«Νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου-Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού» είναι ο τίτλος του νομοσχεδίου του υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των συναρμόδιων υπουργείων που κατατέθηκε σήμερα στη Βουλή.
Με το νομοσχέδιο εισάγονται ρυθμίσεις για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και ορίζεται, ειδικότερα, ότι το πρόσωπο έχει δικαίωμα: α) Στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου ως στοιχείου της προσωπικότητάς του, β) στον σεβασμό της προσωπικότητάς του με βάση τα χαρακτηριστικά του φύλου του.
Επίσης, προβλέπεται ότι ταυτότητα φύλου νοείται ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο το ίδιο το πρόσωπο βιώνει το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο που καταχωρήθηκε κατά τη γέννησή του με βάση τα βιολογικά χαρακτηριστικά του, περιλαμβάνει, δε, την προσωπική αίσθηση του σώματος, καθώς και την κοινωνική και εξωτερική έκφραση του φύλου, τα οποία αντιστοιχούν στη βούληση του προσώπου.
Ακόμη, ορίζεται ότι σε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ ταυτότητας φύλου και καταχωρημένου φύλου, το πρόσωπο μπορεί να ζητήσει τη διόρθωση του καταχωρημένου φύλου του, ώστε αυτό να αντιστοιχεί στη βούληση, την προσωπική αίσθηση του σώματος και την εξωτερική του εικόνα.
Εξάλλου, καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου, η οποία γίνεται με δικαστική απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 782 του Κ. Πολ. Δ. και δεν απαιτείται οποιαδήποτε προηγούμενη ιατρική αγωγή ή επέμβαση. Κατά την καταχώρηση της δικαστικής απόφασης στο ληξιαρχείο διασφαλίζεται η μυστικότητα της μεταβολής και της αρχικής ληξιαρχικής πράξης γέννησης έναντι όλων. Επιτρέπεται, δε, μόνο μία φορά η αλλαγή της νέας ληξιαρχικής πράξης.
Ρητώς προβλέπεται ότι οι αριθμοί φορολογικού μητρώου και μητρώου κοινωνικής ασφάλισης διατηρούνται.
Με το σχέδιο νόμου επιδιώκεται η θέσπιση, για πρώτη φορά, ενός συγκεκριμένου ειδικού νομοθετήματος με το οποίο καθιερώνεται μία κατά το δυνατό απλή διαδικασία για τη διόρθωση του καταχωρημένου φύλου των διεμφυλικών προσώπων (τρανσέξουαλ, τρανς), αναφέρει η αιτιολογική έκθεση. Επίσης, υπογραμμίζει ότι στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τον Εθνικό Μηχανισμό Εκπόνησης Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Και προβλέπεται, ειδικότερα, ότι συνιστάται συλλογικό όργανο με την ονομασία «Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού» που υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Πηγή: ΑΠΕ, Δικαιολογιτικά
Μ’ αυτή την ίδια νέκρα ρεζιλεύεται και η προτεσταντική ψευδοδιδασκαλία. Τι κατάφεραν οι προτεστάντες ατιμάζοντας με τις σοφιστείες τους την ιδέα της Εκκλησίας; Κατάφεραν μόνο τον διαμελισμό και μάλιστα ένα διαμελισμό χωρίς καμιά ελπίδα. Ο Προτεσταντισμός συνεχώς θραύεται σε σέκτες. Εκκλησιαστική προτεσταντική ζωή δεν υπάρχει. Υπάρχει κάποια «μισο-ζωή» χωρισμένων σεκτών και κοινοτήτων. Την κοινή εκκλησιαστική ζωή, για την οποία προσευχήθηκε ο Κύριος Ιησούς Χριστός στην Αρχιερατική προσευχή, ο Προτεσταντισμός τη φόνευσε. Πράγματι, οι ακραίοι «ορθόδοξοι» προτεστάντες στέκονται πολύ εγγύτερα στους ορθοδόξους χριστιανούς παρά στους προτεστάντες των ακραίων ορθολογιστικών ομάδων, οι οποίες τίποτε κοινό δεν έχουν μεταξύ τους εκτός από αυθαίρετη, και χωρίς καμιά βάση, ιδιοποίηση απ’ αυτούς της ονομασίας «προτεστάντες» μιας και γι’ αυτό κανείς δεν θα τους διώξει δικαστικώς. Ποια ενότητα είναι δυνατή μεταξύ τους; Ποια κοινή ζωή μπορεί να υπάρχει σ’ αυτούς;
Αυτά που λέμε δεν είναι δικά μας. Σε στιγμές ειλικρίνειας αυτά τα ίδια και με ακόμα μεγαλύτερη οξύτητα τα λέγουν και οι ίδιοι οι προτεστάντες. «Η χώρα», γράφει ένας απ’ αυτούς, «η οποία ήταν η κοιτίδα της Μεταρρυθμίσεως, έγινε ο τάφος της πίστεως της Μεταρρυθμίσεως. Η προτεσταντική πίστη είναι ετοιμοθάνατη. Όλες οι νεότερες εργασίες για τη Γερμανία καθώς και όλες οι προσωπικές εκτιμήσεις είναι σύμφωνες μ’ αυτό». «Δεν παρατηρείται στη θεολογία μας το γεγονός ότι οι εκπρόσωποί της έχασαν κάθε απόλυτο;», ρωτάει κάποιος άλλος.
Ακόμη θλιβερότερα λόγια ενός τρίτου: «Η ζωτική δύναμη του Προτεσταντισμού εξαντλείται στη σύγχυση των δογματικών σχολών, των θεολογικών ερίδων, των εκκλησιαστικών διενέξεων... Η Μεταρρύθμιση λησμονείται ή περιφρονείται. Ο λόγος του Θεού, για τον οποίο πέθαναν οι Πατέρες αμφισβητείται. Ο Προτεσταντισμός είναι σκόρπιος, ασθενής, αδύναμος».
Και ο ορθόδοξος ερευνητής του Λουθηρανισμού τελειώνει την εργασία του μ’ αυτό το λυπηρό συμπέρασμα: «Εγκαταλελειμμένοι στην τύχη τους, στην υποκειμενική τους λογική και πίστη οι λουθηρανοί προχώρησαν τολμηρά σε λαθεμένο δρόμο. Ο αυτονομημένος και αυτοδίδακτος ατομισμός διέστρεψε τον Χριστιανισμό, διέστρεψε την ίδια τη συμβολική διδασκαλία της πίστεως, και έφερε τον λουθηρανισμό στο χείλος της καταστροφής. Όλο και περισσότερο απορρίπτονται στον λουθηρανισμό οι αυθεντίες των πρώτων μεταρρυθμιστών, όλο και περισσότερο εξαφανίζεται το κοινό πιστεύω, όλο και περισσότερο πλησιάζει ο λουθηρανισμός στον πνευματικό του θάνατο»[1].
Τον τελευταίο καιρό προέκυψαν στον Προτεσταντισμό όχι και λίγα φαινόμενα τα οποία αποκάλυψαν όλη την καταστροφικότητα και την ψευτιά του χωρισμού χριστιανισμού και Εκκλησίας που ο ίδιος προκάλεσε. Μεταξύ των παστόρων εμφανίστηκαν κάποιοι οι οποίοι στους πιστούς τους όχι μόνο δεν εκήρυτταν Χριστόν εσταυρωμένον, αλλά αρνούνταν ακόμη και την ύπαρξη προσωπικού Θεού. Κάποιοι άλλοι εξέφρασαν ανοιχτά τη συμπάθειά τους σε κάποιον κακόβουλο εχθρό του χριστιανισμού[2], ο οποίος καλυπτόμενος πίσω από την επιστήμη, «απέδειξε» ότι ο Χριστός ποτέ μα ποτέ δεν έζησε στη γη, ότι, επομένως, όλο το Ευαγγέλιο είναι μόνο μύθος. Σ’ εμάς υπάρχουν πολλοί που έχουν την τάση να ονομάζουν τους προτεστάντες χριστιανούς. Γι’ αυτούς είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι έχουν υγιή τον νου τους (δες παραπάνω τους λόγους του Μ. Αθανασίου).
Πράγματι, τώρα είναι στον καθένα σαφές ότι χάνοντας την Εκκλησία οι προτεστάντες χάνουν και τον Θεάνθρωπο Χριστό. Σήμερα οι προτεστάντες παραδέχονται ανοιχτά ότι στη Γερμανία αναγνωρίζει τη θεότητα του Χριστού όχι περισσότερο από το ένα τρίτο των παστόρων. Αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από πνευματικός θάνατος διότι «ο μη έχων τον υιόν του Θεού, την ζωήν ουκ έχει» (Α Ιω. 5,12).
[1] ΤΕΡΕΝΤΙΕΦ Ν., Τό σύστημα τής λουθηρανικής ομολογίας πίστεως στά συμβολικά βιβλία τοϋ λουθηρανισμού, Καζάν σ. 460 (έπ. ρωσ. έκδ.)
[2] Paul Drews (1858-1912): Γερμανός προτεστάντης θεολόγος
Πηγή: (Απόσπασμα από το βιβλίο «Αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων Τρόϊτσκι [1886-1929]», π. Ιωάννης Φωτόπουλος, 2012) Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου
Ἀνησυχία καί ἀποτροπιασμό ἔχουν δημιουργήσει στίς περισσότερες ἑλληνικές οἰκογένειες τά νέα βιβλία Θρησκευτικῶν, πού μέ ἔμμεσο καί ὕπουλο τρόπο στοχεύουν νά ἀντικαταστήσουν τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στά ἑλληνικά Σχολεῖα, μέ "θρησκειολογικό χυλό".
Πρόκειται γιά βιβλία μέ ἀναφορές σέ θρησκεῖες ἀλλότριες, ἀλλά καί προσπάθεια νά μυηθοῦν τά παιδιά βιωματικά στίς διδαχές αὐτῶν τῶν θρησκειῶν (μέ προβολή τῶν προσευχῶν τους, τῆς εἰκονογραφίας τους κ.τ.λ.), χωρίς νά ἐξετάζεται ἀπό παιδαγωγικῆς ἤ ψυχολογικῆς ἀπόψεως ἡ ἐπίδραση τῶν διδασκαλιῶν αὐτῶν στήν μόλις τώρα διαμορφούμενη ψυχοσύνθεση τῶν παιδιῶν.
Ποιός ὕψωσε φωνή, νά καταδείξει, ὄχι μόνο τά παραπάνω ἀνακόλουθα, ἀλλά καί τήν ἀντίθεση τῶν διδαγμάτων αὐτῶν σέ συγκεκριμένα ἄρθρα τοῦ Συντάγματός μας (Ἄρθρο 3 και Ἄρθρο 16, παράγρ. 2) πού ἐπιτάσσουν ὡς βασική ἀποστολή τῆς ἐκπαίδευσης στό Σχολεῖο, τήν «ἀνάπτυξη τῆς ἐθνικῆς καί θρησκευτικῆς συνείδησης τῶν μαθητῶν», ἀλλά καί ρητῶς ἀναφέρουν τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ὡς ἐπικρατοῦσα θρησκεία τῶν Ἑλλήνων, στήν ὁποία πρέπει νά ἀναζητοῦνται τά στοιχεῖα ἐκεῖνα πού, κατά τόν Νομοθέτη, θά ἀναπτύξουν τήν θρησκευτική συνείδηση τῶν μαθητῶν;
Τά Ὀρθόδοξα Ἑλληνόπουλα δέν θά διαμορφωθοῦν "κατά παραγγελία" μέσα από τήν ὑποχρεωτική καί ἐπιλεκτική διδασκαλία τῶν ἄλλων θρησκειῶν. Καθώς ἐπιτάσσει τό Σύνταγμα πρέπει νά καλλιεργηθοῦν μέσα στό Σχολεῖο τους σύμφωνα μέ τήν Ἑλληνορθόδοξη παράδοση καί ὄχι μέ τίς ἀλλότριες θρησκεῖες εἰδικά σέ ἀνώριμη παιδική ἡλικία πού ἐπιβάλλονται καί προωθοῦνται γιά νά ἁλωθοῦν οἱ πεποιθήσεις καί τό φρόνημα τῶν Νεοελλήνων.
Γιά ἄλλες θρησκευτικές κοινότητες ὁ νόμος προβλέπει νά διδάσκονται τή θρησκεία τους μέ δασκάλους καί βιβλία τῆς ἐπιλογῆς τους. Γιά τά παδιά μας, πού εἶναι Ὀρθόδοξα ποιός "σοφός" ἐπεφύλαξε αὐτή τήν ἄδικη μεταχείρηση;
Ἄς τό πάρουμε εἴδηση πιά ὅλοι: τά αὐτονόητα τελείωσαν. Δέν θά μαθαίνουν τήν πίστη τους ἀπό τό Σχολεῖο καί τούς Δασκάλους τους τά παιδιά. Τά νέα βιβλία φασιστικά ἐπιβάλλουν τά «ἄθεα γράμματα». Γι’ αὐτό λοιπόν:
• Οἱ Γονεῖς ἄς πάρουν στά χέρια τους τήν εὐθύνη τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν τους.
• Ἄς καταθέσουν νομική δήλωση στό Ὑπουργεῖο κι ἄς γνωστοποιήσουν τήν ἀντίρρησή τους στό νά διδαχθοῦν καί νά δεχθοῦν τά παιδιά τους βιωματικές ἐμπειρίες ἀπό ἄλλες θρησκεῖες (ἰσλαμική, ἰουδαϊκή κ.τ.λ.) πρίν καλά καλά μάθουν τήν δική τους θρησκεία καί διαμορφώσουν τήν κρίση καί τή συνείδησή τους μ’ αὐτήν , ὅπως ἐπιτάσσει τό Σύνταγμα καί κατανοεῖ κάθε λογικός ἄνθρωπος.
• Ἄς προβάλλουν τίς ἀντιρρήσεις τους στήν μετατροπή τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν ἀπό μάθημα μέ ὁμολογιακό χαρακτήρα, ὅπως ἔχει τώρα, σέ ἕνα μάθημα– θρησκειολογικό χυλό, πού θά ταϊζει σάν τήν μάγισσα Κίρκη τήν πολιπολιτισμική κοινωνία πού ἐπιδιώκουν νά ἐγκαθιδρύσουν, προκειμένου νά προωθοῦν τούς ἰδιοτελεῖς σκοπούς τους καί νά ἀπελευθερώνουν τά ἄνομα ἔνστικτά τους.
ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΔΑΣΚΑΛΑ
Γίνεται πολλή συζήτηση για το τέλος των μετρητών. Για να παραφράσω όμως τον Μαρκ Τουέιν, οι φήμες για το θάνατό τους είναι υπερβολικές. Τα μετρητά παραμένουν δημοφιλή. Κι αυτό είναι το καίριο σημείο που πρέπει να καταλάβουν οι τράπεζες, μιας και ο σεβασμός των επιθυμιών και των αναγκών των πελατών τους είναι προϋπόθεση για την εξασφάλιση της αφοσίωσης και της υποστήριξής τους. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τη σχέση μεταξύ ιδιωτικών τραπεζών και των πελατών τους, αλλά και μεταξύ κεντρικών τραπεζών και του κοινού, όπου τα μετρητά προσφέρουν μια χειροπιαστή καθημερινή διασύνδεση. Θα αναλύσω και τα δύο θέματα.
Ιδιωτικές τράπεζες: Τα μετρητά είναι ένα μέσο διατήρησης των πελατών
Ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται αντιμέτωπος με χαμηλή κερδοφορία καθώς και με τον υψηλό και αυξανόμενο ανταγωνισμό από άλλες τράπεζες και μη τραπεζικές νεοφυείς επιχειρήσεις, τις αποκαλούμενες "fin-tech". Σε αυτό το περιβάλλον, η διατήρηση των πελατών είναι ζωτικής σημασίας για την επιχείρηση: αν ο πελάτης σας δεν είναι ικανοποιημένος, πιθανότατα δεν θα παραμείνει πελάτης σας. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι αλληλεπιδράσεις των πελατών με τις τράπεζες μπορούν να πραγματοποιηθούν κατά τρόπο που να ικανοποιεί τους πελάτες στο μέγιστο δυνατό.Δείτε πχ τη χρήση των μετρητών και την αυξανόμενη στροφή προς τα νεότερα συστήματα πληρωμών. Υπάρχει μια μεγάλη και συνεχώς αυξανόμενη προσφορά συστημάτων πληρωμής που δεν απαιτούν τη χρήση μετρητών, όπως πιστωτικές κάρτες, ηλεκτρονικές πληρωμές, φορητά πορτοφόλια και πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου . Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσαρμόζονται σε νέες επιλογές πληρωμής, τα καθιερωμένα επιχειρηματικά μοντέλα των τραπεζών μπορούν να διαταραχθούν. Οι τράπεζες πρέπει να παραμείνουν ευέλικτες και να προσπαθήσουν να ανταποκριθούν στις εξελισσόμενες επιθυμίες των πελατών τους.
Στο πλαίσιο αυτό, κάποιοι βλέπουν σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες που προκύπτουν από την κατάργηση των μετρητών, εξαλείφοντας τα υψηλά έξοδα αποθήκευσης, έκδοσης και χειρισμού που αντιμετωπίζει σήμερα ο χρηματοπιστωτικός κλάδος. Οι πελάτες θα επωφελούνταν επίσης, καθώς δεν θα χρειαζόταν πλέον να μεταφέρουν δεσμίδες με μετρητά ή να ψάξουν για ΑΤΜ. Αλλά αυτή η υποτιθέμενη αύξηση της ευκολίας θα έχει κάποιο κόστος. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα νομικών, κυβερνητικών και επιχειρησιακών ζητημάτων που πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά πριν απομακρυνθούμε από τα μετρητά. Ακριβώς όπως τα μετρητά διαθέτουν αρκετές τεχνολογικές διασφαλίσεις για την προστασία από την παραχάραξη, τα καινοτόμα συστήματα πληρωμών απαιτούν σημαντικές διασφαλίσεις για την προστασία των ατόμων από κλοπή και απώλεια προσωπικών πληροφοριών. Αυτή η προστασία των προσωπικών πληροφοριών εκτείνεται στην εξασφάλιση της ικανότητας των πολιτών που είναι νομοταγείς να διατηρούν την ανωνυμία τους και να αντιμετωπίζουν εύλογες ανησυχίες σχετικά με τη χρήση των Big Data.
Το πιο σημαντικό, εμπειρικά στοιχεία δείχνουν ότι η άσκηση πιέσεων για την κατάργηση των μετρητών δεν σέβεται τη βούληση του λαού: τα μετρητά παραμένουν δημοφιλή. Πρόσφατη έρευνα για την ΕΚΤ διαπιστώνει ότι το 80% των συναλλαγών στο σημείο που πραγματοποιείται η πώληση είναι σε μετρητά. Ακόμη και η προσαρμογή για την αξία των συναλλαγών, τα μετρητά εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία. Πράγματι, η ζήτηση για μετρητά ξεπερνά σήμερα την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ.
Οι τράπεζες θα πρέπει να βλέπουν αυτές τις εξελίξεις εξελίξεις ως μια θετική ευκαιρία να συνεργαστούν με τους πελάτες, χωρίς να τους πιέζουν να απομακρυνθούν από τα μετρητά, τα οποία παραμένουν προτίμησή τους. Επιτρέποντας στους πελάτες να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους με τρόπο που είναι πιο αρεστός σε αυτούς ενθαρρύνει, την πίστη και υποστηρίζει τη διατήρηση των πελατών.
Κεντρικές τράπεζες: Τα μετρητά είναι μέσο σύνδεσης με τον πολίτη
Οι κεντρικές τράπεζες αντιμετωπίζουν παρόμοια ζητήματα. Έρχονται αντιμέτωπες με προτάσεις για την κατάργηση των μετρητών και την αντικατάστασή τους με ψηφιακές παραλλαγές. Αλλά και αυτό έχει επιπτώσεις στη σχέση τους με τους τελικούς πελάτες τους - το ευρύ κοινό.
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν εκδώσει μετρητά από την έναρξή τους. Για να μπορούν τα μετρητά να παίζουν το ρόλο τους ως μέσο ανταλλαγής και αποθήκευσης αξίας, το κοινό πρέπει να έχει εμπιστοσύνη στην ακεραιότητά τους. Και για να είναι αποτελεσματική η νομισματική πολιτική, απαιτείται εμπιστοσύνη στην κεντρική τράπεζα και υποστήριξη από τους πολίτες.
Προκειμένου να διατηρηθεί αυτή η ακεραιότητα και να προστατευθεί το νόμισμα από τους πλαστογράφους, οι κεντρικές τράπεζες όχι μόνο έχουν υιοθετήσει καινοτομίες που χρησιμοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας εκτύπωσης, αλλά έχουν στοχευμένη καινοτομία σε αυτό τον τομέα. Το πρόσφατο χαρτονόμισμα των 50 ευρώ της ΕΚΤ -που εκδόθηκε στις αρχές αυτού του χρόνου- αποτελεί τέτοιο παράδειγμα, ενσωματώνοντας μια ενισχυμένη γκάμα χαρακτηριστικών ασφαλείας.
Ωστόσο, οι τεχνολογικές εξελίξεις που αναφέρθηκαν προηγουμένως οδήγησαν και σε πιο ριζοσπαστικές ιδέες, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης των μετρητών. Ορισμένοι στηρίζουν την υπέρβαση των περιορισμών στη νομισματική πολιτική που απορρέουν από το μηδενικό κατώτατο όριο, άλλοι αποσκοπούν στην υπονόμευση των παράνομων δραστηριοτήτων με την κατάργηση των προτιμώμενων μέσων πληρωμής.
Είμαι επιφυλακτικός απέναντι σε αυτά τα επιχειρήματα.
Πρώτον, οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως εφάρμοσαν διάφορα αντισυμβατικά μέτρα κατά την τελευταία δεκαετία, τα οποία ήταν αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του χαμηλού πληθωρισμού. Τα αρνητικά ονομαστικά επιτόκια λειτούργησαν, χωρίς να προκαλέσουν ρεύμα προς τα μετρητά, ειδικά όταν συνδυάζονται με άλλα μη συμβατικά μέτρα. Παρόλα αυτά, ενώ θα ήταν εφικτό να τεθούν ακραία αρνητικά επιτόκια σε ένα θεωρητικό μοντέλο, αναρωτιέμαι πώς θα αντιδρούσε το κοινό. Όχι μόνο τα εν λόγω επιτόκια είναι βαθιά αντιδημοφιλή, μπορεί να υπάρξουν ακούσιες αλλαγές στη συμπεριφορά που θα εξασθένιζαν την αποτελεσματικότητά τους.
