“Είκοσι μουρτάτες, [προδότες] βρωμόσκυλα, δεν εμπορείτε να κομματιάσετε;” Την σχετική επιστολή στέλνει από το Λονδίνο ο Ιωάννης Ορλάνδος στις 30/6/1825. Παραλήπτης είναι ο Γ. Κουντουριώτης τον οποίο η βρετανική πολιτική ανέδειξε Πρόεδρο της προσωρινής Κυβέρνησης στην θέση του νόμιμα εκλεγμένου Π. Μαυρομιχάλη. Ιστορικό πλαίσιο της επιστολής

Ιωάννης Ορλάνδος, θύμα της Επιτροπής του Λονδίνου και θύτης της Επανάστασης

“Είκοσι μουρτάτες, [προδότες] βρωμόσκυλα, δεν εμπορείτε να κομματιάσετε;” Την σχετική επιστολή στέλνει από το Λονδίνο ο Ιωάννης Ορλάνδος στις 30/6/1825. Παραλήπτης είναι ο Γ. Κουντουριώτης τον οποίο η βρετανική πολιτική ανέδειξε Πρόεδρο της προσωρινής Κυβέρνησης στην θέση του νόμιμα εκλεγμένου Π. Μαυρομιχάλη.

Ιστορικό πλαίσιο της επιστολής

Δεν έχει περάσει ούτε μήνας από την δολοφονία του Οδυσσέα. Έχουν περάσει τέσσερις μήνες από την σύναψη του β΄ δανείου στο Λονδίνο και την αποβίβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Τον προηγούμενο χρόνο το Λονδίνο “διόρθωσε” τα λάθη του με δραστικές ουσίες, ανακλήσεις ή σφαίρες (Byron, Stanhope, Trelawny) και κατόρθωσε, εξαγοράζοντας τις χαλαρότερες επαναστατικές συνειδήσεις (α΄ εμφύλιος), να κλείσει στην φυλακή ή να θέσει στο περιθώριο τους υπερασπιστές της υπερεθνικής Επανάστασης. Ένα νέο διεθνές και εγχώριο επιτελείο προωθήθηκε από το Λονδίνο προς τον δικό του άνθρωπο, τον πρόεδρο Γ. Κουντουριώτη.

Ο Καραϊσκάκης διέφυγε της παγίδας θανάτου που μετά την περί προδοσίας “δίκη” του έστησαν οι φίλα προσκείμενοι στον Μαυροκορδάτο χριστιανοί οπλαρχηγοί από κοινού με τους Τούρκους της περιοχής. Την “προδοσία” του Καραϊσκάκη σέρβιρε στον Byron ο Μαυροκορδάτος, ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου των “προδοτών-αντιπατριωτών” που περιελάμβανε δήθεν και την φυσική εξόντωση αμφοτέρων. Η δίκη στήθηκε ως αντιπερισπασμός της μετάβασης του Βύρωνα στην Αν. Στερεά, όπου θα επιβεβαιωνόταν μια νέα Κυβέρνηση που άμεσα θα διεκδικούσε την διαχείριση του α΄ δανείου. Ο λόρδος όντως κοντοστάθηκε και αμέσως μετά δηλητηριάστηκε. Τη νέα Κυβέρνηση θα αποτελούσαν πρόσωπα που φαινομενικά ήταν ουδέτερα μεταξύ των δυο συγκρουόμενων παρατάξεων. Δ. Υψηλάντης, Ανδρούτσος, Πλαπούτας, Νέγρης και κάποιοι ακόμη θα σχημάτιζαν ενωτική κυβέρνηση και θα έπαυαν την σύγκρουση Μαυροκορδάτου-Κολοκοτρώνη. Όμως, παρά την παρουσία του Νέγρη (ο οποίος βρισκόταν πια σε διάσταση με τον Μαυροκορδάτο) η “ουδετερότητα” αυτή ήταν ολοφάνερο ότι αποτελούσε ένα παρακλάδι της υπερεθνικής πλευράς του Κολοκοτρώνη που ουσιαστικά αποτελούσε τον άτυπο αρχηγό της Επανάστασης μετά την μη εμφάνιση του Αλ. Υψηλάντη στην Πελοπόννησο.

Το α΄ δάνειο είχε υπογραφεί τον Φεβρουάριο του 1824. Σταδιακά, μετά τα μέσα του 1824 ο ανήμπορος διαπραγματευτής της προσωρινής κυβέρνησης Κουντουριώτη στο Λονδίνο, ο Ιωάννης Ορλάνδος έχει συνθλιβεί από την πίεση που υφίσταται. Συντελούσης της οργής του Ορλάνδου έναντι του στυγνού εκβιαστή-κερδοσκόπου Bowring, το δεύτερο δάνειο υπογράφεται στις αρχές του 1825 απευθείας με τους τραπεζίτες Ρικάρντο, χωρίς δηλαδή την μεσολάβηση της Γραικικής Επιτροπής του Λονδίνου, γραμματέας της οποίας ήταν ο Bowring, επιστήθιος φίλος του Bentham. Αυτό, αντί να ελαφρύνει τον φιλοχρήματο Ορλάνδο, του προσθέτει επιπλέον πίεση. Τώρα, εκβιαζόμενος, φέρει αποκλειστικά στους δικούς του ώμους το βάρος της “πτώσης” των τιμών του δανείου στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και της έμμεσης απειλής ότι ο αδελφός του πεθερού του, ο Γ. Κουντουριώτης, θα πάψει να είναι “Πρόεδρος” και ο ίδιος προνομιούχος “σωτήρας” του έθνους. Κατά συνέπεια, υπό τις νέες συνθήκες των γαλλο-βρετανικών σχέσεων που θα δούμε σε λίγο, ο Ορλάνδος στην επιστολή αυτή απηχεί το πνεύμα των απώτερων επιδιώξεων της δυτικής πολιτικής που βρίσκεται πίσω από τα δάνεια.

Από τα μέσα του 24 βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαβουλεύσεις της Γαλλικής παρέμβασης με τον Μαυροκορδάτο. Ο έτερος απεσταλμένος της κυβέρνησης Κουντουριώτη, ο Ανδρέας Λουριώτης, λίγο πριν υπογραφεί το β΄ δάνειο του Λονδίνου θα μεταβεί στο Παρίσι για λογαριασμό του πάτρονά του Μαυροκορδάτου. Θα συναντήσει τον πρωθυπουργό Villèle και θα συζητήσει για το γαλλικό πακέτο βοήθειας (αντίστοιχο με το βρετανικό) το οποίο υποστηρίζει ο Δ. Υψηλάντης.

Ο Ιμπραήμ αφού αποβιβαστεί ανενόχλητος, έχει τις πρώτες του επιτυχίες στην Πελοπόννησο. Λίγο πριν ο Παπαφλέσσας βγει για το Μανιάκι, ο Κουντουριώτης νιώθει την Μωραήτικη λαϊκή απειλή έτοιμη να ξεσπάσει στο κεφάλι του, αφού από τις αρχές του 1825 οι πρώτοι του Μωρηά βρίσκονται φυλακισμένοι στην Ύδρα ή υπό διωγμό.

Ο υπερφίαλος Ορλάνδος αποδεικνύει ότι δεν έχει την παραμικρή επίγνωση των διεθνών δυνάμεων που δρουν και του διακυβεύματος που τίθεται από την αρχή της Επανάστασης. Ο φόβος λύνει την γλώσσα του και σε μια επιστολή που είναι τραγικά προσωπική και υπηρεσιακή ταυτόχρονα, καταφέρεται κατά πάντων, μιμούμενος σε εκβιασμούς και την Επιτροπή του Λονδίνου. Η ακραία ιδιοτελής και παιδιάστικη στάση στα πιο κρίσιμα γεγονότα της Επανάστασης είναι το κεντρικό συμπέρασμα, ωστόσο τα επιμέρους θέματα είναι πολλά και άκρως σημαντικά.

Ο Ορλάνδος πιστεύει ότι οι νησιώτες και οι Ρουμελιώτες είναι οι αγαθοί πατριώτες, ενώ οι Μωραήτες είναι οι κακούργοι αντιπατριώτες. Η αλήθεια είναι ότι στην τόσο χαλαρή του συνείδηση η δικαιολογία που του προσέφεραν οι δανειστές ήταν βολική για να την υιοθετήσει και να την διαδίδει προς κάθε κατεύθυνση. Ο Ορλάνδος πιστεύει ότι η τιμή της Επανάστασης πέφτει στο Χρηματιστήριο επειδή στον ελλαδικό χώρο επικρατεί διχόνοια. Η αλήθεια είναι ότι η διχόνοια ήταν επιδίωξη του α΄ δανείου, το οποίο και εξέλεγξε τον Κουντουριώτη προσωρινό Πρόεδρο στην θέση του Π. Μαυρομιχάλη. Οι τιμές των ομολογιών χειραγωγούνται πανεύκολα, για ποσά τόσο μικρά όσο τα ελληνικά δάνεια, δημιουργώντας πανικό στους πρωτάρηδες περί τα χρηματιστηριακά παιχνίδια. Τα μέλη της Επιτροπής αγόραζαν ομολογίες προσδοκώντας κέρδη από την άνοδο των τιμών. Όταν αυτές έπεφταν, τότε πίεζαν και εκβίαζαν τους Έλληνες απεσταλμένους. Όσο για τον Ιμπραήμ, αυτός τελεί υπό την προστασία, αν όχι υπό την καθοδήγηση της Γαλλίας και της Βρετανίας, οπότε ο Ορλάνδος πάσχει πλέον από ψυχική νόσο αντιστροφής της πραγματικότητας. Κατηγορεί ψευδώς αυτούς κατά των οποίων έχει ήδη ταχθεί για προσωπικό όφελος, χωρίς να βλέπει ούτε καν την υπόδειξη του Μπένθαμ να καταργηθεί η ανεξαρτησία και η δικαιοδοσία της δικαιοσύνης, να καταπατηθεί το Σύνταγμα του Άστρους (σε άλλη επιστολή ζητά να παραμείνει ο Κουντουριώτης Πρόεδρος και μετά την λήξη της θητείας που προέβλεπε το Άστρος). Κατηγορεί τον Κολοκοτρώνη και τους περί αυτόν ως προδότες. Κάπως έτσι στήθηκαν όλες οι κατηγορίες της εθνικής νεωτερικότητας εναντίον των υποστηρικτών του οικουμενικού χριστιανισμού. Την ίδια στιγμή και με τον ίδιο τρόπο, η αντιχριστιανική Δύση δολοφονεί ή επιχειρεί να δολοφονήσει τον Καραϊσκάκη, τον Θ. Κολοκοτρώνη, τον Π. Κολοκοτρώνη, τον Ανδρούτσο, τον Βαρνακιώτη, τον Βισβίζη κ.α., εντάσσοντας τα κακουργήματα αυτά στο θεσμικό πλαίσιο του δυτικού κράτους δικαίου. Έτσι ο κάθε Ορλάνδος γίνεται γρανάζι της μηχανής που μετατοπίζει τα πραγματικά αίτια της σύγκρουσης και διαδίδει τα ψεύδη και τις συκοφαντίες. Όμως δεν μπορεί εύκολα να κατηγορήσει κάποιος τον Ορλάνδο ότι δεν αντιλήφθηκε πως το παιχνίδι Αγγλίας-Γαλλίας ήταν στημένο σε ψηλότερο (τεκτονικό) επίπεδο, προκειμένου να μην μπορέσει η ρωσική παράταξη της Επανάστασης να σηκώσει κεφάλι. Και αυτό είναι ανεξάρτητο από το όποιο αίτιο που δημιούργησε την γαλλική παρέμβαση.

Στο άλλο άκρο: τη στιγμή που ο Ορλάνδος γράφει από το Λονδίνο, ο ήδη αποφυλακισμένος Κολοκοτρώνης υπογράφει την αίτηση προστασίας προς την Αγγλία και ξεχωριστή διαβεβαίωση (τεκτονική;) προς τον Canning που την ζητά. Ίσως η μέγιστη προσφορά του Κολοκοτρώνη στην Επανάσταση είναι ότι κατάφερε να παραμείνει ζωντανός, εντός του πολιτικού παιχνιδιού και να εξασφαλίσει από την Συνέλευση της Τροιζήνας την υπογραφή της υπέρ του Καποδίστρια. Το Λονδίνο που γνώριζε τις πεποιθήσεις και τις ικανότητες του γέρου, ώθησε τον Ορλάνδο να ζητήσει -ως Σαλώμη- το κεφάλι του από τον “Ηρώδη” Κουντουριώτη. Ευτυχώς, ο τελευταίος δεν ενέδωσε. Στο πλαίσιο της ομόνοιας έναντι του Ιμπραήμ εκδόθηκε πράξη πολιτικής αμνηστίας με ειδική -φωτογραφική- εξαίρεση για τον Οδ. Ανδρούτσο.

Είπαμε πως η επιστολή γράφεται 4 μήνες μετά το β΄ δάνειο και την εμφάνιση του Ιμπραήμ. Να προσθέσουμε ότι τότε (αρχές του 25) ο Ορλάνδος έγραφε στους αδελφούς Κουντουριώτη: “Όλοι εχάρησαν εδώ ακούσαντες τον θάνατον του υιού Κολοκοτρώνη, και είπαν, η Ελλάς έχει τώρα Διοίκησιν”. Όχι τυχαία, ο Κολοκοτρώνης χαρακτηρίζεται ως σήμερα από πολλούς “στρατιωτικός”· και αυτοί θεωρούν ότι ο α΄ εμφύλιος έγινε μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών. Όσο για τον β΄ εμφύλιο που συχνά αναφέρεται ότι έγινε από εγγενή αντιπαλότητα Ρουμελιωτών-Μωραητών, είναι ένα ακόμα θέμα που το προκάλεσε το Λονδίνο. Κρίμα στις αναλύσεις τόσων επιστημόνων που, ακολουθώντας τον Φίνλεϋ και τους άλλους νεωτερικούς της εποχής, “αποδεικνύουν” ως σήμερα τον “άγριο τοπικισμό” των γραικοχριστιανών και την ανάγκη για ένα έθνος “ευρύτερο” από το χωριό του κάθε αγωνιστή. Είναι το πολιτικό “έθνος” που προωθούσαν οι “Φίλοι του Νόμου”, υποκρινόμενοι πως δεν έβλεπαν το χριστιανικό (υπερεθνικό) έθνος των “Φίλων του Χριστού” που δημιούργησε την Επανάσταση.

Επιστολή προς τον Γ. Κουντουριώτη

Λονδίνο, 18/30 Ιουνίου 1825

Το αδελφικόν μου τούτο χρησιμεύει να σε φανερώσω, το οποίον πολλάκις σε είπα, το να γράφη δηλ. η Διοίκησις τακτικά προς την εδώ αποστολήν· ότι από την έλλειψιν τούτου θα καταντήσωμεν να μην έχωμεν τα μέσα. Μην γυρεύης τι εδοκίμασα τούταις ταις ημέραις με τον Ρικάρδον δανειστήν μας, όστις δια τας φημιζομένας κακάς ειδήσεις και τον εκ τούτων ξεπεσμόν του δανείου εις τα 13%, εζητούσε να υποχρεώση την αποστολήν να αγοράση το τέταρτον του δανείου. Τι θέλεις; Σχεδόν επιάσθηκα. Έχουν και τα δίκαιά των· άπειρα χάνουν με αυτόν τον κατεβασμόν των φόντων, [κεφαλαίων] καθώς και πέρυσι με το άλλο· από τον Φεβρουάριον οπού υπεγράφη το συμφωνητικόν έως σήμερον, τριακόσιες χιλιάδες λίρες χάνουν οι κρατούντες τα σκρίτα, [ομόλογα] και πόσα πέρυσι, και εκ τούτου μικροψυχούσι, και δεν έχει υπόληψιν το δάνειόν μας, επειδή μη να έχη τινάς γράμματά σας να τους ησυχάζη τας υποψίας των, από το άλλο μέρος ακούοντες ότι εσυγχωρήθησαν οι αποστάται, ενεκρώθησαν διόλου, λέγοντες, ότι εις την Ελλάδα δεν είναι Διοίκησις. Αδελφέ! Τέτοια σκυλιά τα φυλάττετε ακόμη; Κρίσιν θέλουν αυτοί; Και τι κακόν άφησαν να μην το κάμουν; Αν τα πράγματα της Ελλάδος έμειναν οπίσω, είναι αυτοί, οι μυριάκις χειρότεροι των Τούρκων, η αιτία· είκοσι μουρτάτες, [αποστάτες] βρωμόσκυλα, δεν εμπορείτε να κομματιάσετε, οπού εσήκωσαν τα άρματα κατά της Διοικήσεως, οπού έφαγαν τέσσαρας χρόνους τον Μωρέαν τον Ελληνικόν και έκαμαν παντός είδους κακόν; Ιδού τα αίτια της καταδίκης των· τι εννεαμελής επιτροπή; Τι κρίσις; Ιδού τι τους καταδικάζει εις μύριους θανάτους· αλλ’ όταν Πανούτζος, Τρικούπης, Λόντος και τόσοι άλλοι είναι πάλιν βουλευταί, είναι βέβαιον ότι ούτως ήθελε γένει το πράγμα ούτε με τόσα μέσα χρηματικά, ούτε με τόσας νίκας θαλασσίους δυνάμεθα να στερεώσωμεν Διοίκησιν· αλλοίμονον εις ημάς οπού εχάθημεν! Έμαθες πως από την Δυτικήν Ελλάδα έστειλαν τον Ρούπενταλ εδώ με γράμματα πληρεξουσιότητος να πραγματευθώσι δύο μιλλιουνίων ταλλήρων δάνειον, και είδαμεν και πάθαμεν να το ρίψωμεν κάτω, κοντεύσαντες να χάσωμεν το εθνικόν; Αλλοίμονον! Έτζι θα πάμε εμπρός; Μας δανείζουν πλέον; Μας εμπιστεύονται; Αχ καϋμένοι ’μεις νησιώται! Από ολίγους κοτζαμπασήδες Μωραΐτες και Φαναριώταις χανόμεθα! Είδες τι έγραφεν ο βρωμο-Υψηλάντης εις τα Παρίσια· τι τον φυλάττετε, αδελφέ; Δεν καθαρίζετε την Ελλάδα από τέτοιαις βρώμαις; Τώρα οπού έχουν ανάγκην οι στεριανοί από το ναυτικόν μας, αν δεν κυτάξωμεν να ωφεληθώμεν, να λάβωμεν την δύναμιν και εξουσίαν εις χείρας, αύριον μια ησυχία, addio περίστασις, πετά και φεύγει· πρόσεχε μην αφεθής από τα πράγματα, πρόσεχε καλά, άνοιξε τα μάτια σου. Γιατί να συγχωρήσης να γένη επιτροπή δανείου; Εγώ τα στέλνω σε σένα τα χρήματα· τα κονοσιμέντα, οι μάρκες, γίνονται εις το όνομά σου· γιατί να τα παραιτήσης; Και δεν γνωρίζεις ότι εις τα χρήματα είναι η δύναμις; Πρόσεχε από κάθε λογής ξένον· αρχοντιαίς και μακρυά, και μάλιστα από Φαναριώταις και Φραντζέζους. Τώρα, τώρα είναι ο καιρός να ωφεληθώμεν από την δύναμιν του ναυτικού μας και μην αφήσης να πετάξη το πουλί. Δια να λάβης δύναμιν, σου χρειάζεται τακτικόν στρατιωτικόν, οπού υπακούει· κράξε τον κολονέλ Νάπιερ από την Κεφαλληνίαν· αυτός είναι τίμιος, άξιος και παλλικάρι· εις τρεις μήνας κατά το σύστημά του δύναται να οργανίση δέκα χιλιάδες στράτευμα. Αυτά οπού σε γράφω μην τα υπολαμβάνης παιχνίδια· είναι λόγια παστρικά· άκουσέ με· θυσίασε ό,τι θυσιάσης, και κράξε τον το ογληγορώτερον· είναι ο μόνος, αν θέλετε να κάμετε τακτικόν· έχει πολλήν υπόληψιν εδώ· είναι από λαμπράν φαμίλιαν και ένας των περιφήμων στρατιωτών της Ευρώπης· αυτό άκουσέ με και κάμε το, και μην προσμένης από την Αμερικήν και από τον άξιον Καλλέργην, όχι πως θα κοστίση ο καθένας έναν θησαυρόν, αλλά δεν το πιστεύω να συγχωρηθή η έξοδός των· έπειτα είναι ξένοι, και μην ακούης τα κουράφαλα του Λουριώτη· τούτος ό,τι τον έρθη από τον κώλον, αυτό γράφει· δεν βλάπτει, εξοδεύει κάμποσα, και εγλεντά ο άξιος φίλος του Καλλέργης.

