Νέα ελληνική μελέτη δείχνει ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των εφήβων περνούν τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα αγκαλιά με μια ηλεκτρονική συσκευή μόνο για διασκέδαση – Τι συμβουλεύει τους γονείς ο «γκουρού» της σχέσης παιδιών – οθόνης καθηγητής Δημήτρης Χρηστάκης

«Εμείς οι δυο σαν ένα» θα μπορούσε να είναι το μότο των σημερινών παιδιών στη χώρα μας – και όχι μόνο – σε ό,τι αφορά τη σχέση τους με τις οθόνες παντός είδους (τηλεόραση, λάπτοπ, υπολογιστές, κινητά, τάμπλετ κ.λπ.). Διότι στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή μας η επαφή με τις οθόνες ξεκινά σχεδόν από την αρχή της ζωής εμφανίζοντας… κρεσέντο στην «οθονόπληκτη» εφηβεία. «Το Βήμα» παρουσιάζει σήμερα νέα, ελληνικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι έφηβοι περνούν ακόμη και περισσότερες από τέσσερις ώρες ημερησίως μπροστά σε μια οθόνη, μόνο για τη διασκέδασή τους – αν σε αυτές προσθέσουμε και τις ώρες μελέτης που πλέον έχουν λάβει ηλεκτρονική μορφή τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μονίμως… καλωδιωμένα, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την ψυχική αλλά και τη σωματική υγεία τους. Συγχρόνως μιλά με έναν «γκουρού» παγκοσμίως σχετικά με τα παιδιά και τα ψηφιακά μέσα, τον καθηγητή Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον Δημήτρη Χρηστάκη. Ο καθηγητής είναι μάλιστα ένας από τους κύριους συγγραφείς των νέων κατευθυντηρίων οδηγιών της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής για τη χρήση οθονών από παιδιά και εφήβους οι οποίες εξεδόθησαν μόλις τον περασμένο μήνα και αποτελούν «πυξίδα» και για τους ειδικούς στη χώρα μας. Το κύριο μήνυμα των ειδικών είναι ένα και απευθύνεται στους γονείς: μην πυροβολείτε την ψηφιακή ζωή των παιδιών σας αλλά βάλτε της όρια και κάντε την εποικοδομητική. Διαφορετικά το όπλο θα στραφεί ενάντια στο μέλλον τους.

Οταν οι γονείς των σημερινών σαραντάρηδων ήταν παιδιά, η οθόνη (και όταν λέμε οθόνη μιλούμε αποκλειστικώς για εκείνη της τηλεόρασης, και μάλιστα ασπρόμαυρη) ήταν κυριολεκτικώς άγνωστη λέξη στη χώρα μας. Οταν οι σημερινοί σαραντάρηδες ήταν παιδιά, η οθόνη (και πάλι μιλούμε μόνο για τηλεόραση βεβαίως, βεβαίως, η οποία μόλις είχε γίνει έγχρωμη) αποτελούσε πολυτέλεια, κυρίως του Σαββατοκύριακου, στα ελληνικά σπίτια. Τα σημερινά παιδιά πάλι έχουν, ως γνωστόν, γίνει  ένα με την οθόνη (η οποία μάλιστα έχει λάβει πολλές μορφές, όπως αυτή του tablet, του κινητού, του υπολογιστή) – δεν είναι τυχαίο ότι μελέτες δείχνουν πως αρκετές φορές η επαφή τους με τις οθόνες ξεκινά από την ηλικία των τεσσάρων μηνών! Οταν τα σημερινά παιδιά γίνουν σαραντάρηδες, μάλλον δεν μπορούμε καν να φανταστούμε τι θα έχει συντελεστεί στη σχέση τους με το «κεφάλαιο» που λέγεται οθόνη (ή την όποια μετεξέλιξή της)…

Το γεγονός πάντως σε ό,τι αφορά το σήμερα είναι ένα και αδιαμφισβήτητο: η σχέση των ελληνόπουλων – όπως και όλων των παιδιών, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο – με τις οθόνες είναι μια σχέση ζωής, σχεδόν από τη στιγμή που αρχίζει η… ζωή τους (όποιος είναι νέος γονιός γνωρίζει καλά ότι ακόμη και τα μωρά δείχνουν, λες και ο εγκέφαλός τους είναι έτσι… καλωδιωμένος, μια μοναδική ευκολία στον χειρισμό τηλεχειριστηρίων, οθονών αφής και όλων των υπόλοιπων «αξεσουάρ» του είδους). Και όσο τα παιδιά μεγαλώνουν και γίνονται έφηβοι, η σχέση αυτή γίνεται τόσο στενή που ουκ ολίγες φορές προκαλεί ανησυχία, ακόμη και φόβο. «Το Βήμα» παρουσιάζει σήμερα τα στοιχεία μιας νέας ελληνικής μελέτης σχετικά με τη σχέση των εφήβων στη χώρα μας με τις οθόνες, καθώς και τους παράγοντες που την επηρεάζουν. Παράλληλα μιλά με έναν από τους «γκουρού» σε παγκόσμιο επίπεδο σε ό,τι αφορά τις συμπεριφορές των παιδιών, αλλά και των γονιών τους, απέναντι στην εποχή των οθονών, τον ελληνικής καταγωγής καθηγητή Παιδιατρικής, διευθυντή του Κέντρου για την Παιδική Υγεία, Συμπεριφορά και Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και παιδίατρο στο Νοσοκομείο Παίδων του Σιάτλ στις ΗΠΑ κ. Δημήτρη Χρηστάκη. Ο καθηγητής Χρηστάκης ήταν μάλιστα ένας από τους κύριους συγγραφείς των τελευταίων οδηγιών της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής (Αmerican Academy of Pediatrics, AAP) σχετικά με τη χρήση των ψηφιακών μέσων από τα παιδιά και τους εφήβους, οι οποίες εξεδόθησαν τον περασμένο μήνα – τις συστάσεις αυτές ακολουθούν και οι ειδικοί στη χώρα μας. Οι ειδήμονες με τους οποίους ήλθαμε σε επαφή επισημαίνουν το αυτονόητο στην άκρως ψηφιακή πλέον εποχή μας: δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές… εξαφάνισης των οθονών από την καθημερινότητά μας, ούτε μπορούν να πιάσουν ξόρκια και αφορισμοί, ώστε να πέσουν στην πυρά οι παντός είδους συσκευές που κρατούν καθηλωμένα τα παιδιά μπροστά τους, αφού αποτελούν πλέον μέρος της ζωής μικρών και μεγάλων. Η μόνη (ρεαλιστική) συνταγή είναι ο ρόλος που οι ίδιοι οι γονείς μπορούν να διαδραματίσουν ώστε η υπαρκτή σχέση των παιδιών με τις οθόνες να μη μετατραπεί σε ολέθρια.

Η ελληνική «εφηβική» μελέτη

Τα νέα ελληνικά στοιχεία που παρουσιάζουμε αποτελούν τους καρπούς της διδακτορικής διατριβής της υποψηφίας διδάκτορος του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) Αναστασίας Μπουνόβα. Μέρος αυτών των στοιχείων αναμένεται μάλιστα να δημοσιευθεί στο τεύχος Δεκεμβρίου της επιστημονικής επιθεώρησης «Journal of Physical Activity and Health» (η ηλεκτρονική δημοσίευση έγινε στις 26 Αυγούστου 2016).  Στη δημοσίευση συμμετέχουν επίσης η καθηγήτρια και επιβλέπουσα της διδακτορικής διατριβής Μαρία Μιχαλοπούλου, ο καθηγητής Νικόλαος Αγγελούσης, ο αναπληρωτής καθηγητής Θωμάς Κουρτέσης, καθώς και ο καθηγητής Βασίλειος Γούργουλης (στο σύνολό τους από το ΤΕΦΑΑ του ΔΠΘ).

Στο πλαίσιο της μελέτης, η επιστημονική ομάδα διερεύνησε κατά πόσο το περιβάλλον του σπιτιού και της γειτονιάς εφήβων ηλικίας 13-15 ετών επιδρά στην ενασχόληση των παιδιών με καθιστικές συμπεριφορές που σχετίζονται με τη χρήση οθόνης. Στη μελέτη συμμετείχαν 1.141 έφηβοι από όλη τη χώρα, καθώς και οι γονείς τους. Από τους εφήβους ζητήθηκε να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια σχετικά με τον χρόνο που περνούν μπροστά στην οθόνη. Αντιστοίχως οι γονείς συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια που αφορούσαν το περιβάλλον στο οποίο λειτουργούσαν καθημερινά οι έφηβοι.

Ιδού τα άκρως ενδιαφέροντα (αν και όχι αναπάντεχα) ευρήματα: σχεδόν τα δύο τρίτα των εφήβων δήλωσαν ότι περνούν μπροστά στην οθόνη αποκλειστικά για διασκέδαση περισσότερες από δύο ώρες ημερησίως (ένα «ταβάνι» που είχε τεθεί επί μακρόν από την AAP, της οποίας οι οδηγίες πρόσφατα χαλάρωσαν ώστε να συμβαδίζουν με τη νέα «ψηφιακή» πραγματικότητα – δείτε σχετικά τη συνέντευξη του καθηγητή Χρηστάκη). Τα αγόρια στέφονταν μάλιστα «πρωταθλητές» των υπολογιστών και των videogames σε σύγκριση με τα κορίτσια. Συνολικά, περισσότερο από το 67% των νέων φάνηκε να υπερβαίνει τις ημέρες του σχολείου τις δύο ώρες ενασχόλησης με οθόνες συσκευών ψυχαγωγίας. Για την ακρίβεια, το 45% των εφήβων αφιέρωνε 2-4 ώρες για παρακολούθηση οθόνης αποκλειστικά για διασκέδαση ενώ το 22,1% αφιέρωνε περισσότερες από 4 ώρες σε καθημερινή βάση μέσα στη σχολική εβδομάδα για την ψυχαγωγία του. Τα Σαββατοκύριακα, πάλι, τα ποσοστά του… οθονο-έρωτα αυξάνονταν: το 35,5% των εφήβων αφιέρωνε 2 ως 4 ώρες στην παρακολούθηση οθόνης ενώ το 46,4% αφιέρωνε στην οθόνη (επαναλαμβάνουμε, μόνο για διασκέδαση) περισσότερες από 4 ώρες.

Κατά μάνα, κατά… τέκνο

Οπως φάνηκε, το περιβάλλον έπαιζε καθοριστικό ρόλο στο αν ο έφηβος θα γινόταν… οθονόπληκτος. Συγκεκριμένα, οι πιθανότητες αυξάνονταν κατά 3,87 φορές όταν ο έφηβος έτρωγε τα γεύματά του μπροστά στην τηλεόραση σε καθημερινή βάση καθώς και κατά 1,67 φορές αν η τηλεόραση ήταν ανοιχτή όταν το παιδί γύριζε στο σπίτι από το σχολείο. Κατά μάνα, κατά κύρη και κατά… τέκνο λοιπόν και σε ό,τι αφορά τη χρήση οθόνης, αφού η μελέτη έδειξε πως είναι καταλυτικής σημασίας η συμπεριφορά των γονέων και στο συγκεκριμένο θέμα. Ετσι, όπως προέκυψε, αν οι ίδιοι οι γονείς υιοθετούν συμπεριφορές που περιλαμβάνουν υπερβολική χρήση οθόνης, είναι επόμενο και τα παιδιά τους να ακολουθήσουν αυτό το μοντέλο. Στον αντίποδα, αν οι γονείς θέσουν κανόνες στον εαυτό τους αλλά και στα έφηβα τέκνα τους, τότε μπορεί να υπάρξει μείωση στη χρήση οθόνης από τα νεαρά παιδιά. «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι απαιτείται αλλαγή στις καθιστικές συνήθειες που έχουν σχέση με τη χρήση οθόνης, όχι μόνο του εφήβου αλλά πιθανώς και όλης της οικογένειας» σχολιάζει η κυρία Μπουνόβα.

Ενας άλλος σημαντικός παράγοντας που αύξανε τις πιθανότητες χρήσης οθόνης από τους εφήβους αποκλειστικώς για διασκέδαση περισσότερο από δύο ώρες ημερησίως φάνηκε να είναι η ύπαρξη υπολογιστή μέσα στο υπνοδωμάτιό τους – συγκεκριμένα οι πιθανότητες αυξάνονταν κατά 1,74 φορές. Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης «αυτό πιθανώς ερμηνεύεται από το ότι η online σύνδεση έχει διεισδύσει σημαντικά στις ζωές των νέων. Η διαρκής εξέλιξη της υψηλής ταχύτητας πρόσβασης στο Internet στο σπίτι και η ανάπτυξη νέων συναρπαστικών εφαρμογών, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και το YouTube, έχουν συμβάλει στην αύξηση της χρήσης οθόνης. Αλλη πιθανή ερμηνεία είναι το ότι οι γονείς κρίνουν πως οι υπολογιστές είναι απαραίτητοι για την εργασία και την εκπαίδευση των παιδιών τους, κάτι τέτοιο όμως καθιστά τον έλεγχο της χρήσης τους για ηλεκτρονικά παιχνίδια και μέσα κοινωνικής δικτύωσης πιο δύσκολο».

Το πάρκο σώζει από την… οθονοπληξία

Στο πλαίσιο της μελέτης διερευνήθηκε ακόμη κατά πόσο το περιβάλλον της γειτονιάς μπορεί να ευνοεί τη φυσική δραστηριότητα των εφήβων, συντελώντας έτσι στο να… ξεκολλήσουν από τον καναπέ και κατ’ επέκταση από την οθόνη. Σύμφωνα με την κυρία Μπουνόβα, φάνηκε ότι το περιβάλλον της γειτονιάς παίζει σημαντικό ρόλο στο να μην κάνουν οι έφηβοι χρήση οθόνης για την ψυχαγωγία τους περισσότερο από δύο ώρες την ημέρα. «Και προηγούμενη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2007 από ειδικούς του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια στις ΗΠΑ, έδειξε ότι η ύπαρξη πάρκου και χώρου αναψυχής στη γειτονιά έχει αρνητική συσχέτιση με την τηλεθέαση στα αγόρια. Ομοίως ο περιορισμένος χώρος στη γειτονιά βρέθηκε να σχετίζεται με περισσότερο χρόνο τηλεθέασης στους εφήβους, σύμφωνα με ευρήματα ειδικών του University College του Λονδίνου που δημοσιεύθηκαν το 2005». Ακόμη όμως και αν το πάρκο δεν είναι τόσο κοντά, οι γονείς πρέπει να υποστηρίζουν με κάθε τρόπο τη φυσική δραστηριότητα των εφήβων παιδιών τους. Πρέπει να τα ενθαρρύνουν να βγουν έξω και να ασκηθούν, να τα διευκολύνουν ώστε να συμμετέχουν σε προγράμματα άσκησης αλλά και να έχουν και οι ίδιοι ενεργή συμμετοχή σε από κοινού δραστηριότητες μαζί τους, κάτι που θα αποτελούσε ένα πολύ καλό αντίβαρο στις καθιστικές συμπεριφορές, σημειώνεται στη μελέτη.

Σε κάθε περίπτωση, η online ζωή των εφήβων, που (θέλοντας και μη) αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους, πρέπει να μπει πολύ περισσότερο στο… μικροσκόπιο, σημειώνουν οι ερευνητές. Και συμπληρώνουν ότι είναι βασικό να δημιουργηθούν παρεμβατικά προγράμματα που θα διαφοροποιούνται ως προς το φύλο και την ηλικία των παιδιών και των νέων. Μάλιστα, η κυρία Μπουνόβα υπογραμμίζει ότι θα ήταν απαραίτητο αρμόδιοι φορείς στη χώρα μας να αναλάβουν τη σύνταξη εθνικών συστάσεων με βάση τις ανάγκες των ελληνόπουλων αντί να υιοθετούνται… οδηγίες από το εξωτερικό.

Τελικώς, το βασικό μήνυμα είναι ένα και αποστέλλεται κατά κύριο λόγο στους γονείς (ηλεκτρονικώς ή όχι δεν έχει σημασία): εκείνοι πρέπει να βάλουν όρια, εκείνοι πρέπει να αποτελέσουν το παράδειγμα, εκείνοι πρέπει να θέσουν τα κίνητρα ώστε τα παιδιά τους να μην είναι καθηλωμένα μπροστά σε μια οθόνη. Μήνυμα εστάλη και οι ειδικοί ελπίζουν να… ληφθεί!

Μην «πυροβολείτε» την online ζωή των παιδιών σας. Γίνετε μέρος της!

Ο καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και παιδίατρος στο Νοσοκομείο Παίδων του Σιάτλ Δημήτρης Χρηστάκης – αδελφός του διακεκριμένου καθηγητή Κοινωνιολογίας του Χάρβαρντ Νικόλα Χρηστάκη, που έγινε διάσημος στη χώρα μας μέσα από το best-seller βιβλίο του «Συνδεδεμένοι» («Connected») – είναι ένας από τους «γκουρού» παγκοσμίως σε ό,τι αφορά το πόσο… συνδεδεμένοι είναι οι μικροί και οι μικρές με τις οθόνες. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ήταν ένας από τους κύριους συγγραφείς των τελευταίων οδηγιών που διέπουν τη σχέση παιδιού και οθόνης της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής (ΑΑΡ), της οποίας αποτελεί μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής.

