Παρακαλῶ, ἀδελφοί χριστιανοί, νά προσέξετε ἰδιαίτερα αὐτά πού θά σᾶς πῶ στό σημερινό μου κήρυγμα, γιατί εἶναι πολύ σοβαρά! Θά ἔχετε ἀκούσει ὅτι τώρα τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς πρόκειται νά γίνει μία Οἰκουμενική Σύνοδος, τήν ὁποία ἔχουν ὀνομάσει «Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος». Σάν βαπτισμένοι καί μυρωμένοι χριστιανοί πού εἶστε, ἀνήκετε στήν Οἰκογένεια τοῦ Θεοῦ, πού λέγεται «Ἐκκλησία», εἶστε ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, καί πρέπει λοιπόν νά γνωρίζετε γιά τό θέμα πού θά σᾶς μιλήσω σήμερα, γιά τήν μέλλουσα νά συγκληθεῖ Οἰκουμενική Σύνοδο. Γιά τήν ἐγκυρότητα τῶν Ἱερῶν Συνόδων ἀπαιτεῖται ἡ ἀναγνώρισή τους ἀπό τόν λαό, ἀπό Σᾶς, δηλαδή! Ἄν ὁ εὐσεβής λαός ἀπορρίψει μία Σύνοδο δέν ἰσχύει πιά αὐτή, γιατί, ὅπως τό εἶπαν παλαιά οἱ Πατριάρχες τῆς Ἀνατολῆς μέ ἐγκύκλιό τους, «ὁ Φύλακας τῆς Ὀρθόδοξης πίστης εἶναι ὁ λαός».

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Υπό την απειλή του Ταγίπ Ερντογάν ότι εάν δεν ανταποκριθεί η Ευρώπη στις δεσμεύσεις της η Τουρκία δεν θα εφαρμόσει την Συμφωνία για το μεταναστευτικό, η Ε.Ε. πρέπει εντός ολίγων εβδομάδων να αναζητήσει λύσεις σε κρίσιμα θέματα όπως η απελευθέρωση των θεωρήσεων για τα 78 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες, αλλά και το άνοιγμα των διαπραγματευτικών Κεφαλαίων, θέματα για τα οποία υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε.

Η απειλή του κ. Ερντογάν έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, καθώς η Άγκυρα, αφού επέδειξε διάθεση πλήρους συνεργασίας τα πρώτα εικοσιτετράωρα ανακόπτοντας για μερικές ημέρες τις προσφυγικές ροές και αποδεχομένη σχεδόν 200 μετανάστες από την Ελλάδα, στέλνει το μήνυμα ότι η στρόφιγγα, με την οποία μπορεί να πλημμυρίσει και πάλι η Ελλάδα με χιλιάδες μετανάστες και να δημιουργηθούν και πάλι συγκρουσιακές συνθήκες στο εσωτερικό της Ε.Ε., παραμένει στα χέρια της Τουρκίας.

Η κ. Μέρκελ σπεύδει στην Τουρκία για να διασώσει την Συμφωνία και το επόμενο Σάββατο θα εγκαινιάσει με τον Α. Νταβούτογλου στο Κιλίτς της Νοτιοανατολικής Τουρκίας ένα σχολείο και ένα νοσοκομείο που χρηματοδότησε η Ε.Ε. για τις ανάγκες των χιλιάδων Σύρων προσφύγων που έχουν βρει καταφύγιο εκεί.

Το Βερολίνο σε μια ακόμη κίνηση καλής θέλησης προς την Άγκυρα διέταξε δικαστική έρευνα εναντίον του Γερμανού κωμικού Γιαν Μποχμερμαν, για να διαπιστωθεί εάν διαπράχτηκε το αδίκημα της προσβολής της προσωπικότητας του Ταγίπ Ερντογάν με το γνωστό σατιρικό τραγούδι που δημοσιοποίησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ένα σατιρικό τραγούδι που έσπευσε να αποδοκιμάσει και προσωπικά η Γερμανίδα καγκελάριος, που παρά το ιδιαίτερα αρνητικό κλίμα που άρχει και στην Γερμανία για την εικόνα μιας Ευρώπης που υποχωρεί και κάνει τα στραβά μάτια στις αυταρχικές έκτροπες του Τ. Ερντογάν, προκειμένου να εξασφαλίσει την συνεργασία της στο μεταναστευτικό, παίζει το τελευταίο χαρτί της σε ένα ζωτικής σημασίας ζήτημα όχι μόνο για την Γερμανία αλλά συνολικά για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Παρά το γεγονός ότι οι ροές προς τα ελληνικά νησιά ήταν ιδιαίτερα μειωμένες τις τελευταίες ημέρες, (απόδειξη ότι όλα εξαρτώνται από την διάθεση των τουρκικών αρχών), η κατάσταση στην χώρα μας παραμένει ασφυκτική.

Στον Πειραιά η κυβέρνηση κατόρθωσε να αδειάσει την Πύλη 3 και να μεταφέρει τον καταυλισμό στην… Πύλη 1, στην Σάμο εκατοντάδες μετανάστες έσπασαν τον κλοιό και διαμαρτυρηθήκαν στο Λιμάνι, στην Χίο αντιδρούν όσοι επρόκειτο να επιστραφούν στην Τουρκία, στην Λερό ο δήμαρχος καταγγέλλει ότι εξαπατήθηκε από τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, καθώς βλέπει ξαφνικά να μεταφέρονται στο νησί του και στις πρόχειρες υποδομές μετανάστες από άλλα νησιά.

Στην Ειδομένη οι δυνάμεις ασφαλείας βρέθηκαν χθες αντιμέτωπες με γυναικόπαιδα που έβαλαν μπροστά οι χιλιάδες μετανάστες που παραμένουν στον καταυλισμό, πιέζοντας για άνοιγμα των συνόρων, ενώ η σιδηροδρομική γραμμή παραμένει ακόμη κλειστή δημιουργώντας μείζονος σημασίας πρόβλημα για τις πολυεθνικές που, μέσω του λιμανιού του Πειραιά, μεταφέρουν τα προϊόντα τους προς τις ευρωπαϊκές αγορές.

Και ενώ την Τέταρτη αποτράπηκε την τελευταία στιγμή προσπάθεια μεταφοράς μεταναστών στην Πλατεία Συντάγματος και ενώ σχεδόν όλοι όσοι φθάνουν στην χώρα εκφράζουν πρόθεση να καταθέσουν αίτηση χορήγησης ασύλου, είναι προφανές ότι ένα «αόρατο» χέρι κατευθύνει όλες αυτές τις κινήσεις, που μοναδικό στόχο έχουν την υλοποίηση των αρχικών εξαγγελιών και μανιφέστων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Όλο αυτό το σκηνικό όμως δεν επιτρέπει στην Ελλάδα να εκμεταλλευθεί άμεσα τις δυνατότητες που προσέφερε η Συμφωνία με την Τουρκία, η οποία δεν είναι καθόλου δεδομένο πλέον ότι θα εφαρμοστεί απερίσπαστα.

Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει έναν ακόμη πονοκέφαλο. Η άφιξη του Πάπα Φραγκίσκου στην Λέσβο το επόμενο Σάββατο, πέραν της προφανούς σημασίας που έχει, καθώς ευαισθητοποιεί την παγκόσμια κοινή γνώμη για το δράμα των προσφύγων, έχει προκαλέσει και ανησυχία καθώς το Βατικανό δεν έχει κρύψει τις ενστάσεις του για τον τρόπο με τον οποίο η Ε.Ε. και οι ευρωπαίοι ηγέτες χειρίζονται το προσφυγικό. Κάθε τέτοιου είδους αιχμηρή αναφορά του Πάπα Φραγκίσκου μάλλον πρόσθετα προβλήματα θα δημιουργεί στην Αθήνα αλλά και στην κ. Μέρκελ.

Σήμερα πάντως η κυβέρνηση φέρνει στην Αθήνα δυο υπουργούς και τέσσερις υφυπουργούς εξωτερικών κρατών-μελών της Ε.Ε., για μια συνάντηση η οποία δεν έχει κανένα απολύτως περιεχόμενο, παρά μόνο την γενική έκφραση αλληλεγγύης, ενώ φυσικά το ΥΠΕΞ παρέλειψε να ενημερώσει ότι οι «αλληλέγγυοι» υπουργοί και υφυπουργοί αύριο μετά την Αθήνα θα μεταβούν και στην Τουρκία για να εκφράσουν και εκεί την «αλληλεγγύη» τους. Η ομάδα αυτή αποτελείται από τους υπουργούς εξωτερικών της Ολλανδίας και της Σλοβακίας (τρέχουσα και επόμενη Προεδρία της Ε.Ε.) Μπερτ Κέντερς και Μίροσλαβ Λάτσακ και οι υφυπουργοί της Γαλλίας Χαρλεμ Ντεζιρ, της Ιταλίας Σαντρο Γκόζι, της Πορτογαλίας Μαργαριτα Μάρκες και της Μάλτας Ιαν Μποργκ.

Το ενδιαφέρον βεβαίως είναι ότι από το πρόγραμμα των προσκεκλημένων του αναπληρωτή υπουργού εξωτερικών Νίκου Ξυδάκη, ο οποίος φαίνεται να έχει έρθει πολύ κοντά στον πρωθυπουργό συνοδεύοντάς τον σε όλα τα ευρωπαϊκά συμβούλια, απουσιάζει κάθε επαφή η συνάντηση με τον υπουργό εξωτερικών Νίκο Κοτζιά…

Πηγή: Liberal

Ὁ τρόπος µέ τόν ὁποῖον δέχεται ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τούς προσερχοµένους σέ αὐτήν ἀπό ἄλλες Χριστιανικές παραδόσεις (Λατίνους- Προτεστάντες) τήν ἀπασχόλησε πολλές φορές, καί αὐτό τό ἔκανε ἤ κατ’ ἀκρίβεια µέ ἀναβαπτισµό ἤ κατ’ οἰκονοµία µέ Χρίσµα καί λίβελλο. Αὐτό ἐξαρτᾶται πάντοτε ἀπό τόν «παπικό προσηλυτισµό» καί ἀπό τήν ἀντίδραση τῶν Ὀρθοδόξων στίς προκλήσεις τῶν δυτικῶν Χριστιανῶν. Μέσα στό πλαίσιο αὐτό πρέπει νά δοῦµε τήν Σύνοδο τῶν Τριῶν Πατριαρχῶν (Κωνσταντινουπόλεως, Ἀλεξανδρείας, Ἱεροσολύµων) τοῦ ἔτους 1756. Ἡ ἀπόφαση τῆς Συνόδου αὐτῆς ἔχει δηµοσιευθῆ ἐπισήµως σέ βιβλίο πού τυπώθηκε στό Τυπογραφεῖο τοῦ Οἰκουµενικοῦ Πατριαρχείου, ἀπό τόν Μανουήλ Γεδεών µέ τίτλο «Κανονικαί ∆ιατάξεις»1 . Θά ἀναλύσω τό θέµα αὐτό µέσα ἀπό τίς ἀπόψεις δύο συγχρόνων σηµαντικῶν Ἱεραρχῶν τοῦ Οἰκουµενικοῦ Πατριαρχείου. 1. Ἡ ἀκρίβεια καί ἡ οἰκονοµία, κατά τόν Μητροπολίτη Ἐφέσου Χρυσόστοµο Κωνσταντινίδη

Ὁ Μητροπολίτης Ἐφέσου Χρυσόστοµος, ὁ ὁποῖος ἔπαιξε σηµαντικό ρόλο στήν προετοιµασία γιά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο, σέ ἕνα βιβλίο του µέ τίτλο: «Ἡ ἀναγνώριση τῶν Μυστηρίων τῶν Ἑτεροδόξων στίς διαχρονικές σχέσεις Ὀρθοδοξίας καί Ρωµαιοκαθολικισµοῦ»2 ἀναπτύσσει δύο µεγάλα θέµατα, ἤτοι «Μυστηριολογικές συγκλίσεις καί διαφορές» καί «Ἀκρίβεια, οἰκονοµία καί ἀναγνώριση τῶν µυστηρίων». Στό βιβλίο αὐτό διαβάζει κανείς διάφορες ἀπόψεις πού ἔχουν διατυπωθῆ διαχρονικῶς γιά τό θέµα τῶν Μυστηρίων, τῶν Ὀρθοδόξων καί «Ρωµαιοκα- 1 βλ. Μανουήλ Γεδεών, Κανονικαί ∆ιατάξεις, Ἐπιστολαί, Λύσεις, Θεσπίσµατα τῶν Ἁγιωτάτων Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως, ἀπό Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου µέχρι ∆ιονυσίου τοῦ ἀπό Ἀδριανουπόλεως, τόµος πρῶτος, ἐν Κωνσταντινουπόλει 1888, ἐκ τοῦ Πατριαρχικοῦ Τυπογραφείου, σελ. 252-254. 2 Χρυσοστόµου Κωνσταντινίδου, Μητροπολίτου Ἐφέσου, Καθηγητοῦ τῆς Ὀρθοδόξου ∆ογµατικῆς Θεολογίας,

Ἡ ἀναγνώριση τῶν Μυστηρίων τῶν Ἑτεροδόξων στίς διαχρονικές σχέσεις Ὀρθοδοξίας καί Ρωµαιοκαθολικισµοῦ, ἐκδ. Ἐπέκταση 1995. 2 θολικῶν», ἀλλά στό κείµενο αὐτό µέ ἐνδιαφέρει κυρίως ἡ ἀκρίβεια καί ἡ οἰκονοµία στόν τρόπο εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Κατ’ ἀρχήν ὁρίζεται τί εἶναι ἀκρίβεια στά θέµατα τῆς πίστεως καί τῶν Μυστηρίων. Γράφεται: «Ἀκρίβεια εἶναι ἡ αὐστηρή τήρηση, τόσο τῆς οὐσίας, ὅσο καί τοῦ γράµµατος, µιᾶς σαφῶς ἐκφρασµένης, µιᾶς ἐπίσηµα διατυπωµένης καί κανονικά καί ἔγκυρα ἀπό τήν ἐκκλησία θεσµοθετηµένης ἀλήθειας ἤ διδασκαλίας ἤ ἔννοιας ἤ διάταξης, πού ἀνάγεται εἴτε στήν ὀρθή πίστη, εἴτε στήν ὀρθή πράξη τῆς ἐκκλησίας, δηλ. µέ ἄλλα λόγια, στήν ἐκκλησιαστική «ὀρθο-δοξία» καί στήν ἀντίστοιχη «ὀρθοπραξία». Αὐτό σηµαίνει, ὅτι ἡ ἀκρίβεια γιά τήν ἐκκλησία καί, φυσικά, καί γι’ αὐτούς πού ζοῦν συνειδητά µέσα στήν ἐκκλησία, εἶναι ἡ αὐστηρά ὁριοθετηµένη γραµµή, ἡ ὁποία προσδιορίζει τό βαθµό τῆς πιστότητας, τήν ὁποία κάθε µέλος τῆς ἐκκλησίας πρέπει νά ἔχει καί νά ὁµολογεῖ γιά ὅ,τι εἶναι αὐστηρά καί καθοριστικά θεσπισµένο ἀπ’ αὐτήν καί πού ἡ κάθε ἀπόκλιση ἀπ’ αὐτό συνεπάγεται διάφορες βαθµίδες καί κατηγορίες ἀπόκλισης ἀπό τό ἴδιο τό σῶµα τῆς ἐκκλησίας.