Όπως πρόσφατα διαπίστωσε η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, φαίνεται ότι υπάρχει ανεξάρτητος ρόλος για τα ονομαστικά επιτόκια στη διαδικασία μετάδοσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων. Η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής θα μπορούσε να αποδυναμωθεί από τις επικίνδυνες ροές που μπορεί να προκύψουν μετά την ύφεση του ισοζυγίου. Ομοίως, οι εγγενείς «μη γραμμικότητες» θα μπορούσαν να εισέλθουν όταν τα επιτόκια είναι σταθερά χαμηλά και μπορεί να περιορίσουν τον αντίκτυπό τους στις δαπάνες.
Η περίπτωση «νόμου και τάξης» για την απαγόρευση των μετρητών παραμένει επίσης υπό έλεγχο. Λειτουργώντας ως «αποθήκη» αξίας και ως μέσο πληρωμής, τα μετρητά εκπληρώνουν μια σημαντική κοινωνική λειτουργία για πολλούς έντιμους πολίτες. Θα πρότεινε κανείς να απαγορευτούν τα κινητά τηλέφωνα επειδή τα χρησιμοποιούν εγκληματίες; Το να βλάπτουμε μια πλειοψηφία νομοταγών πολιτών, προκειμένου να τιμωρήσουμε την άδικη συμπεριφορά της μειοψηφίας είναι παρατραβηγμένο.
Τέλος, τα μετρητά είναι η μόνη υποχρέωση των κεντρικών τραπεζών που είναι διαθέσιμη στο κοινό. Υπάρχουν ήδη ψηφιακές απαιτήσεις έναντι κεντρικών τραπεζών - οι εμπορικές τράπεζες και ορισμένες άλλες μορφές ιδρυμάτων τις κατέχουν με τη μορφή καταθέσεων. Αλλά οι απλοί πολίτες δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές.
Παρόλο που οι ηλεκτρονικές πληρωμές που παρέχονται από τον χρηματοπιστωτικό κλάδο χρησιμοποιούνται από ιδιώτες πελάτες, οι μέθοδοι αυτές βασίζονται σε χρήματα από εμπορικές τράπεζες. Από την πλευρά του πολίτη, η υποχρέωση έναντι της κεντρικής τράπεζας είναι πιο πολύτιμη από ότι έναντι μιας εμπορικής τράπεζας, εξαιτίας των διαφορετικών πιστωτικών κινδύνων. Οι τραπεζικές καταθέσεις και οι λοιπές υποχρεώσεις των εμπορικών τραπεζών είναι εξαιρετικά προστατευμένες, αλλά δεν είναι απολύτως χωρίς κίνδυνο. Ωστόσο, μια κεντρική τράπεζα δεν μπορεί ποτέ να καταστεί μη ρευστοποιήσιμη και μπορεί πάντα να τιμά τις υποχρεώσεις της.
Ως εκ τούτου, τα μετρητά αποτελούν έναν απτό σύνδεσμο μεταξύ του ευρύτερου κοινού και της κεντρικής τράπεζας, ένα δεσμό που είναι σημαντικός για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο.
Αλλά τα μετρητά θα μπορούσαν να ψηφιοποιηθούν επίσης, δεδομένων των πρόσφατων τεχνολογικών εξελίξεων, όπως η τεχνολογία Distributed Ledger (ή DLT ή «Τεχνολογία Κατανεμημένου Καθολικού»), μια παραλλαγή της οποίας χρησιμοποιείται για το Bitcoin. Οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να σταματήσουν να εκδίδουν μετρητά και να στραφούν στην παροχή ηλεκτρονικής αξίωσης στην κεντρική τράπεζα. Κατ 'αρχήν, η εισαγωγή ψηφιακού νομίσματος (ή και Digital Base Money όπως το αποκαλώ) που εκδόθηκε από την κεντρική τράπεζα, θα ήταν πολύ ευκολότερη και ενδεχομένως λιγότερο δαπανηρή από ό, τι πριν από δέκα χρόνια.
Αλλά οι προκλήσεις ξεπερνούν την τεχνολογική σφαίρα. Θα μπορούσε το DBM να περιλαμβάνει κάθε άτομο που έχει λογαριασμό στην κεντρική τράπεζα ή αντί αυτού (να περιλαμβάνει) ένα αποκεντρωμένο σύστημα όπου κάθε άτομο θα είχε ένα ηλεκτρονικό πορτοφόλι και η κεντρική τράπεζα δεν θα γνώριζε τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται; Κάθε λύση θα μπορούσε να εφαρμοστεί με τη χρήση τεχνολογιών DLT, αλλά η διαδικασία θα ήταν αρκετά διαφορετική σε κάθε σενάριο.
Ένα άλλο σημαντικό ερώτημα είναι εάν το DBM θα αμείβεται (όπως τα αποθέματα αποθεμάτων κεντρικών τραπεζών που κατέχουν σήμερα οι εμπορικές τράπεζες) ή όχι, όπως τα μετρητά. Κάθε επιλογή έχει επιπτώσεις για τη συμπεριφορά των νοικοκυριών. Εάν η DBM δεν αμείβεται και το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων είναι αρνητικό, όπως συμβαίνει τώρα, οι εμπορικές τράπεζες ενδέχεται να προσπαθήσουν να παρακάμψουν τους κανονισμούς δημιουργώντας μη τραπεζικές θυγατρικές, πράγμα που θα μπορούσε να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής.
Σε κάθε περίπτωση, το DBM θα απαιτούσε σημαντικές διασφαλίσεις για την προστασία των ατόμων από κλοπή και απώλεια προσωπικών πληροφοριών. Επιπλέον, κάθε πιθανή λύση DBM πρέπει να αξιολογηθεί σε σχέση με ορισμένες αρχές υψηλού επιπέδου, όπως: (1) η τεχνολογική ασφάλεια, (2) η αποτελεσματικότητα, (3) η τεχνολογική ουδετερότητα και (4) η ελευθερία επιλογής για τους χρήστες όσον αφορά τα μέσα πληρωμής.
Οι διάφορες επιλογές έχουν δυνητικές επιπτώσεις - τόσο θετικές όσο και αρνητικές - που πρέπει να μελετηθούν και να εξεταστούν προσεκτικά. Μόνο όταν έχει προσδιοριστεί ο καλύτερος τρόπος σχεδιασμού του DBM, μπορεί να αποφασιστεί εάν θα πρέπει να εισαχθεί το DBM για μη τραπεζικά ιδρύματα. Το πιο σημαντικό ερώτημα για την ΕΚΤ είναι κατά πόσον η εισαγωγή της DBM θα επηρεάσει την ικανότητά μας να τηρούμε την εντολή μας. Η υιοθέτηση μη δοκιμασμένης τεχνολογίας που τελικά αποδεικνύεται αναξιόπιστη θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την εμπιστοσύνη του κοινού στο νόμισμα και στην κεντρική τράπεζα.
Συμπεράσματα
Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για τη διατήρηση των μετρητών, από την πλευρά των εμπορικών τραπεζών και των κεντρικών τραπεζών.
Δεδομένης της ευρείας επιθυμίας για χρήση μετρητών, οι τράπεζες θα πρέπει να διευκολύνουν παρά να παρεμποδίζουν τους πελάτες να χρησιμοποιούν τον προτιμώμενο τρόπο πληρωμής τους. Ο χρόνος θα δείξει πώς θα εξελιχθεί η χρήση των μετρητών όταν οι άμεσες πληρωμές ειχαχθούν στο εγγύς μέλλον.
Για τις κεντρικές τράπεζες, τα μετρητά αποτελούν εργαλείο για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Τα μετρητά παρέχουν στο ευρύ κοινό άμεση πρόσβαση στα χρήματα της κεντρικής τράπεζας. Για ένα ανεξάρτητο όργανο όπως η ΕΚΤ, η διατήρηση αυτής της σχέσης είναι σημαντική, γι 'αυτό δίνουμε μεγάλη σημασία στο να διασφαλίσουμε τη συνεχή εμπιστοσύνη των ανθρώπων σε μετρητά.
Ο κος Yves Mersch δημοσίευσε το άρθρο του στην ιστοσελίδα της ΕΚΤ:
The role of cash: Customer retention and tie to the citizen
https://www.ecb.europa.eu/press/inter/date/2017/html/ecb.in170901_1.en.html
Πηγή: Huffington Post, ID-on't renounce my freedom
Σχόλιο Τ.Ι.: Μια κοινωνία που πρόδωσε από καιρό τον ίδιο της τον εαυτό, μοιραία οδηγείται αργά αλλά σταθερά στην υποδούλωση.
Η ζωή του μικρούλη Julian Cadman τερματίστηκε στην Βαρκελώνη. Κάποιοι αποφάσισαν ότι η ζωή του δεν αξίζει μπροστά στο "μεγαλύτερο οικονομικό όφελος"
Οι ελίτ γνωρίζουν ότι οι ίδιοι δεν θα πληγούν από τις πολιτικές που προωθούν.
Μόλις γίνει κάποια επίθεση από τρομοκράτες, εκείνοι που μονοπωλούν την δημόσια συζήτηση αρχίζουν τα κλισέ: «η τρομοκρατία επέστρεψε», «ο τρόμος κτύπησε», όταν, φυσικά, όχι η τρομοκρατία, αλλά οι τρομοκράτες έπληξαν τη Βαρκελώνη της Ισπανίας στις 17 Αυγούστου. Οι τρομοκράτες έκαναν το ίδιο λίγες μέρες αργότερα, στο Νιουκάστλ, στην Αγγλία και στο Τούρκου της Φινλανδίας.
Εκείνοι που δολοφόνησαν 14 ανθρώπους στην Ισπανία και τραυμάτισαν πάνω από 100, 15 από αυτούς πολύ σοβαρά, έχουν σάρκα και αίμα. Νέοι, μουσουλμάνοι, Μαροκινοί με την δολοφονία στο μυαλό τους. Σε όλους αυτούς τους νεαρούς Μοχαμέντ οι κυβερνήσεις έχουν χαρίσει ελεύθερη πρόσβαση προς τα θύματα τους, στο όνομα των «ελευθεριών» αυτών των θυμάτων. Το μόνο είδος που ζει με ασφάλεια πλέον, είναι οι ελίτ που αφήνουν ανεξέλεγκτο τον κάθε βάρβαρο να σκοτώσει.
 |
| "Βασιλική" επίσκεψη σε τραυματισμένο παιδάκι. Τι συγκινητικό... |
Όλοι οι πολιτικάντηδες στην Δύση, καλά προστατευμένοι με την ευγενή χορηγία των φορολογουμένων τους – ξεστομίζουν εκ του ασφαλούς λογίδρια του στυλ: «Αυτοί οι δολοφόνοι, αυτοί οι εγκληματίες δεν θα μας τρομοκρατήσουν». Η αλήθεια είναι ότι αυτά τα μπουμπούκια της Theresa May και της Μέρκελ τρομοκρατούν και θα συνεχίσουν να τρομοκρατούν τους συνηθισμένους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, αλλά θα αφήσουν στο απυρόβλητο τους ελίτ για προφανείς λόγους.
 |
| Νίκαια Γαλλίας. "Μικρό κόστος" |
Από τα πολλά εκατομμύρια ανθρώπων στην Ισπανία, "μόνο" 14 ζωές χάθηκαν σε μια μέρα στη Βαρκελώνη. Παρόμοιοι αριθμοί προέρχονται από το Λονδίνο, το Μάντσεστερ, τη Μελβούρνη, το Παρίσι, τη Νίκαια, τη Νορμανδία, τη Στοκχόλμη, την Αγία Πετρούπολη, το Βερολίνο, το Αμβούργο, το Κολόμπους (Οχάιο). Αλλά για τους ψευτοευαίσθητους - περιφρονητές της ανθρώπινης ζωής, για αυτούς τους «κεντρικούς σχεδιαστές» που έχουν μπροστά τους «το μεγάλο σχέδιο», οι αριθμοί είναι σχετικά μικροί. Αυτοί αποφασίζουν ποιος θα μείνει και ποιος θα φύγει.
Στην τηλεόραση, την 1η Ιουνίου του 2017, ο Alex Nowrasteh , «εμπειρογνώμονας μετανάστευσης» στο Ινστιτούτο Cato, υποστήριξε ότι "η τρομοκρατία που γεννιέται στο εξωτερικό είναι ένας κίνδυνος", αλλά ένας "διαχειρίσιμος" κίνδυνος, δεδομένου του τεράστιου οικονομικού οφέλους της μετανάστευσης και του μικρού κόστους της τρομοκρατίας"!
Πρόκειται για μια σκληρή ωφελιμιστική λογική αλά Jeremy Bentham. [Ο Τζέρεμι Μπένθαμ ήταν Άγγλος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος και θεωρείται ο ιδρυτής του σύγχρονου Ωφελιμισμού. Ιδέα του Μπένθαμ είναι το Panopticon, ένας τύπος κτιρίου-φυλακής που επιτρέπει την συνεχή επίβλεψη όλων των κρατουμένων]. Απαιτεί, πρώτον, κάποιος να παίζει τον Θεό. Είτε κάθεται στη Downing Street, D.C., είτε στις Βρυξέλλες, είτε στη Βαρκελώνη, ο «θεός» αυτός έχει αποφασίσει ότι οι μουσουλμάνοι ανάμεσά μας αποτελούν ένα must προκειμένου να έρθει "το μέγιστο καλό στο μεγαλύτερο αριθμό πολιτών." Στην πορεία, μερικοί άνθρωποι θα πεθάνουν. Αλλά τι να κάνουμε; Αυτό θα γίνει για «το μεγαλύτερο καλό».
Σύμφωνα με τα λόγια του "απολογητή του Στάλιν" Walter Duranty, "Δεν μπορείτε να φτιάξετε μια ομελέτα χωρίς να σπάσετε αυγά".
Οι πιθανότητες, κάποιος από εμάς να πεθάνει από μουσουλμάνο, είναι στατιστικά ασήμαντες - εκτός αν αυτό συμβαίνει σε εσάς.
Είναι ένας χοντροκομμένος υπολογισμός που οι πολιτικοί και οι «ειδικοί» σαν τον προαναφερόμενο «εμπειρογνώμονα» του Cato, κάνουν.
Πηγή: Κόκκινος Ουρανός
Ὁ Γέροντας Παΐσιος, ὡς τὸ 1994 ποὺ ἐκοιμήθη, εἶχε δεχθεῖ πολλοὺς ἀνθρώπους, ὅπως καὶ ἐπιστολὲς, καὶ τοὺς εἶχε ἀναπαύσει μὲ τὶς πνευματικὲς συμβουλὲς ποὺ τοὺς ἔδινε γιὰ τὰ προβλήματα ποὺ ἀντιμετώπιζαν. Σὲ πολλὲς περιπτώσεις τὰ ἐρωτήματα ποὺ τοῦ ἀπηύθηναν ἀφοροῦσαν πτυχὲς καὶ προβλήματα τῆς οἰκογενειακῆς ζωῆς, ὅπως ἡ ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν, ἡ εὐθύνη τῶν γονέων γιὰ τὴ σωστὴ ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν, οἱ σχέσεις τῶν συζύγων καὶ τῶν παιδιῶν τους, οἱ δυσκολίες τῆς ἐφηβικῆς καὶ ἐνήλικης ζωῆς, ἡ χριστιανικὴ διαπαιδαγώγηση κ.ἄ. Οἱ ἀπαντήσεις ποὺ ἔδινε ὁ π. Παΐσιος, ἐμπνευσμένες ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τὴν ἁγιοπατερικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, στήριξαν καὶ παρηγόρησαν πολλὲς οἰκογένειες. Πολλὲς ἀπὸ τὶς συμβουλὲς τοῦ γέροντα γιὰ τὴν οἰκογενειακὴ ζωὴ ἔχουν καταγραφεῖ καὶ κυκλοφορήσει σὲ βιβλία, γιὰ νὰ ὠφεληθοῦν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότεροι. Μὲ βάση τὴν ὑπάρχουσα βιβλιογραφία θὰ ἐπιχειρήσουμε νὰ συντάξουμε ἕνα σύντομο κείμενο μὲ βασικὲς παραινέσεις τοῦ γέροντα σχετικῶς μὲ θεμελιώδη ζητήματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὴ σύγχρονη οἰκογένεια.
Ὁ γέροντας Παΐσιος ἔδειχνε ἰδιαιτέρα στοργὴ καὶ κατανόηση γιὰ τὰ προβλήματα τῶν νέων, ποὺ τὸν ἐπεσκέπτοντο, καὶ ἀπέδιδε τὴ σύγχυση ποὺ εἶχαν στὴν ἔλλειψη κατάλληλης πνευματικῆς ἀγωγῆς ἐκ μέρους τῆς οἰκογένειας. Συνήθιζε νὰ λέει ὅτι οἱ γονεῖς, ποὺ γεννοῦν τὰ παιδιά, τοὺς δίνουν τὸ σῶμα, ἀλλὰ ὀφείλουν νὰ συντελοῦν καὶ στὴν πνευματική τους ἀγωγή. Στὴ συνέχεια ἔρχονται οἱ δάσκαλοι νὰ ἀναλάβουν τὸ δύσκολο ἔργο τῆς διαπαιδαγώγησης τῶν παιδιῶν, ὅμως στὴν Ἐκκλησία ὑπάρχουν καὶ οἱ Πνευματικοὶ Πατέρες ποὺ ἐργάζονται γιὰ τὴν πνευματικὴ ἀναγέννηση τῶν ἀνθρώπων καὶ βοηθοῦν πιὸ θετικὰ στὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν.
Ὁ π. Παΐσιος ἔδινε μεγάλη σημασία στὴν ὑπομονὴ ὡς ἀρετὴ καὶ παράγοντα ἐξομάλυνσης διαφορῶν καὶ ἐντάσεων μέσα στὴν οἰκογένεια. Ἡ ὑπομονή, ἔλεγε, ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἀγάπη. Οἱ δυσκολίες δίνουν ἀφορμὲς ἄσκησης στὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἀλληλοκατανόηση. «Στὴν οἰκογένεια πρέπει ὁ ἕνας νὰ ταπεινώνεται στὸν ἄλλον, νὰ μιμεῖται τὶς ἀρετές του, καὶ νὰ ἀνέχεται τὶς ἰδιοτροπίες του. Γιὰ νὰ ὑπομείνεις τὸν ἄλλον, πρέπει νὰ τὸν πονέσεις.
‘’Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται’’ (Ματθ. 10,22)».
Ἡ ἀνατροφὴ τοῦ παιδιοῦ ξεκινάει ἤδη ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς σύλληψής του. «Ἂν ἡ μητέρα ποὺ κυοφορεῖ συγχύζεται καὶ στενοχωριέται, τὸ ἔμβρυο μέσα στὴν κοιλιά της ταράζεται. Ἐνῷ, ὅταν ἡ μάνα προσεύχεται καὶ ζεῖ πνευματικά, τὸ παιδάκι στὴν κοιλιὰ τῆς μάνας ἁγιάζεται. Γι’ αὐτὸ ἡ γυναίκα, ὅταν εἶναι ἔγκυος, πρέπει νὰ λέει τὴν εὐχή, νὰ μελετάει λίγο ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, νὰ ψάλλει, νὰ μὴν ἔχει ἄγχος. Τότε τὸ παιδὶ ποὺ θὰ γεννηθεῖ θὰ εἶναι ἁγιασμένο καὶ οἱ γονεῖς δὲν θὰ ἔχουν πρόβλημα μαζί του, οὔτε ὅταν εἶναι μικρό, οὔτε ὅταν μεγαλώσει».
Ὁ γέροντας ἐπίσης συνιστοῦσε τὸν μητρικὸ θηλασμό, διότι δημιουργεῖ συναισθηματικὸ δέσιμο καὶ ἐπαφὴ μητέρας- παιδιοῦ.
Ἡ πνευματικὴ ζωὴ τῆς μητέρας ὠφελεῖ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ ἐμβρύου καὶ τὴν διαπαιδαγώγηση τοῦ παιδιοῦ. Ὅταν ἡ μητέρα ἐμπιστεύεται στὸν Θεὸ τὴν ἀνάπτυξη τῆς νέας ζωῆς ποὺ κυοφορεῖται, αἰσθάνεται σεβασμὸ πρὸς τὸ μυστήριο τῆς ζωῆς καὶ τῆς γέννησης. Ἀντιθέτως, χωρὶς τὶς πνευματικὲς προϋποθέσεις, ἡ ζωὴ τοῦ ἐμβρύου δὲν θεωρεῖται ἱερή, καὶ πολὺ εὔκολα ἡ γυναίκα καταφεύγει στὸ ἔγκλημα τῆς ἔκτρωσης.
Ὁ γέροντας Παΐσιος γιὰ τὶς περιπτώσεις αὐτὲς συνιστοῦσε στοὺς συζύγους νὰ εἶναι ἕτοιμοι νὰ δεχθοῦν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή τους καὶ νὰ μὴν ἀπελπίζονται. Προέβαλλε τὰ παραδείγματα τῶν Ἁγίων Θεοπατόρων, Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννας, καὶ τῶν γονέων τοῦ Προδρόμου, Ζαχαρία καὶ Ἐλισάβετ, οἱ ὁποῖοι σὲ βαθὺ γῆρας καὶ μετὰ ἀπὸ προσευχὴ ἀπέκτησαν παιδί. «Τὸ θέμα τῆς τεκνοποιίας δὲν ἐξαρτᾶται μόνον ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ἐξαρτᾶται καὶ ἀπὸ τὸν Θεό. Πρέπει οἱ σύζυγοι νὰ ἀφεθοῦν ἐν λευκῷ στὸν Θεό, νὰ ποῦν γενηθήτω τὸ θέλημά Σου, καὶ θὰ γίνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ». Ἐπίσης, ὁ π. Παΐσιος πρότεινε στὰ ἄτεκνα ζευγάρια νὰ σκεφθοῦν τὴ λύση τῆς υἱοθεσίας. «Ὁ Θεός, ἔλεγε, σὲ πολλοὺς δὲν δίνει παιδιά, γιὰ νὰ ἀγαπήσουν τὰ παιδιὰ ὅλου του κόσμου σὰν δικά τους».
Μεγάλη ἐπίσης σπουδαιότητα ἀπέδιδε ὁ γέροντας Παΐσιος στὸν ρόλο τῆς μητέρας (χωρὶς νὰ παραθεωρεῖ τὴ σημασία τοῦ πατέρα) γιὰ τὴν πνευματικὴ ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν. Τὸν προβλημάτιζε τὸ γεγονὸς ὅτι πολλὲς μητέρες ἀναγκάζονται νὰ ἐργάζονται καὶ ἐκτὸς σπιτιοῦ στερώντας ἔτσι χρόνο, φροντίδα καὶ ἀγάπη ἀπὸ τὰ παιδιά τους, τῶν ὁποίων τὴ φροντίδα ἀναθέτουν σὲ ξένους. Τὸ παράδειγμα τῆς παρουσίας τῆς μητέρας μέσα στὸ σπίτι καὶ κοντὰ στὰ παιδιά της, μὲ τὴν προσευχή της, τὴν πνευματικὴ ζωή, μὲ τὸ νὰ μιλάει γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τοὺς Ἁγίους στὰ παιδιὰ συμβάλλει στὸν καθαγιασμὸ τῆς παιδικῆς ψυχῆς ἀθόρυβα καὶ ἀβίαστα». Ἂν τὰ παιδιὰ ἀπὸ μικρὰ βοηθηθοῦν καὶ γεμίσουν Χριστό, θὰ εἶναι κοντά Του γιὰ πάντα. Καὶ νὰ ξεφύγουν γιὰ λίγο ὅταν μεγαλώσουν λόγῳ ἡλικίας ἢ κακῆς συναναστροφῆς, πάλι θὰ συνέλθουν. Γιατί ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ εὐλάβεια, ποὺ πότισαν τὶς καρδιές τους στὴ μικρὴ ἡλικία, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐξαλειφθοῦν» (π. Παΐσιος).