Εγώ είμαι, αδελφέ, βασγεστισμένος [απογοητευμένος] από τον Λουριώτην· τούτος είναι ένας δόλιος άνθρωπος· ψεύστης, καλπουζάνος, κενόδοξος εις το άκρον· η ανάγκη της Ελλάδος μ’ έκαμε να υποφέρω από τούτον πολλά· δεν ηξεύρω τι μέλλει γενέσθαι με τούτον τον Πρωτέα· μ’ υποσχέθη προ 4 μήνες ότι ήθελ’ αλλάξει σύστημα, το οποίον και σας έγραψα, πλην του κακού, έγινε χειρότερος· μην νομίζετε πως αξίζει και τίποτε· εις την δουλειάν γνωρίζεται ο άνθρωπος· αν με γνωρίζετε ικανόν, αν μ’ εμπιστεύεται το έθνος, ας μ’ αφήση μοναχόν· ειδέ στείλε μου την ανάκλησίν μου, ότι ευθύς οπού τελειώση το δάνειον τούτο, θέλει επιστρέψω και τότε θέλει γνωρίσετε τι άξιζεν ο Ορλάνδος· ας μην ήμουν εγώ, και ήθελ’ ιδήτε. Προσμένω από πρώτον σου γράμμα να μη ησυχάσης, ότι δεν εμπορώ να υποφέρω πλέον τούτον τον απατεώνα, τον Ιταλόν, τον αδιάντροπον, τον κόλακα εν ανάγκη, τον πάντα ποιούντα έως να κατορθώση την δουλειά του· ας μην είχε τύχει τούτη η αποστολή, και ήθελ’ ίδω τι κοιλιαίς ήθελε να παστρεύη εις το Λιβούρνον· αβαντουριέρηδες [τυχοδιώκτες] είναι, αγαπητέ, και ημείς τίμιοι, και απατώμεθα με την ψευτομετάνοιά τους· έπειτα είναι από την Άρταν, και οι Αρτινοί φημίζονται οι πρωτοσερέτηδες [πιο δύστροποι] του κόσμου· όλους φίλους τους έχει, και κανένα δεν αγαπά· όλων ψεύματα λέγει, αλήθειαν δεν ηξεύρει, ούτ’ εσυνήθισε να λέγη· δια τα τέλη του τα άθλια όλους τους πεσκεσάρει, αν πέση τούτος νάχη τον άλλον, καθώς και το είδες εμπράκτως, και ούτως το φρονούσε· είναι κατά το λεγόμενον εις την νήσον μας «αγ τζι πλάσουι»· [Σατανάς] τώρα άρχισε να πληρώνη τα χρέη του οπού εχρεώνετο και έτρωγε εις την Ελλάδα των Μπουτουρέων και τόσων άλλων· οι λεγόμενοι θείοι του εις Λιβόρνον, θείοι από έκτην και εβδόμην γενεάν, ούτ’ εν σολδί δεν τον έδιδαν, και μάλιστα ο Γιαλιάς· ας μην είσθε σεις και εγώ, ήθελε ιδώ αν εκατώρθωνε ή το πρώτον ή τούτο το δεύτερον, να έλθη εδώ· αλλ’ όλα καθώς πάτησε το καΐκι τα λησμόνησε· ας τελειώση η πληρωμή του δανείου τούτου να φύγω, και τότε βλέπετε τι άξιζα εγώ, και πόσην υπόληψιν και βάρος έδιδα εις την αποστολήν, και πώς εφρόντιζα και εφύλαττα τα πάντα. Αν θελήσω να σε τα γράψω όλα, και ’σένα θέλει βαρύνω, κ’ εμένα ο καιρός θέλει με λείψει· αλλά σε λέγω ως αδελφός, ότι αν δεν γίνεται να μείνω μόνος, φρόντισον έναν άνθρωπόν σας, ότι είναι ανάγκη, και ανάγκη μεγάλη, να έχη το σπήτι σας άνθρωπον χωρίς άλλο εδώ, ότι εγώ αναχωρώ εξάπαντος· με τούτον τον πλάνον δεν καταδέχομαι να μένω· εντρέπομαι πώς σας έγραψα υπέρ αυτού, πλην το ομολογώ πως μ’ υπεσχέθη και με γέλασε.

Ηκούσθη σήμερον εδώ από Τεργέστης η πτώσις του Νεοκάστρου, και ότι είναι πάλιν διχόνοιαι· παραταύτα τα φόντα μας [κεφάλαια] εξέπεσαν, και άρχισαν να βλασφημούν τας καθημερουσίας διχονοίας μας. Μ’ αυτάς τας ολημερινάς διχονοίας και τούτο το δάνειον θα χάσωμεν, και άλλο, αν λάβωμεν ανάγκην, δεν θα δυνηθώμεν να κάμωμεν και ο Θεός να γένη ίλεως.

Η μαρτυρία των αποστατών είναι τα άρματα οπού φέρουν εις χείρας κατά της πατρίδος, και αύτη μόνη τους καταδικάζει· έπειτα εις τας επαναστάσεις δεν χρειάζεται άργητα, επειδή αι περιστάσεις αλλάσσουν από την μίαν ώραν εις την άλλην.

Ο σεβαστός γέρων κύριος Κοραής από το Παρίσι σ’ ασπάζεται, και με έγραψε να σε είπω, ότι από τα φράγκα 1500 οπού σ’ έστειλε να μοιράσης των πυρπολιστών ναυτών των τολμηροτέρων εις την προσκόλλησιν των εμπρηστηρίων, να μην λησμονήσης και τον άξιον Κανάριον.

Την έσωθεν, αφ’ ου την αναγνώσης, την στέλνεις τον ακριβόν μας κύριον Λάζαρον εις Ύδραν.

Δυο φρεγάται της πρώτης τάξεως εις την Νέαν Υόρκ της Αμερικής ετοιμάζονται υπό την επιστασίαν του αξίου στρατηγού Λαλεμάνδ· δυο άλλαι εδώ, εξ ων η μια είναι έτοιμη, μια εις την Γαλλίαν, και άλλη εις την Σουηδίαν, και το ατμοκίνητον· δι άλλας δεν δυνάμεθα, ότι δεν μένουν χρήματα δια τας ανάγκας της Διοικήσεως, και ούτως εν διχονοίαις τρέχοντες δεν ηξεύρω αν μας δανείζωσιν άλλα, και προς είδησίν σου.

Χθες έλαβον γράμμα από τον καλόν μας και ενάρετον αδελφόν κύριον Λάζαρον, ο οποίος προς τοις άλλοις με ομιλεί και περί της στενοχωρίας την οποίαν δοκιμάζει η φαμιλία μου δια την απουσίαν μου, προσθέτων ακόμη, αν ήτον δυνατόν, όταν διευθετηθώσι τα του δανείου, να επιστρέψω να με ιδή η φαμιλία μου, και πάλιν, αν η ανάγκη το καλέση, να ξαναγυρίσω· το επιθυμούσα κ’ εγώ πολλά, μα πώς γίνεται; ευθύς όπου ακουσθή εδώ, όλα ανατρέπονται· τόσαις μεγάλαις και πολλαίς δουλειαίς, αι πληρωμαί του δανείου ακόμη όλαι δεν έγιναν· αυταί τελειώνουν τον 8βριον, αν δεν τύχη τι απευκταίον· είναι αι φρεγάται, τόσαι άλλαι δελικάται υποθέσεις χρήζουσαι της παρουσίας μου, και εις τίνα να εμπιστευθώ (αν ημπορούσε να γένη;) εις τον Λουριώτην; αλλοίμονον! Τι να σε ειπώ; εις μίαν εβδομάδα τα σκορπούσε όλα κατά το χέρι και τον πόνον δια την Ελλάδα οπού έχει. Και τι έχει να χάση τούτος εις την Γραικίαν; τούτος είναι Ιταλός· ό,τι τύχη (ο μη γένοιτο) της Ελλάδος, δίπορτο τώχει· πάγει εις τους λεγομένους θείους του εις το Λιβόρνον· αν δεν ήτον να έλθη εδώ, εις την Ελλάδα ήθελε μείνει; και τι να κάμη; τι να φάγη πρώτον; πάλιν αλλοίμονον!

Λοιπόν συ κύταξε να ησυχάσης την φαμιλίαν μου, αδελφέ, με τον τρόπον οπού κρίνεις φρόνιμον· εις την αγάπην σου και την φρονιμάδα σου αφιερώνομαι, και καθώς εγώ θυσιάζομαι δια το σπήτι σας, ούτω και σεις πρέπει να στοχάζεσθε την εδικήν μου φαμιλίαν, καθώς διόλου δεν αμφιβάλλω.

Πρόσεχε από τους Γάλλους· σέβου τους Άγγλους οπού μας βοήθησαν και θέλει μας βοηθήσουν· μην απατάσαι με το όνομα των κομιτάτων· είναι όλο λόγια· να γνώριζες τι πράγμα είναι αυτά τα κομιτάτα! Και όταν συσταίνονται έτζι αργά, και ποία είναι τα αίτια της συστάσεώς των! Όσα προσπαθούν οι Γάλλοι, τα ηξεύρουν εδώ οι Άγγλοι όλα, και πρόσεχε καλά. Μη δος ετέρω την δόξαν σου· να χυθούν, αδελφέ, τόσα αίματα, να εξοδευθούν τόσα πλούτη, τόσοι ίδρωτες δια έναν ………… [αποσιωπητικά] και να ιδούμεν τι λέγουν αι άλλαι Δυνάμεις, δεν κάμνουν τίποτε, σκάπτουν μόνον τον λάκκον μας.

Περί των όσων σ’ έγραψα μην βαρυνθής, παρακαλώ, να μ’ αποκριθής όσον ταχύτερα δια να κυβερνηθώ. Χαιρέτα μου την αγαπητήν φαμιλίαν σου. Πρόσφερε εις τους φίλους όλους τα πρέποντά μου.

Μεγάλην ζημίαν θα λάβουν από το κάμβιον [συναλλαγματική διαφορά] εκείνοι οπού εστάλησαν εις την Μάλταν, και τα είδη θα τ’ αγοράσουν ακριβά.

Υγίαινε και αγάπα τον σεβόμενον και αγαπώντα σε
αδελφόν σου
Ιω. Ορλάνδον

Πηγή: Καραβάκι της Ιστορίας , Αβέρωφ

Η Σύνοδος στην Κρήτη των Προκαθημένων και των Μητροπολιτών – εκπροσώπων δέκα εκ των δεκατεσσάρων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών απέτυχε να επιτελέσει το σκοπό της. Χρειάστηκαν 55 χρόνια για να παρουσιαστεί η εικόνα μιας διαιρεμένης Ορθόδοξης ποιμαίνουσας Εκκλησίας.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος δικαίως ήταν δύσθυμος κατά τη λήξη της Συνόδου. «Από την κούραση», μας είπε Μητροπολίτης, που είναι αλήθεια. «Από τη συναίσθηση της ιστορικής του ευθύνης» μας είπε κάποιος άλλος. Πράγματι η ιστορική του ευθύνη  είναι μεγάλη. Ως πρόεδρος Της απέτυχε να δείξει στην οικουμένη ενωμένη την Ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι όντως επαχθές για την υστεροφημία του το ότι δεν εκπροσωπήθηκαν στη Σύνοδο τα περίπου δύο τρίτα των Ορθοδόξων Χριστιανών. Η μεγάλη προπαγανδιστική προσπάθεια, που έγινε να προβληθεί πως στη Σύνοδο της Κρήτης ενισχύθηκε η ενότητα των Ορθοδόξων, έπεσε στο κενό. Η πραγματικότητα πίσω από τα στημένα σκηνικά είναι αδυσώπητη. 

Επί πλέον, μετά από πενήντα πέντε χρόνια επεξεργασίας των θεμάτων οι συνελθόντες στην Κρήτη Αρχιερείς κατέληξαν αντί Εγκυκλίου, με την οποία θα ενημερώνονταν οι πιστοί  για τις αποφάσεις της Συνόδου, σε ένα άσχετο προς τις εργασίες της Συνόδου Μήνυμα! Αυτό είναι μια μέτριας ποιότητας έκθεση ιδεών, που μιλάει επί παντός του επιστητού, από τον φονταμενταλισμό, τη σχέση της χριστιανικής πίστεως με τις επιστήμες (...) και την ...οικολογική κρίση, έως τη σχέση της Εκκλησίας με την πολιτική... Μιλάει για όλα χωρίς να λέγει τίποτε. Ένα μόνο θέμα έξω από αυτά της Συνόδου, αλλά μέσα στις καρδιές όλων των Ορθοδόξων θα έπρεπε να αναφερθεί και δεν αναφέρθηκε. Είναι η βεβήλωση της Αγίας Σοφίας από τους κατακτητές της.

Ακόμη μετά από πενήντα πέντε χρόνια επεξεργασίας στη Σύνοδο κατέληξαν να συζητήσουν μόνο τα έξι, από τα δέκα – εννέα με τη σύμπτυξη δύο -  θέματα που είχαν αποφασιστεί το 1976. Αυτά ήσαν η Ορθόδοξος Διασπορά, το Αυτόνομο και ο τρόπος ανακηρύξεώς του, τα κωλύματα γάμου, η νηστεία, η αποστολή της Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο και οι σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Δεν συζητήθηκαν το Αυτοκέφαλο και ο τρόπος ανακηρύξεως αυτού, τα Δίπτυχα και το ζήτημα του κοινού ημερολογίου. Πλην του θέματος της σχέσης των Ορθοδόξων με τους ετεροδόξους τα άλλα, όπως προβλεπόταν, δεν παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ούτε στους ίδιους τους συμμετέχοντες στη Σύνοδο. Ίσως μόνο οι λίγες εγκριθείσες τροπολογίες στο θέμα της διασποράς να προκαλέσουν κάποιες αντιδράσεις στα απόντα πατριαρχεία Αντιοχείας και Μόσχας. Πάντως ήσαν τόσο ανιαρά τα  θέματα που συζητήθηκαν επί μιαν εβδομάδα στην Κρήτη, ώστε ο κατά τα άλλα πολύ φιλικός και υποστηρικτικός του Φαναρίου Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος πρότεινε σύντομα να συνεδριάσει πάλι η Σύνοδος για να ασχοληθεί με θέματα που απασχολούν τους πιστούς... Σημειώνεται ότι ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος στην παρέμβασή του στην Ιεραρχία του Μαΐου 2016 τόνισε ότι η Σύνοδος στην Κρήτη δεν μπόρεσε να βρει την ταυτότητά της, απασχολούμενη «με μόνο έξι θέματα άνευρα ανεπίκαιρα, χωρίς ιδιαίτερη στοχοθεσία και μερικά από αυτά είναι αποδεσμευμένα από την παράδοση των Πατέρων».    

Μόνο στο θέμα της σχέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο κόσμο υπήρξε αυξημένη δυστοκία στη σύνταξη του τελικού κειμένου. Υπήρξαν σημεία του, στα οποία ο Πατριάρχης Ρουμανίας απείλησε ότι δεν  θα τα υπογράψει αν δεν προστεθούν οι τροπολογίες που πρότεινε, οι οποίες και πέρασαν. Τελικά το κείμενο πρέπει να μην έχει ικανοποιήσει το Φανάρι, αλλά δεν ικανοποιεί και το σύνολο του πληρώματος της Εκκλησίας. Για το εν λόγω κείμενο, το σημαντικότερο της Συνόδου,  δεν υπήρξε οποιαδήποτε ενημέρωση του Τύπου! Το τελικό κείμενο δόθηκε στη δημοσιότητα χωρίς σχόλια. Και ενώ υπάρχει η πληροφορία ότι υπήρξαν αρχιερείς που δεν το υπέγραψαν, όπως οι Λεμεσού και Μόρφου από την Κύπρο, ή υπέγραψαν με «κάθε επιφύλαξη», όπως ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου, από πλευράς ενημέρωσης τηρείται σιγή ιχθύος, ενώ στα κείμενα που κυκλοφορήθηκαν εμφανίζονται όλοι ότι υπέγραψαν κανονικά......Περισσότερα για το κείμενο των σχέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους ετεροδόξους θα αναφερθούν στη συνέχεια.  

Κατά την εβδομάδα της Συνόδου στην Κρήτη υπήρξε η πρόβλεψη της συμμετοχής των συμμετασχόντων σ’ Αυτήν στη Θεία Λατρεία, αλλά και της παρακολούθησης προγράμματος ψυχαγωγίας με συναυλία και χορούς από βρακοφόρους της Κρήτης....Μητροπολίτης που δεν πήγε στο ψυχαγωγικό πρόγραμμα μας είπε στενοχωρημένος ότι σκέφτεται τους Πατέρες που συμμετέσχον στις Οικουμενικές και Τοπικές Συνόδους πώς περνούσαν την ημέρα τους, τον Μέγα Αθανάσιο, τον Άγιο Σπυρίδωνα και όλους τους υπόλοιπους. Τότε μόνο προσευχή, άσκηση, νηστεία και μελέτη. Τώρα, στην Κρήτη, οι πολλοί λίγη εργασία και στη συνέχεια ανάπαυση σε ξενοδοχεία και ψυχαγωγία...  