Ἡ ἀπόκλιση αὐτή δηµιουργεῖ εὐθῦνες καί ἑποµένως καί κυρώσεις-ποινές σέ ὅποιον τολµᾷ τήν ἀπόκλιση αὐτή, µέ τό φυσικό καί ἀναπότρεπτο σκεπτικό, ὅτι ὁ τοιοῦτος παραβιάζει αὐτό πού εἶναι καί πρέπει νά µένει «ἐξ ἑαυτοῦ» ἀπαραβίαστο καί ἀπαράβατο µέσα στό σῶµα τῆς ἐκκλησίας καί στό εὐρύτερο σύστηµα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς»3. Ἡ ἀκρίβεια ἐπεκτείνεται κατά συνέπεια καί στά Μυστήρια. «Εὐθύς ἐξ ἀρχῆς πρέπει νά τονισθεῖ, ὅτι καί στό χῶρο τῶν µυστηρίων, αὐτῶν πού τελοῦνται καί ἁγιάζονται στήν ὀρθόδοξη ἐκκλησία καί αὐτῶν πού «θεωροῦνται ὅτι τελοῦνται» στίς µή ὀρθόδοξες ἐκκλησίες, ἡ ἀκρίβεια εἶναι µιά σωστή ἀρχή, πού πρέπει νά εἶναι σεβαστή ἀπόλυτα καί ὁλοκληρω- τικά»4. Ἀναφέρεται ὡς πρός τό θέµα τῆς ἀκρίβειας στόν Α΄ κανόνα τῆς Καρθαγένης, ὁ ὁποῖος περιεβλήθηκε µέ οἰκουµενικό κύρος ἀπό τόν Β΄ κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκουµενικῆς Συνόδου, σύµφωνα µέ τόν ὁποῖον «µηδένα βαπτίζεσθαι δύνασθαι ἔξω τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας· ἑνός ὄντος βαπτίσµατος, καί ἐν µόνῃ τῇ καθολικῇ ἐκκλησία ὑπάρχοντος… ∆οκιµάζειν γάρ ἐστι τό τῶν αἱρετικῶν καί σχισµατικῶν βάπτισµα, τό συνευδοκεῖν τοῖς ὑπ’ ἐκείνων 3 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 85-86. 4 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 94. 3 βεβαπτισµένοις. Οὐ γάρ δύναται ἐν µέρει ὑπερισχύειν· εἰ ἠδυνήθη βαπτίσαι, ἴσχυσε καί ἅγιον Πνεῦµα δοῦναι· εἰ οὐκ ἠδυνήθη, ὅτι ἔξω ὤν, Πνεῦµα ἅγιον οὐκ ἔχει, οὐ δύναται τόν ἐρχόµενον βαπτίσαι, ἑνός ὄντος βαπτίσµατος, καί ἑνός ὄντος ἁγίου Πνεύµατος, καί µιᾶς ἐκκλησίας ὑπό τοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡµῶν… Τά ὑπ’ αὐτῶν γινόµενα, ψευδῆ καί κενά ὑπάρχοντα, πάντα ἐστίν ἀδόκιµα. Οὐ γάρ δύναταί τι δεκτόν καί αἱρετόν εἶναι παρά τῷ Θεῷ, τῶν ὑπ’ ἐκείνων γινοµένων»5. Αὐτό σηµαίνει ὅτι ὅπως ὑπάρχει ἀκρίβεια στά θέµατα τῆς πίστεως, ἔτσι ἀκρίβεια ὑπάρχει καί στό θέµα τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας, γιατί ὑπάρχει σαφέστατη σχέση µεταξύ πίστεως καί Μυστηρίων. Γράφει ὁ Σεβασµιώτατος: «Ἑποµένως, ὅση καί ὅποια ἀκρίβεια ἰσχύει καί ἀπαιτεῖται στήν τήρηση καί στόν σεβασµό τῶν πιστευτέων τῆς ἐκκλησίας, ἡ αὐτή κατά βάσιν ἀκρίβεια, ποιοτικά καί ποσοτικά, ἀπαιτεῖται καί γιά τά µυστήρια. Καί ὅπως δέν νοεῖται καί δέν ἐπιτρέπεται ἀλλοτρίωση ἀπό τήν πίστη καί τά δόγµατα τῆς ἀληθοῦς ἐκκλησίας, ἐφ’ ὅσον ἡ ἀλλοτρίωση αὐτή ὁδηγεῖ εὐθέως στήν αἵρεση ἤ στό σχίσµα, ἔτσι δέν νοεῖται καί δέν ἐπιτρέπεται ἀποδοχή καί ταύτιση µέ «µυστήρια» πού δέν φέρνουν καθ’ ἑαυτά τήν φερεγγυότητα καί γνησιότητα τῆς ἀληθοῦς ἐκκλησίας.

Κατά ταῦτα, ὁ,τιδήποτε φέρεται σάν «µυστήριο» ἔξω ἀπό τά παραπάνω περιγραφόµενα «ἐκκλησιαστικά» ὅρια, δέν εἶναι µυστήριο, δέν ἀναγνω- ρίζεται σάν µυστήριο σωστό καί σωστικό»6. Ἐκτός ἀπό τήν ἀκρίβεια στήν Ἐκκλησία ἰσχύει καί ἡ οἰκονοµία. Ἀναλύοντας τό θέµα αὐτό ὁ Σεβασµιώτατος προσδιορίζει: «α. Ποιά εἶναι ἡ ἔννοια τῆς οἰκονοµίας σέ ἀντιπαραβολή πρός τήν ἀκρίβεια, β. ποῦ καί πῶς ἐφαρµόζεται αὐτή, καί γ. πῶς καί κατά πόσο µπορεῖ νά ἐπεκταθεῖ αὐτή καί στό χῶρο τῶν µυστηρίων»7. Ἀναφέρει τήν διδασκαλία διαφόρων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καί εἰδικῶν κανονολόγων. Ἐνδιαφέρουσες εἶναι οἱ θέσεις τοῦ ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας πού προσδιορίζει χρονικά τήν οἰκονοµία, µέ τήν διατύπωση «ἔργον ὄντως οἰκονοµίας ἐστι τό δοκεῖν ἔσθ’ ὅτε βραχύ τι τοῦ πρέποντος ἐξίστασθαι λόγου…»· τοῦ Εὐλογίου Ἀλεξανδρείας πού κάνει λόγο γιά τόν πρόσκαιρο µόνο χαρακτήρα τῆς οἰκονοµίας· τοῦ ἱεροῦ Φωτίου πού ὁµιλεῖ γιά τήν «ἐπί τινα χρόνον» ἄσκηση τῆς οἰκονοµίας· καί τοῦ Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου πού κάνει λόγο γιά τήν «διπλῆ οἰκονοµία», τήν «πρός καιρόν» καί 5 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 95. 6 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 96. 7 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 99. 4 στό «διηνεκές» γιά τίς εἰδικές συνθῆκες πού ἀντιµετώπισε στήν ζωή του8. Γενικά, οἱ Πατέρες ἀποφεύγουν «τήν µονιµότητα τῆς οἰκονοµίας»9. Πάντοτε, ὅπως παρατηρεῖ ὁ Σεβασµιώτατος, ἡ ἀκρίβεια καί ἡ οἰκονοµία εἶναι «δύο συνάλληλες δοµικές ἀρχές στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας» µέχρι τήν Πενθέκτη Οἰκουµενική Σύνοδο καί µετά ἀπό αὐτήν µέχρι σήµερα10. Πάντως, ἡ ἀρχή τῆς οἰκονοµίας δέν καταργεῖ τήν ἀρχή τῆς ἀκρίβειας, ἀλλά τήν προϋποθέτει, ἀφοῦ κατά τόν Μέγα Φώτιο εἶναι «τῶν ἀκριβεστέρων νόµων ἡ ἐπί τινα χρόνον ὑποστολή»11. Αὐτό σηµαίνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία πρέπει «νά ἔχει προσδιορίσει τό περιεχόµενο καί τά πλαίσια τῶν «ἀκριβεστέρων νόµων» πού ἰσχύουν στούς κόλπους της», καί στήν συνέχεια «πρέπει καί αὐτοί πρός τούς ὁποίους µέλλει νά ἐφαρµοσθεῖ ἡ οἰκονοµία νά ἔχουν γνώση καί συνείδηση τοῦ πῶς καί σέ ποιά ἔκταση λειτουργεῖ γι’ αὐτούς ἡ οἰκονοµία ἀπό τήν ὀρθόδοξη πλευρά µέσα στήν ὅλη διδασκαλία της περί ἀκριβείας»12.

Ἔτσι, ἡ οἰκονοµία εἶναι «µιά παρέκκλιση ἀπό τήν ἀκρίβεια»13· ἡ οἰκονοµία στίς περισσότερες φορές «εἶναι κατάσταση στήν ὁποία προσέφευγε αὐτή (ἡ Ἐκκλησία) ἀκούσια καί «ἐξ ἀνάγκης»»14· ὁ παράγων τῆς οἰκονοµίας εἶναι ἡ ἀγάπη· ἡ Ἐκκλησία πρέπει νά κάνη «χρήση τῆς οἰκονοµίας, ὅπως πρέπει, ὅσο πρέπει καί ὅπου πρέπει»15· καί γενικά γιά τήν Ἐκκλησία «οὔτε ἄλογη, οὔτε ἀπεριόριστη χρήση καί ἐφαρµογή τῆς οἰκονοµίας ἐπιτρέπεται νά γίνεται»16. Καί ὅλα αὐτά ἐννοοῦνται ὅτι «γιά νά εἶναι ἀποτελεσµατική καί καθολικά καθιερωµένη καί ἀποδεκτή ἡ ὁποιαδήποτε οἰκονοµία µέσα στήν ἐκκλησία, χρειάζεται νά ὑπάρχει ἐξασφαλισµένη ἡ καθολική συναίνεση καί ἀποδοχή τοῦ συνόλου τῆς Ἐκκλησίας, αὐτοῦ πού καλοῦµε «ἐπιµαρτυρία τοῦ πληρώµατος», «consensus fidelium»»17. Καί, βέβαια, µέ τήν προϋπόθεση ὅτι, ἐφ’ ὅσον ἡ οἰκονοµία εἶναι πρόσκαιρη, οἱ ἐνδιαφερόµενοι «πρέπει νά ἀναγνωρίζουν καί τό ὅτι θά πρέπει, τό ταχύτερο δυνατόν, νά ἀποκατασταθῆ τό καθεστώς τῆς θεολογικῆς ἀκρίβειας καί τῆς κανονικῆς τάξεως»18. 8 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 125-126. 9 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 129. 10 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 146-178. 11 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 212. 12 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 212. 13 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 212. 14 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 213. 15 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 216. 16 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 217. 17 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 218. 18 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 213. 5 Ἀφοῦ ὁ Μητροπολίτης Ἐφέσου Χρυσόστοµος ἀναλύει διεξοδικά ἀπό τήν ἐκκλησιαστική παράδοση τό θέµα τῆς ἀκρίβειας καί τῆς οἰκονοµίας, ἀναπτύσσει, µέσα ἀπό αὐτήν τήν προοπτική, τό θέµα τῆς εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων καί µάλιστα τῶν «Ρωµαιοκαθολικῶν» στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.

Σέ ἕνα κεφάλαιο µέ τίτλο «ἡ διττή θεώρηση τῶν ἔξω τῆς ὀρθοδοξίας µυστηρίων: ἐξεταζοµένων καθ’ ἑαυτά ἤ κρινοµένων στίς περιπτώσεις ἐπιστροφῆς τῶν ἑτεροδόξων στήν ὀρθοδοξία», ἀπό τήν ἀρχή κάνει τήν σαφέστατη διάκριση, ὅτι ἄλλο εἶναι τό θέµα «πῶς δεῖ εἰσδέχεσθαι τούς προσιόντας τῇ ὀρθοδοξίᾳ ἑτεροδόξους» καί ἄλλο εἶναι «τό παράλληλο πρός αὐτό θέµα» «πῶς δεῖ ἀποδέχεσθαι (καί ἀναγνωρίζειν) τά αὐτῶν µυστήρια». Αὐτά τά δύο θέµατα εἶναι «ξέχωρα, ὑπαρκτά µέσα στήν ὀρθόδοξη ἐκκλησία ἤδη ἀπό τούς πρώτους αἰώνας τῆς ἀρχέγονης ἐκκλησίας». Καί ὅπως γράφει ὁ Σεβασµιώτατος, συζητοῦνται αὐτά τά θέµατα «µέ εὐαισθησία καί ὑπευθυνότητα», ἀλλά «ὄχι πάντοτε ὁµοιόµορφα καί µέ ἀπολυτότητα ὡς πρός τήν ἐφαρµογή τῆς ἀκρίβειας ἤ τῆς οἰκονοµίας». «Καί φυσικά, τά θέµατα αὐτά ἔχουν ἄλλη διάσταση ἀπό τό κατ’ ἀρχήν θέµα τῆς ἀναγνώρισης τῶν «µυστηρίων» πού τελοῦνται ἐκτός τῆς Ὀρθοδοξίας καί µένουν ἐκεῖ, στό χῶρο δηλ. τῆς αἱρέσεως ἤ τοῦ σχίσµατος, καί τά ὁποῖα, κατά τρόπο αὐτονόητο, µπαίνουν στήν κατηγορία τῶν περιπτώσεων ἐκείνων, πού ἀντιµετωπίζονται µέ µεγαλύτερη καί πιό ἀπόλυτη ἀκρίβεια, ἡ δέ ἐφαρµογή τῆς οἰκονοµίας στίς περιπτώσεις αὐτές ἀπαιτεῖ µεγαλύτερη ἀκριβολογία καί ὁπωσδήποτε προσεκτικότερη ἀξιολόγηση τῶν λόγων καί τῶν προϋποθέσεων πού θά συνέτρεχαν γιά τή χρήση της»19. Σέ ἕνα σηµεῖο τῆς µελέτης του γράφει ὁ Σεβασµιώτατος: «Τά µυστήρια τῶν ἑτεροδόξων, ἐκλαµβανόµενα ὁριστικῶς καθ’ ἑαυτά καί µέσα στήν ἀποσχισµένη ἑτερόδοξη ἐκκλησία, στήν ὁποία τελεσιουρ- γοῦνται καί παραµένουν σ’ αὐτήν, δέν εἶναι δυνατόν νά γίνουν ἀποδεκτά κατ’ ἀκρίβειαν.