Οπως αναφέρει ο καθηγητής στο «Βήμα» «είμαι παιδίατρος, ερευνητής και γονιός, και ανέλαβα αυτούς τους τρεις ρόλους στη ζωή με αυτή ακριβώς τη σειρά». Και η σειρά έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πορεία της καριέρας του: «Παρότι φρόντιζα τα παιδιά των άλλων ως γιατρός και έκανα έρευνα ώστε να εξασφαλίσω την καλύτερη δυνατή υγεία τους, όταν γεννήθηκε το πρώτο παιδί μου, πριν από 18 χρόνια, ήταν που άρχισα να ασχολούμαι, μανιωδώς θα έλεγα, με την εκπαίδευση στην αρχή της ζωής. Ηταν τότε που στους τρεις μήνες ζωής του γιου μου πήρα έναν μήνα γονεϊκή άδεια για να μείνω μαζί του. Επρόκειτο για την περίοδο που είδα ίσως την περισσότερη τηλεόραση στη ζωή μου! Τότε παρατήρησα ότι το τριών μηνών μωρό μου κολλούσε επίσης στην οθόνη και κατάλαβα ότι κάτι πρέπει να γίνει για αυτό».

Ο καθηγητής Χρηστάκης ήταν από τις (επιστημονικές) φωνές που επέμεναν ότι οι συστάσεις της ΑΑΡ οφείλουν να αλλάξουν ώστε να αγγίξουν τη νέα (ψηφιακή) πραγματικότητα. «Οι προηγούμενες οδηγίες, που πήγαιναν τουλάχιστον πέντε χρόνια πίσω, δεν έδιναν καν σημασία στις… νέου τύπου οθόνες αφής και αλληλεπίδρασης. Μέσα σε αυτά τα χρόνια όμως υπήρξαν τεράστιες αλλαγές στο πόσο μικροί και μεγάλοι χρησιμοποιούμε τέτοιες έξυπνες συσκευές. Και σίγουρα δεν είναι το ίδιο να είναι κάποιος παθητικός τηλεθεατής ή να αλληλεπιδρά με μια οθόνη».

Εκείνο που, σύμφωνα με τον καθηγητή, αλλά και με τις νέες οδηγίες, δεν πρέπει να αλλάξει είναι η σχέση των μωρών με την οθόνη. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει στα αγγλικά (παρότι μιλά και αρκετά ελληνικά), «babies need laps more than apps» (σε ελληνική μετάφραση που χαλάει την επιτυχημένη αγγλική ρίμα «τα μωρά χρειάζονται αγκαλιές παρά εφαρμογές»). Παρά ταύτα, ενώ η προηγούμενη σύσταση της ΑΑΡ για τις πολύ μικρές ηλικίες έκανε λόγο για πλήρες «απαγορευτικό» στην οθόνη έως τα δύο έτη (σημειωτέον ότι η συγκεκριμένη σύσταση χρονολογείτο από το 1999), σύμφωνα με τις νέες οδηγίες η ηλικία αυτή μειώθηκε στους 18 μήνες. Για ποιον λόγο, ρωτήσαμε τον κ. Χρηστάκη. «Διότι στοιχεία δείχνουν πως από τους 18 μήνες ζωής η ελεγχόμενη χρήση των οθονών αλληλεπίδρασης ή του βίντεο – chat, υπό την επίβλεψη και τη συμμετοχή του γονέα όμως, μπορεί να έχει θετική επίδραση για τη λεκτική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών».

Οι κίνδυνοι για τα νήπια

Δεν υπάρχουν όμως ανησυχίες για την υγεία τόσο μικρών παιδιών από την έκθεση σε οθόνες; «Πράγματι, τόσο δικές μας μελέτες όσο και άλλων συναδέλφων έχουν δείξει ότι η τηλεθέαση σε πολύ μικρές ηλικίες μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα γλωσσικής ανάπτυξης καθώς και σε προβλήματα προσοχής και γνωστικής ανάπτυξης στη σχολική ηλικία». Μελέτη που διεξήγαγε ο δρ Χρηστάκης και οι συνεργάτες του έδειξε ότι η «υπερδιέγερση» του εγκεφάλου λόγω του βομβαρδισμού εικόνων εξαιτίας της τηλεόρασης σε παιδιά πριν τα τρία έτη τους συντελεί στην εμφάνιση διάσπασης της προσοχής στην ηλικία των επτά ετών – συγκεκριμένα για κάθε επιπλέον ώρα τηλεθέασης πριν από τα τρία έτη ο κίνδυνος για προβλήματα προσοχής στα επτά έτη αυξανόταν κατά περίπου 10%. «Οταν ο εγκέφαλος σε μικρή ηλικία έχει μάθει στη γρήγορη εναλλαγή εικόνων εξαιτίας της τηλεόρασης… βαριέται τον πραγματικό κόσμο, όπου η εναλλαγή των εικόνων δεν είναι τόσο γρήγορη, με αποτέλεσμα να αποσπάται η προσοχή του παιδιού» εξηγεί ο καθηγητής. Αντιθέτως όμως από τη μελέτη προέκυψε ότι η γνωστική διέγερση των πολύ μικρών παιδιών από τους γονείς – όταν εκείνοι περνούσαν ώρα με τα τέκνα τους παίζοντας παραδοσιακά παιχνίδια, μιλώντας τους, τραγουδώντας τους, διαβάζοντάς τους – μείωνε τον κίνδυνο διάσπασης της προσοχής αργότερα στη ζωή τους. Κάθε επιπλέον ώρα τέτοιας εποικοδομητικής… διέγερσης μείωνε συγκεκριμένα τον κίνδυνο προβλημάτων στην προσοχή κατά 30%.

Μια άλλη μελέτη της ομάδας τού ελληνικής καταγωγής καθηγητή επικεντρώθηκε στον τύπο προγραμμάτων που παρακολουθούν τα παιδιά και τον κίνδυνο προβλημάτων στην προσοχή. Οπως φάνηκε, τα εκπαιδευτικά προγράμματα δεν συνδέονταν με αύξηση του κινδύνου διάσπασης της προσοχής, τα ψυχαγωγικά προγράμματα με γρήγορη εναλλαγή εικόνων αύξαναν τον κίνδυνο κατά 60%, ενώ τα προγράμματα που περιείχαν βία αύξαναν τον κίνδυνο κατά 110%!

Οι οθόνες αλληλεπίδρασης

Ωστόσο, η ειδοποιός διαφορά είναι ότι όλες οι μελέτες που προαναφέραμε αφορούσαν την παθητική τηλεθέαση και όχι την ενεργητική αλληλεπίδραση με τις έξυπνες οθόνες. Και αυτό διότι τα κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα που παρουσιάζονται σε τέτοιες οθόνες (τουλάχιστον θεωρητικώς, αφού χρειάζεται πολύ ψάξιμο από τους γονείς για το αν είναι όντως κατάλληλα για μικρές ηλικίες) έχουν έναν πιο «φυσικό» ρυθμό εικόνων. «Το παιδί δεν βομβαρδίζεται με γρήγορες και έντονες εικόνες, όπως σε ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα».

Παρά αυτές τις διαφαινόμενες θετικές επιδράσεις, σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, σε παιδιά κάτω των πέντε ετών προτείνεται συνολική ενασχόληση με την οθόνη μέσα στην ημέρα που δεν θα ξεπερνά τη μία ώρα (από δύο ώρες που ήταν στο παρελθόν). «Και αυτό διότι το παιδί πρέπει να ασχοληθεί και με άλλα πράγματα σε αυτή την τόσο κρίσιμη αναπτυξιακά φάση της ζωής του. Αρχικώς πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι ο εγκέφαλος ενός νεογέννητου τριπλασιάζεται σε μέγεθος μέσα στα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του – γεγονός που μαρτυρεί ότι συντελούνται άκρως σημαντικές διεργασίες, αφού δημιουργούνται οι συνάψεις μεταξύ των νευρώνων. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας ότι στις μικρές ηλικίες τα παιδιά κοιμούνται συνολικά περί τις 12 ώρες το 24ωρο» αναφέρει ο κ. Χρηστάκης και διευκρινίζει ότι «η παλαιότερη σύσταση λοιπόν για δύο ώρες ενασχόλησης με οθόνη ημερησίως έκλεβε σημαντικό ποσοστό του συνολικού χρόνου που το παιδί ήταν ξυπνητό μέσα στην ημέρα στερώντας του άλλες εμπειρίες ζωτικής σημασίας για την κοινωνική, τη συναισθηματική, τη λεκτική ανάπτυξη, όπως η αλληλεπίδραση με τους γονείς ή το παιχνίδι με παραδοσιακά παιχνίδια, το οποίο, σύμφωνα με  στοιχεία, έχει συρρικνωθεί τραγικά σε λιγότερο από μισή ώρα ημερησίως».

Η νέα ενεργητική σχέση με την οθόνη αποτελεί πλέον λοιπόν αδιαμφισβήτητο γεγονός, και εδώ ξεκινά ένας νέος κυκεώνας: ποιες εφαρμογές μπορεί να βοηθήσουν όντως ένα παιδί σε ό,τι αφορά την ανάπτυξή του σε διαφορετικούς τομείς; «Είναι μια ερώτηση που μου κάνουν όλοι οι γονείς και στην οποία δεν μπορώ να απαντήσω. Και αυτό διότι υπάρχουν χιλιάδες εκπαιδευτικά apps πλέον για παιδιά, τα οποία όμως δεν έχουν μελετηθεί στο πλαίσιο σωστά οργανωμένων μελετών». Το σημαντικότερο όλων, σύμφωνα με τον κ. Χρηστάκη, είναι πάντως ότι ακόμη και το καλύτερο app του κόσμου δεν μπορεί να βοηθήσει αν το μικρό παιδί αφεθεί μόνο του. «Ο γονιός πρέπει να είναι εκεί, δίπλα στο παιδί, και η εφαρμογή να δημιουργεί ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. Και αυτό ισχύει ιδιαιτέρως στις ηλικίες των 18 μηνών».

Στις μικρότερες ηλικίες η αλληλεπίδραση παιδιού – γονιού – οθόνης είναι ένα τρίπτυχο που μπορεί να επιτευχθεί ευκολότερα. Οποιος έχει όμως παιδί στην εφηβεία, γνωρίζει καλά ότι είναι δύσκολο (έως αδύνατον) να κοιτάζει τα social media μαζί με τον μπαμπά και τη μαμά του, ή να τους έχει δίπλα του να του δίνουν συμβουλές όταν παίζει βιντεοπαιχνίδια! «Κατ’ αρχάς στις ηλικίες αυτές καταργήσαμε την προηγούμενη σύσταση που έκανε λόγο για δύο ώρες οθόνη ψυχαγωγίας ημερησίως διότι ήταν απλώς… ανεδαφική. Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν έχουμε ιδέα πόσες ακριβώς ώρες περνούν μπροστά στην οθόνη για διασκέδαση τα παιδιά μας. Η οθόνη βρίσκεται στην τσέπη του κινητού τους, στο δωμάτιό τους, στο σχολείο τους, είναι παντού μαζί τους. Πόση ώρα ακριβώς μελετούν και πόση χαζεύουν, κάνουν chat, παίζουν; Κανείς δεν ξέρει». Αρα, είναι mission impossible για τους γονείς να παρέμβουν σε αυτές τις ηλικίες; «Αυτό που πρέπει να εξασφαλίσουν οι γονείς είναι ότι τα παιδιά, ακόμη και στην εφηβεία, θα είναι εκτός οθόνης επί τουλάχιστον δύο ώρες μέσα στην ημέρα και σίγουρα μία ώρα πριν από τον ύπνο, αφού η οθόνη είναι κακή επιρροή για έναν καλό ύπνο. Θα πρέπει να φροντίσουν να τρώνε μαζί με τα παιδιά τους, όταν αυτό είναι δυνατόν – το οικογενειακό δείπνο είναι ιερό – χωρίς να κοιτάζουν όλοι μαζί τηλεόραση ή τα κινητά τους, θα πρέπει να φροντίζουν να ασχολούνται με φυσικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού, όπως τα σπορ, αφού, συν τοις άλλοις, πίσω από τις καθιστικές συμπεριφορές που συνδέονται με τη χρήση οθονών ελλοχεύει και η παχυσαρκία».

Τα θετικά των οθονών

Υπάρχουν όμως και τα θετικά των οθονών που δεν πρέπει να αγνοούμε, τα οποία επισημαίνει ο δρ Χρηστάκης. «Το Διαδίκτυο προσφέρει έναν θησαυρό γνώσεων στις οποίες το παιδί έχει πρόσβαση ανά πάσα στιγμή. Το ζήτημα δεν είναι αν χρησιμοποιεί μόνο το Διαδίκτυο για διασκέδαση αλλά και πώς: μπορεί, για παράδειγμα, να βλέπει ένα καταπληκτικό ντοκιμαντέρ που εμπλουτίζει τις γνώσεις του. Επίσης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φέρνουν κοντά φίλους που τους χωρίζουν πολλά χιλιόμετρα, λειτουργούν ακόμη και ως τονωτικό σε παιδιά που μπορεί να βρίσκονται στο περιθώριο και να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση εξαιτίας πολλών παραγόντων, όπως η φυλή, η εθνικότητα, το φύλο, η σεξουαλικότητα, οι σχολικές επιδόσεις ή και η εμφάνισή τους, και νιώθουν ξαφνικά αποδεκτά από τον εικονικό περίγυρό τους». Ετσι, κατά τον καθηγητή, «η μεγάλη πρόκληση αφορά ουσιαστικώς τους γονείς οι οποίοι οφείλουν να διασφαλίζουν κατά το δυνατόν ότι τα παιδιά τους εκμεταλλεύονται όλα τα καλά των οθονών ενώ είναι παράλληλα προστατευμένα από τα κακά τους – διότι τα άσχημα υπάρχουν, και δεν είναι λίγα».Οι κύριοι κίνδυνοι αφορούν τη θέαση προγραμμάτων σεξουαλικού περιεχομένου σε τρυφερές ηλικίες ή και προγραμμάτων που περιέχουν βία, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι επιθετικές συμπεριφορές. Και ο νέος αναδυόμενος άκρως σοβαρός κίνδυνος αφορά τον εθισμό στο Διαδίκτυο – «μελέτες που έχουμε διεξαγάγει στις ΗΠΑ δείχνουν ότι ποσοστό της τάξεως του 10% των εφήβων εμφανίζει τέτοια προβληματική συμπεριφορά» λέει ο κ. Χρηστάκης. Η βασικότερη πρόκληση είναι ουσιαστικώς η εκπαίδευση. Ο καθηγητής αναφέρεται στο άκρως ελληνικό «κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν» εξηγώντας ότι η εκπαίδευση για τη σωστή χρήση οθονών πρέπει να ξεκινά από τη νηπιακή ηλικία, όταν τα παιδιά έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με την οθόνη. «Τότε πρέπει να τεθούν τα όρια – αφού σε έναν έφηβο, για να είμαστε ειλικρινείς, τα πράγματα δυσκολεύουν – και τότε πρέπει να δοθούν και τα σωστά παραδείγματα. Αν ο γονιός κοιτά συνεχώς το κινητό του ή το τάμπλετ του όταν βρίσκεται με τα παιδιά του, τότε ο ίδιος χτίζει μια προβληματική συμπεριφορά του τέκνου του με την οθόνη». Ο κ. Χρηστάκης καταλήγει τονίζοντας ότι οι γονείς πρέπει να επιλέξουν τις μάχες που θα δώσουν με τα παιδιά τους και να κάνουν τα πάντα για να τις κερδίσουν (όχι εναντίον των τέκνων τους αλλά προς όφελός τους).

Πηγή: (tovima.gr/science), Η άλλη όψη

O Ιεραποστολικός Σύνδεσμός μας εν όψει της εορτής του προστάτου του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού είχε την χαρά να φιλοξενήσει τον Ιεροδιάκονο της Κούβας π. Αθανάσιο Γιάνες Iντι. Είχαμε μαζί του μία πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία, για την Ορθοδοξία στην Κούβα, την οποία και παραθέτουμε.

– Πάτερ Αθανάσιε, θα θέλαμε να μας πείτε τι σας έκανε να αφήσετε τον καθολικισμό και να ασπαστείτε την Ορθοδοξία;

Παρ’ όλο πού μεγάλωσα σε μία οικογένεια με κομμουνιστικές αρχές και βιώματα, από τα φοιτητικά μου χρόνια (1993) είχα πολλές πνευματικές ανησυχίες για την ζωή, την ψυχή και τον προορισμό του ανθρώπου και θεώρησα σωστό να ψάξω τις απαντήσεις για όλα αυτά τα ερωτήματα μέσα στην Εκκλησία. Πριν πολλά χρόνια αισθανόμουν την κλήση του Κυρίου προς την Ιεροσύνη και, καθώς δεν υπήρχε στην Κούβα Ορθόδοξη Εκκλησία, πλησίασα τους ρωμαιοκαθολικούς και άρχισα να προετοιμάζομαι για την Ιεροσύνη. Πάρα πολύ νωρίς όμως ήρθα σε σοβαρή σύγκρουση με την ρωμαιοκαθολική παράδοση, παρά τίς ομοιότητες πού παρουσίαζε με την Ορθόδοξη.

Πρώτα θα αναφερθώ σε μία Ιδιωτική υπόθεση. Ενδιαφερόμουν να χειροτονηθώ, αλλά ταυτόχρονα και να παντρευτώ. Ήθελα, λοιπόν, να έχω μία σύζυγο και μία οικογένεια. Αυτό όμως ό ρωμαιοκαθολικισμός το αποκλείει• ένα λάθος σοβαρό πού έφερνε στον νου μου σύγχυση. Σκεφτόμουν, λοιπόν, πώς μπορεί να υπάρχει τόση αντίφαση μεταξύ δυο Ιερών Μυστηρίων; Πρέπει να έχει γίνει κάποιο θεολογικό λάθος. Έτσι άρχισα να ψάχνω κάτι διαφορετικό, ίσως πιο γνήσιο θεολογικά.