Στην ενημέρωση του Τύπου πέρα από τη δυσφορία που προκάλεσε ο τρόπος συμπεριφοράς των εξ Αμερικής εθελοντών, που είχαν επιφορτισθεί με την εξυπηρέτηση των δημοσιογράφων, η ενημέρωση ήταν πλημμελής, οπωσδήποτε στα γραπτά κείμενα, ενώ υπήρξε και αγανάκτηση των συμμετασχόντων στη Σύνοδο Αρχιερέων ως προς τη γραμματειακή υποστήριξη και ιδιαίτερα στις μεταφράσεις στη ρωσική γλώσσα.

Στο δεύτερο μέρος θα συνεχισθούν οι γενικές επισημάνσεις και στη συνέχεια θα υπάρξει αναφορά στα επί μέρους θέματα της Συνόδου της Κρήτης και στο πώς η κάθε τοπική Εκκλησία αντιμετώπισε τη Σύνοδο, για να ολοκληρωθεί η όλη εργασία  με μια καταγραφή των ανά τον κόσμο Ορθοδόξων και πώς είδαν τα ξένα και τα ελληνικά ΜΜΕ την εν λόγω Σύνοδο.

Η παρουσία της Πολιτείας στην επίσημη έναρξη της Συνόδου στην Κρήτη ήταν κάτι το απαραίτητο. Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση αποτελείται από πολλά άθρησκα μέλη, που επιδιώκουν να περιθωριοποιήσουν την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Όμως αντελήφθησαν ότι για σοβαρούς λόγους εθνικούς και θρησκευτικής γεωστρατηγικής ήταν απαραίτητη η παρουσία εκπροσώπων της Κυβέρνησης στην Κρήτη. Κάτι που έγινε. Επί πλέον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλος άριστα συμπεριφέρθηκε ως  οικοδεσπότης, που ήταν, και παρέθεσε γεύμα στους φιλοξενούμενους του πρωθιεράρχες. Επίσης ορθώς παρέστη στην Θεία Λειτουργία της Πεντηκοστής και στον Εσπερινό της Γονυκλισίας, κατά τον οποίο ακολούθησε την τάξη της Εκκλησίας και γονάτισε όπως όλοι οι πιστοί. Μπορεί να υπήρξε δυσανασχέτηση  από ορισμένους του κυβερνώντος Κόμματος και όχι μόνο, αλλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έδειξε παρρησία Χριστιανού πιστού και στη Σύνοδο της Κρήτης εξέφρασε το Σύνταγμα, το οποίο γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον.  

Κατακρίνοντας ο Οικουμενικός Πατριάρχης την απουσία των τεσσάρων τοπικών Εκκλησιών (Πατριαρχείων Αντιοχείας, Ρωσίας, Βουλγαρίας και Γεωργίας) συχνά  αναφέρθηκε στον εθνοφυλετισμό και στην καταδίκη του από τη Σύνοδο του 1872. Προφανώς υπονόησε ότι εθνοφυλετικοί λόγοι σε συνδυασμό με μιαν αμφισβήτηση των πρεσβείων τιμής του Οικουμενικού Πατριαρχείου οδήγησαν τις τέσσερις Εκκλησίες να μη μετάσχουν στη Σύνοδο της Κρήτης. Ο Πατριάρχης Ρουμανίας Δανιήλ ενοχλήθηκε από τις τόσες αναφορές. του κ. Βαρθολομαίου, γιατί, όπως είπε, φάνηκε ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης καταδικάζει  το ίδιο το Έθνος, καταδικάζει δηλαδή  μιαν πραγματικότητα και μιαν υψηλή αξία, καταδικάζει τη συλλογική οντότητα που χαρακτηρίζεται από ιστορική, κοινωνική, θρησκευτική, πολιτισμική και, συνήθως, πολιτική ενότητα. Στη συνέχεια ο κ. Δανιήλ διερωτήθηκε αν οι καταστάσεις που βιώνει η Ορθοδοξία σήμερα μοιάζουν  με αυτές του βουλγαρικού σχίσματος του 1872 και παρατήρησε ότι το θέμα του εθνοφυλετισμού δεν είναι θέμα της Συνόδου στην Κρήτη και αν θέλει το Φανάρι μπορεί να το φέρει προς συζήτηση σε προσεχή Σύνοδο. Σημειώνεται ότι μη Έλληνες στην εθνότητα Προκαθήμενοι και Μητροπολίτες στις ιδιαίτερες συζητήσεις τους έδειξαν ενοχλημένοι γιατί στις τελεσθείσες Θείες Λειτουργίες προέστησαν μόνο Έλληνες Πατριάρχες και Μητροπολίτες (Σημ. Λ.χ. ο Μητροπολίτης Περγάμου) και γιατί το απολύτως επικρατήσαν στοιχείο  κατά τη Σύνοδο ήταν το ελληνικό.

Στην καταληκτήρια συνεδρίαση της Συνόδου ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε με θερμά λόγια προς τους ετεροδόξους παρατηρητές. Ιδιαίτερα προς τους εκπροσώπους του Βατικανού και του ΠΣΕ ήταν ιδιαίτερα εκδηλωτικός. «Ορθώς έπραξε» μας είπε Μητροπολίτης, υποστηρικτής του Φαναρίου. Και πρόσθεσε: «Τον Σεπτέμβριο έχουμε τη συνέχεια του θεολογικού διαλόγου με τους Ρωμαιοκαθολικούς και προ ολίγων ημερών συνεδρίασε η Κεντρική Επιτροπή του ΠΣΕ στο Τροντχάϊμ της Νορβηγίας και συγκροτήθηκε η νέα του Εκτελεστική Επιτροπή. Στον θεολογικό διάλογο με τους Ρ/Κ πηγαίνουμε καλά και στα δύο όργανα του ΠΣΕ συμμετέχουμε... Γι’ αυτό δεν πρέπει να τους πικραίνουμε».  Σημειώνεται ότι η ΚΕ του ΠΣΕ έχει 20 μέλη, από τα οποία δύο προέρχονται από την Ορθόδοξη Εκκλησία (Σημ. Ένας Πολωνός και ένας Βούλγαρος) δεκατέσσερα από τους Προτεστάντες, ένα από τους Αγγλικανούς και τρία από τους Μονοφυσίτες.... Στη νέα Εκτελεστική Επιτροπή του ΠΣΕ συμμετέχουν τέσσερις Ορθόδοξοι (Σημ. Από τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Μόσχας) δεκαεννέα Προτεστάντες, δύο Μονοφυσίτες και ένας Αγγλικανός.

Ως προς τους Ρωμαιοκαθολικούς μπορεί ο μαζί τους θεολογικός διάλογος  να καρκινοβατεί, αλλά το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει προχωρήσει πολύ τη συνεργασία Του μαζί τους. Πέραν της γνωστής θερμής σχέσης, που έχει καλλιεργηθεί του Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου με τον Πάπα Φραγκίσκο, υπάρχει μια πολύ προωθημένη συνεργασία μεταξύ Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του π. Ναθαναήλ Συμεωνίδη στην επίσημη εφημερίδα της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής Othodox Observer ( June 2016, p. 10) η Κοινή Επιτροπή Ορθοδόξων και Καθολικών Επισκόπων συνεδρίασε από τις 22 έως τις 24 Μαΐου 2016. Και προσθέτει: «Η εν λόγω Επιτροπή είναι η πρώτη επίσημη συγκέντρωση Ορθοδόξων και Καθολικών Επισκόπων, που έχει ευλογηθεί και υποστηρίζεται και από τις δύο Εκκλησίες και της οποίας συμπροεδρεύουν ο καρδινάλιος Σιν Μάλεϊ της Ρωμαιοκαθολικής Αρχιεπισκοπής της Βοστώνης και ο Ελληνορθόδοξος Μητροπολίτης Βοστώνης Μεθόδιος». Ο σκοπός της Επιτροπής είναι, όπως σημειώνει ο π. Ναθαναήλ, « να συμβάλει στην αποκατάσταση πλήρους κοινωνίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Καθολικής Εκκλησίας». Πάρα κάτω γράφει ότι ο αρχιδιάκονος Ιωάννης Χρυσαυγής παρουσίασε μιαν περίληψη και σκέψεις για την Ιερά και Μεγάλη Σύνοδο στην Κρήτη και προσθέτει ο π. Ναθαναήλ: «Αναγνωρίζοντας το σημαντικό της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου για την κοινή Χριστιανική μαρτυρία των Καθολικής και Ορθοδόξου Εκκλησιών, η κοινή επιτροπή εξέφρασε τις ελπίδες της ότι η ενότητα μεταξύ των τοπικών αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών θα ωφελήσει τα μέγιστα και την κοινωνία μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων». Από το ρεπορτάζ της επίσημης εφημερίδας της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής  γίνεται φανερό πως το Φανάρι είχε δημιουργήσει μιαν αισιοδοξία στους Καθολικούς και στους Προτεστάντες ότι στη Σύνοδο θα προωθούσε την ένωση μαζί τους. Το τελικό όμως κείμενο της Συνόδου για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τους ετεροδόξους οπωσδήποτε αποδυνάμωσε σε σημαντικό βαθμό  την αισιοδοξία που ήθελε να τους περάσει.

Ένα σοβαρό ζήτημα που πέρασε από τη Σύνοδο της Κρήτης, λόγω της πυγμής που άσκησε το Φανάρι, ήταν η παραβίαση της αρχής της ομοφωνίας. Όπως είναι γνωστό στη Σύνοδο των Προκαθημένων του 2014 είχε ομοφώνως αποφασιστεί ότι «άπασαι αι αποφάσεις τόσον κατά τας εργασίας της Αγίας Μεγάλης Συνόδου, όσον και κατά τα προπαρασκευαστικά στάδια αυτής θα λαμβάνωνται καθ’ ομοφωνίαν». (Βλ. Μήνυμα Προκαθημένων, 6-9 Μαρτίου 2014, παρ. 6). Αφού δεν συμμετέσχον τέσσερις τοπικές Εκκλησίες στη Σύνοδο της Κρήτης δεν μπορούσε να υπάρξει ομοφωνία, άρα δεν έπρεπε να διεξαχθεί η Σύνοδος και ο κ. Βαρθολομαίος όφειλε να αναζητήσει τρόπο, ώστε να επιτύχει την παρουσία όλων των Εκκλησιών. Και όμως διεξήχθη.

Επίσης το Πατριαρχείο της Αντιοχείας δεν είχε υπογράψει τον Κανονισμό λειτουργίας της Συνόδου. Άρα δεν υπήρξε ομοφωνία και χωρίς έγκυρο Κανονισμό δεν θάπρεπε να συγκροτηθεί και να λειτουργήσει η Σύνοδος. Και όμως συνεδρίασε και έλαβε αποφάσεις... Επιπροσθέτως το κείμενο «Το Μυστήριο του Γάμου και τα κωλύματα αυτού» δεν έχει ψηφιστεί ομόφωνα. Ο Πατριάρχης Γεωργίας δεν το έχει καν υπογράψει, ο δε εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αντιοχείας, Μητροπολίτης Ισαάκ αντί υπογραφής έγραψε: «Η Εκκλησία του Πατριαρχείου Αντιοχείας έχει αντίθετη γνώμη και γι’ αυτό δεν συνυπογράφει». Άρα το κείμενο αυτό δεν θάπρεπε να έρθει προς έγκριση στη Σύνοδο με βάση τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 8 του Κανονισμού διεξαγωγής Της.... Αυτό το επισήμανε στον Οικουμενικό Πατριάρχη ο Μητροπολίτης Περγάμου, αλλά ο  κ. Βαρθολομαίος προχώρησε στη διαδικασία, ως να μην τον άκουσε, ή ως να νόμιζε ότι ήταν ομόφωνη η ψήφιση του κειμένου...

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 24 και 25 Μαΐου 2016 επισήμανε τα ανωτέρω ζητήματα και αποφάσισε να προτείνει, πριν από κάθε άλλη συζήτηση στη Σύνοδο της Κρήτης:

Α. Να υπάρξει ομόφωνη έγκριση του Κανονισμού Οργάνωσης και Λειτουργίας της Συνόδου.

Β. Να υπάρξει ομόφωνη έγκριση του κειμένου «Το Μυστήριον του γάμου και τα κωλύματα αυτού».

Με την απουσία των τεσσάρων Πατριαρχείων η ομοφωνία αποκλειόταν και με βάση την απόφαση του 2014 δεν θάπρεπε να προχωρήσει η Σύνοδος. Και όμως προχώρησε και η αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν φάνηκε να θέτει προς συζήτηση την απόφαση της Ιεραρχίας Της... Αυτό που υποστηρίχθηκε από το Φανάρι, «ας ερχόντουσταν, εμείς προχωράμε» δεν έχει καμία λογική. Αν ήθελε να προχωρήσει  θα έπρεπε να είχε θέσει το ζήτημα το 2014. Θα έπρεπε τότε να είχε προτείνει και να είχε αποφασιστεί ότι οι αποφάσεις της Συνόδου και των Προσυνοδικών Επιτροπών λαμβάνονται κατά πλειονοψηφία  και όχι με ομοφωνία και ότι ανεξάρτητα από τον αριθμό των Εκκλησιών που θα συμμετείχαν η Σύνοδος θα διεξαγόταν.... Η παρά τα αποφασισθέντα ομοφώνως το 2014 διεξαγωγή της Συνόδου είναι μια λυπηρή εξέλιξη, που προκαλεί ρήγμα στην ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, με  ευθύνη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και προσωπικά του κ. Βαρθολομαίου και των άλλων Πρωθιεραρχών και Ιεραρχών, που συμμετέσχον στη Σύνοδο της Κρήτης.

Το τελικό κείμενο της Συνόδου της Κρήτης για το θέμα «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο» εγκρίθηκε – άγνωστο αν ομοφώνως, όπως φαίνεται από τις υπογραφές ή κατά πλειονοψηφία, όπως κυκλοφόρησε η πληροφορία μεταξύ των ψηφισάντων Ιεραρχών – με τροποποιήσεις σε σχέση με εκείνο που ενέκριναν οι Προκαθήμενοι στο Σαμπεζί τον Ιανουάριο του 2016.

Το κείμενο ήταν το σημαντικότερο της Συνόδου, διότι αφορά στην εκκλησιαστική αυτοσυνειδησία της ποιμαίνουσας Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η Ιερά Σύνοδος της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας σε επιστολή της προς τον Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, με ημερομηνία 24 Ιουλίου 2015, είχε τονίσει, μεταξύ των άλλων: « Αδιαμφισβητήτως το κεντρικόν δογματικόν ζήτημα από του Μεγάλου Σχίσματος (1054 μ.Χ) και εντεύθεν, μετά την εμφάνισιν της Διαμαρτυρήσεως (από του 16^ου αιώνος) έως και της σήμερον είναι το εκκλησιολογικό ζήτημα, το περί Εκκλησίας ερώτημα». (Σημ. γρ. η υπογράμμιση στο πρωτότυπο).

Στην επιστολή αυτή ζητείται στο κείμενο της σχέσης της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο να προστεθεί η επικύρωση της Συνόδου του Φωτίου (879/890), ειδικώς δε της διδασκαλίας περί του filioque (Σημ.γρ. Η υπογράμμιση στο πρωτότυπο), το οποίο, όπως γράφεται «ήταν ο κύριος λόγος δια τον χωρισμόν της Εκκλησίας της Ρώμης από το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας». Ζητείται ακόμη η επικύρωση των Ησυχαστικών Συνόδων του 14^ου αιώνα, οι οποίες «ήσαν η απάντηση στη ρωμαϊκή κατανόηση της θέσεως του Πρώτου στην Εκκλησία (Πρωτείο), στην οποία η απουσία του Αγίου Πνεύματος ανταλλάσσεται από το αλάθητο ανθρώπου τινός».  

Για όσους έχουν την άποψη ότι κακώς εγράφη κείμενο σχετικό με την  αυτοσυνειδησία της Ορθοδόξου Εκκλησίας σημειώνεται ότι   οι Ρωμαιοκαθολικοί  στη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού (Σημ. γρ. «Οικουμενική» την ονόμασαν) χαρακτήρισαν ως «το σπουδαιότερο κείμενο» της τη δογματική διάταξη περί Εκκλησίας. Αυτή εγκρίθηκε με 2.151 ψήφους υπέρ και 5 κατά, στις 21 Δεκεμβρίου 1964. Στην εν λόγω Διάταξη τονίζεται ότι «η μοναδική Εκκλησία του Χριστού έχει συσταθεί και οργανωθεί ως κοινωνία μέσα στον κόσμο, έχει τη συγκεκριμένη της ύπαρξη στην Καθολική Εκκλησία, που διοικείται από τον διάδοχο του Πέτρου (Σημ. γρ. Τον Πάπα δηλαδή) και από τους Επισκόπους που βρίσκονται σε κοινωνία μαζί του». Και συνεχίζει: «Για όσους δεν ομολογούν ολόκληρη την πίστη ή δεν διατηρούν την ενότητα της κοινωνίας, κάτω από τον Διάδοχο του Αποστόλου Πέτρου, η Εκκλησία αισθάνεται πολλούς και διαφόρους δεσμούς...». Κατά τη δογματική Διάταξη της Β΄ Συνόδου του Βατικανού ο σκοπός των δεσμών με τους μη Καθολικούς είναι, «να ενωθούν, κατά τον τρόπο που όρισε ο Χριστός, σε μια ποίμνη, υπό έναν Ποιμένα». Από τότε αρχίζει η «επίθεση αγάπης» του Πάπα Παύλου Στ΄ και των διαδόχων του, την οποία ευχαρίστως αποδέχθηκαν και, με θερμότερο τρόπο, ανταποκρίθηκαν ο αείμνηστος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρας και οι μετά από αυτόν Πατριάρχες.  Και εμείς λοιπόν, ως Ορθόδοξοι,  έπρεπε να επαναβεβαιώσουμε τη δική μας δογματική αλήθεια για την Εκκλησία.

Το προταθέν κείμενο στη Σύνοδο της Κρήτης για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον υπόλοιπο Χριστιανικό κόσμο δέχθηκε  κριτική από τις Ιεραρχίες και μεμονωμένους Μητροπολίτες, άλλους κληρικούς και από λαϊκούς των τοπικών Εκκλησιών Αντιοχείας, Μόσχας, Σερβίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Ρουμανίας και Ελλάδος. Το καίριο ζήτημα επί του οποίου επικεντρώθηκε η κριτική ήταν αν οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες αναγνωρίζονται ως Εκκλησίες. 

Στην παράγραφο 6 του προς έγκριση κειμένου γραφόταν: « Κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας η ενότης αυτής είναι αδύνατον να διαταραχθή. Η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής...».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος αποφάσισε να προτείνει η εν λόγω πρόταση να τροποποιηθεί και να γίνει: « Κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας η ενότης αυτής είναι αδύνατον να διαταραχθή. Η Ορθόδοξος Εκκλησία γνωρίζει την ιστορικήν ύπαρξιν άλλων χριστιανικών Ομολογιών και Κοινοτήτων μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής...».