Αὐτό εἶναι καί µένει ἔξω ἀπό κάθε ἀµφισβήτηση»20. Βεβαίως, σέ ἄλλο σηµεῖο φαίνεται ὅτι ἀποδέχεται τά µυστήρια τῶν ἑτεροδόξων καί µάλιστα τῶν «Ρωµαιοκαθολικῶν» κατ’ οἰκονοµίαν καί γράφει ὅτι «µόνο σέ εἰδικές περιπτώσεις, στίς ὁποῖες διαπιστοῦνται οἱ ἀπαραίτητες µυστηριολογικές συγκλίσεις τῶν ἑτεροδόξων πρός τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία, παράδοση καί πράξη»21, «µποροῦν τά µυστήριά τους νά ἀναγνωρισθοῦν, κατ’ 19 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 185. 20 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 190. 21 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 190. 6 οἰκονοµίαν, βεβαίως, καί οὐδέποτε κατ’ ἀκρίβειαν»22. Προσδιορίζοντας δέ αὐτό τό θέµα γράφει: «Μέ τήν οἰκονοµία δέν καθίσταται ἁπλά καί µόνο ἔγκυρο τό «θέσει» ἄκυρο στό χῶρο τῶν µυστηρίων, ἀλλά παρέχεται καί ἡ δυνατότης µιᾶς πιό στενῆς καί οἰκοδοµητικῆς ἐπαφῆς µεταξύ τῶν ἀναφεροµένων ἤ καί ἀντιµαχοµένων πλευρῶν καί παρατάξεων µέσα στήν ἐκκλησία -κάτι πού συµβαίνει συνήθως ἀναπόφευκτα στίς σχέσεις τῆς ἀληθοῦς ἐκκλησίας µέ τίς αἱρέσεις καί τά σχίσµατα»23. Ἀπό ὅλη τήν ἀνάλυση φαίνεται καθαρά ὅτι στά θέµατα τῆς πίστεως καί τῶν µυστηρίων ὑπάρχει ἡ ἀκρίβεια, ἐνῶ µερικές φορές στό θέµα τοῦ τρόπου εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία µπορεῖ νά ἐφαρµοσθῆ ἡ οἰκονοµία, µέ ὁρισµένες προϋποθέσεις «κατά περίπτωση καί κατά χώρους καί πρόσωπα καί καταστάσεις, ἔτσι ὥστε τό «κατ’ οἰκονοµίαν» νά µή εἶναι κάτι τό ρευστό ἤ ἀπροσδιόριστο καί ἐλαστικό, πού προσδιορίζεται ἤ καί πού καλύπτει τίς πάσης φύσεως καταστάσεις ἤ ἀνωµαλίες µέσα στήν ἐκκλησία»24. Ἡ χρήση τῆς οἰκονοµίας δέν καταργεῖ, οὔτε ὑποτιµᾶ τήν ἀκρίβειαν, ἀλλά τήν ἐξαίρει ἀκόµη περισσότερο. Ἀπό αὐτά συνεπάγεται ὅτι δέν µπορεῖ νά γίνη λόγος γιά τό βάπτισµα τῶν ἑτεροδόξων ὡς «ἔγκυρο» καί «ὑποστατό». Αὐτές οἱ ἀπόψεις θά φανοῦν πολύ χρήσιµες γιά τά ἑπόµενα. 2. Ἡ Σύνοδος τῶν Τριῶν Πατριαρχῶν τοῦ ἔτους 1756, κατά τόν Μητροπολίτη Γέροντα ∆έρκων Ἀπόστολο ∆ανιηλίδη Κατά τόν Καθηγητή Ἰωάννη Καρµίρη, µετά τό Σχίσµα τῶν «Ρωµαιοκα- θολικῶν» ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Καθολική Ἐκκλησία ἐπικράτησε νά δέχωνται στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τούς Λατίνους καί αὐτούς πού ἀργότερα ὀνοµάσθηκαν «Λατινόφρονες καί Οὐνῖτες» µέ ἁπλῆ ἀποκήρυξη καί ἀπόπτυση τῶν λατινικῶν ἑτεροδιδασκαλιῶν καί µέ ὁµολογία τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, συνηθέστερα µέ τήν χρίση τοῦ ἁγίου Μύρου, σύµφωνα µέ τόν 7ο κανόνα τῆς Β΄ Οἰκουµενικῆς Συνόδου καί τόν 95ο τῆς Πενθέκτης Οἰκουµενικῆς Συνόδου. Ἀπό τήν ἐποχή τῶν Σταυροφοριῶν καί ἀπό τίς ἑνωτικές λατινικές Συνόδους στήν Λυών τό 1274 καί στήν Φλωρεντία τό 1439, κατά τίς ὁποῖες οἱ Πάπες προσπαθοῦσαν νά ἐπιβάλουν στούς Ὀρθοδόξους τίς πληθυνόµενες λατινικές κακοδοξίες καί νά τούς καθυποτάξουν, ἄρχισε νά µεταβάλλεται ὁ 22 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 191. 23 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 204. 24 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 205. 7 τρόπος εἰσδοχῆς τῶν Λατίνων ἐπί τό αὐστηρότερον, δηλαδή ἐνῶ πρῶτα γινόταν µέ ὁµολογία ὀρθοδόξου πίστεως, µετά γινόταν µέ τήν χρίση τοῦ ἁγίου Μύρου. Μέσα σέ αὐτήν τήν προοπτική ἡ Τοπική Σύνοδος τοῦ 1484, στήν ὁποία συµµετεῖχαν οἱ Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Συµεών, Ἀλεξαν- δρείας Γρηγόριος, Ἀντιοχείας ∆ωρόθεος καί Ἱεροσολύµων Ἰωακείµ, ἐψήφισε τό νά δέχωνται «µύρῳ µόνῳ χρίειν τούς προσιόντας τῇ Ὀρθοδοξίᾳ Λατίνους, ἐπιδόντας τόν λίβελλον τῆς πίστεως καί ἀποταξαµένους τῶν ἀλλοτρίων τῆς πίστεως δογµάτων καί ἐθῶν τῶν λατινικῶν».

Ἡ Σύνοδος αὐτή, ἡ ὁποία ἀνεκήρυξε τόν ἑαυτό της ὡς οἰκουµενική, ἀκύρωσε καί τήν ἑνωτική Σύνοδο στήν Φλωρεντία, πού ἔγινε τό 1439. Ὅµως, τό ἔτος 1756 Σύνοδος τῶν Τριῶν Πατριαρχῶν, ἤτοι Κωνσταντι- νουπόλεως Κυρίλλου τοῦ Ε΄, Ἀλεξανδρείας Ματθαίου καί Ἱεροσολύµων Παρθενίου, ἀπέρριψε τό βάπτισµα τῶν «Ρωµαιοκαθολικῶν» καί τῶν ∆ιαµαρτυροµένων πού ἐτελεῖτο διά τοῦ ραντισµοῦ καί ἐπέβαλε τόν ἀναβαπτισµό. Μάλιστα, γιά τήν ἀπόφαση αὐτή στηρίχθηκε στόν 7ο κανόνα τῆς Β΄ Οἰκουµενικῆς Συνόδου καί στόν 95ο κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκουµενικῆς Συνόδου, τούς ὁποίους ἑρµήνευσε κατά γράµµα. Ἡ ἀπόφαση γιά τόν ἀναβαπτισµό ἔγινε ἀπό περιστατικούς λόγους καί µέ τήν πίεση τοῦ λαοῦ, καί δέν ἐπικράτησε πολύ, ὁπότε ἡ Ἐκκλησία ἐπανῆλθε στήν ἀπόφαση τοῦ 1484 25. Ὁ Μητροπολίτης Γέρων ∆έρκων Ἀπόστολος ∆ανιηλίδης σέ ἕνα πρόσφατο ἐνδιαφέρον κείµενό του µέ τίτλο: «Τό ζήτηµα τῆς εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων στήν Ἐκκλησία καί ὁ ἀναβαπτισµός»26 παρουσιάζει ἐνδιαφέ- ρουσες πλευρές τόσο γιά τήν Σύνοδο τῶν Τριῶν Πατριαρχῶν τοῦ 1756 ὅσο καί γενικότερα γιά τόν τρόπο τῆς εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων πού ἐπικρατεῖ σήµερα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Τό κείµενο διαιρεῖται σέ τρία µέρη. Στό πρῶτο µέρος γίνεται λόγος γιά τό «ζήτηµα τῆς εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων στήν Ἐκκλησία καί ὁ ἀναβαπτισµός: Ἱστορική ἐπισκόπηση», ὅπου ἀναπτύσσονται τά θέµατα: ἡ «ἑνότητα καί καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας»· ἡ «διαφύλαξη τῆς ἑνότητας καί εἰρήνης στήν Ἐκκλησία»· καί ἡ «διαίρεση τῆς Ἐκκλησίας καί «λόγοι ἐκκλησιαστικῆς σκοπιµότητας»». Στό δεύτερο µέρος ἀναπτύσσεται τό θέµα «»Ἀβεβαιότης καί 25 βλ. Ἰωάννου Καρµίρη, Τά ∆ογµατικά καί Συµβολικά µνηµεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τόµος ΙΙ, Ἐν Ἀθήναις, 1953, σελ. 979-987. 26 βλ. Ἀποστόλου ∆ανιηλίδη, Μητροπολίτου ∆έρκων, Τό ζήτηµα τῆς εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων στήν Ἐκκλησία καί ὁ ἀναβαπτισµός, εἰς Σκεῦος εἰς τιµήν, ἀφιερωµατικός τόµος ἐπί τῇ συµπληρώσει 25ετίας ἀπό τῆς εἰς Ἐπίσκοπον χειροτονίας καί 10ετίας ἀπό τῆς ἐνθρονίσεως τοῦ Μητροπολίτου Αὐστρίας καί ἐξάρχου Οὐγγαρίας καί Μεσευρώπης κ. Μιχαήλ, Ἀθῆναι 2011, σελ. 25-41. 8 ἀστάθεια ἐν τῆ πράξει»:

Συνοπτική εἰκόνα τῆς σηµερινῆς καταστάσεως», στό ὁποῖο παρουσιάζεται ἡ κατάσταση πού ἐπικρατεῖ στήν Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας, στό Οἰκουµενικό Πατριαρχεῖο καί στό Ἅγιον Ὄρος. Στό τρίτο µέρος κατατίθενται «δύο προτάσεις γιά τήν ἀντιµετώπιση τοῦ ζητήµατος», γιά τήν «ἀποσαφήνιση τοῦ ἐκκλησιολογικοῦ θέµατος» καί τήν «ἀκρίβεια καί οἰκονοµία». ∆ιαβάζοντας κανείς τήν µελέτη αὐτή διαπιστώνει καί τήν ἱστορική διαδροµή τοῦ θέµατος τῆς εἰσδοχῆς τῶν ἑτεροδόξων στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀλλά καί τήν διαφορετική ἀντιµετώπιση τοῦ θέµατος ἀπό διάφορες Ἐκκλησίες, πού σηµαίνει ὅτι στήν πράξη ἰσχύει καί ἡ ἀπόφαση τῆς Συνόδου τοῦ 1484 καί ἡ ἀπόφαση τῆς Συνόδου τοῦ 1756. Γιά τήν ἀπόφαση τῆς Συνόδου τοῦ 1756 γράφεται ὅτι ἦταν «συνέπεια τῆς µεγάλης ἀγανακτήσεως τοῦ λαοῦ ἐναντίον τῆς παπικῆς προπαγάνδας καί τῆς ἱεραποστολικῆς δράσεως τῶν προτεσταντῶν µισσιοναρίων», «εἶναι µιά ἀπόφαση πού δικαιολογεῖται ἀπόλυτα ἄν ληφθοῦν ὑπ’ ὄψη τά ἐκκλησιαστικά καί ποιµαντικά συµφέροντα, ἤ µᾶλλον αὐτή ταύτη ἡ ἱστορική ὑπόσταση καί συνέχιση τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς». Συγχρόνως, εἶναι µιά ἀπόφαση πού «ἀνατρέπει ὅλη τήν µακραίωνη κατ’ οἰκονοµία παράδοση καί πράξη τῆς Ἐκκλησίας καί ὁδηγεῖ στό γράµµα τῆς ἀκρίβειας κατ’ αὐτό», ἀλλά καί «δηµιουργεῖ ἕνα προηγούµενο, τό ὁποῖο οἱ κατά τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες δέν µπόρεσαν ἀκόµη νά ἀναιρέσουν συνοδικά, ἔστω καί ἄν πολλές ἀπό τίς ἱστορικές συνθῆκες ἄλλαξαν ἐν τῷ µεταξύ»27. Στήν µελέτη αὐτή, µέ γνώση τοῦ ἀντικειµένου, καταγράφεται ὅτι ὑπάρχει στό θέµα αὐτό διαφορετική πράξη καί στούς κόλπους τῆς εὐρύτερης δικαιοδοσίας τοῦ Οἰκουµενικοῦ Πατριαρχείου.

