνολο. Γιατί στην ολότητα και την ακεραιότητα της πίστεως διασώζονται ή καθολικότητα και ή ορθοδοξία της Εκκλησίας. Έτσι εξηγούνται οι μέχρις αίματος αγώνες των αγίων Πατέρων για τη διαφύλαξη της πίστεως της Εκκλησίας, καθώς και ή μεριμνά τους για τη διατύπωση, με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, των "όρων" των Οικουμενικών Συνόδων. Οι "όροι" αυτοί δεν σημαίνουν τίποτε άλλο παρά τα όρια, τα σύνορα της αλήθειας, για να μπορούν οι πιστοί να διακρίνουν την Εκκλησία, ως Ορθοδοξία, από την αίρεση.

Οι ετερόδοξοι, με το να αρνηθούν την πληρότητα τής αλήθειας, χωρίστηκαν από την Εκκλησία. Γι` αυτό και είναι αιρετικοί. Επομένως στερούνται την αγιαστική χάρη του Αγίου Πνεύματος, και τα "Μυστήρια" τους είναι άκυρα, Το βάπτισμα λοιπόν, που τελούν, δεν μπορεί να τους εισαγάγει στην Εκκλησία του Χριστού. «Τους γαρ παρά των αιρετικών βαπτισθέντας ή χειροτονηθέντας ούτε πιστούς ούτε κληρικούς είναι δυνατόν», μας λέει ό ΞΗ' κανόνας των Αγίων Αποστόλων. Και ό άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης συμπληρώνει: «Όλων των αιρετικών το βάπτισμα είναι ασεβές και βλάσφημοι και ουδεμία κοινωνία έχει προς το των Ορθοδόξων».

Τι μας λένε όμως οι ορθόδοξοι οικουμενιστές;

Ορθόδοξος ιεράρχης διακήρυσσε ότι «το Άγιο Πνεύμα επενεργεί σε κάθε χριστιανικό βάπτισμα» και ότι ό αναβαπτισμός των ετεροδόξων Χριστιανών από τους Ορθοδόξους εμπνέεται από «στενοκεφαλιά, φανατισμό και μισαλλοδοξία... Είναι μια αδικία κατά του χριστιανικού Βαπτίσματος και πραγματικά μία βλασφημία του Αγίου Πνεύματος»!

Άλλος ιεράρχης δήλωσε απευθυνόμενος σε ετεροδόξους: «Είμεθα όλοι μέλη Χριστού, ένα και μοναδικό σώμα, μια και μοναδική "καινή κτίσης" έφ' όσον το κοινό μας βάπτισμα μας ελευθέρωσε από τον θάνατο».

Η οικουμενιστική εκκλησιολογία εκφράστηκε από επίσημα ορθόδοξα χείλη και ως έξης: «Οφείλομε να είμεθα έτοιμοι να αναζητήσομε και να αναγνωρίσομε την παρουσία της Εκκλησίας και εκτός των ιδικών μας κανονικών ορίων, προς τα οποία ταυτίζομε την μίαν, αγίαν, καθολική και αποστολικήν Εκκλησίαν».

Άλλα υπάρχουν και τολμηρότεροι, που οραματίζονται την "επανίδρυση" της Εκκλησίας διαμέσου της ενώσεως όλων των Χριστιανών: Ορθόδοξος ιεράρχης διατείνεται ότι «έχουμε ανάγκη ενός νέου Χριστιανισμού, που θα βασίζεται εξ ολοκλήρου σε νέες αντιλήψεις και όρους. Δεν μπορούμε να διδάξουμε το είδος της θρησκείας που παραλάβαμε στις ερχόμενες γενιές».

Οι διάλογοι.