Ὁ γέροντας ἐπέμενε οἱ γονεῖς νὰ συνηθίσουν τὰ παιδιὰ ἀπὸ μικρὴ ἡλικία στὴ ζωὴ τῆς προσευχῆς. «Οἱ γονεῖς νὰ βοηθοῦν μὲ διάκριση τὰ παιδιὰ ἀπὸ μικρὰ νὰ πλησιάσουν τὸν Χριστὸ καὶ νὰ ζήσουν ἀπὸ μικρὰ τὶς πνευματικὲς χαρές», καὶ συνιστοῦσε στοὺς γονεῖς νὰ δίνουν στὰ παιδιὰ νὰ διαβάζουν πνευματικὰ βιβλία, βίους Ἁγίων. Καὶ ὅταν ἀργότερα στὴν ἐφηβεία, ἡ ἀγωνία τῶν γονέων μεγαλώνει, νὰ ἐμπιστεύονται τὸν Θεὸ ὅτι θὰ τοὺς βοηθήσει.
Τὸ παράδειγμα τῆς συμπεριφορᾶς τῶν γονέων μέσα στὸ σπίτι εἶναι πιὸ ζωντανὸ καὶ ἀποτελεσματικότερο ἀπὸ καθετί.
«Τὸ παιδὶ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ πολλὴ ἀγάπη καὶ στοργὴ καὶ καθοδήγηση.
Θέλει νὰ καθήσεις κοντά του, νὰ σοῦ πεῖ τὰ προβλήματά του, νὰ τὸ χαϊδέψεις, νὰ τὸ φιλήσεις. Νὰ χορτάσει ἀγάπη, νὰ ἠρεμήσει, νὰ γαληνέψει.
Ὅταν τὰ παιδιὰ βλέπουν τοὺς γονεῖς τους νὰ ἔχουν ἀγάπη μεταξύ τους, σεβασμό, νὰ φέρονται μὲ σύνεση, νὰ προσεύχονται κ.λπ., τότε αὐτὰ τὰ τυπώνουν στὴν ψυχή τους. Πολλὲς φορὲς οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς, ἀπὸ ἀδιαφορία ἢ ὑπερβολικὴ αὐστηρότητα, ἀπομακρύνουν τὰ παιδιά τους ἀπὸ κοντά τους. Τὰ παιδιὰ τότε στρέφονται στὴν ἀναζήτηση τῆς στοργῆς ἔξω ἀπὸ τὴν οἰκογένεια καὶ συχνὰ δέχονται κακὲς κοσμικὲς ἐπιρροές.
Ἡ ἀγωνία τοῦ γέροντα γιὰ τὰ παραστρατημένα παιδιὰ ἦταν μεγάλη.
Γιὰ τοὺς γονεῖς ποὺ ἀντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις, τοὺς συνιστοῦσε μὲ εἰλικρινῆ μετάνοια νὰ παρακαλέσουν τὸν Θεὸ νὰ βοηθήσει τὰ παιδιά τους.
«Ἡ προσευχὴ τῶν γονέων, ἰδίως τῆς μάνας, ἐπειδὴ εἶναι καρδιακὴ καὶ ἔχει πόνο, εἰσακούεται ἀπὸ τὸν Θεό. Ἡ προσευχὴ ποὺ γίνεται μὲ πόνο, φέρνει θετικὰ ἀποτελέσματα».
Τὰ παιδιά, ὅταν βλέπουν ὅτι μὲ τὴ συμπεριφορὰ τους στενοχωροῦν τοὺς γονεῖς, τὸ συναισθάνονται καὶ μετανοοῦν. Ὅταν τὸ παιδὶ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸ σπίτι, οἱ γονεῖς ὀφείλουν νὰ διατηρήσουν ἐπαφὴ μαζί του, νὰ τοῦ μιλήσουν, νὰ τὸ προβληματίσουν, νὰ τὸ βοηθήσουν νὰ σκεφθεῖ. «Τὸ παιδί, ἂν πάρει ἀγάπη ἀπὸ τὸ σπίτι καὶ νὰ ξεφύγει κάποια στιγμή, θὰ δεῖ ὅτι δὲν βρίσκει ἀλλοῦ ἀγάπη, ἀλλὰ μόνον ὑποκρισία, καὶ θὰ γυρίσει πίσω. Ἂν ὅμως θυμᾶται ἄσχημες σκηνὲς μέσα στὸ σπίτι, μαλώματα καὶ ἀντιδικίες, πῶς θὰ θελήσει νὰ γυρίσει πίσω;».
Ἡ ἐμπειρία καὶ οἱ συμβουλὲς τοῦ γέροντα Παϊσίου ἀποτελοῦν σπουδαία παρακαταθήκη καὶ πολύτιμη βοήθεια γιὰ τὶς οἰκογένειες ποὺ σήμερα ἡ συνοχή τους καὶ οἱ ἐνδοοικογενειακὲς σχέσεις δοκιμάζονται ἀπὸ τὸν πονηρὸ καὶ γεμάτο κακότητα σύγχρονο τρόπο ζωῆς. Ἀπέναντι στὶς ἀρνητικὲς αὐτὲς ἐπιρροὲς τῆς κοινωνίας, τὰ ὅπλα τῆς χριστιανικῆς οἰκογένειας εἶναι ἡ πνευματικὴ ζωή, ἡ προσευχὴ καὶ ἡ ἐν Χριστῷ νουθεσία καὶ διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν.
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Ἐπειδὴ πολὺς λόγος γίνεται στὸν σύγχρονο κόσμο μᾶς περὶ ἰσότητας τῶν δυὸ φίλων καὶ ἐπειδὴ ὑπάρχει θεσμοθετημένη ἰδεολογική, θρησκευτικὴ καὶ κοινωνικοπολιτικὴ διαστροφὴ περὶ τούτου, ἐπιτρέψτε μου μερικὲς ταπεινὲς σκέψεις ποὺ εὔχομαι νὰ μᾶς προβληματίσουν ὅλους: ὀρθοδόξους, ἑτεροδόξους, ἀλλοδόξους, ἀνθρωπιστές, ρατσιστὲς κ.α.
Μετὰ τὴν πτώση τῶν πρωτοπλάστων, ἐδῶ καὶ χιλιάδες χρόνια πρίν, ὑφίσταται μιὰ ἀντιπαλότητα τῶν δυὸ φύλων, τοῦ ἄνδρα καὶ τῆς γυναίκας. Οἱ ἄνδρες ἐπίσημα ἢ ἀνεπίσημα συγκροτοῦν κατὰ καιροὺς πατριαρχικὲς ἀνδροκρατούμενες κοινωνίες. Ἀντιστεκόμενες οἱ γυναῖκες συγκροτοῦν τὶς λεγόμενες μητριαρχικὲς κοινωνίες.
Αὐτὸ ἐκφράζεται καὶ στὸ θρησκευτικὸ τομέα ἀφοῦ πολλὲς παλαιότερες καὶ σύγχρονες θρησκεῖες καὶ πολιτισμοὶ φέρονται ἐξευτελιστικὰ καὶ ὑποτιμητικὰ καὶ καταπιεστικὰ στὶς γυναῖκες: ἐκκοσμισκευμένος χριστιανισμός, μουσουλμανισμός, ἰουδαϊσμός, ἰνδουισμός, ναζισμὸς κλπ.
Ἀκόμη καὶ πολλοὶ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ ἄνδρες μέσα στὶς ἀνδρόγυνες σχέσεις τους, ἔγγαμες ἢ μή, ἐκδηλώνουν δυστυχῶς, μιὰ ‘’φαλοκρατικὴ’’ παθογένεια. Αὐτὴ ὅλη ἡ σαφέστατα καὶ ὁλοφάνερα δαιμονοκίνητη κατάσταση ξεκίνησε –ἱστορικὰ- ἀμέσως μετὰ τὴν πτώση τῶν πρωτοπλάστων. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος -εἶναι γνωστὸ στοὺς μελετητὲς τῆς ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς Πατερικῆς Θεολογίας- ἔχει γράψει, σὰν θεούμενος καὶ ἁγιοπνευματοφόρος καὶ Χριστοφώτιστος -ἂν καὶ ἄγαμός- τους πιὸ θεόπνευστους λόγους περὶ γάμου [1].
Συγχωρέστε μὲ νὰ σταχυολογήσω ὅ,τι θυμᾶμαι.
Ὁ Ἅγιος μας ξεκινᾶ ἀπὸ τὸν κῆπο τῆς Ἐδέμ, μᾶς τονίζει ὅτι ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔφτιαξε πρῶτα τὸν Ἀδὰμ (ΙΣ=Ἄνδρας) γιατί ὁ Ἄνδρας συμβολίζει τὸν Χριστὸ καὶ τὸν ἔφτιαξε κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τοῦ [2]. Ἀκολούθως ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ πλάθει ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Ἀδὰμ ΙΣ (= Ἄνδρας) τὴν ΙΣΑ (=Ἀνδρίδα) τὴν Εὕα [3]. Ἀναλύει καὶ ἐξηγεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ὅτι ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ (τὸ δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδας φτιάχνει τὴν Εὕα σὰν βοηθὸ τοῦ ἄνδρα Ἀδὰμ (=χωματένιος κατὰ τὸ σῶμα) ὄχι ἀπὸ τὸ κεφάλι τοῦ Ἄνδρα γιὰ νὰ μὴ θεωρηθεῖ ἡ Εὕα ἀνώτερή του Ἀδὰμ οὔτε ἀπὸ τὸ πόδι του –γιὰ νὰ μὴ θεωρηθεῖ κατώτερη ἡ Γυναίκα Εὕα ἀπὸ τὸν Ἄνδρα Ἀδὰμ ἀλλὰ ἀπὸ τὴν πλευρά του γιὰ νὰ τῆς δώσει ἀξία ἴση μὲ τὸν ἄνδρα. Ἐπίσης ὁ Ἀδὰμ μόλις βλέπει δίπλα του τὴν Γυναίκα τοῦ τὴν Εὕα λέγει -ὁμολογεῖ θεόπνευστα- ὅτι ἡ Γυναίκα τοῦ εἶναι σάρκα ἀπὸ τὴν σάρκα τοῦ [4] καὶ ὀστό ἀπὸ τὰ ὀστᾶ του καὶ προφητεύει γιὰ ὅλους τους μέλλοντες παντρεμένους ἀνθρώπους ὅτι ἐξαιτίας τούτου (τοῦ μυστηρίου τοῦ ὀρθοδόξου γάμου) καλεῖται ὁ ἄνθρωπος –νοεῖται ὁ ἄνδρας- νὰ ἀποκολληθεῖ ἀπὸ κάθε ἄλλο δεσμὸ –συγγενικό, συναισθηματικὸ κλπ- καὶ νὰ προσκολληθεῖ στὴν Γυναίκα τοῦ [5] μέσα στὴν ἱερὴ Θεοευλογημένη γαμικὴ σχέση (μὲ τὴν γυναίκα του) καὶ νὰ γίνουν οἱ δυό τους μιὰ ἀνδρόγυνη σάρκα ὅπως, συμπληρώνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Ἐκκλησία.
Ἡ οὐσία τῆς θεολογίας καὶ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καὶ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καὶ φυσικὰ συνόλης της Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι ὅτι οἱ σχέσεις τοῦ ἀνδρογύνου μέσα στὸν ὀρθόδοξο γάμο εἶναι καὶ πρέπει νὰ εἶναι σχέσεις μεταξὺ Χριστοῦ καὶ Ἐκκλησίας. Καὶ ἐδῶ εἶναι, κατὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο, τὸ λεπτότατο σημεῖο. Ὅπως δηλαδὴ ὁ Χριστὸς –ὁ Ἄνδρας- δίνει καὶ τὴν ζωή του γιὰ τὴν πλευρά του γιὰ τὸ μέρος τοῦ σώματος, τὸ σῶμα Του, τὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ τὸ φροντίζει καὶ τὸ σκεπάζει ἔτσι καὶ ἡ ‘’Γυναίκα’’, ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία -ἡ Θεοτόκος διακονεῖ τὸν ‘’ἄνδρα’’ τῆς- τὸν Χριστὸ καὶ μαζὶ μεγαλώνουν καὶ διακονοῦν τὰ πνευματικά τους τέκνα, τοὺς Ἁγίους.
Ἐν συνέχεια ὁ Χρυσόστομος πλέκει τὸ ἐγκώμιο στὴν ἄξια Γυναίκα-σύζυγο, τὴν ἐπαινεῖ καὶ τῆς δίνει τὴν ἀξία ποὺ ἔχει ἡ Θεοτόκος ἀπέναντι στὸν Χριστό. Γι’ αὐτὸ ὅλοι οἱ Ἅγιοι Ὀρθόδοξοι Πατέρες ταυτίζουν Θεοτόκο καὶ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ὁ Χριστὸς ‘’ἄνδρας’’, ‘’γονιμοποιεῖ’’ τὴν ‘’Γυναίκα’’ τοῦ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Θεοτόκο. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ‘’κυοφορεῖ’’ στὴν Ἁγία ‘’μήτρα’’ τῆς ἐμᾶς τοὺς ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς καὶ ὅπως ὁ καλὸς σύζυγος φροντίζει κατὰ πάντα τὴν κυοφοροῦσα σύζυγό του ἔτσι καὶ ὁ Χριστός μας, φροντίζει μὲ τὸ Σῶμα του καὶ τὸ Αἷμα του νὰ τρέφει τὴν Ἁγία μάνα μᾶς Θεοτόκο –Ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία- ποὺ ‘’κυοφορεῖ’’, ἁγιοποιεῖ -ἁγιαζόμενη καὶ τρεφόμενη ἀπὸ τὸν Χριστὸ μᾶς αἰώνια- ἐμᾶς τὰ παιδάκια τῆς Ἁγίους καὶ Ἀγγέλους. Ἐὰν κάποιο κύημα-κάποιος Ἅγιος της Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας αὐτοβούλως ‘’ἐκτρωθεῖ’’ ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μάνας τοῦ Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, καθίσταται πτῶμα σάπιο καὶ βρωμερὸ δηλαδὴ αὐτοκαταδικάζεται αἰώνια.
Καὶ αὐτὸ ποὺ ἀκοῦμε στὴν ἀκολουθία τοῦ γάμου, τὸ πολὺ παρεξηγημένο καὶ παρερμηνευμένο ‘’ἡ δὲ γυνὴ νὰ φοβᾶται τὸν ἄνδρα’’ [6] δὲν ἔχει φαλοκρατικὴ ἔννοια ἀλλὰ ὅπως ἐξηγεῖ στὴν συνέχεια ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὅποιος ἀγαπᾶ καὶ διακονεῖ κάποιον φοβᾶται νὰ τὸν πληγώσει, νὰ τοῦ κάνει κακὸ ὅπως ἡ Παναγία μᾶς διακονεῖ τὸν Χριστὸ καὶ ἐμᾶς τὰ παιδιά τους, τοὺς ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς ὄχι γιατί ‘’φοβᾶται’’ τὸν Χριστὸ σὰν δῆθεν αὐταρχικὸ Κύριο καὶ Θεό της. Μὴ γένοιτο τέτοια βλασφημία, παρερμηνεία καὶ σκέψη. Ἀλλὰ μᾶς σέβεται καὶ μᾶς ἀγαπᾶ ἡ Παναγία μας καὶ τὸν Χριστό μας καὶ ἐμᾶς τὰ παιδιά της καὶ παιδιὰ τοῦ Χριστοῦ μας, καὶ ἔχει τὸν ἅγιο, ἀνιδιοτελῆ, ἱερὸ σεβασμὸ καὶ ‘’φόβο’’ νὰ κάνει τὰ πάντα γιὰ νὰ διακονήσει μὲ τὴν ἁγιοπνευματικὴ τῆς ὑπέρτατη ἀγάπη τὴν σωτηρία μας.
Θὰ μοῦ πεῖτε καλὰ ὅλα αὐτὰ ἀλλὰ σὲ θεωρητικὸ διανοητικὸ ἐπίπεδο μὴν ξεχνᾶμε ὅτι εἴμαστε ὅλοι ἁμαρτωλότατοι, ἔγγαμοι καὶ ἄγαμοι, μοναχοὶ καὶ λαϊκοὶ καὶ ὅ,τι τὰ πάθη μᾶς τὰ διαβλητά -τα τρία Φ- κατὰ τοὺς Ἁγίους Πατέρες [7] (φιληδονία, φιλαργυρία, φιλοδοξία) εἶναι κατὰ πολὺ δυνατότερα ἀπὸ τὴν καλή μας θέληση καὶ τὶς καλές μας, τυχόν, χριστιανικὲς ἢ οὐμανιστικὲς ἰδέες.
Ὀρθοτατη ἡ ἀντιλογία, δικαιολογημένη ἀπόλυτα, ἂν καὶ ἐφόσον ἀγόμεθα καὶ φερόμεθα ἀπὸ τὴν ἁμαρτωλότητά μας καὶ τοὺς δαιμονοκίνητους λογισμοὺς χωρὶς Θεία βοήθεια. Ἄλλωστε ἡ ἱστορία ὅλων των πολιτισμῶν καὶ τῶν θρησκειῶν ἐπιβεβαιώνει -γιὰ τὸν ἀντικειμενικὸ ἱστορικὸ παρατηρητὴ- τὴν ἀπόλυτη ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ μόνος του, χωρὶς τὴν Θεία Χάρη, νὰ πραγματώσει τὶς καλύτερες, δυνατόν, προθέσεις καὶ ἰδέες του.
Ὅμως ὅταν ζοῦμε τὴν ὀρθόδοξη ἀσκητικὴ καὶ μυστηριακὴ ζωὴ τότε ἀπὸ τώρα καὶ αἰώνια ὁ Χριστὸς μᾶς διὰ τῆς Θεοτόκου σὺν πάσι τοῖς Ἁγίοις καὶ τοῖς Ἀγγέλοις μᾶς ἁγιοποιεῖ καὶ μᾶς σοφοποιεῖ ἐξελικτικά, ἀδιάκοπα, αἰώνια. Εἶναι αὐτὸς ὁ ‘’ἐνεστὼς’’ ὁ ἱστορικός, ‘’ὁ διαρκείας’’ ποὺ μᾶς προτρέπει ὁ Χριστὸς καὶ μᾶς δίδει τὴν δυνατότητα νὰ ζήσουμε αὐτὸ τὸ λακωνικὸ ἀλλὰ τόσο βαθύ: ‘’Γίνεσθε (νὰ γινόσαστε) ἅγιοι καθὼς καὶ ἐγὼ ἅγιος εἰμὶ’’ [8].
Μακάρι ὅλοι μας, ἔγγαμοι, ἄγαμοι, λαϊκοί, μοναχοί, ὀρθόδοξοι, ἑτερόδοξοι, ἀλλόδοξοι νὰ ἀνταποκριθοῦμε στὸν ἀσίγητο, αἰώνιο πόθο τοῦ πατέρα μας, τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς μάνας μᾶς τῆς Θεοτόκου, νὰ μᾶς ἁγιάσουν σὰν ὑπάκουα καὶ πιστά, καίτοι ἁμαρτωλότατα μέλη τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας μας.
Ἀμὴν Γένοιτο
Τέλος καὶ τῷ Θεὸ Δόξα.
μοναχὸς Ἰωάννης
13.7.2017
[1] Βλέπε σχετικὰ ἔργα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου στὴν Ἑλληνικὴ Πατρολογία τοῦ Migne (PG) ἢ στὴν ἔκδοση ‘’Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας’’ (Ε.Π.Ε.)
Ἐνδεικτικά: Περὶ Παρθενίας 15, PG 48, 545. Εἰς τὸ ἀποστολικὸν ρητὸν «Δία τὰς πορνείας ἕκαστος τὴν ἐαυτοῦ γυναίκα ἐχέτω», PG 51, 2. Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία 17, PG 53, 153. 15. Περὶ παρθενίας, ΕΠΕ, τ. 29, σ. 472. Εἰς Ἐφεσίους, Ὁμιλία 20, EΠΕ, τ. 21, σ. 198-200. Εις τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία 15, ΕΠΕ, τ. 2, σ. 392. κλπ
[2] Βλέπε ψηφιδωτό: Ἡ δημιουργία τοῦ Ἀδὰμ τοῦ 12ου αἰώνα στὸν καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Μονρεάλε στὴν Σικελία (ἡ ἐκτεταμένη διακόσμηση ποὺ συμπληρώθηκε τὸ 1190, μοιάζει τεχνοτροπικὰ μὲ τὶς βυζαντινὲς τοιχογραφίες τοῦ τέλους τοῦ αἰώνα)
[3] Σχετικὰ μὲ τὰ ἑβραϊκὰ ὀνόματα ΙΣ καὶ ΙΣΑ βλέπε τὸ μνημειῶδες ἔργο: ‘’Γένεσις’’ (κείμενο, μετάφραση, ἀνάλυση, σχόλια) ὑπὸ Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Γόρτυνος καὶ Μεγαλουπόλεως κ. Ἱερεμία Φούντα (2004), ἔκδοση: Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδας
[4] ‘’…καὶ εἶπεν Ἀδάμ· τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου· αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη αὕτη·’’ Γέν. 2,23
[5] ‘’…ἕνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ προσκολληθήσεται πρὸς τὴν γυναίκα αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν’’. Γέν. 2,24
[6] ‘’Η δέ γυνὴ ἴνα φοβήται τον ανδρα’’ Ἐφεσ. 5, 33
[7] ‘’Τρεῖς (πειρασμοὺς) ἐννοεῖ τὴν γαστριμαργία, φιλαργυρία καὶ κενοδοξία, ποὺ θεωροῦνται ρίζες τῶν παθῶν. Στοὺς τρεῖς αὐτοὺς πειρασμοὺς ἐπολεμήθηκε καὶ ὁ Κύριος στὴν ἔρημο’’. Βλέπε Ὑποσημείωση 1 στὸν Εἰκοστὸ Ἕκτο (ΚΣΤ’) Λόγο ‘’Περὶ Διακρίσεως’’, ‘’Κλίμαξ’’ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου, ἔκδοση Ἱερὰ Μονὴ Παρακλήτου (1999), Ὠρωπὸς Ἀττικής
[8] «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιος εἰμι» (Λευϊτ. 20,7,26 = Ἃ΄ Πέτρ. 1,16)
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
«Οὐδεὶς ἐστιν ὃς ἀφῆκεν οἰκίαν ἡ ἀδελφοὺς ἡ ἀδελφᾶς ἡ πατέρα ἡ μητέρα ἡ γυναίκα ἡ τέκνα ἡ ἀγροὺς ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ ἕνεκεν τοῦ εὐαγγελίου, ἐὰν μὴ λάβη ἑκατονταπλασίονα νῦν ἐν τῷ καιρῶ τούτω οἰκίας καὶ ἀδελφοὺς καὶ ἀδελφᾶς καὶ πατέρα καὶ μητέρα καὶ τέκνα καὶ ἀγροὺς μετὰ διωγμῶν…, καὶ ἐν τῷ αἰώνι τῷ ἐρχομένω ζωὴν αἰώνιον». (Μκ. 10, 29-30).
