Πρωθυπουργικές ανοησίες περί Άνω Μακεδονίας 

Η στρατηγική – ο Θεός να την κάνει – της Ελλάδας έναντι των Σκοπίων είναι η εξής. Η Ελλάς έχει την θέση Α και τα Σκόπια την θέση Ω. Κάποια στιγμή εμείς προτείνουμε την θέση Μ, στo εικαζόμενο ρεαλιστικό μέσον των δύο θέσεων. Η απέναντι πλευρά την απορρίπτει και λέγει «εσείς στο Μ, εμείς στο Ω, άρα δεν τα βρίσκουμε». Σε επόμενο χρόνο, προτείνουμε την θέση Σ, η οποία ομοίως απορρίπτεται λόγω απόστασης Σ-Ω. Κατόπιν, πάμε στο Φ κοκ. Έτσι, διολισθαίνουμε σταδιακά προς την θέση Ω χωρίς να το καταλάβουμε. Η θέση Ω είναι αμετακίνητη από το 1991: Μακεδονία σκέτο έναντι όλων.

Αδυνατώ να βρω καλύτερο πλαίσιο ερμηνείας του πρόσφατου τραγελαφικού περιστατικού, όπου ο Έλληνας πρωθυπουργός με το χαμόγελο του βλακός απήντησε σε Σκοπιανή δημοσιογράφο ότι «εύχεται σε μερικούς μήνες να συστήνεται ως δημοσιογράφος της Άνω Μακεδονίας». Ας δούμε ορισμένες αναφορές του όρου «Άνω Μακεδονία».

Ο Ηρόδοτος στο 7.173.4 περιγράφει την εισβολή του Ξέρξη: «εσβολήν ες Θεσσαλούς κατά την Άνω Μακεδονίην δια Περραιβών κατά Γόννων πόλιν, τη περ δή και εσέβαλε η στρατιή Ξέρξεω». Πάλι ο Ηρόδοτος στο 8.137-139 περί Περδίκκα «εξ ‘Άργεος έφυγον ες Ιλλυριούς (…) εκ δε των των Ιλλυριών υπερβαλόντες ες την Άνω Μακεδονίην απίκοντο ες Λεβαίην πόλιν».

Ο Θουκυδίδης στο 2.99.1 «ες την κάτω Μακεδονίαν, ης ο Περδίκκας ήρχεν. Των γαρ Μακεδόνων εισι Λυγκησταί και Ελιμιώται κα άλλα έθνη επάνωθεν, ά ξύμμαχα μεν εστι τούτοις και υπήκοα, βασιλείας δ’ έχει καθ’ αυτά», καθώς και στα επόμενα δύο χωρία (1.59 και 2.100): «και καταστάντες «οι Αθηναίοι» επολέμουν μετά Φιλίππου και των Δέρδου αδελφών άνωθεν στρατιά εσβληκότων», «ίππους δε προσμεταπεμψάμενοι από των άνω συμμάχων».

Ο Στράβων (7, C326): «και δη και τα περί Λύγκον και Πελαγονίαν και Ορεστιάδα καί Ελίμειαν την Άνω Μακεδονίαν εκάλουν, οι δε ύστερον και ελευθέραν» και ο ίδιος ξανά στο 7, απόσπασμα 12: «ότι Πηνειός ορίζει την Κάτω και προς τη θαλάττη Μακεδονίαν από Θετταλίας και Μαγνησίας, Αλιάκμων δ’ την Άνω Μακεδονίαν».

Ο Λίβιος (45.29.9 και 45.30.6) αναφερόμενος στη διαίρεση της Μακεδονίας σε τέσσερις «μερίδες» μετά την ήττα του Περσέα στην Πύδνα το 168 π.Χ. από τους Ρωμαίους υπό τον Αιμίλιο Παύλο, ορίζει ως τέταρτη μερίδα την Άνω Μακεδονία «trans montem Boram», με έδρα την Πελαγονία και σύνορα την Ιλλυρία και την Ήπειρο. Αναφέρει σ’ αυτήν, ως κατοίκους, τους Εορδούς, Λυγκηστές, Πελαγόνες και προσθέτει, ως περιοχές, την Ατιντανία, την Τυμφαία και την Ελιμιώτιδα.

Η Άνω Μακεδονία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα μέσα του 20^ου αιώνα στα Σλαβικά ωςGorna Makedonija. Αποτελεί όμως δόκιμο ιστορικό όρο και περιγράφει την περιοχή των σημερινών νομών Καστοριάς, Φλώρινας, Κοζάνης και Γρεβενών.

Αυτό το όνομα θέλει να χαρίσει, έτσι δωρεάν, στους Σλάβους ο Αλέξης Τσίπρας και η κυβέρνησή του. Απερίγραπτο το μέγεθος του αλυτρωτισμού που θρέφει αυτό το όνομα...

Πηγή: Εστία, 27 Μαρτίου 2018 

Αντίβαρο: Δεν μπορεί να γίνει δεκτό. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://macedonia.antibaro.gr ξεκίνησε συλλογή  υπογραφών κατά της παραχώρησης του όρου Μακεδονία στα Σκόπια κάτω από σύντομη επιστολή προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ώρα χρέους για όλους τους Έλληνες, από την Κεφαλή του Κράτους μέχρι τον τελευταίο.

Γνώριζε ὅτι στὸν πόλεμο αὐτό, δυὸ θελήσεις ὑπάρχουν μέσα μας ἀντίθετες ἀναμεταξύ τους· ἡ μία, τοῦ λογικοῦ καὶ γι᾿ αὐτὸ λέγεται, θέλησις λογική, καὶ ἀνώτερη· ἡ ἄλλη, τῆς αἰσθήσεως καὶ γι᾿ αὐτὸ ὀνομάζεται, θέλησις αἰσθητικὴ καὶ κατώτερη, ἡ ὁποία ἀκόμη πιὸ συνηθισμένα, ὀνομάζεται θέλησις ἄλογη, θέλησις διαθέσεως σάρκας καὶ πάθους· μὲ τὴν ἀνώτερη καὶ λογικὴ θέλησι ἐπιθυμοῦμε ὅλα τὰ καλά· καὶ μὲ τὴν κατώτερη καὶ παράλογη θέλησι, ἐπιθυμοῦμε ὅλα τὰ κακά· λοιπόν, ὅταν ἐμεῖς θέλουμε κανένα πρᾶγμα μὲ μόνον τὴν αἴσθησι, ἕως ποὺ δὲν ταιριάζουμε μὲ τὴν ἀνώτερη καὶ λογικὴ θέλησι νὰ τὸ θέλουμε, δὲν λογαριάζεται, ὅτι τὸ θέλουμε στὰ ἀλήθεια. Ὁπότε ὅλος ὁ ἀόρατος πόλεμος, πρῶτα σε αὐτὸ μένει, δηλαδή, στὸ νὰ μὴ γέρνει ἡ ἀνώτερη θέλησι στὴ κατώτερη. Γιατὶ, ἡ λογικὴ θέλησι, ἡ ὁποία βρίσκεται ἀνάμεσα στὴ θέλησι τοῦ Θεοῦ, ποὺ μένει πάνω της καὶ σὲ ἐκείνη τῆς αἰσθήσεως, ποὺ εἶναι κάτω της, πολεμεῖται πάντα καὶ ἀπὸ τὴ μία καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη. Ἐπειδὴ καὶ κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς θέλει νὰ τὴν παρασύρῃ καὶ νὰ τὴν ὑποτάξη στὸν ἑαυτό της ⁽¹⁾.

Γι᾿ αὐτό, μεγάλη δοκιμασία καὶ κόπο, καὶ μάλιστα στὴν ἀρχή, δοκιμάζουν ἐκεῖνοι, ποὺ συνήθισαν στὸ κακό, ὅταν ἀποφασίσουν νὰ ἀλλάξουν τὴν κοσμικὴ καὶ σαρκική τους ζωὴ καὶ νὰ παραδοθοῦν στὴν ἀγάπη καὶ ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ, τὶς ἀντιθέσεις ποὺ δέχεται ἡ λογικὴ θέλησί τους, ἀπὸ τὴν θέλησι τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὴν θέλησι τῆς αἰσθήσεως, οἱ ὁποῖες μένουν ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο καὶ τὴν πολεμοῦν, εἶναι τόσο δυνατές, ποὺ μὲ μεγάλη δοκιμασία τὶς αἰσθάνονται, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο δὲν συμβαίνει σὲ ἐκείνους, ποὺ συνήθισαν ἤδη, ἢ στὶς ἀρετὲς ἢ στὶς κακίες καὶ ποὺ ἀναπαύονται νὰ ζοῦν ἢ σὲ ἐκεῖνες ἢ σὲ αὐτές.

Γιατὶ, οἱ μὲν ἐνάρετοι, συμφωνοῦν εὔκολα στὴν θέλησι τοῦ Θεοῦ, οἱ δὲ κακοί, κλίνουν σὲ ἐκείνη τῆς αἰσθήσεως, χωρὶς καμία ἀντίθεσι ⁽²⁾. Ὁπότε, ἂς μὴν καυχᾶται κανείς, πὼς μπορεῖ νὰ ἀποκτήσῃ τὶς ἀληθινὲς χριστιανικὲς ἀρετὲς καὶ νὰ ὑπηρετήσῃ τὸν Θεό, καθὼς πρέπει, ἂν δὲν βιάση στὰ ἀλήθεια τὸν ἑαυτό του γιὰ νὰ ἐγκαταλείψη ὄχι μόνο τὶς μεγαλύτερες εὐχαριστήσεις, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τὶς μικρότερες, στὶς ὁποῖες ἦταν πρὶν ἀφοσιωμένος μὲ κοσμικὴ ἀγάπη. Καὶ ἀπὸ αὐτὸ συμβαίνει νὰ φθάνουν στὴν τελειότητα πολὺ λίγοι ⁽³⁾. Γιατὶ, ἀφοῦ κατάκτησαν μὲ κόπο τὶς μεγαλυτέρες εὐχαριστήσεις, δὲν θέλουν μετὰ ἀπὸ αὐτὰ νὰ πιέσουν τὸν ἑαυτό τους, στὸ νὰ νικήσουν καὶ τὶς μικρότερες καὶ ἀσήμαντες ἐπιθυμίες τους, οἱ ὁποῖες κάθε ὥρα τοὺς κατακτοῦν.

Γιὰ παράδειγμα· ὑπάρχουν μερικοί, ποὺ δὲν παίρνουν τὸ ξένο πρᾶγμα, ἀλλὰ ὅμως ἀγαπᾶνε μὲ ὑπερβολὴ τὸ δικό τους· εἶναι ἄλλοι ποὺ δὲν ζητᾶνε τιμὲς μὲ ἀθέμιτα καὶ ἄπρεπα μέσα· ὅμως, δὲν τὶς συχαίνονται, καθὼς ἔχουν χρέος, ἀλλὰ καὶ τὶς ἐπιθυμοῦν, καὶ κάποιες φορὲς τὶς γυρεύουν μὲ ἄλλους διαφόρους τρόπους. Ἄλλοι πάλι, κρατᾶνε τὶς νομοθετημένες νηστεῖες κατὰ τὴν ὑποχρέωσί τους, ὅμως κυριεύονται ἀπὸ τὴν ἀδηφαγία καὶ τὴν βουλιμία, τρώγοντας περισσότερο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ τοὺς εἶναι ἀρκετό. Ἄλλοι ζοῦν μὲ ἐγκράτεια, ὅμως δὲν ξεκολλᾶνε ἀπὸ κάποιες παρέες, ποὺ τοὺς ἀρέσουν, οἱ ὁποῖες τοὺς προξενοῦν μεγάλο ἐμπόδιο στὴν πνευματικὴ ζωὴ καὶ στὴ ἕνωσι μὲ τὸ Θεό· καὶ μάλιστα, οἱ ἐκεῖνες οἱ συναναστροφές, ποὺ γίνονται μὲ πρόσωπα νέα καὶ εὐλαβῆ, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὅσο λιγώτερο φοβᾶται κάποιος, τόσο περισσότερο πρέπει νὰ τὰ ἀποφεύγῃ ⁽⁴⁾.

Ὁπότε, ἀπὸ αὐτὰ ποὺ εἴπαμε, ἀκολουθεῖ σὲ αὐτοὺς τὸ γεγονὸς ὅτι κάνουν τὰ καλὰ ἔργα, ἀτελῆ, ἐλλιπῆ καὶ ταιριασμένα μὲ τὴν ἐπιθυμία τῆς τιμῆς καὶ τῶν ἐπαίνων τοῦ κόσμου. Ἀπὸ αὐτά, σὰν ἐπακόλουθο ἔρχεται τὸ νὰ μὴ προκόβουν στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας, ἀλλὰ νὰ ἐπιστρέφουν καὶ πίσω καὶ νὰ ξαναπέφτουν στὰ πρῶτα κακά· γιατὶ δὲν ἀγαπᾶνε τὴν ἀληθινὴ ἀρετή, οὔτε φαίνονται εὐχάριστοι στὸ Θεό, ποὺ τοὺς λύτρωσε πρὶν ἀπὸ τὴν τυραννία τοῦ διαβόλου· ἀπὸ αὐτὰ ἀκόμη ἀκολουθεῖ νὰ εἶναι αὐτοὶ ἀμαθεῖς πάντα καὶ τυφλοὶ στὸ νὰ μὴ βλέπουν τὸν κίνδυνο ποὺ βρίσκονται σὲ κάποια στιγμή, ποὺ νομίζουν πὼς εἶναι ἀσφαλεῖς καὶ ἀκίνδυνοι.

Καὶ ἐδῶ φανερώνεται μία πλάνη, τόσο περισσότερο ἐπιζήμια, ὅσο εἶναι λιγώτερο γνωστή· ἐπειδή, εἶναι πολλοὶ ποὺ ἀκολουθοῦν τὴν πνευματικὴ ζωή, ἀγαπᾶνε ὅμως περισσότερο ἀπὸ ὅ,τι πρέπει τὸν ἑαυτό τους _{(ἂν καὶ στὴν πραγματικότητα δὲν γνωρίζουν νὰ τὸν ἀγαποῦν)}. Γιατὶ, καταπιάνονται περισσότερο, μὲ ἐκεῖνα τὰ ἀγωνίσματα, ποὺ γέρνει ἡ ἐπιθυμία τους καὶ ἀφήνουν τὰ ἄλλα, ποὺ ἔρχονται σὲ ἀντίθεσι μὲ τὴ φυσική τους κλίσι καὶ στὶς ἐπιθυμίες τῶν αἰσθήσεων, τὶς ὁποῖες, ἔπρεπε μὲ κάθε δίκαιο νὰ πολεμοῦν μὲ ὅλες τους τὶς δυνάμεις.

Γιὰ αὐτό, ἀγαπητὲ ἐν Κυρίῳ, ἀδελφέ μου, σοῦ παραγγέλνω νὰ ἀγαπᾷς πάντα τὴν δυσκολία καὶ τὴ δοκιμασία, ποὺ φέρνει μαζί του αὐτὸς ὁ πόλεμος, ἀκόμη καὶ ἂν νικηθῇς κάποτε σὲ αὐτόν. Γιατὶ λέει ὁ Σειράχ· «Μὴ μισήσῃς κουραστικὴ ἐργασία» ^(7,16). Γιατὶ ἐδῶ βρίσκονται τὰ πάντα. Ἐπειδὴ καὶ ὅσο πιὸ δυνατὰ ἀγαπήσῃς τὴ δυσκολία ποὺ δείχνει στοὺς ἀρχάριους ἡ ἀρετὴ καὶ ὁ πόλεμος, τόσο περισσότερο καὶ πιὸ γρήγορα θὰ νικήσῃς· τί λέω; ἐὰν ἐσὺ ἀγαπήσῃς περισσότερο τὸν βασανιστικὸ πόλεμο τῶν παθῶν, παρὰ τὶς δικές σου ἀρετὲς καὶ τὶς νίκες, φυσικὰ πολὺ πιὸ γρήγορα θὰ ἀποκτήσῃς κάθε καλό.

 

¹. Οἱ τρεῖς αὐτὲς θελήσεις, ὀνομάζονται καὶ νόμοι ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο ^{(Ρωμ. κεφ. 7)}. Ἡ λογικὴ θέλησις, νόμος τοῦ νοῦ, ὁ παράλογος νόμος ποὺ βρίσκεται στὰ μέλη καὶ ἀντιστρατεύεται τὸ νόμο τοῦ νοῦ, ἡ ἐπιθυμία τοῦ Θεοῦ, νόμος πνευματικὸς καὶ νόμος τοῦ Θεοῦ, μὲ τὸν ὁποῖο συνδέεται ὁ νόμος τοῦ νοῦ, προσθέτει δὲ καὶ τέταρτο νόμο, τὸν τῆς ἁμαρτίας· ὁ ὁποῖος εἶναι, κατὰ τὴν ἐρηνεία τοῦ θείου Δαμασκηνοῦ, ἡ ἀπὸ τὸν ἐχθρὸ ἐξαπολυμένη ἐπίθεσις τῶν κακῶν λογισμῶν, στὴν ὁποία αἰχμαλωτίζει τὸν νοῦ ὁ νόμος ποὺ βρίσκεται στὰ μέλη· τὴν δὲ λογικὴ ἐπιθυμία, καὶ νόμο τοῦ νοός, ὁ Θεῖος Δαμασκηνός, ὀνομάζει συνείδησι. (Βιβλ. Θεολόγ. κεφ. 99).

^2. Ἐπειδή, κατὰ τὸν Σολομώντα «Ὅταν ἔλθη ἀσεβὴς εἰς βάθος κακῶν, καταφρονεῖ».^{(Παρ. ιη᾿ 3)}.

^3. Γιατὶ τόσο μεγάλο καὶ λεπτὸ πρᾶγμα εἶναι ἡ τελειότητα καὶ ἡ ἕνωσις μὲ τὸν Θεόν, ὥστε ἕνα τόσο μικρὸ ἐμπόδιο, ὅσο εἶναι μία μοναχὴ τρίχα, μπορεῖ νὰ τὴν στερήσῃ ἀπὸ μᾶς καὶ νὰ μὴ μᾶς ἀφήσῃ νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Θεό, καθὼς λέγει ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ νέος θεολόγος (Λόγ. νζ´). «Ἤγουν, ἂν ἔχωμεν ἀπὸ ἀμέλειάν μας κανένα μικρὸ λογισμόν, ἢ δισταγμὸν ἀπιστίας, ἢ διψυχίας, ἢ δειλίας, ἢ ἄλλο κανένα πάθος καὶ προσπάθειαν, δὲν θέλομεν ἀξιωθῆ νὰ ἔχωμεν ἐγκάτοικον τὸν Θεὸν εἰς τὴν ψυχήν μας».

^4. Σημείωσε ἐδῶ, ἀδελφέ, καὶ γιὰ κάποιες φυσικὲς κλίσεις ἢ πάθη, τὰ ὁποῖα οὔτε θανάσιμα ἁμαρτήματα λέγονται, οὔτε συγγνωστά, μὲ τὸ νὰ μὴ γίνωνται ἀπὸ τὴν προαίρεσί μας, εἶναι ἐξαρτημένα ἀπὸ τὴν ἰδιοσυγκρασία τῶν σωμάτων αὐτὰ δὲ ὀνομάζονται ἀτελειότητες, ἐλαττώματα καὶ ψεγάδια φυσικά, καθὼς λόγου χάρι, εἶναι πολλοὶ ἀπὸ τὴ φύσι τους πικροὶ καὶ μελαγχολικοί· ἄλλοι αὐστηροὶ καὶ ὀξύθυμοι· ἄλλοι ἐλαφροὶ στὸ λογισμὸ καὶ ἀσύστατοι, ἄλλοι πεισματώδεις· ἄλλοι φιλόφιλοι καὶ ἄλλοι ἔχουν ἄλλα φυσικὰ ἐλαττώματα. Ὁπότε καὶ κατὰ αὐτῶν τῶν ἐλαττωμάτων πρέπει νὰ πολεμᾶμε, διορθώνοντας τὶς ὑπερβολὲς καὶ τὶς ἐλλείψεις τους μὲ τὴν διάκρισι τοῦ σωστοῦ λόγου καὶ μετατρέποντας αὐτὰ σὲ ἀρετές. Γιατὶ κανένα φυσικό, ὅσο καὶ ἂν εἶναι ἄγριο, δὲν ἀντιστέκεται τόσο στὴν προαίρεσι, ποὺ μὲ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὸν κόπο καὶ τὴν ἐπιμέλεια τὴ δική μας, νὰ μὴν μπορῇ νὰ νικηθῆ. Λέγω δὲ νὰ πολεμοῦμε καὶ αὐτά, γιατὶ ἂν καὶ φυσικὰ καὶ ὄχι καὶ προαιρετικά, μᾶς ἐμποδίζουν ὅμως ἀπὸ τὴν τελειότητα.

Πηγή: (Ἀόρατος Πόλεμος - Μέρος 1ον - Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης), Ορθόδοξοι Πατέρες

Αξιότιμε κ. Υπουργέ, Κατανοώντας το δύσκολο έργο της παροχής υψηλού επιπέδου παιδείας στους νέους, θεωρούμε καθήκον μας να σας εκθέσουμε τις απόψεις μας για τον άξονα «Έμφυλες ταυτότητες» της «Θεματικής Εβδομάδας» και να ζητήσουμε παρεμβάσεις προς όφελος των μαθητών. Κατά το σχολικό έτος 2016-2017, το Υπουργείο Παιδείας αιφνιδίασε γονείς, Εκπαιδευτικούς, μαθητές Γυμνασίου, ειδικούς Υγείας και όλη την Ελληνική κοινωνία, με «Εξαιρετικά επείγουσα» εγκύκλιο προς τα Γυμνάσια (23-12-2016 Αρ. Πρωτ. Φ20.1/220482/Δ2), με θέμα: «Υλοποίηση στο Γυμνάσιο Θεματικής Εβδομάδας και Ευαισθητοποίησης σε ζητήματα Διατροφής, Εθισμού-Εξαρτήσεων και Εμφύλων Ταυτοτήτων» [1]. Στην ενότητα «Έμφυλες Ταυτότητες» υπάρχουν οι εξής επιμέρους θεματικές ενότητες: «Σωματικές αλλαγές στην εφηβεία», «Βιολογικό και κοινωνικό φύλο», «Αποδομώντας τα έμφυλα στερεότυπα», «Ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα των γυναικών». Η διδασκαλία της Θεματικής Εβδομάδας είναι υποχρεωτική για τους μαθητές και τους διδάσκοντες.

Ομάδα Δράσης για την Υγεία, τις Σχέσεις,
την υγιή Σεξουαλικότητα, την Εκπαίδευση,
τα Ιδανικά, τις Αξίες

και συνυπογράφοντες πολίτες

Προς: Υπουργό Παιδείας, Έρευνας &
Θρησκευμάτων, κ. Γαβρόγλου

Κοινοποίηση: Όπως Πίνακας Αποδεκτών
Αθήνα, 18/03/2018

Θέμα: Επιστολή διαμαρτυρίας για την διδασκαλία του άξονα «Έμφυλες ταυτότητες» της Θεματικής Εβδομάδας στα Γυμνάσια

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Κατανοώντας το δύσκολο έργο της παροχής υψηλού επιπέδου παιδείας στους νέους, θεωρούμε καθήκον μας να σας εκθέσουμε τις απόψεις μας για τον άξονα «Έμφυλες ταυτότητες» της «Θεματικής Εβδομάδας» και να ζητήσουμε παρεμβάσεις προς όφελος των μαθητών.

Κατά το σχολικό έτος 2016-2017, το Υπουργείο Παιδείας αιφνιδίασε γονείς, Εκπαιδευτικούς, μαθητές Γυμνασίου, ειδικούς Υγείας και όλη την Ελληνική κοινωνία, με «Εξαιρετικά επείγουσα» εγκύκλιο προς τα Γυμνάσια (23-12-2016 Αρ. Πρωτ. Φ20.1/220482/Δ2), με θέμα: «Υλοποίηση στο Γυμνάσιο Θεματικής Εβδομάδας και Ευαισθητοποίησης σε ζητήματα Διατροφής, Εθισμού-Εξαρτήσεων και Εμφύλων Ταυτοτήτων» [1]. Στην ενότητα «Έμφυλες Ταυτότητες» υπάρχουν οι εξής επιμέρους θεματικές ενότητες: «Σωματικές αλλαγές στην εφηβεία», «Βιολογικό και κοινωνικό φύλο», «Αποδομώντας τα έμφυλα στερεότυπα», «Ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα των γυναικών». Η διδασκαλία της Θεματικής Εβδομάδας είναι υποχρεωτική για τους μαθητές και τους διδάσκοντες.