Ἐπισηµαίνεται χαρακτη- ριστικά ὅτι στό Οἰκουµενικό Πατριαρχεῖο ὡς πρός τό θέµα αὐτό «ἐκ πρώτης ὄψεως δέν ὑπάρχει οὔτε ἀστάθεια, οὔτε ἀσάφεια». Συγχρόνως ἐπισηµαίνεται: «∆υστυχῶς, ὅµως, τά πράγµατα δέν εἶναι τόσο ἁπλᾶ. Παρατηρεῖται, δηλαδή, µία σοβαρή ἀσυνέπεια ὅσον ἀφορᾶ τίς ἀποφάσεις τῆς ἴδιας τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, ἡ ὁποία, µέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου καί λαµβάνοντας προφανῶς ὑπ’ ὄψη νεώτερες ἐξελίξεις στίς διαχριστιανικές σχέσεις, δέν ἐφαρµόζει πλέον τόν Ὅρο τῆς συνόδου τοῦ 1756. Ἐπιστρέφει ἀµέσως µέν στό γράµµα τῶν ἀποφάσεων τῆς συνόδου τοῦ 1484, ἐµµέσως δέ στό πνεῦµα τοῦ 95ου κανόνος τῆς Πενθέκτης Οἰκουµενικῆς Συνόδου. Τοῦτο, βέβαια, δέν θά δηµιουργοῦσε µεγάλες δυσκολίες καί ἀντιθέσεις, ἄν 27 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 33. 9 εἶχε προηγουµένως ἀναιρεθεῖ ἡ ἀπόφαση τῆς συνόδου τοῦ 1756. Πολλοί εἶναι σήµερα ἐκεῖνοι πού ἐπικαλοῦνται τήν ἀπόφαση τῆς συνόδου αὐτῆς καί, κατά συνέπεια, δηµιουργοῦνται νέες ἔριδες καί ἐντάσεις µέσα στούς κόλπους τοῦ ἴδιου τοῦ Οἰκουµενικοῦ Πατριαρχείου, κατ’ ἐπέκταση δέ καί στόν εὐρύτερο χῶρο τῆς ἑλληνικῆς Ὀρθοδοξίας ἤ ἐκεῖνον τῶν πρεσβυγενῶν Πατριαρχείων»28. Στήν συνέχεια τῆς µελέτης γράφεται: «Τέλος, θά µπορούσαµε νά ἀντιληφθοῦµε καί νά δικαιολογήσουµε εὐκολώτερα τήν πράξη τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως ἐάν δέν ὑπῆρχε ἤδη ἡ διαφορά πράξεως µέ µία ἄλλη ἀδελφή Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία, ἀλλά καί διαφορά πράξεως µέσα στούς ἴδιους τούς κόλπους τῆς εὐρύτερης κανονικῆς καί πνευµατικῆς δικαιοδοσίας τοῦ Πατριαρχείου. Ἄς ληφθεῖ ὑπ’ ὄψιν, ὅτι ἡ πνευµατική καί κανονική αὐτή δικαιοδοσία τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ἐπεκτείνεται ὄχι µόνο στήν παλαιότερη καί νεώτερη διασπορά, ἀλλά καί σέ νέες ἱεραποστολικές περιοχές ὅπως ἡ Κορέα ἤ ἡ Ἰνδονησία, ὅπου µοιραῖα ἀναφύεται τό ζήτηµα»29. Αὐτό σηµαίνει ὅτι ὑφίσταται ἀκόµη σέ µερικούς κύκλους ἡ ἰσχύς τῆς ἀποφάσεως τῆς Συνόδου τοῦ 1756, τό σηµαντικό δέ εἶναι ὅτι δέν ἀναιρέθηκε ποτέ συνοδικά µέ τόν ἴδιο τρόπο πού ἀποφασίσθηκε. Γι’ αὐτό στήν µελέτη γράφεται ὅτι αὐτήν τήν ἀπόφαση «οἱ κατά τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες δέν µπόρεσαν ἀκόµη νά τήν ἀναιρέσουν συνοδικά»30 καί ἀλλοῦ ὅτι δέν ἔχει ἀκόµη «ἀναιρεθεῖ ἡ ἀπόφαση τοῦ 1756»31. Γι’ αὐτό στόν ἐπίλογο συµπεραίνει: «Συµπερασµατικῶς, θεωρῶ ὅτι µία πανορθόδοξος µελέτη καί ἀπόφαση περί τοῦ ζητήµατος εἶναι ἀπαραίτητη. Τό θέµα εἶναι ὄχι µόνον πολύπλοκο ἀλλά καί σοβαρό. ∆έν µπορεῖ νά ἐκτεθεῖ καί νά ἐπιλυθεῖ µέ ἀτοµικές ἐπιστηµονικές προσπάθειες ἤ περιορισµένου χαρακτῆρος ποιµαντικές πρωτοβουλίες»32.

Τό σηµαντικό τῆς ὑποθέσεως αὐτῆς εἶναι ὅτι ὅταν συνῆλθε τό 1971 στήν Γενεύη ἡ Προπαρασκευαστική Ἐπιτροπή τῆς Ἁγίας καί µεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας «ἕνα ἀπό τά ἕξη κείµενά της ἦταν ἀφιερωµένο στό θέµα «Ἡ Οἰκονοµία ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ»», τοῦ ὁποίου ἕνα µεγάλο 28 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 35-36. 29 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 36-37. 30 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 33. 31 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 36. 32 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 41. 10 µέρος ἐκάλυπτε τό θέµα τῶν «µυστηρίων» πού τελοῦνται ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας, καί τῆς ἀποδοχῆς τῶν αἱρετικῶν καί σχισµατικῶν 33. Ὅπως ἐπισηµαίνεται, ὁ Μητροπολίτης Γέρων Ἐφέσου (τότε ὡς Μύρων) Χρυσόστοµος σέ ὁµιλία του ἀπό τοῦ ἄµβωνος στό ἐκκλησίασµα, κατά τήν διάρκεια τῆς ∆ιορθοδόξου Ἐπιτροπῆς (1971), τῆς ὁποίας προήδρευε, εἶπε ὅτι «δέν εἶναι σχολαῖον τό θέµα τῆς οἰκονοµίας καί ἀκριβείας ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ». Καί τόνισε ὅτι πρέπει νά ἐξετασθοῦν συναφῆ καί σοβαρά ζητήµατα, ὅπως: «Τί εἶναι ἐν τῇ οὐσίᾳ τό κατ’ οἰκονοµίαν αὐτό; Μέχρι ποίου σηµείου ἐκτείνεται; Πότε γίνεται χρῆσις καί πότε κατάχρησις τούτου; Καί διά τούς ἔξω; Ἐπικρατεῖ ἡ ἰδέα, ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ Ἐκκλησία τοῦ «κατ’ οἰκονοµίαν», ὅπερ διά τούς πολλούς ἰσοδυναµεῖ πρός ἐκκλησιαστικόν compomis. Εἶναι ὅµως τοῦτο ἀκριβές;»34. Τελικά, ὅµως, ὅπως σηµειώνει ὁ Μητροπολίτης ∆έρκων Ἀπόστολος, «οἱ ἐξελίξεις στήν πορεία πρός τή Σύνοδο ἐπέφεραν ἀλλαγές στήν θεµατολογία.

Ἔτσι τό ζήτηµα τῆς οἰκονοµίας ἐξέπεσε ἀπό τόν κατάλογο τῶν θεµάτων, παρά τήν πρόοδο πού εἶχε σηµειωθεῖ»35. Ὁ ἴδιος δέ ὁ Μητροπολίτης Γέρων Ἐφέσου Χρυσόστοµος συνοψίζει τό θέµα αὐτό: «Ὅταν εἰς τήν πρώτην φάσιν τῆς ἐξετάσεως τῶν πρώτων τεθέντων θεµάτων τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου ἐξῃτάζετο εἰς τήν ∆ιορθόδοξον Προπαρασκευαστικήν Ἐπιτροπήν ἐν Γενεύῃ τό θέµα τῆς οἰκονοµίας, ἐκ τῶν πρώτων καί περισσότερον θεµελιωδῶν προβληµάτων τά ὁποῖα ἐτέθησαν καί εἰς τά ὁποῖα ἐκλήθηµεν νά δώσωµεν µίαν πανορθόδοξον ἀπάντησιν, ἦτο ἡ χρῆσις τῆς οἰκονοµίας εἰς τό θέµα τῆς ἀναγνωρίσεως τοῦ βαπτίσµατος τῶν µή ὀρθοδόξων. Τῆς δυναµένης νά χρησιµοποιηθῇ ἐν προκειµένῳ οἰκονοµίας ἀπό Ὀρθοδόξου πλευρᾶς, τῶν ὁρίων τῆς οἰκονοµίας ταύτης καί, ἀκόµη, µέχρι ποίου σηµείου ἡ οἰκονοµία αὕτη χρησιµο- ποιουµένη ὑπό τῆς Ἐκκλησίας δέν ἀναστέλλει τήν ἀκρίβειαν, δεδοµένου ὅτι ἡ θεολογία τοῦ βαπτίσµατος, ὡς κατ’ ἐξοχήν µυστηρίου τῆς χριστιανικῆς µυήσεως, πρέπει νά ἑδράζεται καί νά θεµελιοῦται ἐπί τῆς ἀκριβοῦς ἐκκλησιολογίας. Ἦτο τότε µία καλή προσπάθεια καθο- ρισµοῦ τῶν γενικῶν κριτηρίων διά τήν θεολογίαν τοῦ βαπτίσµατος. Ἀλλ’ ὡς 33 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 38. 34 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 40. 35 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 40. 11 γνωστόν, τό θέµα ἐκεῖνο ἐξέπεσεν ἀπό τήν ἡµερησίαν διάταξιν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου καί οὕτω ἐχάθη µία καλή εὐκαιρία»36. Ἔµεινε, ὅµως, τό βιβλίο του πού ἀναφέρθηκε στήν ἀρχή τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ.

Ὁ Μητροπολίτης Γέρων ∆έρκων Ἀπόστολος στό τέλος τῆς µελέτης του παρατηρεῖ ὅτι ἡ ἐπίλυση τοῦ ζητήµατος τῶν µυστηρίων τῶν ἑτεροδόξων «εἶναι ἄµεσα συνδεδεµένη µέ τήν ἐκκλησιολογία καί τήν θεολογία τοῦ βαπτίσµατος. Ἡ ἀντιµετώπιση αὐτή δέν µπορεῖ παρά νά ἐπιτευχθεῖ µέ ἀναφορά στά δεδοµένα τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἑνός, αὐτό ἄλλωστε ἔπραξαν καί οἱ συνοδικοί Πατέρες, καί, ἀφ’ ἑτέρου, σέ πανορθόδοξο ἐπίπεδο, πού δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἔκφραση συνοδικότητος»37. Τό συµπέρασµα εἶναι ὅτι οἱ Σύνοδοι τοῦ 1484 καί τοῦ 1756 ἔχουν ἰσχύ, καί ἐκφράζουν τό πνεῦµα τῆς οἰκονοµίας καί τῆς ἀκρίβειας στήν Ἐκκλησία, ἀντίστοιχα. Ἄλλωστε, ἡ οἰκονοµία εἶναι πρόσκαιρη, καί δέν µπορεῖ νά καταργήση τήν ἀκρίβεια πού ἔχει µονιµότητα. Ἐδῶ πρέπει νά ὑπενθυµίσω ὅτι ἡ ἀπόφαση µιᾶς µεταγενέστερης Συνόδου, δηλαδή ἡ ἀπόφαση τῶν Πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς τοῦ ἔτους 1848 κάνει λόγο γιά τήν ὁρολογία καί τήν ταυτότητα τόσο «τῆς Καθολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅσο καί τῶν αἱρέσεων καί τοῦ «Παπισµοῦ»». Ἐπίσης, κάνει λόγο γιά τήν ἀντιµετώπιση τῶν αἱρετικῶν καί τήν ἐπιστροφή τους στήν Ἐκκλησία. Μεταξύ τῶν ἄλλων γράφεται ὅτι ἡ ἐπιστροφή τῶν αἱρετικῶν «πρός τήν ἀναλλοίωτον καθολικήν ὀρθόδοξον πίστιν τῶν κοινῶν Πατέρων ἡµῶν» θά πρέπει νά γίνη µέ τό νά ἀπορριφθοῦν «τά σηµερινά παπικά δόγµατά τε καί µυστήρια», διότι εἶναι «ἐντάλµατα ἀνθρώπων»38. Αὐτό σηµαίνει ὅτι διατηρήθηκε ἡ παράδοση τῆς ἀκρίβειας στήν πίστη καί στά Μυστήρια, ἀφοῦ µάλιστα ποτέ δέν καταργήθηκε συνοδικά ὄχι µόνον ἡ ἀπόφαση τῶν Τριῶν Πατριαρχῶν τοῦ 1756, ἀλλά καί ἡ ἀπόφαση τῶν Πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς τοῦ ἔτους 1848.

Ἑποµένως, ἡ ἀπόφαση τῶν Τριῶν Πατριαρχῶν τοῦ 1756 καί τῶν Πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς τοῦ 1848 µόνον συνοδικά µπορεῖ νά καταργηθῆ καί µάλιστα µέ σαφέστατες θεολογικές καί ἐκκλησιο- λογικές προϋποθέσεις. Ὅµως, δέν τέθηκε στήν θεµατολογία τῆς 36 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 40-41. 37 Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 41. 38 βλ. Ἰωάννου Καρµίρη, Τά ∆ογµατικά καί Συµβολικά µνηµεῖα…, ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 902 κ.ἑξ. 12 Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί φυσικά δέν πρέπει νά παραθεωρηθῆ ἐµµέσως καί µυστικῶς. Στό κείµενό µου αὐτό προτίµησα νά ἀναφερθῶ σέ δύο σηµαίνοντας Ἀρχιερεῖς τοῦ Οἰκουµενικοῦ Πατριαρχείου, οἱ ὁποῖοι γνωρίζουν τό θέµα αὐτό καί ὡς πρός τήν θεωρία καί ὡς πρός τήν πρακτική του ἐφαρµογή. Καί αὐτό δείχνει τήν σοβαρότητα τοῦ θέµατος, τό ὁποῖο δέν λύνεται µέ ἀκαδηµαϊκές µελέτες ἐπιστηµόνων καί ἐπιλεκτικές ἀναφορές, ἀλλά µέ συνοδικές πράξεις καί ἀποφάσεις τῆς Ἐκκλησίας.