Στο τελικό κείμενο η πρόταση διατυπώθηκε ως ακολούθως: «Κατά την οντολογικήν φύσιν της Εκκλησίας η ενότης αυτής είναι αδύνατον να διαταραχθή. Παρά ταύτα, η Ορθόδοξος Εκκλησία αποδέχεται την ιστορικήν ονομασίαν των μη ευρισκομένων εν κοινωνία μετ’ αυτής άλλων ετεροδόξων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών...».

Στην παράγραφο 9 στο σχέδιο κειμένου αναγράφεται ότι οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν χρέος να συμμετέχουν στους θεολογικούς διαλόγους. Στο τελικό κείμενο γράφτηκε πως οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες καλούνται να συμμετέχουν στους θεολογικούς διαλόγους. Στην ίδια παράγραφο και μετά από την επιμονή του Πατριάρχου Ρουμανίας, ο οποίος απείλησε ότι θα αποχωρούσε αν δεν έμπαινε η προσθήκη που πρότεινε, προσετέθη στο σχέδιο κειμένου η ακόλουθη φράση: «Οι διμερείς και πολυμερείς θεολογικοί διάλογοι δέον όπως υπόκεινται εις πανορθοδόξους περιοδικάς αξιολογήσεις».

Αι παράγραφοι 16 έως και 19 αφορούν την παρουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών. Η πρόταση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος ήταν να διαγραφούν και οι τέσσερις. Η πρόταση της απορρίφθηκε και οι παράγραφοι παρέμειναν όπως ήσαν στο προς έγκριση κείμενο. Έμεινε δηλαδή η ασάφεια  περί του αν θεωρούνται ή όχι Εκκλησίες οι προτεσταντικές ομάδες. Οι Ρωμαιοκαθολικοί στα κείμενα της Β΄ Βατικανής Συνόδου και στις παπικές εγκυκλίους τις ονομάζουν «χριστιανικές κοινότητες» ή «εκκλησιαστικές κοινότητες».

Στην 20^η παράγραφο το προς έγκριση κείμενο έγραφε: «Αι προοπτικαί των θεολογικών διαλόγων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά των άλλων Εκκλησιών και Ομολογιών προσδιορίζονται πάντοτε επί τη βάσει των κανονικών κριτηρίων της ήδη διαμορφωμένης εκκλησιαστικής παραδόσεως (Κανόνες 7 της Β΄ και 95 της Πενθέκτης Οικουμενικών Συνόδων)».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος πρότεινε στην εν λόγω παράγραφο να διαγραφεί η λέξη «Εκκλησίες» και να αντικατασταθεί από «Ομολογίες» και «Κοινότητες». Επίσης να προστεθούν και άλλοι Κανόνες Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων και η φράση: «Διευκρινίζεται ότι όταν εφαρμόζεται η κατ’ οικονομίαν εισδοχή Ετεροδόξων δια Λιβέλλου και αγίου Χρίσματος, δεν σημαίνει ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την εγκυρότητα του Βαπτίσματος ή και των λοιπών μυστηρίων αυτών».  

Στο τελικό κείμενο και με επιμονή πάλι του Πατριάρχου Ρουμανίας και άλλων Ιεραρχών η 20ή παράγραφος άλλαξε και διατυπώθηκε ως ακολούθως: «Αι προοπτικαί των θεολογικών διαλόγων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά του λοιπού χριστιανικού κόσμου προσδιορίζονται πάντοτε επί τη βάσει των αρχών της ορθοδόξου εκκλησιολογίας και των κανονικών κριτηρίων της ήδη διαμεμορφωμένης εκκλησιαστικής παραδόσεως».     Διαγράφηκαν οι Κανόνες που υπήρχαν στο προταθέν κείμενο. Η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν εγκρίθηκε.

Η παράγραφος 21 αναφέρεται στην Επιτροπή «Πίστις  και Τάξις». Στο προς έγκριση κείμενο και μετά τα τυπικά, ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία παρακολουθεί το έργο της και εκτιμά θετικώς τα θεολογικά της κείμενα, τα οποία « αποτελούν αξιόλογον βήμα εις την Οικουμενικήν Κίνησιν δια την προσέγγισιν των Εκκλησιών» σημειώνεται: « Εν τούτοις η Ορθόδοξος Εκκλησία διατηρεί επιφυλάξεις δια κεφαλαιώδη ζητήματα πίστεως και τάξεως». Στην τελευταία αυτή φράση, πάλι με την επιμονή του Πατριάρχου Ρουμανίας και άλλων Ιεραρχών, στο εγκριθέν κείμενοπροστέθηκε η ακόλουθη επεξήγηση:«...Διότι αι μη Ορθόδοξοι Εκκλησίαι και Ομολογίαι παρεξέκλιναν εκ της αληθούς πίστεως της μιας αγίας, καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας». Η εν λόγω προσθήκη προκάλεσε τη δυσφορία του Οικουμενικού Πατριάρχου, που πάντως υπέγραψε το κείμενο.  

Στην παράγραφο 22 του προς έγκριση κειμένου σημειώνεται μεταξύ των άλλων: « Ως μαρτυρεί η όλη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας η διατήρησις της γνησίας ορθοδόξου πίστεως διασφαλίζεται μόνον δια του συνοδικού συστήματος, το οποίον ανέκαθεν εν τη Εκκλησία απετέλει τον αρμόδιον και έσχατον κριτήν περί των θεμάτων πίστεως».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, ορθώς και πατερικώς σκεπτομένη, πρότεινε η εν λόγω φράση να αλλάξει με την ακόλουθη: «Ως μαρτυρεί η όλη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας την γνησίαν Ορθόδοξον πίστιν διασφαλίζει η συνείδησις της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Κλήρου και Λαού, η οποία εκφράζεται δια του Συνοδικού Συστήματος, το οποίον ανέκαθεν εν τη Εκκλησία απετέλει τον αρμόδιον και έσχατον κριτήν περί των θεμάτων πίστεως».

Στο τελικώς εγκριθέν κείμενο η φράση διατυπώθηκε ως ακολούθως: «Ως μαρτυρεί η όλη ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η διατήρησις της γνησίας ορθοδόξου πίστεως διασφαλίζεται μόνον δια του συνοδικού συστήματος , το οποίον ανέκαθεν εν τη Εκκλησία απετέλει την ανωτάτην αυθεντίαν επί θεμάτων πίστεως και κανονικών διατάξεων. (Κανών 6 της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου)». 

Η παράγραφος 23 στο προς έγκριση κείμενο αναφέρεται «στην αναγκαιότητα του διαχριστιανικού θεολογικού διαλόγου», κατά τον οποίο «αποκλείεται πάσα πράξις προσηλυτισμού ή άλλης προκλητικής ενεργείας ομολογιακού ανταγωνισμού».

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος πρότεινε στο τέλος της φράσης και μετά τη λέξη «ανταγωνισμού» να τεθεί σε παρένθεση η λέξη Ουνία (π.χ. Ουνία).

Στο τελικό κείμενο έγινε δεκτή η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος και η Ουνία μπήκε μέσα στο κείμενο. Η φράση διαμορφώθηκε ως ακολούθως: « ...Αποκλειομένης πάσης πράξεως προσηλυτισμού, ουνίας, ή άλλης προκλητικής ενεργείας ομολογιακού ανταγωνισμού».   

Το κείμενο τελειώνει με μιαν ευχή: «Δεόμεθα όπως οι χριστιανοί εργασθώσιν από κοινού, ώστε να αποβή εγγύς η ημέρα, καθ’ ην ο Κύριος θα εκπληρώση την ελπίδα των Ορθοδόξων Εκκλησιών και <γενήσεται μία ποίμνη, εις ποιμήν> (Ιωαν.10,16).

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος πρότεινε το κείμενο να διαμορφωθεί ως ακολούθως: « Δεόμεθα όπως οι χριστιανοί εργασθώσιν από κοινού, ώστε να αποβή εγγύς η ημέρα, καθ’ ην ο Κύριος θα εκπληρώση την ελπίδα της Ορθοδόξου Εκκλησίας της επισυναγωγής εις Αυτήν πάντων των εσκορπισμένων και γενήσεται μία ποίμνη είς ποιμήν (Ιωάννου 10,16)».

Η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν έγινε δεκτή και η ευχή στο τελικό κείμενο έμεινε όπως ήταν στο προταθέν κείμενο.

Επειδή υπήρξε η πληροφορία  ότι ο Σέρβος Μητροπολίτης Αθανάσιος Γιέβτιτς ήταν υπέρ της αναγνωρίσεως ως Εκκλησιών των ετεροδόξων και πως διατύπωσε την άποψη ότι ο γέροντάς του Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς είναι παρεξηγημένος ως προς την άποψη του περί των Ρωμαιοκαθολικών παρατίθεται κείμενο του Αγίου σχετικό με τον παπισμό: «...Καμμία αίρεσις δεν εξηγέρθη τόσον ριζοσπαστικώς και τόσον ολοκληρωτικώς κατά του Θεανθρώπου Χριστού και της Εκκλησίας Του, ως έπραξε τούτο ο παπισμός δια του δόγματος περί του αλαθήτου του πάπα – ανθρώπου. Δεν υπάρχει αμφιβολία, το δόγμα τούτο είναι η αίρεσις των αιρέσεων, μία άνευ προηγουμένου ανταρσία κατά του Θεανθρώπου Χριστού».( Ιουστίνου Πόποβιτς «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος», Εκδ. Οίκος «Αστήρ», Αθήναι, 1969, σελ. 159).

Το εγκριθέν κείμενο αφήνει την ασάφεια να δεσπόζει  στο πλήρωμα της Εκκλησίας για το ποια είναι τελικά η απόφαση των Πρωθιεραρχών και των Ιεραρχών στη Σύνοδο της Κρήτης, οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες αποτελούν Εκκλησίες ή όχι; Κατά Ιεράρχη η ασάφεια είναι ηθελημένη, γιατί έτσι η κάθε τοπική Εκκλησία και ο κάθε Ιεράρχης θα εξακολουθεί να ενεργεί κατά συνείδηση και όπως εκείνος  νομίζει καλύτερα για την Ορθόδοξη Εκκλησία...

Την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές με επιστολές τους οι Μητροπολίτες Ναυπάκτου Ιερόθεος και Λεμεσού Αθανάσιος επιβεβαιώνουν το ρεπορτάζ του υπογράφοντος και διαβεβαιώνουν  ότι δεν υπέγραψαν το κείμενο για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο Χριστιανικό κόσμο.

Το επίσημο κείμενο της Συνόδου τους φέρνει ότι το υπέγραψαν. Προσκείμενος στο Φανάρι Ελλαδίτης Μητροπολίτης μας είπε πως δεν πρόκειται περί υφαρπαγής της υπογραφής, ούτε περί παραποιήσεως της...Απλώς κάθε Εκκλησία είχε ΜΙΑ μόνο ψήφο, δια του Προκαθημένου Της και εφόσον οι Αρχιεπίσκοποι Κύπρου και Ελλάδος υπέγραψαν το σχετικό κείμενο, τότε ΟΛΟΙ οι Μητροπολίτες των Εκκλησιών Κύπρου και Ελλάδος θεωρήθηκε ότι το υπέγραψαν, έστω και αν ορισμένοι δεν το υπέγραψαν!... Μια ακόμη απόδειξη της ελλείψεως συνοδικότητας στη Σύνοδο της Κρήτης. Στο κείμενό του ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου επιβεβαιώνει ότι για τη στάση του δέχθηκε «σοβαρή πίεση και υβριστική αντιμετώπιση» από Ιεράρχες και ότι «πιέσεις δέχθηκαν και άλλοι Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος». Η αποκάλυψη ότι έγιναν υβριστικές επιθέσεις στους Μητροπολίτες που δεν είχαν την ίδια άποψη με το Φανάρι δείχνει ότι στη Σύνοδο πρώτο δεν ήταν ιδανική η ατμόσφαιρα, όπως παρουσιάστηκε, και βεβαίως δεν ήσαν όλες οι αποφάσεις ομόφωνες, σε επίπεδο Ιεραρχών.

Επειδή κατά την ενημέρωση των ΜΜΕ ελέχθη ότι συγκεντρώθηκαν και εψήφισαν τα κείμενα 290 Ιεράρχες, να διευκρινιστεί ότι αυτή η πληροφορία είναι ανακριβής. Τόσοι θα ήσαν αν ήσαν παρούσες και οι 14 τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες. Με τις δέκα που ήσαν στην Κρήτη ήσαν μόνο 156. Η κάθε τοπική Εκκλησία είχε το δικαίωμα ο Πρωθιεράρχης της να συνοδεύεται με 24 Ιεράρχες maximum. Τον αριθμό αυτόν κάλυψαν μόνο τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως, Σερβίας και Ρουμανίας. Η Εκκλησία της Αλεξανδρείας είχε στη Σύνοδο της Κρήτης 23 Ιεράρχες, όσους και η Εκκλησία της Ελλάδος, αφού ο Μητροπολίτης Λαρίσης Ιγνάτιος δεν μετέβη στην Κρήτη και δεν αντικαταστάθηκε. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων εκπροσωπήθηκε, άγνωστο γιατί, με μόνο πέντε Αρχιερείς, από τους είκοσι που διαθέτει. Για λόγους οικονομίας είπαν ορισμένοι. Δεν επιβεβαιώθηκε η πληροφορία ότι τόσων τις δαπάνες κάλυψε η οργανωτική επιτροπή. Η Εκκλησία της Κύπρου ήταν με όλους τους Αρχιερείς της, δέκα έξι. Επίσης με σχεδόν όλους τους Αρχιερείς τους συμμετέσχον οι Εκκλησίες Πολωνίας (πέντε), Αλβανίας (έξι) και  Τσεχίας – Σλοβακίας (τρεις).

Πέντε ακόμη θέματα συζητήθηκαν και εγκρίθηκαν στη Σύνοδο της Κρήτης, εκτός από αυτό, της σχέσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Στο κείμενο « Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εις τον σύγχρονον κόσμον»από την Εκκλησία της Ελλάδος κατετέθησαν τρεις τροπολογίες, από τις οποίες οι δύο εγκρίθηκαν και  περιελήφθησαν στο τελικό κείμενο. Στο Α΄ Κεφάλαιο και στην παράγραφο 3 του κειμένου του Σαμπεζί γραφόταν το ακόλουθο: « Ως προϋπόθεσις μιας ευρυτέρας συνεργασίας ( Σημ. γρ. Με τους άλλους χριστιανούς) δύναται να χρησιμεύση η κοινή αποδοχή της υψίστης αξίας του ανθρωπίνου προσώπου. Αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι καλούνται να συμβάλουν εις την διαθρησκειακήν συνεννόησιν και συνεργασίαν...Εννοείται ότι η συνεργασία αυτή αποκλείει τόσον τον συγκρητισμόν, όσον και την επιδίωξιν επιβολής οιασδήποτε θρησκείας επί των άλλων». Η Εκκλησία της Ελλάδος ζήτησε αντί «υψίστης αξίας του ανθρωπίνου προσώπου», να γραφεί «υψίστη αξία του ανθρώπου», και στην πολυλεκτική  φράση, για την μη αποδοχή του συγκρητισμού, στην οποία λανθασμένα αναφέρονταν «Αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι», να γραφεί « Η Ορθόδοξος Εκκλησία καλείται να συμβάλη εις την διαθρησκειακήν συνεννόησιν και συνεργασίαν, χωρίς τούτο να συνεπάγεται οιονδήποτε θρησκευτικόν συγκρητισμόν». Στο τελικό κείμενο παρέμεινε ο όρος «ανθρώπινο πρόσωπο», ο όρος «Ορθόδοξοι Εκκλησίαι» βελτιώθηκε στο «Αι κατά τόπους Ορθόδοξοι Εκκλησίαι» και η σχοινοτενής πρόταση περιορίστηκε όπως την πρότεινε η Ελλαδική Εκκλησία. 

Στο Δ΄ Κεφάλαιο « Η ειρήνη και η αποτροπή του πολέμου» οι συμμετασχόντες στη Σύνοδο της Κρήτης έχασαν τη μεγάλη ευκαιρία να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους προς το χειμαζόμενο και σκληρά δοκιμαζόμενο από αλλοθρήσκους Πατριαρχείο της Αντιοχείας. Έτσι θα έδειχναν ότι, ως Χριστιανοί Ιεράρχες, δεν διακατέχονται από μικροψυχία και μνησικακία για το ότι το εν λόγω Πατριαρχείο απουσίασε από τη Σύνοδο. Όπως είναι γνωστό εξ αιτίας του  πολέμου προσωρινά η έδρα του Πατριαρχείου από τη Δαμασκό έχει μεταφερθεί στη Βηρυτό. Είναι η δεύτερη μεταφορά του. Η πρώτη ήταν από την μεγάλη πόλη της Αντιοχείας, που κατέλαβαν οι Τούρκοι,  στη Δαμασκό. Το Πατριαρχείο Αντιοχείας έχει απολέσει μεγάλο μέρος του ποιμνίου του και εξακολουθεί να αγνοείται η τύχη του από τριετίας απαχθέντος από τους ισλαμιστές Μητροπολίτη Χαλεπίου Παύλου, κατά σάρκα αδελφού του Πατριάρχου. Στην τρίτη παράγραφο του Δ΄ Κεφαλαίου του τελικού κειμένου γίνεται γενική μνεία «της μονίμου τάσεως αυξήσεως των καταπιέσεων και διώξεων των χριστιανών και άλλων κοινοτήτων, εξ αιτίας της πίστεως αυτών, εις την Μέσην Ανατολήν και αλλαχού, καθώς και αι απόπειραι εκριζώσεως του Χριστιανισμού εκ των παραδοσιακών κοιτίδων αυτού».

Στο θέμα «Η Ορθόδοξος Διασπορά» στο τελικό κείμενο δεν έγιναν αξιομνημόνευτες μεταβολές, σε σχέση με το προταθέν κείμενο. Η κατάσταση στη διαποίμανση της Διασποράς εξακολουθεί να είναι η ίδια. Εξακολουθούν να υπάρχουν σε διάφορες χώρες πολλοί Μητροπολίτες, που η αναφορά τους είναι στα Πατριαρχεία ή στις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες από τις οποίες προέρχονται, εξακολουθούν αυτοί να αποτελούν Επισκοπικές Συνελεύσεις και εξακολουθούν αυτών να προεδρεύουν οι Μητροπολίτες οι προερχόμενοι από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως.