Άμεσα αρθρώθηκε συγκροτημένος λόγος σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, σε μία προσπάθεια κατανόησης και αποσαφήνισης εννοιών και κινήτρων για την διδασκαλία της ενότητας «έμφυλες ταυτότητες» ώστε η κοινωνία να διαμορφώσει την στάση της ενημερωμένη και όχι αιφνιδιασμένη!

Παρά τις αντιδράσεις της Ελληνικής κοινωνίας, το Υπουργείο Παιδείας με νέα επείγουσα εγκύκλιο (8-11-2017 Αρ. Πρωτ. Φ20.1/ 192356 Δ2) [2] επαναφέρει στο τρέχον σχολικό έτος (2017-2018) την Θεματική Εβδομάδα, διατηρώντας την επίμαχη ενότητα «Έμφυλες Ταυτότητες» και το ίδιο επιστημονικά αμφισβητούμενο, και πιθανά επιβλαβές για τους ανηλίκους διδακτικό υλικό και τρόπο διδασκαλίας [3]

Οι ενστάσεις των γονέων (Σύλλογοι γονέων), των διδασκόντων (ΟΛΜΕ, ΕΛΜΕ), των ειδικών Επιστημόνων Υγείας και Κοινωνιολογίας, Νομικών, της Εκκλησίας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας (επιστολές πολιτών προς τους αρμοδίους, ψηφίσματα και εκδηλώσεις συλλόγων και Δημοτικών Συμβουλίων) χλευάσθηκαν, συκοφαντήθηκαν, παρεμποδίστηκαν ή και διεκόπησαν βίαια, και εν τέλει αγνοήθηκαν.

ΣΚΟΠΟΣ

Μέσω της Θεματικής Εβδομάδας δεν επιδιώκεται μόνο η απόκτηση πληροφοριών ή γνώσεων αλλά και η αλλαγή αντιλήψεων και συμπεριφορών, τόσο των μαθητών, όσο και των εκπαιδευτικών. Αυτό βέβαια είναι επιθυμητό, εφ’ όσον αυτές οι αλλαγές είναι συμβατές με τις αξίες και πεποιθήσεις γονέων/κηδεμόνων και συμβαδίζουν με την σύγχρονη επιστημονική γνώση.

Δεν γνωρίζουμε πως αιτιολογείται το «Εξαιρετικά επείγον» της εγκυκλίου: Στηρίζεται σε δεδομένα και ευρήματα που δείχνουν ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος για την υγεία των μαθητών; Μήπως θεωρεί το Υπουργείο Παιδείας ότι αυτό λείπει από την εκπαίδευση και την Ελληνική κοινωνία; Ή μήπως οι «υποχρεώσεις» που έχει αναλάβει η Ελλάδα περιλαμβάνουν υποχωρήσεις σε ομάδες συμφερόντων και σε οδηγίες κέντρων εξουσίας της αλλοδαπής, που διαπίστωσαν καθυστέρηση στην εφαρμογή των οδηγιών τους (βλ. Stop Trans Pathologization);

Καταρχάς θα πρέπει να είναι σαφές σε όλους ότι κάθε διδασκαλία σχετική με την ερωτική ζωή και την σεξουαλικότητα (συμπεριλαμβανομένου του φύλου και του σεξουαλικού προσανατολισμού), αποτελεί σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Το να διδάσκονται στο σχολείο θέματα που άπτονται της σεξουαλικότητας, δεν είναι δουλειά «επείγουσα» και δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με προχειρότητα και επιπολαιότητα. Ένα σημαντικό ερώτημα, είναι το κατά πόσον είναι σε θέση οι εκπαιδευτικοί ή οι λοιποί συμμετέχοντες «φορείς», κυρίως ΜΚΟ, να παρέχουν γνώσεις και εκπαίδευση για θέματα σεξουαλικής υγείας και ερωτικώνσχέσεων. Έχει προηγηθεί κάποια συστηματική εκπαίδευση και με τι περιεχόμενο; Η κατάλληλη εκπαίδευση των εκπαιδευτικών έχει αποδειχθεί ότι είναι εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την παροχή κατανοητής σεξουαλικής αγωγής υγείας στα σχολεία [4]. Κάθε προσπάθεια σεξουαλικής αγωγής θα πρέπει να βασίζεται σε ισχυρά επιστημονικάευρήματα για την αποτελεσματικότητά της. Η Θεματική Εβδομάδα αναφερόμενη στον «Σκοπό και Αναγκαιότητα» της επικαλείται τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ), που «προτείνει σχεδιασμό εκπαιδευτικών πολιτικών και ανάπτυξη μετασχηματιστικών δράσεων στα σχολεία, που θα εστιάζουν στην προαγωγή της υγείας και της ευημερίας των παιδιών και εφήβων». Το ΙΕΠ, σχεδιάζοντας την Θεματική Εβδομάδα ξεχνά (ή αγνοεί) ότι ο Π.Ο.Υ. συνιστά την διαμόρφωση των Πολιτικών Αγωγής Υγείας, βάσει επιστημονικών ενδείξεων και ζητά οι προτεινόμενες παρεμβάσεις να έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα [5]. Οι εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες υγείας, ερευνητές και κυρίως όσοι σχεδιάζουν τις πολιτικές υγείας, πρέπει να γνωρίζουν ότι: oι στρατηγικές εκπαίδευσης στην σεξουαλική υγεία πρέπει να βασίζονται σε σαφείς ενδείξεις αποτελεσματικότητας, που να
προκύπτουν από υψηλής ποιότητας έρευνα, συστηματικές ανασκοπήσεις και μετααναλύσεις[6].Επί πλέον (και αυτό έχει επικυρωθεί από δικαστική απόφαση στο Maryland) σε περιπτώσεις αντικρουόμενων απόψεων θα πρέπει να διδάσκονται στα παιδιά τα επιστημονικά επιχειρήματα και των δύο πλευρών.

Για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων αγωγής υγείας στα σχολεία, ο Π.Ο.Υ. διενήργησε μέσω του οργανισμού Cochrane μία ανασκόπηση/μεταανάλυση. Τα προγράμματα αγωγής σεξουαλική υγείας, δεν μετααναλύθηκαν λόγω ελάχιστων αξιόπιστων ερευνητικών δεδομένων [7]. Άλλη ανασκόπηση του οργανισμού Cochrane πάνω στην αποτελεσματικότητα της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία στην πρόληψη της εγκυμοσύνης συμπεραίνει ότι «δεν έχει επίδραση στον αριθμό των κυήσεων» [8]. Συνεπώς, δεν υπάρχουν επιστημονικώς τεκμηριωμένα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία.

Δυστυχώς, στην περίπτωση της «Θεματικής Εβδομάδας» ορισμένοι εκμεταλλεύονται την άγνοια των μη ειδικών, για να παρουσιάσουν και να προωθήσουν αστήρικτες απόψεις ως δήθεν επιστημονικές.

ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Η διδασκόμενη ύλη αλλά και οι διδάσκοντες προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από ΜΚΟ, ως να μην υπηρετούν στο Ελληνικό Δημόσιο υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικοί, ειδικοί ψυχικής υγείας και κοινωνικοί επιστήμονες.

Το υλικό της ενότητας «έμφυλες ταυτότητες» (βλ. στο τέλος του κειμένου) βρίθει από ανακρίβειες, παραπληροφόρηση, διαστρεβλώσεις της λογικής και έλλειψη επιστημονικής τεκμηρίωσης. Η μάθηση βασίζεται σε βιωματικές μεθόδους, με υποχρεωτική την συμμετοχή και την έκφραση άποψης εκ μέρους των μαθητών. Προτείνεται μάλιστα περαιτέρω διερεύνηση των απόψεων όσων παιδιών εκφράζουν διαφορετική γνώμη και «μπορεί να μην δεχτούν το γεγονός ότι υπάρχει ανισότητα ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες ή να προσπαθήσουν να υπερασπιστούν τους λόγους για τους οποίους άνδρες και γυναίκες αντιμετωπίζονται διαφορετικά», λες και τα παιδιά μπορούν να υποστηρίξουν την θέση τους απέναντι σε ενηλίκους με ρόλο εξουσίας όπως είναι οι δάσκαλοι τους, και απέναντι σε δυσνόητες κοινωνιολογικές θεωρίες που απαιτούν γνώσεις και κριτική ικανότητα ενηλίκου. πχ, τα παιδιά καλούνται να τοποθετηθούν μπροστά σε όλους, πηγαίνοντας στην μία ή την άλλη άκρη ενός διαχωρισμένου με μία γραμμή δωματίου, κοντά ή μακριά από την γραμμή, ανάλογα με τις πεποιθήσεις τους. Τα σενάρια που ζητούν απ’ τα παιδιά να πάρουν θέση κοντά ή μακριά στη γραμμή, θα πρέπει να εξεταστούν υπό την οπτική του κοινωνικού κομφορμισμού, δηλαδή της τάσης του ατόμου να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του στις επιταγές της ομάδας στην οποία ανήκει. Διότι το άτομο ενδόμυχα επιθυμεί την ασφάλεια του ανήκειν, ακόμη κι αν απεμπολήσει τις ιδέες του και υιοθετήσει αυτές του συνόλου, παρόλο που δεν το εκφράζουν. Ποιος έφηβος λοιπόν θα τολμήσει να διαφοροποιήσει την θέση του από την προτεινόμενη άποψη, που μάλιστα εκπροσωπείται από τον εκπαιδευτικό;

Στο εγχειρίδιο «Εφηβικές ταυτότητες φύλου» (σελ. 8,9) [9] αναφέρεται ότι οι διδασκόμενες απόψεις οφείλονται στην ανάπτυξη της φεμινιστικής θεωρίας. Όμως η εξέταση της λειτουργίας των φύλων και ο ρόλος τους μόνο από σκοπιά φεμινιστική και όχι από τις επιστήμες στο σύνολό τους αποτελεί μονομερή αντιμετώπιση. Και πράγματι η βιβλιογραφία του ανωτέρου εγχειριδίου μαρτυρεί τη μονομέρεια αυτή (σελ. 15-16)

ΦΥΛΟ

Αν και η διδακτική ενότητα φέρει τον τίτλο «Σώμα και ταυτότητα», ο επιστημονικός κλάδος της ανθρώπινης φυσιολογίας «λάμπει» δια της παρασιώπησής του! Οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στην ανατομία, στην ορμονική λειτουργία, στον εγκέφαλο, στην αναπαραγωγή, στην διαφορετική ανθεκτικότητα σε νόσους κλπ σχεδόν ισοπεδώνονται. Όμως οι διαφορές στο βιολογικό σώμα δεν σημαίνουν ανισότητα και αδικία, αλλά διαφορετικές ικανότητες και διεκπεραίωση διαφορετικών λειτουργιών. Είναι παραπλανητικό να ταυτίζεται η ομοιότητα με την ισότητα.

Οι διαφορές στις συμπεριφορές ρόλου φύλου, ως προς το ντύσιμο, το παιχνίδι την συμπεριφορά και τις προσδοκίες ονομάζονται «παραδοσιακές ή άκαμπτες έμφυλες νόρμες» και παρουσιάζονται ως κάτι πολύ αρνητικό, γιατί δήθεν «περιορίζουν την ταυτότητα» (εγχειρίδιο youth4youth, σελ. 6). Αναφέρεται χαρακτηριστικά «η «γυναίκα» δεν προϋπάρχει, όπως δεν προϋπάρχει και καµιά αλήθεια, καµιά πραγματικότητα! Είναι κοινωνική κατασκευή, όπως και η έννοια «άνδρας»»

Στις υποενότητες «Βιολογικό και κοινωνικό φύλο» και «Αποδομώντας τα έμφυλα στερεότυπα» προτείνεται η υλοποίηση προγράμματος του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου με τίτλο «Youth4youth» [10]. Στη δραστηριότητα «Βιολογικό και κοινωνικό φύλο» υπάρχει ενότητα με τον παραπλανητικό τίτλο «Η φυλακή του φύλου». Οι μαθητές μπορεί να υποθέσουν την καθόλα αντιεπιστημονική άποψη ότι το βιολογικό τους φύλο αποτελεί «φυλακή», (με την λογική συνέπεια της πιθανής απόδρασης από αυτό με κοινωνική ή και βιολογική μετάβαση;) Οι μαθητές και οι μαθήτριες διδάσκονται ότι «το φύλο δεν είναι βιολογικό χαρακτηριστικό», ότι «τους περιορίζει, τους παγιδεύει και είναι φυλακή», ότι «οι έμφυλες νόρμες και τα στερεότυπα δημιουργούν μια καταστροφική διαίρεση μεταξύ ανδρών και γυναικών και γεννούν την ανισότητα των φύλων», ότι το να εκφράζονται σύμφωνα με το φύλο τους σημαίνει ότι «ζουν μέσα σε κουτιά». Ερωτώνται οι μαθητές «Σε ποιο βαθμό νομίζεις ότι βρίσκεσαι μέσα στο κουτί;» (εγχειρίδιο youth4youth, σελ. 37). Καλούνται οι μαθητές «να αξιολογήσουν και να αναθεωρήσουν τα «κληρονομημένα» στερεότυπα τους… και να τα αποδομήσουν», υποστηρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο «θα αναπτύξουν συμπεριφορές μηδενικής ανοχής έναντι της βίας». πχ επί λέξει αναφέρεται: «Τα χαρακτηριστικά στα κουτιά του φύλου στα κορίτσια, είναι πιθανό να περιλαμβάνουν: Ευαίσθητα, με μακριά μαλλιά, αδύνατα, λεπτεπίλεπτα, ευάλωτα, εξαρτημένα από τους άνδρες, κλαίνε εύκολα, αδύναμα, καλά στις γλώσσες και τις τέχνες, καλές μητέρες, ντροπαλά, άτολμα, σεμνά, δεν πρέπει να βρίζουν, να είναι σέξι, να φλερτάρουν, φροντίζουν τα παιδιά και τα άλλα μέλη της οικογένειας, κ.λπ». Επομένως σύμφωνα με την Θεματική Εβδομάδα το προτεινόμενο στερεότυπο για τα κορίτσια είναι να είναι αναίσθητα, να έχουν κοντά μαλλιά, να είναι παχύσαρκα, χοντροκομμένα, να μην εκφράζονται συναισθηματικά, να αποτυγχάνουν στις γλώσσες και στις τέχνες, να είναι κακές μητέρες, ξεδιάντροπα, παράτολμα, άσεμνα, να βρίζουν, να φλερτάρουν και να μην ασχολούνται με τα παιδιά και τα άλλα μέλη της οικογένειας;

Δηλαδή, οι μαθητές και οι μαθήτριες που έχουν τυπικές συμπεριφορές και χαρακτηριστικά του φύλου τους στοχοποιούνται και ενοχοποιούνται, καθώς αυτά χαρακτηρίζονται ως «επιβεβλημένα κοινωνικά στερεότυπα», που μάλιστα «η επιβολή τους συμβάλλει στην εκδήλωση της έμφυλης βίας»

Στο προτεινόμενο για διδασκαλία εγχειρίδιο «Όλα τα παιχνίδια για όλα τα παιδιά» [11] αναφέρεται ότι «η έμφυλη διχοτόμηση των παιχνιδιών αναπαράγει και ενισχύει την εσφαλμένη αντίληψη ότι τα αγόρια και τα κορίτσια είναι τελείως διαφορετικά…και κατά συνέπεια αναπαράγονται τα έμφυλα στερεότυπα και περιορίζονται οι δυνατότητες ολόπλευρης ανάπτυξής των παιδιών» χωρίς να τεκμηριώνεται αυτή η διδασκόμενη κινδυνολογία. Υποστηρίζει μάλιστα η συγγραφέας ότι «τα επιστημονικά δεδομένα δεν προσφέρουν καμία άφεση στο επίπεδο της ηθικής ότι η έμφυλη διχοτόμηση των παιχνιδιών έχει βιολογικό έρεισμα». Αντίθετα όμως, η επιστήμη έχει επιβεβαιώσει ότι η επιλογή δραστηριότητας και παιχνιδιού εξαρτάται πολύ από το φύλο και από βιολογικούς παράγοντες όπως οι ορμόνες στην εμβρυική και πρώιμη βρεφική ηλικία. Επίσης προτρέπει τους ενηλίκους (γονείς και εκπαιδευτικούς) «παίζοντας με τα παιδιά να τα εξοικειώνουν και με παιχνίδια που δεν θεωρούνται κατάλληλα για το φύλο τους». Σε άλλο σημείο τίθεται στα παιδιά το ερώτημα: «Γιατί είναι κακό τα αγόρια να δοκιμάζουν πώς είναι να στέκονται ή να περπατάνε και με τα παπούτσια της μαμάς, να δοκιμάζουν τα ρούχα(δεν εξηγεί: τη μπλούζα ή πχ. τη φούστα, τα φoρέματα κτλ;) και τα κοσμήματα της αδελφής τους, να ντυθούν πριγκίπισσα ή σταχτοπούτα σε ειδικές περιστάσεις;» Παροτρύνονται δηλαδή τα παιδιά στην παρενδυσία;

Ακόμα και τα παραμύθια μπαίνουν στο στόχαστρο καθώς η γνωστή φράση «και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα», στηλιτεύεται ως «ετεροσεξουαλικός ρομαντισμός» (με την ίδια λογική βέβαια θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «ομοσεξουαλικός πειραματισμός» η προτροπή προς παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς να πειραματίζονται σχεδόν με το ζόρι με παιχνίδια του άλλου φύλου).

Όμως τέτοιες απόψεις, και μάλιστα όταν απευθύνονται προς ανηλίκους, θα πρέπει να υποστηρίζονται από ισχυρά ερευνητικά δεδομένα, πράγμα που δεν συμβαίνει με το υλικό της Θεματικής Εβδομάδας. Αντίθετα μάλιστα, πολλές τοποθετήσεις είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενες, καθώς είναι αποδεδειγμένος ο ρόλος των βιολογικών παραγόντων στην διαμόρφωση των συμπεριφορών φύλου [12,13,14]. Επίσης οι σύγχρονες επιστημονικές οδηγίες για θέματα ταυτότητας φύλου συνιστούν να ενισχύονται οι κατάλληλες για το φύλο δραστηριότητες και εμφάνιση στην παιδική ηλικία, για να αποφευχθούν προβλήματα και δυσφορία ως προς το φύλο στην εφηβεία [15]. Βάσει των σύγχρονων επιστημονικών δεδομένων, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν έχει θέση στις σχολικές αίθουσες.

Είναι κακό να αναπτυχθεί ένα αγόρι ως αγόρι και ένα κορίτσι ως κορίτσι; Κάνουν λάθος οι γονείς που τα ανατρέφουν σύμφωνα με το βιολογικό τους φύλο; Θα πρέπει οι γονείς να συμμορφωθούν με τις αμφιλεγόμενες περί «Κοινωνικού φύλου» φιλοσοφικές απόψεις της κυρίας J. Buttler; Μάλλον θα κάνουν καλύτερα να ανατρέξουν στις πηγές της Ελληνικής και Παγκόσμιας σοφίας και φιλοσοφίας: Ο Πλάτωνας αναφέρει (Νόμοι Α’) «Κάθε άνθρωπος που θέλει να γίνει καλός σε κάποιο θέμα πρέπει να ασχολείται με αυτό από μικρός και να βρίσκεται σε συνεχή επαφή, είτε στη δουλειά, είτε στο παιχνίδι, με όσα έχουν σχέση με αυτό το θέμα… Με τα κατάλληλα παιχνίδια τα παιδιά θα μπορέσουν να κατευθύνουν τις κλίσεις και τις επιθυμίες τους προς τον σκοπό που πρέπει να πετύχουν όταν μεγαλώσουν.» Άρα, φιλοσοφικά μιλώντας, η Θεματική Εβδομάδα αποσκοπεί στο να ΜΗΝ πετύχουν τα παιδιά τον σκοπό της ολοκληρωμένης γυναικείας ή αντρικής ταυτότητας!

Ο θεμελιωτής της λογικής Αριστοτέλης, μας διδάσκει «ότι τα ομοειδή αντικείμενα που υπάγονται σε μια έννοια έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, που το σύνολό τους το ονομάζουμε βάθος». Δηλαδή τελικά τι ζητείται από τα παιδιά; Να αποδομήσουν το βάθος των ανδρών ή των γυναικών; Και τελικά να αποδομήσουν την ίδια τη λογική;

Το Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων, με διευκρινιστικό κείμενο που απέστειλε προς την Διαρκή Ιερά Σύνοδο [16] υποστηρίζει ότι «η αμφισβήτηση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων είναι απαραίτητη ώστε να βρουν τα παιδιά τον επαγγελματικό ρόλο που ταιριάζει στην προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντά τους, ανεξαρτήτως φύλου». Όμως, όσοι έχουν εμπειρία στο θέμα των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών επιλογών των Ελλήνων μαθητών γνωρίζουν ότι, όσα λέει το Υπουργείο αντιστοιχούν σε άλλη κοινωνία, σε άλλο σημείο του πλανήτη. Στην Ελλάδα οι γονείς θέτουν σε υψηλή προτεραιότητα την μόρφωση των παιδιών τους και υποστηρίζουν τις επαγγελματικές επιλογές τους ανεξαρτήτως φύλου. Υπήρχε μάλιστα και μάθημα επαγγελματικού προσανατολισμού στο Γυμνάσιο, που το Υπουργείο προσφάτως κατήργησε, όπως επίσης και Γραφεία Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού μέσα σε αρκετές σχολικές μονάδες, τα οποία κι αυτά καταργήθηκαν πριν μερικά χρόνια (θεωρώντας ίσως ως χρησιμότερη παρέμβαση την αμφισβήτηση των φύλων;)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Στο εγχειρίδιο «Εφηβικές ταυτότητες φύλου: διερευνώντας τον παράγοντα φύλο στο σχολικό πλαίσιο» [17] σε δραστηριότητα που έχει σκοπό «να συγκεντρώσει πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι ρόλοι και οι σχέσεις των φύλων στις οικογένειες των εφήβων» (σελ. 49) διερευνώνται οι ρόλοι, οι αρμοδιότητες, οι σχέσεις, το κλίμα που επικρατεί στην οικογένεια, ποιος κάνει ποιες δουλειές, πως ασχολούνται οι γονείς με τα παιδιά, τα χαρακτηριστικά των γονιών, τα συναισθήματα, τις σχέσεις μεταξύ τους (αναφέρονται ως επιλογές: «συμπεριφορά ευγενική, επιθετική, κυριαρχική, εξουσιαστική, υποταγής» δηλαδή προκρίνονται ως αυτονόητες και αναμενόμενες οι αρνητικές συμπεριφορές!) κ.α. Ρωτάμε: όλα αυτά δεν αποτελούν προσωπικά δεδομένα; Δεν παραβιάζεται η ιδιωτική ζωή της οικογένειας; Έχει κάποιος το δικαίωμα να ανιχνεύει και να παρακολουθεί την ιδιωτική ζωή των πολιτών; Γνωρίζουν οι γονείς ότι ζητούνται από τα παιδιά τους αυτές οι πληροφορίες; Υπάρχει κάποια συνέχεια στην επεξεργασία των δεδομένων; Υπ’ όψιν ότι, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, η διεξαγωγή έρευνας για τέτοιου τύπου θέματα απαιτεί άδεια από το Υπουργείο Παιδείας και ενυπόγραφη γονική συναίνεση, καθώς προβλέπεται η «διασφάλιση της ενημερωμένης συναίνεσης των συμμετεχόντων στην έρευνα ή των γονέων και κηδεμόνων των μαθητών, όταν η έρευνα απευθύνεται σε ανήλικους μαθητές», η «πρόβλεψη της δυνατότητας των συμμετεχόντων στην έρευνα να διακόψουν τη συμμετοχή τους σε οποιοδήποτε στάδιο της διεξαγωγής της», η «προστασία των συμμετεχόντων στην έρευνα από την έκθεση σε πιθανό σωματικό ή ψυχολογικό κίνδυνο, ή ταλαιπωρία ή άλλες δυσμενείς για τους ίδιους επιπτώσεις στο πλαίσιο της συμμετοχή τους στην ερευνητική διαδικασία» [18]. Δεν είναι δυνατόν να παρακάμπτονται οι νόμιμες προϋποθέσεις εν ονόματι της «υποχρεωτικότητας» της θεματικής εβδομάδας, καθώς αυτές ισχύουν για οποιοδήποτε εκπαιδευτικό πλαίσιο πραγματοποιείται η έρευνα.