Ἀπρίλιος 2016

Πηγή: NafpaktiaNews

Από την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (Π.Ε.Θ.) μας εζητήθη η επιστημονική άποψή μας επί των παρακάτω ερωτημάτων και ειδικότερα εάν με βάση το ισχύον στην Ελλάδα νομικό καθεστώς: 1) Το μάθημα των Θρησκευτικών επιβάλλεται να είναι αμιγώς Ορθόδοξο Χριστιανικό ή Πολυθρησκειακό; 2) Τα νέα Προγράμματα Σπουδών (στο εξής Π.Σ.) Δημοτικού και Γυμνασίου, που εγκρίθηκαν προς πιλοτική εφαρμογή τους με την Αποφ. Υπ. Παιδείας 113/714/Γ2/3-10-2011, ΦΕΚ τ. Β΄2335/2011, ως και η Αναθεωρημένη εφαρμογή τους, η οποία δεν έχει υποβληθεί, μέχρι τώρα, προς έγκριση, ούτε έχει δημοσιευθεί στον ιστότοπο του Υπ. Παιδείας (Ψηφιακό Σχολείο), πλην όμως υπάρχει έντονο και λίαν ενεργό ενδιαφέρον συντακτών της προς εφαρμογή της, είναι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, ένεκα του πολυθρησκειακού περιεχομένου τους και όχι αμιγούς Ορθοδόξου Χριστιανικού;

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ

ΕΓΚΡΙΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΤΙΜΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ,

ΕΠΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ

Από την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (Π.Ε.Θ.) μας εζητήθη η επιστημονική άποψή μας επί των παρακάτω ερωτημάτων και ειδικότερα εάν με βάση το ισχύον στην Ελλάδα νομικό καθεστώς:

1) Το μάθημα των Θρησκευτικών επιβάλλεται να είναι αμιγώς Ορθόδοξο Χριστιανικό ή Πολυθρησκειακό;

2) Τα νέα Προγράμματα Σπουδών (στο εξής Π.Σ.) Δημοτικού και Γυμνασίου, που εγκρίθηκαν προς πιλοτική εφαρμογή τους με την Αποφ. Υπ. Παιδείας 113/714/Γ2/3-10-2011, ΦΕΚ τ. Β΄2335/2011, ως και η Αναθεωρημένη εφαρμογή τους, η οποία δεν έχει υποβληθεί, μέχρι τώρα, προς έγκριση, ούτε έχει δημοσιευθεί στον ιστότοπο του Υπ. Παιδείας (Ψηφιακό Σχολείο), πλην όμως υπάρχει έντονο και λίαν ενεργό ενδιαφέρον συντακτών της προς εφαρμογή της, είναι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, ένεκα του πολυθρησκειακού περιεχομένου τους και όχι αμιγούς Ορθοδόξου Χριστιανικού;

3) Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει λόγο και δικαίωμα για τον καθορισμό της ύλης του μαθήματος των Θρησκευτικών;

Επί των παραπάνω ερωτημάτων η επιστημονική μας άποψη είναι η ακόλουθη:

Ειδικότερα επί του πρώτου ερωτήματος:

1) Κατά τη διάταξη του άρθρου 16 § 2 του ισχύοντος Ελληνικού Συντάγματος Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλαση τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Εξάλλου κατά το τρίτο άρθρο του Συντάγματος, παράγραφός 1η, εδάφιο α΄και β΄ αυτής: «Επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησία του Χριστού. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος, που γνωρίζει κεφαλή της τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, υπάρχει αναπόσπαστα ενωμένη δογματικά με τη Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και με κάθε άλλη ομόδοξη Εκκλησία του Χριστού τηρεί απαρασάλευτα, όπως εκείνες, τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς κανόνες και τις ιερές παραδόσεις». Οι διατάξεις αυτές συνιστούν εκδηλώσεις της νομικής ενέργειας του Προοιμίου του Ελληνικού Συντάγματος, έχοντος του Προοιμίου τούτου, ως ακολούθως:

«Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος».

Αποτελεί δε το Προοίμιο αυτό αναπόσπαστο τμήμα του Συντάγματος και δημοσιεύεται με τις λοιπές διατάξεις τούτου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ως ενιαίο όλο, αφού αμέσως πριν από το Προοίμιο προτάσσονται οι λέξεις ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και ο χρονικός προσδιορισμός του Συντάγματος (1975-2001) και αμέσως μετά ακολουθεί το κείμενο του Προοιμίου (βλ. σχετ. Βασ. Νικολόπουλου, Επιτ. Προέδρου Αρείου Πάγου, Δ/ρος Νομικής, Το προοίμιο του Συντάγματος και η νομική του αξιολόγηση, σελ. 17-18).

Παράλληλα  με τη διάταξη του άρθρου 1 εδάφ. α΄, του νόμου 1566/1985, με τον οποίο ρυθμίζεται - κυρίως και πρωτίστως - η λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ορίζεται ότι ο σκοπός της εκπαίδευσης αυτής είναι να υποβοηθεί τους μαθητάς, όπως εκτός των άλλων «... διακατέχονται από πίστη στην πατρίδα και τα γνήσια στοιχεία της Ορθόδοξης Χριστιανικής παράδοσης. Στον ίδιο νόμο και ειδικότερα στο άρθρο αυτού 6 § 2, εκ. β΄, ορίζεται ότι το Λύκειο επιδιώκει την ολοκλήρωση των σκοπών της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα βοηθά τους μαθητάς... να συνειδητοποιήσουν την σημασία του Ορθόδοξου Χριστιανικού ήθους...».

Εξ άλλου, η διάταξη του άρθρου 1518 § 1 του Αστ. Κώδικος ορίζει ότι η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου από τους γονείς του περιλαμβάνει, μεταξύ των άλλων και την εκπαίδευση του τέκνου, στην έννοια της οποίας - εκπαίδευσης - περιέχεται και η θρησκευτική τοιαύτη (βλ. εις Απ. Γεωργιάδη - Οικ. Δικ., σελ. 882, αρ. 16 εις Σύντομη Ερμ. Αστ. Κώδικος (Σ. Ε. Α. Κ.), τόμος 2ος, εκδ. 2013 και στις σε αμφότερα τα έργα αυτά σχετικές παραπομπές).

Ακολούθως, με το άρθρο 2 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα δικαιώματα του ανθρώπου υποχρεώνεται κάθε συμβαλλόμενο Κράτος (σε εφαρμογή του 9ου άρθρου αυτής της Συμβάσεως περί ελευθερίας της σκέψεως, συνειδήσεως και θρησκείας) να σέβεται το δικαίωμα των γονέων όπως εξασφαλίζουν την μόρφωση και την εκπαίδευση των τέκνων τους σύμφωνα με τις ίδιες αυτών, των γονέων, θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις (βλ. Οικ. Δικ. Απ. Γεωργιάδη - Μιχ. Σταθοπούλου και εις Σ.Ε.Α.Κ. Απ. Γεωργιάδη ό.π.). Τόσον η ως προαναφερθείσα Διεθνής Σύμβαση, όσο και το παραπάνω Πρώτο Πρωτόκολλο αυτής έχουν επικυρωθεί κατ’ άρθρο 28 § 1 του Συντάγματος της Ελλάδος με το ν. δ. 53/1974 και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου, και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου, απαγορευομένης ούτως πάσης προσβολής του εν λόγω ατομικού δικαιώματος των γονέων, μη δυναμένης συνεπώς της Πολιτείας να επιβάλει, νομοθετικώς ή άλλως πως, θρησκευτική αγωγή στα τέκνα τους διάφορον της θρησκευτικής πεποιθήσεως των γονέων τους.

Τα ανωτέρω, κατά συνέπεια, έχουν πλήρη εφαρμογή και ως προς το ως άνω δικαίωμα των ορθοδόξων γονέων, όπως τα ανήλικα τέκνα τους διδάσκονται το αμιγώς Ορθόδοξο Χριστιανικό μάθημα των θρησκευτικών στις σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαιδεύσεως, όπου αυτά φοιτούν.

Εν όψει όλων των προαναφερομένων διατάξεων, προκύπτει ότι το μάθημα των θρησκευτικών, κατά το ισχύον ελληνικό δίκαιο, επιβάλλεται να είναι αμιγώς το Ορθόδοξο Χριστιανικό, μη επιτρεπομένης οιασδήποτε μετατροπής του σε πολυθρησκευτικό και πάντως οποιασδήποτε νοθεύσεώς του με ξένο προς το αμιγές Ορθόδοξο Χριστιανικό περιεχόμενο του.

Τα ανωτέρω γίνονται δεκτά και από την σταθερή επί του θέματος τούτου νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ( βλ. σχετ. τις σύμφωνες αποφάσεις του Σ.τ.Ε. 2176/1998, 3358/1995, 3353/1986, καθώς επίσης και στην 115/2012 πρόσφατη ακυρωτική ομόφωνη απόφαση του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου Χανίων, η οποία, ως αφορώσα σε θέματα εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπως είναι και το παρόν, έχει ίση νομική ισχύ και ίσο κύρος με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με τον νόμο 702/1997, όπως αυτός τροποποιήθηκε μεταγενεστέρως (βλ. σχετ. στην από 11/2/2013 Γνωμοδότηση του Δ/ρος Γ. Κρίππα).

Πέραν δε όλων αυτών, η εισαγωγή στην Ελληνική Εκπαίδευση μαθήματος Θρησκευτικών πολυθρησκευτικού συνιστά το ποινικό αδίκημα του προσηλυτισμού, κατ' άρθρο 4 του διατηρημένου σε ισχύ νόμου 1383/1938, καθόσον ένα τέτοιο μάθημα προσανατολίζεται δια του περιεχομένου του, ως εν προκειμένω, να οδηγήσει το μαθητή σε αμφισβήτηση περί του εάν η θρησκεία, την οπαία πρεσβεύει, είναι σωστή ή όχι ή πρέπει να την αμφισβητεί, έστω και απλώς προβληματιζόμενος. Συντρέχει δε ενταύθα και η επιβαρυντική περίπτωση της τρίτης παραγράφου του άρθρου 4 του εν λόγω αναγκ. νόμου και αυτό επειδή η διδασκαλία ενός τέτοιου μαθήματος θα γίνεται σε σχολικές μονάδες. Πρέπει δε να αναφερθεί ότι το αδίκημα τούτο τιμωρείται και στο στάδιο της απόπειράς του ως τετελεσμένο, τιμωρουμένου και του ηθικού αυτουργού(Α.Π. 103/1997), (βλ.  Δ/ρος  Γ.  Κρίππα, Μελέτη,  ad  hoc,  εις  Eπιθ.  Δημ.   &  Διοικ. Δικαίου,  έτ. 2014 σελ. 679-697 και ιδίου, Το έγκλημα του προσηλυτισμού ιδία από απόψεως ηθικής αυτουργίας, εις Ποινικά Χρονικά, τ΄λ, έτ. 1980, σελ. 313-321).

Τέλος, αναφορικά με το απαντώμενο πρώτο ερώτημα, παρίσταται αναγκαίο, να λεχθεί ως συνδεόμενο με τα παραπάνω, ότι σύμφωνα με το άρθρο 95 § 5 του Συντάγματος, «Η Διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο όπως ο νόμος ορίζει…». Σε εκτέλεση της διατάξεως αυτής, ως και της αντιστοίχου εκείνης του άρθρου 13 της ως προαναφέρεται Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, εξεδόθη ο νόμος 3068/2002 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 274 και το Π.Δ/μα 61/2004 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 54) και με τον οποίο, νόμο, προβλέπονται για τους παραβάτες χρηματική κύρωση  υπέρ του ενδιαφερομένου,  εισπραττόμενη και δι΄ αναγκαστικής εκτελέσεως κατά του κράτους. Παράλληλα με το άρθρο 5 του νόμου αυτού, ορίζεται ότι η μη συμπλήρωση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στο κεφάλαιο Α΄ του νόμου τούτου ή η προτροπή σε μη εκπλήρωση, συνιστά ιδιαίτερο πειθαρχικό παράπτωμα για κάθε αρμόδιο υπάλληλο…».

Εξάλλου κατά το άρθρο 50 του Π.Δ/τος 18/1989 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 8) περί κωδικοποίησης της νομοθεσίας για το Συμβούλιο Επικρατείας, οι Διοικητικές Αρχές, σε εκπλήρωση της ως άνω υποχρεώσεως τους από το άρθρο 95 § 5 του Συντάγματος, πρέπει να συμμορφώνονται με θετική ενέργεια προς το περιεχόμενο της αποφάσεως του Συμβουλίου ή να απέχουν από κάθε ενέργεια που είναι αντίθετη προς όσα κρίθηκαν από αυτό. Οποιαδήποτε πράξη της Διοίκησης που δε συμμορφώνεται προς την ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπως είναι οι προαναφερθείσες αποφάσεις του, 2761/1998, 3356/1995 και 3353/1986 που ορίζουν το μάθημα των Θρησκευτικών να είναι υποχρεωτικά Ορθόδοξο Χριστιανικό, είναι α κ υ ρ ω τ έ α. Ο παραβάτης εκτός από την ενδεχόμενη ποινική δίωξη κατά το άρθρο 259 του ποινικού Κώδικα για παράβαση καθήκοντος, υπέχει και προσωπική ευθύνη για αποζημίωση.

2) Επί του δεύτερου ερωτήματος που αφορά στο Αναθεωρημένο Πρόγραμμα σπουδών 2014  :

 Tο  αναθεωρημένο  Πρόγραμμα  Σπουδών  (ΠΣ) του 2014, όπως και το Π.Σ    του   2011  (Υπουργική   Απόφαση   113714/Γ2       3-10-2011,  ΦΕΚ β΄ 2335/2011), συνεξετάζει από την Γ΄ Δημοτικού, το Χριστιανισμό ταυτόχρονα και  ισότιμα  με  τον  Ιουδαϊσμό,  το Ισλάμ, τον  Ινδουισμό, το  Βουδισμό,  τον Ταοϊσμό - στη δε Α΄ Γυμνασίου προστίθεται και ο Κομφουκιανισμός (ΠΣ, σ, 113) - ως ένα  σύνολο,  που  το  αναφέρει  με  διάφορα  ονόματα:  «θρησκεία» (ΠΣ σ. 19,  25),   «ο  κόσμος   της   θρησκείας»    ( ΠΣ σ. 23 ),   «θρησκευτικές παραδόσεις» ( ΠΣ  σ, 23 ), « θρησκευτικό  φαινόμενο στην  πολυμορφία  του» (ΠΣ σ.25 ), «οι θρησκείες του Κόσμου»  (ΟΔ. ΕΚΠ 97-99).

Πρόκειται για ένα πολυθρησκευτικό μόρφωμα, το οποίο στηρίζεται στην τεχνητή - επιφανειακή σύγκλιση του Χριστιανισμού με τις θρησκείες, με βάση τα τυπικά ετερόκλητα χαρακτηριστικά τους, οδηγεί σε εσφαλμένα επιστημονικά συμπεράσματα, δημιουργεί σύγχυση στους μαθητές, τους οδηγεί στον συγκρητισμό, είναι ασύμβατο με την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η δε διδασκαλία του καταργεί τον χριστοκεντρικό προσανατολισμό του  ΜτΘ  και τον κάνει ανθρωποκεντρικό – συγκρητιστικό.

Οι συντάκτες του ΠΣ 2014 αυθαίρετα συνέταξαν το ΠΣ, χωρίς να ερωτηθούν  ούτε   η  Ορθόδοξη   Εκκλησία,  ούτε   τα  αρμόδια  Θεολογικά Τμήματα των Θεολογικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης με όλους τους ειδικούς επιστήμονές τους ούτε βεβαίως η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ).