Κάποια φορά συναντήθηκα με έναν φίλο μου σε ένα θέατρο, o oποιος μου ανέφερε ότι εδώ στην Κούβα υπάρχει μία παρουσία, ένας Ιερέας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος. Εγώ δεν είχα ιδέα περί αυτού. Την επόμενη μέρα το πρωί τηλεφώνησα στην Πρεσβεία της Ελλάδος, χωρίς πολλές ελπίδες ότι θα μπορούσαν να με βοηθήσουν ουσιαστικά. Μιλώντας, λοιπόν, με την γραμματέα της Πρεσβείας πληροφορήθηκα ότι o κουβανικής καταγωγής Ιεραπόστολος της Κούβας π. Ισίδωρος δεν περνούσε συχνά από την Πρεσβεία. H υπάλληλος μου υποσχέθηκε πώς, αν τύχαινε και τον συναντούσε, θα τον ενημέρωνε για το ενδιαφέρον μου.

Το θαύμα δεν άργησε να γίνει. Χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο o π. Ισίδωρος την επόμενη ημέρα πέρασε από την Πρεσβεία και, αφού έμαθε για μένα, αμέσως μου τηλεφώνησε. Θα μπορούσε να είχε αδιαφορήσει και να προσπεράσει το γεγονός ότι ένας άγνωστος εκδήλωσε ίσως ένα παροδικό ενδιαφέρον για την Ορθοδοξία. Αυτό ήταν μία αποκάλυψη για μένα. Το φως της Ορθοδόξου Παραδόσεως και της Χριστιανοσύνης έλαμψε τόσο δυνατά, ώστε να μην μπορώ να αρνηθώ την κλήση αυτή του Αγίου Πνεύματος, πού ήταν μπροστά στα μάτια μου. Το φως αυτό δεν ήταν μία απλή άρνηση έναντι μιας άλλης ομολογίας, αλλά η αποκάλυψη του θελήματος του Θεού για την ζωή μου. Ήταν το φως της Ορθόδοξου Παραδόσεως και της Πατερικής διδασκαλίας, μέσα στα όποια εγώ έβρισκα τίς απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα πού με βασάνιζαν. Έτσι αντιλήφθηκα ότι μέσα στην Ορθοδοξία θα πραγματοποιούνταν το θέλημα του Κυρίου και θα λάμβανα το αξίωμα του Κληρικού.

Εξέφρασα στον π.  Ισίδωρο την επιθυμία μου να γνωρίσω την Ορθόδοξη Εκκλησία, για να μπορέσω συνειδητά να αποφασίσω ποια πορεία θα ακολουθούσα μέσα στους κόλπους της Χριστιανοσύνης. Επιθυμούσα να εμπλουτίσω τίς λιγοστές μου γνώσεις για την Ορθοδοξία. Ως σπουδαστής της Ιστορίας της Τέχνης διδάχθηκα και Βυζαντινή Τέχνη• αλλά επρόκειτο για κάτι τελείως διαφορετικό.

Τώρα αισθανόμουν την ανάγκη να γνωρίσω βαθύτερα την Εκκλησία μας.
Έτσι αρχίσαμε να συζητούμε με τον π. Ισίδωρο για διάφορα θέματα. Αυτό με βοήθησε να λάβω την απόφαση να πορευθώ στον δρόμο της Ορθοδοξίας, πραγματοποιώντας την κλήση μου να γίνω έγγαμος Ιερέας.

Ο προβληματισμός μου ήταν ποια κοπέλα θα μπορούσα να νυμφευθώ πού να έχει την ίδια αγάπη για την Ορθοδοξία, την στιγμή πού στην Κούβα δεν υπήρχε Ορθόδοξη παράδοση. Δεν ήταν τόσο εύκολο να βρεθεί μία κοπέλα πού να θέλει να ακολουθήσει έναν τόσο καινούργιο τρόπο ζωής. Τελικά ό Θεός μερίμνησε και για αυτό, στέλνοντας μου την πρεσβυτέρα, σήμερα, Σοφία, πού χωρίς αντίρρηση δέχθηκε την απόφαση μου να γίνω Κληρικός
Πώς δέχτηκε ή οικογένεια σας την Ιεροσύνη;

Από την οικογένεια μου δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα ή δυσκολία ή κάποια άλλη παρεμπόδιση. Αντιθέτως ενδιαφέρθηκαν πάρα πολύ να γνωρίσουν την Ορθοδοξία και να εμβαθύνουν στο πνεύμα της. Εκκλησιάζονται κανονικά κάθε Κυριακή, αλλά ακόμη δεν έχουν βαπτισθεί. Έξαλλου κάτι τέτοιο χρειάζεται πολύ αγώνα και προετοιμασία. Επίσης είναι δύσκολο να εγκαταλείψουν την κομμουνιστική ιδεολογία.

Τώρα στην Κούβα επικρατεί πλήρης ελευθερία και δεν παρεμποδίζεται κανείς στα «πιστεύω» του. Μακάρι οι συμπατριώτες μου να δεχτούν την Ορθοδοξία στην ψυχή τους και να κατανοήσουν πλήρως την χριστιανική αλήθεια. Γίνεται πάντως αισθητό στην Κούβα ότι ή Ορθοδοξία είναι κάτι γνήσιο, ή αληθινή σωτηρία για την ψυχή.

– Ποιος ήταν ό λόγος πού σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με την ελληνική γλώσσα και γενικότερα με την ελληνική ιστορία;

Ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Αβάνας, όπου σπούδασα Ιστορία της Τέχνης, είχα μεγάλο ενδιαφέρον για την ελληνική κουλτούρα και παράδοση. Όχι μόνο μέσα στα πλαίσια της Χριστιανοσύνης αλλά και για την αρχαιότητα. Γι’ αυτό αποφάσισα να ξεκινήσω την εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων. Μελετώντας την ελληνική γλώσσα για έναν χρόνο, συγχρόνως εμβάθυνα στην κουλτούρα της πνευματικής μου πατρίδας, της Ελλάδος.

Έτσι άρχισα ,σιγά, σιγά να ενδιαφέρομαι και για τα θέματα της Ορθόδοξου Παραδόσεως μας. Άρχισα να διαβάζω πρώτα για τους έλληνες φιλοσόφους με την βοήθεια πάντα του λεξικού και την καθοδήγηση μίας καθηγήτριας μου, διότι η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι πολύ δύσκολη. Άρχισε, λοιπόν, για μένα η πορεία μου μέσα στην Ορθοδοξία, η οποία και δεν θα τελειώσει ποτέ. Και βεβαίως σχετικά με την ζωή μου, αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για να γνωρίσω τον θησαυρό της Ορθόδοξου Πίστεως μας.

Αυτό πού με παρακίνησε να ασχοληθώ με την ελληνική γλώσσα ήταν το ενδιαφέρον μου για την αρχαία Ελλάδα, τους φιλοσόφους, το ελληνικό φως πού έχει φωτίσει όλη την οικουμένη. Στην Κούβα συγκεκριμένα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για όλα τα γεγονότα της νεότερης ιστορίας της Ελλάδος, τα όποια διδασκόμαστε στα σχολεία μας.

Για μας ή Ορθοδοξία ήταν άγνωστη. Στα σχολεία μας, όταν αναφερόμασταν στον ελληνικό πολιτισμό, ερχόταν στο μυαλό μας μόνον ή αρχαία Ελλάδα, χωρίς να λαμβάνουμε ύπ’ όψιν μας την Ορθόδοξη Παράδοση, πού είναι τόσο σημαντική και χωρίς την οποία δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τι είναι ελληνικός πολιτισμός.

Έτσι προσέγγισα τα ελληνικά γράμματα και διδάχθηκα για έναν χρόνο τα αρχαία ελληνικά και βάσει αυτών προχώρησα και στα νέα ελληνικά. Στην Κούβα μάλιστα έχω γνωρίσει και άλλους που γνωρίζουν τα αρχαία ελληνικά, αλλά όχι τα νεοελληνικά. Πιστεύω ότι με την Χάρη και την βοήθεια του Αγίου Πνεύματος μπορούμε να επιτύχουμε την διάδοση της ελληνικής γλώσσας προς όφελος της Εκκλησίας και της Ιεραποστολής.

To άρθρο αυτό μας στάλθηκε από τον διαχειριστή του Ορθόδοξου φόρουμ Άνθος Ορθοδοξίας
(http://www.anthosorthodoxias.net) και αποτελεί είδηση από τον Ιεραποστολικό Σύνδεσμο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός Θεσσαλονίκης.

Όποιος αδελφός επιθυμεί να βοηθήσει τη νεοσύστατη Ορθόδοξη Εκκλησία στη Κούβα , στην Αϊτή και στη Δομινικανή Δημοκρατία, ας στείλει την αγάπη του :
(http://www.iersyn.gr/support.html)  (http://www.iersyn.gr/magazine_subscribers.html)

 
Κούβα – Η χώρα που αγαπά την Ορθοδοξία

Κάθε φορά που επισκέπτεται την Κούβα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεξικού κ. Αθηναγόρας διαπιστώνει ολοένα και περισσότερο ότι η Κούβα θα αποτελέσει κέντρο σημαντικό για την προβολή και διάδοση της Ορθοδοξίας σε όλο τον ευρύτερο χώρο της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής.

Η τελευταία επίσκεψη προ μηνός απετέλεσε σταθμό για το μέλλον και την παρουσία της Εκκλησίας μας. Κατά την επίσκεψη αυτή, τελέστηκαν τρεις νέες χειροτονίες, δύο διακόνων σε πρεσβυτέρους και ενός νέου σε διάκονο.

Σημαντική ήταν η εις πρεσβύτερον χειροτονία του Διακόνου Αθανασίου ίντες Φερνάντεζ. Αυτόν τον κληρικό προορίζει ο Σεβασμιώτατος να αναλάβει την θέση κοσμήτορα της υπό ίδρυση Θεολογικής Σχολής στην Αβάνα. Ο π. Αθανάσιος, έγγαμος και πατέρας νεογέννητης θυγατέρας, ήταν καθηγητής των Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας. Δεν «αναπαυόταν» όμως ως Ρωμαιοκαθολικός. Μέσω της μελέτης πατερικών κειμένων άρχισε να αναζητά την Ορθοδοξία. Σε μια προ ετών επίσκεψη στην χώρα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου, o τότε καθηγητής τον αναζήτησε και συζήτησε μ’ αυτόν το ενδιαφέρον του για την Ορθοδοξία.

Το ενδιαφέρον του για την Εκκλησία μας αποκορυφώθηκε όταν προ τριών ετών επισκέφθηκε την Κούβα η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος για να τελέσει τα εγκαίνια του Ι. Καθεδρικού Ναού του Αγίου Νικολάου. Τότε αποφάσισε να γίνει Ορθόδοξος. Αλλά την ίδια περίοδο, το Πανεπιστήμιο όπου δίδασκε ο π. Αθανάσιος, ο οποίος μεταξύ άλλων γλωσσών έμαθε μόνος του απταίστως την Αρχαία και την Νέα Ελληνική γλώσσα, πρότεινε σ’ αυτόν να μεταβεί με έξοδα της χώρας στην Ιαπωνία, για να σπουδάσει για μια τριετία την Ισπανική γλώσσα και ιστορία, προκειμένου να επιστρέψει και να αναλάβει νέο πανεπιστημιακό Τμήμα Ιαπωνικών Σπουδών. Παρά όμως την τιμή αυτή και το μέλλον που του ανοιγόταν στον ακαδημαϊκό χώρο, απέρριψε την πρόταση του πανεπιστημίου, λέγοντας στους υπεύθυνους ότι αποφάσισε να παραιτηθεί της θέσης του καθηγητή για να ιερωθεί και να υπηρετήσει την Ορθοδοξία στη χώρα του.
Σήμερα ο π. Αθανάσιος σπουδάζει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να λάβει μετά από ένα ή δύο έτη το πτυχίο του Διδάκτορα της Θεολογίας. Ήδη στο Μεξικό, όπου ο π. Αθανάσιος υπηρετεί στα γραφεία της Ι. Μητροπόλεως μέχρι να ιδρυθεί η Θεολογική Σχολή, διδάσκει κατόπιν προσκλήσεως τα Αρχαία Ελληνικά τόσο στο κεντρικό Πανεπιστήμιο της πόλεως του Μεξικού όσο και στο Ινστιτούτο Κλασσικών Σπουδών της χώρας. Στο δε τηλεοπτικό κανάλι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είναι τακτικός ομιλητής, παρουσιάζοντας την θέση της Ορθοδοξίας για θέματα ηθικής και κοινωνικής διδασκαλίας της Εκκλησίας μας.

Ο π. Αθανάσιος είναι ένας μόνον μεταξύ των πολλών νέων της Κούβας, οι οποίοι έχουν ασπαστεί την Ορθοδοξία. Σήμερα στην Ελλάδα βρίσκονται άλλοι τέσσερις Κουβανοί, όλοι απόφοιτοι του Πανεπιστημίου της Κούβας, ο ένας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο άλλος στη Σχολή Φιλολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου, οι δε άλλοι δύο ετοιμάζονται σε μοναστήρια της χώρας για τον μοναχικό βίο.
 
Συγκινητική είναι η μορφή ενός άλλου Κουβανού, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας και με ένα σπάνιο τάλαντο μουσικής τυγχάνει ο ιεροψάλτης του Ι. Ναού Αγίου Νικολάου Αβάνας. Όταν προ μηνός ο Σεβασμιώτατος επισκέφθηκε την Κούβα για να τελέσει τις ως άνω χειροτονίες, ο νέος αυτός ιεροψάλτης, λόγω σοβαρού προβλήματος συγκοινωνίας της χώρας, αναχώρησε τέσσερις ώρες νωρίτερα (5.30 πρωινή) περπατώντας πάνω από μια και πλέον ώρα για να φτάσει όπου θα μπορούσε να πάρει τη συγκοινωνία για να φτάσει έγκαιρα για να ψάλει τον Όρθρο.

Πράγματι μέσα σε μερικά ακόμη χρόνια και εφόσον τελεστούν τα εγκαίνια της υπό Θεολογικής Σχολής, η Κούβα θα αποτελέσει τον Φάρο που θα φωτίζει τον δρόμο για την Ορθοδοξία σε όλο τον ευρύτερο χώρο.

Να προσευχόμαστε, αδέλφια μου, να μην αργήσει αυτή η ώρα της έναρξης λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής Αβάνας. Να προσεύχομαστε να ιδρυθούν Ορθόδοξες Θεολογικές σχολές, ακαδημίες και σεμινάρια σε όλα τα κράτη του κόσμου, απ’όπου να φυτρώσουν οι νέοι Ορθόδοξοι Ιεραπόστολοι, ιερείς και κατηχητές των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Αμήν.

Πηγή: Ορθόδοξη Ιεραποστολή

Όταν αναφερόμαστε στη «Συνθήκη της Λωζάννης», ουσιαστικά αναφερόμαστε σε ένα σύνολο νομικών κειμένων, τα οποία περιλαμβάνουν, αυτή καθαυτή τη Συνθήκη με 143 άρθρα, καθώς και 17 συναφείς Συμβάσεις, Δηλώσεις και Πρωτοκόλλα.

Όλα μαζί, η ελληνική πλευρά τα επικύρωσε με το Νομοθετικό Διάταγμα «Περί Κυρώσεως της εν Λωζάννη συνομολογηθείσης Συνθήκης περί ειρήνης» (ΦΕΚ 238Α/25-8-1923).

Με την υπογραφή της Συνθήκης, στις 24 Ιουλίου 1923, διευθετήθηκαν δυο κυρίως θέματα. Τα σύνορα Ελλάδος–Τουρκίας και το καθεστώς των μειονοτήτων (μουσουλμάνων στη Θράκη και χριστιανών στην Κωνσταντινούπολη).

Οι συντάκτες της Συνθήκης, Μ.Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ελλάδα, Ρουμάνια και το Βασίλειο Σερβίας-Κροατίας-Σλοβενίας , πίστευαν ότι δίνοντας στην Τουρκία την Ανατολική Θράκη με τα Στενά και στην Ελλάδα τη Δυτική Θράκη με το Αιγαίο, θα εξασφαλιζόταν μια βιώσιμη ισορροπία δυνάμεων.

Πράγματι, τα πρώτα 50 χρόνια (Ιούλιος 1923 - Ιούνιος 1973) από την υπογραφή της, μπορούμε να πούμε ότι αυτό επετεύχθη.

Όμως, το καλοκαίρι του 1973, στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις, ξεκίνησε μια περίοδος, που διαρκεί μέχρι και σήμερα, με εντάσεις, προβλήματα και κρίσεις. Μάλιστα, υπήρξαν τρεις κρίσεις (1976, 1987,1996) που έφεραν τις δυο χώρες στο χείλος του πολέμου.

Το 1973 δεν ήταν τυχαίο. Με αφορμή τρία γεγονότα - «κόκκινο πανί» για την Τουρκία - οι Τούρκοι έφεραν πλέον στην επιφάνεια, ανοικτά καθαρά και με πληρότητα ό,τι υπόβοσκε μέσα τους, επί μισό αιώνα : Την ανατροπή του status quo και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε όλο το Αιγαίο και τη Θράκη.

Πετρέλαια στο Αιγαίο (Θρακικό) Πέλαγος

Στις 23 Δεκεμβρίου 1969, το Ελληνικό Δημόσιο και η Αμερικανική εταιρεία OceanicExplorationCompany , μετά από πολύμηνες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις και με βάση τις διατάξεις του άρθρου 5 του τότε ισχύοντος Νόμου 3948/1959 «Περί αναζητήσεως, ερεύνης και εκμεταλλεύσεως υδρογονανθράκων», υπέγραψαν Σύμβαση για την παραχώρηση των σχετικών δικαιωμάτων στο Θρακικό Πέλαγος.