Επί πλέον, μέσω των ερωτημάτων διερεύνησης των οικογενειακών σχέσεων των παιδιών, τοποθετείται εμμέσως πλην σαφώς αρνητικό πρόσημο στις ταυτίσεις των παιδιών με το οικογενειακό μοντέλο λειτουργίας, καθώς αυτές χαρακτηρίζονται ως «προσκόλληση» (σελ. 62).Οι νέοι καλούνται να υποκειμενικοποιήσουν τα πάντα (αξίες, ήθος, συνήθειες, σχέσεις, οικογενειακή ζωή) υπό το πρίσμα του «είναι δικαίωμά μου…» [19] (σελ. 38) και μόλις σε μία τελευταία σειρά προτείνεται στον εκπαιδευτικό να υπενθυμίσει στα παιδιά ότι «υπάρχουν και υποχρεώσεις», για τις οποίες βέβαια δεν γίνεται καμία συζήτηση.

Σε άλλο σημείο (σελ. 68-69) ζητείται από τα παιδιά να καταγράψουν «συμβουλές, παραινέσεις, εντολές, απαγορεύσεις» που «έχουν ακούσει από τους μεγαλύτερους, τους γονείς, τους παππούδες, τις γιαγιάδες, τους δασκάλους». Κατόπιν πρέπει να γράψουν «ποιες από τις παραπάνω εντολές/επιταγές θεωρούν απαραίτητες για να μεγαλώσει ένα παιδί», «ποιες έχουν ακολουθήσει με ευχαρίστηση και χωρίς να διαμαρτυρηθούν» και «ποιες νομίζουν ότι καταπιέζουν το άτομο». Στο σημείο αυτό ξεπερνώνται τα όρια, και υπονομεύεται ευθέως το κύρος της γονεϊκής οριοθέτησης. Δεν νομιμοποιούνται οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων (χρησιμοποιώντας ως εφαλτήριο την φυσιολογική τάση επαναστατικότητας των εφήβων και την αντιδραστικότητα προς την οικογένεια σε αυτή την ηλικιακή φάση) να κλονίζουν τους δεσμούς και την συναισθηματική επένδυση προς τα πρόσωπα της οικογένειας και την εμπιστοσύνη προς τους μεγαλύτερους και ως εκ τούτου φέρουν ευθύνη για την πιθανή αποσταθεροποίηση του συναισθήματος και της συμπεριφοράς των εφήβων.

ΒΙΑ

Η Θεματική Εβδομάδα, απέναντι στο πράγματι σημαντικότατο πρόβλημα της βίας, της παραβατικότητας και της αντικοινωνικότητας, που έχει αυξηθεί ανησυχητικά και στον χώρο της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων, επιλέγει να δώσει προτεραιότητα στην βία που ασκείται «εξαιτίας του (πραγματικού ή θεωρούμενου) κοινωνικού φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού» (εγχειρίδιο youth4youth). Η ύπαρξη των δύο φύλων παρουσιάζεται ως αιτία βίας στην κοινωνία. Αναφέρεται επί λέξει «η επιβολή έμφυλων νορμών συμβάλλει στη εκδήλωση της έμφυλης βίας» δίνοντας την εντύπωση ότι πρέπει θέλοντας και μη όλοι να απορρίπτουν οτιδήποτε θεωρούν θηλυκό ή αρρενωπό γιατί αλλιώς χαρακτηρίζονται συνένοχοι βίας… Ο αδιαμφισβήτητος ρόλος της χρήσης αλκοόλ και των ουσιών στην βίαιη συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως «μύθος». Δεν γίνεται καν αναφορά στις βασικές αιτίες της βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς (πχ αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας, ψυχιατρικές διαταραχές, βία στην οικογένεια, παιδική κακοποίηση και παραμέληση, ανοριοθέτητη και χαοτική διαπαιδαγώγηση, υπερβολική έκθεση σε βία μέσω ΜΜΕ, ταινιών, βίντεο, βιντεοπαιχνιδιών κλπ.) ούτε στην σφαιρική και περιεκτική αντιμετώπιση της βίαιης, παραβατικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς, που στην περίπτωση των ανηλίκων απαιτεί πρώιμες ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις.

Η πρόληψη της βίας είναι γνωστό ότι περιλαμβάνει έγκαιρη αξιολόγηση αναπτυξιακών ψυχολογικών και ψυχοπαθολογικών παραμέτρων του παιδιού, αξιολόγηση οικογενειακού, σχολικού και ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος και της ποιότητας των σχέσεων, έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση κακοποίησης και παραμέλησης, και κατάλληλη ανά περίπτωση αντιμετώπιση από ειδικούς ψυχικής υγείας. Σημαντική βοήθεια προσφέρει η εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες, στην επίλυση προβλημάτων, στην διαχείριση των συναισθημάτων και η αντιμετώπιση προβλημάτων στον λόγο και στην μάθηση.

Ιδιαίτερα προβληματικό είναι το ότι οι δράσεις της Θεματικής Εβδομάδας έχουν μορφή ομαδικής ψυχομετατρεπτικής μεθόδου (πχ. εκδραμάτιση βίαιων ρόλων από τους μαθητές και τις μαθήτριες ) και μάλιστα από άτομα που δεν έχουν ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση, ούτε γνώσεις στην διαχείριση των ψυχολογικών δυναμικών της ομάδας. Επί πλέον οι γονείς δεν έχουν λάβει γνώση.

Παρά το ότι τίθεται ως στόχος του μαθήματος «η εγκαθίδρυση μιας θετικής σχέσης με τον εαυτό και τον άλλο», η προτεινόμενη διδακτέα ύλη και οι βιωματικές-συμμετοχικές δραστηριότητες έχουν αρνητικό περιεχόμενο με έκθεση σε σενάρια βίας, παρακολούθηση εκδραμάτισης βίας, ταύτιση μέσω ρόλων με τον θύτη ή το θύμα, δηλαδή τελικά συνιστούν εκπαίδευση στην βία, που οδηγεί σε εξοικείωση με την βία, ανοχή στην βία και ψυχικό τραυματισμό.

Στη σελ. 64-65 του φυλλαδίου Youth4youth προτείνεται ένα σκετς / παιχνίδι ρόλων από δύο παιδιά, προκειμένου να συνειδητοποιήσουν την «έμφυλη βία». Μέρος του προτεινομένου διαλόγου αποτελούν τα εξής: «Θα πάτε στο γνωστό μπαρ λοιπόν; Το ζευγάρι φεύγει από το μπαρ και οι φίλες της Εβελίνας ανησυχούν. Ξέρουν ότι κάτι δεν πάει καλά σε αυτή τη σχέση». Θεωρείται δηλ. η έξοδος σε μπαρ, η οποία μάλιστα συνήθως συνοδεύεται και από κατανάλωση αλκοόλ, ως φυσιολογική συμπεριφορά για παιδιά Γυμνασίου;

Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η χρήση βιωματικών μεθόδων μάθησης στα σχολεία για θέματα σχετικά με την βία και την ερωτική ζωή, γιατί μπορεί να προκαλέσει βλάβη. Επί πλέον θα πρέπει να γίνεται σεβαστή η ιδιωτικότητα της άποψης και το δικαίωμα των παιδιών να μην τοποθετηθούν επί ευαίσθητων θεμάτων.

Επίσης, τουλάχιστον ακατανόητη είναι η εργασία πάνω στις «κακές λέξεις»! Οι καθηγητές πρέπει να ζητήσουν από τα παιδιά» «να συγκεντρώσουν υβριστικές εκφράσεις από την τηλεόραση και τα περιοδικά». Οι μαθητές καλούνται «να καταγράψουν στο φύλλο εργασίας όλες τις υβριστικές εκφράσεις και λέξεις που θα ακούσουν να χρησιμοποιούνται στο χώρο του σχολείου ή έξω από αυτό …από τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους… να επεξεργαστούν τα δεδομένα και να κάνουν πίνακες σύμφωνα με τις υποδείξεις» των εκπαιδευτικών, και να «παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της διερεύνησης στην τάξη»… (Εφηβικές ταυτότητες: Διερευνώντας τον παράγοντα φύλου στο σχολικό πλαίσιο, σελ.92)[20].

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

Υπάρχει συχνή αναφορά στην ομοφυλοφυλική (και διαφυλική) σεξουαλική συμπεριφορά, και η μη αποδοχή της χαρακτηρίζεται ως φοβία (ομοφοβία, τρανσφοβία), υποβάλλοντας την ιδέα ότι όποιος δεν αποδέχεται την ομοφυλοφιλία νοσεί. Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς θεωρούνται ως φορείς αλλαγής της «φοβικής» νοοτροπίας, ώστε να μεταφερθεί η αλλαγή αυτή στους εφήβους και γενικότερα στην νέα γενιά.

Η εφηβεία, είναι περίοδος όπου η υπό διαμόρφωση προσωπικότητα χρησιμοποιεί ως άμυνα απέναντι στις βιολογικά έντονες ερωτικές παρορμήσεις, την αρνητικότητα απέναντι σε μη-αποδεκτές μορφές οικειότητας. Για παράδειγμα, ένας έφηβος που βαδίζει προς την ενήλικη αρρενωπότητα μπορεί να αποφεύγει την στενή σωματική τρυφερότητα με την μητέρα του, ή με οτιδήποτε θα μπορούσε να υπονοήσει παρεκκλίσεις ή ελλείμματα στον ανδρισμό του. Αυτός ο μηχανισμός διαμόρφωσης της ταυτότητας είναι απολύτως φυσιολογικός και η αρνητικότητα παροδική. Η Θεματική Εβδομάδα ενοχοποιεί τους εφήβους για φυσιολογικές αναπτυξιακές διαδικασίες, και προτείνει τι;

Τα θέματα ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, αποτελούν μία ιδιαίτερη περίπτωση, όπου ο τομέας της κοινωνιολογίας, της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της πολιτικής, εισέβαλε στον χώρο της πρόληψης, της ιατρικής διάγνωσης και θεραπευτικής πρακτικής. Οι ιατροί που ασχολούνται με τα θέματα αυτά, όσο κι αν συμμερίζονται τις αξίες περί ισότητας και ισονομίας, έρχονται κατά την άσκηση της κλινικής πράξης αντιμέτωποι με αβεβαιότητα ως προς την επιστημονικότητα των «κατευθυντηρίων οδηγιών πρακτικής», με διλήμματα ως προς τις επιλογές και τις προτεραιότητες της θεραπευτικής αντιμετώπισης και με σοβαρά δεοντολογικά ζητήματα [21]. Τελικά, συμπάσχοντας με το άτομο που ζητά την βοήθειά τους, προσπαθούν μέσα σε περιβάλλον επιστημονικής αβεβαιότητας να ωφελήσουν και να μην βλάψουν. Πόσο μάλλον δυσκολότερο είναι το να διαχειριστούν τα ζητήματα αυτά μη-εξειδικευμένα άτομα, και μάλιστα να τα διδάξουν σε ανηλίκους!

Το ζήτημα των φύλων στην ανθρώπινη κοινωνία δεν είναι μονοδιάστατο, αλλά έχει πολλές πλευρές, προοπτικές και διαστάσεις. Η κατανόησή του απαιτεί γνώσεις και πολυεπίπεδη προσέγγιση. Υπάρχει ένας τεράστιος όγκος επιστημονικών εργασιών που αποδεικνύουν ότι τα ιδεολογήματα «άνδρας/γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι», είναι απλοϊκά, επιστημονικά αστήρικτα, και γι’ αυτό παραπλανητικά. Καταγγέλλονται οι ισχύουσες επί χιλιετίες απόψεις ως «στερεότυπα», και στην θέση τους μπαίνουν απόψεις που είναι πολύ περισσότερο στερεότυπες και που χαρακτηρίζονται από άκαμπτες και ακραίες αντιλήψεις για το τι σημαίνει να είσαι άνδρας ή γυναίκα [22]

ΠΡΩΙΜΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Τα παιδιά εκτίθενται επίσης σε σενάρια ακατάλληλων σεξουαλικών και άλλων αντικοινωνικών συμπεριφορών, για τις οποίες πιθανώς δεν θα αποκτούσαν επίγνωση εάν δεν τις πληροφορούνταν από το εν λόγω «εκπαιδευτικό» πρόγραμμα (πχ «τηλεφωνήστε μου για δωρεάν σεξ»).

Η σύναψη πρώιμων σεξουαλικών σχέσεων παρουσιάζεται ως κάτι πολύ φυσιολογικό, καθώς επανειλημμένα προβάλλεται μέσα από τα αναφερόμενα σενάρια. Αυτό δείχνει και το βάθος της αμάθειας (ή της πρόθεσης;) των σχεδιαστών του υλικού, καθώς διεθνώς καταβάλλεται κάθε προσπάθεια, και μέσα από την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση να καθυστερήσει η έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής της Μεγάλης Βρετανίας αναφέρει: «Η αποτελεσματική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν ενθαρρύνει πρώιμες σεξουαλικές εμπειρίες και πειραματισμούς. Πρέπει να διδάξει τους νέους να σέβονται τους εαυτούς τους και τους άλλους, να τους βοηθήσει να ωριμάσουν, να κατανοήσουν την ανθρώπινη σεξουαλικότητα, να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, και να κατανοήσουν γιατί πρέπει να καθυστερήσουν την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας, να αποκτήσουν την ικανότητα να αντιστέκονται στις διάφορες πιέσεις που ασκούνται σήμερα στους νέους. Οι μαθητές πρέπει να μάθουν τους λόγους για τους οποίους χρειάζεται να καθυστερήσουν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, καθώς και τα οφέλη που θα αποκομίσουν από αυτή την καθυστέρηση» [23]. Αλλά και στο ίδιο το ισχύον προτεινόμενο υλικό της θεματικής εβδομάδας (σε φυλλάδιο της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του Νοσοκομείου Παίδων Αγία Σοφία) συνιστάται η καθυστέρηση της σεξουαλικής δραστηριότητας [24] αντιφάσκοντας με την έμμεση ενθάρρυνση για πρώιμη έναρξη της ερωτικής ζωής μέσω διδασκόμενου υλικού.

Μία ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα ανηλίκων, είναι τα παιδιά και οι έφηβοι που έχουν βιώσει κακοποίηση. Τα παιδιά που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση είναι δυστυχώς πολλά (1 στα 10 αγόρια και 1 στα 5 κορίτσια) και αποτελούν ιδιαίτερα ευαίσθητο πληθυσμό, που χρειάζεται πολύ προσοχή, ιδίως σε ότι αφορά στην σεξουαλικότητα. Πολλά παιδιά επίσης έχουν υποστεί σωματική βία. Μία άλλη ευαίσθητη ομάδα είναι τα παιδιά από διαφορετικά πολιτιστικά περιβάλλοντα, κυρίως ανήλικοι μετανάστες, πολλά από τα οποία έχουν βιώσει τραυματικά την βία και την κακοποίηση και ήδη βρίσκονται σε σύγχυση ως προς την σεξουαλικότητα και την ταυτότητά του. Πως αισθάνονται άραγε με τα «σενάρια βίας» ως επί το πλείστον σεξουαλικής, της Θεματικής Εβδομάδας; Γνωρίζουν κάτι οι υπεύθυνοι για την Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες; Προγράμματα σεξουαλικής αγωγής που στοχεύουν στην πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης μέσω ευαισθητοποίησης των ενηλίκων, ενημερώνουν εκ των προτέρων τους ενηλίκους για το ότι υπάρχει κίνδυνος να επανατραυματιστούν, και τους διαθέτουν ψυχολογική υποστήριξη σε βάθος χρόνου [25]. Πόσο μάλλον θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη και φροντίδα για τα παιδιά !

Μεγάλο μέρος του υλικού αντλείται από το πρόγραμμα «Ευαισθητοποίηση για την Ισότητα των Φύλων ενάντια στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων» (GEAR against IPV) (JLS/2008/DAP3/AG/1258), που υποστηρίζει ότι παρουσιάζει «ένα κατάλληλα και ειδικά δημιουργημένο για την ηλικία υλικό». Όμως, η ανάγνωση του δείχνει ότι «οι δραστηριότητες που περιλαµβάνονται σε αυτό το εγχειρίδιο προέκυψαν από βιβλιογραφική ανασκόπηση δηµοσιεύσεων και υλικών» , και ότι «το Εγχειρίδιο αυτό αξιολογήθηκε σε εθελοντική βάση από 10 (!) επιστήμονες», οι οποίοι μάλιστα διατυπώνουν ερωτηματικά, καθώς δεν έχουν γίνει μελέτες αποτελεσματικότητας (ούτε ασφάλειας και πιθανών αρνητικών επιδράσεων)

ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

Δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν η ανομοιογένεια του μαθητικού πληθυσμού, ως προς το αναπτυξιακό επίπεδο, την ικανότητα κατανόησης και κρίσης, την ωριμότητα, την ικανότητα εκτίμησης του κινδύνου (που ούτως ή άλλως δεν έχει αναπτυχθεί στην ηλικία του Γυμνασίου), το φύλο, τις πολιτιστικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, πιθανά ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα. Τα παιδιά καλούνται αδιακρίτως (πχ παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες και διάφορα επίπεδα κατανόησης και σημασιοδότησης, ή παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση και διατρέχουν υψηλό κίνδυνο επανατραυματισμού μετά από έκθεση σε παρόμοιες καταστάσεις) να ακούσουν, να υποδυθούν, να αναπαραστήσουν, να δουν και να βιώσουν βία, μαθαίνουν έννοιες και όρους μη αποδεκτές από το οικογενειακό τους πλαίσιο, υφίστανται ψυχομετατρεπτικές βιωματικές εμπειρίες (που θα έπρεπε να χορηγούνται μόνο μετά από αίτημα εκ μέρους των γονέων και από ειδικό ψυχικής υγείας)

Τα παιδιά καλούνται να «αποδομήσουν» τα στοιχεία της έμφυλης προσωπικότητας, που έχουν δομηθεί μέσα στην οικογένειά τους, σύμφωνα με τις αξίες και τις πεποιθήσεις των γονέων!

Τα παιδιά επιστρατεύονται (όπως ωμά αναφέρεται, λες και είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα), χωρίς να το γνωρίζουν, ως «μοχλός πίεσης» για «λιγότερο ώριμους συνομηλίκους τους» (όπως επί λέξει αναφέρεται σε ένα από τα εγχειρίδια), και χρησιμοποιούνται ως ακούσιοι προπαγανδιστές ατεκμηρίωτων ιδεολογιών και πειραματικών παρεμβάσεων. Αυτό επιτυγχάνεται και με την χρήση της «αλληλοδιδακτικής», όπου οι ανήλικοι καλούνται να διδάξουν άλλους ανηλίκους. Δηλαδή πρέπει να επαναλαμβάνουν ότι υποστηρίζει ο «φάκελος υλικού» (η διδασκόμενη ύλη) που τους χορηγείται, αφού δεν έχουν γνώσεις για το θέμα, που μάλιστα είναι αμφισβητούμενο επιστημονικά, και δεν μπορούν να αντιπαρατεθούν ή να παρουσιάσουν διαφορετική άποψη. Αυτή η μέθοδος προφανώς επιλέχθηκε γιατί έχει τα υψηλότερα ποσοστά αφομοίωσης του «μαθήματος», όπως φαίνεται και στο σχεδιάγραμμα.

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ / ΓΟΝΙΚΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ

Α) Ένα σοβαρότατο θέμα είναι η υποχρεωτικότητα της παρακολούθησης και η αδιαφορία για τις πεποιθήσεις και επιλογές των γονέων/κηδεμόνων ως προς το διδασκόμενο αντικείμενο. Ενώ μέχρι σήμερα, το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας απαιτεί γονική συναίνεση για προγράμματα σχετικά με την σεξουαλικότητα, σε ότι αφορά στην Θεματική Εβδομάδα δεν αποδέχεται καν τις δηλώσεις απαλλαγής των μαθητών από την ενότητα «Έμφυλες Ταυτότητες» που κατατίθενται από τους γονείς τους (προφορική δήλωση του Υπουργού Παιδείας κ. Γαβρόγλου). Έτσι η Θεματική Εβδομάδα γίνεται μέσο για την αφαίρεση γονικής συναίνεσης σε προγράμματα ευαίσθητου για τους ανηλίκους περιεχομένου.

Με αφορμή τη δήλωση του Υπουργού κ. Γαβρόγλου, κάποιοι Διευθυντές Γυμνασίων αρνήθηκαν να παραλάβουν τη δήλωση των γονέων, προσπαθώντας να αποθαρρύνουν του γονείς. Αυτό όμως είναι παράνομο και διώκεται πειθαρχικά διότι:

1. Ο κ. Υπουργός δεν εξέδωσε μέχρι στιγμής γραπτώς την άρνησή του αυτή. Αλλά και αν το κάνει, γνωρίζει ότι δεν έχει νόμιμη βάση, διότι αντίκειται:
α) στα άρθρα 10 και 16 του Συντάγματος,
β) στο άρθρο 2 του Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης της Ρώμης και
γ) την Διεθνή Σύμβαση Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα του Παιδιού Ν. 2101/1992 άρθρα 5, 8, 29.

2. Κάθε Υπηρεσία (λχ. Σχολείο) οφείλει να παραλαμβάνει τα έγγραφα που απευθύνονται
σ΄ αυτήν, να τα καταγράφει στο βιβλίο εισερχομένων και να γνωστοποιεί τον αριθμό πρωτοκόλλου στον πολίτη που κατέθεσε, σύμφωνα με τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (άρθ. 4 Ν. 2690/1999 ΦΕΚ Α’ 45). Αν η Υπηρεσία έχει αντίρρηση επί του εγγράφου, οφείλει να το παραλάβει και κατόπιν να απαντήσει εγγράφως.

3. Αν κάποιο σχολείο επιμένει να μην παραλαμβάνει τη Δήλωση, ο γονέας μπορεί να τη στείλει στο Σχολείο με συστημένο ταχυδρομείο ή courier. Στο κάτω μέρος της Δήλωσης, πριν την υπογραφή του, θα σημειώσει χειρόγραφα ότι ζητά να του αποσταλεί ταχυδρομικά από το Σχολείο ο αριθμός πρωτοκόλλου του εγγράφου.

4. Οι υπάλληλοι που αρνούνται παραλαβή εγγράφων διαπράττουν πειθαρχικό αδίκημα που καταγγέλλεται στην κα Γενική Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης σε έτοιμη φόρμα κειμένου: http://www.gedd.gr .

5. Τέτοιες Δηλώσεις Απαλλαγής υποβάλλουν εδώ και χρόνια γονείς άλλων θρησκευμάτων για την μη παρακολούθηση του μαθήματος των θρησκευτικών και γίνονται αναντίρρητα δεκτές, τις οποίες επικροτεί ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ, Δελτίο Τύπου 31.07.2008).

6. Σε παλαιότερες αποφάσεις ή ανακοινώσεις τους η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ Απόφαση αριθ. 77Α/25.6.2002) και ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ – επιστολή σε κ. Υπ. ΥΠΕΠΘ 21.11.2008) που αφορούσαν την κατοχύρωση της απαλλαγής μαθητών από το μάθημα των Θρησκευτικών, έκριναν ότι μπορούν οι γονείς να ζητούν απαλλαγή από τα σχολεία, όταν το περιεχόμενο που προσφέρεται στα παιδιά τους είναι αντίθετο με τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές τους πεποιθήσεις.

Επομένως είναι υποχρεωμένα τα Γυμνάσια να δεχθούν τη Δήλωση Απαλλαγής και να απαλλάξουν τα παιδιά από την παρακολούθηση του συγκεκριμένου θεματικού άξονα σύμφωνα με την Δήλωση του γονέα.

Β) Το υλικό, ο τρόπος διδασκαλίας ποιοι θα διδάξουν και με ποια κριτήρια θα θεωρούνται επαρκείς, δεν είναι πάντα γνωστά και διαθέσιμα προς τους γονείς/κηδεμόνες, καθώς και το ότι το υλικό και συχνά η διδασκαλία παρέχονται από ΜΚΟ

Όμως, η διδακτέα ύλη πρέπει να είναι διαθέσιμη στους γονείς/κηδεμόνες πριν την έναρξη του σχολικού έτους, για πολλούς λόγους:

1. Οι γονείς πρέπει να είναι σίγουροι ότι η ύλη της διδασκαλίας είναι σύμφωνη με τις ηθικές, φιλοσοφικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές αξίες της οικογένειάς τους.

2. Οι γονείς πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να απαντήσουν στις ερωτήσεις που αναπόφευκτα θα κάνει το παιδί.

3. Σε περίπτωση που οι γονείς δεν συμφωνούν έχουν την δυνατότητα να απευθυνθούν σε εκπαιδευτικό πλαίσιο της επιλογής τους, ώστε το παιδί τους να λάβει διαπαιδαγώγηση σύμφωνη με τις πεποιθήσεις και τις αξίες τους

4. Οι ειδικοί επιστήμονες για την ψυχολογική, ανάπτυξη μπορούν να κρίνουν αν το περιεχόμενο ανταποκρίνεται στο εξελικτικό επίπεδο των παιδιών. Με άλλα λόγια, τι καταλαβαίνει και πως ερμηνεύει το κάθε παιδί αυτά που διδάσκεται.