Εἶναι ἀψευδὴς αὐτὸς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου. Σᾶς βεβαιώνω ὅτι, ὅταν ἄφησα τὰ παιδιά μου καὶ τὰ ἐμπιστεύτηκα στὸν Θεό, Ἐκεῖνος τὰ φρόντισε. Τὰ παιδιὰ μεγάλωσαν σωστὰ καὶ νομίζω ὅτι ἐγὼ δὲν θὰ μποροῦσα νὰ τὰ φροντίσω τόσο καλά.
Καὶ ὁ Κύριός μου ἔδωσε ἑκατὸ φορὲς περισσότερα παιδιά. Μοῦ ἔδωσε ὅλους ἐσᾶς. Μοῦ ἔδωσε τὶς καρδιὲς σᾶς διότι γνωρίζω πόσο μὲ ἀγαπᾶτε καὶ ἐγὼ ἀνταποκρίνομαι στὴν ἀγάπη σας μὲ τὴ δική μου θερμὴ ἀγάπη. Τόσο πολλὰ παιδιά μου ἔδωσε ὁ Θεός!…
Καὶ τὰ δικά σας παιδιὰ πρέπει νὰ εἶναι μορφωμένα. Μόνο νὰ μὴν περιορίζεται ἡ μόρφωση καὶ ἡ ἀγωγή τους στὴν ἔξωθεν σοφία, στὴν σοφία αὐτοῦ του κόσμου. Νὰ μαθαίνουν ταυτόχρονα τὴν ἄνωθεν σοφία καὶ τὴν ἀνώτατη ἀλήθεια. Νὰ μαθαίνουν τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, νὰ μαθαίνουν τὴν εὐλάβεια, πῶς νὰ ἔχουν πάντα τὴν μνήμη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν σωστὴ χριστιανικὴ ὁδό. Μόνο τότε δὲν θὰ χαθοῦν τὰ παιδιά σας στὶς ὁδοὺς τῆς ἀνθρώπινης σοφίας, μόνο τότε πάνω ἀπ’ ὅλα θὰ ἔχουν πάντα τὴν χριστιανικὴ σοφία, τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ. Μ’ αὐτὸ τὸν τρόπο λοιπὸν πρέπει νὰ... διαπαιδαγωγοῦμε τὰ παιδιά μας.
Θὰ δώσετε λόγο ἐνώπιόν του Θεοῦ γιὰ τὰ κακὰ παραδείγματα ποῦ δίνετε στὰ παιδιά σας, γιὰ τοὺς καυγάδες ποῦ γίνονται μπροστὰ στὰ μάτια τους, γιὰ τὶς φλυαρίες ποῦ ἀκοῦνε νὰ λέτε. Ἂν ἐσεῖς οἱ ἴδιοι τὸ κάνετε αὐτὸ τότε τὰ παιδιὰ σᾶς τί μποροῦν νὰ μάθουν ἀπό σας;
Ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων πρέπει νὰ ἀρχίζουμε τὴν ἀγωγή, διότι μόνο σὲ πολὺ μικρὴ ἡλικία τὰ παιδιὰ ἀποδέχονται μὲ εὐκολία νουθεσίες καὶ προτροπές. Ἡ ψυχὴ τοὺς εἶναι σὰν τὸ κερὶ μαλακὴ ὅπου κάθε δικός σας λόγος ἡ πράξη μένουν, καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ ἄσχημα παραδείγματα, λόγος ἀγαθὸς ἡ αἰσχρός.
«Μικρὸς βλαστός, ὅπου τὸν γέρνεις τέτοια κλίση θὰ πάρει, ἕνα καινούριο δοχεῖο ἂν θὰ ἐκπέμπει μυρωδιὰ ἡ κακοσμία ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ μὲ τί θὰ τὸ γεμίσετε, βάζοντας μέσα εἴτε ἀρώματα εἴτε ἀκαθαρσίες» (Ἄγ. Τύχων τοῦ Ζαντόνσκ).
Μητέρα, τὸ πιὸ ἀγαπημένο πρόσωπο γιὰ τὸ παιδί, πηγὴ στοργῆς καὶ τρυφερότητας, στέκεται προσευχόμενη μπροστὰ στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Τὸ παιδὶ κοιτάζει πότε αὐτὴν καὶ πότε τὴν εἰκόνα καὶ δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ μακρὲς ἐξηγήσεις γιὰ τὸ τί σημαίνει αὐτό. Νά, αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο σιωπηλὸ μάθημα τῆς θεογνωσίας. Αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο καὶ τὸ πιὸ σημαντικὸ μάθημα τῆς εὐλάβειας. Τέτοια μαθήματα μπορεῖτε καὶ πρέπει πάντα νὰ δίνετε στὰ παιδιά σας.
Δὲν ὑπάρχει γιὰ τὴν μητέρα καθῆκον μεγαλύτερο καὶ ἔργο ἱερότερο, γιὰ τὸ ὅποιο αὔτη φέρει εὐθύνη ἐνώπιόν του Θεοῦ, ἀπ’ αὐτὸ τῆς ἀνατροφῆς τῶν παιδιῶν. Στὸν Θεὸ θὰ δώσετε λόγο ἂν ἀμελήσετε αὐτὸ τὸ ἔργο. Καὶ ἀπὸ τώρα θ’ ἀρχίσουν τὰ βάσανά σας καὶ θὰ ρίχνετε πικρὰ δάκρυα καὶ θὰ ἀναστενάζετε βλέποντας τὰ παιδιά σας.
Λοιπόν, «Ὁρᾶτε μὴ καταφρονήσητε ἑνὸς τῶν μικρῶν τούτων». (Μάτ. 18, 10) Νὰ φροντίζετε τὰ παιδιά σας, νὰ εἶστε γι’ αὐτοὺς παράδειγμα τῆς γνήσιας χριστιανικῆς ζωῆς καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων θὰ εἶναι σ’ ὅλους ἐσᾶς καὶ στὰ παιδιά σας.
Πηγή: (Διδαχὲς Ἁγίου Λουκᾶ Κριμαίας), Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό
Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔζησαν σέ βάθος τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό ἐβίωσαν βαθύτατα τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, καί γι’ αὐτό κατενόησαν τήν σημασία καί τήν ἀπόλυτη ἀναγκαιότητα τῆς ἑνότητός της. Σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τους καί ἐμεῖς πιστεύουμε καί ὁμολογοῦμε «Εἰς Μίαν Ἁγίαν Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν». Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας φανερώνεται στό δόγμα, στήν Εὐχαριστία, στήν ἁγιότητα.
Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος Χαλκηδόνα, 451. Λεπτομέρεια ἀπό χειρόγραφο.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔζησαν σέ βάθος τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό ἐβίωσαν βαθύτατα τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, καί γι’ αὐτό κατενόησαν τήν σημασία καί τήν ἀπόλυτη ἀναγκαιότητα τῆς ἑνότητός της. Σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τους καί ἐμεῖς πιστεύουμε καί ὁμολογοῦμε «Εἰς Μίαν Ἁγίαν Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν». Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας φανερώνεται στό δόγμα, στήν Εὐχαριστία, στήν ἁγιότητα.
Ἡ Ἐκκλησία εἶναι Μία, ἐπειδή μόνη αὐτή εἶναι Ἁγία καί Καθολική καί Ἀποστολική. Σύγχρονες ἑρμηνεῖες πού θέλουν τήν Ἐκκλησία νά εἶναι Μία καί νά περιλαμβάνῃ καί τίς διάφορες χριστιανικές ἐκκλησίες-ὁμολογίες, δέν ἔχουν ἔρεισμα στήν ὀρθόδοξο Ἐκκλησιολογία, διότι κατά τούς ἁγίους Πατέρας ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας συνυφαίνεται μέ τήν Ὀρθοδοξία. Οἱ χριστιανικές κοινότητες πού ἔχουν διολισθήσει σέ ἑτεροδοξία καί παραμένουν σέ αὐτήν, ἔχουν ἐκπέσει ἀπό τήν ἁγιότητα, τήν καθολικότητα καί τήν ἀποστολικότητα τῆς Ἐκκλησίας.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες περιφρούρησαν τόν θησαυρό τῆς ἑνότητός της μέ ἀδιαπραγμάτευτο κριτήριο τήν ἀποστολική Πίστι καί Παράδοσι, ἡ ὁποία συνιστᾶ τήν Ὀρθοδοξία. Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος βλέπει τίς ἄλλες «χριστιανικές» κοινότητες, πού δέν βρίσκονται στήν ἑνότητα τῆς Μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ὡς «κακές παραφυάδες πού γεννοῦν θανατηφόρο καρπό, διότι δέν εἶναι φυτεία τοῦ Πατρός» [1]. Γι’ αὐτό διασφαλίζει τήν ἑνότητα τῶν χριστιανῶν στήν Καθολική Ἐκκλησία μέ τήν προτροπή γιά ὁμολογία μιᾶς πίστεως καί τήν τέλεσι μιᾶς εὐχαριστίας: «μιᾷ πίστει καὶ ἑνὶ κηρύγματι καὶ μιᾷ εὐχαριστίᾳ χρῆσθαι· … ἓν θυσιαστήριον πάσῃ τῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ εἷς ἐπίσκοπος ἅμα τῷ πρεσβυτερίῳ καὶ τοῖς διακόνοις, τοῖς συνδούλοις μου … ἓν δὲ καὶ τὸ κήρυγμα καὶ ἡ πίστις μία καὶ τὸ βάπτισμα ἓν καὶ μία ἡ Ἐκκλησία, ἣν ἱδρύσαντο οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι ἀπὸ περάτων ἕως περάτων ἐν τῷ αἵματι τοῦ Χριστοῦ» [2].
Ἡ Ἐκκλησία εἶναι Μία, ἐπειδή εἶναι τό ἕνα καί μοναδικό σῶμα τοῦ Χριστοῦ («ἕν σῶμα καί ἕν πνεῦμα», Ἐφ. 4, 6), εἶναι ἡ καινή κτίσις, σύμφωνα μέ τό ἀποστολικό: «εἴ τις ἐν Χριστῷ καινή κτίσις» (Β’ Κορ. 5, 17). Τά μέλη αὐτοῦ τοῦ σώματος ἔχουν ὡς ζωή τους τήν μία καί ἑνοειδῆ ἐμπειρία τῆς θεοποιοῦ Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν «δόξα», γιά τήν ὁποία ὁ Κύριος ὡμίλησε στήν ἀρχιερατική Του προσευχή: «κἀγώ τήν δόξαν, ἥν δέδωκάς μοι, δέδωκα αὐτοῖς, ἵνα ὦσιν ἕν καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν» (Ἰω. 17, 22).
Χωρίς μετοχή στήν θεοποιό Χάρι κανείς δέν γίνεται καινή κτίσις, δέν εἶναι τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ «κόσμος», ἐπειδή δέν μετέχει στήν θεοποιό Χάρι, δέν ἔχει μέρος στήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Κύριος δέν ζήτησε «ἵνα ὦσιν ἕν» στό σῶμα Του ὅσοι ἐξ ἰδίας προαιρέσεως ἐπιμένουν νά εἶναι «κόσμος». «Οὐ περί τοῦ κόσμου ἐρωτῶ», παρατηρεῖ μέ ἔμφασι ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς, «ἀλλά περί ὧν δέδωκάς μοι». Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ἑρμηνεύει μέ σαφήνεια τό σημεῖο αὐτό τῆς ἀρχιερατικῆς προσευχῆς: «οὐχ ἑτέρων εἶναι δεικνὺς τὸ συνεῖναι τε αὐτῷ καὶ ἀξιοῦσθαι βλέπειν τὴν δόξαν αὐτοῦ, ἢ τῶν ἑνωθέντων τε ἤδη δι᾽ αὐτοῦ τῷ Πατρί» [3].
Ποιός λοιπόν ἐκπίπτει ἀπό τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, παύει νά εἶναι «φυτεία Πατρός» καί γίνεται «κακή παραφυάς»;
Τό σχίσμα καί ἡ αἵρεσις χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ζωή, ἡ αἵρεσις θάνατος. Ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς γράφει: «Ὁ Θεάνθρωπος καί ἐν Αὐτῷ ἡ Ἐκκλησία Του εἶναι τό πᾶν διά τά σύμπαντα… Ὁλόκληρος ἡ κτίσις ἐδημιουργήθη ὡς Ἐκκλησία, καί ἀποτελεῖ τήν Ἐκκλησίαν, «καί αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλή τοῦ σώματος, τῆς Ἐκκλησίας» (Κολ. 1, 18). Πρόκειται περί ἐλλόγου παν-ενότητος τῆς κτίσεως καί περί ἐλλόγου παν-τελεολογίας τῆς κτίσεως. Ἡ ἁμαρτία ἀπέκοψεν ἕν μέρος τῆς κτίσεως ἀπ’ αὐτήν τήν ἔλλογον πανενότητα καί παντελεολογίαν καί ἐβύθισεν αὐτό εἰς ἄλογον ἀστοχίαν, δηλαδή εἰς τόν θάνατον» [4]. Οἱ ἱεροί κανόνες τῆς Ἐκκλησίας ὁρίζουν πόσο μακριά ἀπό τήν Ἐκκλησία βρίσκεται ὁ κάθε σχισματικός καί αἱρετικός καί πῶς μπορεῖ νά ἐπανέλθῃ ἀπό τόν θάνατο στήν ζωή [5].
Τορπίλη ἑπομένως στήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τά σχίσματα καί οἱ αἱρέσεις. Ἡ Ἐκκλησία στάθηκε ἀπέναντί τους μέ κριτήριο τήν ἑνότητά της ὡς ἑνότητα ὀρθοδόξου πίστεως, ὡς κοινή ἐμπειρία Πνεύματος Ἁγίου καί ἐντεῦθεν ὡς ὁμοήθεια καί ὁμοφροσύνη. Στήν περίπτωσι τοῦ σχίσματος, ὁπότε παρεισέφρυαν τά ἀνθρώπινα πάθη (Α’ Κορ. 1, 11) καί κυρίως κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο ἡ φιλαρχία [6], ἡ Ἐκκλησία ἐνήργησε μέ ὑπομονή, μέ παρακλήσεις καί μέ νουθεσίες, ἔχοντας σέ πολλές περιπτώσεις σύμμαχο τόν χρόνο, ἐκτός ἐάν τό σχίσμα ἐξετραχύνετο ἤ μετέπιπτε σέ αἵρεσι. Στήν περίπτωσι τῆς αἱρέσεως, ὁπότε τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας ἀπειλοῦσε ἡ ἑτεροδιδασκαλία, ἐξαιρετικά ἐπικίνδυνη καί βλαπτική, ἐπειδή δέν παύει νά ὑφίσταται καί μετά τόν θάνατο τῶν πρωταιτίων, ἡ Ἐκκλησία ἐνήργησε μέ τήν συνοδική ἀποκοπή ὅσων ἀμετανοήτως ἐπέμεναν στήν αἵρεσι.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας βιώνει μέχρι σήμερα τήν τραγικότητα τῶν σχισμάτων. Τό παλαιοημερολογητικό σχίσμα στήν Ἐλλάδα, ἄλλο σχίσμα στά Σκόπια, ἄλλο πρόσφατο στήν Σερβία κ.λπ. Στό δόγμα Ὀρθόδοξοι, συχνά μέ πόθο Χριστοῦ στήν ζωή τους, δέν τελοῦν μαζί μας τήν Θεία Εὐχαριστία, ἔχουν χωριστή ἱεραρχία ἐπισκόπων ἤ βρίσκονται ἔξω ἀπό τήν κοινωνία τῶν κανονικῶν ἐπισκόπων «δι’ αἰτίας τινάς ἐκκλησιαστικάς καί ζητήματα ἰάσιμα» (κανών α’ Μεγ. Βασιλείου). Ὁ πόνος γιά τά σχίσματα αὐτά εἶναι μεγάλος. Ἡ προσευχή μας καθημερινή. Τά λάθη ἔχουν γίνει. Πρέπει νά ἀρθοῦν μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ τά ἐμπόδια, τά ὁποῖα δημιούργησε ἡ ἀνθρώπινη ἀδυναμία, νά διορθωθοῦν τά λάθη καί νά βρεθοῦν καί αὐτοί οἱ Ὀρθόδοξοι ἀδελφοί στήν μία Εὐχαριστία τῆς Μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, στήν ἑνότητα τῆς ὁποίας ἡ σωτηρία εἶναι ἀσφαλής.
Ὁ ὑπόλοιπος χριστιανικός κόσμος βρίσκεται σήμερα ἐκτός Ἐκκλησίας, πολυδιασπασμένος καί πολυτραυματισμένος ἀπό τίς αἱρέσεις τοῦ παρελθόντος. Οἱ μεγάλες αἱρέσεις τοῦ μονοφυσιτισμοῦ, τοῦ παπισμοῦ καί τοῦ προτεσταντισμοῦ κρατοῦν, μέ διάφορες ἑτεροδιδασκαλίες, ἑκατομμύρια χριστιανούς χωρισμένους ἀπό τήν Μία Ἁγία Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Καί αὐτός εἶναι ἕνας πόνος! Προσευχόμαστε μαζί μέ ὅλη τήν Ἐκκλησία: «τούς πεπλανημένους ἐπανάγαγε καί σύναψον τῇ ἁγίᾳ σου καθολικῇ καί ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ» (Θ. Λειτουργία Μεγ. Βασιλείου).
Πηγή καί ρίζα ὅλων τῶν αἱρέσεων εἶναι ὁ θρησκευτικός οὐμανισμός (ἀνθρωποκεντρισμός). Συναντᾶ κανείς σέ αὐτές θρησκευτικότητα, ἀλλά δέν βρίσκει ταπεινή μαθητεία σέ ὅ,τι παρέδωσαν ἀπ’ ἀρχῆς οἱ θεόπται Προφῆται, Ἀπόστολοι καί Πατέρες. Δέν βρίσκει ἁγιασμό, φωτισμό τοῦ νοός καί θέωσι. Στίς αἱρέσεις διδάσκεται ὅ,τι ἐπινόησε ὁ ἐμπαθής ἀνθρώπινος νοῦς (Ἐφ. 4, 17-18) καί οἱ ἄνθρωποι ζοῦν χωρίς πυξίδα, «κλυδωνιζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνόμῳ τῆς διδασκαλίας ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης» (Ἐφ. 4, 14).
Ὁ οὐμανισμός ἔχει ὁδηγήσει τόν δυτικό χριστιανισμό σέ ἄνευ προηγουμένου ἐκκοσμίκευσι, ἡ ὁποία κατέληξε στήν θεωρία τοῦ θανάτου τοῦ Θεοῦ, στήν ἄρνησι τῆς ἱστορικότητος τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, στήν ἀμφισβήτησι τῆς ἀειπαρθενίας τῆς Θεοτόκου, στήν χειροτονία γυναικῶν σέ ἱερατικά ἀξιώματα, στήν ἱερολογία γάμου ὁμοφυλοφίλων καί στά ἄλλα ἐξωφρενικά τῶν νεωτέρων προτεσταντικῶν ὁμάδων.
Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει στόν κόσμο ὡς μία διαρκής πρόσκλησις πρός τούς αἱρετικούς ὅλων τῶν μορφῶν. Προσκαλεῖ μέ τό δόγμα καί τήν λατρεία της, τήν ἀρχιτεκτονική καί εἰκονογραφία της, μέ τό ἦθος της, μέ τό κήρυγμα καί τήν ἱεραποστολή της, μέ τήν ἁγιότητα τῶν θεουμένων της. Ἀπευθύνεται σέ ὅλους, ἐπειδή ὅλοι ἔχουν ἀνάγκη ἀπό τήν ἑνότητα μαζί της. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι «τό πλήρωμα τοῦ τά πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου» (Ἐφ. 1, 23). Στήν ἑνότητά της ἐξασφαλίζεται ἡ πληρότης τῆς πίστεως καί τῆς ἀληθείας, ἡ ἁγιότης, ἡ σωτηρία. Ἔξω ἀπό αὐτήν μένει μία θρησκευτικότης ἀτελής, ἄρρωστη, ἄγευστη τῆς θεοποιοῦ Χάριτος.
Ὁ ἐκτός Ἐκκλησίας χριστιανικός κόσμος, γιά νά ἐπανεύρῃ τήν ἑνότητά του, ἐπινόησε τήν διαχριστιανική κίνησι πού ὀνομάζεται οἰκουμενισμός καί στοχεύει στήν καταλλαγή ὅλων τῶν χριστιανῶν. Ὅμως αὐτή ἡ καταλλαγή δέν φέρνει στήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Μᾶλλον ἐπιβεβαιώνει καί συντηρεῖ τήν ἔλλειψι ἑνότητος, ἐπειδή μέ τήν ἀρχή τῆς «περιεκτικότητος» (εἴμαστε διαφορετικοί ἀλλά ἑνωμένοι) ὅλες οἱ ἰδιαιτερότητες στό δόγμα καί στό ἦθος γίνονται ἀμοιβαίως «σεβαστές» ἀπό ὅλους. Ἕνα ἀκόμη ὀλίσθημα, πού γέννησε ὁ οὐμανισμός!
Στόν πυρῆνα τοῦ οἰκουμενισμοῦ ὑπάρχει ὁ οὐμανισμός. «Ὁ οἰκουμενισμός, δηλαδή ἡ κίνησις διά τήν ἕνωσιν τῶν ‘‘ἐκκλησιῶν’’, ὅπως διεξάγεται σήμερον, φαίνεται ὅτι ἔχει οὐμανιστικόν ἀνθρωποκεντρικόν χαρακτῆρα καί ὄχι θεολογικόν καί πνευματικόν», καί «ὅλες οἱ αἱρέσεις, κατά βάθος, εἶναι μορφές τοῦ ἀνθρωποκεντρισμοῦ», ἐπισημαίνει στό βιβλίο του Ὀρθοδοξία καί Οὐμανισμός Ὀρθοδοξία καί Παπισμός (σελ. 83 καί 14) ὁ μακαριστός Γέροντας Γεώργιος Καψάνης.