Η Σύμβαση, επικυρώθηκε με το Ν.Δ 462/1969 (ΦΕΚ 67Α/21-3-1970), και περιελάμβανε όλο το Θρακικό πέλαγος με τη Θάσο, τη Σαμοθράκη και τη Ζουράφα. Οι περιοχές αποτυπώθηκαν, ως αναπόσπαστο μέρος της Σύμβασης, στο ναυτικό χάρτη αριθ.1086 του Βρετανικού Ναυαρχείου.

Στις 8 Ιουνίου του 1973, ξεκίνησαν εργασίες για το πρώτο ελληνικό πετρέλαιο στο Θρακικό, στην περιοχή του Πρίνου Θάσου.

Το Νοέμβριο του 1973, και ενώ η Ελλάδα έμπαινε σε μια βαθιά εσωτερική κρίση, στην εφημερίδα της κυβερνήσεως της Τουρκίας δημοσιεύτηκε χάρτης του ΒΑ Αιγαίου όπου περιοχές των τουρκικών χωρικών υδάτων αλλά και διεθνών χωρικών υδάτων, που ως τότε εθεωρούντο ότι ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα παραχωρούντο στην τουρκική εταιρεία ΤΡΑΟ για διενέργεια ερευνών.

Το καλοκαίρι του 1975, ακριβώς ένα χρόνο μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και συνάμα την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, ακυρώθηκε η Σύμβαση του 1969 και συνομολογήθηκε νέα (14-6-1975) η οποία δεν αναφέρεται πλέον στο Θρακικό αλλά, … εις συγκεκριμένην θαλάσσιαν περιοχήν του Θρακικού, Δυτικώς της νήσου Θάσου γνωστήν ως «Ανακάλυψις ΠΡΙΝΟΣ» … Η νέα Σύμβαση επικυρώθηκε με το Νόμο 98/1975 (ΦΕΚ 161Α/1-8-1975).

Μετά την κρίση του 1976 με το τουρκικό ερευνητικό «ΧΟΡΑ», ήρθε το «Πρωτόκολλο της Βέρνης », μεταξύ Καραμανλή και Ντεμιρέλ, που προβλέπει   αμοιβαία αποχή Ελλάδας και Τουρκίας από έρευνες στο Αιγαίο, έξω από τα 6 ναυτικά μίλια των χωρικών υδάτων και των δυο χωρών.

Μετά την κρίση του 1987 με το τουρκικό ερευνητικό «ΣΙΣΜΙΚ Ι», ήρθε η «Συμφωνία του   Νταβός»   και μετά την κρίση του 1996 με τα Ίμια, ήρθε η «Συμφωνία της Μαδρίτης» το 1997. Και οι δύο αυτές συμφωνίες ήταν απλά, η επιβεβαίωση – επικαιροποίηση του Πρωτοκόλλου της Βέρνης.

Στη Μαδρίτη, στις 8 Ιουλίου του 1997, ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος υπέγραψαν κοινή δήλωση, γνωστή ως «Συμφωνία της Μαδρίτης», στην οποία, για πρώτη φορά, γινόταν αναφορά σε ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο.

Επέκταση των χωρικών υδάτων

Μέχρι το 1936, το νομοθετικό καθεστώς για το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων δεν ήταν σαφές. Το 1936, με τον Α.Ν 230/1936 «Περί καθορισμού αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας», η Ελλάδα, όρισε την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 6 ν.μ, ένα καθεστώς το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα.

Ελλάδα και Τουρκία στο Αιγαίο, για τα χωρικά τους ύδατα, όπου ασκούν πλήρη εθνική κυριαρχία, διατηρούν τα έξι (6) ναυτικά μίλια. Με αυτό το καθεστώς, η Ελλάδα ασκεί κυριαρχία στο 35%, η Τουρκία στο 9% ενώ το 56% είναι διεθνή ύδατα.

Τον Οκτώβριο του 1973, η Ελλάδα, για πρώτη φορά, επιχείρησε να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέραν των έξι ναυτικών μιλιών.

Με το Νομοθετικό Διάταγμα 187/1973 «Περί Κώδικος Δημοσίου Ναυτικού Δικαιου» (ΦΕΚ 261 Α/03-10-1973) το οποίο ισχύει και σήμερα, επαναλήφτηκε στο άρθρο 139, ότι τα χωρικά ύδατα περιλαμβάνουν θαλάσσιαν ζώνην πλάτους έξι (6) ναυτικών μιλίων, αλλά, δυνάμενον να ορισθούν και διαφόρως (υπονοώντας την επέκτασή τους), δια Προεδρικών Διαταγμάτωνπροτάσει του Υπουργικού Συμβουλίου. Βεβαίως η δυνατότητα αυτή ουδέποτε αξιοποιήθηκε.

Η Ελλάδα με την επικύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (Ν. 2321/1995), απέκτησε και μέσω αυτής το δικαίωμα επέκτασής μέχρι τα 12 ν.μ, αλλά και πάλι δεν το έπραξε. Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα ασκούσε κυριαρχία στο 64%, η Τουρκία στο 10%, και το 26% θα ήσαν διεθνή ύδατα.

Η Τουρκία, αμφισβητεί το δικαίωμα επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 ν.μ και στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευσή της, το1995, αποφάσισε ότι ενδεχόμενη επέκταση τους θα αποτελούσε αιτία πολέμου (casusbelli ).

Ίδρυση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Τον Ιούλιο του 1973, αποφασίστηκε η ίδρυση Πανεπιστημίου στη Θράκη με το Ν.Δ 87/1973 «Περί ιδρύσεως Πανεπιστημίων εις Θράκην και εις Κρήτην» (ΦΕΚ 159 Α/27-7-1973).Η λειτουργία του, με έδρα την Κομοτηνή και την ονομασία «Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης», ξεκίνησε το ακαδημαϊκό έτος 1974-1975.

***

Οι Τούρκοι, από το 1973, διεκδικούν και μόνο διεκδικούν με πάμπολλους τρόπους. Εμείς, συζητώντας μαζί τους, από το 1974, εν τοις πράγμασι, πάντα κάτι δίνουμε.

Νομοτελειακά, έτσι όπως πάμε, με τη συμπλήρωση 100 χρονών από τη Συνθήκη της Λωζάννης, κινδυνεύουμε να τους τα δώσουμε όλα.

Θεός φυλάξοι…

Αλεξανδρούπολη Δεκέμβριος 2016

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)

Ποιος θα το περίμενε ότι στη χώρα που θέσπισε τα ‘’Ανθρώπινα δικαιώματα’’, στην πόλη του ‘’Φωτός’’, η γαλλική Βουλή θα ψήφιζε νόμο με τον οποίο η αντίθεση στην έκτρωση θα μετατρεπόταν σε αδίκημα που επισύρει ποινή φυλάκισης μέχρι δύο χρόνια και πρόστιμο μέχρι 30.000 ευρώ; Ο νέος νόμος φέρει τον τίτλο ΄΄αδίκημα ψηφιακής παρενόχλησης’’ και μας εισάγει σε μια καινούρια εποχή, στην οποία οι αποκτημένες με πολυχρόνιους και αιματηρούς αγώνες ελευθερίες – και πρώτιστη την ελευθερία της γνώμης – αρχίζουν να μπαίνουν στο ψυγείο και οι υπερασπιστές τους στη φυλακή. Σήμερα ονομάστηκε ‘’ψηφιακή παρενόχληση’’, αύριο;

Οι Γάλλοι βουλευτές, που κλήθηκαν την Πέμπτη 1η Δεκεμβρίου, να αποφασίσουν δεν είχαν πρόβλημα με το δικαίωμα των γυναικών στην έκτρωση. Στη Γαλλία, η έκτρωση ανήκει στα ‘’θεμελιώδη δικαιώματα’’. Η Αντιπολίτευση επεσήμανε ότι ο νόμος δημιουργεί αδίκημα γνώμης και είναι κατά συνέπεια ελευθεροκτόνος. Μάλιστα επεκαλέστηκαν το γνωστό μας εβδομαδιαίο σατιρικό περιοδικό Σάρλι Εβντό το οποίο, στο όνομα της ελευθερίας της έκφρασης, πήρε θέση κατά του νόμου. Μάλιστα το περιοδικό κατηγόρησε την Αριστερά ότι δίνει στο ‘’τόσο προσωπικό ζήτημα της εκούσιας διακοπής της κύησης και πρόξενο οδυνών για πολλές γυναίκες ιδεολογικό χρώμα’’. Η κυβέρνηση, εκ μέρους της, για να υπερασπισθεί το νομοσχέδιο κατέφυγε στην παρελθοντολογία: ‘’Πριν τριάντα χρόνια κομάντος κατελάμβαναν τα χειρουργεία για να εμποδίσουν τις γυναίκες να κάνουν έκτρωση. Σήμερα οι κληρονόμοι τους συνεχίζουν τη μάχη μέσω του Διαδικτύου’’. Ενδιαφέρον έχει να σημειώσουμε ότι ο Φρανσουά Φιγιόν, ως ηγέτης των Ρεπουμπλικανών πλέον, απουσίαζε από την ψηφοφορία, ενώ ως διεκδικητής του χρίσματος του κόμματος είχε δηλώσει ότι φιλοσοφικά είναι αντίθετος με την έκτρωση, διαβεβαιώνοντας ωστόσο δεν θα θίξει το νομικό κεκτημένο σε περίπτωση που ανακηρυχθεί πρόεδρος της Γαλλίας.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι κύριος στόχος της κυβέρνησης είναι τρεις ιστότοποι:  ivg.net, afterbaiz, και ecouteivg.org, οι οποίοι καλούν τις γυναίκες να σκεφθούν ψυχραιμότερα πριν αποφασίσουν να προχωρήσουν σε έκτρωση, φιλοξενούν κείμενα γυναικών που δεν κατέφυγαν σε αυτή και δεν το μετάνιωσαν ή που κατέφυγαν σε αυτή αλλά είχαν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα μετά. Κατά περίπτωση βοηθούν πρακτικά και οικονομικά τις νεαρές μητέρες. ‘’ Αν ήξερα ότι θα είχα όλη αυτή τη βοήθεια, θα είχα λιγότερη αγωνία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης’’ διαβάζουμε σε μια από τις σελίδες τους. Και σε άλλη σελίδα: «Είχα κλείσει ραντεβού για έκτρωση. Αλλά δεν πήγα· όλη τη νύχτα την έβγαλα στο αυτοκίνητο με μουσική, ήθελα να ξεχάσω τα πάντα. Και μετά κατάλαβα. Κατάλαβα ότι αγαπούσα αυτό το μωρό και δεν πήγα στο νοσοκομείο. Λίγο έλειψε να χωρίσουμε με τον σύντροφό μου αλλά δέχθηκε και κατανόησε την απόφασή μου».

Εντονη ήταν η αντίδραση της καθολικής Εκκλησίας της Γαλλίας. Ο επικεφαλής των Γάλλων επισκόπων απηύθυνε επιστολή στο πρόεδρο Ολάντ με την οποία ζητούσε να αποσύρει το νομοσχέδιο γιατί συνιστούσε «σοβαρή προσβολή στις αρχές της Δημοκρατίας». Και ρωτούσε: «Πρέπει κάποιος να αποκλείσει αναγκαστικά κάθε εναλλακτική λύση στην έκτρωση για να θεωρείται τίμιος; Η παραμικρή ενθάρρυνση σε μια γυναίκα να κρατήσει το παιδί μπορεί να χαρακτηρισθεί χωρίς υπερβολή ‘ψυχολογική και ηθική πίεση’».

*****

Αλλά ας δούμε πώς φτάσαμε ως εδώ:
Οι εκτρώσεις ήταν απαγορευμένες στη Γαλλία μέχρι το 1974.
Από το 1975 οι γυναίκες αποκτούν το δικαίωμα της εκούσιας διακοπής της κύησης.
Από το 1982 οι δαπάνες της διακοπής καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Το 1993, για πρώτη επίσης φορά, θεσπίζεται το ‘’αδίκημα της παρενόχλησης’’ για όσους εμποδίζουν τις γυναίκες να καταφύγουν στην έκτρωση.
Το 2001 το δικαίωμα στην έκτρωση επεκτείνεται κατά δύο εβδομάδες, δηλαδή μέχρι τις 12 εβδομάδες κύησης.
Το 2014 απαλείφεται η επίκληση του κινδύνου για διακοπή της κύησης και μπορεί να καταφύγει στην έκτρωση ‘’κάθε γυναίκα για κάθε ανεπιθύμητη κύηση’’. Με ομοφωνία σχεδόν αριστεράς και δεξιάς η έκτρωση εντάσσεται στα ‘’θεμελιώδη δικαιώματα’’.
Τον Ιανουάριο του 2016 περιορίζεται στον ένα μήνα ο χρόνος προβληματισμού από το πρώτο ραντεβού με το γιατρό μέχρι την εκτέλεση της έκτρωσης.
Από την 1η Απριλίου 2016, με κυβερνητική απόφαση, καλύπτονται 100% όλες οι ιατρικές πράξεις που συνδέονται με την έκτρωση (βιολογικές εξετάσεις, δύο ηχογραφήματα, επίσκεψη στο γιατρό). Σε περίπτωση όμως που η κύηση δεν διακόπτεται, τα δύο πρώτα ηχογραφήματα πριν το τέλος του 5ου μήνα καλύπτονται μόνο κατά 70%, καταγγέλλει η οργάνωση Alliance Vita! Δηλαδή, το κράτος προκρίνει – και χρηματοδοτεί – το φόνο, το θάνατο από τη ζωή.

*****

Ποιοι είναι οι λόγοι που προκάλεσαν την ψήφιση αυτού του νόμου; Οι γυναίκες που καταφεύγουν στην εκούσια διακοπή της κύησης στη Γαλλία υπερβαίνουν ελαφρά τις 200.000 ετησίως, αριθμός που διατηρείται σταθερός τις τελευταίες δεκαετίες. Αίτημα των φεμινιστικών οργανώσεων για περιορισμό της λειτουργίας των ιστότοπων που αντιτίθενται στην έκτρωση δεν υπήρχε. Το μόνο πρόβλημα της κυβέρνησης ήταν ότι όταν χτυπήσει κανείς στον υπολογιστή IVG – τα αρχικά της ‘’εκούσιας διακοπής της κύησης’’ όπως λέγεται στη Νέα Γλώσσα η έκτρωση – οι ιστότοποι που αντιτίθενται στην έκτρωση εμφανίζονται από τους πρώτους, με αποτέλεσμα οι αντίστοιχοι κυβερνητικοί να μην έχουν το μονοπώλιο της ενημέρωσης και το αλάθητο. Το επιχείρημα της κυβέρνησης κατά τη συζήτηση στη Βουλή είναι κατά πάντα έωλο. Άλλο είναι η διάπραξη ενός αδικήματος (π.χ. εισβολή σε χειρουργείο) και άλλο η έκφραση γνώμης. Σύμφωνα με την κυβερνητική λογική, πολύ φυσιολογικό είναι αύριο να θεωρηθεί ‘’παρενόχληση’’ και ποινικώς κολάσιμο και το κήρυγμα ενός ιερέα που θα καλεί τις χριστιανές να αποφύγουν την έκτρωση και το ανάλογου περιεχομένου άρθρο ενός δημοσιογράφου. Ενας ‘’ήπιος’’ ολοκληρωτισμός αρχίζει να διαγράφεται στον ορίζοντα, γιατί τίποτε δεν αποκλείει παρόμοιοι νόμοι να ψηφισθούν και για ζητήματα ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος. Πώς όμως φθάσαμε ως εδώ; Οι φιλόσοφοι των Φώτων, Πατέρες της γαλλικής Δημοκρατίας, δεν είναι αυτοί που κήρυξαν την ανοχή; Και βέβαια αυτό έκαναν. Αλλά από την ανοχή εξαίρεσαν τους ‘’φανατικούς’’. Σ’ αυτούς ανήκουν οι αρνητές των εκτρώσεων. Οπως έλεγε ο Βολταίρος: ‘’Για να αξίζουν την ανοχή οι άνθρωποι πρέπει να μην είναι φανατικοί’’. Και ο Σαιντ Ζυστ συμπλήρωσε: «Καμία ελευθερία στους αρνητές της ελευθερίας»!!!

Πηγές: (Le Monde, Le Figaro, le livre noir de la Revolution Francaise.), Αντίβαρο

Η ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Βουλγαρίας www.bg-patriarshia.bg, ημερομηνίας 29 Νοεμβρίου 2016, όπου αναφέρεται στο κείμενο ‘’Η σχέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο’’, της Συνόδου στο Κολυμπάρι της Κρήτης, επισημαίνει με σαφήνεια τις αντιφάσεις, καθώς και το ότι δεν είναι σύμφωνες οι αντιφάσεις αυτές, με όσα διδάσκει η δογματική και κανονική Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας και δεν είναι με βάση το γράμμα και το πνεύμα των Τοπικών και Οικουμενικών Συνόδων.