5. Οι ειδικοί θα κρίνουν την αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου προγράμματος, βάσει των υπαρχόντων ερευνών αποτελεσματικότητας (εάν δεν υπάρχουν, η παρέμβαση είναι πειραματική).

Σε προγράμματα του εξωτερικού υπάρχει αναγνώριση του δικαιώματος των γονέων να ενημερωθούν και να συναινέσουν. Συγκεκριμένα, αναφέρεται: «Δικαιώματα των γονέων να αποσύρουν το παιδί τους από τα μαθήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης: Το «Section 405 of the Education Act 1996» στην Μ. Βρετανία δίνει την δυνατότητα στους γονείς να αποσύρουν το παιδί τους από τα μαθήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, εκτός από αυτά που αφορούν στην βιολογία της ανθρώπινης ανάπτυξης και αναπαραγωγής… Όλα τα σχολεία πρέπει να διαθέτουν γραπτώς και δωρεάν στους γονείς τους την πολιτική τους για την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Όλα τα σχολεία πρέπει να διαθέτουν επικαιροποιημένη πολιτική για την Σεξουαλική Αγωγή, που να διατίθεται στους γονείς για να την διερευνήσουν, και η οποία θα ενημερώνει τους γονείς για το δικαίωμά τους να ζητήσουν απαλλαγή για το παιδί τους [26].

Στην Ελλάδα η βιολογία της ανθρώπινης ανάπτυξης και αναπαραγωγής διδάσκεται ούτως ή άλλως αρκετά εμπεριστατωμένα, στο μάθημα της Βιολογίας. Για οτιδήποτε πέραν αυτού θα πρέπει να υπόκειται στην απόφαση των γονέων να επιτρέψουν ή όχι στο παιδί τους να παρακολουθήσει.

Γ) Πολλοί γονείς δεν αντιλήφθηκαν καν ότι έγινε τέτοιου είδους διδασκαλία στα παιδιά τους, γιατί τα παιδιά δεν το ανέφεραν, αλλά κυρίως γιατί το σχολείο δεν ενημέρωσε τους γονείς για το προτεινόμενο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, ως θα όφειλε. Επίσης δεν γνωρίζουν ότι τα παιδιά καλούνται να εκθέσουν ενώπιον όλων την ιδιωτική ζωή των γονέων και της οικογένειας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Με πρόφαση την πρόληψη κάποιων μορφών βίας επιχειρείται ιδεολογική χειραγώγηση των ανηλίκων στα Γυμνάσια με στόχο την αλλοίωση των ταυτίσεων που έχουν αναπτύξει τα παιδιά με το βιολογικό φύλο τους και τα οικογενειακά τους πρότυπα.

Δεν διδάσκεται η σημασία της αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικών, ορμονικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικο-ιστορικών παραγόντων, που αποτελεί το επικρατούν μοντέλο διαμόρφωσης των συμπεριφορών φύλου όπως, μεταξύ άλλων επιστημονικών συγγραμμάτων, αναφέρεται και στο DSM-5 [27], στο κεφάλαιο Gender Dysphoria: «The term gender is used to denote the public lived role as boy or girl , man or woman, but, in contrast to certain social constructionist theories, biological factors are seen as contributing, in interaction with social and psychological factors, to gender development». Αντίθετα προκρίνεται μία απολυτοποιημένη και μονόπλευρη παρουσίαση των ζητημάτων φύλου, που θέτει στο στόχαστρο βασικές κοινωνικές δομές, όπως την οικογένεια, την κοινωνία, τον πολιτισμό (που υποτιμητικά αναφέρεται ως «λαϊκή κουλτούρα»), και τις παραδόσεις της κοινότητας. Μάλιστα ομολογείται ότι η βάση του σχεδιασμού είναι η φεμινιστική θεωρία (που δεν απορρίπτεται με το παρόν σχόλιο, αλλά δεν θεωρείται και κατάλληλη για την διδασκαλία του συγκεκριμένου θέματος στην συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα).

Υποβάλλεται στα παιδιά η ιδέα ότι η συμπεριφορά που συνάδει με το φύλο τους και την οικογενειακή αξιακή παράδοση αποτελεί δείγμα συμβιβασμού και συμμόρφωσης και ότι περιστέλλει την ελευθερία τους. Υπερμεγενθύνεται δε το μήνυμα της μοναδικότητας και διαφορετικότητας της προσωπικότητας των ατόμων, που «δεν χωράνε σε κουτάκια» («http://www.medinstgenderstudies.org/wp-content/uploads/ManualY4Y_GR.pdf» σελ. 36). Παρουσιάζεται επομένως μια διαστρεβλωμένη ερμηνεία της πραγματικότητας, αφού η ιδιότητα του άνδρα ή της γυναίκας δεν αναιρεί τη μοναδικότητα του καθενός.

Προκαλεί προβληματισμό και ανησυχία η ιδεολογικά μονομερής και επιστημονικά αμφισβητούμενη επιλογή ύλης, καθώς και ο πιεστικός και σχεδόν προσηλυτιστικός τρόπος προσέγγισης του θέματος. Επίσης η επιλογή του Γυμνασίου και όχι του Λυκείου, δεν φαίνεται τυχαία. Είναι η ηλικία όπου οι έφηβοι διαμορφώνουν την ταυτότητα τους, επαναδιαπραγματεύονται τις οικογενειακές σχέσεις , δεν έχουν ακόμη αναπτύξει σταθερές φιλίες και εξωοικογενειακές σχέσεις, η κρίση τους δεν είναι ανεπτυγμένη, επιλέγουν απόψεις και στάσεις που υποστηρίζουν φανατικά, χωρίς να διαθέτουν τα στοιχεία που τις τεκμηριώνουν, η εξιδανίκευση και η αναζήτηση του καινούργιου αποτελούν βασικούς πυλώνες έκφρασης. Στην ηλικία αυτή οι έφηβοι παρομοιάζονται με αστακούς που αλλάζουν κέλυφος και μένουν αφύλακτοι, εύκολη λεία για τα μεγάλα ψάρια (Φ. Ντολτό).

Όταν η Πολιτεία δεν προστατεύει τους ανηλίκους οι γονείς θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την διαφύλαξη της ορθής μόρφωσης και υγιούς ανάπτυξης των παιδιών τους. Ας διεκδικήσουν το δικαίωμα της απαλλαγής των παιδιών τους από τα πρόχειρα και συχνά ύποπτα για ιδεολογικές σκοπιμότητες δήθεν εκπαιδευτικά προγράμματα. Τα σχολεία είναι υποχρεωμένα να δεχθούν να παραλάβουν τις αιτήσεις απαλλαγής που υποβάλλουν οι γονείς [26]. Η πρακτική αυτή συνάδει με την ανάγκη για σεβασμό των δικαιωμάτων τους, για υψηλού επιπέδου αξιόπιστη εκπαίδευση στα Ελληνικά σχολεία καθώς και με το Δημοκρατικό μας πολίτευμα. Οι γονείς δικαιούνται να διεκδικήσουν ποιοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα, που αποδεδειγμένα θωρακίζουν τα παιδιά μέσω της γνώσης και να απαιτήσουν να αποσυρθεί το υλικό των «Έμφυλων Ταυτοτήτων» ως απαράδεκτο.

Οι Εκπαιδευτικοί θα πρέπει να γνωρίζουν την ευθύνη τους και να είναι ενήμεροι για τις πιθανές αρνητικές συνέπειες τέτοιων «μαθημάτων»

Οι ειδικοί για την προαγωγή υγείας, ειδικοί της Ψυχικής Υγείας που ασχολούνται με την ψυχοκοινωνική και ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη, ειδικευμένοι Εκπαιδευτικοί, Νομικοί και διαμορφωτές της πολιτικής, θα πρέπει να ανασκοπήσουν και να εξετάσουν με λεπτομέρεια και να αξιολογήσουν όλο το προτεινόμενο υλικό (το οποίο επίσης προτείνει ιστοσελίδες, βίντεο και κινηματογραφικές ταινίες).

Στα προγράμματα διαμόρφωσης της προσωπικότητας της νέας γενιάς, σε κάθε επίπεδο, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στις αξίες και πεποιθήσεις κάθε λαού, όχι μόνο γιατί αυτό είναι δίκαιο και δημοκρατικό, αλλά και γιατί η αναγνώριση της ιστορίας και του πολιτισμού κάθε έθνους πλουτίζει και τροφοδοτεί το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Οι Ενώσεις κρατών (Ευρωπαϊκή Ένωση, Ο.Η.Ε.) για να αναπτύσσονται υγιώς χρειάζονται, όπως κάθε σώμα, σφριγηλά κράτη-μέλη, που τροφοδοτούνται από τις ρίζες τους (και όχι άβουλους ακολούθους που προσβλέπουν σε ανταλλάγματα)

Γιατί άραγε δίνεται τόση έμφαση στην αποδόμηση του παραδοσιακού μοντέλου της Ελληνικής Οικογένειας, όταν είναι γνωστό στην Υφήλιο ότι οι Έλληνες έχουν αντέξει 10 χρόνια σοβαρότατης οικονομικής κρίσης και χάρη στους υπάρχοντες οικογενειακούς δεσμούς, που λειτουργούν προστατευτικά και όχι καταστροφικά; Δυστυχώς δημιουργείται η εντύπωση ότι επιχειρείται να αποδομηθεί ένας κεντρικός παράγοντας της κοινωνικής και συλλογικής ψυχικής ανθεκτικότητας των Ελλήνων.

Γιατί άραγε η αναγνώριση της διαφορετικότητας είναι «επείγουσα» και επιτακτική, μόνον σε ότι αφορά στις σεξουαλικές διαφορετικότητες; Η αναγνώριση και ο σεβασμός των ιδιαίτερων και ζωτικών για κάθε κοινωνία αξιών και δικαιωμάτων, καταργείται; Εκτός, εάν το δικαίωμα στην διαφορετικότητα το έχουν μόνο κάποιες ομάδες, ενώ οι υπόλοιποι οφείλουν να συμμορφωθούν προς ομογενοποιημένα μοντέλα…

Για όλα όσα αναλυτικά αναπτύχθηκαν ανωτέρω ζητούμε τα εξής :

1. Την απόσυρση από το επίσημο πρόγραμμα σπουδών της Ελληνικής Πολιτείας, όπως αυτό διαμορφώνεται από τον αρμόδιο φορέα, του άξονα «Έμφυλες Ταυτότητες» της «Θεματικής Εβδομάδας ».

2. Την απόσυρση όλων των ΜΚΟ οι οποίες εμπλέκονται τόσο στην διάδοση, παράδοση και διαμόρφωση της λεγομένης «Θεματικής Εβδομάδος » με ότι αυτό συνεπάγεται

3. Την απόσυρση του σχετικού ενημερωτικού εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο διένειμε το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τις ΜΚΟ σε οποιαδήποτε μορφή κι’ αν βρίσκεται π.χ. έντυπο, ηλεκτρονικό, ψηφιακό, ακουστικό κτλ. και το οποίο αφορά στην ενότητα «Έμφυλες Ταυτότητες» της Θεματικής Εβδομάδας

4. Την σύσταση αρμόδιας επιστημονικής και διοικητικής επιτροπής, από όλους τους σχετικούς επίσημα αναγνωρισμένους κρατικούς επιστημονικούς φορείς, οι οποίοι θα αξιολογήσουν ποιοτικά και επιστημονικά, το ενημερωτικό υλικό, που διένειμαν οι ΜΚΟ μέσω του Υπουργείου Παιδείας στα σχολεία, αλλά και το υπόλοιπο διδασκόμενο υλικό, ως προς την μονομέρεια, την παραπληροφόρηση και τον προσηλυτιστικό και τρόπο διδασκαλίας

5. Την σύσταση επιτροπής από ειδικούς ψυχικής υγείας, που θα αξιολογήσει την σχετική με την βία ύλη και τρόπο διδασκαλίας, θα αποφανθεί για τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις και θα διεξάγει έρευνα για τις επιδράσεις στον ψυχισμό και στην συμπεριφορά, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του προγράμματος.

6. Την σύσταση εξεταστικής επιτροπής, από τους αρμόδιους κατά τον νόμο, για τον σκοπό αυτό φορείς, οι οποίοι θα ελέγξουν αν ήταν νόμιμη η εμπλοκή των ΜΚΟ στο πρόγραμμα σπουδών στα σχολεία, αν ήταν νόμιμη η διάδοση και χορήγηση του υλικού τους από το Υπουργείο Παιδείας στα σχολεία, αν έχει υποστεί οικονομική βλάβη το Ελληνικό Δημόσιο από την εμπλοκή αυτή και σε τι βαθμό και αν υπάρχει έλλειψη προστασίας ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων

7. Τον έλεγχο όλων όσων ανέλαβαν έργο διδασκαλίας και διάδοσης του υλικού των ΜΚΟ στο πλαίσιο της Θεματικής Εβδομάδος, αν όντως ήταν εκπαιδευτικοί ή αν όντως είχαν την πιστοποιημένη επιστημονική κατάρτιση να επιτελέσουν αυτήν την λειτουργία, αν είναι όντως κάτοχοι των κατάλληλων πτυχίων.

8. Την υποχρεωτική ενημέρωση με κάθε πρόσφορο τρόπο όλων των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων σε όλα τα σχολεία της Ελληνικής Επικράτειας για τα θέματα της Θεματικής Εβδομάδος, την δημιουργία συλλογικού οργάνου – μηχανισμού αμφίδρομης ενημέρωσης και εκφράσεως των απόψεων των γονέων, οι οποίοι επισήμως να θεωρούνται συνδιαμορφωτές της ύλης που θα διδάσκεται για τα θέματα αυτά.

9. Την εφαρμογή του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματος ασκήσεως της γονικής μέριμνας, από τους ίδιους τους γονείς και την αναγνώριση εκ της πολιτείας του επίσης συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματός τους να αρνηθούν να χορηγήσουν εκπαιδευτική αγωγή, η οποία διαφέρει από τις προσωπικές τους φιλοσοφικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, αξίες και επιλογές και οτιδήποτε άλλο σχετικό με την διαμόρφωση της ταυτότητας των παιδιών.

10. Την σύσταση αρμόδιου Πανελλήνιου ελεγκτικού μηχανισμού, στον οποίο να μπορεί να προσφεύγει παραπονούμενος ο κάθε γονέας, ο οποίος ένιωσε, ότι προσβάλλεται ή περιορίζεται η άσκηση της γονικής του μέριμνας κατά την σχολική περίοδο ή όταν συνέβη περιστατικό αδικαιολόγητης διάκρισης λόγω απόψεων και ιδεών και οι αρμόδιοι καθηγητές δεν έπραξαν τα δέοντα να το αντιμετωπίσουν.

11. Την εφαρμογή της υποχρέωσης της Πολιτείας να ενημερώνει με κάθε πρόσφορο τρόπο όλους τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων τόσο σε επιστημονικό όσο και σε διδακτικό επίπεδο, όλων των εξελίξεων και δεδομένων τα οποία προκύπτουν από την εκπαιδευτική δραστηριότητα σε χώρες της υφηλίου.

12. Την υποχρεωτική νομική ενημέρωση προς κάθε γονέα, ο οποίος όταν θίγεται η γονική μέριμνα με κάθε τρόπο, λόγω πεποιθήσεων, να γνωρίζει πώς και με ποιο τρόπο μπορεί να διαμαρτυρηθεί διοικητικά και νομικά έναντι παντός υπευθύνου.

13. Την υποχρεωτική νομοθετικά ενημέρωση όλων των γονέων στην Ελληνική επικράτεια μέσω των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, για μελλοντικές αλλά και ήδη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις, που αφορούν σε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την ανατροφή, εκπαίδευση, διαμόρφωση και αγωγή των παιδιών, τόσο με την ιδιότητα των μαθητών, όσο και με την ιδιότητα των μελών της Ελληνικής Κοινωνίας και άρα μελλοντικών ενεργών πολιτών.

14. Την ανακοίνωση του απολογισμού ως προς τι διδάχθηκε και από ποιους σε κάθε σχολείο και στο σύνολο της Επικράτειας.

Παραπομπές
1. https://diavgeia.gov.gr/doc/7%CE%91%CE%91%CE%954653%CE%A0%CE%A3-%CE%910%CE%A5.
2. http://www.alfavita.gr/sites/default/files/attachments/2017_192356_d2_thematiki_evdomada_sta_gymnasia_17_18.pdf
3.http://www.iep.edu.gr/index.php/el/thematiki–evdomada–category
4. Lindau ST et al. A study of sexuality and health among older adults in the United States. N Engl J Med 2007; 357:762-774
5. http://www.euro.who.int/en/data-and-evidence/evidence-informed-policy-making/about-us
6. Μετααναλύσεις και ανασκοπήσεις ονομάζονται οι μελέτες που συνοψίζουν και αποτιμούν τα ευρήματα όλων των υπαρχόντων ερευνών. Εντοπίζουν όλες τις υπάρχουσες έρευνες για ένα θέμα, και επιλέγουν όσες έχουν τα απαραίτητα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μία έρευνα για την αποτελεσματικότητα μιας παρέμβασης σεξουαλικής αγωγής , για να είναι ποιοτική, πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια, όπως: Σαφή καθορισμό του σκοπού της παρέμβασης, Λεπτομερή περιγραφή του περιεχομένου και του σχεδιασμού της παρέμβασης, ώστε να μπορεί να επαναληφθεί και από άλλους ερευνητές. Να περιλαμβάνει τυχαιοποιημένη (randomly allocated) ομάδα ελέγχου. Να παρέχει στοιχεία για τον αριθμό και τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων και της ομάδας ελέγχου. Να αναφέρονται τα ποσοστά αποχώρησης (attrition rate) από την έρευνα, τόσο από την ομάδα που διερευνάται όσο και από την ομάδα ελέγχου. Να αναφέρει στοιχεία πριν και μετά την παρέμβαση. Να αναφέρει τα ευρήματα για όλες τις εξεταζόμενες παραμέτρους, όπως περιγράφονται στον σκοπό της έρευνας. Να υπάρχει επαρκής χρόνος follow up (παρακολούθησης των αποτελεσμάτων της παρέμβασης)
7. Langford R, et al. The World Health Organization’s Health Promoting Schools framework: a Cochrane systematic review and meta-analysis BMC Public Health (2015) 15:130
8. Mason-JoneS et al. School-based interventions for preventing HIV, sexually transmitted infections, and pregnancy in adolescents (Review). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2016 Issue 11. Art. No.: CD006417. DOI: 10.1002/14651858.CD006417.pub3.
9. http://www.iep.edu.gr/images/IEP/EPISTIMONIKI_YPIRESIA/Epist_Monades/A_Kyklos/School_Democracy/Thematiki_Evdomada/EMFYLES_TAYTOTHTES/BIOLOGIKO_KAI_KOINONIKO_FYLO/KETHI/4_EFIBIKES_TAYTOTITES_FYLOY.pdf
10. http://www.iep.edu.gr/el/fakelos-ekpaideftikoy-ylikoy/emfyles-taftotites/viologiko-kaikoinoniko-fyllo?view=article&id=298
11. http://www.iep.edu.gr/el/fakelos-ekpaideftikoy-ylikoy-soma-kai-taftotita/emfylestaftotites/viologiko-kai-koinoniko-fylloview=article&id=299
12. Hines M. Sex related variation in human behavior and the brain. Trends Cogn Sci, 2010;14:448-56,
13. Bao Ai-Min, Swaab D. Sexual differentiation of the human brain: Relation to gender identity, sexual orientation and neuropsychiatric disorders. Front Neuroendocrinology, 2011;32:214-226, https://doi.org/10.1016/j.yfrne.2011.02.007
14. Todd B, et al. Sex differences in children’s toy preferences: A systematic review, metaregression, and meta-analysis. Infant and Child Development, Nov 2017, DOI: 10.1002/icd.2064
15.  https://www.scribd.com/document/338879264/%CE%A5%CE%A0%CE%9F%CE%A5%CE%A1%CE%93%CE%95%CE%99%CE%9F%CE%A0%CE%91%CE%99%CE%94%CE%95%CE%99%CE%91%CE%A3-%CE%A0%CE%A1%CE%9F%CE%A3-%CE%94%CE%99%CE%A3-
%CE%93%CE%99%CE%91-%CE%98%CE%95%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%97-
%CE%95%CE%92%CE%94%CE%9F%CE%9C%CE%91%CE%94%CE%91#from_embed
16. Endocrine Treatment of Gender-Dysphoric/Gender-Incongruent Persons: An EndocrineSociety Clinical Practice Guideline. J Clin Endocrinol Metab, November 2017, 102(11):1–35
17.http://www.iep.edu.gr/images/IEP/EPISTIMONIKI_YPIRESIA/Epist_Monades/A_Kyklos/School_Democracy/Thematiki_Evdomada/EMFYLES_TAYTOTHTES/BIOLOGIKO_KAI_KOINONIKO_FYLO/KETHI/4_EFIBIKES_TAYTOTITES_FYLOY.pdf
18. http://www.iep.edu.gr/el/odigies-gia-ti-dieksagogi-erevnas
19. http://www.medinstgenderstudies.org/wp-content/uploads/ManualY4Y_GR.pdf
20. http://www.iep.edu.gr/el/fakelos-ekpaideftikoy-ylikoy-soma-kai-taftotita/emfyles-taftotites/viologiko-kai-koinoniko-fyllo?view=article&id=297
21. https://wordpress.com/post/sexualikiygeia.wordpress.com/83, https://wordpress.com/post/sexualikiygeia.wordpress.com/1015
22. https://sexualikiygeia.wordpress.com/2017/08/15/%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%B1-%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%AC%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B1/
23. Sex and Relationship Education Guidance, Curriculum & Standards. Head teachers, Teachers & School Governors Status: good practice Date of issue: July 2000 Ref: DfEE0116/2000
24.ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Β’ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ Π&Α.ΚΥΡΙΑΚΟΥ – «Τι συμβαίνει στην Εφηβεία;»
25. Martin EK. An evidence-based Education Program for adults about sexual abuse (“prevent it!”), that significantly improves attitudes, knowledge and behavior. Frontiers in Psychology, 2016
26. ( Robert Long. Sex and Relationships Education in Schools (England). BRIEFING PAPER, Number 06103, 9 June 2017)
27. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, DSM-5. American Psychiatric Association. American Psychiatric Publishing, 2013
28.https://www.tideon.org/index.php/2012-02-03-08-08-55/2012-02-28-20-15-23/9847-2017-02-18-14-27-06%5D

Το διδασκόμενο υλικό των Έμφυλων Ταυτοτήτων βρίσκεται στον Φάκελο εκπαιδευτικού υλικού «Σώμα και Ταυτότητα» στην σελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής:
http://www.iep.edu.gr/index.php/el/thematiki-evdomada-category

Η επιστολή συντάχθηκε από την Ομάδα Δράσης για την Υγεία, τις Σχέσεις, την υγιή Σεξουαλικότητα, την Εκπαίδευση, τα Ιδανικά και τις Αξίες ΟΔΥΣΣΕΙΑ.
http://www.odysseia-society.gr
info@odysseia-society.gr
Συνυπογράφουν Έλληνες Πολίτες

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Γραφείο Γενικού Γραμματέα

ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
Γραφείο κ. Πρωθυπουργού

ΒΟΥΛΗ
Γραφείο κ. Προέδρου Βουλής

ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Γραφείο Μακαριωτάτου

ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ
Γραφείο κ. Προέδρου

ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΙ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
Γραφείο κ. Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης

ΑΡΧΗΓΟΙ ΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
Γραφεία Προέδρων

ΑΡΧΗΓΟΙ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
Γραφεία Προέδρων

ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ
Γραφεία Υπουργών
Γραφεία Αναπληρωτών Υπουργών
Γραφεία Γενικών Γραμματέων
Γραφεία Ειδικών Γραμματέων

ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΙ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Γραφεία Αντιπροέδρων

ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
Γραφείο κ. Προέδρου

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γραφείο κ. Προέδρου

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Γραφείο κ. Προέδρου

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Πρόεδρο Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Αρχιγραμματέα Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Τιτουλάριους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Βοηθούς Επισκόπους της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Τιτουλάριους Επισκόπους της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Σχολάζοντας Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Συνοδική Επιτροπή Βιοηθικής.
Συνοδική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Συνοδική Επιτροπή Γάμου, Οικογένειας, Προστασίας παιδιού και Δημογραφικού Προβλήματος.
Συνοδική Επιτροπή επί της Χριστιανικής Αγωγής και της Νεότητος.
Κέντρο ψυχικής Υγείας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

ΠΡΥΤΑΝΕΙΣ Ή ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΔΙΟΙΚΟΥΣΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ
Πρυτάνεις ΑΕΙ και ΑΤΕΙ
Κοσμήτορες Σχολών ΑΕΙ
Διευθυντές Σχολών ΑΤΕΙ
Προέδρους τμημάτων ΑΕΙ
Προϊσταμένους τμημάτων ΑΤΕΙ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ Κ.Ε.Δ.Κ.Ε.
Γραφείο κ. Προέδρου

ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ
Γραφεία Γενικών Γραμματέων

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ
Γραφεία Περιφερειαρχών
Γραφεία Αντιπεριφερειαρχών
Περιφερειακά Συμβούλια

ΔΗΜΟΙ
Γραφεία κ. Δημάρχων
Γραφεία κ. Αντιδημάρχων Παιδείας
Επιτροπές Παιδείας των Δήμων

ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ ΠΡΩΤΟΔΙΚΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΝΩΣΗ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΕΝΩΣΗ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ

ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ:
• Γενική Διεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
• Διεύθυνση Σπουδών, Προγραμμάτων και Οργάνωσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
• Διεύθυνση Σπουδών, Προγραμμάτων και Οργάνωσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
• Περιφερειακές Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Χώρας
• Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Χώρας
• Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Χώρας
• Όλες τις Δημόσιες και Ιδιωτικές Σχολικές Μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Χώρας
• Γραφεία Αγωγής Υγείας των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Χώρας
• Συμβουλευτικούς Σταθμούς Νέων των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Χώρας
• Σιβιτανίδειος Δημόσια Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων
• Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
• Γραφείο κ. Προέδρου
• Γραφείο Έρευνας, Σχεδιασμού και Εφαρμογών Β

ΟΛΜΕ, ΟΛΤΕ, ΟΙΕΛΕ, ΕΛΜΕ, ΕΛΤΕ, ΔΟΕ

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ

ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ

ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ (ΑΠΔΠΧ)

ΙΑΤΡΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΕΝΩ.ΨΥ.Π.Ε.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ

ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ/ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ Ι.Ε.Π. ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΒΔΟΜΑΔΑΣ

Πηγή: Ο.Δ.Υ.Σ.Σ.Ε.Ι.Α., Αβέρωφ

Σχετικό άρθρο: ΟΔΥΣΣΕΙΑ: Σύντομο ενημερωτικό σημείωμα για την «Θεματική Εβδομάδα»

Η δημοσίευση της είδησης ότι η Ολομέλεια του ΣτΕ ανακοίνωσε την απόφασή της για τα Θρησκευτικά με την οποία ακυρώνονται οι υπουργικές αποφάσεις των «νέων Θρησκευτικών» προκάλεσε καταιγισμό σχολιασμών πριν ακόμη δοθεί στη δημοσιότητα το πλήρες κείμενο της απόφασης. Η «Εφημερίδα των Συντακτών» κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο τίτλο «Το ΣτΕ έσβησε τα φώτα» και φιλοξενεί μεταξύ άλλων τις απόψεις τριών γνωστών «εκσυγχρονιστών» Θεολόγων για την απόφαση του ΣτΕ.