Κάποιοι εκ των Αρχιερέων ζήτησαν να «επανέλθει η κανονικότητα» στη Διασπορά και να υπάρχει στην κάθε χώρα ένας μόνο Επίσκοπος και αυτός να είναι του Φαναρίου. Σ’ αυτούς υπήρξε η απάντηση ότι η κανονικότητα θα ερχόταν όταν η κάθε χώρα αποκτούσε αυτοδιοίκητο (Αυτοκέφαλο) χαρακτήρα διοικήσεως και ο Επίσκοπος της επιλεγόταν από τους Επισκόπους όλων των Ορθοδόξων της κάθε χώρας. Υπήρξε και η άποψη, από μη Έλληνα ποιμενάρχη, με τον οποίο συνομιλήσαμε,  ότι οι ξενιτεμένοι αισθάνονται  οικεία μόνο στις εθνικές τους Εκκλησίες, που τις βλέπουν ως μια προέκταση της Πατρίδας τους και ένα σοβαρό σύνδεσμο μαζί της και σημείωσε ότι μπορεί το Πατριαρχείο να ονομάζεται και να υποστηρίζει ότι είναι «οικουμενικό» και εναντίον του «εθνοφυλετισμού», αλλά στην ουσία είναι ελληνικό και οι κατά τόπους Εκκλησίες του στη Διασπορά ονομάζονται «Ελληνορθόδοξες».

Ο ίδιος Ιεράρχης μας είπε ότι το Φανάρι έχει σταματήσει το χρόνο μεταξύ 6ου και 11ου αιώνα, στην παντοκρατορία δηλαδή της Ελληνορωμαϊκής (Βυζαντινής) Αυτοκρατορίας και του Πατριαρχείου της Βασιλεύουσας,  και μεταξύ 15^ου και 19^ου αιώνα, όταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το Πατριαρχείο ήταν παντοδύναμο μεταξύ των υποδουλωμένων λαών και διόριζε, όπου νόμιζε, Έλληνες Επισκόπους... Μάλιστα με ρώτησε πώς θα μου φαινόταν σήμερα σε μια χώρα όπως λ.χ. η Ιταλία, στην οποία ζουν 1.000.000 Ρουμάνοι και 20.000 Έλληνες, Επίσκοπός τους να ήταν Έλληνας; Δεν είναι καλύτερα, συνέχισε, να έχουνε Ρουμάνοι και Έλληνες τον δικό τους Επίσκοπο;...Διότι και οι  Έλληνες δεν θα αισθάνονταν άνετα με Ρουμάνο Επίσκοπο...

Η Διασπορά είναι μεγάλο ζήτημα και σ’ αυτό είναι ορατός ο ανταγωνισμός μεταξύ Φαναρίου και Μόσχας, που απλώνεται σε όλο τον Πλανήτη. Η Μόσχα και όλες οι μη Ελληνικές τοπικές Εκκλησίες δεν δέχονται την ερμηνεία του Φαναρίου ότι «βαρβαρικές χώρες» είναι όλες εκτός των Πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και επομένως  ανήκουν σ’ Αυτό.    

Στο θέμα «Η σπουδαιότης της νηστείας και η τήρησις αυτής σήμερον» το  τελικό κείμενο επιχειρεί να ισορροπήσει μεταξύ της Κανονικής ακριβείας, της «φιλανθρώπου οικονομίας» και της «διακρίσεως των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών», ανάλογα με τις συνθήκες που υπάρχουν σε αυτές. Εκεί που το τελικό κείμενο άλλαξε, σε σχέση με το προταθέν κείμενο του Σαμπεζί, είναι στη νηστεία προ της Θείας Κοινωνίας. Στο προταθέν κείμενο και στην 9^η παράγραφο αναγράφεται: «Ωσαύτως  το σύνολον των πιστών της Εκκλησίας οφείλει να τηρή τας ιεράς νηστείας και την από μεσονυκτίου ασιτίαν προκειμένου να προσέρχεται τακτικώς εις την Θείαν Μετάληψιν...».

Στο τελικό κείμενο η 9η παράγραφος τροποποιήθηκε ως ακολούθως: «Η προ της θείας κοινωνίας νηστεία τριών ή περισσοτέρων ημερών επαφίεται εις την ευλάβειαν των πιστών, συμφώνως και προς τα λόγια του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου: <...μ’ όλον οπού από τους θείους Κανόνας νηστεία προς της Μεταλήψεως ου διορίζεται, οι δυνάμενοι νηστεύειν προ αυτής και ολόκληρον εβδομάδα, καλώς ποιούσι>». (Ερμηνεία εις τον Κανόνα ιγ΄ της Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου, Πηδάλιον σελ. 191). Όμως το σύνολον των πιστών της Εκκλησίας οφείλει να τηρή τας ιεράς νηστείας και την από μεσονυκτίου ασιτίαν προκειμένου να προσέρχηται τακτικώς εις την Θείαν Μετάληψιν...».

Το Αυτόνομο και οι Μητροπόλεις των «Νέων Χωρών».

Τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Γεωργίας εξέφρασαν έντονες διαφωνίες επί του περιεχομένου του θέματος «Το Μυστήριον του γάμου και τα κωλύματα αυτού».

Ήταν μια από τις αιτίες που δεν προσήλθαν στη Σύνοδο της Κρήτης. Ο Πατριάρχης Γεωργίας δεν υπέγραψε το σχετικό κείμενο στο Σαμπεζί και το Πατριαρχείο Αντιοχείας, δια του εκπροσώπου του, Μητροπολίτη Ισαάκ, αντί υπογραφής ανέγραψε: «Η Εκκλησία του Πατριαρχείου Αντιοχείας έχει αντίθετη γνώμη και γι’ αυτό δεν συνυπογράφει». Σύμφωνα με τον Κανονισμό, που είχε εγκριθεί ομοφώνως, το θέμα περί γάμου δεν θα έπρεπε να συζητηθεί στη Σύνοδο, λόγω του ότι δεν ήρθε με την ομόφωνη γνώμη των Προκαθημένων. Όμως προχώρησε, αφού ο Οικουμενικός Πατριάρχης πήρε επάνω του την ευθύνη.

Οι τροποποιήσεις στο τελικό κείμενο, σε σχέση με το προταθέν από τη Σύνοδο των Προκαθημένων στο Σαμπεζί, τον Ιανουάριο του 2016, είναι στα κωλύματα του γάμου.

Στο προταθέν κείμενο η παράγραφος 5 – υποπαράγραφος i -έγραφε: «Ο γάμος Ορθοδόξων μεθ’ ετεροδόξων κωλύεται κατά κανονικήν ακρίβειαν, μη δυνάμενος να ευλογηθή (Κανών 72 της Πενθέκτης εν Τρούλλω Συνόδου), δυνάμενος όμως να ευλογηθή κατά συγκατάβασιν και δια φιλανθρωπίαν, υπό τον ρητόν όρον ότι τα εκ τούτου τέκνα θέλουν βαπτισθή και αναπτυχθή εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία».  Στο τελικό κείμενο αφαιρέθηκε το δεύτερο μέρος της υποπαραγράφου, από το «δυνάμενος» έως το τέλος, που αναφερόταν στην υποχρέωση τα παιδιά να βαπτίζονται και να ανατρέφονται ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Το κείμενο που απέμεινε έχει δύο αναγνώσεις. Η μία είναι πως κωλύονται απολύτως οι γάμοι με ετεροδόξους και η άλλη ότι δια της διαγραφής των υποχρεώσεων που ανελάμβανε το Ορθόδοξο μέλος του ζεύγους αφήνεται η ελευθερία τα παιδιά να μην βαπτισθούν και αναπτυχθούν Ορθόδοξα... Στο τέλος της συζήτησης όλοι οι συμμετασχόντες συμφώνησαν ότι η οικονομία λύνει στην Ορθόδοξη Εκκλησία όλα τα θέματα...

Η εβδόμη παράγραφος του σχεδίου κειμένου του Σαμπεζί έγραφε τα ακόλουθα: «Η εφαρμογή της εκκλησιαστικής οικονομίας σχετικώς (Σημ. γρ. για τους γάμους με ετεροδόξους) οφείλει να αντιμετωπίζεται υπό της Ιεράς Συνόδου εκάστης αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας, συμφώνως προς τας αρχάς των ιερών κανόνων, εν τω πνεύματι της ποιμαντικής διακρίσεως, επί τω σκοπώ της σωτηρίας του ανθρώπου». Στο τελικό κείμενο η εν λόγω παράγραφος ετέθη ως 2^η υποπαράγραφος στην παράγραφο 5 και έχει κάποιες τροποποιήσεις. Γράφει: «Η δυνατότης εφαρμογής της εκκλησιαστικής οικονομίας ως προς τα κωλύματα γάμου δέον όπως αντιμετωπίζεται...» (Σημ. Ακολουθεί το ίδιο κείμενο με αυτό του σχεδίου).  Οι προστεθείσες λέξεις «δυνατότης εφαρμογής», αντί «εφαρμογής» και το «δέον», αντί του «οφείλει» αφήνουν επίσης περιθώρια «οικονομίας» στις κατά τόπους Εκκλησίες στους γάμους με ετεροδόξους...

Στο θέμα του γάμου και κυρίως στα κωλύματα του εκτός από τις διαφωνίες των Πατριαρχείων Αντιοχείας και Γεωργίας  υπήρξαν στη Σύνοδο της Κρήτης και άλλες ενστάσεις και προτάσεις που δεν πέρασαν. Οι εκπρόσωποι του Πατριαρχείου της Αλεξανδρείας και της Εκκλησίας της Αλβανίας λ.χ. ζήτησαν να επιτραπεί ο δεύτερος γάμος των κληρικών, αν η σύζυγός τους απεβίωσε, τους εγκατέλειψε, ή εμοίχευσε. Η πρόταση δεν έγινε δεκτή. Ορισμένοι  επίσης ζήτησαν να αλλάξουν επί το επιεικέστερο οι Κανόνες 53 και 54 της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου. Η πρόταση απερρίφθη γιατί μια Σύναξη Επισκόπων δεν μπορεί να ανατρέψει αποφάσεις Οικουμενικής Συνόδου. Σημειώνεται ότι ο Κανόνας 53 απαγορεύει στον ανάδοχο να παντρεύεται τη χήρα (πολύ περισσότερο τη σύζυγο, ή τη ζωντοχήρα) μητέρα του αναδεκτού του. Και ο Κανόνας 54 απαγορεύει να παντρεύονται ξαδέλφια, ή  πατέρας και γιός μητέρα και κόρη ή δύο αδελφές, ή μητέρα και κόρη δύο αδελφούς, ή δύο αδέλφια δύο αδελφές....

Το τελευταίο κείμενο που ετέθη και εγκρίθηκε στη Σύνοδο της Κρήτης ήταν «Το Αυτόνομον και ο τρόπος Ανακηρύξεως αυτού». Αυτό εξελίχθηκε πάλι σε πεδίο διένεξης μεταξύ Φαναρίου και Αθηνών. Στη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, που συνεδρίασε στις 24 και 25 Μαΐου τρ. έ., πριν δηλαδή από τη Σύνοδο στην Κρήτη, φάνηκε ο σοβαρός προβληματισμός των μελών της επί του θέματος. Ήταν διάχυτη η φήμη ότι μετά την ψήφιση του εν λόγω κειμένου και με βάση αυτό το Φανάρι θα προχωρούσε στην κήρυξη ως «Αυτόνομης Εκκλησίας» των Μητροπόλεων των «Νέων Χωρών» (Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης και νησιών Ανατολικού Αιγαίου). Αυτός ήταν ο λόγος που ομόφωνα εγκρίθηκε από την Ιεραρχία το κείμενο που πρότεινε η Διαρκής Ιερά Σύνοδος και το οποίο εξέφραζε αυτούς τους φόβους και προβληματισμούς.

Στην ομόφωνη απόφαση της ΔΙΣ και της Ιεραρχίας τονιζόταν: «Υπάρχει σοβαρός προβληματισμός περί του θέματος του <Αυτονόμου>. Η Αυτονομία είναι μέγας πειρασμός και δύναται να οδηγήση εις κατακερματισμόν Κρατών και εις διάσπασιν λαών και ίσως τείνη εις έξαρσιν του εθνικισμού, όστις έχει καταδικασθή Συνοδικώς και Πανορθοδόξως. Δια τους λόγους τούτους, προτείνεται (Σημ. γρ. Τονίζεται στην απόφαση)  η μη συζήτησις του κειμένου τούτου... Επειδή δια το θέμα τούτο γίνονται διάφορα δυσμενή σχόλια και κυρίως ότι πίσω από το κείμενο τούτο υποκρύπτονται διάφορες σκοπιμότητες, προτείνεται στο κείμενο να προστεθή η ακόλουθη παράγραφος: <Εκκλησιαστικαί  Επαρχίαι περί των οποίων εξεδόθη Πατριαρχικός Τόμος ή Πράξις δεν δύνανται ίνα αιτήσωνται την χορήγησιν αυταίς αυτονομίας διατηρουμένου απαρρασαλεύτως του υφισταμένου καθεστώτος>».

Την Τετάρτη, 22 Ιουνίου, ήρθε προς συζήτηση το θέμα του Αυτονόμου. Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος έφερε προς συζήτηση την απόφαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, τους φόβους της και την πρότασή της να αποκλεισθεί αυτονόμηση Μητροπόλεων για τις οποίες έχει εκδοθεί Τόμος ή Πράξη. Πριν αρχίσει η συζήτηση ο Πατριάρχης τόνισε ότι διαβεβαιώνει τα μέλη της Συνόδου, ότι δια του κειμένου περί Αυτονόμου δεν έχει πρόθεση να θέσει τέτοιο ζήτημα για τις «Νέες Χώρες». Στην ένσταση γιατί αφού δεν έχει αυτή την πρόθεση, δεν δέχεται να προστεθεί στο κείμενο η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος απάντησε ότι το λέγει ενώπιον τόσων Αρχιερέων και επομένως ο λόγος του αρκεί. Οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν επέμειναν στο να τεθεί σε ψηφοφορία η πρότασή τους, όμως αμέσως, την 22^α Ιουνίου, η Ιερά Σύνοδος εξέδωσε Δελτίο Τύπου, στο όποιο εγράφησαν τα εξής:

«Επί γενομένης προτάσεως – προσθήκης υπό της Εκκλησίας της Ελλάδος επί του κειμένου «ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΜΟΝ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΚΗΡΥΞΕΩΣ ΑΥΤΟΥ» ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος διαβεβαίωσε ενώπιον της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας ότι σέβεται απολύτως το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Μητροπόλεων των λεγομένων Νέων Χωρών της Εκκλησίας της Ελλάδος και ουδεμία πρόθεση υπάρχει αμφισβητήσεως ή αλλαγής των ισχυόντων». 

Στην έκδοση του Δελτίου Τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος απάντησε αμέσως  με αυθημερόν Ανακοινωθέν της η Αρχιγραμματεία της «Αγίας και Ιεράς Συνόδου», η οποία ελεγχόταν από το Φανάρι:

«Σήμερον Τετάρτην, 22αν Ιουνίου 2016, συζητουμένου ενώπιον της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου του θέματος του Αυτονόμου, επί σχετική δε προτάσει τροπολογίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, η Α.Θ. Παναγιότης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος διεβεβαίωσεν ότι το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ουδεμίαν πρόθεσιν έχει να χορηγήση αυτονομίαν εις τας Μητροπόλεις των λεγομένων Νέων Χωρών και ότι αύται υπάγονται πάντοτε κανονικώς και πνευματικώς υπό το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, η δε διοίκησις αυτών έχει εκχωρηθεί επιτροπικώς εις την Αυτοκέφαλον Εκκλησίαν της Ελλάδος, την οποίαν η Α.Θ. Παναγιότης και ηυχαρίστησεν δια την τοιαύτην εξυπηρέτησιν προς την Μητέρα Εκκλησίαν».

Με τα δύο Δελτία Τύπου αποτυπώθηκε για μιαν ακόμη φορά η ένταση που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ Φαναρίου και Αθηνών για το θέμα των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών, το οποίο είναι πράγματι μείζον εκκλησιολογικά και εθνικά. Η Εκκλησία της Ελλάδος, με το Δελτίο Τύπου Της, θέλησε να προβάλει τη δέσμευση του Πατριάρχη, με τα όσα είπε προφορικά στη Σύνοδο, και να τονίσει ότι ο κ. Βαρθολομαίος σέβεται το υφιστάμενο   καθεστώς για τις Μητροπόλεις των λεγομένων Νέων Χωρών, που ανήκουν στην Εκκλησία της Ελλάδος. Απαντώντας το Φανάρι τόνισε ότι οι εν λόγω Μητροπόλεις ανήκουν «κανονικώς και πνευματικώς στο Οικουμενικό Πατριαρχείο» και πως η διοίκησή τους έχει εκχωρηθεί στην Εκκλησία της Ελλάδος επιτροπικώς.... Μάλιστα στο τέλος του Πατριαρχικού Ανακοινωθέντος υπάρχει και μια απαράδεκτη, ακόμη και για κοσμική εξουσία, νότα ειρωνείας – ειρωνείας ισχύος –. Ενώ υπάρχει όλη αυτή η γνωστή ένταση την «ευχαριστεί για την εξυπηρέτηση προς την Μητέρα Εκκλησία»...

Σημειώνεται ότι ακόμη και ο μη ειδικός φανατικός υποστηρικτής του Οικουμενικού Πατριαρχείου, καθηγητής του Αστικού Δικαίου, Κων. Βαβούσκος παραδέχεται ότι δια της Πατριαρχικής Πράξεως του 1928 «εδημιουργήθη ιδιόμορφον νομοκανονικόν καθεστώς» ως προς τις Μητροπόλεωις των Νέων Χωρών της Ελληνικής Επικράτειας. Γράφει και μιαν ανακρίβεια, ότι ο Νόμος 3615 του 1928 «εκύρωσε το δια της Πράξεως εν λόγω καθεστώς». Πρόκειται περί οφθαλμοφανούς ανακριβείας, αφού ο Νόμος προηγήθηκε! Ψηφίστηκε στις 10 Ιουλίου του 1928 και η Πράξη αποφασίστηκε στις 4 Σεπτεμβρίου του 1928. Εκ των προτέρων νομοθετική κύρωση Εκκλησιαστικής Πράξης δεν υπάρχει στα παγκόσμια χρονικά. Επίσης στην Εγκύκλιό της 1^ης Νοεμβρίου του 1928 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, χωρίς ανταπόδοση των Φαναριώτικων φιλοφρονήσεων, αναφέρει ότι οι Μητροπολίτες των «Νέων Χωρών»  «άρτι διοικητικώς υπήχθησαν στην Εκκλησία της Ελλάδος», και τους κανόνες που διέπουν τα καθήκοντά τους, «συμφώνως προς τε τους κειμένους νόμους, ως και προς την σχετικήν Πράξιν του Οικουμ. Πατριαρχείου και την επ’ αυτής απόφασιν της Δ.Ι. Συνόδου». Τους κανόνες αυτούς  αποδεχόταν και το Οικουμενικό Πατριαρχείο  έως την Πατριαρχία του κ. Βαρθολομαίου...   