Γεννημένος ἀπό τά σπλάχνα τοῦ πολυδιασπασμένου προτεσταντισμοῦ μέ προοπτική τήν παν-προτεσταντική ἑνότητα, ὁ οἰκουμενισμός ἀναπτύχθηκε στήν συνέχεια ὡς ἐκκλησιαστική πολιτική τόσο ἀπό τούς Ὀρθοδόξους ὅσο καί ἀπό τούς Ρωμαιοκαθολικούς. Ἀπό τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καθεαυτές, πιστεύουμε, μέ τήν ἐλπίδα ἀνακάμψεως τῶν ἑτεροδόξων στήν Ὀρθοδοξία.
Οἱ προτεστάντες προχωροῦν ἀβίαστα στήν ὑποτιθέμενη ἑνότητά τους στό Π.Σ.Ε. καί στίς δραστηριότητές του, ἐμμένοντας ὅμως στίς γνωστές αἱρετικές τους διδασκαλίες πού παίρνουν ὅλο καί πιό ἀντιευαγγελικές διαστάσεις. Ὁ οἰκουμενισμός δέν μπόρεσε νά ἀναχαιτίσῃ τήν κακή αὐτή ἐξέλιξι.
Ἡ Β’ Βατικανή Σύνοδος κινήθηκε γρήγορα καί ἀποφασιστικά γιά νά δημιουργήσῃ γέφυρες προσεγγίσεως μέ τούς ὀρθοδόξους καί τούς προτεστάντες μέ τό περίφημο Διάταγμα Περί οἰκουμενισμοῦ. Ὅλοι οἱ «χωρισμένοι ἀδελφοί», λέγει τό Διάταγμα, εἶναι μέλη τῆς (Ρωμαιο)Καθολικῆς Ἐκκλησίας, κρατοῦν τήν ἀποστολική Πίστι μέ διαφορετικές διατυπώσεις, τελοῦν ἔγκυρα μυστήρια, προσφέρουν σωτηρία, καί θά ὁλοκληρώσουν τήν ἑνότητα μαζί της μέ τό νά δεχθοῦν τήν κοινωνία μέ τόν Ρωμαῖο ποντίφικα. Τό παπικό Πρωτεῖο μέ σύγχρονη ἐπένδυσι ἑνός λειτουργήματος διακονίας τῆς παγχριστιανικῆς ἑνότητος βρίσκεται στήν καρδιά τοῦ διατάγματος περί οἰκουμενισμοῦ. Τά ὑπόλοιπα λατινικά δόγματα παραμένουν ὡς ἔχουν, δικαιολογημένα βάσει τῆς ἀρχῆς τῆς ἑνότητος ἐν τῇ διαφορετικότητι (unity in diversity). Πρόκειται γιά ἐπίπλαστη ἑνότητα.
Ἅγιος Μάρκος Εὐγενικός
Οἱ πολυχρόνιοι διμερεῖς καί πολυμερεῖς (Π.Σ.Ε.) θεολογικοί διάλογοι διεκπεραιώνονται μέ μινιμαλιστικά δογματικά κριτήρια (βαπτισματική θεολογία, εὐχαριστιακή ἐκκλησιολογία). Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας συμμετέχει σέ αὐτούς στοχεύοντας θεωρητικά στήν ἑνότητα ὅλων τῶν χριστιανῶν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Πίστει. Στήν πρᾶξι ὅμως γίνονται δογματικές καί κανονικές ὑπερβάσεις πού συνιστοῦν θεολογικό συγκρητισμό. Ἔτσι προσφέρεται ἔδαφος στό νά προωθῆται ὁ λαϊκός οἰκουμενισμός μέ συμπροσευχές, μέ κοινές λατρευτικές πράξεις καί λειτουργικές ἐκδηλώσεις, μέ κοινές διακηρύξεις ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν καί μέ τήν μερική μυστηριακή διακοινωνία. Τήν ἀνάγκη γιά ἀλλαγή πλεύσεως στούς διαχριστιανικούς διαλόγους θέτει ἐπί τάπητος ἡ κοινή αἴσθησις τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν, ὅτι ἑνότης μεταξύ τῶν χριστιανῶν πρέπει νά σημαίνῃ ἐπιστροφή τῶν ἑτεροδόξων στήν Ὀρθοδοξία τῆς Μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ἀκολουθώντας τό ἅρμα τοῦ οἰκουμενισμοῦ πέρασε δυστυχῶς καί στόν δικό μας ὀρθόδοξο θεολογικό χῶρο μία ἐκκοσμικευμένη διανοητική ἀκαδημαϊκή θεολογία, ἡ ὁποία καταλύει τά ὅρια τῆς Ἀληθείας [7]. Ἀποδεικνύεται ἱκανή νά συνδιαλέγεται μέ τόν ἔξω κόσμο, ἀλλά ἄμοιρη τῆς ζώσης ἐμπειρικῆς θεολογίας. Αὐτή ἡ ἀκαδημαϊκή θεολογία ἐπηρεάζει δυστυχῶς καί τήν πορεία τῶν θεολογικῶν διαλόγων, ἄν καί θά ἔπρεπε στούς διαλόγους νά ἐκφέρεται ἡ αὐθεντική ὀρθόδοξος θεολογία. Στόν θεολογικό συγκρητισμό δέν ἀναπαύεται ὁ πιστός ὀρθόδοξος λαός. Πιστεύουμε ὅτι οἱ καλοί ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας μας θά ἀγκαλιάσουν τήν ἀγωνία τοῦ λαοῦ καί θά ὑποστηρίξουν μέ τήν σοφία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στούς θεολογικούς διαλόγους τήν ἀκρίβεια τοῦ ὀρθοδόξου δόγματος καί φρονήματος. Ὁ θεολογικός συγκρητισμός ὑποσκάπτει τήν ἀκεραιότητα τοῦ ὀρθοδόξου θεολογικοῦ μας φρονήματος.
Σέ αὐτόν τόν θεολογικό περίγυρο, ὅπως διαμορφώθηκε στίς ἡμέρες μας, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας παραμένει στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς Ἀληθείας, ἐπειδή μέχρι συντελείας τοῦ αἰῶνος «πῦλαι ᾍδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» καί «ὁ Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας». Ἁγιασμένοι ἄνθρωποι μέχρι σήμερα (οἱ ἁγιοκαταταχθέντες Γέροντες Πορφύριος καί Παΐσιος καί πολλοί ἄλλοι) μαρτυροῦν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας εἶναι καί θά παραμείνῃ ἡ ἄσπιλος Νύμφη τοῦ Ἀρνίου. Τά θεολογικά ἀτοπήματα ὡρισμένων θεολόγων, δέν ἀλλοιώνουν τόν βαθύτερο χαρακτῆρα της, παρά μόνο μαρτυροῦν τήν προσωπική ἔκπτωσι τῶν ἰδίων ἀπό τήν ὁλοκληρία τῆς Ἀληθείας της.
Θέλοντας μέ τό ἄρθρο αὐτό νά τονίσουμε τήν σημασία καί τήν ἀναγκαιότητα τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας ὡς ἑνότητος δόγματος, ὡς ὁμοηθείας καί ὡς κοινῆς ἐμπειρίας τῆς ἁγιαστικῆς Χάριτος, καί ἔχοντας ὑπ’ ὄψιν ὅτι ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας διασφαλίζεται μέ ὀρθές συνοδικές ἀποφάσεις (στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία εἶναι γνωστές καί ἄστοχες συνοδικές ἀποφάσεις), τώρα πού πλησιάζει ἡ σύγκλησις τῆς Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου, ταπεινά παρακαλοῦμε καί ζητοῦμε ἀπό τούς ἁγίους Ἀρχιερεῖς μας νά ἐξασφαλίσουν στήν Σύνοδο, ὡς πιστοί οἰκονόμοι μυστηρίων Θεοῦ, πανορθόδοξες ἀποφάσεις πού θά ἐκφράζουν τήν συνείδησι τοῦ πιστοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ ὁποίου ἡ Ὀρθόδοξος Πίστις εἶναι ὁ τελικός κριτής κάθε συνόδου, ὅπως εἶπε ὁ μέγας Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής.
Ἅγιον Ὄρος, 1.1.2016
1. Ἐπιστολή 3η, Τραλλιανοῖς, 11.
2. Ἐπιστολή 5η, Φιλαδελφεῦσιν, 4.
3. Ἁγ. Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας,Ὑπόμνημα εἰς τό κατά Ἰωάννην, 3, 5.
4. Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καί Οἰκουμενισμός, Θεσ/ νίκη 1974, σελ. 21-23.
5. Περιοδ. «Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος», τ. 39/2014, σελ. 157-158.
6. «Δύο γάρ εἰσι διαιρέσεις ἀπὸ τοῦ σώματος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ· μία μὲν, ὅταν ψύξωμεν τὴν ἀγάπην, δευτέρα δὲ, ὅταν ἀνάξια τοῦ τελεῖν εἰς ἐκεῖνο τὸ σῶμα τολμήσωμεν· ἑκατέρως γὰρ χωρίζομεν ἑαυτοὺς τοῦ πληρώματος … Οὐδὲν οὕτως Ἐκκλησίαν δυνήσεται διαιρεῖν, ὡς φιλαρχία· οὐδὲν οὕτω παροξύνει τὸν Θεὸν, ὡς τὸ Ἐκκλησίαν διαιρεθῆναι» (Ἁγ. Ἰω. Χρυσοστόμου, Ὑπόμνημα εἰς τήν πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολήν, PG 62, 85).
7. Βλ. Ἀθανασίου Γιέβτιτς, ἐπισκόπου πρώην Ζαχουμίου καί Ἐρζεγοβίνης, Ἡ σεβηριανή Χριστολογία εἶναι μονοφυσιτισμός (ἑλληνική μετάφρασις ἀπό τήν Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου ἄρθρου-ἐπιστολῆς τοῦ Σεβ. Ἀθανασίου πρός τό περιοδικό «Теоloški Pogledi» [ΤΠ], στό Βελιγράδι, τεῦχ. 2/2011).
Πηγή: Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη
Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔζησαν σέ βάθος τό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό ἐβίωσαν βαθύτατα τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, καί γι’ αὐτό κατενόησαν τήν σημασία καί τήν ἀπόλυτη ἀναγκαιότητα τῆς ἑνότητός της. Σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τους καί ἐμεῖς πιστεύουμε καί ὁμολογοῦμε «Εἰς Μίαν Ἁγίαν Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν». Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας φανερώνεται στό δόγμα, στήν Εὐχαριστία, στήν ἁγιότητα.
Ἡ Ἐκκλησία εἶναι Μία, ἐπειδή μόνη αὐτή εἶναι Ἁγία καί Καθολική καί Ἀποστολική. Σύγχρονες ἑρμηνεῖες πού θέλουν τήν Ἐκκλησία νά εἶναι Μία καί νά περιλαμβάνῃ καί τίς διάφορες χριστιανικές ἐκκλησίες-ὁμολογίες, δέν ἔχουν ἔρεισμα στήν ὀρθόδοξο Ἐκκλησιολογία, διότι κατά τούς ἁγίους Πατέρας ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας συνυφαίνεται μέ τήν Ὀρθοδοξία. Οἱ χριστιανικές κοινότητες πού ἔχουν διολισθήσει σέ ἑτεροδοξία καί παραμένουν σέ αὐτήν, ἔχουν ἐκπέσει ἀπό τήν ἁγιότητα, τήν καθολικότητα καί τήν ἀποστολικότητα τῆς Ἐκκλησίας.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες περιφρούρησαν τόν θησαυρό τῆς ἑνότητός της μέ ἀδιαπραγμάτευτο κριτήριο τήν ἀποστολική Πίστι καί Παράδοσι, ἡ ὁποία συνιστᾶ τήν Ὀρθοδοξία. Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος βλέπει τίς ἄλλες «χριστιανικές» κοινότητες, πού δέν βρίσκονται στήν ἑνότητα τῆς Μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ὡς «κακές παραφυάδες πού γεννοῦν θανατηφόρο καρπό, διότι δέν εἶναι φυτεία τοῦ Πατρός» [1]. Γι’ αὐτό διασφαλίζει τήν ἑνότητα τῶν χριστιανῶν στήν Καθολική Ἐκκλησία μέ τήν προτροπή γιά ὁμολογία μιᾶς πίστεως καί τήν τέλεσι μιᾶς εὐχαριστίας: «μιᾷ πίστει καὶ ἑνὶ κηρύγματι καὶ μιᾷ εὐχαριστίᾳ χρῆσθαι· … ἓν θυσιαστήριον πάσῃ τῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ εἷς ἐπίσκοπος ἅμα τῷ πρεσβυτερίῳ καὶ τοῖς διακόνοις, τοῖς συνδούλοις μου … ἓν δὲ καὶ τὸ κήρυγμα καὶ ἡ πίστις μία καὶ τὸ βάπτισμα ἓν καὶ μία ἡ Ἐκκλησία, ἣν ἱδρύσαντο οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι ἀπὸ περάτων ἕως περάτων ἐν τῷ αἵματι τοῦ Χριστοῦ» [2].
Ἡ Ἐκκλησία εἶναι Μία, ἐπειδή εἶναι τό ἕνα καί μοναδικό σῶμα τοῦ Χριστοῦ («ἕν σῶμα καί ἕν πνεῦμα», Ἐφ. 4, 6), εἶναι ἡ καινή κτίσις, σύμφωνα μέ τό ἀποστολικό: «εἴ τις ἐν Χριστῷ καινή κτίσις» (Β’ Κορ. 5, 17). Τά μέλη αὐτοῦ τοῦ σώματος ἔχουν ὡς ζωή τους τήν μία καί ἑνοειδῆ ἐμπειρία τῆς θεοποιοῦ Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν «δόξα», γιά τήν ὁποία ὁ Κύριος ὡμίλησε στήν ἀρχιερατική Του προσευχή: «κἀγώ τήν δόξαν, ἥν δέδωκάς μοι, δέδωκα αὐτοῖς, ἵνα ὦσιν ἕν καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν» (Ἰω. 17, 22).
Χωρίς μετοχή στήν θεοποιό Χάρι κανείς δέν γίνεται καινή κτίσις, δέν εἶναι τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ «κόσμος», ἐπειδή δέν μετέχει στήν θεοποιό Χάρι, δέν ἔχει μέρος στήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Κύριος δέν ζήτησε «ἵνα ὦσιν ἕν» στό σῶμα Του ὅσοι ἐξ ἰδίας προαιρέσεως ἐπιμένουν νά εἶναι «κόσμος». «Οὐ περί τοῦ κόσμου ἐρωτῶ», παρατηρεῖ μέ ἔμφασι ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς, «ἀλλά περί ὧν δέδωκάς μοι». Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ἑρμηνεύει μέ σαφήνεια τό σημεῖο αὐτό τῆς ἀρχιερατικῆς προσευχῆς: «οὐχ ἑτέρων εἶναι δεικνὺς τὸ συνεῖναι τε αὐτῷ καὶ ἀξιοῦσθαι βλέπειν τὴν δόξαν αὐτοῦ, ἢ τῶν ἑνωθέντων τε ἤδη δι᾽ αὐτοῦ τῷ Πατρί» [3].
Ποιός λοιπόν ἐκπίπτει ἀπό τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, παύει νά εἶναι «φυτεία Πατρός» καί γίνεται «κακή παραφυάς»;
Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος Χαλκηδόνα, 451. Λεπτομέρεια ἀπό χειρόγραφο.
Τό σχίσμα καί ἡ αἵρεσις χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ζωή, ἡ αἵρεσις θάνατος. Ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς γράφει: «Ὁ Θεάνθρωπος καί ἐν Αὐτῷ ἡ Ἐκκλησία Του εἶναι τό πᾶν διά τά σύμπαντα… Ὁλόκληρος ἡ κτίσις ἐδημιουργήθη ὡς Ἐκκλησία, καί ἀποτελεῖ τήν Ἐκκλησίαν, «καί αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλή τοῦ σώματος, τῆς Ἐκκλησίας» (Κολ. 1, 18). Πρόκειται περί ἐλλόγου παν-ενότητος τῆς κτίσεως καί περί ἐλλόγου παν-τελεολογίας τῆς κτίσεως. Ἡ ἁμαρτία ἀπέκοψεν ἕν μέρος τῆς κτίσεως ἀπ’ αὐτήν τήν ἔλλογον πανενότητα καί παντελεολογίαν καί ἐβύθισεν αὐτό εἰς ἄλογον ἀστοχίαν, δηλαδή εἰς τόν θάνατον» [4]. Οἱ ἱεροί κανόνες τῆς Ἐκκλησίας ὁρίζουν πόσο μακριά ἀπό τήν Ἐκκλησία βρίσκεται ὁ κάθε σχισματικός καί αἱρετικός καί πῶς μπορεῖ νά ἐπανέλθῃ ἀπό τόν θάνατο στήν ζωή [5].
Τορπίλη ἑπομένως στήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τά σχίσματα καί οἱ αἱρέσεις. Ἡ Ἐκκλησία στάθηκε ἀπέναντί τους μέ κριτήριο τήν ἑνότητά της ὡς ἑνότητα ὀρθοδόξου πίστεως, ὡς κοινή ἐμπειρία Πνεύματος Ἁγίου καί ἐντεῦθεν ὡς ὁμοήθεια καί ὁμοφροσύνη. Στήν περίπτωσι τοῦ σχίσματος, ὁπότε παρεισέφρυαν τά ἀνθρώπινα πάθη (Α’ Κορ. 1, 11) καί κυρίως κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο ἡ φιλαρχία [6], ἡ Ἐκκλησία ἐνήργησε μέ ὑπομονή, μέ παρακλήσεις καί μέ νουθεσίες, ἔχοντας σέ πολλές περιπτώσεις σύμμαχο τόν χρόνο, ἐκτός ἐάν τό σχίσμα ἐξετραχύνετο ἤ μετέπιπτε σέ αἵρεσι. Στήν περίπτωσι τῆς αἱρέσεως, ὁπότε τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας ἀπειλοῦσε ἡ ἑτεροδιδασκαλία, ἐξαιρετικά ἐπικίνδυνη καί βλαπτική, ἐπειδή δέν παύει νά ὑφίσταται καί μετά τόν θάνατο τῶν πρωταιτίων, ἡ Ἐκκλησία ἐνήργησε μέ τήν συνοδική ἀποκοπή ὅσων ἀμετανοήτως ἐπέμεναν στήν αἵρεσι.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας βιώνει μέχρι σήμερα τήν τραγικότητα τῶν σχισμάτων. Τό παλαιοημερολογητικό σχίσμα στήν Ἐλλάδα, ἄλλο σχίσμα στά Σκόπια, ἄλλο πρόσφατο στήν Σερβία κ.λπ. Στό δόγμα Ὀρθόδοξοι, συχνά μέ πόθο Χριστοῦ στήν ζωή τους, δέν τελοῦν μαζί μας τήν Θεία Εὐχαριστία, ἔχουν χωριστή ἱεραρχία ἐπισκόπων ἤ βρίσκονται ἔξω ἀπό τήν κοινωνία τῶν κανονικῶν ἐπισκόπων «δι’ αἰτίας τινάς ἐκκλησιαστικάς καί ζητήματα ἰάσιμα» (κανών α’ Μεγ. Βασιλείου). Ὁ πόνος γιά τά σχίσματα αὐτά εἶναι μεγάλος. Ἡ προσευχή μας καθημερινή. Τά λάθη ἔχουν γίνει. Πρέπει νά ἀρθοῦν μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ τά ἐμπόδια, τά ὁποῖα δημιούργησε ἡ ἀνθρώπινη ἀδυναμία, νά διορθωθοῦν τά λάθη καί νά βρεθοῦν καί αὐτοί οἱ Ὀρθόδοξοι ἀδελφοί στήν μία Εὐχαριστία τῆς Μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, στήν ἑνότητα τῆς ὁποίας ἡ σωτηρία εἶναι ἀσφαλής.
Ὁ ὑπόλοιπος χριστιανικός κόσμος βρίσκεται σήμερα ἐκτός Ἐκκλησίας, πολυδιασπασμένος καί πολυτραυματισμένος ἀπό τίς αἱρέσεις τοῦ παρελθόντος. Οἱ μεγάλες αἱρέσεις τοῦ μονοφυσιτισμοῦ, τοῦ παπισμοῦ καί τοῦ προτεσταντισμοῦ κρατοῦν, μέ διάφορες ἑτεροδιδασκαλίες, ἑκατομμύρια χριστιανούς χωρισμένους ἀπό τήν Μία Ἁγία Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Καί αὐτός εἶναι ἕνας πόνος! Προσευχόμαστε μαζί μέ ὅλη τήν Ἐκκλησία: «τούς πεπλανημένους ἐπανάγαγε καί σύναψον τῇ ἁγίᾳ σου καθολικῇ καί ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ» (Θ. Λειτουργία Μεγ. Βασιλείου).
Πηγή καί ρίζα ὅλων τῶν αἱρέσεων εἶναι ὁ θρησκευτικός οὐμανισμός (ἀνθρωποκεντρισμός). Συναντᾶ κανείς σέ αὐτές θρησκευτικότητα, ἀλλά δέν βρίσκει ταπεινή μαθητεία σέ ὅ,τι παρέδωσαν ἀπ’ ἀρχῆς οἱ θεόπται Προφῆται, Ἀπόστολοι καί Πατέρες. Δέν βρίσκει ἁγιασμό, φωτισμό τοῦ νοός καί θέωσι. Στίς αἱρέσεις διδάσκεται ὅ,τι ἐπινόησε ὁ ἐμπαθής ἀνθρώπινος νοῦς (Ἐφ. 4, 17-18) καί οἱ ἄνθρωποι ζοῦν χωρίς πυξίδα, «κλυδωνιζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνόμῳ τῆς διδασκαλίας ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης» (Ἐφ. 4, 14).
Ὁ οὐμανισμός ἔχει ὁδηγήσει τόν δυτικό χριστιανισμό σέ ἄνευ προηγουμένου ἐκκοσμίκευσι, ἡ ὁποία κατέληξε στήν θεωρία τοῦ θανάτου τοῦ Θεοῦ, στήν ἄρνησι τῆς ἱστορικότητος τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, στήν ἀμφισβήτησι τῆς ἀειπαρθενίας τῆς Θεοτόκου, στήν χειροτονία γυναικῶν σέ ἱερατικά ἀξιώματα, στήν ἱερολογία γάμου ὁμοφυλοφίλων καί στά ἄλλα ἐξωφρενικά τῶν νεωτέρων προτεσταντικῶν ὁμάδων.
Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει στόν κόσμο ὡς μία διαρκής πρόσκλησις πρός τούς αἱρετικούς ὅλων τῶν μορφῶν. Προσκαλεῖ μέ τό δόγμα καί τήν λατρεία της, τήν ἀρχιτεκτονική καί εἰκονογραφία της, μέ τό ἦθος της, μέ τό κήρυγμα καί τήν ἱεραποστολή της, μέ τήν ἁγιότητα τῶν θεουμένων της. Ἀπευθύνεται σέ ὅλους, ἐπειδή ὅλοι ἔχουν ἀνάγκη ἀπό τήν ἑνότητα μαζί της. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι «τό πλήρωμα τοῦ τά πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου» (Ἐφ. 1, 23). Στήν ἑνότητά της ἐξασφαλίζεται ἡ πληρότης τῆς πίστεως καί τῆς ἀληθείας, ἡ ἁγιότης, ἡ σωτηρία. Ἔξω ἀπό αὐτήν μένει μία θρησκευτικότης ἀτελής, ἄρρωστη, ἄγευστη τῆς θεοποιοῦ Χάριτος.
Ὁ ἐκτός Ἐκκλησίας χριστιανικός κόσμος, γιά νά ἐπανεύρῃ τήν ἑνότητά του, ἐπινόησε τήν διαχριστιανική κίνησι πού ὀνομάζεται οἰκουμενισμός καί στοχεύει στήν καταλλαγή ὅλων τῶν χριστιανῶν. Ὅμως αὐτή ἡ καταλλαγή δέν φέρνει στήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Μᾶλλον ἐπιβεβαιώνει καί συντηρεῖ τήν ἔλλειψι ἑνότητος, ἐπειδή μέ τήν ἀρχή τῆς «περιεκτικότητος» (εἴμαστε διαφορετικοί ἀλλά ἑνωμένοι) ὅλες οἱ ἰδιαιτερότητες στό δόγμα καί στό ἦθος γίνονται ἀμοιβαίως «σεβαστές» ἀπό ὅλους. Ἕνα ἀκόμη ὀλίσθημα, πού γέννησε ὁ οὐμανισμός!
Στόν πυρῆνα τοῦ οἰκουμενισμοῦ ὑπάρχει ὁ οὐμανισμός. «Ὁ οἰκουμενισμός, δηλαδή ἡ κίνησις διά τήν ἕνωσιν τῶν ‘‘ἐκκλησιῶν’’, ὅπως διεξάγεται σήμερον, φαίνεται ὅτι ἔχει οὐμανιστικόν ἀνθρωποκεντρικόν χαρακτῆρα καί ὄχι θεολογικόν καί πνευματικόν», καί «ὅλες οἱ αἱρέσεις, κατά βάθος, εἶναι μορφές τοῦ ἀνθρωποκεντρισμοῦ», ἐπισημαίνει στό βιβλίο του Ὀρθοδοξία καί Οὐμανισμός Ὀρθοδοξία καί Παπισμός (σελ. 83 καί 14) ὁ μακαριστός Γέροντας Γεώργιος Καψάνης.
Γεννημένος ἀπό τά σπλάχνα τοῦ πολυδιασπασμένου προτεσταντισμοῦ μέ προοπτική τήν παν-προτεσταντική ἑνότητα, ὁ οἰκουμενισμός ἀναπτύχθηκε στήν συνέχεια ὡς ἐκκλησιαστική πολιτική τόσο ἀπό τούς Ὀρθοδόξους ὅσο καί ἀπό τούς Ρωμαιοκαθολικούς. Ἀπό τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καθεαυτές, πιστεύουμε, μέ τήν ἐλπίδα ἀνακάμψεως τῶν ἑτεροδόξων στήν Ὀρθοδοξία.
Οἱ προτεστάντες προχωροῦν ἀβίαστα στήν ὑποτιθέμενη ἑνότητά τους στό Π.Σ.Ε. καί στίς δραστηριότητές του, ἐμμένοντας ὅμως στίς γνωστές αἱρετικές τους διδασκαλίες πού παίρνουν ὅλο καί πιό ἀντιευαγγελικές διαστάσεις. Ὁ οἰκουμενισμός δέν μπόρεσε νά ἀναχαιτίσῃ τήν κακή αὐτή ἐξέλιξι.
Ἡ Β’ Βατικανή Σύνοδος κινήθηκε γρήγορα καί ἀποφασιστικά γιά νά δημιουργήσῃ γέφυρες προσεγγίσεως μέ τούς ὀρθοδόξους καί τούς προτεστάντες μέ τό περίφημο Διάταγμα Περί οἰκουμενισμοῦ. Ὅλοι οἱ «χωρισμένοι ἀδελφοί», λέγει τό Διάταγμα, εἶναι μέλη τῆς (Ρωμαιο)Καθολικῆς Ἐκκλησίας, κρατοῦν τήν ἀποστολική Πίστι μέ διαφορετικές διατυπώσεις, τελοῦν ἔγκυρα μυστήρια, προσφέρουν σωτηρία, καί θά ὁλοκληρώσουν τήν ἑνότητα μαζί της μέ τό νά δεχθοῦν τήν κοινωνία μέ τόν Ρωμαῖο ποντίφικα. Τό παπικό Πρωτεῖο μέ σύγχρονη ἐπένδυσι ἑνός λειτουργήματος διακονίας τῆς παγχριστιανικῆς ἑνότητος βρίσκεται στήν καρδιά τοῦ διατάγματος περί οἰκουμενισμοῦ. Τά ὑπόλοιπα λατινικά δόγματα παραμένουν ὡς ἔχουν, δικαιολογημένα βάσει τῆς ἀρχῆς τῆς ἑνότητος ἐν τῇ διαφορετικότητι (unity in diversity). Πρόκειται γιά ἐπίπλαστη ἑνότητα.
Ἅγιος Μάρκος Εὐγενικός
Οἱ πολυχρόνιοι διμερεῖς καί πολυμερεῖς (Π.Σ.Ε.) θεολογικοί διάλογοι διεκπεραιώνονται μέ μινιμαλιστικά δογματικά κριτήρια (βαπτισματική θεολογία, εὐχαριστιακή ἐκκλησιολογία). Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας συμμετέχει σέ αὐτούς στοχεύοντας θεωρητικά στήν ἑνότητα ὅλων τῶν χριστιανῶν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Πίστει. Στήν πρᾶξι ὅμως γίνονται δογματικές καί κανονικές ὑπερβάσεις πού συνιστοῦν θεολογικό συγκρητισμό. Ἔτσι προσφέρεται ἔδαφος στό νά προωθῆται ὁ λαϊκός οἰκουμενισμός μέ συμπροσευχές, μέ κοινές λατρευτικές πράξεις καί λειτουργικές ἐκδηλώσεις, μέ κοινές διακηρύξεις ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν καί μέ τήν μερική μυστηριακή διακοινωνία. Τήν ἀνάγκη γιά ἀλλαγή πλεύσεως στούς διαχριστιανικούς διαλόγους θέτει ἐπί τάπητος ἡ κοινή αἴσθησις τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν, ὅτι ἑνότης μεταξύ τῶν χριστιανῶν πρέπει νά σημαίνῃ ἐπιστροφή τῶν ἑτεροδόξων στήν Ὀρθοδοξία τῆς Μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ἀκολουθώντας τό ἅρμα τοῦ οἰκουμενισμοῦ πέρασε δυστυχῶς καί στόν δικό μας ὀρθόδοξο θεολογικό χῶρο μία ἐκκοσμικευμένη διανοητική ἀκαδημαϊκή θεολογία, ἡ ὁποία καταλύει τά ὅρια τῆς Ἀληθείας [7]. Ἀποδεικνύεται ἱκανή νά συνδιαλέγεται μέ τόν ἔξω κόσμο, ἀλλά ἄμοιρη τῆς ζώσης ἐμπειρικῆς θεολογίας. Αὐτή ἡ ἀκαδημαϊκή θεολογία ἐπηρεάζει δυστυχῶς καί τήν πορεία τῶν θεολογικῶν διαλόγων, ἄν καί θά ἔπρεπε στούς διαλόγους νά ἐκφέρεται ἡ αὐθεντική ὀρθόδοξος θεολογία. Στόν θεολογικό συγκρητισμό δέν ἀναπαύεται ὁ πιστός ὀρθόδοξος λαός. Πιστεύουμε ὅτι οἱ καλοί ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας μας θά ἀγκαλιάσουν τήν ἀγωνία τοῦ λαοῦ καί θά ὑποστηρίξουν μέ τήν σοφία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στούς θεολογικούς διαλόγους τήν ἀκρίβεια τοῦ ὀρθοδόξου δόγματος καί φρονήματος. Ὁ θεολογικός συγκρητισμός ὑποσκάπτει τήν ἀκεραιότητα τοῦ ὀρθοδόξου θεολογικοῦ μας φρονήματος.
Σέ αὐτόν τόν θεολογικό περίγυρο, ὅπως διαμορφώθηκε στίς ἡμέρες μας, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας παραμένει στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς Ἀληθείας, ἐπειδή μέχρι συντελείας τοῦ αἰῶνος «πῦλαι ᾍδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» καί «ὁ Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας». Ἁγιασμένοι ἄνθρωποι μέχρι σήμερα (οἱ ἁγιοκαταταχθέντες Γέροντες Πορφύριος καί Παΐσιος καί πολλοί ἄλλοι) μαρτυροῦν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας εἶναι καί θά παραμείνῃ ἡ ἄσπιλος Νύμφη τοῦ Ἀρνίου. Τά θεολογικά ἀτοπήματα ὡρισμένων θεολόγων, δέν ἀλλοιώνουν τόν βαθύτερο χαρακτῆρα της, παρά μόνο μαρτυροῦν τήν προσωπική ἔκπτωσι τῶν ἰδίων ἀπό τήν ὁλοκληρία τῆς Ἀληθείας της.
Θέλοντας μέ τό ἄρθρο αὐτό νά τονίσουμε τήν σημασία καί τήν ἀναγκαιότητα τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας ὡς ἑνότητος δόγματος, ὡς ὁμοηθείας καί ὡς κοινῆς ἐμπειρίας τῆς ἁγιαστικῆς Χάριτος, καί ἔχοντας ὑπ’ ὄψιν ὅτι ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας διασφαλίζεται μέ ὀρθές συνοδικές ἀποφάσεις (στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία εἶναι γνωστές καί ἄστοχες συνοδικές ἀποφάσεις), τώρα πού πλησιάζει ἡ σύγκλησις τῆς Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου, ταπεινά παρακαλοῦμε καί ζητοῦμε ἀπό τούς ἁγίους Ἀρχιερεῖς μας νά ἐξασφαλίσουν στήν Σύνοδο, ὡς πιστοί οἰκονόμοι μυστηρίων Θεοῦ, πανορθόδοξες ἀποφάσεις πού θά ἐκφράζουν τήν συνείδησι τοῦ πιστοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ ὁποίου ἡ Ὀρθόδοξος Πίστις εἶναι ὁ τελικός κριτής κάθε συνόδου, ὅπως εἶπε ὁ μέγας Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής.
Ἅγιον Ὄρος, 1.1.2016
1. Ἐπιστολή 3η, Τραλλιανοῖς, 11.
2. Ἐπιστολή 5η, Φιλαδελφεῦσιν, 4.
3. Ἁγ. Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας,Ὑπόμνημα εἰς τό κατά Ἰωάννην, 3, 5.
4. Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καί Οἰκουμενισμός, Θεσ/ νίκη 1974, σελ. 21-23.
5. Περιοδ. «Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος», τ. 39/2014, σελ. 157-158.
6. «Δύο γάρ εἰσι διαιρέσεις ἀπὸ τοῦ σώματος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ· μία μὲν, ὅταν ψύξωμεν τὴν ἀγάπην, δευτέρα δὲ, ὅταν ἀνάξια τοῦ τελεῖν εἰς ἐκεῖνο τὸ σῶμα τολμήσωμεν· ἑκατέρως γὰρ χωρίζομεν ἑαυτοὺς τοῦ πληρώματος … Οὐδὲν οὕτως Ἐκκλησίαν δυνήσεται διαιρεῖν, ὡς φιλαρχία· οὐδὲν οὕτω παροξύνει τὸν Θεὸν, ὡς τὸ Ἐκκλησίαν διαιρεθῆναι» (Ἁγ. Ἰω. Χρυσοστόμου, Ὑπόμνημα εἰς τήν πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολήν, PG 62, 85).
7. Βλ. Ἀθανασίου Γιέβτιτς, ἐπισκόπου πρώην Ζαχουμίου καί Ἐρζεγοβίνης, Ἡ σεβηριανή Χριστολογία εἶναι μονοφυσιτισμός (ἑλληνική μετάφρασις ἀπό τήν Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου ἄρθρου-ἐπιστολῆς τοῦ Σεβ. Ἀθανασίου πρός τό περιοδικό «Теоloški Pogledi» [ΤΠ], στό Βελιγράδι, τεῦχ. 2/2011).
Eπίθεση στη γερμανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ Lidl εξαπέλυσε ο μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου Ιγνάτιος, με αφορμή ετικέτες προϊόντων της εταιρείας στις οποίες αφαιρέθηκαν οι σταυροί που βρίσκονταν στους θόλους εκκλησιών της Σαντορίνης.
Το άρθρο του μητροπολίτη Λάρισας έχει ως εξής:
Ἡ ἑταιρεία LIDL, μιά γερμανική ἑταιρεία πού ἔχει πολλά πολυκαταστήματα σ’ ὅλο τόν κόσμο, καί βέβαια καί στήν Ἑλλάδα καί στήν πόλι μας, ἐπεκόλλησε σέ μερικά ἀπ’ τά προϊόντα της ἐτικέττα ἀπό τήν Οἴα τῆς Σαντορίνης, γιά νά διαφημισθῇ παγκοσμίως, ἀπό τήν ὁποία ὅμως φωτογραφία ἀφαίρεσαν τόν Σταυρό ἀπ’ τίς Ἐκκλησίες, ἐπικαλούμενοι ὅτι «ἀποφεύγουν νά χρησιμοποιοῦν θρησκευτικά σύμβολα, γιατί δέν θέλουν νά ἀποκλείουν καμμιά θρησκευτική πεποίθησι» καί ὅτι «σέβονται τήν πολυπολιτισμικότητα».
Αὐτή ἡ γνωστή φωτογραφία τῆς Σαντορίνης, πού κατέχει τά πρῶτα ἀνά τήν οἰκουμένη καί εἶναι ἀναρτημένη σ’ ὅλα τά Ταξιδιωτικά Γραφεῖα τοῦ κόσμου, καί βέβαια ταξιδεύει στούς ἱστοχώρους, στήν ὁποία προβάλλεται ὅλο τό μεγαλεῖο τῆς ὑπέροχης πατρίδας μας, πού δείχνει τό αἰώνιο γαλάζιο τῶν θαλασσῶν μας, σύμβολο τῆς χώρας μας, τήν μοναδική ἀρχιτεκτονική τῶν Αἰγιοπελαγίτικων Νησιῶν μας καί προβάλλει τήν Ὀρθόδοξο Πίστι μας, δημοσιεύθηκε παραποιημένη ἀπ’ τήν μεγάλη ἑταιρεία ἐπικολλημένη σέ συσκευασίες γιαουρτιῶν, φιστικιῶν, φέτας καί μουσακᾶ, ἐν ὀνόματι τῆς ἰσοπεδώσεως τῶν πάντων. Οἱ ὄμορφοι γαλάζιοι τροῦλοι τῶν Ἐκκλησιῶν χωρίς Σταυρό!
Μιά δαιμονική καθ’ ὅλα ἔμπνευσις. Αὐτό στή φτωχή μας Ἑλλάδα πού δέν μιλάει. Πού δέν διαμαρτύρεται, πού μέ λίγα ψίχουλα τῆς ἀφαίρεσαν τή φωνή. Σκεφθῆτε νά τό ἔκαναν αὐτό στή Ῥωσία! Νά ἔβαζαν μιά φωτογραφία τῶν χρυσῶν τρούλων τοῦ Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος, χωρίς Σταυρούς, ἤ μιά ἀφίσσα ἀπ’ τόν Ἅγιο Βασίλειο τῆς Μόσχας μέ τούς πολλούς ἔγχρωμους καί περίτεχνους τρούλους! Χωρίς Σταυρούς! Θά πλήρωναν γιά ἀποζημιώσεις τά μαλλιά τῆς κεφαλῆς τους. Σ’ ἐμᾶς ὅμως τό τόλμησαν. Θέλουν καί νά μιλήσουν, θά λένε. Τόσους ἀνθρώπους ἀπασχολοῦμε. Τόσες οἰκογένειες τρῶνε ψωμί. Ἀλλά καί τόσους φιμώνουμε. Γιατί δέν θἄθελαν νά προδώσουν τήν πίστι τους. Κι ἐξ ἄλλου ἔχει δοθεῖ πονηρή ἡ λύσις. «Ζητᾶμε συγγνώμη». Καί βέβαια ζητοῦν συγγνώμη γιατί σκέφθηκαν ὅτι σ’ αὐτή τή μικρή χώρα θἆναι μικρό τό κόστος. Δέν θά μπορούσαμε νά παραποιήσουμε τζαμιά καί τεμένη μουσουλμανικῶν χωρῶν, οὔτε Καθεδρικούς εὐρωπαϊκῶν χωρῶν.
Αὐτή ὅμως ἡ πονεμένη καί τραυματισμένη πατρίδα μας, πού τήν κατήντησαν ὅπως λέει ὁ Ἐθνικός μας ποιητής νά χτυπάῃ πόρτες ἰσχυρῶν γιά λίγα ψίχουλα, «μοναχή τό δρόμο πῆρες καί ξανάλθες μοναχή, δέν εἶναι εὔκολες οἱ θύρες ἐάν ἡ χρεία τές κουρταλῆ», γυρίζει ἐδῶ πάλι ὅσο κι ἄν γυρίσῃ καί ἀναπαύεται πάνω στό Σταυρό της. Ὁ Σταυρός πού ἀφαίρεσαν εἶναι ἡ δόξα της. Σηκώνει τό Σταυρό της αὐτή ἡ Ὀρθόδοξη χώρα, ἡ ὁποία ἀπαρτίζεται ἀπό ἕνα λαό ὁ ὁποῖος πιστεύει σ’ αὐτό τό Σταυρό. Καί τό ἀποδεικνύει κάθε μέρα πόσο πιστεύει. Ὄχι μόνο ἐκκλησιάζεται καί μετέχει στά Ἱερά Μυστήρια τῆς Πίστεώς μας, ἀλλά στό μεγάλο του ποσοστό ζεῖ τήν ἀσκητική της, καί ἀγωνίζεται γιά τήν ἐν πνεύματι ζωή. Κι ὅλοι, ὅλοι μας, μικροί καί μεγάλοι, τήν Ἐκκλησία ἔχουμε γιά μητέρα καί τροφό πνευματική, πού μᾶς ζωογονεῖ καί μᾶς παίρνει ὅλη τή μελαγχολία καί τόν πόνο πού μᾶς προκαλοῦν οἱ τάχα ἰσχυροί τῆς γῆς. Ἡ ἰσχύς δέν εὑρίσκεται στή Lidl, οὔτε στίς ἄλλες παμφάγες διεθνεῖς ἑταιρεῖες, ἀλλά στόν Τίμιο καί Ζωοποιό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, στόν ὁποῖο οἱ προσευχές μας θά εἶναι πάντα: «Σταυρέ τοῦ Χριστοῦ, σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου».
Το 64 μ.Χ., περίπου τριάντα χρόνια μετά το θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού, μια μαινόμενη πυρκαγιά σάρωσε την πόλη της Ρώμης. Καθώς διαδίδονταν φήμες ότι η φωτιά είχε ξεκινήσει από τον Νέρωνα, ο αυτοκράτορας επέλεξε ως αποδιοπομπαίο τράγο μια μικρή ομάδα πιστών που αποκαλούσαν τους εαυτούς τους Χριστιανούς. Ο Νέρωνας ανακοίνωσε ότι οι Χριστιανοί είχαν ξεκινήσει την πυρκαγιά που κατέστρεψε τη Ρώμη και αποφάσισε ότι όλοι οι Χριστιανοί στην πόλη θα πρέπει να συλληφθούν και να εκτελεστούν. Σύμφωνα με τον Δρ Σόφι Λαν-Ρόκλιφ, λέκτορα στο Κολλέγιο Κινγκ του Λονδίνου, «Μερικοί κατασπαράχθηκαν από τα σκυλιά, άλλοι κάηκαν ζωντανοί σαν τις λαμπάδες». [1] Ο Χριστιανισμός υπέμεινε σποραδικές διώξεις από τις Ρωμαϊκές αρχές οι οποίες εναλλάσσονταν με αρκετές περιόδους πιο σκληρής καταπίεσης, όπως αυτή του Νέρωνα, μέχρι τον τέταρτο αιώνα. Ωστόσο, ο Χριστιανικός πληθυσμός κατά τη διάρκεια αυτών των ετών αυξήθηκε δραματικά. Ο κοινωνιολόγος Ρόντεϋ Σταρκ εκτιμά ότι το έτος 40 μ.Χ., δεν υπήρχαν περισσότεροι από χίλιοι Χριστιανοί ομολογητές στον κόσμο. Μέχρι το 180 μ.Χ., η χίλιοι είχαν αυξηθεί στους εκατό χιλιάδες και από το τριακοσιοστό έτος στα 6 εκατομμύρια. [2] Οι διωγμοί των Χριστιανών δεν τέλειωσαν τον τέταρτο αιώνα· παρόλο που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και άλλα κράτη μεταγενέστερα ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό ως την επίσημη θρησκεία τους. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις ο Χριστιανισμός συγκρούστηκε με την κρατική εξουσία. Η Γαλλική Επανάσταση του 1789 πυροδότησε μια περίοδο αποχριστιανισμού στη Γαλλία, η οποία περιελάμβανε την απαγόρευση των θρησκευτικών εορτών, την καταστροφή των σταυρών και των καμπανών, την κατάσχεση των εκτάσεων της Εκκλησίας και τη σύλληψη, φυλάκιση και εκτέλεση των ιερέων. Στην ανοιξιάτικη έκδοση της εφημερίδας The Dartmouth Apologia (2010), ο Μπρένταν Γουντς διευκρινίζει στο άρθρο του «Χριστιανισμός και Πολιτισμός, Μαθήματα από την Κίνα», ότι ο Χριστιανισμός συνεχίζει να διώκεται και σήμερα. Ακόμα και εν μέσω αυτών των παραδειγμάτων, η προσπάθεια της Σοβιετικής Ένωσης να εξαλείψει τον Χριστιανισμό μέσω διωγμών ξεχωρίζει ως η πιο αδίστακτη. Ωστόσο, όπως ακριβώς και στην εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Νέρωνα, ο Χριστιανισμός στη Σοβιετική Ένωση ούτε εξαφανίστηκε, ούτε αποδυναμωθηκε σημαντικά μετά από δεκαετίες διώξεων. Ο χαρακτήρας, η πιστή κοινότητα και η ειλικρινή πίστη των Ρώσσων Χριστιανών τους επέτρεψαν να διατηρήσουν την πίστη τους και μάλιστα να αποκτήσουν περισσότερους πιστούς παρ’ όλες τις προσπάθειες του Σοβιετικού κράτους να τους εξαλείψει.