Δημοσιογραφική πρωτοτυπία επίσης ότι δημοσιεύει στην έντυπη μορφή αλλά και στην ηλεκτρονική της έκδοση το σκεπτικό των 5 δικαστών του ΣτΕ που μειοψήφισαν έναντι των υπολοίπων 20 οι οποίοι προχώρησαν στην ακύρωση των Υ.Α. για τα «νέα Θρησκευτικά».

Σεβαστές οι απόψεις των μειοψηφισάντων δικαστικών του ΣτΕ όπως και της μικρής μειοψηφίας των Θεολόγων που βρήκαν φιλόξενο χώρο στην Εφημερίδα των συντακτών. Μόνο που βασική αρχή της δημοκρατίας είναι ότι η άποψη της πλειοψηφίας υπερισχύει τόσο για τη λήψη δικαστικών αποφάσεων όσο και γενικώς για τις αποφάσεις που λαμβάνονται με δημοκρατικό τρόπο. Ελεύθεροι είναι επίσης άπαντες να κρίνουν και τους κρίνοντες δικαστές, ακόμη κι αν πρόκειται για τους ανώτατους δικαστικούς του ΣτΕ. Αρκεί να μην ξεπερνιούνται κάποια όρια, όρια που όπως όλα δείχνουν ουδόλως έχουν μάθει να σέβονται μερικοί πολιτικοί και άλλοι εκφέροντες δημόσιο λόγο. Μπορούν λοιπόν και οι πολιτικοί να κρίνουν τις αποφάσεις των δικαστών του ΣτΕ, οφείλουν όμως να τις εφαρμόζουν στην πράξη. Διαφορετικά η δημοκρατία μετατρέπεται σε αναρχία με απρόβλεπτες συνέπειες.

Και φυσικά εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων δεν γίνεται με μια γενικόλογη παραδοχή από πλευράς Υπουργείου Παιδείας ότι «Το Υπουργείο σέβεται τις δικαστικές αποφάσεις» αλλά με την έμπρακτη υλοποίησή τους που εν προκειμένω απαιτεί συγκεκριμένες ενέργειες ακύρωσης των προγραμμάτων και των φακέλων που κρίθηκαν αντισυνταγματικά.

Κατά τον ίδιο τρόπο και η αρχιεπισκοπική δήλωση ότι «Σεβόμαστε πάντα τις αποφάσεις των δικαστηρίων» είναι άνευ νοήματος όταν συνοδεύεται από την δήθεν ειλημμένη – μόνος αποφασίζει ο Αρχιεπίσκοπος; – απόφαση ότι για τα Θρησκευτικά «η Εκκλησία και η Πολιτεία θα συνεχίσουν την συνεργασία τους ώστε αυτό που θα βγει στο τέλος να γίνει βιβλίο». Αυτό ακριβώς το πρόγραμμα για το οποίο η Εκκλησία υποτίθεται ότι συνεργάζεται με την Πολιτεία είναι αυτό που ακύρωσε το ΣτΕ. Επομένως εφαρμογή της δικαστικής απόφασης – γιατί αυτό είναι σεβασμός στις αποφάσεις των δικαστηρίων – σημαίνει παύση κάθε συνεργασίας και επεξεργασίας ενός προγράμματος που κρίθηκε πολλαπλώς αντισυνταγματικό και επάνοδος πάντων, Θεολόγων και μαθητών, στην κατάσταση προ του προγράμματος αυτού.

Πηγή: Θρησκευτικά, Αβέρωφ

Σε μια από τις διασημότερες αλληγορίες από καταβολής κόσμου, της σπηλιάς του Πλάτωνα, οι άνθρωποι ζουν φυλακισμένοι και αλυσοδεμένοι σε μια σπηλιά και το μόνο που βλέπουν είναι οι σκιές των αντικειμένων, που από το φως μιας φωτιάς που σιγοκαίει πίσω τους προβάλλονται στον τοίχο της σπηλιάς.

Οι σκιές είναι ο πραγματικός κόσμος των δεσμωτών. Σε όλη τη ζωή τους βλέπουν τις σκιές των πραγμάτων, ο πραγματικός κόσμος γι’ αυτούς είναι εικονικός, μια αναπαράσταση της πραγματικότητας.

Αν κάποιοι δεσμώτες απελευθερωθούν από τις ψευδαισθήσεις τους, σπάσουν τα εικονικά δεσμά τους και εξέλθουν από τη σπηλιά, θα γνωρίσουν τον πραγματικό κόσμο και όχι τα αντίγραφά του.

Η πιο σύγχρονη παραλλαγή της σπηλιάς του Πλάτωνα είναι το facebook και τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι δεσμώτες του facebook είναι καθηλωμένοι κατά μόνας σε μια σκοτεινή τρύπα, την οθόνη του υπολογιστή, στην οποία ζουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους με το περίεργο όνομα likes.

Μήπως όμως η σπηλιά του facebook είναι πιο σκοτεινή και αδυσώπητη από τη σπηλιά του Πλάτωνα;

Το 1779, σύμφωνα με τον μύθο, σ’ ένα χωριό της Βρετανίας, ένας οργισμένος άντρας, ο Νεντ Λουντ, καταστρέφει σε ένα εργοστάσιο δυο μηχανές πλεξίματος για κάλτσες.

Το 1811, στην αυγή της βιομηχανικής επανάστασης, κάνουν την εμφάνισή τους οι Λουδίτες, οι οπαδοί του Λουντ, και μέχρι το 1816 κατέστρεφαν τις μηχανές, κυρίως των κλωστοϋφαντουργιών, τις οποίες θεωρούσαν υπεύθυνες για την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.

Τελικά το κίνημα των Λουδιτών, ο «στρατός των εκδικητών», υπό τον μυθικό στρατηγό Λουντ, κατεστάλη βίαια από τον Βρετανό κυβερνήτη Σ. Πέρσιβαλ.

Είχαν λάθος οι Λουδίτες, όπως διακήρυξε το σύνολο της νεωτερικής σκέψης, φιλελεύθερης και αριστερής, διότι τα «μέσα παραγωγής, η τεχνολογία είναι ουδέτερη, η χρήση τους είναι καλή ή κακή»;

Και καλά οι Λουδίτες ήταν «αγράμματοι και τεχνοφοβικοί», η ελίτ των σχεδιαστών του σημερινού τεχνοκόσμου είναι και αυτοί τεχνοφοβικοί, είναι νεολουδίτες;

Μπορεί κανείς να κατηγορήσει ως τεχνοφοβικό τον πρώην αντιπρόεδρο του facebook C. Palihapitiya που πρόσφατα δήλωσε: «Οργανώνουμε τις ζωές μας γύρω από αυτήν τη θεωρούμενη αίσθηση της τελειότητας, επειδή παίρνουμε ως ανταμοιβή αυτά τα πρόσκαιρα σήματα, καρδούλες και likes, και το ταυτίζουμε αυτό με κάποια αξία. Αντίθετα, στην πραγματικότητα, είναι μια εύθραυστη δημοφιλία που είναι βραχυπρόθεσμη και σας αφήνει ακόμα περισσότερο κενούς και άδειους από ό,τι πριν. Την ίδια στιγμή ο Σ. Πάρκερ, πρώτος πρόεδρος του facebook, δήλωσε ότι «τα likes είναι σαν μια δόση ντοπαμίνης για να ενθαρρύνονται οι χρήστες να ανεβάζουν περισσότερο περιεχόμενο».

Το facebook αποτυπώνει το βασικό αγαθό της φιλελεύθερης κοινωνίας, τον εξατομικευμένο εαυτό βπου φαντασιώνεται ότι είναι ελεύθερος μέσω των κοινωνικών δικτύων να κάνει πράξη την προσωπική του αυτοπραγμάτωση.

Οι εικονικοί φίλοι όμως και τα likes δεν είναι τίποτα άλλο από μια γυμνή ζωή, μια ναρκισσιστική επιβεβαίωση του εγώ, ένας εκπτωχευμένος εαυτός, ο δεσμώτης εαυτός.

Ταυτόχρονα το facebook αποδεικνύει τον μύθο ότι η φιλελεύθερη κοινωνία είναι μια κοινωνία ελευθερίας του ατόμου, διότι το άτομο πρόθυμα πουλάει τα προσωπικά του δεδομένα, τον εαυτό του, τον περιορισμό της ελευθερίας του και μάλιστα δωρεάν.

Πώς γίνεται η πρόσβαση στο facebook να είναι δωρεάν και η εταιρεία να αξίζει μισό τρισ. δολάρια και να έχει διαφημιστικά έσοδα το 2016 26 τρισ δολάρια;

Οι χρήστες προσφέρουν δωρεάν τις προτιμήσεις τους, τα συναισθήματά τους, τον τρόπο ζωής τους, που ως ψηφιοποιημένη πληροφορία το facebook την πουλάει στους διαφημιστές, στα ΜΜΕ, στις κυβερνήσεις, κ.λπ.

Οι εταιρείες που παράγουν και πωλούν πληροφορία, όπως το facebook, χρησιμοποιούν μια δωρεάν πρώτη ύλη, τις προσωπικές πληροφορίες των χρηστών, που τις προσφέρουν δωρεάν και βγάζουν κέρδος. Ο ψηφιοποιημένος μας εαυτός πουλιέται ως εμπόρευμα.

Ποιος είπε ότι στον καπιταλισμό μόνο η εργατική δύναμη μετατρέπεται σε εμπόρευμα;

Η ζωή έχει γίνει πλέον εμπόρευμα. Αναζητούνται νεολουδίτες για να καταστρέψουν αυτό το εμπόρευμα. Υπάρχει όμως και μια άλλη αθέατη, σκοτεινή πλευρά του facebook.

Λίγοι γνωρίζουν ότι στα ερευνητικά κέντρα, διάσημων πανεπιστημίων, σχεδιάζεται ο ψηφιακός ολοκληρωτικός καπιταλισμός, ο τεχνοκόσμος, με αιχμή του δόρατος την τεχνητή νοημοσύνη.

Η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης οφείλεται στα δωρεάν δεδομένα που εμείς διαθέτουμε όταν κάνουμε αναζήτηση στο google, αγοράζουμε στο amazon ή σχολιάζουμε στο facebook, στο ότι δηλαδή ψηφιοποιείται στο διαδίκτυο η ανθρώπινη δραστηριότητα δημιουργώντας μια δεξαμενή καταγραφής των ανθρώπινων εμπειριών.

Ο ψηφιοποιημένος εαυτός μας στη συνέχεια χρησιμοποιείται ως γνωστικό υπόβαθρο της τεχνητής νοημοσύνης. Η γνώση που διαθέτουν οι ευφυείς μηχανές είναι η ψηφιοποιημένη ζωή μας.
 

Πηγή: efsyn.gr, ID-on't renounce my freedom

Δριμεία επίθεση εξαπέλυσε εναντίον του Facebook ο Έντουαρντ Σνόουντεν, ο πρώην εργαζόμενος της NSA από τον οποίο προήλθαν οι διαρροές για τα μαζικά προγράμματα ηλεκτρονικής παρακολούθησης των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Ο Σνόουντεν, ο οποίος έχει καταφύγει στη Ρωσία, έγραψε το Σαββατοκύριακο στο Twitter πως το Facebook είναι μια «εταιρεία παρακολουθήσεων» που πουλάει τα προσωπικά στοιχεία των χρηστών της.

«Οι επιχειρήσεις που βγάζουν χρήματα συλλέγοντας και πουλώντας λεπτομερή αρχεία ιδιωτικών ζωών κάποτε χαρακτηρίζονταν απλά “εταιρείες παρακολουθήσεων”. Το rebranding τους ως “social media” είναι η πιο επιτυχημένη παραπλάνηση από τότε που το υπουργείο Πολέμου έγινε υπουργείο Άμυνας» έγραψε ο Σνόουντεν σε tweet του, το οποίο έλαβε μεγάλο αριθμό από retweets, λίγο καιρό μετά τις αποκαλύψεις ότι η Cambridge Analytica (εταιρεία που συνεργάστηκε με την προεκλογική καμπάνια του Ντόναλντ Τραμπ) είχε συλλέξει προσωπικά δεδομένα από πάνω από 50 εκατομμύρια χρήστες του Facebook χωρίς τη συναίνεσή τους.

Σημειώνεται πως την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύτηκαν δύο ρεπορτάζ, από τον Guardian και τους New York Times, βάσει των οποίων χρησιμοποιήθηκαν προσωπικά δεδομένα άνω των 50 εκατ. χρηστών του Facebook από την Cambridge Analytica- εταιρεία που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο- η οποία δούλευε για την προεκλογική καμπάνια Τραμπ το 2016. Τα νέα αυτά προκάλεσαν θύελλα στα social media, με καταιγισμό αρνητικών σχολίων και αποδοκιμασιών για το Facebook, που τον τελευταίο καιρό έχει βρεθεί πολλές «στο στόχαστρο» λόγω των επιλογών και των στρατηγικών του σε πολλά θέματα (από τα fake news μέχρι τα προσωπικά δεδομένα κ.α.).

Το Facebook έχει απαγορεύσει στην Cambridge Analytica να λειτουργεί στην πλατφόρμα του (απαγόρευση διαφημίσεων, διαχείρισης σελίδων κ.α.). Όπως έγινε γνωστό, το Facebook ανακάλυψε στα τέλη του 2015 ότι η εταιρεία είχε πάρει δεδομένα 50 εκατ. χρηστών χωρίς τη συναίνεσή τους, χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες για δημιουργία ψυχογραφικών προφίλ για σκοπούς στοχευμένης προεκλογικής διαφήμισης.

Το Facebook ζήτησε από την εταιρεία να καταστρέψει τα δεδομένα αυτά, και αυτή είπε πως το έκανε- ωστόσο βάσει των ρεπορτάζ, η Cambridge Analytica είχε διατηρήσει αντίγραφα. Η ίδια η εταιρεία υποστηρίζει πως συμμορφώθηκε και ότι τα δεδομένα αυτά δεν χρησιμοποιήθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο του 2016, ωστόσο αμερικανικές και βρετανικές αρχές έχουν αρχίσει να εξετάζουν την υπόθεση από μια σειρά διαφορετικών οπτικών- από τον πιθανό ρόλο στο Brexit μέχρι την ανικανότητα του Facebook να προστατέψει τα δεδομένα των χρηστών του κ.α.

Σε άλλο tweet του, ο Σνόουντεν τόνισε πως το Facebook «βγάζει τα λεφτά του εκμεταλλευόμενο και πουλώντας προσωπικές λεπτομέρειες σχετικά με τις ιδιωτικές ζωές εκατομμυρίων, πολύ πέρα από τις λίγες λεπτομέρειες που ανεβάζετε από μόνοι σας. Δεν είναι θύματα. Είναι συνεργοί».

Πηγή: Ναυτεμπορική, ID-on't renounce my freedom

Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων με υπευθυνότητα, συνέπεια και σεβασμό προς τις αποφάσεις της δικαιοσύνης και ιδιαίτερα του Ανωτάτου Οργάνου τηςαλλά και προς την ελληνική κοινωνία, τους γονείς, τους μαθητές και τις μαθήτριες του ελληνικού σχολείου, χαιρετίζει την απόφαση υπ΄ αρθμ. 660/2018 του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου -του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ)- με την οποία ακυρώνεται το ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών Δημοτικού και Γυμνασίου ως αντισυνταγματικό και αντίθετο προς τις διεθνείς συμβάσεις και την Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία.

Αθήνα, 23 Μαρτίου 2018      

Αριθμ. Πρωτ.  38 

Δελτίο Τύπου

Απόφαση Συμβουλίου της Επικρατείας:

«Το νέο Πρόγραμμα κλονίζει τη θρησκευτική χριστιανική συνείδηση

αλλοιώνοντας τον ορθόδοξο χαρακτήρα»

Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων με υπευθυνότητα, συνέπεια και σεβασμό προς τις αποφάσεις της δικαιοσύνης και ιδιαίτερα του Ανωτάτου Οργάνου τηςαλλά και προς την ελληνική κοινωνία, τους γονείς, τους μαθητές και τις μαθήτριες του ελληνικού σχολείου, χαιρετίζει την απόφαση υπ΄ αρθμ. 660/2018 του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου -του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ)- με την οποία ακυρώνεται το ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών Δημοτικού και Γυμνασίου ως αντισυνταγματικό και αντίθετο προς τις διεθνείς συμβάσεις και την Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία.

Η απόφαση του ΣτΕ λαμβάνει υπόψη τα δομικά στοιχεία λειτουργίας ενός Προγράμματος του μαθήματος των Θρησκευτικώνστο ελληνικό σχολείο, που αφορούνστην ορθόδοξη ταυτότητα της πλειονότητας του μαθητικού πληθυσμού του ελληνικού σχολείου, στην επικρατούσα ορθόδοξη θρησκευτική πίστη,στο συνταγματικό και νομικό πλαίσιο της χώρας, στις διεθνείς συμβάσεις για τα  δικαιώματα των γονέων ως προς το  θρησκευτικό προσανατολισμό και προσδιορισμό των τέκνων τους, στο πνευματικό επίπεδο των μαθητών, στο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται οι μαθητές.

Η ιστορική απόφαση του ΣτΕ αποτελεί μια νέα ευκαιρία ανάδειξης των παραδοσιακών θεμελιωδών αρχών της ελληνικής κοινωνίας, μέσω των οποίων οφείλει η ελληνική Πολιτεία να αντιμετωπίζει τα θέματα της ελληνικής παιδείας και ειδικά τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, προκειμένου το μάθημα να διατηρεί τις διαχρονικές του δομές, πιστά προσηλωμένο στις ρίζες της ορθόδοξης πίστεως και παραδόσεως.

Προς την κατεύθυνση αυτή η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων με πνεύμα σύμπνοιας συνεχίζει τις προσπάθειές της, προκειμένου να διαφυλάσσεται τόσο ο ορθόδοξος χριστιανικός προσανατολισμός του μαθήματος των Θρησκευτικών όσο και η επιστημονική του συνάφεια με τις σπουδές των Θεολόγων εκπαιδευτικών και των δασκάλων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης που διδάσκουν το μάθημα στο ελληνικό σχολείο.

Για τον σκοπό αυτό η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων, παρακολουθώντας τις εξελίξεις, θα τοποθετείται επί όλων των σχετικών με το μάθημα ζητημάτων. Παράλληλα καλεί όλους ανεξαιρέτως τους εκπαιδευτικούς του ελληνικού σχολείου οι οποίοι οφείλουν να διδάσκουν το μάθημα με βάση την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, σε μια κοινή προσπάθεια πολύπλευρης βελτίωσης του μαθήματος.

Αναμένει δε την άμεση συμμόρφωση του Υπουργείου Παιδείας προς την Ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ, δεσμευόμενη για κάθε περαιτέρω ενέργεια, που θα συμβάλει στη χριστιανική και πνευματική ανάπτυξη όλων των μαθητών και μαθητριών του ελληνικού σχολείου.

Το Διοικητικό Συμβούλιο

 Πηγή: Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων

«Μπούμερανγκ» ο νόμος του 1905, που διαχώριζε την Εκκλησία από το Κράτος

Η Γαλλία είναι μια ευρωπαϊκή χώρα με 8% μουσουλμανικό πληθυσμό (περίπου 5.500.000) και με πρώτη θρησκεία σε πιστούς τη μουσουλμανική, παρά το γεγονός ότι παραμένει μια χριστιανική χώρα. Σε μια έρευνα του 2016, το 28% των μουσουλμάνων δήλωσε ότι θα υιοθετούσε ένα σύστημα αξιών αντίθετων με αυτές της δημοκρατίας, ποσοστό που άγγιζε το 50% σε νέους 15-25 ετών. Μέσα σε δέκα χρόνια, ο αριθμός των τζαμιών και των αιθουσών προσευχής αυξήθηκε από 1.600 σε 2.500.

Ιδρύθηκαν επίσης έδρες Ισλαμολογίας σε έξι πανεπιστήμια. Τα γαλλικά δικαστήρια εκδικάζουν συνεχώς μηνύσεις για απομάκρυνση χριστιανικών συμβόλων από δημόσιους χώρους, όπως μια φάτνη στο δημαρχείο της πόλης Beziers, την οποία τοποθέτησε ο δήμαρχος για τα Χριστούγεννα, ή ο σταυρός από ένα άγαλμα του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’ που τοποθετήθηκε σε δημόσιο χώρο το 2006. Συγχρόνως, η χώρα έζησε δολοφονικές επιθέσεις στο όνομα του Αλλάχ με περίπου 300 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες.

Η Γαλλία είναι αντιμέτωπη με μια ζοφερή πραγματικότητα που, αργά ή γρήγορα, θα αντιμετωπίσουμε κι εμείς. Αιτία της δεν είναι μόνο οι ορδές των λαθρομεταναστών που κατέκλυσαν τα τελευταία χρόνια την Ευρώπη, ούτε η αποικιοκρατική πολιτική της Γαλλίας που επέτρεψε στους κατοίκους των αποικιών να εγκατασταθούν στη χώρα με ένα πιο ευνοϊκό καθεστώς. Αιτία είναι κυρίως ο νόμος του 1905, ο οποίος διαχώριζε την Εκκλησία από το Κράτος και δεν αναγνώριζε καμιά επίσημη θρησκεία στο Σύνταγμα της χώρας. Αυτό σήμαινε ότι κάθε θρησκεία θα ήταν αυτοχρηματοδοτούμενη και ανεξάρτητη από το Κράτος, το οποίο ούτε θα διόριζε ούτε θα πλήρωνε τους ιερείς. Το 1905, όμως, στη Γαλλία δεν υπήρχε Ισλάμ. Ο νόμος ήταν τότε μια προσπάθεια του γαλλικού κράτους να περιορίσει τον πολιτικό ρόλο της Καθολικής Εκκλησίας. Εκατόν δεκατρία χρόνια μετά, ο νόμος αυτός έχει γυρίσει «μπούμερανγκ» στη γαλλική κοινωνία, η οποία βλέπει ένα ανεξέλεγκτο Ισλάμ να χρηματοδοτεί τζαμιά και ιμάμηδες στη χώρα τους, χωρίς να μπορεί να επέμβει.