Ισχυρίζονται ότι το μεγαλύτερο μέρος των προσφερόμενων γνώσεων και πληροφοριών, αφορά στον Χριστιανισμό, ενώ το πρόβλημα έγκειται στην ομογενοποιημένη - ταυτόχρονη μείξη και διδασκαλία, σχεδόν σε κάθε ενότητα και σε κάθε διδακτική ώρα, πέντε - έξι διαφορετικών θρησκευμάτων με ετερόκλητα χαρακτηριστικά. Ισχυρίζονται, πως υπάρχουν «τρεις κύκλοι» στο ΠΣ που αφορούν στην παράδοση της Ορθόδοξης Χριστιανικής  Εκκλησίας  τη γνωριμία με τις μεγάλες χριστιανικές παραδόσεις και τέλος τα μεγάλα θρησκεύματα (ΠΣ, σ. 17), ενώ δεν υπάρχουν τρία χωριστά σύνολα πληροφοριών, αλλά κυρίως συνυπάρχουν από κοινού σε ένα συνονθύλευμα, ετερόκλητες πληροφορίες  και από τους «τρείς κύκλους».

Ισχυρίζονται ότι με το ΠΣ δεν επιδιώκουν την «τυπική θρησκειολογική ενημέρωση», ούτε τον «σχετικισμό ή ακόμη χειρότερα τον συγκρητισμό» (ΠΣ σ. 13), ενώ για την αποφυγή τους δεν λαμβάνουν στοιχειώδη «μέτρα ασφάλειας», αλλά και ούτε μπορούν να λάβουν, εξαιτίας της πολυθρησκειακής  δομής  του.  Να   σημειωθεί  ότι   απευθύνονται   σε   μικρά παιδιά που δεν έχουν ακόμη αναπτύξει τις απαιτούμενες πνευματικές ικανότητες για να επεξεργαστούν τα σχετικά ζητήματα, τα οποίο παρουσιάζονται ισότιμα, ως «ποικιλία θρησκευτικών προσανατολισμών» (ΟΔ. ΕΚΠ. Σ. 86),

Αντιθέτως, με το ισχύον Αναλυτικό Πρόγραμμα (ΦΕΚ 406/5-5-1998 Υπουργική απόφαση Γ2/2289/26-3-1998) και όλα τα παλαιότερα Αναλυτικά Προγράμματα, η διδασκαλία των θρησκειών γίνεται στη Β΄ Λυκείου, σε χωριστές από τον Χριστιανισμό ενότητες. Επειδή, μάλιστα, το πρόβλημα του συμφυρμού των στοιχείων των θρησκειών είναι ορατό, γι’ αυτό λαμβάνονται μέτρα, ώστε να αποφευχθεί. Τα μέτρα αφορούν στην διακριτή διδασκαλία κάθε θρησκείας καθώς και στο πνευματικό και αντιληπτικό επίπεδο των μαθητών.

Το νέο ΠΣ, προκειμένου να καθιερωθεί η εφαρμογή του, χρησιμοποιεί δύο όπλα: α) την παραπλάνηση και β) τις σύγχρονες μορφές και μεθόδους διδασκαλίας. Αναφορικά με την παραπλάνηση, οι συντάκτες, ενώ διαβεβαιώνουν τη «θεμελίωση της ορθόδοξης χριστιανικής μαρτυρίας στη σχολική εκπαίδευση σε ένα υψηλότερο πνευματικό και θεολογικό επίπεδο» (ΠΣ σ. 17). εντέχνως την αλλοιώνουν, δηλ, ουσιαστικά την καταργούν. Αναφορικά με το δεύτερο όπλο, οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στο ισχύον ΜτΘ, χωρίς αυτό να απολέσει την ορθόδοξη ταυτότητά του.

Με το ΠΣ στηρίζουν δήθεν, ως διατείνονται, «το δικαίωμα όλων των παιδιών για Θρησκευτική εκπαίδευση» (ΠΣ σ. 11), ενώ η  ελληνική  Πολιτεία  παρέχει ήδη σε όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά τη δυνατότητα να μορφωθούν και να παρακολουθήσουν όλα τα μαθήματα που προβλέπονται στις βαθμίδες της εκπαίδευσης,  μεταξύ αυτών και τα θρησκευτικά.

Με το νέο Πρόγραμμα επίσης, ενώ οι ίδιοι συνέταξαν το ισχύον ΑΠΣ (ΦΕΚ τ.Β΄ αρ. 303/13-03-03) και ήταν υπεύθυνοι για τη συγγραφή των βιβλίων και αναγνωρίζουν τη λειτουργικότητά τους (ΠΣ, (σ. 10-11), έρχονται και τα καταργούν.

Το νέο ΠΣ συσκοτίζει την αντίληψη των μικρών μαθητών για το ποιος είναι ο Θεός που σώζει τον άνθρωπο, καθώς και ποια είναι η αληθινή κοινωνία μαζί Του επειδή η ξεκάθαρη απάντηση θεωρείται «ομολογιακή εμμονή,  κατηχητισμός, φανατισμός ή μισαλλοδοξία» (ΠΣ σ. 11,13).

Σ’ αυτή     τη   λογική    κινούνται    όλες  οι  Θ.Ε.  Για  παράδειγμα,  στη  Γ΄ Δημοτικού, τα παιδιά διδάσκονται ότι η Σαρία είναι «Νόμος του Θεού στην ανθρωπότητα» (ΠΣ σ. 111-112), εξετάζουν την απεικόνιση του Θεού στο Χριστιανισμό, στον Ιουδαϊσμό, το Ισλάμ και τις Ανατολικές θρησκείες, που είναι οι «άλλες θρησκευτικές παραδόσεις»  (ΠΣ σ. 120-121). Το ΠΣ, με βάση την ιδεολογία του, (πολυθρησκευτικότητα), αποκρύπτει έντεχνα την θεμελιώδη αλήθεια της χριστιανικής Πίστεως, πως ο Χριστός είναι ο μόνος Θεάνθρωπος και Σωτήρας του κόσμου. Κατά περίπτωση, είτε την αποσιωπά (ΠΣ σ. 40), είτε αν χρειάζεται, αναφέρεται μεν στη Θεϊκή Του φύση, αποσιωπά δε την μοναδικότητά της, ενώ επιστρατεύει άσχετες μ’ αυτήν πληροφορίες, είτε αντί της θεϊκής, τονίζει την ανθρώπινη φύση Του (Π.Σ. σ. 45), είτε μειώνει την εικόνα που αποκομίζουν οι μαθητές για τη Θεότητά Του, εμφανίζοντάς Τον ως δάσκαλό μεταξύ των φιλοσόφων δασκάλων των Θρησκειών (ΠΣ σ. 63-69). είτε τονίζει δευτερεύουσες έννοιες του θέματος, για να αποσιωπήσει εκείνες που παραπέμπουν στην μοναδικότητα της εν Χριστώ    σωτηρίας    (ΠΣ σ. 46-47,  78-79),  είτε  αφήνει vα  εννοηθεί    το ενδεχόμενο, να ανέδειξαν τον Χριστό οι μεσσιανικές προσδοκίες (ΠΣ σ. 123-124), σύμφωνα με γνωστή θεωρία. Στο ΠΣ έχει χαθεί ο προσανατολισμός οπότε βασιλεύει η απόλυτη σύγχυση.

Λόγω της συνεξέτασης του Χριστιανισμού με τις Θρησκείες, στρεβλώνονται θέματα προκειμένου να συνδυαστούν: π.χ. το Ορθόδοξο Βάπτισμα ως αντίστοιχο των τελετών ενηλικίωσης των Εβραίων και των Μουσουλμάνων (ΠΣ σ. 57). Οι Χριστιανοί άγιοι με τα ιερά πρόσωπα θρησκειών, ως να μην είναι η αγιότητα καρπός του Αγίου Πνεύματος, αλλά ανθρώπινη κατάκτηση (ΠΣ σ. 61). Η Αγία Γραφή με τα ιερά βιβλία των θρησκειών, δηλ. η αλήθεια του Θεού μαζί με τις μαγείες, τους μύθους, τις δεισιδαιμονίες (ΠΣ σ. 62, 70-71). Η  μετάνοια, η νηστεία, η άσκηση της Σαρακοστής, συνδυάζονται με τη νηστεία, το διαλογισμό, τη γιόγκα στις Θρησκείες (ΠΣ σ. 72-73). Σε άλλη Θ.Ε., το ΠΣ αναφέρεται στους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι αντιμετώπισαν τα προβλήματα των αιρέσεων (ΠΣ σ. 109-110), και ως γνωστόν, καταδίκασαν τις ειδωλολατρικές αντιλήψεις και λατρείες, ενώ σε άλλες το ΠΣ τις συνδυάζει με τις ορθόδοξες.

Στο ΠΣ έχει εγκαταλειφθεί, σε ικανό βαθμό, η ιστορική σειρά των γεγονότων, έτσι ώστε να μην γνωρίζουν οι μαθητές λ.χ. αν προηγήθηκε χρονολογικά ο προφήτης Μωυσής ή ο Κοσμάς ο Αιτωλός. Σοβαρά δε θεολογικά σφάλματα το καθιστούν ακατάλληλο για Ορθοδόξους μαθητές, ως ότι η μουσουλμανική σαρία είναι ο νόμος του Θεού. Υπάρχουν σ’ αυτό σημαντικά σφάλματα ως και παιδαγωγικά τοιαύτα (Ευαγ. Πονηρός Δ/ρ Θ.Μ.Φ., Σχολικός Σύμβουλος Πειραιώς Α’ Αθηνών - Κυκλάδων).

Εν όψει όλων των προεκτιθεμένων, καθίσταται πλέον ή σαφές ότι και το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σπουδών έτους 2014 για το μάθημα των Θρησκευτικών στην Α/Βάθμια και Β/Βάθμια Εκπαίδευση, ως πολυθρησκευτικό που είναι, ευρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με το ισχύον στην Ελλάδα, ως άνω, νομικό καθεστώς. Τούτο δε διότι, ενώ το άρθρ. 16 παρ. 2 του Συντάγματος απαιτεί την ανάπτυξη της Ορθόδοξης ως άνω συνείδησης των μαθητών, με το εν λόγω Πρόγραμμα Σπουδών, σε συνδυασμό με τον αναθεωρημένο Οδηγό Εκπαιδευτικού (2014), οδηγεί στην πλήρη αποδόμηση και εκθεμελίωση τελικά της Ορθόδοξης θρησκευτικής συνείδησής τους.

Η μετατροπή του υφιστάμενου αμιγώς Ορθοδόξου Χριστιανικού μαθήματος των Θρησκευτικών σε ένα συγκρητιστικό και πολτοποιημένο θρησκευτικό μόρφωμα, έχει καταδικασθεί από ολόκληρο το πλήρωμα της Ορθόδοξης Ελληνικής Εκκλησίας, με επικεφαλής τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο, ως και από σύμπασα την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους -που χαρακτήρισε το μη ορθόδοξο μάθημα των Θρησκευτικών ως «φυλακή»- από την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (Π.Ε.Θ), την ΚΔ’ Συνδιάσκεψη των Εντεταλμένων Ορθοδόξων Εκκλησιών και Μητροπόλεων, από λίαν υψηλού επιπέδου διεθνή και πανελλήνια Επιστημονικά Συνέδρια και Ημερίδες, από υψηλής Πνευματικότητας ηγουμένους του Αγίου Όρους, ως ο μ. ηγούμενος της Ι. Μονής Γρηγορίου του Αγίου Όρους Γεώργιος Καψάνης, ο οποίος σε κείμενο του χαρακτήρισε το τεθέν υπόψην του, πολυθρησκειακό πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών, οδηγό προς την πολυθρησκεία, «ευαγγέλιο» πλάνης και πλήγμα δαιμονικό κατά του Ορθόδοξου Ελληνικού λαού (Περιοδικό «Ο Σωτήρ» τευχ. Σεπτεμβρίου 2013, σελ. 373-374). Επίσης ο προηγούμενος της Ιεράς Μονής Ιβήρων Βασίλειος Γοντικάκης, κατά τον οποίο η Ορθόδοξη Πίστη μας προδίδεται από ένα πολυθρησκευτικό κατασκεύασμα (Περιοδικό «ΚΟΙΝΩΝΙΑ» της Π.Ε.Θ. τεύχος 2, Απριλίου – Ιουνίου 2012). Ωσαύτως, από έγκριτους και ειδήμονες Επιστήμονες, από πλήθος εγκύρων δημοσιευμάτων και ραδιοφωνικών εκπομπών, έχει σαφώς αποδοκιμασθεί η μετατροπή του ορθοδόξου  μαθήματος των Θρησκευτικών σε πολυθρησκευτικό.

Να προστεθεί τέλος ότι την επιχειρηθείσαν και στην Κύπρο μετατροπή του εκεί διδασκομένου Ορθοδόξου Χριστιανικού μαθήματος των Θρησκευτικών σε πολυθρησκευτικό αποδοκίμασε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος και γενικώς, ο κλήρος και ο Ορθόδοξος λαός της Κύπρου.

Τέλος, η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος με την πρόσφατη απόφασή της, της 9ης Μαρτίου 2016 ετάχθη υπέρ της διδασκαλίας του τρέχοντος Ορθοδόξου μαθήματος των Θρησκευτικών με τη δική του μεθοδολογία, χωρίς την από κοινού σύγχρονη διδασκαλία του με άλλα θρησκεύματα, δεχθείσα παράλληλα όπως μερικά θρησκειολογικά κεφάλαια εισαχθούν σε κάθε βιβλίο των Θρησκευτικών και όχι σε κάθε μάθημα, επικυρώνοντας έτσι  την προηγηθείσα επί του θέματος απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος της 13ης Ιανουαρίου 2016.