Κατ’ αρχή γίνεται αναφορά στην πρόταση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας για αναβολή της Συνόδου στο Κολυμπάρι της Κρήτης, καθώς και στις παρόμοιες προτάσεις για αναβολή, των άλλων τριών Τοπικών Εκκλησίων (Αντοχείας, Ρωσίας και Γεωργίας) που δεν παρευρέθηκαν στη Σύνοδο. Θα πρέπει επιπρόσθετα να σημειώσουμε ότι η απόφαση λήφθηκε ομόφωνα όπως τούτο σημειώνεται στην ανακοίνωση. Καμιά απουσία δεν υπήρξε.
Στην ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, γίνεται αναφορά τόσο σε οργανωτικά όσο και σε θεολογικά λάθη. Περιληπτικά να αναφέρομε ότι στην ανακοίνωση τονίζεται ότι δεν διασαλεύτηκε η ενότητα της Εκκλησίας. Η ομολογιακή αναφορά ότι «Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο ίδιος ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι ‘’η Οδός και η Αλήθεια και η Ζωή’’», μας θύμισε την παρήγορο ομολογία στην επιστολή του Οσίου Παϊσίου προς τον Αρχιμανδρίτη Χαράλαμπο Βασιλόπουλο, αναφορικά με τις οικουμενιστικές και φιλενωτικές ενέργειες του τότε Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα : «Η Εκκλησία είναι Εκκλησία του Χριστού και Αυτός την κυβερνάει».

Θα ήταν παράλειψη επίσης να μη σημειώσουμε ότι στην ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, γίνεται ρητή αναφορά στην παρουσία των ετεροδόξων ‘’παρατηρητών’’ στη Σύνοδο, με την ορθόδοξη σαφήνεια ως εξής: ‘’…ετεροδόξων θρησκευτικών ομάδων (Ρωμαιοκαθολική, Αγγλικανική κλπ). Αυτό που επισημαίνεται εδώ και καιρό στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, ότι «εκτός από την Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχουν άλλες εκκλησίες, αλλά μόνο αιρέσεις και σχίσματα, και το να ονομάζονται ‘’εκκλησίες’’ είναι θεολογικό, δογματικό και κανονικό λάθος», βρήκε την ορθόδοξη εκφραστική συνέχειά του στην ανακοίνωση αυτή του Πατριαρχείου Βουλγαρίας.

Τις μέρες τούτες που το πλήρωμα της Εκκλησίας ανέμενε την επίσημη τοποθέτηση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας για τη Σύνοδο στο Κολυμπάρι της Κρήτης, κάποιοι δεν την ανέμεναν να είναι τόσο ομολογιακή. Αν μη γένοιτο ήταν διαφορετική, σίγουρα θα οξύνετο η οικουμενιστική θρασύτητα κάποιων. Θα επαναλάβω τα παρήγορα λόγια του Οσίου Παϊσίου, ότι «η Εκκλησία είναι Εκκλησία του Χριστού και Αυτός την κυβερνάει», καθώς και την αναφορά στην ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, «Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο ίδιος ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι ‘’η Οδός και η Αλήθεια και η Ζωή’’».

Πηγή: Ακτίνες

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὡς Θεάν­θρω­πος εἶναι μοναδικός καί ἀσύγ­κρι­τος, ὅπως ἀποδεικνύεται σέ ὅλη τήν ἐπίγεια ζωή του. Εἶναι ὁ μό­νος πού ἦταν γνωστός καί ἀνα­με­νό­με­νος πρίν ἀκόμη ἀπό τήν ἐμφάνισή του στή σκηνή τῆς Ἱστορίας. Ὑποσχέθηκε τήν ἔλευσή του ἀ­μέ­σως μετά τήν πτώση τῶν πρωτοπλά­στων μέ τό γνωστό «πρω­τευαγ­γέ­λιον» (βλ. Γέ 3,15). Ὑπῆρξε ὄντως ἡ «προσ­δοκία ἐθνῶν» (Γέ 49,1), ὅλου τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτό ἡ νοσταλγία καί ἡ λα­χτάρα ὁλόκλη­ρης τῆς ἀνθρωπό­τητας προσανατο­λίσθηκε πρός τό μέλλον, στήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, γιά τήν ἀνασύνδεση μαζί του καί τή λύτρωσή της. Ἡ προσ­μονή αὐτή ἄφησε ἔν­τονα ἴχνη σέ ὅλο τόν κό­σμο, σέ Ἀ­να­το­λή καί Δύση, ἰ­δι­αί­τερα ὅ­μως στούς Ἰ­σρα­ηλῖ­τες. Οἱ θεόπνευστοι προφῆτες ἐ­κεῖ κηρύττουν τό­σο ἔν­τονα καί μέ βεβαι­­ότητα τήν ἔλευ­ση τοῦ Μεσ­σία Χριστοῦ, σάν νά πρόκειται γιά ἤδη βιωμένη πρα­­γ­­­μα­τικό­τητα.

Σαφής, ὅμως, καί ξεκάθαρη εἶ­ναι ἡ προσδοκία καί στούς ἄλλους λαούς, Ἕλλη­­νες, Ρωμαίους, Κι­νέ­ζους, Ἰνδούς, Ἰρανούς, Αἰγύ­πτι­ους. Ἀπό ὅλες αὐτές τίς μαρτυρίες θά ἀναφέρω ἐπιγραμ­- ματικά τίς ἔξοχες φωνές, Ἑλ­­λήνων καί Ρωμαί­ων, πού σάν ἀστραπές προσ­πά­θη­σαν νά σχίσουν τό σκοτάδι τῆς εἰδωλολα­τρί­ας, στό ὁποῖο κυ­λιόταν ὁ ἀρχαῖος εἰδω­λολατρικός κόσμος, καί νά ἀναθερμάνουν τή γλυκειά ἀπαντοχή τοῦ Σωτήρα.

Ὁ μεγάλος τραγικός ποιητής Αἰ­σχύλος συνέγραψε τή θαυμάσια τριλογία «Προμηθεύς Πυρφόρος», «Προ­­μηθεύς Δεσμώτης» καί «Προ­μηθεύς Λυόμενος», ἀπό τήν ὁποία διασώθηκε μό­νον ἡ δεύτερη τρα­γωδία. Ὁ Προμηθέ­ας, λέγει, ἁμάρτησε βαρύτατα, γιατί θέλησε νά γίνει ἴσος μέ τόν Θεό. Γι’ αὐτό κα­ταδι­κάζεται στήν τρο­­μερή τιμωρία τῆς προσπασσάλωσής του σέ φα­ράγγι δυσ­χείμερο τοῦ ὄ­ρους Καυκάσου. Ἕνας γύπας, γεν­νη­μέ­νος ἀπό ἔ­χιδ­να, πού κατά τό ἥμισυ ἦταν γυ­ναί­κα, καθημερινά πλη­σί­αζε τόν δεσμώτη, βύθιζε τό ράμφος του μέ­σα στό στῆθος του καί κατέ­τρωγε τό ἧπαρ τοῦ Προμηθέα, τό ὁποῖο ἀναπληρωνόταν τή νύχτα. Ἀπό αὐ­τή τήν τραγική θέση ἐκ­φράζει πρός στιγμή τήν ἐλπί­δα ὅτι θά συγχωρηθεῖ ἀπό τόν Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι δίκαιος, ἀλλά καί «μα­κρόθυμος». Λέγει ἀκόμη ὅτι ὁ λυ­τρω­τής του θά εἶναι τό παιδί τό ὁ­ποῖο θά γεννηθεῖ ἀπό τήν παρ­θένο Ἰώ καί τόν Θεό, θά εἶναι υἱός Θεοῦ καί υἱός Παρθένου, δηλαδή θεάνθρωπος, καί θά γεν­νηθεῖ ὑπερ­φυ­σικά. Ὁ παρθενογέννητος αὐ­τός θεάνθρωπος θά ἐξαφανίσει τό κράτος τῶν παλαιῶν θεῶν. Ὁ Ἑρ­μῆς μάλιστα προλέγει στόν Προ­μηθέα:

«Καί μήν προσμένεις στό μαρ­τύριο αὐτό σου τέλος,
πρίν νά βρεθεῖ κανείς θεός πού νά θελήσει
νά πάρει ἐπάνω του τά πάθια σου καί πάει
στοῦ ἄφεγγου τ’ Ἅδη τ’ ἄραχλα βα­θιά σκοτάδια».

Μιά ἁπλή ἀντιπαραβολή τῆς μεγαλειώδους αὐτῆς εἰκόνας μέ τό 53ο κεφάλαιο τοῦ Ἠσαΐα ἀρκεῖ γιά νά μείνει κανείς ἔκπληκτος ἀ­πό τό θάμβος τῆς θείας Πρόνοιας, πού κυβερνᾶ τά πάν­τα καί ἡ ὁποία μέ τόσο θαυμαστό τρό­πο προεξαγ­γέλ­λει τά θαυμάσια τῆς λύ­τρωσης τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν θεάνθρωπο Λυτρωτή, προετοιμάζοντας ὅλο τόν κόσμο γιά τόν ἐρχομό του.

Κατά τήν ἐποχή τοῦ Σωκράτη ἀσίγητη μένει ἡ προσμονή τοῦ Λυτρωτῆ καί ἀσίγαστη σιγοκαίει ἡ λαχτάρα γιά τήν ἔλευσή Του. Ἔ­τσι, ὁ μεγάλος φιλόσοφος μέ σα­φήνεια ἐξαγγέλλει ἀπολογούμενος στούς δικαστές του: «Σέ πνευμα­τικό λήθαργο θά εἶσθε, ἐάν ὁ Θεός φροντίζοντας γιά σᾶς δέν στείλει κάποιον ἄλλον πρός ἐσᾶς».

Ὁ Πλάτων στήν «Πολιτεία» του, μέ ἐνάργεια πού θυμίζει τό 40ό κεφάλαιο τοῦ μεγαλοφωνότατου προφήτη Ἠσαΐα, λέγει: «Χωρίς νά ἔχει κάμει ποτέ τήν παραμι­κρό­τε­ρη ἀ­δικία, ἄς τόν θεωροῦν ὡς τόν χει­ρό­τερο κα­κοῦρ­γο, γιά νά περά­σει ἡ ἀρετή του ἀπό τίς μεγαλύ­τε­ρες δοκιμασίες... Καί ἔτσι συμπεριφερό­με­νος ὁ δίκαιος θά μαστιγωθεῖ, θά ριχτεῖ στά σίδερα καί, ἀφοῦ περάσει ἀπ’ ὅλα τά βα­σα­νι­στή­ρια, θά ἀνασκολο­πιστεῖ». Τό χωρίο αὐ­τό ἤ­δη ἀπό τήν πρώτη χριστιανική γραμ­ματεία θεωρή­θη­κε ὡς σαφῶς μεσσιανικό.

Καταπληκτική ἐπίσης γιά τό θέμα μας εἶναι καί ἡ μεταξύ Σω­κράτη καί Ἀλκιβιάδη στιχομυ­θία στό ἔργο τοῦ Πλάτωνα «Ἀλκι­βιά­δης Δεύτερος», πού ἀφορᾶ στό θέ­μα τῆς προσευχῆς. Ἀπό τή συζήτη­ση συνάγεται τό συμπέ­­ρα­σμα ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά περιμένει πό­τε θά φθάσει ὁ καιρός -καί δέν θά ἀργήσει- πού κάποιος θά τόν διδάξει πῶς πρέπει νά διά­κειται ἀπέ­ναν­τι στούς θεούς καί στούς ἀν­θρώπους. Ὁ προφητικός αὐτός διά­λογος βρίσκει τήν ἐκπλή­ρωσή του στό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο (11ο κεφάλαιο). Τέσσερις αἰῶνες ἀργότερα, ὁ Χριστός ἀντα­πο­κρι­νό­μενος στό αἴτη­μα τῶν μα­θητῶν «Κύριε, δίδαξον ἡμᾶς προσεύχεσθαι», δίδα­ξε στήν ἀνθρω­πότητα τί πρέπει νά ζητεῖ, ὅταν γονατίζει μπροστά στόν οὐράνιο Πατέρα.

Στόν χῶρο τῶν Ρωμαίων ὁ Κι­κέ­ρων, 50 χρόνια πρίν τή γέννηση τοῦ Χριστοῦ, νοσταλγεῖ τήν ἐποχή πού θά κυβερνᾶ παντοῦ ἕνας Διδάσκαλος καί Κυρίαρχος, ὁ Θε­ός!

Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον παρου­σι­άζει μία πρόρρηση τοῦ Βιρ­γιλίου, πού διατυπώθηκε 41 χρόνια πρίν γεννηθεῖ ὁ Χριστός. Στήν «4η Ἐ­κλογή» του μιλᾶ γιά τό θεῖο Παι­δί, τό ὁποῖο θά ἐπαναφέρει στήν ἀνθρωπότητα τόν χρυ­σό αἰώνα, καί δέεται: «Ἐλθέ, πολυ­τίμητε Υἱέ τοῦ Θεοῦ, μεγάλε Υἱέ τοῦ Ὑψίστου. Σέ λίγο φτάνει ἡ ἐποχή. Ρίξε τό βλέμ­μα σου στήν ἀνθρωπότητα, πού κλονίζεται ἀπό τό βάρος τῆς ἁμαρτίας. Ρίξε τό βλέμμα σου καί δές πῶς τά πάντα σκιρτοῦν γιά τήν ἐ­ποχή ἡ ὁποία σύντομα φτάνει!».

Καί σήμερα ἡ ἀνθρωπότητα προσδεμένη στόν βράχο τῆς ἀπο­στασίας της ἀναζητεῖ ἐναγωνίως Λυτρωτή. Μοιάζει σπαρταρώντας νά κραυγάζει: «Τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου;» (Ρω 7,24). Καί φέ­τος, 2016 χρόνια μετά Χριστόν, θά ἀνοίξουν καί πάλι οἱ οὐρανοί, γιά νά ἀκουσθεῖ στά πέρατα τῆς οἰκουμένης τό ἀγ­γελικό μήνυμα «ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ» (Λκ 2,11). Δέν ἔ­χου­με παρά «ὅσοι πιστοί», ὅπως τότε οἱ ἀγραυλοῦντες ποιμένες καί οἱ ὁ­δοιποροῦντες μάγοι, νά σπεύ­σουμε στή φάτνη, νά βροῦμε καί ταπεινά νά προσκυνήσουμε τό θεῖο Βρέφος, τόν Σωτήρα τοῦ κόσμου καί προσ­ωπικό μας Σωτήρα. Ἀμήν.

Πηγή: Ακτίνες

Φ.Μ.: Ὁ ἡγούμενος Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος  καὶ οἱ μοναχοί τοῦ Ἱεροῦ Κοινοβίου Ὁσίου Νικοδήμου, Πενταλόφου Παιονίας Κιλκίς, μὲ κείμενό τους, ἀποκαλύπτουν στὸν Λαὸ τοῦ Θεοῦ τὴν πραγματικὴ ἀλήθεια, γιὰ τὴν λεγόμενη ἁγία καὶ μεγάλη σύνοδο τῆς Κρήτης.

Κοντὰ στοὺς θεολόγους, στοὺς ἁπλοὺς λαϊκοὺς καὶ στοὺς μεμονωμένους παπάδες μας, ἄρχισαν νὰ ὑψώνουν Φωνὴ Ἀληθείας καὶ τὰ Μοναστήρια μας!

Δόξα Σοί, ὁ Θεός!

Ἐρωτώμενοι ἀπό ἀδελφούς μας ἐν τῷ κόσμῳ περί τῆς «Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου», θά θέλαμε νά καταθέσουμετά ἑξῆς:

Ἐμεῖς οἱ Μοναχοί, ἀδελφοί μου, ζοῦμε καθημερινά τή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας στό ἀναλόγιο καί ἐνώπιον τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Ἀπό τήν ἀναστροφή μας μέ τά ἱερά κείμενα (Παρακλητική, Μηναῖονκλπ), διδασκόμεθα ἐμπειρικά τήν δογματική ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Μέ πόνο ἀντικρίζουμε τά κείμενα τῆς ἐν Κρήτῃ συνόδου ὡς ξένα πρός τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ «Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος» δέν εἶναι «Συνοδός», δέν ἐπορεύθη τήν ὁδόν τῶν Ἁγίων Συνόδων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀφοῦ δέν ἐπεκύρωσε τίς προηγούμενες Συνόδους.Δέν εἶναι «ἑπόμενη τοῖς Ἁγίοις Πατράσι». Ἡ σύνοδος τῆς Κρήτης ἔφερε μιά ἀνατροπήστήν ἱστορία τῆς λειτουργίας τῶν Συνόδων.

Μιά ἀληθινή Σύνοδος εἶναι συνέχεια τῶν πρό αὐτῆς Συνόδων καί ἐπικυρώνει τίς ἀποφάσεις τους, ὅπως συμβαίνει μέχρι σήμερα μέ τίς τοπικές συνόδους τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν. Ἡ ἐν Κρήτῃ σύνοδος δέν ἐπεκύρωσε τίς πρό αὐτῆς Συνόδους, δέν κατεδίκασε τίς αἱρέσεις πού αὐτές κατεδίκασαν, ἀλλά ἐνεργώντας ἀντίθετα καί ἀντιπατερικά, ἀγνοώντας τίς ἀποφάσεις τῶν πρό αὐτῆς Συνόδων, ἀνύψωσε τίς αἱρέσεις καί τίς ἀναγνώρισε ὡς Ἐκκλησία.

Αὐτό τραυμάτισε τήν μοναχική μας συνείδηση. Αἰσθανόμεθα τίς ἀποφάσεις τῆς συνόδου αὐτῆς ὡς ξένο σῶμα πού προσπαθεῖ μέ βία νά εἰσχωρήσει μέσα στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Θεωροῦμε ὅτι ἡ σύνοδος αὐτή ἐμφορεῖται ἀπό τό πνεῦμα τῆς συγχρόνου παναιρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ (πού ἤδη μετρᾶ πάνω ἀπό 100 χρόνια ζωῆς) καί ὅτι ἀπέστη ἀπό τόν ὀρθό δρόμο πού μᾶς ὑπέδειξαν οἱ Πατέρες μας.