Ο διαχωρισμός Εκκλησίας και Κράτους οδήγησε στην αποχριστιανοποίηση της Γαλλίας και την ισλαμοποίησή της. Στη Γαλλία πλέον θεωρούν τον νόμο ξεπερασμένο -άλλωστε, έχει περάσει ένας αιώνας από τότε που εφαρμόστηκε- και συζητούν την κατάργησή του. Σκοπός τους είναι να μπορέσουν να ελέγξουν το Ισλάμ, που εξαπλώνεται με τρομακτικούς ρυθμούς λόγω δημογραφικού.

Εμείς εδώ, λειτουργώντας ως συνήθως με χρονοκαθυστέρηση και με μπροστάρηδες τους αριστερούς και λοιπούς δήθεν προοδευτικούς, σκεφτόμαστε τον διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους. Και φτιάχνουμε τζαμιά.
Ως φαίνεται, δεν παίρνουμε μαθήματα από τα παθήματα της Γαλλίας.

Πηγή: Δημοκρατία

Ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Ελ Νικφούρ των Αράβων, ο φόβος και ο τρόμος του Ισλάμ είναι μια εξόχως εμβληματική μορφή, πηγή παραδειγματισμού και έμπνευσης για όλους εμάς. Ουσιαστικά «ενσαρκώνει» και συγκεφαλαιώνει τον κεντρικό άξονα της πατρίδας μας της Ρωμανίας, της μίας δηλαδή διαχρονικής Ορθόδοξης Πολιτείας στη γη. Και αυτός ο άξονας δεν είναι άλλος παρά τα λόγια στην παράκληση που λένε: ”Σοι μόνω αμαρτάνομεν, αλλά και Σοι μόνω λατρεύομεν, ουκ οίδαμεν προσκυνείν Θεώ αλλοτρίω.”

Το ξέρομε δηλαδή ότι είμαστε αμαρτωλοί, το ξέρομε ότι είμαστε βρωτοί και πεπτωκότες, και οι πράξεις μας δεν είναι αυτές που θα έπρεπε, όμως δεν απελπιζόμαστε μέσα στον κόσμο, δεν λυγίζομε, δεν υποχωρούμε και ελπίζοντας μόνο σε Σένα αγωνιζόμαστε για το καλύτερο και ό,τι μπορέσομε να κάνομε, και ό,τι καταφέρομε και ό,τι αξιωθούμε. Ξέρομε τις αδυναμίες μας και τις δυσκολίες του κόσμου, όμως συνεχίζομε με τη βοήθειά Σου να καταφάσκομε τον κόσμο, μη απελπιζόμενοι και μη παραιτούμενοι από τον αγώνα να φέρομε τά πράγματα «ως εν ουρανώ και επί της γης».

Έχομε επίγνωση ότι το πλαίσιο δεν αποτελείται από παραδείσιες, «γλυκανάλατες», «πολιτικώς ορθές», ιδανικές καταστάσεις, αλλά αποτελείται από σκληρή πραγματικότητα, σκληρό εαυτό, σκληρούς εχθρούς και αντίπαλους, σκληρές αμαρτίες. Όμως και από την άλλη μεριά υπάρχει σκληρή ασκητική και αγώνας, μετάνοια, αγάπη και ελπίδα σε Σένα τον έναν Θεό. Ο καθένας από μάς μόνος του, ασυγχύτως αλλά και όλοι μαζί ενωμένοι, αδιαιρέτως, ως σώμα. Ενωμένοι όλοι διαχρονικά και εσχατολογικά ως ένας Λαός, ως ο Λαός του Θεού. Αυτό είναι ο Νικηφόρος Φωκάς: η έκφραση του αμαρτωλού και πεπτωκότος, αλλά ταυτόχρονα καταφάσκοντος και αγωνιζόμενου Λαού του Θεού.

Εμείς οι Ηρακλειώτες τον αγαπούμε πολύ τον Νικηφόρο . Είναι ο νικητής, ελευθερωτής μας από δεσμά αιώνων.  Τον ένατο αιώνα ορδές Σαρακηνών μουσουλμάνων από την Ισπανία κατέλαβαν την Κρήτη. Ίδρυσαν Ισλαμικό Κράτος και έθεσαν πρωτεύουσα του εμιράτου τους το Ηράκλειο, το οποίο περιτείχισαν με απόρθητα τείχη περιβαλλόμενα από μεγάλο και βαθύ κανάλι, κανάλι στο οποίο οφείλεται και η τότε ονομασία της πόλης ως Χάνδακας. Η μόνη δραστηριότητα των Σαρακηνών ήταν η πειρατεία και το δουλεμπόριο. Όλη η Μεσόγειος υπέφερε από τις συνεχείς επιδρομές. Τα παράλια ερήμωσαν, το θαλάσσιο εμπόριο υπέστρεψε πλήρως και κυρίως χιλιάδες αρπαγέντες αθώοι πουλιούνταν ως σκλάβοι συνεχώς στο μεγαλύτερο σκλαβοπάζαρο που υπήρχε τότε, αυτό του Χάνδακα. Ήταν τόση η δύναμη του κράτους αυτού, ώστε σε μιάν επιδρομή του μπόρεσε να καταλάβει και την ίδια την πόλη της Θεσσαλονίκης, τήν περιτείχιστη δεύτερη σε σημασία πόλη της αυτοκρατορίας.

Η Ρωμανία είχε κάνει έξι σοβαρές προσπάθειες να απελευθερώσει το νησί. Όλες αποτυχημένες. Μέχρι που ήρθε η σειρά του στρατηγού Νικηφόρου . Ο Νικηφόρος είχε ήδη στο ενεργητικό του πολλούς θριάμβους στα πεδία των μαχών. Μάχες ατελείωτες στα ανατολικά σύνορα της πατρίδας μας, της Ρωμανίας για να απελευθερώσει και να ενισχύσει τους χριστιανούς απέναντι στη βία των εχθρών. Σκληρός και δίκαιος, ακούραστος ηγέτης, εδραίος και οραματιστής. Αυτόν διάλεξε η Ρωμανία για ηγούμενο της μεγάλης εκστρατείας. Και ο Νικηφόρος απεδέχθη το μεγάλο ρίσκο για την αγάπη του Χριστού και παρά τις τρομερές αντιξοότητες τα κατάφερε. Για τους Χριστιανούς και την αγάπη του Χριστού.

Αυτή η αγάπη του για τον Χριστό και το ερώτημά του πώς θα έπρεπε να Τον υπηρετήσει καλύτερα ήταν που διέτρεχε και καθόριζε όλη τη βιωτή του. Από μικρός αναρωτιόταν αν θα έπρεπε να μονάσει ή αν θα υπηρετούσε καλύτερα τον Θεό μένοντας στον κόσμο και αγωνιζόμενος κατά τα μέτρα του δυνατού. Ήξερε πως μένοντας στον κόσμο και μάλιστα στα πιο υψηλά επίπεδα της επαγγελματικής και κοινωνικής ιεραρχίας η προσφορά του θα ήταν μεν πολύ μεγάλη, αλλά οι πιέσεις και οι πειρασμοί θα ήταν αφόρητοι. Σε σημείο τέτοιο ώστε να κινδυνεύει να χάσει την ίδια του την ψυχή. Το δίλλημα του Νικηφόρου είναι και δίλημμα πολλών ορθοδόξων. Ο Νικηφόρος έδωσε την προσωπική του απάντηση. Έμεινε στον κόσμο και προσπάθησε όσο μπορούσε με την εκκλησιαστική και ασκητική του ζωή να παραμείνει και κοντά στον Χριστό. Τα κατάφερε όμως;

Πάντα με νοσταλγία θυμάμαι τις συναρπαστικές διηγήσεις του πατέρα μου όταν ήμουν ακόμα στο δημοτικό για τις μάχες του Νικηφόρου σ’ αυτά εδώ τα χώματα που πατάμε για να μάς απελευθερώσει. Τα χώματα του Ηρακλείου. Και αργότερα, όταν μεγάλωσα, τη συγκίνηση που ένιωθα και νιώθω κάθε φορά που μπαίνοντας στην Εκκλησία του Αγίου Τίτου αντικρίζω αριστερά τη μεγάλη αγιογραφία του Νικηφόρου.

Η ορθόδοξη μας αγιογραφία έχει δυό διαστάσεις για να προστατεύσει και να αναδείξει την πραγματική ουσία, την τρίτη διάσταση, το βάθος. Και αυτή η τρίτη διάσταση είναι η ζωντανή, πραγματική σχέση του εικονιζόμενου Αγίου με τον προσκυνητή, τον προστρέχοντα σ’ αυτόν. Χαιρετιούνται, ασπάζονται και συζητούν. Ζυμώνονται. Και ο εικονιζόμενος κατεβαίνει από το πλαίσιο και ξαναμπαίνει στο τώρα, στον τόπο και χρόνο του τωρινού φωτός, στην πραγματική σκιά του τωρινού βάθους. Αλλά και ο προστρέχων ανεβαίνει και τοποθετείται στο κάδρο της αιωνιότητας, στο φως και την ησυχία του Ιερού Θυσιαστηρίου.

Την τελευταία φορά που αντικριστήκαμε με τον Νικηφόρο με κοίταξε βαθειά και μού μίλησε στην καρδιά. Με ρώτησε: «Και η Ρωμανία μας σήμερα; Πώς πάει η Ρωμανία μας;» Τον κοίταξα σχεδόν δακρυσμένος από τον πόνο. Τι να του έλεγα; Πως η λήθη έχει απλωθεί και πιά λίγοι τη θυμούνται; Πως τα σύμβολα και τα ονόματα για τά οποία αυτοί έδωσαν το αίμα τους διαστρεβλώθηκαν και αλλάχθηκαν για να διακοπεί η συνέχεια και η συνοχή; Πως οι Ρωμηοί όσοι δεν φύγανε μακριά, χωρίστηκαν σε έθνη-κομμάτια και αντιπαλεύονται μεταξύ τους; Τί να του πώ; «Στρατηγέ, …» πήγα να ψελλίσω και σταμάτησα από τον κόμπο στον λαιμό. Κατάλαβε. Με κοίταξε αποφασιστικά και μού είπε: «Έλα. Μη δειλιάζετε. Σταθείτε όρθιοι. Είμαστε και μεις εδώ. Όλοι μαζί, ως ένα σώμα. Και να έχετε θάρρος, γιατί ό,τι και να γίνει, τον τελικό νικητή Τον ξέρομε ποιος θα είναι».

Του Νικηφόρου του οφείλομε και του οφείλω πολλά. Και πάντα τον σεβόμουν και τον τιμούσα ως ελευθερωτή, ως αγωνιστή στρατηγό και ως σπουδαίο άνθρωπο. Δεν ήξερα όμως αν θα έπρεπε να τον τιμώ και ως Άγιο. Είναι μεν αγιογραφημένος στην εκκλησία του Αγίου Τίτου, αλλά μερικοί αυτό το απέδιδαν στο γεγονός ότι ήταν ο κτήτωρ του ναού. Άλλοι πάλι ισχυρίζονταν ότι μόνο εμείς εδώ του αποδίδομε τέτοιο σεβασμό, επειδή μάς ελευθέρωσε, αλλά σε άλλους τόπους οι άνθρωποι επικεντρώνονται στην τραχύτητα του βίου του. Ήταν Άγιος τελικά ο Νικηφόρος; Τα είχε καταφέρει; Ήταν σωστή η απόφασή του να παραμείνει στον κόσμο;

Αρχές του νέου έτους ξεφύλλιζα το ημερολόγιο του 2018 που είχε εκδώσει μια από τις Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Κρήτης. Έπεσα τυχαία στο τοπικούς Άγιους της Εκκλησίας μας. Σκέφτηκα να δω αν στη χορεία ήταν και ο Νικηφόρος. Άρχισα να φυλλομετρώ. Γενάρης, Φλεβάρης, τίποτα· Ιούνιος, Ιούλιος, δυστυχώς όχι· Οκτώβριος, Νοέμβριος, ουδέν. Απογοήτευση. Πουθενά ο Νικηφόρος.

Ετοιμαζόμουν να κλείσω το ημερολόγιο. Γύρισα την τελευταία σελίδα. Δεκέμβριος. Και ξαφνικά η απογοήτευσή μου μετατράπηκε σε απέραντη χαρά. Ήταν γραμμένο ξεκάθαρα:  Δεκεμβρίου 11, Νικηφόρου του Φωκά . Δόξα σοι ο Θεός. Ο Νικηφόρος τα κατάφερε. Κέρδισε τη μεγαλύτερη μάχη που έδωσε, κέρδισε τη μάχη της ψυχής του. Αποφάσισε να μείνει στον κόσμο και να προσφέρει, όντας και παλεύοντας στο υψηλότερο επίπεδο ανταγωνισμού, πειρασμών και πίεσης και τα κατάφερε. Και όχι μόνο τα κατάφερε, αλλά συνεχίζει και σήμερα δίπλα στους απλούς ανθρώπους να αγωνίζεται ασταμάτητα για τον Χριστό, την ορθοδοξία, τον άνθρωπο, την χαρά και την ειρήνη. Άγιε Νικηφόρε, Άγιε του Θεού πρέσβευε υπέρ όλων ημών και υπέρ της αγαπημένης σου Ρωμανίας.

Από το τέλος του ΙΓ’ αι. γίνεται γνωστή η παρουσία Βάλδιων στις Άλπεις και την γύρω περιοχή, την Dauphiné προς δυσμάς μεταξύ Gap και Briançon,την κεντρική Valle di Susa τον δρόμο προς το Πεδεμόντιο και ανατολικότερα μέχρι τα σύνορα με την Βοσνία. Οι κοιλάδες Chisone και Pellice παρουσιάζουν επίσης ισχυρές κοινότητες Βάλδιων μέχρι τον Νότο στα σύνορα με το μαρκήσιο του Salluzo. Η γεωγραφία και η πολιτική της περιοχής πρόσφεραν το κατάλληλο περιβάλλον για αντίσταση στις προσπάθειες του παπισμού να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με αυτές τις κοινότητες. Οι Βάλδιοι των Άλπεων έδειξαν μεγαλύτερη αντοχή από τους ομοϊδεάτες τους στην Languedoc ή την Γερμανία. Μια μεγάλη προσπάθεια για την εξάλειψη της αίρεσης στην Dauphiné το 1487-8 κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία. Οι Βάλδιοι των Άλπεων παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αλώβητοι μέχρι την εποχή της Μεταρρύθμισης, οπότε και ενσωματώθηκαν στον Καλβινισμό. Στο δουκάτο της Σαβοΐας οι πρώην Βάλδιοι έγιναν η κυρίαρχη προτεσταντική ομάδα και συνεχίζουν ως τέτοιοι μέχρι σήμερα.

8.6 ΟΙ ΒΑΛΔΙΟΙ

Ε’ ΜΕΡΟΣ – ΟΙ ΒΑΛΔΙΟΙ ΣΤΙΣ ΑΛΠΕΙΣ

Από το τέλος του ΙΓ’ αι. γίνεται γνωστή η παρουσία Βάλδιων στις Άλπεις και την γύρω περιοχή, την Dauphiné προς δυσμάς μεταξύ Gap και Briançon,την κεντρική Valle di Susa τον δρόμο προς το Πεδεμόντιο και ανατολικότερα μέχρι τα σύνορα με την Βοσνία. Οι κοιλάδες Chisone και Pellice παρουσιάζουν επίσης ισχυρές κοινότητες Βάλδιων μέχρι τον Νότο στα σύνορα με το μαρκήσιο του Salluzo.

Η γεωγραφία και η πολιτική της περιοχής πρόσφεραν το κατάλληλο περιβάλλον για αντίσταση στις προσπάθειες του παπισμού να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με αυτές τις κοινότητες. Οι Βάλδιοι των Άλπεων έδειξαν μεγαλύτερη αντοχή από τους ομοϊδεάτες τους στην Languedoc ή την Γερμανία. Μια μεγάλη προσπάθεια για την εξάλειψη της αίρεσης στην Dauphiné το 1487-8 κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία. Οι Βάλδιοι των Άλπεων παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αλώβητοι μέχρι την εποχή της Μεταρρύθμισης, οπότε και ενσωματώθηκαν στον Καλβινισμό. Στο δουκάτο της Σαβοΐας οι πρώην Βάλδιοι έγιναν η κυρίαρχη προτεσταντική ομάδα και συνεχίζουν ως τέτοιοι μέχρι σήμερα.

8.6.1 Το πρόβλημα της καταγωγής

Δεν είναι γνωστός ο ακριβής τρόπος μετάδοσης της αίρεσης στις Άλπεις. Δεν γνωρίζουμε πώς ακριβώς εγκαταστάθηκαν Βάλδιες κοινότητες στην περιοχή. Υπάρχουν κάποιες θεωρίες επί του θέματος, οι οποίες, όμως παραμένουν υποθέσεις εφόσον δεν υποστηρίζονται από τις υπάρχουσες πηγές. Κάποιοι ερευνητές[1] θεωρούν σημαντική την απάντηση στο πρόβλημα της καταγωγής για δύο λόγους. Πρώτον, για την εξακρίβωση της ταυτότητας και συνεπώς της αυτοσυνειδησίας της συγκεκριμένης πτέρυγας. Δεύτερον, για την εξακρίβωση της παράδοσης, την οποία συνεχίζουν ιδεολογικά. Εμείς πιστεύουμε, ότι όσο αφορά και τα δύο θέματα από την πλευρά των ίδιων των κοινοτήτων, απαντά και τα καθορίζει ο μύθος της καταγωγής που προτείνουν:

«Λένε επίσης ότι όταν ο Χριστός αναλήφθηκε στον ουρανό, άφησε δώδεκα αποστόλους στον κόσμο για να κηρύξουν την πίστη του. Τέσσερις από αυτούς κράτησαν τα βιβλία του· οι άλλοι οκτώ προτίμησαν να φτιάξουν κήπους και μίλησαν από άλλα βιβλία, χωρίς να τα καταλαβαίνουν. Ωστόσο, οι τέσσερις μίλησαν από τα βιβλία του Χριστού και τα καταλάβαιναν όλα. Μαθαίνοντας αυτό οι οκτώ ήταν ισχυρότεροι και έδιωξαν από την εκκλησία τους τέσσερις. Όταν οι τέσσερις έφυγαν, πήγαν στην πλατεία και μίλησαν εκεί, αλλά οι οκτώ που ήταν ισχυρότεροι τους έδιωξαν από την πλατεία. Τότε οι τέσσερις άρχισαν να περιφέρονται στα κρυφά την νύκτα. Οι Βάλδιοι προσθέτουν· κρατάμε την παράδοση των τεσσάρων στους οποίους παρέμειναν τα βιβλία του Χριστού· οι ιερείς και ο κλήρος ακολουθούν την παράδοση των οκτώ που ήθελαν να κρατήσουν μια ζωή τρυφηλότητας[2].»

Αυτός ο μύθος ξεκαθαρίζει την άποψη των Βάλδιων των Άλπεων για την καταγωγή τους, σε σχέση με την συνέχεια της Εκκλησίας. Εντοπίζουν, δηλαδή, αποστασία του μεγαλύτερου μέρους της εκκλησίας στην αποστολική εποχή. Θεωρούν εαυτούς συνεχιστές της μειονότητας των αποστόλων, οι οποίοι κράτησαν την γνήσια διδασκαλία του Χριστού και τους παπικούς, ως συνεχιστές μια αποστατημένης και εκκοσμικευμένης αποστολικής παράδοσης. Τραγικό είναι επίσης, το ότι αποδίδουν τον δικό τους τρόπο μυστικής διδασκαλίας στους αποστόλους, προφανώς δικαιολογώντας τα αδικαιολόγητα. Ο παραπάνω μύθος είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Βάλδιων των Άλπεων και δεν βρίσκεται σε καμιά άλλη αιρετική κοινότητα. Προφανώς επρόκειτο για προσπάθεια απάντησης στις κατηγορίες των παπικών για τις καινοτομίες και τον μυστικό τρόπο δράσης τους, αλλά από την απλότητά του φαίνεται ότι προοριζόταν για εσωτερική χρήση εντός της σέκτας. Δεν θα μπορούσε να σταθεί σε μια δημόσια αντιπαράθεση εξαιτίας της έλλειψης ιστορικότητας ή βιβλικής νομιμοποίησης. Η χρήση παρόμοιων μύθων ήταν συνηθισμένη στις παλαιότερες γνωστικές ομάδες και σε μεταγενέστερες, για παράδειγμα στους ροδόσταυρους, όπως θα δούμε σε άλλο κεφάλαιο.

Ενδείξεις για την παρουσία Βάλδιων υπάρχουν από το 1290, στην Val Perosa. Στην καταγεγραμμένη ιστορία οι Βάλδιοι εμφανίζονται στο Πεδεμόντιο από το 1330 και μετά. Μια επιστολή του πάπα Ιωάννη ΧΧΙΙ (1316-1334) στον Jean de Badis, ιεροεξεταστή στη Μασσαλία, μιλά για Βάλδιους στη Luserna. Η ημερομηνία της επιστολής είναι 8 Ιουλίου 1332. Ο Alberto di Castellario, ιεροεξεταστής στο Πεδεμόντιο και την Άνω Λομβαρδία, ανέφερε ότι οι Βάλδιοι της Luserna και της Perosa είχαν αυξηθεί αρκετά, ώστε στις συγκεντρώσεις τους συμμετείχαν περίπου πεντακόσια άτομα κάθε φορά[3].

Την περίοδο που ο Alberto προετοίμαζε μια αποστολή στην περιοχή για την αντιμετώπιση των αιρετικών, οι Βάλδιοι υποπτεύθηκαν ότι τους είχε καταδώσει κάποιος δικός τους, ο Guglielmo της Angrogna και τον δολοφόνησαν. Στην συνέχεια πολιόρκησαν το κάστρο, στο οποίο ήταν εγκατεστημένος ο ιεροεξεταστής, και τον υποχρέωσαν να εγκαταλείψει άπραγος την περιοχή τους.

Εν τω μεταξύ ο Jean de Badis κρατούσε φυλακισμένο τον Martin Pastre, γνωστό επίσης και ως Peyre Martin, τον αρχηγό των αιρετικών, ο οποίος είχε εγκαταλείψει το Πεδεμόντιο εξαιτίας των προσπαθειών των τοπικών ιεροεξεταστών να τον συλλάβουν. Ο πάπας εντέλλονταν στον Jean να διευκολύνει τον Alberto να ανακρίνει τον Martin[4].

Τον Φεβρουάριο του 1335, ο Alberto di Castellario διεξήγαγε ανακρίσεις στην περιοχή του κάστρου του Giaveno, στους αλπικούς πρόποδες του Πεδεμόντιου. Τα αρχεία αυτών των ανακρίσεων σώζονται αποσπασματικά και είναι πρώιμη πηγή για την ιστορία των Βάλδιων των Άλπεων. Αφορούν τις ανακρίσεις σαράντα περίπου ατόμων στα χωριά Giaveno, Coazze, Valgioie και τα περίχωρα. Παρότι αφορούν μια συγκεκριμένη περιοχή φανερώνουν την ύπαρξη της αίρεσης και σε άλλες, διότι οι πάστορες, που επισκέπτονταν τις συγκεκριμένες κοινότητες, είχαν τις έδρες τους σε άλλες περιοχές του Πεδεμόντιου.

Αρχηγός τους ονοματίζεται ο προαναφερθείς Martin Pastre, o οποίος αναφέρεται ως ξένος, δεν καταγόνταν από το Giaveno, αλλά από την Luserna, το κέντρο της αίρεσης τότε και τώρα. Το οικογενειακό όνομα Pastre εμφανίζεται στην αρχηγεία της αίρεσης μεταγενέστερα, στα μέσα του ΙΕ’ αι. Δύο από τα μέλη της οικογένειας έγιναν Προτεστάντες πάστορες[5].

Από τις ανακρίσεις ήρθαν στην επιφάνεια ονόματα και άλλων αρχηγών της αίρεσης, όπως του Francesco από τον Άγ. Γεώργιο της Susa (San Giòrio di Susa) και του συνεργάτη του Peyret από την Coazze[6].  O Johan Valencon από την Usseaux, o Martin από την Laux, o Michel από το Pragelato δρούσαν στην Val Chisone ΝΔ του Giaveno[7]. Στην περιοχή αναφέρονταν στους αρχηγούς τους ως οι «αναγνωρισμένοι» (gentes de recognoscencia), μια έκφραση που θυμίζει την αντίστοιχη των Λολλάρδων της Αγγλίας, οι οποίοι αναφέρονταν ως «οι γνωστοί[8]». Ανέφεραν την αίρεση, ως «ο νόμος μας[9]». Τα μέλη της αίρεσης αναφέρονται ως οι «καλοί άνθρωποι[10]», - ονομασία που την είδαμε και σε προηγούμενο κεφάλαιο και υποθέσαμε ότι προέκυψε από επίδραση των Καθαρών, με τους οποίους είχαν σχέση οι Βάλδιοι αυτής της περιοχής, όπως θα δούμε παρακάτω – ή «οι άνθρωποι των αποστόλων[11]».