3) Αναφορικά με το τρίτο των υποβληθέντων αιτημάτων, εάν δηλαδή, με βάση το ισχύον στην Ελλάδα νομικό καθεστώς, η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει λόγο και δικαίωμα ως προς τον καθορισμό της ύλης του μαθήματος των Θρησκευτικών, πρέπει να λεχθούν τα εξής:

Σύμφωνα με το δεύτερο άρθρο του νόμου 590/1977, Περί του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος, «Η Εκκλησία της Ελλάδος συνεργάζεται μετά της Πολιτείας, προκειμένου περί θεμάτων γενικού ενδιαφέροντος, ως τα της Χριστιανικής αγωγής της νεότητος» κ.ά. Περαιτέρω κατά το άρθρο 9 του ιδίου νόμου «Η Δ.Ι.Σ.  (Διαρκής Ιερά Σύνοδος), ως διαρκές διοικητικόν όργανον της Εκκλησίας, ασκεί τας κάτωθι αρμοδιότητας... ε) Παρακολουθεί το δογματικόν περιεχόμενον των δια τα σχολεία της Στοιχειώδους και Μέσης Εκπαιδεύσεως προοριζομένων διδακτικών βιβλίων του μαθήματος των Θρησκευτικών». Στο ίδιο δε άρθρο, υπό το στοιχείο ζ΄, ορίζεται ότι η Δ.Ι.Σ. μεριμνά περί του κατά Χριστόν βίου του Ορθοδόξου πληρώματος δια των ενδεικτικώς εκεί αναφερομένων μέσων, ως και «δια παντός άλλου προσφόρου, κατά την κρίσιν Αυτής, μέσου», ενώ ορίζεται στο τελευταίο εδάφιο του ιδίου άρθρου ότι «Εις περίπτωσιν διαταράξεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας δι’ ετεροδιδασκαλίας ή άλλης επεμβάσεως εις βάρος αυτής, η Δ.Ι.Σ. ζητεί την επέμβασιν των Αρμοδίων Αρχών...». Αποτελεί δε ετεροδιδασκαλία η νόθευση της Ορθοδόξου Πίστεως κατά το μάλλον και ήττον και με οποιονδήποτε τρόπο (βλ. Γ. Κρίππα όπ.π. κάτω σελ. 146).

Πρέπει δε να λεχθεί ενταύθα ότι οι προπαρατεθείσες διατάξεις του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος (ν. 590/1977) – ως και ο ως άνω ν. 1566/1985 – δεν είναι δυνατόν να καταργηθούν, διότι αποτελούν στην πράξη εφαρμογή του άρθρου 16 § 2 του Συντάγματος. Αυτό έχει δεχθεί και η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία, δεν είναι δυνατή η κατάργηση νόμου, εκδοθέντος προς εφαρμογήν συνταγματικής διατάξεως και συνεπώς θα εξακολουθεί να ισχύει ο αντισυνταγματικώς καταργηθείς νόμος (ΣτΕ 2056/2001 Διοικ. Δίκη, σελ. 87 επ., Γ. Κρίππα «Το Ατομικό Δικαίωμα της Θρησκευτικής Ελευθερίας της Εκκλησίας να καθορίζει η ίδια την ύλη του μαθήματος των Θρησκευτικών» στο περιοδικό ΚΟΙΝΩΝΙΑ της Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων, έτος 2013, τεύχος 3, σ. 145 εξ. και ειδικότερα στις σελ. 146 και 156, υποσημ. 4, ως και ιδίου Νομοθετικό κενό συνταγματικώς ανεπίτρεπτο και εντεύθεν υποχρεώσεις της κρατικής διοικήσεως, ως και εις Καλλιαντέρη-Τουτζιαράκη, Η αρχή της νομιμότητος εις Επιθ. Δημ. Δικ. 2001, σελ. 28).

Εν όψει όλων αυτών, προκύπτει σαφώς ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος, είναι, με βάση την ελληνική νομοθεσία (άρθρο 3 § 1 του Συντάγματος), φορέας του ατομικού δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας και ότι το δικαίωμά της αυτό παραβιάζεται στην περίπτωση που η Πολιτεία αποφασίσει να διδάσκονται ως ύλη του μαθήματος των Θρησκευτικών στις σχολικές μονάδες κείμενα, που η Εκκλησία τα θεωρεί ασυμβίβαστα, κατά το μάλλον και ήττον, προς τις αρχές της διδασκαλίας της, όπως η διδασκαλία της ειδικότερα καθορίζεται και κατοχυρώνεται στις και με τις προπαρατιθέμενες διατάξεις του άρθρου 3 του Συντάγματος, της Εκκλησίας της Ελλάδος δικαιουμένης να ζητήσει την ικανοποίηση του δικαιώματός της τούτου από την Ελληνική Δικαιοσύνη και αν χρειασθεί και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, (βλ. σχετ. ειδικότερα και αναλυτικώς εις Γ. Κρίππα, ενθ. ανωτ., σελ. 145 επομ. 148, 149, ως και πλούσια αυτόθι διεθνή βιβλιογραφία και ad hoc απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας, μετά σχετικών επίσης υποσημειώσεων εις σελ. 149-156. Βλ., ωσαύτως, εις Χρ. Σγουρίτσα Συνταγματικό Δικ., τόμος Β΄, τεύχος Α΄, σελ. 12, ως και εις το άρθρο «Περί τα Θρησκευτικά» του Αρχιμ. Κων. Ραμιώτη πτυχ. Θεολογίας – τ. Δικαστού, εις Ορθόδοξο Τύπο της 9.10.2015).

Μετά από αυτά προκύπτει ότι, με βάση την Ελληνική Νομοθεσία, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος έχει τον κύριο και αποφασιστικό λόγο και δικαίωμα άμα για τον καθορισμό της ύλης του μαθήματος των Θρησκευτικών.

Οι γνωμοδοτούντες

1.  Βασίλειος Ευτ. Νικόπουλος, Επίτ. Πρόεδρος Αρείου Πάγου, Διδάκτωρ Νομικής

2.  Ιωάννης Β. Σακελλαρίου, Επίτ. Πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους

3.  Δημήτριος Λινός, Επίτ. Εισαγγελέας Αρείου Πάγου

4.  Αθανάσιος Γ. Κρητικός, Επίτ. Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου

5.  Ανδρέας Γ. Τσόλιας, Επίτ. Αρεοπαγίτης

6.  Γεώργιος Η. Κρίππας, Διδάκτωρ Πολ. Επιστημών – Συνταγματολόγος

7.  Κωνσταντίνος Β. Χιώλος, Διδάκτωρ Νομικής, Επίτ. Δικηγόρος

8.  Αθανάσιος Θ. Νικολαΐδης, Επίτ. Πρόεδρος Εφετών

9.  Παντελής Ν. Μαραγκούλας,  Επίτ. Πρόεδρος Εφετών

10. Απόστολος Φ. Βλάχος, Επίτ. Πρόεδρος Εφετών

Πηγή: Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων

Τρεῖς σταυροὺς ἐπήξατο ἐν Γολγοθᾶ ὁ Πιλᾶτος, δύο τοῖς λῃστεύσασι, καὶ ἕνα τοῦ Ζωοδότου, ὃν εἶδεν ὁ ᾍδης, καὶ εἶπε τοῖς κάτω· Ὦ λειτουργοί μου καὶ δυνάμεις μου τίς ὁ ἐμπήξας ἧλον τῇ καρδίᾳ μου; ξυλίνῃ με λόγχῃ ἐκέντησεν ἄφνω καὶ διαρρήσομαι, τὰ ἔνδον μου πονῶ, τὴν κοιλίαν μου ἀλγῶ, τὰ αἰσθητήριά μου, μαιμάσσει τὸ πνεῦμά μου, καὶ ἀναγκάζομαι ἐξερεύξασθαι τὸν Ἀδὰμ καὶ τοὺς ἐξ Ἀδάμ, ξύλῳ δοθέντας μοι· ξύλον γὰρ τούτους εἰσάγει πάλιν εἰς τὸν Παράδεισον.

Μετά σου λέει δεν είμαστε «πολεμική» πίστη.

Υπάρχει μεγαλύτερος πόλεμος και δυναμισμός, από την αναμέτρηση του Θεανθρώπου με τον Άδη-θάνατο, συνεκδοχή του σατανά; Ένας πόλεμος πού μεταφέρεται στον καθημερινό πνευματικό αγώνα του πιστού.

Όχι απλά υπέρβαση και εκμηδένιση του θανάτου, όπως το βρίσκουμε στις ηρωϊκές ιδεολογίες. Όχι απλώς συμφιλίωση με τον θάνατο, όπως επιχειρούσαν οι των ελευσινίων μυστηρίων. Μάχη σώμα με σώμα, σκληρή, επίπονη, με επιμονή, θάρσος, καθημερινές πτώσεις και καθημερινές μικρές νίκες.

Όπλο είναι ο σταυρός. Όπλον ειρήνης αήττητον τρόπαιον.

Όλα τα τροπάρια του Σταυρού είναι πολεμικά. Μια χριστιανική οικουμένη σε διαρκή πόλεμο με τον βαρβαρισμό,την ειδωλολατρία, τον μυστικισμό, αργότερα με τον στυγνό ορθολογισμό.

Ένας πόλεμος πού ανάγει στον εσωτερικό πνευματικό και αόρατο πόλεμο, αλλά και εμπνέεται από αυτόν μέσα στην ιστορία.

Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν σου, νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος και το σον φυλάττων διά του Σταυρού σου πολίτευμα.

Εδώ αναιρείται και σταματά κάθε πασιφισμός και δεν υπάρχει περιθώριο για το «σφάξε με αγά μου να αγιάσω».

Ο χριστιανός είναι μαχητής. Είτε αυτό αφορά την ιστορική του πορεία ως γένος ή την εσωτερική και πνευματική πορεία ως μονάδα θεούμενη.

Όλα τα άλλα είναι στάσιμα, επικίνδυνα και ελώδη ύδατα. Υπεύθυνα για την παράδοση μας στους μεγάλους και μικρούς θανάτους αυτής της ζωής.

Πηγή: Ιερέας της Ανατολικής Εκκλησίας, Αβέρωφ

Κυριακή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος!

Γιατί ἡ Ἐκκλησία τοποθετεῖ αὐτόν τόν Ἅγιο στό μέσον τῆς νηστείας, ὡσάν τήν πιό ἅγια εἰκόνα, ὥστε νά ἀτενίζουν ὅλοι σέ Αὐτόν;

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Ποιός εἶναι αὐτός;
Εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού ἐβίωσε καί ἔγραψε τήν Κλίμακα τοῦ Παραδείσου, πού ἐβίωσε τήν ἀνάβασι τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν κόλασι μέχρι τόν Οὐρανό, μέχρι τόν Παράδεισο. Αὐτός ἐβίωσε τήν κλίμακα ἀπό τήν γῆ μέχρι τόν Οὐρανό, τήν κλίμακα πού ἐκτείνεται ἀπό τόν πυθμένα τῆς κολάσεως τοῦ ἀνθρώπου μέχρι τήν κορυφή τοῦ παραδείσου. Ἐβίωσε καί ἔγραψε. Ἄνθρωπος πολύ μορφωμένος, πολύ σπουδαγμένος. Ἄνθρωπος πού ὡδήγησε τήν ψυχή του εἰς τάς ὁδούς τοῦ Χριστοῦ, πού τήν ὡδήγησε ὁλόκληρη ἀπό τήν κόλασι στόν παράδεισο, ἀπό τόν διάβολο στόν Θεό, ἀπό τήν ἁμαρτία στήν ἀναμαρτησία, καί πού θεόσοφα μᾶς περιέγραψε ὅλη αὐτή τήν πορεία, τί δηλαδή βιώνει ὁ ἄνθρωπος πολεμώντας μέ τόν κάθε διάβολο πού βρίσκεται πίσω ἀπό τήν ἁμαρτία.

Μέ τήν ἁμαρτία μᾶς πολεμάει ὁ διάβολος, καί μένα καί σένα, ἀδελφέ μου καί ἀδελφή μου. Σέ πολεμάει μέ κάθε ἁμαρτία. Μήν ἀπατᾶσαι, μή νομίζῃς πώς κάποια μικρή καί ἀσθενής δύναμις σοῦ ἐπιτίθεται. Ὄχι! Αὐτός σοῦ ἐπιτίθεται! Ἀκόμη κι’ ἄν εἶναι ἕνας ρυπαρός λογισμός, μόνο λογισμός, γνώριζε ὅτι αὐτός ὁρμᾶ κατεπάνω σου. Λογισμός ὑπερηφανείας, κακῆς ἐπιθυμίας, φιλαργυρίας,... ἕνα ἀναρίθμητο πλῆθος λογισμῶν ἔρχεται κατεπάνω σου ἀπό ὅλες τίς πλευρές. Καί σύ, τί εἶσαι ἐσύ;
Ὤ, Κλίμακα τοῦ Παραδείσου! Πῶς, πάτερ Ἰωάννη, μπόρεσες νά στήσῃς αὐτή τήν κλίμακα τοῦ Παραδείσου ἀνάμεσα στήν γῆ καί στόν Οὐρανό; Δέν τήν ἔσχισαν οἱ δαίμονες, δέν τήν ἔκοψαν, δέν τήν ἔσπασαν; Ὄχι!... Ἡ νηστεία του ἦταν μιά φλόγα, μιά φωτιά, μιά πυρκαϊά. Ποιός διάβολος θά τήν ἄντεχε; Ὅλοι ἔφυγαν πανικοβλημένοι, ὅλοι οἱ δαίμονες ἔφυγαν κινηγημένοι ἀπό τήν ἔνδοξη καί θεία του προσευχή, ὅλοι οἱ δαίμονες ἔφυγαν τρομοκρατημένοι ἀπό τήν νηστεία του, ὅλοι οἱ δαίμονες ἐξαφανίσθηκαν ἀπό τήν πύρινη, τήν φλογερή, προσευχή του.

Ἡ Κλίμακα τοῦ Παραδείσου!

Τί εἶναι αὐτή; Εἶναι οἱ ἅγιες ἀρετές, οἱ ἅγιες εὐαγγελικές ἀρετές: ἡ ταπείνωσις, ἡ πίστις, ἡ νηστεία, ἡ πραότης, ἡ ὑπομονή, ἡ ἀγαθότης, ἡ καλωσύνη, ἡ εὐσπλαχνία, ἡ φιλαλήθεια, ἡ ἀγάπη στόν Χριστό, ἡ ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ, τά παθήματα χάριν τοῦ Χριστοῦ. Αὐτές καί ἄλλες πολλές ἅγιες καινοδιαθηκικές ἀρετές. Κάθε ἐντολή τοῦ Χριστοῦ, ἀδελφοί μου· αὐτό εἶναι ἀρετή. Τήν τηρεῖς; Τήν ἐφαρμόζεις; Π.χ. τήν ἐντολή του περί νηστείας τήν τηρεῖς, τήν ἐφαρμόζεις; Ἡ νηστεία εἶναι ἁγία ἀρετή, εἶναι σκαλοπάτι τῆς κλίμακος ἀπό τήν γῆ στόν Οὐρανό. Ἡ νηστεία, ἡ εὐλογημένη νηστεία, ὅπως καί ὅλη ἡ κλίμακα ἀπό τήν γῆ στόν Οὐρανό.