Ἐμεῖς οἱ Μοναχοί ἐμμένουμε«ἐν οἷς ἐδιδάχθημεν καί ἐπιστώθημεν», ἀναμένοντες καί προσκαρτεροῦντες ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ διά τήν ἔκβασιν τῆς ὅλης ὑποθέσεως. 

Μετ᾿εὐχῶν,

Ὁ Καθηγούμενος

Ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος

καί οἱ σύν ἐμοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί

Τετάρτη, 9 Νοεμβρίου 2016, λίγο μετά τις 4 το απόγευμα μέσα στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου στην Αθήνα, αν και η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη, υπήρχε απόλυτη σιγή, που την διέκοπτε μόνο το ανοιγοκλείσιμο της πόρτας εισόδου, από καθυστερημένους, όρθιους θεατές.

Οι ομιλητές, ήταν ηλικιωμένοι άνδρες, με χαραγμένα τα πρόσωπα, σε άλλον λιγότερο, σε άλλον περισσότερο, από την φθορά του χρόνου..

Τίποτα δεν πρόδιδε την συμμετοχή τους και την εμπλοκή τους στις σφοδρές μάχες, στις οποίες είχαν λάβει μέρος πριν από 42 χρόνια στην Κύπρο. Τίποτα δεν πρόδιδε τον επανειλημμένο τραυματισμό κάποιων από αυτούς, από τα εχθρικά πυρά και τις εκρήξεις των βλημάτων όλμων και πυροβολικού. Τίποτα δεν πρόδιδε την σωματική τους ρώμη και την φυσική αντοχή που είχαν σαν νέοι μαχητές, ηγήτορες στις Μοίρες Καταδρομών της Κύπρου, το 1974.

Και όμως η καρδιά τους και η ψυχή τους εξακολουθεί να είναι δυνατή και φλογερή όπως τότε... Μπορεί το σώμα να μην υπακούει πλέον στις προσταγές τους, αλλά τίποτα δεν έχει αλλάξει στην ψυχή τους, μια ψυχή γεμάτη Ελλάδα!

Όλοι άκουγαν με προσοχή, αυτά που οι ομιλητές έλεγαν! Όλοι έβλεπαν με προσοχή τις διαφάνειες που διαδέχονταν η μία την άλλη, δείχνοντας τα πεδία των μαχών και τους αριθμούς των νεκρών συμπολεμιστών!

Ο κάθε ομιλητής είχε το δικό του τρόπο να μεταφέρει προς το ακροατήριο, αυτά που χρόνια ολόκληρα κρατούσε μέσα του! Τα λόγια έβγαιναν εύκολα, όχι γιατί τα είχαν γραμμένα για να μην ξεχνούν τις λεπτομέρειες, αλλά γιατί μπροστά σε όλους ξετύλιγαν κομμάτι από την ζωή τους, ξαναβίωναν εκείνες τις τραγικές και συνάμα ηρωικές στιγμές. Στιγμές αυτοθυσίας και γενναιότητας, αλλά και στιγμές λύπησης και πόνου ψυχής!

Και ναι, οι μάχες που έδωσαν έφταναν χρονικά τον μήνα, αλλά ήταν μάχες με συμπυκνωμένη ένταση, τραχύτητα, σκληρότητα και δυσκολία. Όλα άλλαξαν με μιας, από τη μια μέρα στην άλλη! Η Κύπρος, το πανέμορφο νησί του ελληνισμού, κόπηκε στη μέση και δεν μπόρεσαν ούτε οι ίδιοι να το εμποδίσουν, αν και πολέμησαν μέρα - νύχτα, με όλα τα μέσα που είχαν χάνοντας φίλους, συμπολεμιστές, χύνοντας το αίμα τους!

Τι έφταιξε; Πολλά! Η ανικανότητα και η βλακεία των τότε κρατούντων, η ευπιστία προς τους ξένους που έταζαν "λαγούς και πετραχήλια", αλλά το πιο κύριο, το σαράκι της διχόνοιας, που αιώνες κατατρώει τα σωθικά των Ελλήνων, ακόμη και σήμερα! Η "διχόνοια η δολερή", που είναι το καλύτερο όπλο στα χέρια των εχθρών και των φίλων, για να πετυχαίνουν τους σκοπούς τους, που δεν είναι πάντα "φιλικοί"!

Γιατί για όλους αυτούς είναι "απλά δουλειά"! Δεν έχουν κάτι με τον λαό, απλά είναι "θέμα συμφέροντος"! Αν το συμφέρον τους ταιριάζει με το δικό μας τότε ...είμαστε φίλοι! Αν όχι τότε...είναι "ατύχημα"! Πάντως δεν τα έχουν με τον λαό! "Δεχθείτε το για να μην υποφέρει ο λαός" λένε! Μα πάντα έτσι δεν έλεγαν; Από τότε που ξεκίνησε η ιστορία μας! Και εμείς μοιραζόμαστε στη μέση και πάμε μία με τον ένα, μία με τον άλλο και πάντα ο ένας εναντίον του άλλου, τρωγόμαστε μεταξύ μας σαν τα σκυλιά!

Κάπως έτσι λοιπόν, φτάσαμε τον Ιούλιο του '74 στην Κύπρο, όταν ξεκίνησε το άφρονο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου , δυστυχώς υποκινούμενο από Έλληνες, χωρίς να έχουν υπολογίσει την τεράστια εθνική καταστροφή που τελικά επέσυρε! Έπεσαν στην παγίδα αυτών που είχαν συμφέρον ν' αρπάξουν το νησί και να κερδίσουν. Αν ψάξει κάποιος ποιοί κέρδισαν οικονομικά, πολιτικά, εθνικά, θα καταλάβει αμέσως τι "παίχτηκε" τότε, εις βάρος των "ανόητων Ελλήνων" που είχαν πάλι εμπλακεί σε εμφύλια διαμάχη!!

Ας πάμε όμως στις στρατιωτικές επιχειρήσεις εκείνης της περιόδου. Πώς ήταν η κατάσταση στο νησί; Μιλάει ο στρατηγός Σταμάτης:

"Η κυπριακή Εθνική Φρουρά ήταν μια δύναμη επιπέδου Σώματος Στρατού, με επιπλέον λίγα στοιχεία Πολεμικού Ναυτικού και λίγες υπηρεσίες εδάφους Πολεμικής Αεροπορίας. Πέραν των άλλων συνήθων μονάδων, περιλάμβανε:

• Σύνταγμα Καταδρομών.
• Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού.
• Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων, με Ρωσικής κατασκευής άρματα Τ-34.
• Επιλαρχία Αναγνωρίσεως, με τροχοφόρα ελαφρά Τ/Θ οχήματα.
• Έξι μονάδες Πυροβολικού Μάχης, με περισσότερα από 100 πυροβόλα, διαφόρων διαμετρημάτων.
• Μονάδα Επακτίου Πυροβολικού.
• Μονάδα Αντιαεροπορικού Πυροβολικού, έστω και με όπλα ξεπερασμένα, για την προσβολή αεριωθουμένων αεροσκαφών.
• Μονάδα Βαρέων Όπλων Πεζικού, με σύγχρονα για πολλές ακόμη δεκαετίες αντιαρματικά όπλα, με βαρείς όλμους, ακόμη και λίγα φλογοβόλα.

Πολύ σημαντική ήταν η παρουσία της Ελληνικής Δυνάμεως Κύπρου (ΕΛΔΥΚ). Ήταν ένα αξιόμαχο Σύνταγμα, των 900 ανδρών.

Η Εθνική Φρουρά ήταν στελεχωμένη με 500 περίπου Ελλαδίτες αξιωματικούς, καθώς και με υπαξιωματικούς κρισίμων ειδικοτήτων", ανέφερε ο πρώτος ομιλητής, ο Στρατηγός Σταμάτης, για να συνεχίσει για τους Τούρκους

"Έναντι αυτών, οι Τ/Κύπριοι διέθεταν μονάδες εξοπλισμένες με ελαφρόν φορητόν οπλισμό, και περιορισμένον αριθμό ελαφρών αντιαρματικών όπλων, πολυβόλων και όλμων. Διέθεταν, δηλαδή, όπλα, τα οποία ήταν σχετικά εύκολο να εισαχθούν μόνον λαθραία στο νησί, δεδομένου ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση ήλεγχε τα σημεία εισόδου.

Υπολογίσιμη ήταν η παρουσία της Τουρκικής Δυνάμεως Κύπρου (ΤΟΥΡΔΥΚ). Ήταν ένα ισχυρό Τάγμα, των 600 ανδρών."

Αλλά η μαχητική ικανότητα της Εθνικής Φρουράς ήταν μειωμένη γιατί,

"Η ανώμαλη πολιτική κατάσταση στην Κύπρο, πριν από τα γεγονότα του 1974, με τον ακήρυκτο πόλεμο μεταξύ Μακαριακών και Γριβικών, μεταξύ ΕΟΚΑ Β´ και Αστυνομίας, επηρέαζε και την Εθνική Φρουρά. Οι διάφορες οργανώσεις και ιδεολογίες είχαν εισβάλει και μέσα στα στρατόπεδα. Σε συνδυασμό με την κακή νοοτροπία ικανού αριθμού στελεχών, με την ανυπαρξία σοβαρής εκπαιδεύσεως και με τον εφησυχασμό να είναι διάχυτος εντός και εκτός στρατού, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η μαχητική ικανότητα των μονάδων της Εθνικής Φρουράς ήταν αμφιβόλου αξιοπιστίας."

Το ελληνοκυπριακό Σύνταγμα Καταδρομών

Η Διοίκηση Δυνάμεων Καταδρομών Κύπρου είχε οργανικές τέσσερις Μοίρες Καταδρομών, μονάδες επιπέδου τάγματος.

"Η πρώτη ήταν η 31 Μοίρα Καταδρομών, στην περιοχή Λευκωσίας. Ήταν η πρώτη Μοίρα η οποία συγκροτήθηκε τον Ιούλιο του 1964, με διοικητή τον ταγματάρχη Γεώργιο Καρούσο.

Ήταν αυτή η μονάδα, η οποία κατέλαβε το ύψωμα Λωρόβουνο, στις 7 Αυγούστου 1964, στο πλαίσιο των επιχειρήσεων της Εθνικής Φρουράς, στην περιοχή Τηλλυρίας. Είχε εκεί και τους πρώτους νεκρούς της. Τον Ελλαδίτη υπολοχαγό Νικόλαο Παπαγεωργίου και δύο Κυπρίους καταδρομείς. Συμμετείχε η 31 Μοίρα και στην επιχείρηση της Κοφίνου το 1967.

Η δεύτερη Μοίρα ήταν η 32 Μοίρα Καταδρομών, με έδρα το μοναστήρι του Αγίου Χρυσοστόμου, στον Πενταδάκτυλο. Συγκροτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1964. Θεωρούνταν η καλύτερη Μονάδα Καταδρομών της Κύπρου, και είχε συμβάλει αποφασιστικά στην καταστολή της Τ/Κυπριακής ανταρσίας στο χωριό Κοφίνου το 1967.

Η τρίτη Μοίρα ήταν η 33 Μοίρα Καταδρομών. Συγκροτήθηκε τον Απρίλιο του 1965 και έδρευε στο Πέλλα-Πάις, κοντά στην Κερύνεια.

Η 34 Μοίρα Καταδρομών συγκροτήθηκε τον Δεκέμβριο του 1973, και ήταν εξ ολοκλήρου επιστρατευομένη, με έδρα στην Αθαλάσσα Λευκωσίας."

Η οργάνωση των Μονάδων Καταδρομών της Κύπρου στηριζόταν στα πρότυπα των Μοιρών Καταδρομών του ελληνικού στρατού. Περιελάμβανε Διοίκηση-Επιτελείο, λόχο υποστηρίξεως (με βαρέα όπλα πεζικού), - Διοικητικής Μερίμνης, και τρεις λόχους κρούσεως. Δύναμη ειρηνικής περιόδου 200 άνδρες, για να φθάσει στους 320 με την επιστράτευση.

"Ο διοικητής, ο υποδιοικητής, οι διοικητές λόχων και 1 έως 2 ακόμη κατώτεροι αξιωματικοί ήταν Ελλαδίτες αξιωματικοί των Καταδρομών. Όλοι οι υπόλοιποι ήταν Κύπριοι.

Επειδή υπήρχε στενότητα στους βαθμούς του λοχαγού και υπολοχαγού, το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) είχε καθιερώσει την απόσπαση ενός υπολοχαγού πεζικού σε κάθε Μοίρα Καταδρομών, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες σε διοικητές λόχων. Φυσικά, οι αξιωματικοί αυτοί δεν είχαν στο ενεργητικό τους, ούτε τις εμπειρίες, ούτε τις εκπαιδεύσεις, ούτε το «πνεύμα» των Δυνάμεων Καταδρομών.

Οι συνθήκες διαβιώσεως και λειτουργίας των μονάδων ήταν αξιοπρεπείς, με υγιεινό στρατωνισμό, με καλόν ιματισμό και στολές παραλλαγής, με καλό συσσίτιο και με αξιόπιστα μέσα κινήσεως.

Κωμικοτραγική, όμως, ήταν η κατάσταση στον τομέα του οπλισμού και της εξαρτύσεως:

• Ατομικά όπλα, οπλοπολυβόλα και πολυβόλα του Β´ παγκοσμίου πολέμου και παλαιότερα, διαφόρων τύπων και διαμετρημάτων, αγγλικής, αμερικανικής ή άλλης κατασκευής και προελεύσεως.
• Αντιαρματικοί εκτοξευτές των 57 χιλιοστών και των 2,36 ιντσών, ενώ κάπου υπήρχε και ένα μπαζούκας των 3,5 ιντσών.
• Όλμοι 81 και 60 χιλιοστών, διαφόρων προελεύσεων.
• Κράνη, αγγλικού τύπου, του περασμένου πολέμου.
• Εξαρτύσεις, πυξίδες, υδροδοχεία, διόπτρες και άλλα παρελκόμενα, διαφόρων προελεύσεων, της εποχής του μεσοπολέμου ή ακόμη παλαιότερα.
• Σακίδια διαφόρων τύπων, αγγλικά, αμερικανικά, τύπου αστυνομίας, ακόμη και πολιτικού τύπου, (ταξιδιωτικοί σάκοι).

Διέθεταν συμπληρωμένα τα προβλεπόμενα από τα σχέδια διοικητικής μερίμνης αποθέματα τροφίμων, καυσίμων και πυρομαχικών. Σε κάποια είδη πυρομαχικών, κυρίως όλμων, αντιμετώπιζαν πρόβλημα αξιοπιστίας, δεδομένου ότι ανήκαν σε πολύ παλαιές μερίδες.

Ειδικότερα, εις ό,τι είχε να κάμει με τον οπλισμό, υπήρχαν ασφαλισμένα στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ καινουργή ατομικά τυφέκια, οπλοπολυβόλα και πολυβόλα, βελγικής κατασκευής FN, για το σύνολο του προσωπικού, στα οποία το προσωπικό είχε εκπαιδευθεί, και τα οποία θα χορηγούνταν με την κήρυξη κάποιου μέτρου συναγερμού. Όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, όσα από τα όπλα αυτά γλίτωσαν την λεηλασία, χορηγήθηκαν «κατόπιν εορτής».

Η εκπαίδευση των Μονάδων παρά τις παραπάνω ελλείψεις και ιδιομορφίες, ήταν πολύ υψηλού επιπέδου. Τα προγράμματα εκπαιδεύσεως, καθώς και η εσωτερική λειτουργία, ήταν πανομοιότυπα με αυτά των Ελλαδικών Μονάδων Καταδρομών. Όμως, δραματική ήταν η έλλειψη πυρομαχικών εκπαιδεύσεως. Πήγαινε δηλαδή η Μονάδα στο πεδίο βολής, για να βάλει ο εκπαιδευόμενος 1-2 σφαίρες, αριθμό δηλαδή ανεπαρκή ακόμη και για δοκιμή ή ρύθμιση των όπλων. Τα ίδια και χειρότερα στα βαρέα όπλα.

Παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, οι Μοίρες Καταδρομών της Κύπρου δεν είχαν τίποτε να ζηλέψουν από τις Μοίρες Καταδρομών του Ελληνικού Στρατού. Μέσα σε λίγα χρόνια από της συγκροτήσεώς τους, χάρις στις άοκνες προσπάθειες των Ελλαδιτών καταδρομέων αξιωματικών, οι οποίοι τις στελέχωναν, είχαν αποκτήσει αξιοθαύμαστο «πνεύμα μονάδος» και «καταδρομικό πνεύμα». Ήταν μονάδες υψηλού βαθμού πειθαρχίας, ηθικού και εκπαιδεύσεως. Ήταν η προέκταση των θρυλικών ΛΟΚ της Ελλάδος στη Κύπρο"

"Ευτυχώς, χάρις στην άψογη διαγωγή των Ελλαδιτών αξιωματικών και στο ακατανίκητο «καταδρομικό πνεύμα», οι Μονάδες Καταδρομών κρατήθηκαν στο ύψος τους. Ποτέ δεν χαλάρωσαν την πειθαρχία τους. Ποτέ δεν παραμέλησαν την εκπαίδευσή τους. Ποτέ δεν σταμάτησαν να δοκιμάζουν τα σχέδιά τους. Κατά τακτά χρονικά διαστήματα έκαναν λεπτομερείς αναγνωρίσεις εδάφους και ασκήσεις και δοκιμές στους πραγματικούς χώρους των σχεδίων τους, όπου αυτό ήταν εφικτό, ή σε παρόμοια, με αυτούς τους χώρους, εδάφη."