Ενώ όλα δείχνουν ότι η ένταση μεταξύ των δύο Εκκλησιών είναι πάντα σε επικίνδυνο σημείο ανάφλεξης Μητροπολίτες, προσκείμενοι ιδεολογικά ή συμφεροντολογικά στο Φανάρι, θριαμβολόγησαν διότι ο Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος διαβεβαίωσε ότι δεν θα θέσει υπό τη δικαιοδοσία του τις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, για το αυτονόητο δηλαδή... Δεν σχολίασαν όμως ότι οι συγκεκριμένες Μητροπόλεις έχουν γίνει πεδίο συνεχούς ενόχλησης της Εκκλησίας της Ελλάδος, με τις σ’ αυτές συνεχείς, ενοχλητικές και πολυδάπανες επισκέψεις του Πατριάρχη...

Για το θέμα των Νέων Χωρών απορίες προκάλεσε η δήλωση του εκπροσώπου Τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος στη Σύνοδο της Κρήτης κ. Χάρη Κονιδάρη. Την ώρα που ήσαν γνωστές οι αποφάσεις της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Δελτίο Τύπου Αυτής, καθώς και το Ανακοινωθέν που εξέφραζε τις γνωστές απόψεις του κ. Βαρθολομαίου εκείνος μιλώντας στην ενημέρωση των ΜΜΕ είπε, μεταξύ των άλλων:

« Υπάρχουν πρόσωπα που επιδιώκουν την κρίση στις σχέσεις μεταξύ των δύο Εκκλησιών, που ζουν μέσα από την αντιπαράθεση και εργάζονται πυρετωδώς για την κρίση. Τα δύο κείμενα (Σημ. γρ. Το Δελτίο Τύπου της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Ανακοινωθέν της Συνόδου) κινούνται στην ίδια κατεύθυνση (Σημ.γρ. !!!). Τα πρόσωπα αυτά θέλουν να γεμίσουν με σύννεφα τις σχέσεις των δύο Εκκλησιών. Τα πρόσωπα αυτά ζουν μέσα από την καλλιέργεια της κρίσης στις σχέσεις του Οικ. Πατριαρχείου και της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος. Είναι πρόσωπα τα οποία η ζωή της Εκκλησίας τα προσπερνά, είναι πρόσωπα τα οποία το μόνο που θα πετύχουν να κάνουν είναι να αποτελέσουν θλιβερές υποσημειώσεις στα πολύ σημαντικά κεφάλαια της εκκλησιαστικής ζωής, που γράφονται και εδώ, στα πλαίσια της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Από εκεί και  πέρα η Εκκλησία της Ελλάδος και προσωπικά ο Προκαθήμενος της, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος και όλα τα μέλη της αντιπροσωπείας αισθάνονται απόλυτα ικανοποιημένοι και χθες και σήμερα και αύριο με την πραγματικά γενναία παρέμβαση του Οικουμενικού μας Πατριάρχης, με την οποία διέλυσε όλα τα σύννεφα τα οποία καλλιεργούσαν τεχνηέντως και για δικούς τους σκοπούς κάποιοι. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήταν απόλυτα ξεκάθαρος και απέδειξε για μιαν ακόμη φορά ότι διακονεί την ενότητα της Εκκλησίας και ότι κινείται πάντα στο πνεύμα της καταλλαγής. Τόσο ο ίδιος, όσο και ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος είναι εκκλησιαστικοί ηγέτες σοφοί, που διακρίνονται από σύνεση και διάκριση και είναι εκκλησιαστικοί ηγέτες που συνεργάζονται και ο ένας δίνει το χέρι στον άλλο και κυκλοφορούν μαζί για το καλό της Ορθόδοξης Εκκλησίας».

Μητροπολίτης, που του ήταν γνωστή η δήλωση του κ. Χάρη Κονιδάρη, μας διαβεβαίωσε ότι δεν είχε σκοπό με αυτήν να προσβάλει ούτε να θίξει τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, που έκανε δηλώσεις αυστηρές στη Σύνοδο της Ιεραρχίας για το Φανάρι και προσωπικά για τον κ. Βαρθολομαίο, ούτε τα υπόλοιπα μέλη της Ιεραρχίας, για τον προβληματισμό τους περί του Αυτονόμου και των επιπτώσεων αυτού στις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών. Στόχος του ήταν νέος στη χειροτονία Μητροπολίτης του Φαναρίου, για τον οποίο υπάρχουν έγκυρες πληροφορίες ότι υπονομεύει την Εκκλησία της Ελλάδος στα κυβερνητικά κλιμάκια, προκαλώντας επικίνδυνη όξυνση στις σχέσεις των δύο τοπικών Εκκλησιών.

Πηγή: Ακτίνες Μέρος Α΄ , Μέρος Β΄ ,  Μέρος Γ΄ , Μέρος Δ΄ , Μέρος Ε΄

Στο τέλος του 3ου αιώνος επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού στα μέρη της Μ. Ασίας ζούσε ένα αντρόγυνο χριστιανών, ο Δωρόθεος και η Ευσεβία. Διακρίνονταν για τη βαθιά και συνειδητή πίστη στον ένα και αληθινό Θεό, για τα έργα της φιλανθρωπίας, για τη συνετή ζωή τους. Το ανδρόγυνο αυτό βίωνε έναν κρυφό πόνο. Δεν είχαν αξιωθεί να αποκτήσουν παιδί που θα τους έδινε μεγάλη ευτυχία και θα κληρονομούσε και τα πλούτη τους.

Ὁ ὑπουργός Παιδείας, ὁ κ. Ν. Φίλης, χαρακτήρισε ἄχρηστη τή διδασκαλία τῶν (ὑποτυπωδῶν) ἀρχαίων ἑλληνικῶν στό Γυμνάσιο. Στό παρόν σημείωμα δέν προτίθεμαι νά ἀναπτύξω διά μακρῶν τήν ἀξία καί τή χρησιμότητα τῆς ἐκμάθησης τῶν παλαιότερων μορφῶν τῆς ἑνιαίας διαχρονικῶς γλώσσας μας. Αὐτό τό ἔχω ἤδη κάνει σέ δύο βιβλία μου γιά τήν Λειτουργική καί Ἐκκλησιαστική γλῶσσα. Ἐδῶ θά ἀρκεσθῶ σέ δύο γνῶμες πού ἐξέφεραν οἱ τιμηθέντες μέ Νόμπελ ποιητές μας Ὀδυσσέας Ἐλύτης καί Γιῶργος Σεφέρης. Λέγει λοιπόν ἐπί τοῦ προκειμένου ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης:«Ἐπειδή ἐγώ δέν ξέρω νά ὑπάρχει παρά μία γλώσσα ἡ ἑλληνική, ὅπως ἐξελίχθηκε ἀπό τήν ἀρχαία, πού ἔπρεπε νά εἶναι τό μεγάλο καμάρι μας καί τό μεγάλο μας στήριγμα.

Ὅμως, γιά νά συγκρίνουμε ἐδῶ τόν ἑαυτό μας μέ τούς Δυτικούς, πού ἔχουν μιά γλώσσα πέντ̉ ἕξι αἰώνων, δυσανασχετοῦμε πού ἡ δική μας, πενταπλασίων αἰώνων, συμβαίνει νά διαθέτει πολλά “κλαβιέ”. Καί καταφέραμε τό πλεονέκτημά μας νά τό μετατρέψουμε σέ μειονέκτημα. Τό νά λέει, ἀγαπητέ μου, ὁ Ἕλληνας ποιητής, ἀκόμη καί σήμερα, “οὐρανός” ἤ “θάλασσα” ἤ “ἥλιος” ἤ “σελήνη” ἤ “ἄνεμος”, ὅπως τό ἔλεγαν ἡ Σαπφώ καί ὁ Ἀρχίλοχος, δέν εἶναι μικρό πράγμα. Εἶναι πολύ σπουδαῖο. Ἐπικοινωνοῦμε κάθε στιγμή, μιλώντας μέ τίς ρίζες μας. Τίς ρίζες μας πού βρίσκονται ἐκεῖ: στά Ἀρχαῖα. Γι̉ αὐτό καί λυπᾶμαι πού καταργήθηκαν ἀπό τά Γυμνάσια κι ἄς μέ πεῖτε καθυστερημένο».(Ὀδυσσέα Ἐλύτη, Σύν τοῖς ἄλλοις, 37 συνεντεύξεις, ὕψιλον/βιβλία, Ἀθήνα 2011, σ. 173). Κατά τόν Ἐλύτη ἡ ἀρχαία ἔπρεπε νά εἶναι τό μεγάλο καμάρι μας καί τό μεγάλο στήριγμά μας. Σέ μᾶς κατάντησε νά θεωρεῖται ἄχρηστος μπελάς καί βαρίδι πού δέν μᾶς ἐπιτρέπει νά προχωρήσουμε παραπέρα…

Ὁ Γιῶργος Σεφέρης γράφει: «Ἡ ἑλληνική γλώσσα, ὁ ἄνθρωπος, ἡ θάλασσα…Γιά κοιτάξετε πόσο θαυμάσιο πράγμα εἶναι νά λογαριάζει κανείς πώς, ἀπό τήν ἐποχή πού μίλησε ὁ Ὅμηρος ὥς τά σήμερα, μιλοῦμε, ἀνασαίνουμε, καί τραγουδοῦμε μέ τήν ἴδια γλώσσα. Κι αὐτό δέ σταμάτησε ποτέ, εἴτε σκεφτοῦμε τήν Κλυταιμνήστρα πού μιλᾶ στόν Ἀγαμέμνονα, εἴτε τήν Καινή Διαθήκη, εἴτε τούς ὕμνους τοῦ Ρωμανοῦ καί τόν Διγενή Ἀκρίτα, εἴτε τό Κρητικό Θέατρο καί τόν Ἐρωτόκριτο, εἴτε τό δημοτικό τραγούδι. Καί ὅλοι αὐτοί, οἱ μεγάλοι καί οἱ μικροί, πού σκέφτηκαν, μίλησαν, μέτρησαν ἑλληνικά, δέν πρέπει νά νομίσετε πώς εἶναι σάν ἕνας δρόμος, μιά σειρά ἱστορική, πού χάνεται στή νύχτα τῶν περασμένων καί βρίσκεται ἔξω ἀπό σᾶς. Πρέπει νά σκεφτεῖτε πώς ὅλα αὐτά βρίσκουνται μέσα σας, τώρα, βρίσκουνται μέσα σας ὅλα μαζί, πώς εἶναι τό μεδούλι τῶν κοκάλων σας, καί πώς θά τά βρεῖτε ἄν σκάψετε ἀρκετά βαθιά τόν ἑαυτό σας…» (Γιώργου Σεφέρη, Δοκιμές, Πρῶτος τόμος, Η‘ἔκδοση, Ἵκαρος, Ἀθήνα 2003, σ. 177).

Ἀλλοῦ πάλι ὁ ἴδιος ποιητής θεωρεῖ εὐλογία τήν ἐκμάθηση τῶν παλαιότερων μορφῶν τῆς γλώσσας μας: «Κυρίως ἐκεῖνοι πού εἶχαν τήν εὐλογία νά καταγίνουν καί νά μάθουν τέλεια τά παλαιότερα ἑλληνικά μας». (Γιώργου Σεφέρη, Δοκιμές, Δεύτερος τόμος, Η‘ἔκδοση, Ἵκαρος, Ἀθήνα 2003, σ.288) Ἐμεῖς βέβαια οἱ παρηκμασμένοι Ἕλληνες τῆς (ὕστερης) Μεταπολίτευσης θεωροῦμε τήν ἐνασχόληση μέ τά ἀρχαῖα ἄχρηστη καί χάσιμο χρόνου…

Πηγή: Αντιφωνικά Ιστολόγια, Αβέρωφ

«Ήδιστα ουν μάλλον καυχήσομαι εν ταις ασθενείαις μου, ίνα επισκηνώση επ’ εμέ η δύναμις του Χριστού. Διό ευδοκώ εν ασθενείαις, εν ύβρεσιν, εν ανάγκαις, εν διωγμοίς, εν στενοχωρίαις, υπέρ Χριστού· όταν γαρ ασθενώ, τότε δυνατός ειμί»

.. Ο Απόστολος Παύλος είναι το κατεξοχήν πρόσωπο ποιμένος. .. Ο διάδοχοι των Αποστόλων, οι Επίσκοποι και οι ιερείς είμαστε οι ποιμένες και περισσότερο απ’ όλους εμείς πρέπει να έχουμε ως πρότυπα τους Αγίους Αποστόλους. Είδατε πως ζούσε ο Απόστολος Παύλος; .. «εν ασθενείεαις,», «εραβδίσθην», «εφυλακίσθην» ..

Έτσι περνούμε σήμερα οι ιερείς, οι Επίσκοποι και οι Πατριάρχες; Για φανταστείτε τις εικόνες των δικών μας Επισκόπων, των δικών μας Πατριαρχών και τις εικόνες των Αγίων Αποστόλων;

Γιατί ο Χριστιανισμός σήμερα δεν εξαπλώνεται, δεν επηρεάζει και υποχωρεί; Αποχριστιανίστηκε η Ευρώπη λόγω του Πάπα .. και σιγά-σιγά αποχριστιανίζεται και η Ελλάδα με ευθύνη δική μας, των Επισκόπων, των Πατριαρχών, των Αρχιεπισκόπων;

Γιατί ζούμε κοσμικά. Δεν ζούμε πνευματικά, δεν ζούμε ασκητικά, δεν ζούμε κακοπαθούντες. Διστάζουμε ακόμη και το Ευαγγέλιο να κηρύξουμε για να μην μας παρεξηγήσουνε οι άλλοι. Τι θα πουν οι άλλοι;

Αυτές τις ημέρες στη Σύνοδο της Κρήτης .. ένα πρόσωπο γνωστό σε όλους μας δυστυχώς, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής .. Όταν έγινε λόγος μέσα στη Σύνοδο για το ότι ο παπισμός δεν είναι Εκκλησία, είναι αίρεση, πήγε και έπιασε τον Αρχιερέα τον δικό μας ο οποίος είπε την άποψη αυτή, ότι ο παπισμός δεν είναι Εκκλησία είναι αίρεση, και λέει ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής .. Μα είναι δυνατόν; Πως εγώ θα δω τον Καρδινάλιο στην Αμερική στη Νέα Υόρκη; Τι θα πω στον Καρδινάλιο; Θα του πω ότι εσείς δεν είστε Εκκλησία και ότι εσείς είστε αιρετικοί;

.. Να του πεις ότι δεν είστε Εκκλησία, αυτό λέει η Αγία Γραφή, έχετε καταδικαστεί για αίρεση από Συνόδους από Αγίους Πατέρες.ΝΑ ΤΟΥ ΠΕΙΣ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ.

Τώρα λοιπόν όλοι δεν θέλουμε να κακοπαθούμε, να μην πούνε οι άλλοι για μας. Πως θα το πω; Να το πεις κι ας σου πούνε ότι είσαι αυστηρός, ότι είσαι φονταμενταλιστής, ότι είσαι ακραίος, ότι είσαι φανατικός, όπως το λένε και για μένα και για πολλούς άλλους .. αυτοί είναι ακραίοι, είναι φανατικοί.

Σήμερα λοιπόν ο Χριστιανισμός δεν έχει τη δύναμη, το νεύρο, τη ζωντάνια να επηρεάσει άλλους ανθρώπους γιατί έχασε αυτήν την κακοπάθεια έχασε αυτήν την ασκητικότητα. Η άσκηση, η κακοπάθεια είναι τα νεύρα του Χριστιανισμού, είναι η δύναμις του Χριστιανισμού και πρέπει να την ξαναβρούμε όλοι μας. Και εμείς, όχι μόνο οι ιερείς και οι Επίσκοποι και οι Πατριάρχες και εμείς οι Χριστιανοί πρέπει να μην ζούμε με πολυτέλειες. ..

Πηγή: Αβέρωφ

Ἡ ἐπιθυμία τῆς ὑμ. Παναγιότητος καὶ τῶν σὺν ὑμῖν νὰ ὑποταχθῆ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἰς τὸν Πάπαν καὶ ἡ ἐκ μέρους σας ἀνεξήγητος σπουδή, ἐπλήρωσε τὴν καρδίαν μας ἀφάτου θλίψεως καὶ ἀθυμίας. Τὰ ὦτα μας ἀκόμη συρίζουν ἀπὸ τὸ φρικτὸν τοῦτο ἄκουσμα.

Ἡ Ὀρθόδοξος ποίμνη ἐδιχάσθη. Οἱ μὲν σᾶς ἠκολούθησαν εἰς τὸν ὀλισθηρὸν δρόμον τὸν ἀπάγοντα εἰς τὴν ἀπώλειαν, οἱ δὲ παρέμειναν ἑδραῖοι καὶ ἀσάλευτοι εἰς τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν τῶν πατέρων των, ἀποτροπιαζόμενοι καὶ εἰς μόνην τὴν σκέψιν ὅτι ὁ Οἰκουμ. Πατριάρχης ἐνηγκαλίσθη τὸν Πάπαν καὶ ἐμολύνθη ἀπὸ τὸ βδέλυγμα τοῦτο τῆς ἀσεβείας.

Ἐκεῖνοι, οἵτινες σᾶς ἠκολούθησαν, ἤσαν ἐκ τῶν προτέρων προδικασμένοι νὰ σᾶς ἀκολουθήσουν, ὄντες ὑλόφρονες, ματαιόδοξοι, ἄπιστοι, καὶ ξενόδουλοι κόλακες καὶ κολακευόμενοι. Ἔσπευσαν λοιπὸν νὰ συνταχθῶσι μὲ τὸν «κόσμον», μὲ τὸν ἁμαρτωλὸν κόσμον τῆς ἐπιγείου ἀνέσεως, τῆς ἄνευ ταλαιπωριῶν καὶ ἀγῶνος ζωῆς, «εἰς τὴν ὧδε μένουσαν πόλιν», μὴ ἐπιζητοῦντες «τὴν μέλλουσαν», ὡς ἀνύπαρκτον καὶ μὴ πιστευτὴν εἰς αὐτούς.

Οἱ ἄλλοι ὅμως, οἱ πιστοί, παρέμειναν ἀσάλευτοι εἰς τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν, εἰς τὴν χώραν τῆς πενίας, τῶν στερήσεων, τῶν πειρασμῶν, τῶν διωγμῶν, βέβαιοι ὄντες ὅτι ἐν μέσῳ αὐτῶν παρίσταται ὁ Κύριος, ὁ εἰπῶν ὅτι ἡ Ἐκκλησία Αὐτοῦ θὰ εἶναι συνδεδεμένη μὲ τὸ μαρτύριον, τὴν περιφρόνησιν, τὴν πτωχείαν, τὸν ἐμπαιγμόν, τὰ ὁποῖα θὰ εἶναι ἡ ἀντιμισθία τῆς σθεναρᾶς ὁμολογίας των εἰς τοῦτον τὸν κόσμον.