Ο Οικουμενισμός, για να προωθήσει τα σχέδια του, χρησιμοποιεί πολλά μέσα. Το βασικότερο είναι οι διάλογοι. Κανείς δεν αγνοεί ότι ή Ορθόδοξη Εκκλησία από τη φύση της είναι ανοιχτή στο διάλογο. Ο Θεός πάντοτε διαλέγεται με τον άνθρωπο και οι Άγιοι της Εκκλησίας δεν αρνήθηκαν ποτέ τη διαλεκτική επικοινωνία τους με τον κόσμο. Οι Άγιοι, έχοντας αυτοσυνειδησία της κοινωνίας τους με το Θεό, προσπαθούσαν με το διάλογο να μεταδώσουν την εμπειρία της αλήθειας που βίωναν. Γι` αυτούς ή αλήθεια δεν ήταν αντικείμενο έρευνας. Δεν την αναζητούσαν, δεν την διαπραγματεύονταν απλά την πρόσφεραν. Αν Ο διάλογος δεν οδηγούσε τους ετερόδοξους στην απόρριψη της πλάνης τους και στην αποδοχή της ορθοδόξου πίστεως, δεν τον συνέχιζαν.

Δυο χρόνια διαλεγόταν Ο άγιος Μάρκος Ο Ευγενικός με τους Παπικούς στη Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439). Βλέποντας όμως την υπεροψία, την αδιαλλαξία και την εμμονή τους στην πλάνη, διέκοψε κάθε σχέση μαζί τους, προτρέποντας μάλιστα τους ορθόδοξους πιστούς: «Ν' αποφεύγετε τους Παπικούς, όπως αποφεύγει κανείς το φίδι».

Θεολογικό διάλογο είχε αρχίσει και Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιερεμίας Β' Ο Τρανός με τους προτεστάντες θεολόγους της Τυβίγγης (1579). Όταν διαπίστωσε όμως ότι o διάλογος δεν απέφερε κανέναν καρπό, τον διέκοψε. «Σάς παρακαλούμε», τους έγραφε, «μη μας κουράζετε άλλο... Ας πορευθείτε τον δικό σας δρόμο. Αν θέλετε, μπορείτε να μας γράφετε, αλλά όχι πλέον για δόγματα πίστεως».

Οι διάλογοι του Οικουμενισμού.

Οι σύγχρονοι οικουμενιστικοί διάλογοι διαφέρουν ριζικά από τους διάλογους των Αγίων, γιατί διεξάγονται με βάση τις αρχές της διευρυμένης Εκκλησίας και του δογματικού μινιμαλισμού. Γι` αυτό είναι ανορθόδοξοι και άκαρποι. Απόδειξη, ότι στα εκατό σχεδόν χρόνια της διεξαγωγής τους δεν έχουν προσφέρει τίποτε το αξιόλογο στην ενότητα του χριστιανικού κόσμου. Αντίθετα μάλιστα, κατάφεραν να διχάσουν τους Ορθοδόξους! Τα κυριότερα σημεία της παθολογίας των σημερινών διαλόγων είναι τα εξής:

Α'. Έλλειψη ορθόδοξης ομολογίας: Στους διάλογους ορισμένοι Ορθόδοξοι δεν εκφράζουν την ακράδαντη πεποίθηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ότι αυτή αποτελεί τη μία και μοναδική Εκκλησία του Χριστού πάνω στη γη. Δεν προβάλλουν, επίσης, την αγιασμένη παράδοση και την πνευματική εμπειρία της Ορθοδοξίας, που διαφέρουν από τις παραδόσεις και τις εμπειρίες του δυτικού Χριστιανισμού. Μόνο μια τέτοια ομολογιακή στάση θα μπορούσε να καταξιώσει και να κάνει γόνιμη την ορθόδοξη παρουσία στους διάλογους.