Η στάση των Σοβιετικών απέναντι στη θρησκεία και ειδικά απέναντι στον Χριστιανισμό ήταν αδιάκοπα εχθρική. Ο Καρλ Μαρξ, ιδρυτής του κομμουνισμού, είδε τη θρησκεία ως το «όπιο των λαών», πιστεύοντας ότι η θρησκεία χρησιμοποιείται από την άρχουσα τάξη για να υπόσχεται στις κατώτερες τάξεις μια καλή ζωή μετά το θάνατο. Ο Μαρξ σκέφτηκε ότι τέτοιες υποσχέσεις εφευρέθηκαν για να αποτρέπουν τις κατώτερες τάξεις από το να επιδίωκουν την εγκατάσταση μιας καλλίτερης ζωής πάνω στη γη μέσω της επανάστασης. Η άποψη αυτή υιοθετήθηκε ολόψυχα από τους Ρώσσους μπολσεβίκους που πήραν την εξουσία στην Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917· ορκίστηκαν με πάθος να «καταστρέψουν όλες τις εκκλησίες και τις φυλακές» [3] Τουλάχιστον όσον αφορά τις εκκλησίες, η στάση αυτή συνεχίστηκε μέχρι την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. [4] Ο Ιωσήφ Στάλιν δήλωσε κατηγορηματικά στη δεκαετία του 1930 ότι, «Ο Θεός πρέπει να είναι έξω από τη Ρωσσία σε πέντε χρόνια.» [5] Ακόμα και αργότερα, το 1984, ο Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης Κονσταντίν Τσερνιένκο, ορκίστηκε να «προστατεύσει την ιδεολογική καθαρότητα των νέων από το ολέθριο μόλυσμα της θρησκείας». [6]
Οι λόγοι για τον ακατάπαυστο πόλεμο των Σοβιετικών ηγετών εναντίον της θρησκείας ήταν τόσο ιδεολογικοί όσο και συμβολικοί. Ξεκινώντας με τον Μαρξ, το κομμουνιστικό κίνημα είχε απορρίψει τις θρησκευτικές ιδεολογίες ως εχθρικές απέναντι στις δικές του. Αν οι Ρώσσοι κομμουνιστές ήθελαν να εγκαταστήσουν επιτυχώς μία τέλεια κοινωνία πάνω στη γη, θα έπρεπε να εξαλείψουν τη θρησκεία που πίστευε ότι αυτό είναι αδύνατο. Ο Χριστιανισμός διδάσκει ότι μόνο ο Θεός είναι απαλλαγμένος από τις ατέλειες και ότι η λύτρωση και η τελειότητα αυτού του κόσμου πραγματώνεται μόνο με την Ανάσταση. Το Xριστιανικό δόγμα του προπατορικού αμαρτήματος παρέμεινε σε πλήρη αντίθεση με την άποψη που υπερασπίζονταν οι Σοβιετικοί ηγέτες, ότι με την κατάλληλη κατεύθυνση η ανθρωπότητα θα μπορούσε να διορθωθεί. Επιπλέον, οι Χριστιανοί πίστευαν ότι ο νόμος του Θεού ήταν ανώτερος από τις απαιτήσεις του σοσιαλιστικού σκοπού· ήταν αντίθετοι με τη Σοβιετική ιδεολογία που δόξαζε το κοινό καλό πάνω από το ατομικό καλό και με οποιοδήποτε κόστος. O Μητροπολίτης Σέργκι, ο οποίος είχε φυλακιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίεας του 1920, δήλωσε, «Όχι μόνο η υπόσχεση μιας συμφιλίωσης σε κάτι που δεν μπορεί να συμφιλιωθεί και η προσποίηση προσαρμογής της πίστης μας στον κομμουνισμό είναι ανέφικτες, αλλά θα παραμείνουμε από θρησκευτικής άποψης αυτό που είμαστε, δηλαδή, μέλη της παραδοσιακής εκκλησίας.» [7] Αυτή η παραδοσιακή Εκκλησία ήταν επίσης συμβολικά προσβλητική για το Κομμουνιστικό Κόμμα επειδή αντιπροσώπευε τον παλιό, ιεραρχικό κόσμο των τσάρων.
Για να εξαλείψουν αυτό το συμβιβαστικό στοιχείο στην κοινωνία, οι Σοβιετικοί οργάνωσαν επιθέσεις που διείσδυσαν σε κάθε επίπεδο της θρησκευτικής ζωής. Ακόμη και όταν οι μπολσεβίκοι εδραίωναν την εξουσία τους, οι εκκλησίες έκλειναν, οι ιερείς γελοιοποιούνταν και οι πιστοί συλλαμβάνονταν. Οι Σοβιετικοί χρησιμοποιούσαν το νόμο, τον εκφοβισμό και την προπαγάνδα, για να καταστείλουν τις Ορθόδοξες πεποιθήσεις και πρακτικές. Το πρώτο νομικό πλήγμα για το καθιερωμένο σώμα της θρησκείας ήταν ένας νόμος που ψηφίσθηκε το 1918 ο οποίος μεταξύ άλλων κατάργησε τη νομική οντότητα των εκκλησιών και απαγόρευσε την πραγματοποίηση χρηματικών συναλλαγών και την κατοχή ακινήτων. Ο νόμος για τους Θρησκευτικούς Οργανισμούς ακολούθησε το 1929 και έβαλε περισσότερους περιορισμούς στους Χριστιανούς. Ο νόμος απαγόρευε το κήρυγμα του Ευαγγελίου, την εκτύπωση θρησκευτικών εντύπων, τις δωρεές για θρησκευτικούς σκοπούς και τη συμμετοχή των παιδιών σε θρησκευτικές συναντήσεις. Οι θρησκευτικές οργανώσεις δεν μπορούσαν να χρηματοδοτούν ή να φιλοξενούν εκδηλώσεις της κοινότητας [8] και οι άνθρωποι είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν θρησκευτικές συναντήσεις μόνο μέσα σε μια ορισμένη απόσταση από τα σπίτια τους. Οι Χριστιανοί αντιμετώπιζαν τακτική «παρενόχληση, έρευνες, ανακρίσεις, ταπείνωση, απόλυση από την εργασία τους, αποβολή από τα πανεπιστήμια, καθώς και παρεμβάσεις την ώρα της λατρείας» [9] και η αθεϊστική εκπαίδευση ήταν υποχρεωτική για όλους τους νέους.
Οι επικεφαλείς των όπλων της Σοβιετικής προπαγανδιστικής μηχανής ήταν τα σχολεία, οι συνεδριάσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος που επέβαλλαν πολιτική κατήχηση και ο Τύπος. Οι εφημερίδες συχνά αναφέρονταν σε κληρικούς που είχαν ανακαλέσει, συνήθως κάτω από συνθήκες απειλής, και γελοιοποιούσαν τους θρησκευόμενους ανθρώπους ως ηλίθιους ή αξιολύπητους. Για παράδειγμα, μια εφημερίδα που ονόμασε ένα κορίτσι, Gunta Kieksts, Χριστιανή, και τύπωσε τη διεύθυνσή της κάτω από ένα σκίτσο που δείχνει ότι πέφτει στα γόνατα αρπάζοντας τα ράσα ενός ιερέα. [10] Οι πιστοί συχνά δυσφημίζονταν και κατηγορούνταν για μαύρη αγορά, παραπλάνηση ανηλίκων, ομοφυλοφιλική δραστηριότητα και άλλα εγκλήματα του Σοβιετικού κώδικα. Τα παιδιά ήταν οι πιο εύκολοι στόχοι της προπαγάνδας, δεδομένου ότι έπρεπε να παραστούν σε κρατικά σχολεία όπου οι δάσκαλοι απολύονταν εφόσον είχε διαπιστωθεί ότι είναι θρησκευόμενοι. Τα σχολεία είχαν εξόδους τα πρωϊνά της Κυριακής [11] και τα παιδιά που παραδέχονταν ότι είχαν πάει στην εκκλησία έπαιρναν χαμηλότερους βαθμούς. [12] Λόγω του αντι – θρησκευτικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης, οι μαθητές συχνά χλεύαζαν την πίστη τους συνομηλίκων τους. Όλα τα παιδιά διδάσκονταν να έχουν μεγαλύτερη πίστη στο κράτος απ’ ότι στις οικογένειές τους και ενθαρρύνονταν να καταγγέλλουν τους γονείς τους για αντι-Σοβιετικές δραστηριότητες όπως αν πήγαιναν στην εκκλησία.
Η τιμωρία του να είσαι Χριστιανός στη Σοβιετική Ένωση ήταν εξίσου σοβαρή με την τιμωρία του φόνου. Υπήρχαν δύο ομάδες νόμων βάσει των οποίων εκδιώκονταν οι πιστοί. Η πρώτη αφορούσε τη θρησκευτική δραστηριότητα ειδικότερα, όπως την αθέτηση των αντι-θρησκευτικών νόμων. Η δεύτερη ήταν για πολιτικά ή ατομικά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων των εγκλημάτων του «παρασιτισμού», του «χουλιγκανισμού», της «προσβολής του Σοβιετικού συστήματος» και της «αντι-Σοβιετικής προπαγάνδας.» [13] Οι Χριστιανοί έπρεπε να υπομείνουν συχνές έρευνες και πρόστιμα, παρενόχληση που έπαιρνε σοβαρές διαστάσεις με την επανάληψη και λόγω των χαμηλών εισοδημάτων εκείνων που παρενοχλούνταν. Συχνά απολύονταν από τη δουλειά τους, υποβιβάζονταν σε ταπεινωτικές θέσεις και εξορίζονταν ή εξαφανίζονταν κυρίως στη βορειοανατολική Ρωσσία. Όσοι συλλαμβάνονταν μπορούσαν να μείνουν υπό κράτηση μέχρι και για ένα έτος καθώς το Κράτος «συγκέντρωνε αποδεικτικά στοιχεία.» Περίμεναν σε υπερπλήρη κελιά μολυσμένα με αρουραίους, ψείρες, κοριούς και μερικές φορές μέσα σε βρώμικο νερό που έφτανε μέχρι τους αστραγάλους τους. Πολλοί Χριστιανοί υπέστησαν ανακρίσεις και βασανιστήρια από την Κα-Γκε-Μπε, απειλές ευνουχισμού, την ηλεκτρική καρέκλα, φυλάκιση, εγκλεισμό σε ψυχιατρικό νοσοκομείο και πρόκληση βλάβης μελών των οικογενειών τους. [14]
O Χριστιανισμός στη Σοβιετική Ένωση αναγκάστηκε να αντέξει υπό τις εχθρικές και συχνά θανατηφόρες συνθήκες των γκούλαγκ, ένα Ρωσσικό ακρωνύμιο για το Αρχηγείο Διοίκησης Σωφρονιστικών Στρατοπέδων Εργασίας και Αποικιών. Τα βάσανα δεν ήταν όμως κάτι καινούριο για τους Ρώσσους Χριστιανούς. Ο Χριστός είπε «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του και ας με ακολουθεί. Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει κι όποιος χάσει τη ζωή του για χάρη μου θα τη βρει» [15] και ξανά , «Θα σας μισήσουν για το όνομά μου. Αλλά αυτός που υπομένει μέχρι το τέλος θα σωθεί.» [16] Οι υποσχέσεις στήριξης στα βάσανα που βρίσκονται στην Αγία Γραφή κράτησαν πολλούς στην Εκκλησία μέσα από δύσκολες δοκιμασίες και δεκαετίες διώξεων. Στη φυλακή, οι ανακριτές συχνά προσπάθησαν να πείσουν τους Χριστιανούς κρατούμενους να αποκηρύξουν την πίστη τους ή να προδώσουν ο ένας τον άλλο. Ο Σολζενίτσιν αφηγείται την ιστορία μίας ηλικιωμένης γυναίκας στη φυλακή Μπουτύρκι την οποία ανέκριναν κάθε νύχτα για να αποκαλύψει τη θέση ενός ιερέα. Είπε στους βασανιστές της: «Δεν υπάρχει τίποτα που μπορείτε να καταφέρετε μαζί μου ακόμα κι αν με κόψετε σε κομμάτια. Στην τελική, φοβάστε τα αφεντικά σας, φοβάστε ο ένας τον άλλον, φοβάστε ακόμα και να με σκοτώσετε … αλλά εγώ δεν φοβάμαι τίποτα. Θα ήμουν ευτυχής να κριθώ από τον Θεό ακριβώς αυτό το λεπτό.» [17] Ο Σολζενίτσιν δεν λέει στους αναγνώστες του τι συνέβη σε αυτή την ηλικιωμένη γυναίκα αλλά σαν κι αυτήν, πολλοί Χριστιανοί βρήκαν το θάρρος να αντισταθούν στην ανάκριση και αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν την πίστη τους ή να προδώσουν τους αδελφούς τους Χριστιανούς.
Ο ίδιος ο Σολζενίτσιν, κρατούμενος στα γκούλαγκ, παρατήρησε ότι:
«Κανένα στρατόπεδο δεν μπορεί να φθείρει εκείνους που έχουν ένα σταθερό πυρήνα, που δεν δέχονται αυτήν την αξιοθρήνητη ιδεολογία που υποστηρίζει ότι «τα ανθρώπινα όντα δημιουργήθηκαν για την ευτυχία», μια ιδεολογία η οποία καταρρέει με το πρώτο χτύπημα … H Τατιάνα Φαλίκ γράφει: «Η παρατήρηση των ανθρώπων με έπεισε ότι κανένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να γίνει αχρείος στο στρατόπεδο αν δεν ήταν έτσι από πριν«.» [18]
Οι Χριστιανοί, είπε ο Σολζενίτσιν, «γνώριζαν πολύ καλά τον λόγο για τον οποίο είχαν φυλακιστεί γιαυτό και ήταν ακλόνητοι στις πεποιθήσεις τους! Αυτοί ίσως να ήταν οι μόνοι στους οποίους η φιλοσοφία του στρατοπέδου δεν έπιασε». [19] Είναι αδύνατο να υποτιμήσουμε τη σημασία ενός κρατουμένου που κατανοεί και αποδέχεται το λόγο της ίδιας της φυλάκισής του. Ο άνθρωπος που βλέπει τη φυλάκισή του ως μια δοκιμή της πίστης του ή ως μία ευκαιρία για να υπηρετήσει, έχει μια πολύ ισχυρότερη άμυνα κατά της απανθρωποίησης και της ραδιουργικής σκληρότητας που συνόδευαν συνήθως τα δέκα, δεκαπέντε ή είκοσι πέντε χρόνια πίσω από τα συρματοπλέγματα. Ο ιερέας Ταβριόν Μπατόσκυ, ο οποίος πέρασε από διάφορες φυλακές και στρατόπεδα για περίπου τριάντα χρόνια αναφώνησε: «Αν ήξερες μονάχα πόσο ευγνώμων είμαι στο Θεό για την υπέροχη ζωή μου!» [20] Ο Σολζενίτσιν περιγράφει την αυτοπεποίθηση των Χριστιανών: μια «πομπή μέσα από το Αρχιπελάγος – ένα είδος βωβής θρησκευτικής πομπής με αόρατα κεριά … μια ακλόνητη σταθερότητα ανήκουστη στον εικοστό αιώνα!» [21] Τα γκούλαγκ δεν μπόρεσαν να αγγίξουν αυτούς τους ανθρώπους που στηρίζονταν στην πίστη ότι ο Θεός τους αγαπούσε. Πράγματι, φαίνεται σα να έπραξαν στο ακέραιο τα λόγια του Ιησού που είχε πει ότι ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με ψωμί, γιατί η άρνηση να εξαπατήσουν τους συγκρατούμενούς τους, η άρνηση να συνεργαστούν με τους φρουρούς ή να αποκτήσουν μέσω εκφοβισμών το απαραίτητο μπολ με το πλιγούρι βρώμης, σήμαινε ότι δεν θα ελάμβαναν αρκετό ψωμί για να ζήσουν. Η πίστη τους τους υπέβαλε και σε άλλους κινδύνους· οι μοναχές συχνά κρατούνταν μαζί με πόρνες και κλέφτες και έπεφταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης από τους φύλακες και τους κρατούμενους επίσης. Οι ανώτεροι υπάλληλοι των στρατοπέδων επικέντρωναν την προσοχή τους στο να παρενοχλούν τους θρησκευόμενους φυλακισμένους με μεγαλύτερη συχνότητα και σκληρότητα μέσα από διάφορες τιμωρίες, βασανιστήρια και σεξουαλικές επιθέσεις που είχαν σκοπό να τους κάμψουν. [22] Παρ’ όλα αυτά, οι πιστοί αυτοί δεν έγιναν απάνθρωποι επειδή έβλεπαν την ανθρώπινη αξία τους στον Χριστό και όχι στη σαδιστική μεταχείριση των φυλάκων· κοίταζαν τον κόσμο από την οπτική γωνία του Χριστού και βρήκαν τη δύναμή τους στην συγχώρεση. Όταν του ζητήθηκε να πει πώς κατάφερε και επέζησε βασανιστήρια μηνών χωρίς να γίνει πικραμένος, ο ιερέας Ρομάν Μπράγκα απάντησε: «ο Θεός να τους ευλογεί [τους βασανιστές], αν κάποιοι από αυτούς είναι ακόμα ζωντανοί. Τους συγχώρεσα εκείνη τη στιγμή … Ο Ιησούς στο Σταυρό τους συγχώρεσε … δεν ξέρουν τι κάνουν … Τους συγχωρούμε γιατί θέλουμε να έρθουν στο Θεό και να γίνουν οι άνθρωποι.» [23] Ιερείς, μοναχοί και άλλοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί άπλωσαν το χέρι τους στους εγκληματίες με πολλούς τρόπους, μερικές φορές ακόμη και κατ’ εντολή των υπαλλήλων του στρατοπέδου. Επειδή η δουλειά των φρουρών γινόταν ευκολότερη, τη δεκαετία του 1930 επιτρεπόταν στους ιερείς και στους μοναχούς να «επανεκπαιδεύσουν» εκείνους τους κρατουμένους, με τη χρήση της λογοτεχνίας για συζήτηση περί ηθικής. [24] Εξάλλου, ο κλήρος των Χριστιανών δεν περιοριζότανε μόνο σε αυτές τις δραστηριότητες. Οι ιερείς φρόντιζαν συχνά αρρώστους, μερικές φορές εγκληματίες και τους επανέφεραν πίσω σε υγιή κατάσταση. Ο Ιβάν Αλεξάντροβιτς Σαζίκοβ, ένας εγκληματίας που τον φρόντιζε ο ιερέας Άρσενυ του είπε: «Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους γενικώς. Στους ιερείς πιστεύω ακόμα λιγότερο. Αλλά εσένα Πιότρ Αντρέγιεβιτς σε εμπιστεύομαι. Ξέρω ότι δεν θα μου γυρίσεις την πλάτη. Ζείτε στο Θεό σας, κάνετε καλό όχι για δικό σας όφελος, αλλά για το καλό των άλλων.» [25] Ο Σαζίκοβ τελικά έγινε Χριστιανός όταν έγινε αυτόπτης μάρτυρας μιας επιτυχούς προσπάθειας αυτού του ιερέα να σταματήσει μια βίαιη μάχη μεταξύ εγκληματιών. [26] Αυτή η καλοσύνη, το θάρρος και η δύναμη – που ξεχώρισαν τόσο έντονα στα στρατόπεδα εργασίας – κέρδισαν την προσοχή και το σεβασμό πολλών ποινικών κρατουμένων που δεν είχαν δει ποτέ τέτοια συμπεριφορά όσο ήταν ελεύθεροι. Οι διανοούμενοι αντιφρονούντες που φυλακίστηκαν μαζί με τους Χριστιανούς, άρχισαν επίσης να συμμετέχουν σε θρησκευτικούς διαλόγους μαζί τους και έμεναν συχνά εντυπωσιασμένοι από την εκπαίδευση και τη νοημοσύνη των ιερέων. Ο Αλεξάντερ γράφει: «Φαινόταν σε πολλούς ότι οι έννοιες του Θεού, της επιστήμης και της διανόησης, γίνονταν όλο και πιο στενά συνδεδεμένες.» [27] Πολλοί κρατούμενοι παρατήρησαν ότι οι Χριστιανοί σύντροφοί τους είχαν δύναμη στην πίστη τους, και λαχταρούσαν να συμμετέχουν και οι ίδιοι σε αυτήν την ελπίδα και την ικανοποίηση.
Αντί της μαζικής εξόδου μακριά από την Εκκλησία που ανέμενε το Σοβιετικό κράτος μετά από τις συσσωρευμένες διώξεις στις πλάτες των Χριστιανών, οι άνδρες και οι γυναίκες συνέχισαν να συρρέουν κατά ομάδες για να αφιερώσουν τη ζωή τους στο Θεό. Το 1923 έγινε μια μυστική απογραφή από τους μπολσεβίκους η οποία ανέφερε ότι 3.126.541 άνθρωποι συμμετείχαν σε θρησκευτικές οργανώσεις εν συγκρίσει με τους 1.737.053 το 1910. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι αριθμοί αυτοί αντιπροσωπεύουν μόνο τους πιστούς οι οποίοι δεν φοβήθηκαν να αποκαλύψουν τις θρησκευτικές τους δραστηριότητες σε μια απογραφή από ένα άθεο καθεστώς. [28] Καθώς ο πληθυσμός μεγάλωνε ηλικιακά και απαγορευόταν στα παιδιά να παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία στην εκκλησία ενώ ταυτόχρονα εκπαιδεύονταν στα άθεα σχολεία του συστήματος, τούτοι οι αριθμοί δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο από την πλευρά της πολιτισμικής προσήλωσης στον Χριστιανισμό. Ο ιστορικός Ντμίτρι Ποσπιελόβσκυ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι από τη δεκαετία του 1980, το ποσοστό των πιστών είχε ή πολύ οριακά μειωθεί ή ήταν στην πραγματικότητα πολύ υψηλότερο από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια των ετών 1915-1917, όταν ο τσάρος ήταν ακόμα στην εξουσία. [29] Η εκκλησία στη Ρωσσία δεν επέζησε ως κατάλοιπο αλλά ως μια ισχυρή κοινότητα πιστών.