Εἰς τὰ ὦτα των ἠχοῦν ἡμέρας καὶ νυκτὸς οἱ παρήγοροι λόγοι τοῦ Χριστοῦ. «Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν καὶ ὑμᾶς διώξουσιν». Ὁ διωγμός, ἡ κακοπάθησις καὶ ὁ θάνατος εἶναι ὁ εὐλογημένος κλῆρος τῶν γνησίων μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ. Τὸ πανάγιον στόμα του εἶπεν ἀκόμη: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται καὶ οἱ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν». Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρχουν βιασταὶ εἰς τὴν παράταξιν τῶν ἀμάχων, οἱ ὁποῖοι ἔσπευσαν νὰ συνθηκολογήσουν μὲ τὸ ψεῦδος, διὰ νὰ ζήσουν ἐν ἡσυχία καὶ ἀπολαύσει τῶν ἐγκοσμίων ἀγαθῶν;

Καὶ σεῖς οἱ ποιμένες τοῦ λαοῦ τί εἴδους ποιμένες εἶσθε; Τὰ πρόβατα τὰ ὁποῖα σᾶς ἐνεπιστεύθη ὁ Χριστὸς τὰ παραδίδετε εἰς τοὺς λύκους. Συναυλίζεσθε μὲ τοὺς ἄρχοντας τοῦ κόσμου τούτου τοῦ παρερχομένου, διότι ἐζηλώσατε τὴν δόξαν αὐτῶν καὶ οὐχὶ τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ .

Ὑπετάξατε τὴν πίστιν εἰς τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους τῶν κοσμικῶν ἐπιθυμιῶν, οἵτινες ὁδηγοῦνται ἀπὸ τὸν σατανᾶν.

Παρεδόθητε καὶ παρεδώσατε τὰ πρόβατα εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ κόσμου τούτου, εἰς τὸν κατέχοντα τὴν ὕλην, τὸν χρυσόν, τὰς ἐφευρέσεις καὶ τὰς μηχανᾶς, αἱ ὁποῖαι καταπλήττουν τὰ πλήθη, ὡς θαύματα τοῦ ἀντιχρίστου.

Παρεδόθητε καὶ παρεδώσατε τὰ πρόβατα εἰς τὴν ψευδώνυμον γνῶσιν, «τὴν κενὴν ἀπάτην», τὴν διδασκομένην εἰς τὰς χώρας τῆς ἀθεΐας καὶ τῆς ἀπογνώσεως, ὅπου οὐκ ἔστιν οὐδὲ ὀσμὴ τῆς αἰωνίου ζωῆς καὶ τῆς ἀληθοῦς γνώσεως, τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ.

Καὶ ταῦτα, διότι δὲν εἶσθε οἱ ποιμένες οἱ καλοί, οἱ θυσιάζοντες τὴν ζωὴν αὐτῶν ὑπὲρ τῶν προβάτων καὶ ὁδηγοῦντες αὐτὰ εἰς τοὺς εὐώδεις λειμώνας τῆς ἀθανάτου ζωῆς. Σεῖς εἶσθε οἱ μισθωτοὶ ποιμένες, καὶ κατὰ τὸ πανάγιον στόμα τοῦ Κυρίου «ὁ μισθωτὸς ποιμὴν οὐκ ἔστι ποιμὴν» (Ἰω. ι’, 12). Εἶσθε μισθωτοὶ τῶν ἀρχόντων τοῦ κόσμου τούτου, διὰ τὴν δόξαν καὶ τὸν πλοῦτον τῶν ὁποίων ἐργάζεσθε. Καὶ ἅπαξ εἶσθε οἱ δοῦλοι τοιούτων κυρίων, εἶσθε ὠπλισμένοι μὲ τὰ ὅπλα τῆς βίας, μὲ τὰ ὁποῖα ἀπειλεῖτε τὰ πιστὰ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, διὰ νὰ τὰ ἀναγκάσητε νὰ σᾶς ἀκολουθήσουν.

Ἀλλὰ αὐτὰ τὰ μακάρια πρόβατα ἀπεκδέχονται τὸ μαρτύριον ὡς λύτρωσιν καὶ ὡς ἀψευδὲς σημεῖον, ὅτι θὰ λάβουν τὸν ἀμάραντον στέφανον ἀπὸ τὸν ἀγωνοθέτην Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν.

Ναί! Εἴμεθα ἕτοιμοι νὰ μαρτυρήσωμεν μετὰ χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, τὴν ὁποίαν κρατοῦμεν ὡς τὸν μέγιστον θησαυρόν. Μακαρίζομεν τοὺς ἑαυτούς μας, διότι θὰ διωχθῶμεν καὶ θὰ ἀποθάνωμεν ὑπὲρ πίστεως καὶ ἀληθείας.

Ἀκονίσατε τὴν μάχαιραν τῆς αἰσχύνης. Ἀποστείλατε τὰ ὄργανα τῆς βίας, τὰ ὁποῖα σᾶς δορυφοροῦν καὶ μὲ τὰ ὁποῖα εἶναι πάντοτε πάνοπλος ἡ ἀποστασία. Ἀποστείλατέ τα ἐναντίον μας. Ἤδη εἰς τὸ Ἅγιον Ὅρος ἐνεφανίσθη τὸ αἱματωμένον καὶ ἀποτρόπαιον φάσγανον τῆς βίας, διὰ νὰ ἐνσπείρη τὸν τρόμον εἰς τὰς ἁγίας καρδίας τῶν γερόντων, τῶν ἀσκητῶν καὶ τῶν ἐρημιτῶν, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν ἐν δοκιμασίαις, ἐν στερήσει, ἐν τελείᾳ ἀπαρνήσει τοῦ σαρκίου των, διὰ νὰ εὐαρεστήσουν τὸν Κύριον.

Τὸ φρικτὸν πρόσωπον τῆς βίας ἐμφανίζεται ὡς τὸ τῆς μυθικῆς κεφαλῆς τῆς

Μεδούσης εἰς τὸν ἁγιασμένον κῆπον τῆς Παναγίας. Καὶ ὄπισθεν αὐτοῦ τοῦ

βδελύγματος τῆς βίας εὑρίσκεσθε σεῖς, οἱ «ποιμένες οἱ μισθωτοί», οἱ τρίδουλοι τῶν ἀρχόντων τοῦ σκοτεινοῦ κόσμου τοῦ χρήματος, τῆς ἀθεΐας, τοῦ ἐκφυλισμοῦ καὶ πάσης ἀκολασίας.

Σπαράξατε τοὺς ἀθώους, τοὺς ἁγίους ὁμολογητᾶς, ἀφοῦ ἐγίνατε λύκοι σεῖς οἱ ἴδιοι οἱ ποιμένες. Σπαράξατε τὴν Ὀρθοδοξίαν μέσα εἰς τὸ Κολοσσαῖον εἰς τὸ ὁποῖον παρίστανται οἱ Καίσαρες τῆς σημερινῆς κακούργου ἀθεΐας.

Εἶναι καιρὸς ὅμως ν’ ἀποβάλετε τὴν δορὰν τοῦ προβάτου, καθ’ ὅσον αὔτη δὲν ἀπατᾶ πλέον κανένα.

«Ὁ ποιεῖτε, ποιήσατε τάχιον!».

____________________________________________________________________________

* «Ο.Τ.», Ἀπρίλιος 1965. 

Πηγή: («ΑΝΤΙΠΑΠΙΚΑ» ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΤΥΠΟΥ», ΑΘΗΝΑΙ 1993), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Πέρασε ένας χρόνος από την αναμενόμενη για πολλούς τότε εξέλιξη αυτή, την εισαγωγή περιορισμών στην κίνηση των κεφαλαίων, τα γνωστά Capital Controls. Tα δεδομένα της οικονομίας, των δημοσίων οικονομικών και του τραπεζικού τομέα, το έδειχναν τότε καθαρά, τουλάχιστον σε όσους α) γνώριζαν τα ζητήματα και β) ομιλούσαν αντικειμενικά, πέρα από προπαγάνδα κομματικής ρητορείας, από τη μία ή την άλλη πλευρά.

Ουσιαστικά, τα capital controls εισήχθησαν για δύο λόγους:

1. Για να μην προκληθεί τραπεζικός πανικός και στη συνέχεια τραπεζική κατάρρευση, με απρόβλεπτες κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες λόγω των υπερβολικών αναλήψεων.

2. Επειδή ήταν μια άριστη ευκαιρία να υποχρεωθεί ο έλληνας πολίτης να χρησιμοποιήσει το πλαστικό χρήμα και τα ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών, αυτά που κατά καιρούς επιχειρείται να παρουσιαστούν είτε ως πρόοδος, είτε ως περιστολή της φοροδιαφυγής και άλλες ανοησίες.

Η αλήθεια είναι ότι ο πρώτος λόγος ήταν αναγκαστικός, διότι με την παταγώδη αποτυχία των οικονομικών πολιτικών και των τακτικών διαπραγμάτευσης της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι εκροές (αναλήψεις & αποθησαυρισμός) από το τραπεζικό σύστημα ήταν τόσο μεγάλες που σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό των ελληνικών τραπεζών από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς ρευστότητας, πολύ γρήγορα θα τις έφερναν στη δυσάρεστη θέση να μην μπορούν να αποδώσουν καταθέσεις με απρόβλεπτες και επικίνδυνες συνέπειες.

Φυσικά, οι τραπεζίτες βρήκαν στη συγκυρία αυτή μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να επιβάλλουν το πλαστικό χρήμα (διακαής τους πόθος από χρόνια), με τις ευλογίες της ΕΚΤ φυσικά, παρουσιάζοντας το ως …θεραπεία δια πάσαν νόσον:

• Δεν θέλεις να μεταφέρεις μετρητά; Πλαστικό χρήμα!
• Δεν θέλεις φοροδιαφυγή; Πλαστικό χρήμα!
• Θέλεις ασφάλεια συναλλαγών; Πλαστικό χρήμα!
• Δεν σου “δίνουν” μετρητά τα ΑΤΜ; (πράγμα που οφειλόταν στην ανικανότητα τραπεζικών και πολιτικών τελικά) – Κανένα πρόβλημα! Αγορές με πλαστικό χρήμα!
• Θέλεις συναλλαγές με εξωτερικό; Πλαστικό χρήμα!

Η αλήθεια όμως είναι τελείως διαφορετική:

Το πλαστικό χρήμα ουσιαστικά εξασφαλίζει μια μεγάλη κερδοφορία για τις τράπεζες, την οποία σε συνθήκες παρατεταμένης ύφεσης και ουσιαστικής οικονομικής κατάρρευσης δεν θα …έβλεπαν ούτε στον ύπνο τους!

Πως;; Μα αυξάνει τα έσοδα δημιουργώντας νέες πηγές εισοδημάτων των τραπεζών (προμήθειες από συναλλαγές, πάγια από επιχειρήσεις για την χρήση των μηχανημάτων POS, τα οποία οι ίδιες πάλι πωλούν στους καταστηματάρχες, κλπ) και βεβαίως, μειώνει τα κόστη τους, με την κατάργηση του φυσικού χρήματος και των εξόδων για την εκτύπωση, προμήθεια, μεταφορά, χρηματαποστολές, εφοδιασμό ΑΤΜ, φύλαξη κλπ

Επειδή όμως, όπως συνήθως, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, υπάρχει και ένα σοβαρότατο πολιτικού χαρακτήρα (με την έννοια των ατομικών ελευθεριών) παρεπόμενο αποτέλεσμα, εκτός από την επιβάρυνση των τελικών καταναλωτών για όλα τα παραπάνω, σε όφελος φυσικά των τραπεζών:

Το παρεπόμενο όλων αυτών, είναι ότι με τη χρήση του πλαστικού χρήματος εκλείπει απολύτως η προσωπική ελευθερία του ατόμου, το ανώνυμο των συναλλαγών, αλλά και η ελευθερία μετακίνησης του χρήματος ως προσωπικός πλούτος.

Γενικά, το χρήμα πλέον μετατρέπεται σε ιδιοκτησία των τραπεζών, κανείς δεν μπορεί να μη χρησιμοποιεί πια το τραπεζικό σύστημα για τις συναλλαγές του, με αποτέλεσμα κάθε συναλλαγή να καθίσταται πλέον τριμερής: Αντί αγοραστής – πωλητής που ήταν το διμερές μοντέλο συναλλαγών εδώ και αιώνες, τώρα γίνεται αγοραστής – τράπεζα – πωλητής…

Με όλες τις συναλλαγές (τις φυσικές κινήσεις δηλαδή) των πολιτών να καταγράφονται και να αποθηκεύονται άγνωστο για ποιους χρόνους και σε ποιες περίκλειστες και ασφαλισμένες βάσεις δεδομένων, οι οποίες κύριος οίδε τι πληροφορίες μπορούν συνδυαστικά να γεννήσουν, από καταναλωτικές συνήθειες, μέχρι αγοραστικό προφίλ και από ψυχοτεχνικές εκτιμήσεις μέχρι … πολιτικές προτιμήσεις… (π.χ. αν πληρώσεις συνδρομή σε κόμμα με πλαστικό χρήμα, αν αγοράσεις εισιτήρια για μια πόλη που γίνεται ένα κομματικό συνέδριο ή αν απλά κάνεις μια δωρεά).

Μερικές δεκαετίες μετά την κατάργηση του “φακελώματος“, το οποίο τόσα δεινά και τόσο διχασμό επέφερε στην ελληνική κοινωνία – στο περσινό αχρείαστο δημοψήφισμα είχαμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά τι θα πει πόλωση και διχασμός – πάμε ξανά σε ένα πελώριο, τραπεζικό αυτή τη φορά φακέλωμα;

Με δέλεαρ την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής; Αστεία πράγματα!

Αν αυτό είναι το ζητούμενο, γιατί δεν εξαλείφουν τη γενεσιουργό της αιτία, την υπερφορολόγηση; Στις χώρες με χαμηλή φορολογία και αυστηρές φορολογικές ποινές, η φοροδιαφυγή έχει εκλείψει ως ασύμφορη… Γιατί δεν μαθαίνουμε κάτι μια φορά επιτέλους από τους άλλους παρά προσπαθούμε αιωνίως να ξανα-ανακαλύπτουμε τον τροχό; Πρέπει επιτέλους να το πάρουμε απόφαση ότι έχει ανακαλυφθεί εδώ και αιώνες και να αγοράσουμε έναν έτοιμο!

Ως προς το τι προκάλεσε το κλείσιμο ουσιαστικά των τραπεζών, οι εκτιμήσεις για τα 26.000 λουκέτα είναι λάθος να αποδίδονται (μόνο) στα capital controls, διότι οι επιχειρήσεις έκλεισαν λόγω ύφεσης και υπερφορολόγησης. Δεν ήταν το πρόβλημα τους το τραπεζικό σύστημα. Το πρόβλημα είναι εδώ και χρόνια η κρατική επιβάρυνση (φορολογία και διοικητικά κόστη) και η μείωση της ζήτησης. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο έκλειναν οι επιχειρήσεις και στα προηγούμενα χρόνια της ύφεσης, χωρίς τότε να υπάρχει πρόβλημα στο τραπεζικό σύστημα, πράμα που επιβεβαιώνει απολύτως τον παραπάνω ισχυρισμό.

Πηγή: EpirusNews.eu, ID-on't renounce my freedom

Ἀδελφοί χριστιανοί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως, 1. Σάν Ἐπίσκοπός Σας νοιώθω δυνατή τήν ὑποχρέωσή μου ἀπέναντί σας νά Σᾶς μιλάω γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας, γιατί μόνο μ᾽ αὐτή μποροῦμε νά γευθοῦμε σωστά τόν Θεό μας μέσα στήν Ἐκκλησία Του.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 10 Ἰουλίου 2016

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΠΛΗΝ ΕΝΟΣ!

 Ἀδελφοί χριστιανοί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως,

1. Σάν Ἐπίσκοπός Σας νοιώθω δυνατή τήν ὑποχρέωσή μου ἀπέναντί σας νά Σᾶς μιλάω γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας, γιατί μόνο μ᾽ αὐτή μποροῦμε νά γευθοῦμε σωστά τόν Θεό μας μέσα στήν Ἐκκλησία Του.

Στά χρόνια πού ζοῦμε ἰδιαίτερα θέλουν νά μπερδέψουν τήν πίστη μας· θέλουν νά τήν ἀνακατέψουν μέ ἄλλες ψεύτικες πίστες ἄλλων ὁμολογιῶν καί θρησκευμάτων, καί γι᾽ αὐτό ἀκοῦτε καί μένα, συχνά τώρα τελευταῖα, νά σᾶς μιλάω γιά τήν Ὀρθόδοξη πίστη μας. Τό πρῶτο πού ἐπιθυμῶ γιά σᾶς εἶναι νά μάθετε τά δόγματα τῆς πίστης μας, νά μάθετε τό «Πιστεύω» μας. «Δόγματα» εἶναι τά «ἀγκωνάρια», πού λέμε, σέ ἕνα σπίτι. Καί τό θεοΐδρυτο Οἰκοδόμημα, πού λέγεται «Ἐκκλησία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ», ὡς ἀγκωνάρια στερεά καί δυνατά ἔχει τά «δόγματα», πού εἶναι γραμμένα στήν Ἁγία Γραφή καί μᾶς τά διατύπωσαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας σέ Οἰκουμενικές Συνόδους.

Πρέπει νά γνωρίσουμε τίς ἀλήθειες τῆς πίστης μας, ἀγαπητοί, καί παρακαλῶ νά μήν εἶστε ἀδιάφοροι σ᾽ αὐτό, γιατί ἡ πίστη μας εἶναι τό ἀνώτερο ἀπ᾽ ὅλα. Ναί! Παραπάνω καί ἀπό τήν περιουσία μας καί τήν οἰκογένειά μας καί τήν ζωή μας, εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας. Ἔτσι, λοιπόν, θά μέ ἀκούσετε καί σήμερα στό κήρυγμά μου αὐτό, νά σᾶς μιλήσω σέ θέμα σχετικά μέ τήν πίστη μας.

2. Ἡ Κυριακή αὐτή εἶναι μετά πιά ἀπό τήν «Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο», ὅπως τήν εἶπαν, πού συνῆλθε στήν Κρήτη, πρίν ἀπό λίγο καιρό, τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς. Ἦταν Σύνοδος Πατριαρχῶν καί Ἀρχιεπισκόπων καί πολλῶν ποιμένων Ἀρχιερέων, μέ τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη ἐπί κεφαλῆς, γι᾽ αὐτό πρέπει νά τήν σεβαστοῦμε. Ἀλλά σᾶς εἶπα σέ ἕνα προηγούμενό μου κήρυγμα ὅτι πάνω ἀπό τίς Συνόδους εἶναι ἡ Ἐκκλησία, πού δέν τήν ἀποτελοῦν μόνο οἱ Πατριάρχες καί οἱ Ἐπίσκοποι, ἀλλά ὅλος ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ. Καί ἡ ἱστορία μᾶς λέει ὅτι ὑπῆρξαν περιπτώσεις πού αὐτός ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ ἔκρινε καλύτερα τήν πίστη του ἀπό Ἀρχιερεῖς καί Πατριάρχες καί ὀνόμασε μερικές Συνόδους τους «ληστρικές», ἐπειδή δέν ὀρθοφρονοῦσαν.