Β'. Έλλειψη ειλικρίνειας: Το έλλειμμα της ορθόδοξης μαρτυρίας, σε συνδυασμό με την αποδεδειγμένη ανειλικρίνεια των ετεροδόξων, δυσχεραίνει περισσότερο τον διαχριστιανικό διάλογο και τον καθιστά αναποτελεσματικό. Γι` αυτό πολλές φορές είτε παρατηρούνται αμοιβαίες επιφανειακές υποχωρήσεις είτε χρησιμοποιείται διφορούμενη γλώσσα και ορολογία, προκειμένου να συγκαλύπτονται οι διαφορές. Αν πρώτα-πρώτα οι Ρωμαιοκαθολικοί ήταν ειλικρινείς, θα έπρεπε να δηλώσουν με σαφήνεια στους οικουμενιστικούς κύκλους αυτό που τονίζουν στους δικούς τους πιστούς την αδιάλλακτη δηλαδή προσήλωση τους στο παπικό πρωτείο και αλάθητο. Έτσι, βέβαια, θα φαινόταν ξεκάθαρα και το πώς οραματίζονται την ενότητα των Χριστιανών: όχι ως ενότητα πίστεως αλλά ως υποταγή όλων κάτω από την παπική εξουσία. Επιπλέον θα επιβεβαιωνόταν ή διαπίστωση ότι ό παπικός θεσμός αφενός αποτελεί την τραγικότερη αλλοίωση του Ευαγγελίου του Χριστού και αφετέρου χρησιμοποιεί τους διάλογους για την εξυπηρέτηση και μόνο της επεκτατικής του πολιτικής. Κύρια έκφραση της ανειλικρίνειας των Παπικών αποτελεί ή διατήρηση και ή ενίσχυση της Ουνίας. Πρόκειται για έναν ύπουλο θεσμό, τον οποίο ο Παπισμός χρησιμοποίησε και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί ως ενωτικό μοντέλο, παρ' όλες τις έντονες διαμαρτυρίες των Ορθοδόξων και παρά το ότι αυτός σήμερα αποτελεί το βασικότερο εμπόδιο στους διμερείς διάλογους. Αν πάλι οι ποικιλώνυμοι Διαμαρτυρόμενοι ήταν ειλικρινείς, θα έπρεπε να δηλώσουν με ευθύτητα ότι δεν είναι καθόλου διατεθειμένοι να υποχωρήσουν από τις βασικές προτεσταντικές τους αρχές και ότι άλλες, τελικά, είναι οι αιτίες που τους αναγκάζουν να έρχονται σε διάλογο. Αυτό, άλλωστε, φανερώνει και ο κατήφορος που έχουν πάρει οι "Εκκλησίες" τους (ιεροσύνη γυναικών, γάμοι ομοφυλοφίλων κ.ά.).

Γ'. Υπερτονισμός της αγάπης: Επειδή ή ανειλικρίνεια και οι ιδιοτελείς σκοπιμότητες δηλητηρίασαν τους διάλογους, που κατάντησαν σε ατέρμονες και άκαρπες θεολογικές συζητήσεις, επιχειρήθηκε μια στροφή. Οι διάλογοι τώρα ονομάστηκαν "διάλογοι αγάπης" τόσο για λόγους εντυπώσεων όσο και για να παρακαμφθεί ο σκόπελος των δογματικών διενέξεων. «H αγάπη προέχει», τονίζουν. «H αγάπη επιβάλλει να ενωθούμε, έστω κι αν υπάρχουν δογματικές διαφορές». Γι' αυτό και ή πρακτική στους σημερινούς διάλογους είναι να μη συζητούνται αυτά που χωρίζουν, αλλά αυτά που ενώνουν, ώστε να δημιουργείται μια ψευδαίσθηση ενότητας και κοινής πίστεως. στις Οικουμενικές Συνόδους όμως οι Πατέρες συζητούσαν πάντοτε αυτά που χώριζαν. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα σε οποιονδήποτε διάλογο μεταξύ πλευρών που έχουν διαφορές: Συζητούνται αυτά που χωρίζουν- γι' αυτό εξάλλου γίνεται ο διάλογος- και όχι αυτά που ενώνουν. Για μας τους Ορθοδόξους ή Αγάπη και ή Αλήθεια είναι έννοιες αδιάσπαστες. Διάλογος αγάπης χωρίς την αλήθεια είναι ψεύτικος και αφύσικος διάλογος. Ενώ διάλογος αγάπης "εν αλήθεια" σημαίνει: Διαλέγομαι με τους ετεροδόξους από αγάπη, για να τους επισημάνω που βρίσκονται τα λάθη τους και πώς θα οδηγηθούν στην αλήθεια. Εάν πραγματικά τους αγαπώ, πρέπει να τους πω την αλήθεια, όσο κι αν αυτό είναι δύσκολο ή οδυνηρό.