Μέχρι το σημείο αυτό οι κοινότητες των Άλπεων παρουσιάζουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τις κοινότητες στην υπόλοιπη Ευρώπη. Περιφερόμενοι πάστορες ταξίδευαν για να κηρύττουν και να ακούν τις εξομολογήσεις των πιστών τους. Υπάρχει, όμως, και ένα ιδιόρρυθμο σημείο των συγκεκριμένων κοινοτήτων. Στα αρχεία των ανακρίσεων εμφανίζονται τοπικοί αρχηγοί των κοινοτήτων στα χωριά, πέρα από τους περιφερόμενους πάστορες. Ένας τέτοιος ήταν ο Palmier από την Villelmeta, ο οποίος ζούσε στην Buffa. Στο σπίτι του γίνονταν οι συγκεντρώσεις των αιρετικών[12]. Ο Palmier Goytrat (προφανώς πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο) στην Buffa, δίδασκε το Πάτερ Ημών στα μέλη της σέκτας, σύμφωνα με την ομολογία της Bonet de Bonet. Σύμφωνα με την ίδια, δεν υπήρχε άλλος επιφορτισμένος στο χωριό, για ν’ ακούει εξομολογήσεις, εκτός από τον Palmier. Αυτός κανόνιζε και τα επιτίμια[13]. Αργότερα, το ίδιο φαινόμενο θα παρατηρηθεί και στους Γερμανούς Βάλδιους. Οι υπόλοιπες πρακτικές και πεποιθήσεις ήταν οι ίδιες.

Κάποιες αναφορές δείχνουν ότι μέλη της αίρεσης αρνούνταν την ενσάρκωση του Υιού του Θεού. Κατά συνέπεια, αρνούνταν και την σωματική παρουσία του Χριστού κατά την Θεία Λειτουργία, δηλαδή τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων. Στην επιστολή του πάπα Ιωάννη ΧΧΙΙ αναφέρεται ότι ο Martin Pastre είχε αυτές τις πεποιθήσεις[14]. O Giovanni Mathei από το Giaveno κατέθεσε ότι οι Βάλδιοι δεν πίστευαν ότι ο Χριστός βρίσκεται στην όστια[15]. Σε μια άλλη περίπτωση, δύο άτομα ταξίδευαν για το Pinerolo. Ένας από αυτούς, ο Nicoleto Bastardo, βρήκε στο χώμα την μύτη μιας λόγχης και την ανασήκωσε, μιμούμενος την κίνηση των παπικών κατά την ύψωση της όστιας. Ο άλλος, ο Giovanni Castaygni, τον επιτίμησε, λέγοντας ότι δεν θα το έκανε αυτό αν ήταν του «νόμου τους», δηλ. της αίρεσής τους[16]. Αυτός ο παρατηρημένος δοκητισμός, είναι σποραδικός χωρίς να μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά αν αποτελεί επίσης ιδιάζουσα πεποίθηση των Βάλδιων της περιοχής. Μπορεί, κάλλιστα να προήλθε από τις επαφές Βάλδιων και Καθαρών.

8.6.2 Οι αναφορές του 1387

Για τις δεκαετίες που ακολούθησαν τις προηγούμενες αναφορές, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ιερά Εξέταση μπόρεσε να ολοκληρώσει επιτυχώς κάποια αποστολή στις Άλπεις κατά των Βάλδιων. Δύο ιεροεξεταστές, οι οποίοι εστάλησαν, ο Tommaso di Casasco και ο Huguet Bergognini, δεν έφεραν αποτελέσματα[17]. Αρκετοί ιεροεξεταστές δολοφονήθηκαν, όταν επιχείρησαν ν’ ασχοληθούν με το θέμα, όπως ο Pietro di Ruffia στην Susa. O Δομινικανός Antonio Pavò του Savigliano δολοφονήθηκε στο Bricherasio λίγο μετά το Πάσχα του 1384. Την ίδια εποχή δολοφονήθηκε και ο Bartolommeo da Cervere, κατά την διάρκεια του ταξιδιού του από το Brà στην έδρα του[18].

Σε κάποιες περιπτώσεις οι αιρετικοί βρήκαν υποστηρικτές στην τοπική αριστοκρατία. Το 1370 ο πάπας Γρηγόριος ΧΙ διαμαρτυρήθηκε στους επισκόπους και τους κοσμικούς άρχοντες για την ευημερία των Βάλδιων των Άλπεων. Συγκεκριμένα, απέστειλε επιστολή στο δούκα της Σαβοΐας, Amadeus VII, διαμαρτυρόμενος για την προστασία που παρείχαν τοπικοί αριστοκράτες στους αιρετικούς, κωλυσιεργώντας το έργο των ιεροεξεταστών[19].

To 1387 ο ιεροεξεταστής Antonio Settimo εγκατέλειψε την προσπάθεια να ανακρίνει τους ύποπτους στην περιοχή της Val Perosa, στα ανατολικά του Πεδεμόντιου. Οι κάτοικοι είχαν έρθει σε συμφωνία με τον θησαυροφύλακα του δούκα Amadeus και του είχαν καταθέσει 500 φλορίνια, υπό τον όρο ο δούκας να εμποδίσει την διεξαγωγή ανακρίσεων στην περιοχή τους. Ενήργησαν υπό την καθοδήγηση του Giovanni de Brayda, συμβούλου του δούκα και του Ysoard de Dominis de Val San Martino. Ο ιεροεξεταστής εγκατέλειψε το Pinerolo απογοητευμένος κι επέστρεψε στο Τορίνο[20].

Από όσες ανακρίσεις κατάφερε να διεξάγει και όσα συμπεράσματα κατάφερε να βγάλει, συνέταξε περιορισμένες αναφορές για το διάστημα Μαρτίου-Μαΐου 1387. Έχουμε, λοιπόν, μια περιορισμένη εικόνα της αίρεσης για την συγκεκριμένη εποχή. Όπως προκύπτει από την εξέταση αυτών των αναφορών, γύρω στο 1380 παρατηρήθηκε μετανάστευση Βάλδιων από την Dauphiné στο Πεδεμόντιο. Αυτή προκλήθηκε από την δράση του φραγκισκανού ιεροεξεταστή Franços Borelli, ο οποίος είχε ως έδρα την Briançon[21]. Έτσι στα αρχεία του Antonio Settimo υπάρχει δείγμα πληθυσμού από τις δύο κύριες περιοχές των Βάλδιων των Άλπεων.

Τα αποτελέσματα αυτών των ανακρίσεων επιβεβαιώνουν όσα έχουν ειπωθεί μέχρι στιγμής. Εκείνο που ξεκαθαρίζει είναι ότι οι ιδιαίτερες πεποιθήσεις, οι οποίες είχαν εντοπιστεί στις προηγούμενες αναφορές, εξακολουθούσαν να υπάρχουν και είχαν αποκρυσταλλωθεί. Δίπλα στους πάστορες, την διδασκαλία και την εξομολόγηση διακονούσαν τοπικοί παράγοντες, μερικοί εκ των οποίων ταξίδευαν στις κοντινές περιοχές για την εξυπηρέτηση των χωρικών. Σε μεγαλύτερη κλίμακα υπήρχαν αρχηγοί που κάλυπταν ολόκληρη την περιοχή. Μερικοί από αυτούς ήταν ο Colet de Famolasco[22], με έδρα το Campiglione, o Guilhem Justin[23] στην Angrogna, o Peyre Pascal[24] στην Val San Martino και ο Turin Rubeus[25] επίσης από την Angrogna. Η μετανάστευση αιρετικών από την Dauphiné είχε ως αποτέλεσμα την προβολή και ξένων, όπως για παράδειγμα του Johan Baridon[26] από την Απουλία. Στην Απουλία είχαν μεταναστεύσει Βάλδιοι από την Dauphiné, το 1353. Η οικογένεια των Baridon καταγόταν από την Freissinières της Dauphiné Και το όνομά τους φιγουράρει στις διώξεις του 1480.

Κάποιοι από τους ντόπιους Βάλδιους δίδασκαν στα σπίτια τους, αυτά που είχαν ακούσει από τους περιφερόμενους πάστορες. Ο Johan Moti πραγματοποιούσε τέτοιες συγκεντρώσεις στο σπίτι του στην Sauze de Cesana[27]. Ο Johan Freyria από την Val San Martino δίδασκε και άκουγε εξομολογήσεις στην οικία του στο San Secondo di Pinerolo[28]. Παρατηρείται, λοιπόν, ότι η πνευματική καθοδήγηση της αίρεσης είναι μοιρασμένη σε δύο φορείς, τους περιφερόμενους πάστορες και τους τοπικούς παράγοντες. Σ’ αυτό οφείλεται και η εμφάνιση διαφορετικών πεποιθήσεων στις τοπικές συναθροίσεις.

Κάποιες ομολογίες μαρτυρούν περί αυτού. Μια μαρτυρία περιγράφει την Perrona de Famolasco ως «διαβολική Βάλδια γυναίκα, που κακολογούσε όσους πίστευαν στο άγιο σώμα του Χριστού[29]», εννοώντας την άποψη περί της Θείας Ευχαριστίας. Ο Cardon de Lauset δίδασκε πίστη μόνο στον Πατέρα και ότι ο Θεός δεν είχε Υιό[30]. Ο Johan Freyria είχε μια θολή τριαδολογία[31], ενώ ο προαναφερθείς Johan Baridon ότι ο Χριστός δεν ήταν Θεός, επειδή ο Θεός δεν μπορούσε να πεθάνει, όπως ο Χριστός[32]. Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι Βάλδιοι των Άλπεων είχαν ξεφύγει από το πλαίσιο της αντιεκκλησιαστικής και αντικληρικαλιστικής ρητορείας και είχαν αναπτύξει και άλλες δογματικές παρεκκλίσεις σε θέματα τριαδικά και χριστολογικά. Μια μαρτυρία αναφέρει ότι ο Johan Freyria λάτρευε τον ήλιο και το φεγγάρι[33].

Είχαν αναπτύξει και κάποιες ιδιάζουσες θρησκευτικές πρακτικές, όπως η ευλογία του άρτου, την οποία ονόμαζαν consolamentum[34]. Το consolamentum ήταν η τελετή μύησης των Καθαρών και σε κάποιες περιπτώσεις η προσφορά τελευταίας παρηγοριάς στους ετοιμοθάνατους. Οι Καθαροί είχαν επίσης τελετή ευλογίας του άρτου, αλλά δεν ονομαζόταν έτσι. Παραμένει, λοιπόν, ακαθόριστο το αν και το πώς εισήχθη αυτή η συνήθεια στους Βάλδιους από τους Καθαρούς. Υπάρχει, βέβαια, αρτοκλασία και στους παπικούς, με την ονομασία panis benedictus, panis lustrates, panis lustralis[35], αλλά δεδομένης της εχθρότητας των αιρετικών προς κάθε τι που προέρχεται από τον παπισμό, η χρήση του όρου «consolamentum» φανερώνει εισαγωγή στοιχείου από την μια αιρετική ομάδα στην άλλη.

Από τους Καθαρούς είχαν περάσει στους Βάλδιους και τα σεξουαλικά σκάνδαλα. Ο Johan Fauvre από την Sauze de Cesana ομολόγησε ότι μετά από μία συγκέντρωση στο σπίτι του Johan Moti, ο τελευταίος έσβησε το φως λέγοντας «qui habeat, teneat - όποιος έχει, ας κρατήσει» και ακολούθησε όργιο. Ο Fauvre συνευρέθηκε με κάποια νέα γυναίκα με το όνομα Μαργαρίτα[36]. Αυτές οι φήμες επιβεβαιώθηκαν και από την μαρτυρία κάποιου Antonio Galosna. Ωστόσο, κάποιος Johan Pruza ισχυρίστηκε ότι ναι μεν ειπώθηκαν τα παραπάνω, αλλά μετά ο κόσμος έφυγε[37].

8.6.3 Βάλδιοι και Καθαροί

Με μια ελαφρά μετατόπιση ανατολικότερα συναντά κανείς μικτές ομάδες Βάλδιων και Καθαρών, στις Val di Viu και Valle di Lanzo. Στις ομάδες αυτές τα διακριτά όρια της ιδεολογίας των Βάλδιων και των Καθαρών έχουν καταργηθεί. Εντοπισμένες κοινότητες Καθαρών υπήρχαν στο Chieri, NA του Τορίνο, στα σύνορα με την Βοσνία και τους Βογομίλους. Στις ομάδες αυτές είχε καταργηθεί και η συνείδηση της υπαγωγής στον ευρύτερο σχηματισμό των Βάλδιων, καθώς εξαρτιόνταν άμεσα από «χαρισματικούς» ηγέτες, μερικοί από τους οποίους έπεσαν στα χέρια της Ιεράς Εξέτασης και εκτελέστηκαν.

Η πρώτη τέτοια ομάδα εντοπίζεται το 1360 με αρχηγό τον Pietro Garigli. To 1366 o Garigli γνωρίστηκε με έναν περιφερόμενο αγύρτη, τον Giacomo Bech. Ο πρώτος ισχυριζόταν ότι ήταν ο Υιός του Θεού και συγκέντρωνε τους δώδεκα αποστόλους. Είχε μαζέψει δίπλα του δέκα και προσκάλεσε τον Bech να τον ακολουθήσει. Ο Bech αρνήθηκε και εντάχθηκε στους Καθαρούς του Chieri[38]. Τον Garigli συνόδευε ο Antonio Provana και μαζί κατάφεραν να μαζέψουν κάποιους ακόλουθους στην περιοχή της Valle di Lanzo, στο Lanzo και το Pessinetto[39]. To 1373 εστάλη στην περιοχή ο ιεροεξεταστής Tommaso di Casasco για ν’ ασχοληθεί μαζί τους, τα αρχεία του οποίου αποτελούν πηγή της ιστορίας αυτών των ομάδων. Την εποχή της δράσης του οι Garigli και Provana είχαν ήδη εκτελεστεί στην Αβινιόν, και ο Garigli είχε πει ότι θ’ αναστηθεί σε τρεις ημέρες[40].

Αυτό φυσικά δεν έγινε και η αρχηγία πέρασε σε δύο από τους ακολούθους του. Ο ένας ήταν ο Fra Angelo de la Marcha, ο οποίος ήταν πρώην μέλος των Fraticelli[41]. Αυτός εμφανιζόταν ως ο προφήτης Ηλίας κι έδρασε στην Καρμανιόλα όπου βρήκε έναν ισχυρό υποστηρικτή στο πρόσωπο του Giacomo Ristolas. Δίδασκε κατ’ οίκον και αναγνώριζε τους προκατόχους του Garigli και Provana ως μάρτυρες, λόγω της εκτέλεσής τους[42].
Ο δεύτερος ήταν ο Martinus de Presbitero ή Martin Prestre, από την πόλη Viu του Πεδεμόντιου, κοντά στην Valle di Lanzo[43]. O Martin ήταν παντρεμένος και διέθετε δικό του σπίτι στην Viu, το οποίο χρησίμευε ως εντευκτήριο. Συνεργάτης του ήταν ο Antonio Galosna και στην συνέχεια συντάχθηκε μαζί τους και ο Giacomo Bech από το Chieri. Το 1385 έκαναν έρανο για να φτιάξουν ένα παρεκκλήσιο και το χειμώνα 1385-6 οι δύο, Bech και Prestre κυκλοφορούσαν γυμνόποδες στα χιόνια[44].

Ο Martin Prestre δημιούργησε μια δικιά του ομάδα στην πόλη Viu και τα γύρω χωριά. Απόκτησε πολλούς ακολούθους, μεταξύ των οποίων και μια γυναίκα, την Fina, πρώην μαθήτρια του Pietro Garigli[45]. Δίδασκε σε ομάδες στο σπίτι του και σε δημόσιους χώρους, δεν ακολουθούσε την μυστικότητα των άλλων αιρετικών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να τραβήξει την προσοχή της Ιεράς Εξέτασης. Αρχικά, ασχολήθηκε μαζί του  ο ιεροεξεταστής Huguet Bergognini το 1373. Τον κάλεσε για εξέταση στην Avigliana. Ο Martin κωλυσιέργησε ζητώντας να συναντηθούν σε άλλη πόλη. Τελικά απαλλάχθηκε από τον επίσκοπο Τουρίνου[46].

Στην συνέχεια ανέλαβε την υπόθεσή του ο Tommaso di Casasco. Ανέκρινε τον ίδιο καθώς και πολλούς από τους ακολούθους του. Στο τέλος ο Martin αποκήρυξε την αίρεση και μπήκε σε μετάνοια, με την υποχρέωση να νηστεύει, να προσεύχεται, να φορά τα ανάλογα ενδύματα και να μην ξανασυζητήσει θεολογικά θέματα. Δεν κράτησε την υπόσχεσή του και σύντομα βρέθηκε να ζει όπως και παλιά, με περισσότερες προφυλάξεις αυτή την φορά. Κάποια στιγμή μετά το 1388 έγειρε και πάλι υποψίες, ανακρίθηκε, δικάστηκε και καταδικάστηκε. Κάηκε στην Avigliana το 1395. Ο Martin συνδεόταν με τις κοινότητες του Chieri, μέσω του Giacomo Bech. Αυτός είχε τη συνήθεια να μεταπηδά από σέκτα σε σέκτα και είχε δικαστεί δύο φορές για αίρεση. Το 1380 τον είχε καταδικάσει ο Tommaso di Casasco και ο λόγος που γλίτωσε την θανατική ποινή ήταν το ότι είχε αποκαλύψει πληροφορίες για άλλους αιρετικούς[47]. Εκείνη την εποχή ήταν μαζί με τους Καθαρούς. Το 1388 τον καταδίκασε ο Antonio Settimo και κάηκε στο Τουρίνο[48].

Ο Bech αποκάλυψε την αλληλογραφία του Martin Prestre με τον Καθαρό Bartolomeo Bocacio. Ο τελευταίος του ζήτησε πολλές φορές να ενταχθεί πλήρως στην αίρεσή τους μαζί με τους οπαδούς του της Valle di Lanzo. Η απάντηση του Martin ήταν ότι κάποιες προϋποθέσεις τον παρότρυναν να συνταχθεί με τους Καθαρούς, ενώ κάποιες άλλες όχι[49]. Ο Martin προτίμησε να βρίσκεται σε μια ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ των Καθαρών και των Βάλδιων και ο λόγος είναι ευεξήγητος. Με τον τρόπο αυτό οι οπαδοί του βρίσκονταν σε άμεση εξάρτηση από τον ίδιο, όχι από έναν ευρύτερο σχηματισμό ή μια αδελφότητα. Η ομάδα του Prestre είχε το δικό της τυπικό. Ο Antonio Galosna έδωσε την εξής μαρτυρία για την ευλογία του άρτου από αυτόν:

«Όταν ετοιμάστηκε το γεύμα, πήρε ένα καρβέλι, το τοποθέτησε στα γόνατά του κι έκοψε τρεις μπουκιές. Έδωσε την μία στον αδελφό Πέτρο, μία στον αδελφό Αντώνιο [Galosna] και την τρίτη στην γυναίκα του. Μετά έκοψε άλλες δύο μπουκιές κι έδωσε την μία στην υπηρέτρια και την άλλη στον εαυτό του. Μετά έκανε το σημείο του σταυρού στο ψωμί κι όλοι έφαγαν τις μπουκιές τους γονατιστοί. Μετά ήπιαν όλοι, ο ένας μετά τον άλλο[50].»

Αυτή η τελετή ήταν το consolamentum των Βάλδιων και ο Martin την χαρακτήριζε ως:

«...την πρώτη χάρη και το πρώτο μυστήριο, που υπερείχε όλων των άλλων.»

Ο Galosna επανέλαβε την τελετή πολλές φορές, στην Màttie στην Valle di Susa και στην Avigliana[51]. Επίσης ανέφερε ότι την ίδια τελετή επαναλάμβαναν οι Καθαροί προσφέροντας τον άρτο σε ετοιμοθάνατους και την ονόμαζαν επίσης consolamentum[52]. Άλλη μια περίεργη αναφορά του ίδιου για τα γεύματα που παρέθετε ο Martin είναι η εξής:

«Ενώ δειπνούσε με τον Martinus de Presbitero, τον Πέτρο από την Σαρδηνία και τον Φοντανέλλο της Viu, είδε μια σκιά πάνω από την θύρα του σπιτιού του Martinus που τον κατατρόμαξε. Ενώ έτρωγαν, ο Μαρτίνος  είχε μαζί του έναν μαύρο λαγό μεγάλο σαν αρνί και του έδινε να τρώει από το φαγητό τους. Ο Μαρτίνος είπε ότι αυτός ο λαγός ήταν ο καλύτερος φίλος που θα μπορούσε να έχει κάποιος στον κόσμο[53].»

Οι περιγραφές αυτές φανερώνουν εξέταση για θέματα μαγείας και ήταν απόλυτα σύμφωνες με τις στάνταρ ερωτήσεις των ιεροεξεταστών. Ήδη από το 1326 ο πάπας Ιωάννης ΧΧΙΙ είχε εκδώσει την βούλα «Super illius specula», με την οποία η μαγεία καταδικαζόταν ως αίρεση. Δεν πρόκειται για κυνήγι μαγισσών, ήταν στάνταρ διαδικασία. Το κυνήγι μαγισσών ξεκίνησε το 1484 όταν ο πάπας Ιννοκέντιος VIII εξέδωσε την βούλα «Summis desiderantes affectibus», με την οποία καλούσε τους Ιεροεξεταστές να πατάξουν την  μαγεία, ειδικά στη Γερμανία. Δυο χρόνια αργότερα (1486) κυκλοφόρησε το «Malleus maleficarum» (Το σφυρί του μάγου), γραμμένο από δύο ιεροεξεταστές, τους Henry Institoris & Jaques Sprenger, ως εγχειρίδιο των ανακριτών σε θέματα μαγείας. Συνεπώς, στην περίπτωση της ανάκρισης  του Galosna, η εξέταση για θέματα μαγείας είναι μεν καθορισμένη διαδικασία, δεν αποτελούν όμως, μονομερείς επιδιώξεις, άρα οι πληροφορίες του είχαν πραγματική βάση. Παρόμοιες περιπτώσεις δικαιολογούν, ίσως, το γεγονός ότι στην Σαβοϊα οι μάγοι ονομάζονταν Βάλδιοι (Vaudois) και τον επόμενο αιώνα η χρήση του όρου γενικεύθηκε, επικρατώντας και στις υπόλοιπες χώρες[54]. Στην ίδια περιοχή οι μάγοι καλούνταν επίσης «bougres», όνομα που δίδονταν και στους Καθαρούς. «Vauderie» ή «bougrerie» ονομάστηκε το έγκλημα της μαγείας. Στο Freiburg είχαμε πολλές τέτοιες καταδίκες, όταν έδρασε η Ιερά Εξέταση για την περίοδο που είδαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο (8.5.7).

Τα σεξουαλικά σκάνδαλα κάνουν την εμφάνισή τους και στην ομολογία του Galosna και σχετίζονται με τις επισκέψεις στα χωριά για την ακρόαση εξομολογήσεων. Το σκηνικό είναι το ίδιο, όπως και στις άλλες περιπτώσεις. Νυχτερινές συναντήσεις μελών, σβήσιμο της λυχνίας, όργιο. Αναφέρει κάποια ματρόνα για τις γυναίκες, την Bilia la Castagna, η οποία, όπως φαίνεται, παρασκεύαζε φίλτρα:

«Η αρχηγός ανάμεσα στις γυναίκες ήταν η Bilia la Castagna, τώρα πεθαμένη, που έδινε σε όλους ποτά όταν κάθονταν στο τραπέζι… Έφερνε το ποτό σε φιάλη, και ήταν αηδιαστικό να το κοιτά κανείς. και όποιος έπινε ένιωθε φούσκωμα, κι ένας που ήπιε πολύ κόντεψε να πεθάνει. Όλοι ήπιαν απ’ αυτό μόλις ξεκίνησε η αναφερθείσα σύναξη. Είχε τέτοιο αποτέλεσμα, ώστε όποιος έπινε δεν μπορούσε πλέον ν’ αφήσει την συναγωγή. Υπήρχε η φήμη ότι κρατούσε ένα φρύνο κάτω από το κρεβάτι, τον οποίο τάιζε κρέας και ψωμί και τυρί[55].»