Κάθε ἀρετή εἶναι ἕνας μικρός παράδεισος. Κάθε ἀρετή τρέφει τήν ψυχή σου, τήν κάνει μακαρία, κατεβάζει στήν ψυχή σου θεία, οὐράνια ἀνάπαυσι. Κάθε ἀρετή εἶναι ἕνα χρυσό καί διαμαντένιο σκαλοπάτι στήν κλίμακα τῆς σωτηρίας σου, στήν κλίμακα πού ἑνώνει τήν γῆ μέ τόν Οὐρανό, πού ἐκτείνεται ἀπό τήν δική σου κόλασι μέχρι τόν δικό σου παράδεισο. Γι’ αὐτό καμμία ἀπό αὐτές δέν εἶναι ποτέ μόνη της. Ἡ πίστις στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό δέν εἶναι ποτέ μόνη της. Ἐκδηλώνεται μέ τήν προσευχή, μέ τήν νηστεία, μέ τήν ἐλεημοσύνη, μέ τήν ταπείνωσι, μέ τά παθήματα χάριν τοῦ πλησίον. Ὅχι μόνο ἐκδηλώνεται ἀλλά καί ζῆ κάθε ἀρετή, ἐπειδή ὑπάρχει ἡ ἄλλη ἀρετή. Ἡ πίστις ζῆ μέ τήν προσευχή, ἡ προσευχή ζῆ μέ τήν νηστεία, ἡ νηστεία τρέφεται μέ τήν προσευχή, ἡ νηστεία τρέφεται μέ τήν ἀγάπη, ἡ ἀγάπη τρέφεται μέ τήν εὐσπλαχνία. Ἔτσι κάθε ἀρετή ζῆ διά τῆς ἄλλης. Καί ὅταν μία ἀρετή κατοικήσῃ στήν ψυχή σου, ὅλες οἱ ἄλλες θά ἀκολουθήσουν, ὅλες σιγά-σιγά ἀπό αὐτήν θά προέλθουν καί θά ἀναπτυχθοῦν δι’ αὐτῆς καί μαζί μέ αὐτήν.

Ναί, ἡ κλίμακα τοῦ Παραδείσου ἐξαρτᾶται ἀπό σένα. Πές ὅτι νηστεύω μέ φόβο Θεοῦ, μέ εὐλάβεια, μέ πένθος, μέ δάκρυα. Μετά ὅμως τά παρατάω. Νά, ἄρχισα νά κτίζω τήν κλίμακα καί ἐγώ ὁ ἴδιος τήν γκρέμισα, τήν ἔσπασα. Ἐσύ πάλι, ἐσύ, νηστεύεις συχνά, ἐγκρατεύεσαι ἀπό κάθε σωματική τροφή. Ἀλλά νά, τόν καιρό τῆς νηστείας ἀφήνεις νά κατοικήσῃ στήν ψυχή σου ἡ ἁμαρτία, νά σπείρωνται στήν ψυχή σου διάφοροι ἀκάθαρτοι λογισμοί, ἐπιθυμίες. Σέ σένα ἀνήκει νά τούς διώχνῃς ἀμέσως μακρυά σου μέ τήν προσευχή, τό πένθος, τήν ἀνάγνωσι ἤ μέ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἄσκησι. Ἀλλά, ἄν ἐσύ, ἐνῶ νηστεύῃς σωματικῶς, τρέφῃς τήν ψυχή σου μέ κάποια ἁμαρτία ἤ μέ κάποιο κρυφό πάθος, νά! ἐσύ, ἐνῶ ἀρχίζῃς νά χτίζῃς ἕνα-ἕνα τά σκαλοπάτια τῆς νηστείας ἀπό τήν γῆ πρός τόν Οὐρανό, ἐσύ ὁ ἴδιος πάλι τά γκρεμίζεις, τά καταστρέφεις.

Ἡ νηστεία ἀπαιτεῖ εὐσπλαχνία, ταπείνωσι, πραότητα. Ὅλα αὐτά πᾶνε μαζί. Εἶναι σάν ἕνα συνεργεῖο οἰκοδόμων, τῶν ὁποίων ἀρχηγός εἶναι ἡ προσευχή. Αὐτή εἶναι ὁ ἀρχιμάστορας, ὁ ἀρχιτέκτονας, ὁ ἀρχιμηχανικός τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς, τῶν πνευματικῶν μας ἐφέσεων, τῆς κλίμακος πού θά στήσουμε μεταξύ γῆς καί Οὐρανοῦ. Ἡ προσευχή κατέχει τήν πρώτη θέσι. Ὅταν ἡ προσευχή ἐγκατασταθῇ στήν καρδιά σου καί αὐτή φλέγεται ἀπό ἀδιάλειπτη δίψα γιά τόν Κύριο, ὅταν Αὐτόν συνέχεια βλέπει, Αὐτόν συνέχεια αἰσθάνεται, τότε μέ τήν προσευχή εἰσάγεις στήν ψυχή σου ὅλες τίς ἄλλες ἀρετές. Τότε ὁ μηχανικός (ἡ προσευχή) ἔχει ἄριστους τεχνίτες, κτίζει γρήγορα-γρήγορα θαυμάσιες κλίμακες ἀπό τήν γῆ μέχρι τόν Οὐρανό, τίς κλίμακες τῶν σταδιακῶν σου ἀναβάσεων πρός τόν Θεό, πρός τήν τελειότητά Του. Ὅταν ἔχῃς δύναμι, δυνατή προσευχή, τότε καμμία νηστεία δέν θά σοῦ εἶναι δύσκολη, τότε καμμία ἀγάπη δέν θά σοῦ εἶναι ἀδύνατη. Ἁγία εὐαγγελική ἀγάπη!

Ἡ προσευχή ἁγιάζει τά πάντα μέσα σου, τήν κάθε ἄσκησί σου, τόν κάθε λογισμό σου, τήν κάθε αἴσθησί σου, τήν κάθε διάθεσί σου. Προσευχή! Δύναμις θεϊκή, τήν ὁποία μᾶς ἔδωσε ὁ Κύριος γιά νά ἁγιάζουμε ὁ,τιδήποτε ἐναγές μέσα μας, στήν ψυχή μας. Ἡ προσευχή σέ ἑνώνει μέ τόν Πανεύσπλαχνο Κύριο, καί Αὐτός ἐκχέει μέσα στήν καρδιά σου τήν συμπάθεια γιά κάθε ἄνθρωπο, γιά τόν ἁμαρτωλό, γιά τόν ἀδελφό πού εἶναι ἀδύναμος ὅπως καί σύ, πού πέφτει ὅπως καί σύ, ἀλλά καί πού μπορεῖ νά σηκωθῇ ὅπως καί σύ· πού τοῦ χρειάζεται ὅμως ἡ δική σου βοήθεια, ἡ ἀδελφική σου βοήθεια, ἡ προσευχητική σου βοήθεια, ἡ ἐκκλησιαστική σου βοήθεια. Τότε, ὅταν δώσῃς βοήθεια, χωρίς ἀμφιβολία θά κτίσῃς τήν δική σου κλίμακα, τήν κλίμακα πού ὁδηγεῖ ἀπό τήν κόλασί σου στόν παράδεισό σου· τότε, μέ βεβαιότητα στήν καρδιά θά ἀνεβαίνῃς ἀπό σκαλοπάτι σέ σκαλοπάτι, ἀπό ἀρετή σέ ἀρετή, καί θά φθάσῃς ἔτσι στήν κορυφή τῆς κλίμακος, στόν Οὐρανό, θά ἀποβιβασθῇς στόν Οὐρανό, θά ἀποβιβασθῇς στόν οὐράνιο Παράδεισο.

Ὅλα τά ἔχουμε, καί σύ καί ἐγώ: ἐννέα Μακαρισμοί, ἐννέα ἅγιες εὐαγγελικές ἀρετές. Αὐτό εἶναι τό εὐαγγέλιο τῆς νηστείας, τό εὐαγγέλιο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος. Ἀρετές, ἀδελφοί, μεγάλες ἀρετές. Τίς δύσκολες ἀσκήσεις τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς, τῆς ταπεινώσεως, ὁ Κύριος τίς παρουσίασε ὡς Μακαρισμούς. Μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν (Ματθ. ε΄ 3)...

Ἡ ταπείνωσις! Αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς πίστεώς μας, αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς ἀρετῆς μας, αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς ἀναβάσεώς μας πρός τόν Οὐρανό, αὐτή εἶναι τό θεμέλιο τῆς κλίμακός μας. Κύριε, ἐγώ εἶμαι ἕνα τίποτα, Ἐσύ εἶσαι τό πᾶν! Ἐγώ τίποτα, Ἐσύ τό πᾶν! Ὁ νοῦς μου εἶναι τίποτα μπροστά στόν δικό Σου Νοῦ, τό πνεῦμα μου εἶναι τίποτα μπροστά στό Πνεῦμα Σου, ἡ καρδιά μου, ἡ γνῶσις μου... ὤ! τίποτα, τίποτα, μπροστά στήν γνῶσι Σου Κύριε! Ἐγώ, ἐγώ, μηδέν, μηδέν... καί πίσω ἀπό αὐτό ἀναρίθμητα ἄλλα μηδενικά. Αὐτό εἶμαι ἐγώ μπροστά Σου, Κύριε.

Ἡ ταπείνωσις! Αὐτή εἶναι ἡ πρώτη ἁγία ἀρετή, ἡ πρώτη χριστιανική ἀρετή. Ὅλα ἀρχίζουν ἀπό αὐτήν...

Ἀλλά οἱ Χριστιανοί αὐτοῦ τοῦ κόσμου, πού οἰκοδομοῦμε τήν κλίμακα τῆς σωτηρίας μας, πάντοτε κινδυνεύουμε ἀπό τίς ἀκάθαρτες δυνάμεις. Ποιές εἶναι αὐτές; Οἱ ἁμαρτίες, οἱ ἁμαρτίες μας, τά πάθη μας. Καί πίσω ἀπό αὐτές ὁ διάβολος, ... Ὅπως οἱ ἅγιες ἀρετές οἰκοδομοῦν τήν οὐράνια κλίμακα μεταξύ Οὐρανοῦ καί γῆς, ἔτσι καί οἱ ἁμαρτίες μας φτιάχνουν μία σκάλα γιά τήν κόλασι. Κάθε ἁμαρτία. Ἄν ὑπάρχουν ἁμαρτίες στήν ψυχή σου, πρόσεχε! Ἄν κρατᾶς μῖσος στήν ψυχή σου μιά, δυό, τρεῖς, πενήντα μέρες, πρόσεξε νά δῇς σέ τί κόλασι ἔχει μεταβληθῆ ἡ ψυχή σου. Τό ἴδιο κι ἄν κρατᾶς θυμό, φιλαργυρία, αἰσχρή ἐπιθυμία... Καί σύ, τί κάνεις; Πραγματικά, μόνος σου φτιάχνεις μιά σκάλα γιά τήν κόλασι.

Ἀλλά ὁ Ἀγαθός Κύριος μᾶς δίνει θαυμαστό παράδειγμα. Νά, στό μέσον τῆς νηστείας, προβάλλει τόν μεγαλώνυμο, τόν θαυμάσιο, τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος. Ὅλος λάμπει ἀπό τίς ἅγιες εὐαγγελικές ἀρετές. Τόν βλέπουμε πῶς ἀνεβαίνει γρήγορα καί σοφά τήν κλίμακα τοῦ Παραδείσου, τήν ὁποία ἔστησε ἀνάμεσα στήν γῆ καί στόν Οὐρανό. Ὡς διδάσκαλος, ὡς ἅγιος ὁδηγός, μᾶς δίνει τήν Κλίμακά του σέ μᾶς τούς Χριστιανούς ὡς πρότυπο γιά νά ἀνεβοῦμε ἀπό τήν κόλασι στόν Παράδεισο, ἀπό τόν διάβολο στόν Θεό, ἀπό τήν γῆ στόν Οὐρανό...

Εὔχομαι ὁ ἐλεήμων καί μέγας ἅγιος πατήρ ἡμῶν Ἰωάννης τῆς Κλίμακος... νά μᾶς χειραγωγῇ στούς ἀγῶνες μας ἐναντίον ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν μας μέ στόχο τίς ἅγιες ἀρετές· νά οἰκοδομήσουμε καί ἐμεῖς μέ τήν βοήθειά του τήν δική μας κλίμακα καί ἀκολουθώντας τον νά φθάσωμε στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, στόν Παράδεισο, ὅπου ὑπάρχουν ὅλες οἱ οὐράνιες ἀναπαύσεις, ὅλες οἱ αἰώνιες χαρές, ὅπου μαζί του ἐκεῖ θά δοξάζουμε τόν Βασιλέα ὅλων ἐκείνων τῶν ἀγαθῶν, τόν Αἰώνιο Βασιλέα τῆς Οὐρανίου Βασιλείας, τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ᾯ ἡ δόξα καί ἡ τιμή νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Πηγή: Η άλλη όψη

«Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει» (Α1α΄) ΑΞΙΟΝ-ΕΣΤΙ-ιστ..Υπάρχουν, ἀγαπητοί μου, ἐχθροὶ τῆς πίστε­ώς μας, ἄνθρωποι ποὺ τὴν κατηγοροῦν, νομί­ζοντας οἱ ἄφρονες ὅτι ἔτσι θὰ μπορέσουν νὰ σκιάσουν τὸν ἥλιο – Χριστό. Μία δὲ ἀπὸ τὶς κα­τηγορίες ποὺ ἐκτοξεύ­ουν εἶνε, ὅτι ἡ θρησκεία μας εἶνε κατὰ τῆς χα­ρᾶς, ὅτι μὲ τὶς ἀπαγορεύ­σεις τῶν ἐντολῶν της κάνει τὸν ἄνθρωπο λυπη­μένο, σκυθρωπό. Αὐτὸ ὅμως δὲν ἀληθεύει. Ἂν ὑπάρχῃ στὸν κό­σμο μιὰ θρησκεία ποὺ εἶ­νε ἥ­λιος χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως πνευματικῆς, αὐ­τὴ εἶνε ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἀπόδειξις; Ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος· καὶ μόνο αὐτὸς φτάνει.

«Χαῖρε, ἀκτὶς νοητοῦ Ἡλίου» (Ἀκαθ. ὕμν. Φ1α΄)Ἡ Ἐκκλησία μας, ἀγαπητοί μου, ἡ Ἐκκλησία ἡ Ὀρθόδοξος ἔχει θησαυροὺς ἀνεκτιμή­­τους. Εἶνε τὰ ἅγια βιβλία ποὺ κρατοῦν οἱ ψάλτες μας· εἶνε τὰ τροπάρια, τὰ ἀπολυτίκια, οἱ καταβασίες, τὰ ὑπέροχα αὐτὰ ποιήματα.