Το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου

"Οι Μονάδες Καταδρομών δυστυχώς, σήκωσαν το κύριο βάρος του αδελφοκτόνου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974.

Το εγχείρημα παρουσιάστηκε στους καταδρομείς και χαρακτηρίστηκε, ως κανονική στρατιωτική επιχείρηση, διαταχθείσα από το Ελληνικό Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων, χωρίς να υπάρξουν συνωμοτικέςμυήσεις, ενώ ουδέποτε ετέθη θέμα επιλογής για την συμμετοχή.

Σε ένα τραγικό 2ωρο εμφυλίου σπαραγμού, στο Προεδρικό Μέγαρο και στο στρατόπεδο του Εφεδρικού Σώματος της Αστυνομίας, εκεί στις εγκαταστάσεις του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (ΡΙΚ), οι αντίπαλοι σακατεύτηκανεκατέρωθεν:

· Η 31 Μοίρα Καταδρομών είχε 9 νεκρούς, μεταξύ των οποίων ο υποδιοικητής της, ταγματάρχης Χαράλαμπος Χωλίδης, και και 30 τραυματίες, μεταξύ των οποίων ο διοικητής της, ο ταγματάρχης Κωνσταντίνος Ραφτόπουλος. Έτσι, η Μοίρα έμεινε ακέφαλη.

· Η 32 Μοίρα είχε 12 νεκρούς (ένας ελλαδίτης αξιωματικός, ο λοχαγός Θεόδωρος. Ροκκάς) και 22 τραυματίες μεταξύ των οποίων 3 ελλαδίτες αξιωματικοί.

· Η 33 Μοίρα είχε μικρότερη εμπλοκή και μικρές απώλειες (7 τραυματίες).

Πέραν των τρομακτικών απωλειών σε προσωπικό, οι Μονάδες υπέστησαν σημαντικές ζημίες σε κρίσιμα υλικά (κυρίως σε σταθμούς ασυρμάτου), τα οποία δεν κατόρθωσαν να αναπληρώσουν. Οι συνέπειες των απωλειών και ζημιών αυτών ήταν πολύ βαριές, όπως φάνηκε κατά την αντιμετώπιση της τουρκικής εισβολής. Οι λόχοι είχαν απομείνει με δύναμη 40 ανδρών ο καθένας."

Η Τουρκική εισβολή

Έφθασε το βράδυ της 19ης Ιουλίου. Ο Τουρκικός στόλος αναπτύσσονταν στα ανοιχτά της Κερυνείας. Θορυβημένοι από την έντονη φημολογία «οι Τούρκοι στην Κερύνεια», οι πολίτες έφευγαν προς ασφαλείς περιοχές. Τα ξένα Μέσα Μαζικής Ενημερώσεως μετέδιδαν πληροφορίες και εκτιμήσεις περί επικείμενης Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Η Εθνική Φρουρά, ζούσε στον κόσμο της. Θεωρούσε, βασιζόμενη στις διαβεβαιώσεις του Αμερικανού διαμεσολαβητού Σίσκο, ότι η όλη κινητοποίηση των τουρκικών δυνάμεων, ήταν μια απλή επίδειξη δύναμης και τίποτε παραπάνω. Ως εκ τούτου, δεν κήρυξε κανένα μέτρο συναγερμού. Έτσι, το βράδυ της 19 Ιουλίου 1974, έστειλε τους ανήσυχους αξιωματικούς που είχαν συγκεντρωθεί στο ΓΕΕΦ για λήψη πληροφοριών και οδηγιών, «να πάνε για ύπνο»!

Από το πρώτο φως της 20ής Ιουλίου, η Τουρκία ξεκίνησε την επιχείρηση «Αττίλας». Ήταν μια κλασική αποβατική επιχείρηση στο Πεντεμίλι, δυτικώς Κερυνείας, σε συνδυασμό με αεραποβατική και αεροκίνητη επιχείρηση στον Τ/Κυπριακό θύλακα Κιόνελι-Λευκωσίας.

"Οι εισβάλλουσες τουρκικές επίλεκτες δυνάμεις αποτελούνταν από μια ταξιαρχία Καταδρομών και μια ταξιαρχία αλεξιπτωτιστών, των τεσσάρων ταγμάτων η κάθε μία εξοπλισμένες με σύγχρονο για την εποχή τους εξοπλισμό (τυφέκια G3 και πολυβόλα MG3 των 7,62 χιλ.)"

Τουρκικοί θύλακες προ της εισβολής

Οι Τουρκοκύπριοι, είχαν δουλέψει στο ενδιάμεσο διάστημα της 10ετίας του '60 και είχαν δημιουργήσει δικούς τους θύλακες σε κρίσιμα εδαφικά σημεία του νησιού, όπως φαίνεται στον χάρτη παραπάνω. Αυτοί οι θύλακες ενισχύθηκαν με Τούρκους καταδρομείς και αλεξιπτωτιστές.

Τα κρισιμότερα ήταν οι διαβάσεις στον Πενταδάκτυλο, που ένωνα το βόρειο κομμάτι του νησιού και την πόλη της Κερύνειας με το εσωτερικό και την Λευκωσία. Μεγάλης σπουδαιότητας ήταν η διάβαση της Αγύρτας ή του Αγ. Ιλαρίωνα.

"Η Κύπρος και η Ελλάδα αιφνιδιάστηκαν ολοκληρωτικά. Οι μονάδες δεν πρόφθασαν να καταλάβουν εγκαίρως τις προβλεπόμενες από τα σχέδια θέσεις τους, και κατά μείζονα λόγο, δεν πρόφθασαν να επιστρατευθούν.

Κάποιες αξιόλογες μονάδες, κινούμενες για τις θέσεις τους ημέρα-μεσημέρι, διαλύθηκαναπό την τουρκική αεροπορία, η οποία αλώνιζε ανενόχλητη στους Κυπριακούς αιθέρες.

Το αιφνιδιασμένο ΓΕΕΦ, εφήρμοσε κάποια σχέδια, εκτός τόπου και χρόνου. Αντί να επιπέσουν στο προγεφύρωμα, εκεί που πάταγε ο τουρκικός τροχός και η ερπύστρια και να τους διαλύσουν πριν προλάβουν να κατέβουν, οι πολύ αξιόλογες εφεδρείες του, (καταδρομείς, τεθωρακισμένα, ΕΛΔΥΚ) αναλώθηκαν στην εκκαθάριση του θύλακα Κιόνελι-Λευκωσίας και της διαβάσεως Αγύρτας, την νύχτα 20/21 Ιουλίου 1974."

Σχέδιο "ΛΑΒΙΔΑ"

Η Διοίκηση Δυνάμεων Καταδρομών Κύπρου, εφάρμοσε το σχέδιο «Λαβίδα», το οποίο προέβλεπε την εκτέλεση νυχτερινής καταδρομικής επιχειρήσεως, για την κατάληψη της διαβάσεως Αγύρτας, με σκοπό την παρεμπόδιση της συνένωσης των τουρκικών αποβατικών στρατευμάτων της Κερύνειας, με τις αντίστοιχες δυνάμεις του τουρκικού αεροπρογεφυρώματος που είχε δημιουργηθεί στον τουρκοκυπριακό θύλακα του Κιόνελι, μετά από τη ρίψη Τούρκων αλεξιπτωτιστών και την προσγείωση ελικοπτέρων, που μετέφεραν Τούρκους καταδρομείς.

Σημειωτέον ότι τα υψώματα της παραπάνω διάβασης, τα κατείχαν Τουρκοκύπριοι, ενισχυμένοι πλέον και με Τούρκους καταδρομείς.

"Σύμφωνα με το σχέδιο, η 31 Μοίρα Καταδρομών έπρεπε να καταλάβει το ύψωμα Κοτζά-Καγιά, αμέσως νοτίως του φρουρίου του Αγίου Ιλαρίωνος επί του Πενταδακτύλου, το οποίο ελέγχει εκ δυσμών την διάβαση.

Το άλλο σκέλος της διαβάσεως, δηλαδή εξ ανατολών προς δυσμάς, είχε ανατεθεί στην 32 Μοίρα, με αντικειμενικόν σκοπό το ύψωμα Άσπρη Μούττη.

Στην βόρεια έξοδο της διαβάσεως, με αντικειμενικόν σκοπό το ύψωμα Πετρομούθια, θα ενεργούσε η 33 Μοίρα Καταδρομών.

Νοτίως της Άσπρης Μούττης, θα ενεργούσε η επιστρατευομένη 34 Μοίρα, με αντικειμενικόν σκοπό το ύψωμα 296, κοντά στην Αγύρτα.

Ως πιθανή ώρα «Κ», δηλαδή ώρα κρούσεως, είχε ορισθεί η 23.00 ώρα."

Σύμφωνα με τον γενικότερο σχεδιασμό, μετά την κατάληψη των υψωμάτων, θα γινόταν αντικατάσταση των Μοιρών Καταδρομών από ισάριθμα τάγματα πεζικού, προκειμένου οι καταδρομείς να αναλάβουν άλλες αποστολές.

"Σκορπισμένες όπως βρέθηκαν, φρουρώντας διάφορα νευραλγικά σημεία της Λευκωσίας, αλλά και σακατεμένες από τις βαριές απώλειες του πραξικοπήματος, οι Μονάδες συγκεντρώθηκαν άρον-άρον και ετοιμάσθηκαν όπως-όπως, προκειμένου να ανταποκριθούν στην αποστολή τους. Κινούμενες ημέρα-μεσημέρι, αλλού βαλλόμενες με όλμους και αντιαρματικά και αλλού διωκόμενες από την τουρκική αεροπορία, κατόρθωσαν και έφθασαν συγκροτημένες στους χώρους εξορμήσεώς τους. Από εκεί και πέρα, η κάθε Μονάδα έγραφε την δική της ιστορία. Ήταν η πρώτη φορά που θα αναμετρούνταν με τις Τ/Κυπριακές δυνάμεις των υψωμάτων της διαβάσεως Αγύρτας, αλλά και με τις επίλεκτες μονάδες καταδρομών και αλεξιπτωτιστών του τουρκικού στρατού, οι οποίες, εν τω μεταξύ, τις ενίσχυσαν."

Η εχθρική δύναμη σε κάθε αντικειμενικό σκοπό ανερχόταν περίπου σε μειωμένο τάγμα.(200 με 300 άνδρες περίπου)

"Η 31 Μοίρα Καταδρομών, με διοικητή τον ταγματάρχη Αλέξανδρο Μανιάτη ο οποίος σημειωτέον, ανέλαβε την διοίκηση αργά το απόγευμα της 19ης Ιουλίου, σχεδίασε και εξετέλεσε, κατά τρόπον υποδειγματικό, την επιχείρηση καταλήψεως του υψώματος Κοτζά-Καγιά."

"Τα εύστοχα πυρά του λόχου υποστηρίξεως, από την βάση πυρός, ανάγκασαν τους Τ/Κυπρίους να εγκαταλείψουν τις αμυντικές θέσεις τους και να συγκεντρωθούν μέσα στις εγκαταστάσεις τους, σε έναν αυχενίσκο, στην κορυφή του υψώματος. Εκεί κατελήφθησαν εξ απήνης και έπαθαν αυτό που δεν φαντάζονταν.

Με τον διοικητή της Μοίρας στην πρώτη γραμμή, και με τους λόχους κρούσεως των υπολοχαγών Ηλία Γλεντζέ και Αθανασίου Γαληνού σε πρωταγωνιστικόν ρόλο, οι Τ/Κύπριοι και οι επίλεκτοι του τουρκικού στρατού έπαθαν μεγάλοχαλασμό. Κάποιοι μιλούν για 100-150 νεκρούς. Κάποιοι, για ακόμη περισσότερους. Οι Τούρκοι θα θυμούνται οδυνηρά την μάχη του Κοτζά-Καγιά.

Η Μοίρα σταθεροποιήθηκε στο ύψωμα και απέκρουσε επιτυχώς κάποιες απόπειρες αντεπιθέσεων.Παρά τα ανυπέρβλητα προβλήματα στις επικοινωνίες, η 31 Μοίρα Καταδρομών έφερε εις πέρας την αποστολή της, με ακριβό τίμημα έναν νεκρόκαταδρομέα και λίγους ελαφρά τραυματίες."

ανέφερε ο στρατηγός Σταμάτης, τότε Λοχαγός και διοικητής του Λόχου Υποστηρίξεως-ΔΜ της Μοίρας.

Ο 13 Λόχος Κρούσεως της 31 Μοίρας, αποδυναμωμένος σε προσωπικό, λόγω του πραξικοπήματος, είχε στο μεταξύ μερικώς αναπληρωθεί με επιστράτους προετοιμάσθηκε, έλαβε την διαταγή επιχειρήσεων από τον διοικητή του (τον τότε υπολοχαγό Γλεντζέ), και κινήθηκε προς τον στόχο του που ήταν ένας σταθμός επικοινωνιών φυλασσόμενος από Τούρκους Καταδρομείς. Διηγείται ο δεύτερος ομιλητής, Στρατηγός Γλεντζές:

"Ξεκινήσαμε για τον στόχο μας από ένα ορεινό δρομολόγιο. Είχα πει σε όλους να πάρουν μαζί τους όσες σφαίρες μπορούν να κουβαλήσουν και νερό! Τίποτα άλλο! Μπροστά είχα τοποθετήσει έναν έφεδρο Κύπριο αξιωματικό, για να κατευθύνει το τμήμα. Έπρεπε να κάνουμε την προσβολή στις 11 το βράδυ που είχε ορισθεί ως ώρα "Κ". Όπως ανεβαίναμε το βουνό από το δρομολόγιο που είχαμε επιλέξει, κατάλαβα ότι ο λόχος σταμάτησε. Αναρωτήθηκα τι γίνεται! Προχωράω μπροστά για δω και φτάνω τον έφεδρο αξιωματικό. "Τί έγινε;" τον ρωτάω. "Εν και ξέρω που να πάω!" μου απαντάει. Μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι! Για μια στιγμή θύμωσα πολύ μαζί του. Μετά όμως, σκέφτηκα ότι ήταν ένας νέος καταδρομέας, χωρίς τις δικές μου γνώσεις και την εκπαίδευση. Πετάω τους κανονισμούς, που έλεγαν ότι ο διοικητής του τμήματος μένει λίγο πιο πίσω για να διοικεί το τμήμα και κάνω ότι μου λέει η καρδιά μου. Μπαίνω μπροστά!

"Καθώς ανεβαίναμε, ακούω θόρυβο μηχανής! Λέω καλά πάμε! προχωράμε λίγο παραπάνω και βλέπω την κεραία. Δίνω εντολή στο Λόχο να περιμένει και ανεβαίνω τα τελευταία 50 μέτρα μόνος μου για να κάνω αναγνώριση..."

Κίνηση του 13 ΛΚ προς τον στόχο τους το βράδυ της 20/21 Ιουλίου 1974

Στη συνέχεια βαθιά συγκινημένος, έκανε περιγραφή της κρούσης, την εξουδετέρωση των σκοπών από τον ίδιο, την σύλληψη των 8 Τούρκων του φυλακίου και την καταστροφή της κεραίας, που όπως διαπιστώθηκε αργότερα, ήταν βασικός σταθμός επικοινωνίας, των Τ/Κυπρίων και των τουρκικών στρατευμάτων με το Στρατηγείο τους στην Τουρκία. Οι φωτιές των θάμνων και της γύρω βλάστησης από τα βλήματα όλμων και πυροβολικού που έβαλαν για υποστήριξη της ενέργειας, είχαν ανεβάσει τη θερμοκρασία πολύ! Ή κατανάλωση και η έλλειψη νερού μεγάλη! Την λύση την βρήκαν, πίνοντας νερό από τα βαρέλια πυρασφάλειας του φυλακίου.

"Βγάλαμε το στρώμα πετρελαίου που είχαν ρίξει για τα κουνούπια, ήπια πρώτος εγώ για να δω αν υπάρχει κάτι που θα προκαλούσε πρόβλημα στους άνδρες μου και μετά τους παρακίνησα όλους να πιουνκαι να γεμίσουν τα παγούρια τους. Έτσι λύσαμε το πρόβλημα της δίψας" αφηγήθηκε ο στρατηγός Γλεντζές.

Οι Τούρκοι προσπαθούν να ανακαταλάβουν τον σταθμό, με τάγμα καταδρομών, όπως αναφέρουν οι ίδιοι.Ο λόχος του Γλεντζέ, εγκαθίσταται ενεδρευτικά μέσα στη νύκτα και αρχίζει να τους κτυπά, ενώ οι Τούρκοι ανέβαιναν με αυτοκίνητα από το δρόμο.

Αρχίζουν οι επανειλημμένες επιθέσεις των Τούρκων και οι απωθήσεις από τα πυρά των Ελλήνων, μέχρι της εξάντλησης των πυρομαχικών τους. Ακολουθεί η αποχώρηση αφού ρίπτονται χειροβομβίδες και αφήνονται παγιδεύσεις που τοποθετεί ο ίδιος ο Γλεντζές για να καθυστερήσει τον αντίπαλο. Πάνω από 60 νεκρούς είχαν εκεί οι Τούρκοι.