Δ'. Άμβλυνση ορθοδόξων κριτηρίων: Στην παθολογία των διαλόγων ανήκει και ή άμβλυνση των ορθοδόξων θεολογικών κριτηρίων, που προκύπτει από την καλλιέργεια μιας "οικουμενικής αβροφροσύνης", προσωπικών σχέσεων και φιλίας ανάμεσα στους ετερόδοξους θεολόγους. H πίστη θεωρείται όχι ή αλήθεια, που σώζει, αλλά ένα σύνολο θεωρητικών αληθειών, που επιδέχονται συμβιβασμούς. Ισχυρίζονται οι ορθόδοξοι οικουμενιστές: "Διάλογο κάνουμε, δεν αλλάζουμε την πίστη μας!". Και ασφαλώς ό διάλογος, ως "αγαπητική έξοδος" προς τον άλλον, είναι θεάρεστος. Ο οικουμενιστικός όμως διάλογος, όπως διεξάγεται σήμερα, δεν είναι συνάντηση στην αλήθεια, αλλά είναι "αμοιβαία αναγνώριση". Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε τις ετερόδοξες Κοινότητες ως Εκκλησίες, ότι αποδεχόμαστε πώς οι δογματικές διαφορές τους αποτελούν "νόμιμες εκφράσεις" της ίδιας πίστεως. "Έτσι όμως πέφτουμε στην παγίδα του δογματικού συγκρητισμού: Τοποθετούμε στο ίδιο επίπεδο την αλήθεια με την πλάνη, εξισώνουμε το φως με το σκοτάδι.

Ε'. Συμπροσευχές: Οι ορθόδοξοι οικουμενιστές, με την άμβλυνση των θεολογικών τους κριτηρίων, είναι πολύ φυσικό να συμμετέχουν χωρίς αναστολές σε κοινές με τους ετερόδοξους λατρευτικές εκδηλώσεις και συμπροσευχές, που πραγματοποιούνται συχνά στα πλαίσια των διαχριστιανικών συναντήσεων. Γνωρίζουν ότι με τον οικουμενιστικό αυτό συμπνευματισμό δημιουργείται το κατάλληλο ψυχολογικό κλίμα, που απαιτείται για την προώθηση της ενωτικής προσπάθειας. Οι ιεροί Κανόνες όμως της Εκκλησίας μας απαγορεύουν αυστηρά τις συμπροσευχές με τους ετερόδοξους. Γιατί οι ετερόδοξοι δεν έχουν την ίδια πίστη μ' εμάς. Πιστεύουν σ' έναν διαφορετικό, διαστρεβλωμένο Χριστό. Γι' αυτό και ό άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός τους αποκαλεί απίστους: «O μη κατά την παράδοσιν της Καθολικής Εκκλησίας πιστεύων άπιστος εστίν». Η συμπροσευχή λοιπόν απαγορεύεται, επειδή δηλώνει συμμετοχή στην πίστη του συμπροσευχομένου και δίνει σ' αυτόν την ψευδαίσθηση ότι δεν βρίσκεται στην πλάνη, οπότε δεν χρειάζεται να επιστρέψει στην αλήθεια.

Στ'. Διακοινωνία: Αν οι ιεροί Κανόνες απαγορεύουν τις συμπροσευχές με τους αιρετικούς, πολύ περισσότερο αποκλείουν τη συμμετοχή μας στα "Μυστήρια" τους. Και στο σημείο αυτό όμως οι Ορθόδοξοι δεν φανήκαμε συνεπείς. Η Β' Βατικανή Σύνοδος, μέσα στα πλαίσια του οικουμενιστικού "ανοίγματος" που έκανε, πρότεινε τη Διακοινωνία με τους Ορθοδόξους: Παπικοί θα μπορούν να κοινωνούν σε ορθόδοξους ναούς και Ορθόδοξοι σε παπικούς. Με τον τρόπο αυτό τόσο οι Παπικοί όσο και οι ορθόδοξοι οικουμενιστές πιστεύουν ότι σταδιακά θα επέλθει de facto ή ένωση Παπισμού και Ορθοδοξίας, παρ' όλες τις δογματικές τους διαφορές. Αν για τους Παπικούς μια τέτοια θέση δικαιολογείται από την αντίληψη που έχουν για την Εκκλησία και τα Μυστήρια (κτιστή χάρη κ.λπ.), για μας τους Ορθοδόξους είναι παράλογη και απαράδεκτη. H Εκκλησία μας ποτέ δεν θεώρησε τη θεία Ευχαριστία ως μέσο για την επίτευξη της ενότητας, αλλά πάντοτε ως σφραγίδα και επιστέγασμά της. Άλλωστε, το κοινό Ποτήριο προϋποθέτει κοινή πίστη. Αν δηλαδή ένας Ορθόδοξος κοινωνεί σε παπικό ναό, αυτό σημαίνει ότι αποδέχεται και την παπική πίστη.