Ο Galosna συμπλήρωσε την κατάθεσή του με τα τεκταινόμενα στην πόλη Pinerolo. Εκεί οι συναθροίσεις γίνονταν στο σπίτι κάποιας Coleta. Ο Pietro Bermondi από το Pragelato δίδασκε και μοίραζε τον άρτο. Ο Bertino Franco από το Coazze, ο επικαλούμενος “Basterio”, μοίραζε το κρασί. Και οι δύο κατηγορούμενοι αρνήθηκαν την ανάμειξή τους με την αίρεση και αφέθηκαν ελεύθεροι, όχι επειδή ήταν αθώοι, αλλά διότι είχαν σχέσεις με την τοπική αριστοκρατία[56]. Αυτό γίνεται κατανοητό από το εξής περιστατικό. Όταν ο Galosna κατηγόρησε τους δύο αναφερθέντες, ο σύμβουλος του κόμη της Σαβοΐας και ο δικαστής τον πήραν παράμερα και του πρότειναν να τον βοηθήσουν να δραπετεύσει με την προϋπόθεση ν’ αποσύρει την κατηγορία. Όταν αρνήθηκε, τον έκλεισαν στο μπουντρούμι του κάστρου και τον βασάνισαν. Στην συνέχεια τον έφεραν ενώπιον του ίδιου του κόμη, ο οποίος τον απείλησε με στραπάτσο[57]. Στο τέλος συμφώνησε να παραδεχθεί μπροστά στον ιεροεξεταστή ότι είχε κατηγορήσει άδικα  τους Bermondi και Basterio[58].

8.6.4 Βάλδιοι και Μεταρρυθμιστές

Το τελευταίο κεφάλαιο αυτής της παρουσίασης για τους Βάλδιους θ’ ασχοληθεί με τις πρώτες σχέσεις τους με τους Μεταρρυθμιστές. Παρατρέχουμε πολλά γεγονότα από την ιστορία τους, όχι επειδή δεν είναι σημαντικά, αλλά διότι δεν έχουν να προσθέσουν κάτι περισσότερο στα όσα έχουμε γράψει γι’ αυτούς.

Σε κάποιες περιπτώσεις ο Λούθηρος αναφέρθηκε στους Βάλδιους. Στην συντριπτική πλειοψηφία αναφερόταν στις συναθροίσεις της Βοημίας. Το 1523 έγραψε μια επιστολή στον δούκα της Σαβοΐας ζητώντας του να προστατέψει τους αιρετικούς του Πεδεμόντιου που ήταν υποτελείς του[59].  Οι barbes ήλθαν σε επαφή με τους Μεταρρυθμιστές το 1526, χωρίς να είναι γνωστά περισσότερα στοιχεία. Έγινε μια σύνοδος Βάλδιων στην Laux του Πεδεμόντιου, όπου συγκεντρώθηκαν 140 barbes και αποφάσισαν να στείλουν 2 αντιπροσώπους στην Ελβετία και τη Γερμανία, για να μαζέψουν πληροφορίες για τα εκεί θρησκευτικά δρώμενα.  Οι αντιπρόσωποι ήταν ο Guido από την Καλαβρία και ο Martin Gonin από την Angrogna. Επέστρεψαν φέρνοντας βιβλία μέσω των οποίων μπορούσαν να ενημερωθούν για τις απόψεις των Μεταρρυθμιστών.

Είναι πιθανό στην πρώτη αυτή διερευνητική αποστολή να ήρθαν σε επαφή με τον Guillaume Farel, τον αρχιτέκτονα των διαύλων επικοινωνίας Βάλδιων-Μεταρρυθμιστών. Αυτός καταγόταν από την Dauphine και γνώριζε την ρομανική διάλεκτο, οπότε ήταν το πλέον ενδεικνυόμενο πρόσωπο για τις συζητήσεις από πλευράς Μεταρρυθμιστών.

Το 1530 συγκλήθηκε νέα σύνοδος των Βάλδιων στο Mérindol της Προβηγκίας. Εκεί αποφασίσθηκε να στείλουν δύο από τους πλέον μορφωμένους διδασκάλους, τους Georges Morel και Pierre Masson. Αυτοί γνώριζαν καλά λατινικά και θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν απ’ ευθείας με τους Γερμανούς σε μια κοινά κατανοητή γλώσσα. Οι δύο απεσταλμένοι κατευθύνθηκαν αρχικά στο Neuchâtel, το Morat και τη Βέρνη. Από τη Βέρνη πήγαν στη Βασιλεία και συνάντησαν τον Oecolampadius[60]. Στον Oecolampadius o Morel παρουσίασε ένα memorandum, στο οποίο περιγραφόταν η ζωή των barbes. Στο τελευταίο κεφάλαιο περιγραφόταν η ζωή και τα έθιμά τους. Στο τέλος ζητούσαν συμβουλές σε μια σειρά ηθικών και δογματικών θεμάτων.

Η πρώτη γραπτή απάντηση του Oecolampadius ολοκληρώθηκε στις 13 Οκτωβρίου του 1530 και απαντούσε όχι μόνο στις ερωτήσεις που του είχαν τεθεί, αλλά περιλάμβανε και ειδικές κρίσεις επί την παρουσίαση της ζωής των barbes[61]. Λίγες μέρες αργότερα ολοκλήρωσε κι ένα addendum αναφερόμενος και σε άλλα θέματα. Έδωσε τις απαντήσεις του στους Morel και Masson, μαζί με μια συστατική επιστολή προς τον Martin Bucer, όπου του ζητούσε να εξετάσει τις απαντήσεις του και να προσθέσει ότι θεωρούσε απαραίτητο. Αν ο ίδιος αδυνατούσε ας τους κατεύθυνε στον Wolfgang Capito. Οι δύο απεσταλμένοι πήγαν στο Στρασβούργο και συναντήθηκαν με τον Bucer, δίνοντάς του συν τοις άλλοις και μια επιστολή του Morel με συμπληρωματικά ερωτήματα. Ο Bucer ολοκλήρωσε την απάντησή του μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. <υ δεν έχει εκδοθεί, όπως του Oecolampadius. Σώζεται στο Thomassarchiv στο Στρασβούργο.

Στον δρόμο της επιστροφής ο Masson συνελήφθη. Ο Morel κατάφερε να φτάσει στην Προβηγκία, όπου ετοίμασε μια ρομανική μετάφραση των λατινικών επιστολών των Oecolampadius και Bucer, καθώς και της λίστας των ερωτημάτων του. Το λατινικό κείμενο εκδόθηκε από τον Valdo Vinay, ενώ το ρομανικό χειρόγραφο βρίσκεται στην βιβλιοθήκη του Trinity College, στο Δουβλίνο[62](MS 259).

Από την μελέτη των παραπάνω κειμένων μπορεί να πληροφορηθεί κάποιος τις πεποιθήσεις των Βάλδιων λίγο πριν τον μετασχηματισμό και την ένωσή τους με τους Προτεστάντες:

α) Αποδέχονταν την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου, συνεπώς αναγνώριζαν ότι τα καλά έργα συντελούσαν στην σωτηρία.

β) Αναγνώριζαν τα επτά μυστήρια και το παπικό δόγμα της μετουσίωσης.

γ) Δεν αναγνώριζαν τις μεσιτείες της Παναγίας και των αγίων, συνεπώς ούτε τις εορτές τους.

δ) Δεν αποδέχονταν την παπική αίρεση περί πουργατορίου.

ε) Δεν δέχονταν τον αγιασμό, τις νηστείες, τις αγρυπνίες, τα συγχωροχάρτια και τις προσφορές για τους νεκρούς.

στ) Αναγνώριζαν μόνο τη Βίβλο ως αυθεντία σε θέματα πίστεως.

Η λίστα των ερωτημάτων που απηύθυναν οι Βάλδιοι στους Μεταρρυθμιστές ήταν η εξής:

1) Αν οι βαθμοί της ιεροσύνης μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους Βάλδιους πάστορες, εφόσον μέχρι στιγμής δεν τους χρησιμοποιούσαν και αν μπορούσαν αυτοί να εκφέρουν κρίσεις.

2) Εάν ήταν θεμιτή η θανατική ποινή.

3) Αν οι κοσμικοί νόμοι είχαν αξία ενώπιον του Θεού.

4) Αν οι barbes είχαν το δικαίωμα να διατάζουν την θανάτωση όσων τους πρόδιδαν στις παπικές αρχές.

5) Μπορούσε κάποιος να πάρει πίσω από μόνος του τα αγαθά που του είχαν αφαιρεθεί άδικα ή έπρεπε ν’ απευθυνθεί στο νόμο;

6) Μπορούσε η μητέρα ορφανών από πατέρα παιδιών να κληρονομήσει την περιουσία κατά παρέκκλιση του Αριθμ. 27.8-11;

7) Συνιστούσε τοκογλυφία η οποιαδήποτε προσθήκη στο αρχικό κεφάλαιο ενός δανείου; Ήταν το επικερδές εμπόριο αμαρτία, όταν δεν συνδυαζόταν με κατεργασία;

8) Θεωρούνταν κάθε όρκος θανάσιμη αμαρτία;

9) Ήταν έγκυρος ο διαχωρισμός της αμαρτίας σε προπατορική, ασύγγνωστη και θανάσιμη; Ήταν ο διαχωρισμός σε εξ αγνοίας και εξ αμελείας σωστός;

10) Ήταν νόμιμες οι προσευχές για τους νεκρούς;

11) Αν σώζονται από την χάρη του Χριστού, όλα τα παιδιά παντού, που πεθαίνουν χωρίς να έχουν φτάσει σε ηλικία να καταλαβαίνουν. Αν καταδικάζονται όσοι δεν πιστεύουν στο Χριστό και πεθάνουν σε ηλικία που μπορούν να καταλάβουν.

12. Αν όσες νέες γυναίκες θέλουν ν’ αφιερωθούν, μπορούν να το κάνουν.

13) Αν επιτρέπεται ο γάμος σε βαθμούς συγγένειας πέρα από αυτούς που καθορίζονται στο Λευιτικό 18.6-20.

14) Τι συμπεράσματα προκύπτουν από την λογομαχία Λούθηρου - Έρασμου σε θέματα ελεύθερης βούλησης και απόλυτου προορισμού;

15) Αν το τυπικό και νομικό καθεστώς της Παλαιάς Διαθήκης καταργήθηκαν με την έλευση του Χριστού.

16) Αν επιτρεπόταν η αλληγορική ερμηνεία της Γραφής και αν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη διδασκαλία.

17) Ποια είναι τα κανονικά βιβλία της Αγίας Γραφής;

18) Ποια μέθοδος έπρεπε ν’ ακολουθείται στη διδασκαλία του κόσμου[63];

Η λογομαχία του Λούθηρου και του Έρασμου, η οποία αναφέρεται στο 14ο ερώτημα αφορά το εξής περιστατικό. Το 1524 ο Έρασμος κυκλοφόρησε το «De libero arbitrio» (Περί ελευθέρας βουλήσεως) και την επόμενη χρονιά ο Λούθηρος απάντησε δριμύτατα με το «De servo arbitrio» (Περί δούλης βουλήσεως). Το θέμα της ελευθέρας βουλήσεως, όπως και αυτό του απόλυτου προορισμού, ήταν από τα θεμελιώδη της διαφωνίας Μεταρρυθμιστών και παπικών. Ταυτόχρονα η μακρά παράδοση των Βάλδιων έδειχνε ότι μέχρι στιγμής συμφωνούσαν στα ζητήματα αυτά με τους παπικούς, ακολουθώντας όλες τις απορρέουσες πρακτικές.

Η απάντηση του Oecolampadius επί του θέματος ήταν σύμφωνη με την γνώμη του Λούθηρου, ότι δηλαδή δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση, ωστόσο δεν έφτασε στο σημείο να πει ότι η αμαρτία ήταν αναγκαία. Επιβεβαίωσε τον προορισμό θεωρώντας ότι είναι μυστήριο, εφόσον δεν μπορεί κάποιος να πει ότι ο Θεός είναι άδικος. Ο Bucer αφιέρωσε περισσότερο χρόνο στην εξέταση του συγκεκριμένου θέματος, καθώς η απάντησή του καλύπτει κοντά τριάντα σελίδες. Εξήγησε τα βιβλικά εδάφια που προσκόμισαν οι Βάλδιοι ως αντίθετα, θεωρώντας ότι σ’ αυτά αρμόζει η αλληγορική και όχι κυριολεκτική ερμηνεία. Υπερασπίστηκε επίσης τον απόλυτο προορισμό. Στο addendum ο Oecolampadius έθιξε τα εξής θέματα:

1) Εάν οι άγιοι βρήκαν χάρη ενώπιον του Θεού.

2) Εάν είναι νόμιμος ο φόνος ως αυτοάμυνα.

3) Εάν κάποιος μπορεί να εργάζεται κατά την διάρκεια των εορτών.

4) Ποια ήταν η εξουσία των κλειδιών που δόθηκαν στον Πέτρο[64].

Στο χειρόγραφο καταγράφονται και κάποια άλλα θέματα, τα οποία συζητήθηκαν με τους Μεταρρυθμιστές, αλλά οι απαντήσεις δεν περιελήφθησαν στις επιστολές. Αυτά ήταν:

i) Αν οι πάστορες που διάγουν κακή και διεφθαρμένη ζωή μπορούν να διδάσκουν τον λαό, ακόμη και αν η διδασκαλία τους είναι ορθή[65].

ii) Αν οι πάστορες μπορούν να διδάσκουν μόνο με το παράδειγμα της ζωής τους και όχι με κήρυγμα[66].

iii) Αν οι πάστορες μπορούν να έχουν ατομική περιουσία.

iv) Ποια ήταν η διαφορά μεταξύ των λειτουργών στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη[67];

v) Αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα χωρία της Αγίας Γραφής στο κήρυγμα, ακόμη και αυτά που περιελάμβαναν σκανδαλιστικές λεπτομέρειες για τους ακροατές, όπως ο αριθμός των γυναικών του Σολομώντα[68].

vi) Αν μπορούν ν’ αρραβωνιάζονται παιδιά κάτω από την ηλικία που μπορούν να καταλάβουν[69].

vii) Μια σειρά θεμάτων σχετικά με τον γάμο και την ηθική: μπορεί μια γυναίκα να ξαναπαντρευτεί αν δεν ξέρει επί μακρό χρονικό διάστημα, αν ο άντρας της είναι ζωντανός ή νεκρός; Ποιοι είναι οι κανονικοί λόγοι του γάμου; Μπορεί μια γυναίκα να πουλήσει κάτι από την περιουσία του άντρα της χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει[70];

viii) Υπάρχουν εντολές και συμβουλές στην Αγία Γραφή[71];

ix) Μπορούν οι barbes να τελούν μυστήρια[72];

x) Πως συνδυάζεται η δικαίωση από μόνη την πίστη με τα εδάφια που παρακινούν τον κόσμο στα καλά έργα[73];

xi) Μπορεί ένας πιεσμένος αγρότης να παρακρατήσει μέρος του υπεσχημένου ενοικίου[74];

xii) Η άγνοια απαλλάσσει από την αμαρτία[75];

xiii) Μόνο το πάθος του Χριστού ακύρωσε την προπατορική αμαρτία; Ωφελεί το πάθος του Χριστού όσους επιμένουν στην αμαρτία; Ωφελούνται αυτοί οι άνθρωποι από τα καλά έργα[76];

xiv) Πώς να συμβουλεύσει κάποιος έναν άνθρωπο που έπεσε σε θανάσιμο αμάρτημα, όπως ο φόνος, ή το ν’ αφήσει έγκυο την γυναίκα κάποιου άλλου;

xv) Αν ωφελεί η μετάνοια του ετοιμοθάνατου που προέρχεται από φόβο;

xvi) Πώς να συμβουλεύσει κάποιος αυτόν που βρήκε χαμένη περιουσία και δεν γνωρίζει τον νόμιμο ιδιοκτήτη;

Αυτές οι απορίες συμπληρώνουν το πρώτο στάδιο των επαφών του Morel με τους Μεταρρυθμιστές.

Οι Μεταρρυθμιστές απάντησαν στις περισσότερες των ερωτήσεων του Morel, ειδικά σ’ αυτές που αφορούσαν τα θέματα των παστόρων, σύμφωνα πάντα με το πνεύμα της Μεταρρύθμισης, δίνοντας και ως γενική οδηγία την αποκοπή των επαφών των Βάλδιων με τα μυστήρια των παπικών, πρακτική που ακολουθούσαν οι Βάλδιοι μέχρι τότε. Ωστόσο απέφυγαν  ν’ απαντήσουν με σχολαστικό τρόπο στις ερωτήσεις που αφορούσαν περιστασιακά ηθικά ζητήματα, λέγοντας ότι αυτά πρέπει ν’ αντιμετωπίζονται με φιλανθρωπία και την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος. Αυτός που είχε δεχθεί την σωτηρία με μόνη την πίστη, δεν είχε ανάγκη τον νόμο να τον καθοδηγεί, επειδή το Άγιο Πνεύμα τον δίδασκε πώς να ζει σύμφωνα με τον νόμο της αγάπης, όπως κήρυττε ο Λούθηρος[77].

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Δεν είναι γνωστό τι ακριβώς συνέβη στην ετήσια σύνοδο των barbes του 1531, όταν πια είχαν στα χέρια τους τις απαντήσεις των Μεταρρυθμιστών. Συμπεραίνοντας από τις συνόδους που ακολούθησαν, ειδικά από αυτήν του 1532, που έγινε στην La Serre, στην Luserna του Πεδεμόντιου, το πιο πιθανό είναι ότι υπήρξε διαφωνία μεταξύ αυτών που ήθελαν να παραμείνουν στην παλαιά τάξη και σ’ αυτούς που ήθελαν ν’ ακολουθήσουν την νέα τάξη της Μεταρρύθμισης. Στην σύνοδο του 1532 συμμετείχαν και Μεταρρυθμιστές, όπως ο Guillaume Farel και ο Antoine Saunier, οι οποίοι είχαν έρθει από την Βέρνη, η καταγωγή τους όμως ήταν από την Dauphine.  Με την σύνοδο αυτή ξεκινά ουσιαστικά η νεώτερη ιστορία των Βάλδιων, μια διαδρομή συνοδοιπορίας με τον Προτεσταντισμό, η οποία δεν μπορεί να εξεταστεί εδώ, εφόσον ξεφεύγει από τους σκοπούς της μελέτης μας.

* * * * * *

[1] Euan Cameron, Waldenses: Rejections of the Holy Churchin Medieval Europe, Oxford 2000, p. 154.

[2] G. G. Merlo, Eretici e inquisitori nella società piemontese del trecento, Turin 1977, p. 220.

[3] Και οι δύο αναφορές στο Euan Cameron, Waldenses…, p. 155.

[4] Marc’ Aurelio Rorengo de’ Conti di Lucerna, Memorie Historiche dell’ introduttione dell’ heresie nelle valli di Lucerna, Marchesato di Saluzzo, e alter di Piemonte, Turin 1649, 16-17, παραθέτει την επιστολή.

[5] Alessio, Luserna e l’ interdetto di Giacomo Buronzo, in Bollettino storico-bibliografico subalpino, vol. 8 no. 6 (1903), pp. 413-4.

[6] G. G. Merlo, Eretici…, p. 190, 234.

[7] Ο. π. 16-7, 198, 201, 204, 206, 230, 233.

[8] Ο. π. 178,189, 210, 218, 232. Για τους Λολλάρδους A. Hudson, The Premature Reformation: Wycliffite Texts and Lollard History, Oxford 1988, pp. 143, 478, 482-3.

[9] Ο. π. 168, 184-5, 192-3, 195-6, 199.

[10] Ο. π. 169, 189.

[11] Ο. π. 193.

[12] Ο. π. 169.

[13] Ο. π. 167-9, 224.

[14] Marc’ Aurelio Rorengo de’ Conti di Lucerna, Memorie Historiche…, p. 16.

[15] G. G. Merlo, Eretici…, p. 166.

[16] Ο. π. 168.

[17] Τα σωζόμενα αρχεία στο G. Boffito, Eretici in Piemonte al tempo del Gran Scisma, in Studi e Documenti di Storia e DIritto 18 (1897).

[18] G. Amati, Processus Contra Valdenses in Lombardia Superiori, Anno 1387, in Archivio Storico Italiano, series 3 (1865), vol. 1 pt. 2, pp. 23-4, 29-30.

[19] H. C. Lea, History of the Inquisition of the Middle Ages, New York-London 1888, vol. 2 pp. 153-6.

[20] G. Amati, Processus…, vol. 1 pt. 2 p. 51.

[21] O. π. 33, 35, 48-9.

[22] Ο. π. 25, 36, 44-5.

[23] Ο. π. 24, 44.

[24] Ο. π. 34, 44.

[25] Ο. π. 32, 44-5.

[26] Ο. π. 39-40.

[27] O. π. 18.

[28] O. π. 22.

[29] Ο. π. 46.

[30] Ο. π. 21.

[31] Ο. π. 23.

[32] Ο. π. 39-40.

[33] Ο. π. 22: “adoravit solem et lunam”.

[34] O. π. 22: “comedit…pluries et post alia panem bnedictum quem vocabant consolamentum”.

[35] Λήμμα ‘Liturgical Use of Bread’, New Catholic Encyclopedia, vol 2. p. 779.

[36] G. Amati, Processus…, vol. 1 pt. 2 p. 18.

[37] Ο. π. 40: “in fine precipiebant extingui lumina dicento: qui habeat teneat, et recedebant postmodum transact aliquot spacio sine lumine”.

[38] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 50.

[39] G. G. Merlo, Eretici…, pp. 263-4, 267, 270, 276-7, 279.

[40] Ο. π. 265, 276, 279.

[41] Οι Fraticelli ήταν μια ομάδα που προήλθε από τους Φραγκισκανούς. Κηρύχθηκαν αιρετικοί το 1296 από τον πάπα Βονιφάτιο VIII. Σχετ. D. L. Douie, The Nature and Effect of the Heresy of the Fraticelli, Manchester 1932. Για την παρουσία τους στο Marche σσ. 243-5.

[42] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 60.

[43] G. G. Merlo, Eretici…, p. 276.

[44] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 4-5.

[45] G. G. Merlo, Eretici…, p. 263-5.

[46] Ο. π. 280.

[47] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 48-9.

[48] Malcolm Lambert, The Cathars, Oxford 1998, p. 291.

[49] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 51.

[50] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 4.

[51] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 6, 8.

[52] Ο. π. 15-16.

[53] Ο. π. 5.

[54] G. Audisio, The Waldenses, pp. 75-76.

[55] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 p. 12-3.

[56] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 pp. 30-2.

[57] Στραπάτσο είναι μια μορφή μεσαιωνικού βασανιστηρίου, όπου το θύμα δένεται πισθάγκωνα και στη συνέχεια σηκώνεται με σχοινί ψηλά στον αέρα. Το σχοινί είναι δεμένο στους καρπούς με αποτέλεσμα την εξάρθρωση των χεριών.

[58] G. Amati, Processus…, vol. 2 pt. 1 pp. 33-5.

[59] Τα περισσότερα  στοιχεία αυτού του κεφαλαίου προέρχονται από το αντίστοιχο του G. Audisio, The Waldensian Dissent, pp. 162-179.

[60] V. Vinay, Le Confessioni di fidei dei Valdesi riformati, con I documenti del dialogo fra la ‘prima’ e la ‘seconda’ riforma, in Collana della Facoltà Valdese di teologia 12 (Turin 1975), pp. 72-3.

[61] Η απάντηση εκδόθηκε αρχικά στο J. Oecolamadius-H. Zuinglius, Epistolarum libri iv, Basel 1536, fos 2r-3v. Βλ. V. Vinay, Le Confessioni…, pp. 52-62.

[62] Το ότι το χειρόγραφο προέρχεται από την γραφίδα του Morel είναι συμπέρασμα του εκδότη της λατινικής μετάφρασης V. Vinay, Mémoires de Georges Morel, Bolletino della Società di Studi Valdesi 132 (1972), pp. 35-48.

[63] V. Vinay, Le Confessioni…, pp. 44-48. Ακολουθώ την αρίθμηση του Euan Cameron, Waldensnes…, pp. 234-5 σε συνδυασμό με αυτή του G. Audisio, The Waldensian Dissent, p. 167. Κανένας από τους δύο δεν χρησιμοποιεί ακριβώς την αρίθμηση του V. Vinay.

[64] V. Vinay, Le Confessioni…, pp. 64-9.

[65] Trinity College MS 259 f. 58.

[66] Ο. π.

[67] Ο. π. 61.

[68] Ο. π. 64.

[69] Ο. π. 66.

[70] Ο. π. 67-71.

[71] Ο. π. 71.

[72] Ο. π.

[73] Ο. π. 81-3.

[74] Ο. π. 101.

[75] Ο. π. 106.

[76] Ο. π.

[77] Βλ. M. Luther, Werke: Kritische Gesamtausgabe, Weimar 1883, vol. 7 p. 53.

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου