Κάθε χρόνο στὶς 11 Σεπτεμβρίου ἑορτάζουμε καὶ τιμοῦμε τὴ μνήμη τῆς Ὀσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας τῆς ἐν Βάστα. Ἡ Ἁγία αὐτὴ εἶναι γνωστὴ πλέον ὄχι μόνο στὴν πατρίδα μας ἀλλὰ καὶ πέραν αὐτῆς. Ποιὸς εἶναι ὅμως ὁ δρόμος ποὺ βάδισε καὶ ἔφθασε στὴν ἁγιότητα;
Θὰ ἀναφέρουμε μὲ συντομία ὅσα εἶναι γνωστὰ γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὴν πολιτεία της, μὲ βάση τὰ ἱερὰ συναξάρια τῆς ἐκκλησίας μας, μὲ σκοπὸ ὁ καθένας μας νὰ τὴ «ζηλέψει» καὶ νὰ τῆς ὁμοιάσει.
Ἡ Ἁγία καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἁγιοτόκο καὶ Ἠρωοτόκο Πελοπόννησο γι' αὐτὸ καὶ ἀπὸ κάποιους ὀνομάζεται Ἁγία Θεοδώρα ἡ Πελοποννησία. Ὡς πρὸς τὴν καταγωγὴ της πιθανότερες περιοχὲς φαίνεται νὰ εἶναι ἡ Ἀρκαδία καὶ ἡ Μεσσηνία.
Ἔζησε κατὰ τὸν 9ον αἰώνα δηλαδὴ στὰ χρόνια τῆς Βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας. Οἱ γονεῖς της ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πτωχοὶ καὶ ἄσημοι ἀλλὰ ἀγαποῦσαν τὸν Θεὸ καὶ μετέδωσαν στὰ παιδιὰ τους τὴν πίστη στὸ Χριστό. Ἀπὸ μικρὴ ἡλικία ἡ Θεοδώρα, σὲ σχέση μὲ τὰ ἄλλα ἀδέλφια, εἶχε μία ἰδιαίτερη ἀγάπη καὶ κλίση πρὸς τὰ θεία. Ἀγαποῦσε τὸν Θεὸ σὲ τέτοιο βαθμὸ ποὺ ἐπεθύμησε νὰ ἀφιερώσει ὅλη της ζωὴ σ' Αὐτόν. Ἀποκτοῦσε μέρα μὲ τὴ μέρα αὐτὸ ποὺ οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὀνομάζουν «Ἔρωτα Χριστοῦ».
Μεγαλώνοντας ἀποφασίζει νὰ ἐγκαταβιώσει σὲ μοναστήρι καὶ ἐκεῖ νὰ καλλιεργήσει τὸν ἔρωτά της γιὰ τὸ Χριστό. Τὸ παράδοξο ὅμως εἶναι ὅτι δὲν προτίμησε ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι ἀλλὰ ἕνα ἀνδρικό! Παρουσιάστηκε στὴ Μονὴ τῆς Παναΐτσας, μία Μονὴ ποὺ βρίσκεται στὰ ὅρια τῶν Νομῶν Ἀρκαδίας - Μεσσηνίας, ὡς ἄνδρας μὲ τὸ ὄνομα «Θεόδωρος». Δὲν μποροῦμε μὲ σιγουριὰ νὰ ὑποστηρίξουμε γιὰ ποιὸ λόγο τὸ ἔκανε αὐτό. Πιθανὸν ἤθελε νὰ ἐξαφανιστεῖ ἐντελῶς ἀπὸ τοὺς γνωστούς της.
Στὴν ἀνδρώα Μονὴ ποὺ ἐγκαταβίωσε δὲν ἄργησε νὰ καταστεῖ παράδειγμα ὑπομονῆς, ὑπακοῆς καὶ ταπείνωσης. Οἱ ἀρετὲς αὐτὲς τὴν ὁδήγησαν σταδιακὰ σὲ μεγάλη πνευματικὴ πρόοδο ποὺ ἀναγνωριζόταν ἀπὸ τὸν Ἡγούμενο καὶ τοὺς συμμοναστές της. Οἱ Πατέρες τῆς Μονῆς, θαυμάζοντας τὴν προσωπικότητα καὶ τὰ χαρίσματα ποὺ τὸν διέκριναν, τοῦ ἐμπιστεύτηκαν τὶς ἐξωτερικὲς ἐργασίες τῆς Μονῆς. Πράγματι, στὸ διακόνημα αὐτὸ βρίσκονται πάντα μοναχοὶ ἢ μοναχὲς μὲ ἐμπειρία στὴν πνευματικὴ ζωή.
Τὴν ἴδια χρονικὴ περίοδο συνέβη στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τῆς Πελοποννήσου φοβερὸς λιμός, ἔτσι ποὺ ὁ κόσμος καὶ ἡ Μόνη κινδύνευσαν ἀπὸ ἀσιτία. Ὅλοι οἱ Πατέρες ἔστρεψαν τὰ βλέμματά του στὸν «Θεόδωρο» ὡς τὸν μοναδικὸ ποὺ μποροῦσε νὰ βοηθήσει σὲ αὐτὴ τὴν τόσο δύσκολη κατάσταση. Πράγματι, ὁ "Θεόδωρος" ἐπισκέφθηκε πολλὰ σπίτια Χριστιανῶν προκειμένου νὰ τοὺς στηρίξει καὶ ἂν ἦταν δυνατὸν νὰ ἐξοικονομήσει κάτι καὶ γιὰ τὴν μοναστικὴ ἀδελφότητα.
Συνέβη ὅμως κάτι φοβερό! Μία γυναίκα ξεστόμισε ἐναντίον του μία βαριὰ κατηγορία:
«Ὁ καλόγερος, εἶπε, μὲ ἄφησε ἔγκυο!»
Ἡ εἴδηση αὐτὴ διαδόθηκε γρήγορα! Μία δεινὴ συκοφαντία εἶχε ἤδη στηθεῖ. Οἱ γονεῖς τῆς ἐγκυμονούσας γυναίκας θυμωμένοι ἀνέβηκαν στὸ Μοναστήρι καὶ βίαια πρόσταξαν τὸν «Θεόδωρο» νὰ τοὺς ἀκολουθήσει. Ὁ «Μοναχὸς» ἂν καὶ ἀρνήθηκε τὴν κατηγορία δὲν ἀρνήθηκε νὰ τοὺς ἀκολουθήσει. Στὴ συνέχεια τὸν δίκασαν μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες καὶ τὸν ἔκριναν ἔνοχο. Ἔλαβε τὴν ἐσχάτη τῶν ποινῶν «θάνατον διὰ ἀποκεφαλισμοῦ». Ἂν καὶ μποροῦσε μὲ τὴν ἀποκάλυψη τοῦ σώματός του νὰ ἀποδείξει τὴν ἀθωότητά του, προτίμησε νὰ σηκώσει τὸ βάρος τῆς συκοφαντίας! Ὡς τόπος τοῦ μαρτυρίου ὁρίστηκε τὸ χωριὸ Βάστα στὴν περιοχὴ τῆς Ἀρκαδίας. Ὁ δήμιος τὸν ὁδήγησε μέχρι ἐκεῖ ἐνῶ ὁ «Θεόδωρος» ἀκολουθοῦσε ὡς «ἀμνὸς ἄφωνος». Μετὰ ἀπὸ λίγη ὥρα ἡ ψυχὴ τῆς «Ἁγίας Θεοδώρας» φτερούγισε πρὸς τὸν οὐρανό, στὴν ἑτοιμασμένη θέση τῶν ὀσιοπαρθενομαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ὁ δήμιος καὶ οἱ συνεργάτες του, ποὺ ἀποκεφάλισαν τὴ μάρτυρα, διέκριναν τὸ σῶμα της γυμνὸ καὶ μεταμεληθέντες ζήτησαν συγχώρεση ἀπὸ τὸ Θεό.
Τὸ θαυμαστὸ γεγονὸς ἔγινε γνωστὸ παντοῦ! Ὁ Ἡγούμενος καὶ συμμοναστὲς θρηνολογώντας ἔφθασαν στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου καὶ δοξάζοντας τὸ Θεὸ ἐνταφίασαν τὸ σῶμα της στὴ Ἱερὰ Μονή τους ἢ κατὰ τὴ γνώμη ἄλλων στὸν ἴδιο τόπο τοῦ μαρτυρίου της.
Πρὶν τὸν ἀποκεφαλισμό της, ἡ Ἁγία ζήτησε ἀπὸ τὸν Θεὸ τὰ μαλλιά της νὰ γίνουν δένδρα καὶ τὸ αἷμα της ποτάμι. Πράγματι, στὴ στέγη τοῦ ἱδρυθέντος ναοῦ ποὺ βρίσκεται στὴ Βάστα τῆς Ἀρκαδίας ἀνεφύησαν δένδρα, τὰ ὁποῖα παραδόξως στέκονται στὴ στέγη καὶ ὁμολογοῦν ὅτι «ὅπου θεὸς βούλεται νικᾶται φύσεως τάξις».
ΕΞΕΤΑΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΥΠΑΡΞΕΩΣ 17 ΔΕΝΔΡΩΝ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ ΑΠΟ ΣΤΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
Κατὰ τὴν ἐπίσκεψή μου στὸν Ἱερὸ Ναὸ τῆς Ἁγίας Θεοδώρας τὸν Ἰούλιο τοῦ 1986 καὶ ἐντυπωσιασμένος ἀπὸ τὸ φαινόμενο τῶν δένδρων πάνω στὴ στέγη προσπάθησα νὰ ἐξηγήσω τεχνικὰ τοῦτο καὶ ὁδηγήθηκα στὰ ἑξῆς:
1η Δυνατότητα: Νὰ περνᾶνε οἱ ρίζες μέσα ἀπὸ τὴ λάσπη ποὺ συνδέει τὶς πέτρες τοῦ τοίχου καὶ νὰ στερεώνονται στὸ ἔδαφος. Σ' αὐτὴ τὴν περίπτωση ὅμως ἢ θὰ εἶχαν σπάσει οἱ ἴδιες οἱ πέτρες μὲ ἀποτέλεσμα τὴν κατάρρευση τοῦ κτίσματος.
2η Δυνατότητα: Νὰ διακλαδίζονται οἱ ρίζες πάνω στὴ στέγη καὶ νὰ στηρίζονται τὰ δένδρα σ ' αὐτή: Τὸ βάρος ἑνὸς κυβικοῦ μέτρου νωποῦ ξύλου εἶναι περίπου 1 (ἕνας) τόνος.
Ἂν ὑπολογίσουμε τὰ δένδρα μὲ μέση διάμετρο 40 ἑκατοστὰ καὶ ὕψος 4 μέτρα τὸ βάρος καθενὸς εἶναι 540 κιλά. Αὐτὴ ἡ παραδοχὴ εἶναι λογικὴ δεδομένου ὅτι δὲν ἔχουμε ὑπολογίσει τὰ κλαδιά.
Ἑπομένως ἡ στέγη δέχεται βάρος 17x540=9180 κιλὰ ἢ 9,18 τόνους ποὺ σημαίνει 460 κιλὰ στὸ τετραγωνικὸ ἂν ἡ ἐπιφάνεια τοῦ ναοῦ εἶναι 29 τετραγωνικὰ μέτρα περίπου.
Αὐτὸ τὸ φορτίο ποὺ δέχεται ἡ στέγη εἶναι 4.6 φορὲς μεγαλύτερο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ὑπολογίζουμε ὅταν κάνουμε μελέτες στεγῶν μὴ βατῶν καὶ 2.3 φορὲς μεγαλύτερο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ δέχεται ὁ κανονισμὸς (γιὰ μελέτες οἰκοδομικῶν ἔργων) γιὰ στέγες στὶς ὁποῖες δὲν ἀποκλείεται ἡ συγκέντρωση ἀνθρώπων.
Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ παραπάνω ὑπάρχει μία ἄλλη καταπόνηση τῆς στέγης ἀπὸ τὴ δύναμη τοῦ ἀέρα τῆς ρεματιᾶς πάνω στὰ δένδρα. Ὅταν ὁ ἀέρας αὐτὸς ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ ξεριζώνει δένδρα καταλαβαίνει κανεὶς τί δυνάμεις ἐξασκοῦνται ἀπὸ τὰ 17 δένδρα γιὰ ἀνατροπή της.
Ἐλευθέριος Μπεληγιάννης, Πολιτικὸς μηχανικὸς
Από: «ΒΙΟΣ, ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ, & ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΚΑΝΩΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΝΔΟΞΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΤΗΣ ΕΝ ΒΑΣΤΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ», ἔκδοση τῆς ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
(Πηγή: «Βιὸς τῆς Ἁγίας Ὀσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας τῆς ἐν Βάστα Ἀρκαδίας», Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό)
Η εξήγηση που έδωσαν για το παράδοξο αυτό φαινόμενο συνοπτικά μερικοί επιστήμονες:
› κ. Λούκος Κων/νος (Γεωπόνος – Κόρινθος): “Δεν υπάρχει εξήγηση από πλευράς γεωπονικής επιστημονικής. Πρόκειται για ένα ΔΙΑΡΚΕΣ ΘΑΥΜΑ”.
› κ. Μακρυγιάννης Π. (Γεωπόνος): “… Αλλά σα γεωπόνος, είμαι σε θέση να ξέρω πολύ καλά, ότι οι τοίχοι θα είχαν ανοίξει και σπάσει από τις ρίζες ενός μόνο δέντρου, πόσο μάλλον δεκαεπτά”.
› κ. Ράπτης Γεώργιος (Δασολόγος – Ναύπακτος): “Το όλο φαινόμενο υπερβαίνει κάθε λογική, φυσική και επιστημονική εξήγηση του ανθρώπου”.
› κ. Μπεληγιάννης Ελευθέριος (Πολιτικός Μηχανικός – Αθήνα): “Όταν ο αέρας αυτός (της ρεματιάς) έχει τη δυνατότητα να ξεριζώνει δέντρα, καταλαβαίνει κανείς, τι δυνάμεις εξασκούνται από τα 17 δέντρα για την ανατροπή της στέγης”.