Συνεργασία σε πρακτικά θέματα.

Άλλο μέσο για την επίτευξη των σκοπών του Οικουμενισμού αποτελεί ή διαχριστιανική συνεργασία σε πρακτικούς τομείς. Οι οικουμενιστές διατείνονται ότι τα ποικίλα σύγχρονα προβλήματα (κοινωνικά, ηθικά, περιβαλλοντικά κ. ά.) οφείλουν να μας ενώνουν. Η Εκκλησία, ασφαλώς, έδειχνε και δείχνει πάντα μεγάλη ευαισθησία σ` όλα τα ανθρώπινα προβλήματα, ωστόσο ή από κοινού με τους αιρετικούς αντιμετώπιση τους παρουσιάζει τα έξης μειονεκτήματα:

α) Η φωνή της Ορθοδοξίας, όταν συμφύρετε με τις άλλες χριστιανικές φωνές, χάνει τη διαύγεια της και αδυνατεί να κοινοποιήσει στον σημερινό άνθρωπο τον δικό της μοναδικό τρόπο ζωής, που είναι Θεανθρωποκεντρικός, σε αντίθεση με τον ανθρωποκεντρικό τρόπο ζωής των ετεροδόξων.

β) Η Εκκλησία υποκύπτει στον πειρασμό της εκκοσμικεύσεως, χρησιμοποιώντας στο κοινωνικό της έργο κοσμικές πρακτικές των άλλων Ομολογιών, σε βάρος του σωτηριολογικού της μηνύματος. Εκείνο όμως που έχει ανάγκη ό σημερινός άνθρωπος, δεν είναι ή βελτίωση της ζωής του μέσω ενός εκκοσμικευμένου Χριστιανισμού, έστω κι αν αυτός μπορέσει να εξαλείψει όλες τις κοινωνικές πληγές, αλλά ή απελευθέρωση του από την αμαρτία και ή θέωσή του μέσα στο αληθινό Σώμα του Χριστού, την Ορθόδοξη Εκκλησία.

γ) Ο ορθόδοξος πιστός, βλέποντας τους ετερόδοξους να συνεργάζονται με τους εκκλησιαστικούς του ποιμένες, αποκομίζει την εσφαλμένη εντύπωση ότι ανήκουν κι αυτοί στην Εκκλησία του Χριστού, παρά τις δογματικές διαφορές.

Ανταλλαγή επισκέψεων.

Τα τελευταία χρόνια ή οικουμενιστική πολιτική ασκείται και με τις ανταλλαγές επισήμων επισκέψεων μεταξύ των Ομολογιών, οι οποίες πραγματοποιούνται από υψηλόβαθμους, κυρίως, κληρικούς. Αυτές περιλαμβάνουν εγκωμιαστικές προσφωνήσεις, ασπασμούς, ανταλλαγές δώρων, κοινά γεύματα, συμπροσευχές, κοινές ανακοινώσεις και άλλες χειρονομίες φιλοφροσύνης. Ειδικότερα, από το 1969 έχει καθιερωθεί ή ετήσια αμοιβαία συμμετοχή, Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών, στις θρονικές εορτές Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως.

Οι συναντήσεις αυτές, δυστυχώς, δεν είναι απλές εθιμοτυπικές επισκέψεις. Οι ίδιοι, άλλωστε, οι οικουμενιστές ομολογούν ότι με τους κοινούς εορτασμούς βιώνεται ένα είδος εκκλησιαστικής κοινωνίας, με την αμοιβαία αναγνώρισή τους. Ο πιστός λαός μας όμως, όταν παρακολουθεί τις επισκέψεις από τα οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας, δοκιμάζει δυσάρεστη έκπληξη σκανδαλίζεται, πικραίνεται, απορεί, αλλά και προβληματίζεται, καθώς μάλιστα άλλοτε ακούει τους ποιμένες του να μιλούν με ορθοδοξότατη και αγιοπατερική γλώσσα, και άλλοτε τους βλέπει ανάμεσα στους ετερόδοξους να συμπεριφέρονται διπλωματικά, Ένας τέτοιος όμως συμβιβασμός στο χώρο της αλήθειας της Εκκλησίας, ακόμα και για την ιερότερη σκοπιμότητα, δεν θα πληρωθεί, άραγε, με ακριβό και οδυνηρό τίμημα;

Η διαθρησκειακή εξέλιξη του Οικουμενισμού.