Ἐμεῖς δέν ἔχουμε τέτοια διάθεση, ἀλλά, μέ σεβασμό στούς μετέχοντες Πατέρες τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Κρήτης, ἀλλά καί μέ σεβασμό πάλι στήν θεολογία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, ἔχουμε νά παρατηρήσουμε κάτι σοβαρό, ὅπως τό νομίζουμε:

3. Στήν Σύνοδο ἔγινε λόγος περί τῶν ἑτεροδόξων, τῶν αἱρετικῶν, καί τήν σχέση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας μέ αὐτούς. Ποιοί εἶναι αὐτοί οἱ ἑτερόδοξοι; Εἶναι οἱ Παπικοί, οἱ Προτεστάντες καί ὅλες οἱ παραφυάδες τους, οἱ Μονοφυσῖτες κ.ἄ. Αὐτοί εἶναι αἱρετικοί. Καί ἀσφαλῶς οἱ αἱρετικοί εἶναι ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Γι᾽ αὐτό τό θέμα σᾶς ἔχω μιλήσει πολλές φορές καί σᾶς ἀπέδειξα ὅτι οἱ αἱρετικοί, οἱ ἑτερόδοξοι γενικά δέν ἀποτελοῦν Ἐκκλησία. Γι᾽ αὐτό δέν πρέπει νά λέμε τήν ἔκφραση «Καθολική Ἐκκλησία», «Προτεσταντική Ἐκκλησία», κλπ. Καί ἐμεῖς οἱ Ἱεράρχες τόν Μάϊο, στήν Σύνοδο πού κάναμε, ὀνομάσαμε τούς αἱρετικούς αὐτούς «Χριστιανικές Ὁμολογίες καί Κοινότητες», γιατί πιστεύουν γενικά στόν Χριστό. Δέν τίς εἶπαμε ὅμως «Ἐκκλησία». «Ἐκκλησία» εἶναι μόνο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Αὐτήν τήν Ἐκκλησία ἐννοοῦμε ὅταν λέγουμε στό «Πιστεύω» μας «...εἰς ΜΙΑΝ, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν».

Τί εἶναι ὅμως αὐτό πού ἔγινε στήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο τῆς Κρήτης καί ὀνόμασαν τίς ἑτερόδοξες αὐτές αἱρετικές κοινότητες ὡς «Ἐκκλησίες»; Γιατί εἶπαν καί ἔγραψαν καί ὑπέγραψαν τήν ἔκφραση «ἑτερόδοξες Χριστιανικές Ἐκκλησίες». ῞Ωστε εἶναι καί οἱ αἱρετικοί «Ἐκκλησία»; Τότε ποιά εἶναι αὐτή ἡ ΜΙΑ Ἐκκλησία, γιά τήν ὁποία μιλᾶμε στό «Πιστεύω» μας; Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἐλλάδος μας στήν ἀρχή δέν δέχθηκε τήν ἔκφραση αὐτή, ἀλλά τελικά ὑπέκυψε καί Αὐτή καί ὑπέγραψε τήν ἔκφραση περί «ἑτεροδόξων Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καί Ὁμολογιῶν». Διαφορετική ὅμως ἦταν ἡ ἀπόφαση τῆς Ἱεραρχίας μας τόν Μάϊο. Δέν ὀνομάσαμε τότε «Ἐκκλησίες» τούς αἱρετικούς, ἀλλά ἁπλῶς «Ὁμολογίες» καί «Κοινότητες». Γιατί τώρα ἡ διαφορά αὐτή, παρά τήν τότε, τόν παρελθόντα Μάϊο, ἄλλη ἀπόφασή μας; Τό χειρότερο, κατά τήν κρίση μου, εἶναι ὅτι στήν ὀνομασία αὐτή τῶν ἑτεροδόξων ὡς Ἐκκλησία ἔδωσαν καί βαρύτητα, γιατί τήν παρουσίασαν ὅτι ἔχει ἱστορικότητα· γιατί ἡ ἔκφραση πού προτάθηκε καί ὑπογράφηκε λέει ἀκριβῶς: «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀποδέχεται τήν ἱστορικήν ὀνομασίαν ἄλλων ἑτεροδόξων Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καί Ὁμολογιῶν»!... Τί σημαίνει αὐτό τό «ἱστορικήν ὀνομασίαν»; Πότε καί ποῦ οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὀνόμασαν τίς αἱρέσεις καί τά σχίσματα «Ἐκκλησίες»; Ποτέ καί πουθενά!

4. Τό λυπηρό ὅμως, εὐσεβεῖς χριστιανοί, εἶναι ὅτι ἡ λανθασμένη δογματικά καί ἐκκλησιολογικά αὐτή πρόταση, ἡ ὁποία ὀνομάζει «Ἐκκλησίες» τούς ἑτεροδόξους αἱρετικούς, ὑπεγράφη ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, ἀπό ὅλους τούς ἄλλους μετέχοντες Πατριάρχες καί ἱεράρχες, πλήν πολύ ὀλίγων. Τό ἀκόμη λυπηρότερο γιά μᾶς εἶναι ὅτι καί οἱ ἀντιπρόσωποι τῆς Ἑλλαδικῆς μας Ἐκκλησίας Ἀρχιερεῖς ὑπέγραψαν καί αὐτοί τήν ἡμαρτημένη αὐτή πρόταση, ΠΛΗΝ ΕΝΟΣ! Τοῦ Σεβασμιωτάτου Ναυπάκτου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΥ! Τόν εὐχαριστοῦμε πολύ γιά τή δυναμική Του αὐτή ὁμολογιακή στάση καί, ἀπό ὅσα ἔχουμε ἀκούσει, Τόν διαβεβαιώνουμε ὅτι ηὔφρανε λίαν τάς καρδίας τῶν Ὀρθοδόξων! Ἔδειξε καί ἀπέδειξε τήν σθεναρότητα τῆς πίστης Του καί τήν σταθερότητά Του στά ὅσα γράφει καί λέγει, ἔστω καί ἄν ἄλλοι Τόν προκαλοῦσαν, καί τόν ἐπίεζαν ἀκόμη, νά ἐκφραστεῖ ἐνάντια. Ὁ Σεβασμιώτατος Ναυπάκτου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΣ, ὁ καλός Ποιμήν τῆς προσφιλοῦς μου ἰδιαιτέρας πατρίδος, μέ τήν στάση Του στήν λεγομένη Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο, μᾶς ὑπενθύμισε τόν Ἅγιο Μᾶρκο τόν Εὐγενικό, τόν μόνον μή ὑπογράψαντα τήν ἕνωση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας μέ τούς Παπικούς.

5. Ὡς Ἐπίσκοπός Σας, ἀδελφοί μου χριστιανοί, σᾶς δηλώνω ὅτι τάσσομαι μέ τήν θέση καί στάση τοῦ Ναυπάκτου ΙΕΡΟΘΕΟΥ καί τῶν ἄλλων Ἱεραρχῶν, τῶν μή ὑπογραψάντων τήν λανθασμένη δογματικά ἔκφραση τῆς Συνόδου τῆς Κρήτης, πού ὀνομάζει «Ἐκκλησίες» τούς αἱρετικούς.

Ναί, ὡς τοπική Ἐκκλησία Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως τασσόμεθα ὑπέρ αὐτῶν, γιατί δέν δεχόμαστε τίς αἱρέσεις καί τά σχίσματα ὡς «Ἐκκλησίες», ἀλλά ἁπλῶς τίς ὀνομάζουμε «χριστιανικές κοινότητες». Ἀλλά περισσότερα περί τῆς ὀνομασθείσης «Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου» θά ποῦμε ὅταν γνωρίσουμε τά πρακτικά της καί ὅλα τά λεχθέντα σ᾽ αὐτήν.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Πηγή: Ακτίνες

Αξιότιμε κ. Υπουργέ, Η παρούσα επιστολή δεν αποτελεί έκφραση της εκπλήξεώς μου για μια ακόμη δήλωσή σας, που πλήττει άμεσα ή έμμεσα την Εκκλησία, ούτε φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα καταγγελτικό κείμενο προς δημιουργία εντυπώσεων. Απλώς αποτυπώνει τον προβληματισμό μου και παράλληλα αποτελεί κραυγή αγωνίας, μπροστά στην αποδόμηση αρχών και αξιών που αιώνες τώρα αποτελούν κομμάτι της εθνικής και θρησκευτικής μας ταυτότητος.

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ  ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ κ. ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΞΙΟΤΙΜΟ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ κ. ΝΙΚΟΛΑΟ ΦΙΛΗ

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Η παρούσα επιστολή δεν αποτελεί έκφραση της εκπλήξεώς μου για μια ακόμη δήλωσή σας, που πλήττει άμεσα ή έμμεσα την Εκκλησία, ούτε φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα καταγγελτικό κείμενο προς δημιουργία εντυπώσεων. Απλώς αποτυπώνει τον προβληματισμό μου και παράλληλα αποτελεί κραυγή αγωνίας, μπροστά στην αποδόμηση αρχών και αξιών που αιώνες τώρα αποτελούν κομμάτι της εθνικής και θρησκευτικής μας ταυτότητος.

Σας είδαμε κ. Υπουργέ, να απευθύνεσθε στους Εκπαιδευτικούς και στον Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Ξυλοκέριζας Κορίνθου και με περισσή περιφρόνηση και δόση ειρωνείας, να διατυπώνετε την άποψη ότι δεν είναι αμαρτία να μην γίνεται προσευχή πριν από την έναρξη των καθημερινών μαθημάτων στα σχολεία. Και βέβαια δεν είναι θέμα αμαρτίας κύριε Υπουργέ! Και εν πάση περιπτώσει το τι είναι αμαρτία και τι δεν είναι αφήστε καλύτερα να το κρίνουν άλλοι αρμοδιώτεροι, με βάση την διδασκαλία της Εκκλησίας μας και όχι τις προσωπικές μας απόψεις και αντιλήψεις. Αλλά ποιος σας είπε ότι η προσευχή αποτελεί προϊόν φόβου για την ενδεχόμενη διάπραξη αμαρτίας; Η προσευχή είναι αποτέλεσμα της εσωτερικής ανάγκης του ανθρώπου να επικοινωνήσει με το Θεό. Είναι καρπός αγάπης και όχι προϊόν φόβου.

Θα έπρεπε να γνωρίζετε κ. Υπουργέ, ανεξαρτήτως θρησκευτικής τοποθετήσεως, ως Έλληνας και μόνον, ότι η προσευχή πριν από την έναρξη των μαθημάτων στα σχολεία, έχει καθιερωθεί από ιδρύσεως Ελληνικού Κράτους όχι από τον φόβο της αμαρτίας, αλλά διότι ο λαός μας, παρότι αυτό σήμερα ενοχλεί πολλούς, έχει ζυμωθεί μέσα στους αιώνες με την Ορθόδοξη Πίστη και έχοντας δημιουργήσει, είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι, την Ελληνορθόδοξη ιδιοπροσωπία του, προσέλαβε αυθόρμητα την ευλογημένη συνήθεια, πριν από κάθε σημαντική δραστηριότητα ή καθημερινή πράξη του, να επικαλείται την ευλογία και την ενίσχυση του Θεού.

Αναφέρετε και χρησιμοποιείτε ως επιχείρημα κ. Υπουργέ κάποιους οι οποίοι αντιδρούν και ξεχνάτε την μεγάλη πλειοψηφία του λαού μας που κανένα ζήτημα δεν έχει θέσει για την σχολική προσευχή. Πλην ελαχίστων περιπτώσεων που εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα, ουδέποτε ετέθη από την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ζήτημα για την σχολική προσευχή. Θα το διαπιστώσετε εξ άλλου από τις άμεσα πραγματοποιηθείσες δημοσκοπήσεις που με ποσοστά άνω του 70% διαφωνούν με την επίμαχη φράση σας. Το γιατί το θέτετε εσείς, είναι αυτό που μας προβληματίζει και μας λυπεί, διότι με αυτό τον τρόπο επιθυμείτε να στερήσετε από τα παιδιά αλλά και από πολλούς Εκπαιδευτικούς αυτή την ευλογημένη ευκαιρία, να ψελλίσουν για δύο-τρία λεπτά (τόσο περίπου διαρκεί…) αυτά τα λόγια της σχολικής προσευχής. Αυτή την τόσο όμορφη στιγμή που όχι μόνο δεν γίνεται «η ώρα του παιδιού», όπως ειρωνικά θέλουν ορισμένοι αντιρρησίες να ονομάζουν, αλλά αντιθέτως όπως έχει αποδείξει η προσωπική μας εμπειρία και όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει και ο οποιοσδήποτε, περνώντας έξω από ένα Σχολείο την ώρα της προσευχής, είναι μια στιγμή ιερή που αν μη τι άλλο, δίνει την δυνατότητα ενός τρίλεπτου ηρεμίας, αυτοσυγκέντρωσης και δυνατότητας επικοινωνίας με το Θεό. Θεωρώ δε επιπλέον ότι και παιδαγωγικά λειτουργεί θαυμάσια η δυνατότητα αυτή, λίγο πριν αρχίσει μια πολύωρη και κοπιαστική (σωματικά και πνευματικά) μαθησιακή διαδικασία, να υπάρχει αυτή η ωραία ευκαιρία ψυχοσωματικής τόνωσης των παιδιών μας.

Αναφέρετε πως σε καμία περίπτωση δεν επιθυμείτε την έκδοση «φετφά» (= γνωμοδότηση  του μουφτή ή και μη θεολόγων ισλαμιστών δικηγόρων όταν ο πολιτικός δικαστής, ο Καδής, αδυνατεί να καταλήξει σε απόφαση επί ενός ζητήματος) στα σχολεία, αλλά ταυτόχρονα χωρίς να λαμβάνετε επίσημη απόφαση μεταθέτετε το ζήτημα στους Εκπαιδευτικούς, ώστε εκείνοι να αποφασίζουν κατά το δοκούν. Αυτό δεν θα αποτελεί «φετφά» κ. Υπουργέ; Μάλιστα με αποτελέσματα άκρως διχαστικά και διασπαστικά. Είναι δε ιδιαίτερα οξύμωρο αλλά και προκλητικό, ότι χρησιμοποιείτε ένα όρο του Ισλάμ, μιλώντας για ένα ζήτημα το οποίο ως βασικό κίνητρο εφαρμογής του έχει την εξυπηρέτηση των πολύ αγαπητών κατά πάντα νεαρών Μουσουλμάνων, που μαζί με τις οικογένειές τους έχουν έλθει από διάφορες χώρες στην Ελλάδα και φοιτούν στα Σχολεία της. Γνωρίζετε εξ άλλου καλά και εκ της θέσεως σας ως καθ’ ύλην αρμόδιος Υπουργός, ότι η Εκκλησία μας συμπαρίσταται με κάθε τρόπο στους εμπερίστατους αδελφούς μας, μάλιστα δε τους πρόσφυγες εξ αυτών, ανεξαρτήτως θρησκεύματος ή χώρας προελεύσεως. Και αυτό δεν είναι τίποτα παραπάνω από το καθήκον Της! Επιτέλους όμως θα πρέπει κάποτε να πάψει να χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για την αλλοίωση του συνταγματικά κατοχυρωμένου χαρακτήρα των σχολείων μας, η παρουσία αλλοεθνών και αλλοθρήσκων μαθητών σε αυτά, αφού τα σχολεία μας ήταν, είναι και πρέπει να παραμείνουν Ελληνικά, παρέχοντας όχι απλώς μια παγκοσμιοποιημένη γνώση, αλλά κυρίως Ελληνική Παιδεία κομμάτι της οποίας μαζί με την λαμπρή Ελληνική μας ιστορία είναι και η Ορθόδοξη πίστη μας. Αλλοίμονο εάν θυσιάσουμε, την Ελληνορθόδοξη ταυτότητά μας στο βωμό της εξυπηρέτησης των παγκόσμιων συμφερόντων και κυρίως της κακώς νοουμένης παγκοσμιοποίησης, που θέλει έναν κόσμο άοσμο, άγευστο, άχρωμο και ουσιαστικά απρόσωπο.

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Ανήκω στην κατηγορία εκείνη των Επισκόπων που σπανίως ομιλούν επικριτικώς και σχολιάζουν δηκτικώς την επικαιρότητα, μάλιστα δε πολλές φορές έχω διαφωνήσει γραπτώς και προφορικώς με τις μεμονωμένες φωνές ορισμένων εκκλησιαστικών προσώπων, που με οξύτητα και σκληρότητα εκφράζονται όταν διαφωνούν (ασχέτως του αν συνήθως δικαίως διαφωνούν) με κάτι που εξαγγέλλεται ή αποφασίζεται ή ψηφίζεται από την Πολιτεία. Και ασφαλώς η Ελληνική Πολιτεία έχει κάθε δικαίωμα να αποφασίζει και να νομοθετεί, εν γνώσει βεβαίως των συνεπειών των αποφάσεών της σε κάθε περίπτωση. Παράλληλα όμως και η Εκκλησία έχει το δικαίωμα και το καθήκον να διαφωνεί και να εκφράζει την διαφωνία και την άποψή Της, πάνω στις αποφάσεις και τις προθέσεις της Πολιτείας. Αυτό το αναφαίρετο δικαίωμα εξ άλλου το έχει ο κάθε Έλληνας πολίτης. Μη προσπαθείτε λοιπόν να αφαιρέσετε από την Εκκλησία το δικαίωμα αυτό, διότι έτσι εμφανίζεσθε να έχετε έλλειμμα δημοκρατικού ήθους, κάτι που εκφράστηκε έντονα και με την φράση σας «τι να κάνουμε, η Εκκλησία πάντα διαφωνεί». Όσοι προσπάθησαν δια μέσου των αιώνων να επιτύχουν κάτι ανάλογο, απέτυχαν παταγωδώς. Μη εξαντλήσετε την Υπουργική σας θητεία στην προσπάθεια μειώσεως και περιθωριοποιήσεως της Εκκλησίας και μη ταυτίσετε το όνομά σας με τον Υπουργό Παιδείας που κατήργησε ή προσπάθησε να καταργήσει την σύντομη σχολική προσευχή. Αυτό δεν αποτελεί απειλή, ούτε καν συμβουλή. Είναι μια θερμή παράκληση από ειλικρινή αισθήματα αγάπης και ενδιαφέροντος εκπορευόμενη.

Μετ’ ευχών και τιμής

 † Ο Παροναξίας Καλλίνικος

Σχετικά άρθα:

Ἀπό τήν προσευχή παίρνουμε κουράγιο κ. Φίλη ! [ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ]

Ανοιχτή επιστολή προς τον κ. Φίλη

Ο Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ στην έδρα του Εκκλησιαστικού Δικαίου, Κυριάκος Κυριαζόπουλος μιλάει στην  εκπομπή του  TV4E “Γράμματα-Σπουδάματα” με θέμα: Ο Ορθόδοξος Ναός Άγιος Γεώργιος-Ροτόντα.

Πηγή: Ακτίνες