› κ. Σταυρογιάννη – Περρή Ελένη (Αρχιτέκτων – Καλαμάτα): “Φαινόμενο επιστημονικά ανεξήγητο. Οι δυνάμεις βάρους και αέρος σε συνάρτηση, θα έπρεπε λόγω θέσεως του εξωκλησιού, αλλά και λόγω της προχείρου κατασκευής αυτού, προς δε και της παλαιότητάς του να είχαν διαλύσει το κτίσμα. Τούτο όμως, παραμένει επί τόσους αιώνας χωρίς σοβαρές φθορές”.
› κ. Παλλας (Διευθυντής Αρχαιοτήτων – Κόρινθος): “Βάσει των φυσικών νόμων, τουλάχιστον τα μεγάλα αυτά δέντρα, λόγω κλίσεως, ύψους, περιμέτρου έπρεπε να είχαν γκρεμισθεί. Δια να στέκουν αγέρωχα, είναι κάτι που η επιστήμη δεν μπορεί να δώσει εξήγηση”.
› κ. Τίγκας Αναστάσιος (Θεολόγος, Αρχαιολόγος, Ιστορικός – Ηράκλειο Αττικής): ” Η όλη ανάπτυξις, ύπαρξις και ζωή των δέντρων επί της στέγης του ναού της Οσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας εκπλήσσει, αντιβαίνει προς πάσα λογικήν και φυσικήν εξήγησιν του ανθρώπου. Καταδεικνύει μίαν σπανίαν ιδιαιτερότητα, την επέμβασιν του Θεού επί της δημιουργίας Του, το θαύμα”.
Η Αγία Θεοδώρα στο βιβλίο “Ρεκόρ Γκίνες“
Θαυμαστό ναΐδριο τιτλοφορείται από το βιβλίο Γκίνες ο ναός της Αγίας Θεοδώρας στο χωριό Βάστα Μεγαλόπολης Αρκαδίας. Ο εν λόγω ναός αφιερωμένος στη μνήμη της Αγίας Θεοδώρας χτισμένος τον 12ο αιώνα δημιουργεί θαυμασμό και ερωτηματικά στον επισκέπτη-προσκυνητή. Ο ναός είναι κτισμένος σε πετρώδες έδαφος με τοίχους πάχους 70 εκατοστών και περιβάλλεται από 17 αιωνόβια δέντρα που αγκαλιάζουν το ναό. Τα δέντρα και τα κλαδιά πλέκονται στη σκεπή και στους τοίχους για να προστατεύσουν το ναό από τα στοιχεία της φύσης και από κάθε βέβηλο χέρι. Κι ενώ περιμένεις μετά από τόσες εκατονταετίες που πέρασαν, να δεις μόνο ερείπια διαπιστώνεις πως ο ναός βρίσκεται σε θαυμάσια κατάσταση.
Κοπή των δέντρων της στέγης
Τον Δεκέμβριο του 1959 ο Έκτακτος Επιμελητής Αρχαιοτήτων Γορτυνίας με έκθεσή του εισηγήθηκε αφ’ ενός την εκρίζωση των δέντρων από τη στέγη του ναΐσκου και αφ’ ετέρου τον καθαρισμό και την κεράμωσή του. Το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έγκρινε την πρόταση του Επιμελητή και χορήγησε πίστωση για την εκρίζωση των δέντρων από την στέγη του ναΐσκου. Όμως ο Σύλλογος των απανταχού Βασταίων με επικεφαλής τον αείμνηστο δραστήριο Πρόεδρό του Ανδρέα Παναγιωτόπουλο, μέλος τότε του ΑΣΔΥ, αντιδρά αποτελεσματικά υποβάλλοντας έγγραφο στο οποίο προβάλλει τις αντιρρήσεις του και ζητεί την ανάκληση της οικείας πιστώσεως και της συναφούς διαταγής του.
(Πηγή: «Αγία Θεοδώρα η εν Βάστα Αρκαδίας: “Χριστέ μου ,συγχώρησέ τους. Κάνε το σώμα μου εκκλησία, τα μαλλιά μου δέντρα και το αίμα μου ποτάμι”.», Αντέχουμε…)
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ'. Θείας πίστεως.
Δῶρον ἔνθεον, ἠγιασμένον, Θεῶ ἤνεγκας, τὴν βιοτήν σου, Θεοδώρα Ὁσία πανεύφημε, τῆς μετανοίας τὸ πῦρ γὰρ ἐμφαίνουσα, μέσον ἀνδρῶν φιλοσόφως διέλαμψας, ὅθεν πρέσβευε, ἀπαύστως τῷ σὲ δοξάσαντι, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό, Αντέχουμε…, Καθεδρικός Ιερός Ναός Αγίας Γλυκερίας Γαλατσίου