H βαθύτατη κρίση προσανατολισμού, που εμφανίστη¬κε πολύ νωρίς στην Οικουμενική Κίνηση, την ανάγκασε πρώτα να στραφεί στην αντιμετώπιση των κοινωνικο¬πολιτικών προβλημάτων των ανθρώπων, εγκαταλείπο¬ντας τη θεολογία ως δρόμο ενώσεως, και υστέρα να πραγματοποιήσει ένα άνοιγμα προς τις μη χριστιανικές θρησκείες. Παραδέχεται ότι όλες οι θρησκείες αποτελούν διαφορετικούς δρόμους σωτηρίας, παράλληλους με το Χριστιανισμό, και ότι το Άγιο Πνεύμα ενεργεί και σ' αυτές. Σύνθημά της έχει το αξίωμα της "Νέας Εποχής": «Πίστευε ό,τι θέλεις, μόνο μη διεκδικείς την αποκλειστικότητα της αλήθειας και του δρόμου της σωτηρίας».

Συγκαλεί λοιπόν διαθρησκειακές συναντήσεις, οι οποίες δεν είναι απλά επιστημονικά συνέδρια, όπως διατείνονται οι διοργανωτές τους, αλλά συνάξεις ομολογίας της ενότητας με βάση την πίστη στον ένα Θεό. Γι` αυτό συχνά περιλαμβάνουν και κοινές λατρευτικές εκδηλώσεις, στις οποίες συμπροσεύχονται ορθόδοξοι, ετερόδοξοι και αλλόθρησκοι. O Τριαδικός Θεός όμως των Ορθοδόξων, ό αληθινός και αυτοαποκαλυπτόμενος Θεός, δεν είναι ό ίδιος με τον οποίο "Θεό" των ετεροδόξων και των αλλοθρήσκων, με κάποιον φανταστικό δηλαδή "Θεό", που δημιούργησε, και συντηρεί ή θρησκευτική ανάγκη του μεταπτωτικού ανθρώπου. Δυστυχώς, το διαθρησκειακό αυτό άνοιγμα συμμερίζονται και ορθόδοξοι οικουμενιστές ιεράρχες, οι οποίοι μάλιστα εκφράζουν απόψεις σαν τις επόμενες:

1. «Η Οικουμενική Κίνηση, αν και έχει χριστιανική προέλευση, πρέπει να γίνει κίνηση όλων των θρησκειών... Όλες οι θρησκείες υπηρετούν το Θεό και τον άνθρωπο. Δεν υπάρχει παρά μόνο ένας Θεός...».

2. «Κατά βάθος, μία εκκλησία ή ένα τέμενος αποβλέπουν στην ίδια πνευματική καταξίωση του ανθρώπου».

3. «Το Ισλάμ, στο Κοράνιο, μιλάει για Χριστό, για Παναγία, κι εμείς πρέπει να μιλήσουμε για τον Μωάμεθ με θάρρος και τόλμη. Να δούμε την ιστορία του και την προσφορά του, το κήρυγμα του ενός Θεού και τη ζωή των μαθητών του, που είναι μαθητές του ενός Θεού...».

4. «Ρωμαιοκαθολικοί και Ορθόδοξοι, Προτεστάνται και Εβραίοι, Μουσουλμάνοι και Ινδοί, Βουδιστές και Κομφουκιανοί... θα πρέπει να συντελέσομε όλοι μας στην προώθηση των πνευματικών αρχών του οικουμενισμού, της αδελφοσύνης και της ειρήνης. τούτο όμως θα μπόρεση να γίνει μόνον εάν είμεθα ηνωμένοι εν τω πνευματι του ενός Θεού».

Βασική επιδίωξη των διαθρησκειακών συναντήσεων είναι ή δημιουργία σημείων επαφής μεταξύ των θρησκειών, ώστε να διευκολυνθεί ή κοινή αντιμετώπιση των κοινωνικών και διεθνών προβλημάτων. Την επιδίωξη αυτή εκμεταλλεύονται κατά καιρούς και ισχυροί κοσμικοί άρχοντες, επιστρατεύοντας τις θρησκείες στην προώθηση ανόμων συμφερόντων τους. Αυτό φάνηκε καθαρά μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, όταν πραγματοποιήθηκαν «κατ' επιταγήν» πλειάδα διαθρησκειακών συναντήσεων. Έτσι όμως ή Εκκλησία μας, αντί να είναι «κρίση» και «έλεγχος» της ανομίας, μεταβάλλεται σε υποστηρικτή και συντηρητή της. Εγκλωβίζεται στην εγκόσμια προοπτική των διαφόρων θρησκειών και υποβιβάζεται στο επίπεδο μιας κοσμικής Θρησκείας με ωφελιμιστικό και χρησιμοθηρικό χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, αναγκάζεται να αθετήσει το ιεραποστολικό της χρέος, εφόσον γίνεται αποδεκτό, από επίσημους μάλιστα εκπροσώπους της, ότι όλες οι θρησκείες αποτελούν «ηθελημένας από Θεού οδούς σωτηρίας»!

Κάποιοι ορθόδοξοι οικουμενιστές, εξάλλου, φτάνουν στο σημείο να μιλούν για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, την αγάπη και άλλα κατεξοχήν πνευματικά αγαθά με μια ψυχρή κοσμική γλώσσα. Αποσιωπουν ότι τα αγαθά αυτά αποτελούν καρπούς του Αγίου Πνεύματος, θεία δώρα που χορηγούνται με την πνευματική «εν Χριστώ Ιησού» άθληση κι όχι μέσα από διαθρησκειακές συναντήσεις. Πρέπει, βέβαια, να τονιστεί, ότι ή Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία, ούτε έστω ή καλύτερη. Είναι Εκκλησία: H αυτό-αποκάλυψη και φανέρωση του Θεού στην ιστορία. Έχει συνείδηση της Οικουμενικότητας και της Αλήθειας του Χριστού που κατέχει, γι' αυτό και δεν φοβάται τις σχέσεις της με τους μη Χριστιανούς. Γνωρίζει όμως τα όρια αυτών των σχέσεων, όπως τα έχει διαμορφώσει ή αγιοπατερική Παράδοση και ή μυστηριακή της εμπειρία. Για παράδειγμα, ό άγιος Γρηγόριος ό Παλαμάς, κάτω από συνθήκες σκληρής αιχμαλωσίας, διαλέχτηκε με τους Οθωμανούς Τούρκους. Δεν δίστασε, ωστόσο, με κίνδυνο της ζωής του, να πει την αλήθεια και να ελέγξει την πλάνη τους. Πώς αντιμετώπιζαν, άλλωστε, οι άγιοι Μάρτυρες τους ειδωλολάτρες και οι άγιοι Νεομάρτυρες τους Μωαμεθανούς; Δεν ομολογούσαν την αλήθεια; Θα μπορούσαμε να τους φανταστούμε να προσεύχονται μαζί τους; Αλλά τότε δεν θα είχαμε Μάρτυρες!

H Εκκλησία μας λοιπόν αρνείται να θυσιάσει στο βωμό άλλων σκοπιμοτήτων τη μοναδικότητα της και να αποδεχθεί το οικουμενιστικό σύνθημα ότι «σε όλες τις θρησκείες, πίσω από διαφορετικά ονόματα, λατρεύεται ό ίδιος Θεός». Πιστεύει ακράδαντα ότι ό άνθρωπος σώζεται μόνο δια του Χριστού, συμφωνά με το αποστολικό:
«Ουκ εστίν εν άλλω ουδενί ή σωτηρία ουδέ γαρ όνομα εστίν έτερον υπό τον ουρανόν το δεδομένον εν ανθρώποις εν ω δει σωθήναι ημάς» (Πράξ. 4,12).

Πηγή: (Από το Φυλλάδιο «Ο Οικουμενισμός», Έκδοση 12η, 145η χιλιάδα, 2016), Ιερά Μονή Παρακλήτου.