Η επέκταση του Χριστιανισμού στη Σοβιετική Ένωση αποδεικνύεται από προσωπικές μαρτυρίες, από ιστορικούς και από τη διατήρηση του Χριστιανικού πληθυσμού στη Ρωσσία μετά από εβδομήντα χρόνια σκληρών διώξεων. Ο Χριστιανισμός άντεξε τις δοκιμασίες αυτών των ετών όπως έχει αντέξει βάσανα και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, επειδή οι πιστοί στη Σοβιετική Ένωση γνώριζαν ότι τα δεινά που τους προκλήθηκαν λόγω της πίστης τους δεν ήταν τίποτα περισσότερο από όσα είχε προβλέψει και υποστεί ο ίδιος ο Ιησούς. Στις φυλακές και στα στρατόπεδα όσοι κρατούμενοι δεν πίστευαν παρατήρησαν την αδάμαστη πίστη που είχαν οι Χριστιανοί και πολλοί από αυτούς άρχισαν να αναζητούν το Θεό. Όπως έχει συμβεί τις τελευταίες δύο χιλιετίες, ο Χριστιανισμός άντεξε τις κρατικές διώξεις και αναδύθηκε πάλι στη Ρωσσία μετά από δεκαετίες δημόσιας καταπίεσης· ο αριθμός των Χριστιανών είναι ακόμα μικρός αλλά αυξάνεται.
Μετάφραση Φαίη.
Πηγή: the Augustine Collective
ΕΙΚΟΝΕΣ: mtholyoke.edu – «beyond torture» The Pitesti Experience
Παραπομπές/Βοηθήματα
1 Sophie Lunn-Rockliffe, “Christianity and the Roman Empire,” BBC, 6 June 2010 .
2 Rodney Stark, The Rise of Christianity: A Sociologist Reconsiders History (Princeton: Princeton University Press, 1996) 6-9.
3 Gerald Buss, The Bear’s Hug: Christian Belief and the Soviet State, 1917-1986 (Grand Rapids: Eerdmans, 1987) 137.
4 During the Second World War, the government declared an armistice with the church in order to unify and strengthen the country as much as possible while fighting against the Nazis. The state also sponsored initiatives to infiltrate and control the Orthodox Church that met with some success.
5 Karl Tobien, Dancing under the Red Star (Colorado Springs: WaterBrook, 2006) 7.
6 Philip Walters, “The Russian Orthodox Church and the Soviet State,” The Annals of the American Academy of Political and Social Science 483 (1986): 143.
7 William C. Fletcher, A Study in Survival: The Church in Russia 1917-1943 (New York: Macmillan, 1965) 25.
8 Howard L. Parsons, Christianity Today in the USSR (New York: International, 1987) 161.
9 Ibid. 162.
10 Alexander Veinbergs, “Lutherism and Other Denominations,” Aspects of Religion in the Soviet Union 1917-1967, ed. Richard H Marshall, Jr, Thomas E Bird, and Andrew Q Blaine (Chicago: University of Chicago Press, 1971) 410.
11 Ibid.
12 Buss 104.
13 Ibid. 144. Religious activity charges are found under Articles 142 and 227 of the Russian Socialist Federal Soviet Republic (RSRSR) Criminal Code. The civil and political charges are found under Articles 70, 190:1, 206, and 209 of the RSRSR Criminal Code. “Parasitism” effectively meant unemployment, as it is expressed in Article 209. “Hooliganism,” found in Article 206, was applied to resistance to searches. The more serious charges of “slandering the Soviet system” and “anti-Soviet propaganda” carried prison terms, not fines.
14 Buss 112.
15 Matthew 13:12-13.
16 Mark 13:12-13.
17 Aleksandr I Solzhenitsyn. The Gulag Archipelago 1918-1956: An Experiment in Literary Investigation, vol. 1, trans. Thomas P. Whitney, (New York: Harper & Row, 1974) 131.
18 Aleksandr I. Solzhenitsyn, The Gulag Archipelago 1918-1956: An Experiment in Literary Investigation, vol. 2, trans. Thomas P. Whitney (New York: Harper & Row, 1975), 626.
19 Ibid. 310.
20 Jennifer Jean Wynot, Keeping the Faith: Russian Orthodox Monasticism in the Soviet Union, 1917-1939 (College Station: Texas A&M University Press, 2004) 138.
21 Solzhenitsyn, vol. 2, 623.
22 Wynot 136.
23 Beyond Torture: The Gulag of Pitesti, Romania, DVD (Worchester, Pennsylvania: Vision Video,
2007).
24 Wynot 138.
25 Alexander and Vera Bouteneff, Father Arseny, 1893-1973: Priest, Prisoner, Spiritual Father, trans. Vera Bouteneff (Crestwood: St Vladimir’s Seminary, 1998) 21.
26 Ibid. 23.
27 Ibid. 20.
28 Wynot 95.
29 Dimitry V. Pospielovsky, Soviet Studies on the Church and the Believer’s Response to Atheism, vol. 3 (New York: St. Martin’s, 1988) 223.
________
Τα Εργαστήρια Δημιουργίας της Προσωπικότητας του Κομμουνιστή – Το Γκούλαγκ στο Πιτέστι της Ρουμανίας.
(ακολουθούν αποσπάσματα του βίντεο)
«Όταν έλεγες πιστεύω ακόμα στο Θεό, μέσα σε 5 λεπτά ήσουν γεμάτος αίματα.»
«Το 1949, χιλιάδες Ρουμάνοι διανοούμενοι, καθηγητές και Χριστιανοί στοχοποιήθηκαν συστηματικά για να τους επιβληθεί πλύση εγκεφάλου. Φυλακίστηκαν στο Πιτέστι της Ρουμανίας, ένα μέρος το οποίο περιγράφεται από έναν συγγραφέα ως «το μέρος που ελέγχονταν από απάνθρωπους«. Η βαρβαρότητα στο Πιτέστι ονομαζόταν «επανεκπαίδευση – re-education» διότι αυτός ήταν ο σκοπός των σταλινικών, να «επανεκπαιδεύσουν» τα θύματά τους. Μακριά από την ελεύθερη σκέψη, την οικογένεια, μακριά από το Θεό και προς τον κομμουνισμό. Ήταν ένα πείραμα που στόχευε πέρα από τα βασανιστήρια. Ο γιατρός Νίκου Γιουνίτσα, ο ιερέας Ζόρζε Κάλτσιου και ο ιερέας Ρομάν Μπράγκα είναι τρεις επιβιώσαντες του γκούλαγκ στο Πιτέστι.»
«Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σοβιετκή Ένωση χρησιμοποίησε πολλές μεθόδους καταπίεσης και βασανισμών. Η «επανεκπαίδευση» στο Πιτέστι ήταν μια από τις πιο άγριες. Στο βιβλίο του «Οι Απάνθρωποι» (The Anti-humans), ο συγγραφέας Ταβριόν Μπατόσκυ εξηγεί: Ειδικό βάρος δινόταν στην καταστροφή της αγάπης για την οικογένεια με σκοπό να απομονωθεί εντελώς το θύμα μέσα στη δική του μιζέρια. Κομμένος από την ιστορία του, την πίστη του και την οικογένειά του, το τελικό βήμα στην επανεκπαίδευσή του ήταν η καταστροφή της προσωπικότητάς του. Αυτό ήταν το πιο οδυνηρό βήμα όλων και ονομαζόταν «η αφαίρεση του προσωπείου – unmasking«.»
«Το πείραμα αυτό κράτησε μόνο τρία χρόνια – από το 1949 έως το 1952. Σταμάτησε λόγω της κτηνωδίας του και λόγω των διαμαρτυριών διεθνώς όταν μαθεύτηκε. Υπήρχαν νέοι άνθρωποι φυλακισμένοι στο Πιτέστι, μορφωμένοι, διαφορετικών θρησκειών και επαγγελμάτων και το πείραμα αποσκοπούσε να τους φέρει όλους στο ίδιο επίπεδο, ευθυγραμμίζοντάς τους στο δόγμα του κομμουνισμού αφού πρώτα θα ξερίζωνε όλες τις δικές τους αξίες. Το πείραμα ξεκίνησε από το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι ήταν ικανοί για υψηλότερη μόρφωση, δηλαδή είχαν την προδιάθεση για μελέτη και συγκρότηση. Και αφού είχαν μάθει να πιστεύουν σε κάποια πράγματα, θα μπορούσαν να τα ξεμάθουν και να πιστέψουν σε κάτι άλλο. Αυτή ήταν η βασική ιδέα και οι βασανισμοί ήταν μια μέθοδος.» [Δρ Καμίλια Ντορού.]
«Οι φυλακισμένοι στο Πιτέστι υπέμεναν άγρυπνες νύχτες, ξυλοδαρμούς, πείνα, ψυχολογικά βασανιστήρια και ασεβείς πράξεις που έρχονταν σε αντίθεση με την Ορθόδοξη πίστη τους.»
«Επειδή πολλοί από τους φυλακισμένους ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί, τους ανάγκαζαν να αναπαραστήσουν τη Θεία Λειτουργία. Τα λόγια της Θείας Λειτουργίας αντικαταστάθηκαν από βλασφημίες και η Θεία Κοινωνία από ανθρώπινα κόπρανα. Αλλά ίσως το χειρότερο βασανιστήριο όλων στο Πιτέστι ήταν η προδοσία των φίλων. Μετά από βάναυση τιμωρία μηνών υπόσχονταν στους Ρουμάνους φυλακισμένους ότι θα τους ελευθερώσουν αν βοηθήσουν στην «επανεκπαίδευση» των νέων φυλακισμένων. Ρουμάνοι τώρα βασάνιζαν Ρουμάνους.»
Γιατρός Νίκου Γιουνίτσα.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία, το Πιτέστι ήταν η χειρότερη φυλακή. Έζησα μέσα στον τρόμο για έξι μήνες στο κελί νούμερο ένα του υπογείου. Ήμουν εκεί για ένα χρόνο αλλά οι έξι μήνες ήταν τρομακτικοί γιατί εκτός από τους ξυλοδαρμούς υπήρχε και κάτι άλλο. Έπρεπε να μπουσουλάμε στα τέσσερα γύρω από τα ξύλινα κρεβάτια. Για πόσο; Για μία, δύο, τρεις, τέσσερις ώρες μέχρι να πέσουμε και όταν αυτό συνέβαινε, οι βασανιστές μας και οι άλλοι φυλακισμένοι στεκόντουσαν από πάνω μας με ρόπαλα και μας χτυπούσαν ή μας κλωτσούσαν με τα πόδια τους για να συνεχίσουμε. Και αυτό ήταν εύκολο· υπήρχε και κάτι άλλο. Υπήρχε και το ονομαζόμενο «διπλό περπάτημα στα τέσσερα», το έλεγαν και το «περπάτημα με το φορτίο» όπου έπρεπε να περπατήσουμε στα τέσσερα ενώ έχουμε φορτωθεί στην πλάτη μας έναν άλλον φυλακισμένο για μία, δύο, τρεις, τέσσερις ώρες. Ή το άλλο. Μία τρομακτική άσκηση αντοχής ύπνου που κάποιος παρακολουθούσε. Έπρεπε να κοιμηθούμε σε μια συγκεκριμένη στάση. Αλλά όταν κοιμάσαι αλλάζεις θέση γιατί οι μύες πιάνονται.. και κατά τη διάρκεια του ύπνου ο άνθρωπος κάθε 5 έως 20 λεπτά αλλάζει τη θέση του σώματος αλλά σε εμάς αυτό δεν επιτρεπόταν αλλιώς μας χτυπούσαν στο πίσω μέρος των ποδιών μας. Και ο τρόπος που το έκαναν αυτό ήταν βάναυσος. Μας ξάπλωναν πάνω στο ξύλινο κρεβάτι και μας χτυπούσαν όλοι στη σειρά μέχρι να σπάσουν τα ρόπαλά τους. Ή το άλλο, όπου ο ένας έπεφτε πάνω στον άλλον. Εγώ είχα κάνει 1000 ‘πεσίματα’. Ήμασταν τρεις, εγώ ήμουν ο πιο κοντός και υπήρχε ο δεύτερος και ο τρίτος δίπλα μου. Και έπρεπε να πέσουμε κάτω [από την όρθια στάση] χωρίς να βάλουμε τα χέρια μπροστά αλλά να πέσουμε κατευθείαν πάνω στο τσιμέντο και μετά ακολουθούσε ο δεύτερος πάνω μου και ο τρίτος πάνω μου. Και αφού το κάναμε 100 φορές [με αυτή τη σειρά] μετά αλλάζαμε. Έκανα 1000 από αυτά και μετά ξάπλωσα στο ξύλινο κρεβάτι και τρεις άντρες με χτυπούσαν μέχρι να εξαντληθούν από την κούραση.»
Ιερέας Ζόρζε Κάλτσιου.
«Φοίτησα 2 χρόνια στη Σχολή Ιατρικής στο Βουκουρέστι και στο τέλος του δεύτερου έτους με συνέλαβαν.»
«Συνέλαβαν μια ολόκληρη γενιά: διανοούμενους, ιερείς, χωρικούς με κάποια κοινωνική θέση, για να δημιουργήσουν ένα κενό ανάμεσα στην παλιά και στη νέα γενιά. [Όσον αφορά αυτό το κενό] γνώριζαν ότι η δική μας η γενιά είχε πολύ σημαντικό ρόλο. Ήμασταν οι διαβιβαστές των αξιών από την παλιά γενιά στη νέα γενιά. Έτσι έκοψαν αυτό που σύνδεε τη δική μας τη γενιά με την επόμενη.»
Απάντηση στο ερώτημα ποιος ήταν ο σκοπός του γκούλαγκ στο Πιτέστι.
«Υπήρχαν δύο σκοπιμότητες. Η μία ήταν πολιτική η άλλη είχε να κάνει με την εσωτερική πάλη ανάμεσα στο καλό και στο κακό. Επειδή ήμασταν νέοι, είχαμε κάποιες αρχές, ήμασταν πολύ πιστοί και η πνευματική αντίσταση είναι ίσως πιο σημαντική από την υλική αντίσταση. [Αυτοί] το μέρος του κακού, ήξεραν ακριβώς που να χτυπήσουν. ‘Ετσι, προσπάθησαν να καταστρέψουν την ψυχή μας, αυτό που μας ένωνε και την εμπιστοσύνη που είχαμε ο ένας στον άλλον και κατάφεραν να μας κάνουν άτομα· όχι πρόσωπα, μέσω βασανισμών, δολοφονιών, παρακολουθήσεων, πίεσης, μέχρι να φτάσουμε σε εκείνο το σημείο που θα νοιώσουμε ότι χάνουμε το μυαλό μας. Πολλοί από εμάς πέθαναν, άλλοι τρελλάθηκαν, αλλά σε κάποιους από εμάς το καλό θριάμβευσε.»
«Πάντα ξεκινούσαν τους βασανισμούς στο φυσικό σώμα. Έτσι κατάφεραν να μας τρομοκρατούν, να μας φοβίζουν. Και μετά σκέφτηκαν την πίεση στο ηθικό επίπεδο αλλά πάντα συνοδευόταν με φυσική πίεση. Ήμασταν υποχρεωμένοι να αποκηρύξουμε τα πάντα.»
«Πολλοί τρελλάθηκαν. Πολλοί αυτοκτόνησαν. Πολλοί πέθαναν από τα βασανιστήρια. Όταν αυτό το βασανιστήριο τέλειωσε, αρχίσαμε να αναρρώνουμε σιγά σιγά. Χρειαζόμαστε χρόνια για να αναρρώσουμε.. καταλαβαίνεις. Σήμερα όταν οδηγώ το αμάξι και με σταματήσει ένας αστυνομικός, ο τρόμος από μέσα μου αρχίζει να βγαίνει. Κάπου βαθιά μέσα μου αυτός ο τρόμος ακόμα υπάρχει.»
Απάντηση στο ερώτημα πώς κάποιος αντιμετωπίζει τον εσωτερκό πόνο και δεν τον αφήνει να τον κυριεύσει.
«Νομίζω η απάντηση είναι η προσπάθεια συγχώρεσης.»
«Όταν βγήκα από τη φυλακή έβαλα σε χαρτί τις αναμνήσεις μου. Και θυμόμουν γεγονότα, πρόσωπα και ένοιωθα ο θυμός να με κυριεύει. Και έβαλα ένα τέλος σε όλο αυτό. Και τώρα, μετά από όλα αυτά, ακόμα έχω τον πόνο στην ψυχή μου, όταν θυμάμαι ακόμα έχω τον τρόμο μέσα μου αλλά ξέχασα τα ονόματα των βασανιστών μου, ξέχασα το όνομα του αξιωματικού που με ανέκρινε. Τη δεύτερη φορά που με συνέλαβαν αρνήθηκα να διαβάσω τα χαρτιά για να μην δω το όνομά του αξιωματικού που με είχε συλλάβει. Έτσι δεν γνωρίζω ποιος με ανέκρινε τη δεύτερη φορά. Αλλά δεν θυμάμαι και την πρώτη. Ο Θεός με βοήθησε να ξεχάσω τα πάντα.»
Ιερέας Ρομάν Μπράγκα.
«Φοίτησα στο πανεπιστήμιο στο Βουκουρέστι για να γίνω δάσκαλος της Ρουμανικής γλώσσας και λογοτεχνίας και ξεκίνησα να διδάσκω σε ένα γυμνάσιο στο Βουκουρέστι. Όταν ήρθαν οι κομμουνιστές δεν τους άρεσε η μέθοδός μου διότι εισήγαγαν την μαρξιστική προσέγγιση στα πάντα, μαρξιστική υλιστική ερμηνεία. Δεν ήθελα να λέω ψέματα στους μαθητές μου και συνέχισα μέχρι που με συνέλαβαν.»
«Κατά τη διάρκεια του κομμουνισμού υπήρχαν κάποιες ειδικές φυλακές οι οποίες ήταν [σαν] εργαστήρια όπου πίστευαν ότι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μία κομμουνιστική προσωπικότητα. Χρησιμοποίησαν όλες τις μεθόδους. Για παράδειγμα, νοσοκομείο για ψυχικές ασθένειες. Είχαν ψυχιάτρους, οι γιατροί ήταν πολύ σημαντικοί. Κομμουνιστές γιατροί έκαναν πειράματα στη Ρωσσία και ήρθαν να μας δώσουν ειδικά φάρμακα λέγοντας, εντάξει είσαι τρελλός επειδή δεν είσαι κομμουνιστής, ή είσαι τρελλός επειδή πιστεύεις στο Θεό..»
«Υπήρχε μια στάση, μια ιδιαίτερη στάση με την οποία θυμάσαι τα πάντα. Αυτή ήταν.. [κάθεται με τα χέρια ακουμπημένα πάνω στα πόδια και το κεφάλι σκυφτό]. Ήμουν έτσι για έξι μήνες. Τι ήθελαν να καταφέρουν. Να σε κρατήσουν στο όριο μεταξύ του φυσιολογικού και του μη φυσιολογικού. Και κανείς δεν μπορεί να μείνει σε αυτήν την κατάσταση.»
«Τι συνέβει στο Πιτέστι; Το Πιτέστι έκλεισε γιατί ένας κρατούμενος δραπέτευσε και δραπέτευσε και από τη χώρα και το BBC [άρχισε να λέει] κάτι για μια ειδική φυλακή στο Πιτέστι της Ρουμανίας. Και την έκλεισαν αμέσως γιατί στον κομμουνισμό σκοτώνουν και βασανίζουν αλλά δεν θέλουν κανείς να το ξέρει. Όταν κάτι τέτοιο μαθαίνεται τότε βρίσκουν αμέσως έναν αποδιοπομπαίο τράγο και αυτό ακριβώς έγινε. Καταδίκασαν και εκτέλεσαν τον διευθυντή της φυλακής, τους γιατρούς (ένας από αυτούς μάλιστα ήταν γιατρός σε νοσοκομείο της πόλης). Καταδίκασαν και όλους τους φύλακες. Όλοι όσοι γνωρίζουν θα εξαφανιστούν διότι ο κομμουνισμός δεν θέλει να υπάρχουν [εις βάρος του] άσχημα καταγεγραμμένα πράγματα.»
Απάντηση στο ερώτημα πως τα κατάφερε να τα ξεπεράσει όλα αυτά χωρίς να γίνει ένας πικρόχολος και κυνικός άνθρωπος.
«Ωωωω [κάνει το σταυρό του με χαρά] ευχαριστώ το Θεό, ο Θεός να τους ευλογεί [τους βασανιστές του]. Αν κάποιοι από αυτούς είναι ακόμα ζωντανοί τους συγχώρεσα εκείνη τη στιγμή. Ξέρεις (αν και πρέπει να το ζήσεις για να το καταλάβεις), όταν υποφέρεις λίγο γίνεσαι όλος μίσος· αν υποφέρεις πολύ όμως τότε συγχωρείς τα πάντα. Ο Ιησούς στον Σταυρό.. [που είπε] «Θεέ μου συγχώρεσέ τους δεν ξέρουν τι κάνουν». Το ίδιο πράγμα συμβαίνει και με σένα, το ίδιο συναίσθημα έχεις… τους βλέπεις να σε βασανίζουν, να σε εξευτελίζουν και τους κοιτάς και καταλαβαίνεις ότι δεν ξέρουν τι κάνουν. Τους συγχωρούμε και θέλουμε να έρθουν στο Θεό και να γίνουν άνθρωποι.»
Σχόλιο για την μετέπειτα φυλάκιση στην απομόνωση (πολλοί από τους φυλακισμένους που βγήκαν από το Πιτέστι συνελήφθησαν πάλι αργότερα και πήγαν σε φυλακές απομονωσης για χρόνια).
«Ήμουν στην απομόνωση για πολύ καιρό και αυτή ήταν η θετική μου εμπειρία. Ήμασταν απομονωμένοι διότι είχαν την ιδέα ότι εάν οι διανοούμενοι είναι απομονωμένοι χωρίς βιβλία, χωρίς χαρτί, χωρίς μολύβι θα γίνουν κτήνη. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει. Είναι πραγματικά ευλογία να είσαι έτσι, γιατί μερικές φορές είμαστε σκλάβοι των βιβλίων. Όταν βρίσκεσαι έξω δεν είσαι ο εαυτός σου, δεν ρωτάς καν «ποιος είμαι» διαβάζεις πολύ και είσαι φτιαγμένος από αποσπάσματα [βιβλίων], καταλαβαίνεις τι λέω. Δεν είσαι ελεύθερος αλλά εκεί [στη φυλακή] δεν έχεις καμία προοπτική να βγεις έξω· βρίσκεσαι μέσα σε τέσσερις τοίχους. Αλλά πρέπει να πας κάπου γιατί το ανθρώπινο πνεύμα είναι εξερευνητής. Μετά αυτό που συνέβη σε μένα, κάτι το οποίο δεν ένοιωσα ούτε και στην ίδια μου την οικογένεια που ήταν μια πολύ καλή Χριστιανική οικογένεια, που πήγαιναν στην εκκλησία, που προσεύχονταν κάθε μέρα αλλά ήσαν άνθρωποι συνηθισμένοι, ήταν ότι στην απομόνωση ανακάλυψα τον εαυτό μου.»
Πηγή: (Alexandra Heywood - The Dartmouth Apologia ), Αβέρωφ