"Μισή ώρα περίπου πριν τα μεσάνυχτα ο διοικητής του τουρκοκυπριακού τάγματος που βρισκόταν πάνω στο Κοτζάκαγια έφτασε τρέχοντας στις θέσεις μας και άρχισε να κραυγάζει έντρομος ότι το ύψωμα είχε καταληφθεί από Έλληνες κομάντος, οι οποίοι επιτέθηκαν ξαφνικά μέσα στη νύχτα από δυτικά και ανατολικά, και μας εκλιπαρούσε να αντεπιτεθούμε αμέσως. Τόσο το τάγμα μας όσο και το στρατηγείο που είχε εγκαταστήσει στο Πογάζι, πολύ κοντά στο Κοτζάκαγια, ο επικεφαλής όλων των αποβιβασθέντων τουρκικών δυνάμεων, αντιστράτηγος Νουρετίν Ερσίν, απειλούνταν ευθέως με περικύκλωση. Επικοινωνία με το στρατηγείο δεν υπήρχε..."αφηγείται ο απόστρατος πλέον Τούρκος αξιωματικός των Καταδρομών Χαλούκ Οστουγκέν, ο οποίος έκανε την αντεπίθεση, σε βιβλίο που ο ίδιοςεξέδωσε πριν από λίγα χρόνια, με τον τίτλο: "1ο Τάγμα Καταδρομών Κύπρος 1974".Συνεχίζει:

«Ο διοικητής μου διέταξε τον 1ο λόχο μας να επιτεθεί για να ανακαταλάβει το ύψωμα. Κατά την έναρξη της αντεπίθεσης, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, σκοτώθηκε ο υπολοχαγός Ογκούζ Γενέρ και τότε ανέλαβα τη διοίκηση και αυτού του λόχου. Με τους δύο λόχους και με έναν ακόμα να μας υποστηρίζει, αντεπιτεθήκαμε και ακολούθησε σφοδρή μάχη, σώμα με σώμα, η οποία διήρκεσε περίπου δέκα ώρες. Τελικά απωθήσαμε τους αντιπάλους μας και καταλάβαμε το ύψωμα το πρωί της 21ης Ιουλίου».

Η εκτίμησή τους ήταν ότι είχαν να αντιμετωπίσουν 700 Έλληνοκύπριους καταδρομείς!! Η πραγματικότητα βέβαια ήταν τελείως διαφορετική! Δεν απώθησαν κανέναν! Οι Έλληνες καταδρομείς αποχώρησαν μετά από διαταγή αφού σώθηκαν τα πυρομαχικά και δεν υπήρχε πιθανότητα αντικατάστασης, ενώ η τουρκική αεροπορία την ημέρα, έκανε ό,τι ήθελε ανενόχλητη!

Ο τρίτος ομιλητής, ο Στρατηγός Γαληνός, που τότε ήταν υπολοχαγός και διοικητής του 11 Λόχου Κρούσεως, περιγράφει με τον δικό του τρόπο την μάχη που έδωσαν στο Κοτζάκαγια:

"Αντικειμενικός σκοπός του λόχου μου ήταν το δυτικό τμήμα του υψώματος Κοτζά Καγιά, ακριβώς απέναντι από την Αετοφωλιά, απ’ την οποία κάναμε τις αναγνωρίσεις μας, τόσο κατά τον καιρό της ειρήνης, όσο και από την άφιξή μας για την εφαρμογή του σχεδίου. Η πλευρά αυτή του υψώματος ήταν οργανωμένη με μεγάλο αριθμό πολυβολείων και άλλων έργων. Λίγο ψηλότερα υπήρχαν κτίριο λόχου και άλλες βοηθητικές εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με το σχέδιο, ο λόχος μου έπρεπε να φθάσει, χωρίς να γίνει αντιληπτός, ανατολικά και ψηλότερα από αυτές τις εγκαταστάσεις και στη συνέχεια να στραφεί προς δυσμάς και την προκαθορισμένη ώρα να εκτοξεύσει έφοδο, να καταστρέψει τον εγκατεστημένο εκεί εχθρό και να καταλάβει το τμήμα εκείνο του υψώματος.

Κατά τη φάση της διείσδυσης ο λόχος μου ήταν τελευταίος. Μαζί μας ήταν και ο Διοικητής της Μοίρας. Από τις αναγνωρίσεις, που προηγήθηκαν, είχα υπολογίσει το σημείο από το οποίο εγκαταλείψαμε το δασικό δρόμο και στραφήκαμε προς νότο για να ανηφορίσουμε προς τον αντικειμενικό μας σκοπό. Ως σημεία συσχετίσεως για τον προσανατολισμό μου είχα τις πυρκαγιές που είχαν εκδηλωθεί στο δάσος από τις βολές της ορειβατικής πυροβολαρχίας, η οποία μας υποστήριζε. Δεν υπήρχε σεληνόφως, η σελήνη ήταν μόλις 2 ημερών.

Γρήγορα όμως η όρασή μας προσαρμόστηκε στο αστρικό φως και μπορούσαμε να διακρίνουμε τα βατά σημεία ανάμεσα στα βράχια, τα δένδρα και τους θάμνους. Φθάσαμε έτσι κοντά στη ράχη του υψώματος, όπου ανακόψαμε την κίνησή μας για να προβώ σε αναγνώριση μέχρι να πλησιάσει η ώρα κρούσεως. Είχαμε φθάσει στο επιθυμητό σημείο. Μπροστά μας, πάνω ακριβώς στη ράχη υπήρχε χωματόδρομος, που έρχονταν από τα ανατολικά και άρχιζε να κατηφορίζει προς τις εγκαταστάσεις του αντικειμενικού μας σκοπού. Πλησιάσαμε στο συρματόπλεγμα των εγκαταστάσεων και πήραμε θέσεις για την εκτόξευση της εφόδου μας.

Στις 23.00 ο Διοικητής έριξε την πρώτη από τις 2 πράσινες φωτοβολίδες, που ήταν το συνθηματικό άρσεως των πυρών υποστηρίξεως. Όταν επιχείρησε να ρίξει τη δεύτερη, αυτή σφήνωσε στη θαλάμη, γιατί ήταν φουσκωμένη και ούτε έμπαινε ούτε έβγαινε από το πιστόλι. «Και τώρα τι θα κάνουμε;» μου λέει ο Διοικητής. «Τώρα θα κάνουμε έφοδο και ότι γίνει. Πιστεύω ότι ο Σταμάτης θα καταλάβει και θα σταματήσει τα πυρά.» του απάντησα και διέταξα έφοδο.

Η έφοδος άρχισε με κραυγές «αέρα» και πυροβολισμούς και εξελίχθηκε χωρίς πρόβλημα μέχρι που φθάσαμε στις σειρές των πολυβολείων. Στο κτίριο και στις λοιπές εγκαταστάσεις δεν υπήρχε προσωπικό. Ήταν όλοι στα πολυβολεία και στις θέσεις μάχης. Όσο διαρκούσε η έφοδος, ακουγόταν από χαμηλά, δυτικά από τα πολυβολεία, μια σφυρίχτρα που σφύριζε συνθηματικά. Υποθέτω ότι καλούσε τους Τούρκους σε αποχώρηση προς την Αγύρτα. Καταλάβαμε σχεδόν χωρίς αντίσταση όλη την οργανωμένη αμυντικά τοποθεσία...."

Ακολούθησε αναδιοργάνωση, έρευνα των αμυντικών θέσεων των Τούρκων και των πολυβολείων που είχαν κατασκευάσει και αμυντική περιμετρική εγκατάσταση. Από το φρούριο του Αγ. Ιλαρίωνα οι Τούρκοι πυροβολούσαν χωρίς αποτέλεσμα, αφού η απόσταση ήταν μεγαλύτερη (1000 με 1200 μέτρα) από το ωφέλιμο βεληνεκές των τυφεκίων τους.

Την άλλη ημέρα όμως, 21 Ιουλίου 1974, αφού διαπιστώθηκε ότι δεν θα ερχόταν δύναμη αντικατάστασης, ο διοικητής τους, κατόπιν οδηγιών της Διοίκησης Δυνάμεων Καταδρομών, διέταξε την αποχώρηση, για να αποφύγει τον κίνδυνο πλήρους καταστροφής τους από την πολεμική τουρκική αεροπορία και τις μαζικές αντεπιθέσεις των Τούρκων.

"Η αντικατάσταση αυτή όμως δεν έγινε ποτέ. Αντίθετα, μετά από λίγο, ο Διοικητής της Μοίρας πήρε διαταγή από το Διοικητή Καταδρομών, μέσω του μοναδικού ασυρμάτου που διαθέταμε, να αποχωρήσουμε στις φίλιες γραμμές. Τη διαταγή αυτή διαβίβασε με αγγελιοφόρους και στους δύο άλλους λόχους που βρίσκονταν ανατολικότερα. Έτσι με βαριά καρδιά και με ένα τεράστιο «γιατί;» πήραμε το δρόμο της επιστροφής, η οποία εξελίχθηκε χωρίς συμβάντα. Συγκεντρωθήκαμε στον Προφήτη Ηλία, όπου ανασυγκροτηθήκαμε, ανεφοδιαστήκαμε, αναπαυθήκαμε και διανυκτερεύσαμε.", ανέφερε ο στρατηγός Γαληνός, του οποίου ο λόχος την επόμενη ημέρα έλαβε διαταγή ενισχύσεως μονάδος πεζικού στην περιοχή Λαπήθου και Καραβά, που είχε υποστεί μεγάλες απώλειες από τις αεροπορικές προσβολές.

Την σύμπτυξη της 31 Μοίρας, την κάλυψε ο λόχος του Γλεντζέ. Όταν άρχισαν οι Τούρκοι να κινούνται απειλητικά, ο 13 ΛΚ άρχισε τα δραστικά πυρά και τους ανάγκασε να υποχωρήσουν, για να επανέλθουν και πάλι μετά από λίγο! Αφηγείται ο στρατηγός Γλεντζές:

"Αφού είχαν αρχίσει να τελειώνουν τα πυρομαχικά μας, διέταξα τους άνδρες μου να απαγκιστρωθούν, κάποια στιγμή που δεν υπήρχε αντίδραση από τους Τούρκους, όπως είχαμε σχεδιάσει. Ένας καταδρομέας, πήγε να κατεβάσει την τουρκική σημαία από τον ιστό για να την πάρει σαν λάφυρο! Τους είπα να την αφήσουν εκεί, γιατί βλέποντάς την οι Τούρκοι πιλότοι, θα μας περνούσαν για δικούς τους και δεν θα μας κτυπούσαν! Έτσι και έγινε τελικά! Έμεινα εγώ πίσω με έναν ακόμη, για να παγιδεύσω με όσες χειροβομβίδες είχαν περισσέψει, ό,τι μπορούσα! Κτίρια, πόρτες, παράθυρα, όπλα, υλικά. Οι Τούρκοι άρχιζαν πάλι με προσοχή να μας πλησιάζουν. Με ειδοποιούν γι' αυτό και σιγά-σιγά ενώ παγίδευα έφευγα προς τα πίσω. "Μην ανησυχείτε" έλεγα στους δικούς μου. "Θα δείτε!"

Πράγματι, μόλις άρχισαν οι πρώτες παγιδεύσεις να σκάνε, οι Τούρκοι φοβήθηκαν και δεν μας ακολούθησαν. Εμείς αποχωρήσαμε ανενόχλητοι προς τον χώρο συγκέντρωσης της Μοίρας..." είπε ο στρατηγός Γλεντζές, ολοκληρώνοντας την εικόνα της μάχης του Κοτζάκαγια.

Είχε και κάτι ακόμα να πει. "Δεν ήξερα ότι από τον άλλο λόχο που είχε αποχωρήσει, έλειπε ένας καταδρομέας που είχε σκοτωθεί! Έτσι δεν ψάξαμε να τον βρούμε και να τον φέρουμε πίσω... Έμεινε εκεί, ανάμεσα στους σκοτωμένους Τούρκους στρατιώτες...Έπρεπε να το ξέραμε για να τον φέρουμε πίσω...."

Η 32 Μοίρα Καταδρομών, με διοικητή τον ταγματάρχη Ναπολέοντα Δαμασκηνό, και ελλιπώς στελεχωμένη πλέον σε Ελλαδίτες αξιωματικούς Καταδρομών, λόγω των απωλειών κατά το πραξικόπημα, προσέγγισε αθόρυβα το ύψωμα Άσπρη Μούττη, αιφνιδίασε τον εχθρό και κατέλαβε το ύψωμα με μικρή καθυστέρηση, διότι από τα πυρά είχαν πάρει φωτιά τα ξερά χόρτα και οι θάμνοι, γεγονός που δυσκόλευε την προσέγγιση.

"Το σχέδιο προέβλεπε να καταλάβω την Άσπρη Μούττη του όρους Πενταδάκτυλου που στη μία μεριά ήταν η ελληνική φρουρά και στην απέναντι η τουρκική. Επίσης το σχέδιο προέβλεπε μετά την κατάληψη του στόχου να αντικαταστήσει την Μοίρα μου ένα Τάγμα Πεζικού , το οποίο και δεν ήλθε .

Ξεκινούμε και όταν πλησιάζουμε στη μικρή κοιλαδίτσα στους πρόποδες της Άσπρης Μούττης, βλέπουμε να έρχεται μία Μοίρα Πυροβολικού για να ταχθεί στον χώρο αυτό. Της ανοίγουμε τον δρόμο για να περάσει η φάλαγγά της και εμείς ανεβήκαμε πάνω από τον δρόμο στην πλαγιά . Τότε εμφανίσθηκαν τρία (3) Α/Φ τούρκικα . Το ένα υπερίπτατο για αναχαίτιση τυχόν εχθρικών Α/Φ γι' αυτούς και τα άλλα δύο (2) εναλλάξ εξαπέλυον ρουκέτες και πολυβολισμούς. Η Μοίρα μου δεν είχε καμία απώλεια .

Η Μοίρα Πυροβολικού , από ότι μάθαμε είχε τέσσερεις (4) νεκρούς , από ανατροπή οχήματός της, στην προσπάθειά του με ελιγμούς , να αποφύγει τα πυρά των Α/Φ.

Στην συνέχεια ανεβήκαμε στην Άσπρη Μούτττη και συναντηθήκαμε με την φρουρά , με επικεφαλής τον έφεδρο Ανθλγό (ΠΖ) Βασίλειο Δούκα . Το απόγευμα της 20ης Ιουλίου 1974 πήρα διαταγή στις 23:00 το βράδυ να επιτεθούμε και να καταλάβουμε την Άσπρη Μούττη.

Πράγματι επιτεθήκαμε την ώρα αυτή, αλλά αργήσαμε λίγο να καταλάβουμε τον στόχο, διότι από τα πυρά είχαν πάρει φωτιά τα ξερά χόρτα και οι θάμνοι και μας δυσκόλεψε η προσέγγιση .

Το πρωίτης 21ης Ιουλίου 1974 πήρα διαταγή να κατέβω με την Μοίρα στην Κυρήνεια , στην Βίλα Λαίδης, που ήτο η Διοίκηση Καταδρομών . Την ώρα που ετοιμαζόμεθα , εμφανίζονται τρία (3) τούρκικα Α/Φ, το ένα (1) υπερίπτατο, όπως και στην πρώτη περίπτωση ανέφερα, για αναχαίτισητυχόν εχθρικών Α/Φ για αυτούς και τα άλλα (2) δύο εναλλάξ εξαπέλυανρουκέτες και πολυβολισμούς στον αυχένα , που φορτώναμε στα δύο λαντρόβερ τα βαριά όπλα και άλλα υλικά. Οι άνδρες μου ήταν στην πλαγιά του βουνού χωρίς να έχουμε καμία απώλεια . Εγώ τελευταίος πίσω από ένα χοντρό πεύκο , θυμάμαι έκανα την σκέψη, τώρα ζω ίσως μετά από λίγο όχι..."

έτσι περίγραψε με λίγα και λιτά λόγια την μάχη διηγώντας την επιχείρηση της μονάδας του, ο τότε διοικητής της 32 Μοίρας, ταξίαρχος ε.α. Ναπολέων Δαμασκηνός.

Η 33 Μοίρα, με διοικητή τον ταγματάρχη Γεώργιο Κατσάνη, προσέγγισε επιτυχώς το ύψωμα Πετρομούθια, αιφνιδίασε τον εχθρό και εξουδετέρωσε τις εχθρικές αντιστάσεις, τις οποίες εντόπισε.

Ο στρατηγός Μαντζουράτος, τότε λοχαγός και υποδιοικητής της 33 Μοίρας Καταδρομών εξιστόρησε αναλυτικά τις επιχειρήσεις της Μοίρας του. Μεταξύ των άλλων είπε για την μάχη στο ύψωμα Πετρομούθια και τον Αγ. Ιλαρίωνα.

"Η Μοίρα ενεργήσασα με ΤΟΛΜΗ-ΤΑΧΥΤΗΤΑ-ΜΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ και ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΗ, κατόρθωσε να διεισδύσει και να ευρεθεί επί του στόχου, εκ των καθορισθέντων κατευθύνσεων και την 23:00 ώραν (Ευρισκομένη επί στόχου), εξαπέλυσε συντονισμένη επίθεση εντός και εκτός των εχθρικών χαρακωμάτων και επέτυχε να εκκαθαρίσει τον τεθέντα εις αυτήν ΑΝΣΚ ΠΕΤΡΟΜΟΥΘΙΑ και τα επ΄ αυτών πολυβολεία και λοιπά οχυρωματικά έργα.

Την 23:45 ώρα, ανεφέρθη από τον Δκτή, με ρίψη πράσινης φωτοβολίδας πλήρης κατάληψη του ΑΝΣΚ.

Πυρά υποστηρίξεως δεν αιτήθησαν, διότι η Μοίρα επέτυχε απολύτως εις τον αιφνιδιασμόν .

Κατά την διάρκεια καταλήψεως των ΠΕΤΡΟΜΟΥΘΙΩΝ, ετραυματίσθει από χειροβομβίδα στην κεφαλή και όχι μόνο, ο Δκτής του 33ου ΛΟΚ Υπλγός ΡΟΚΚΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ο Διμοιρίτης της 1ης Δρίας/33 ΛΟΚ, Ανθλγός ΚΑΚΟΥΛΗΣ ΛΑΜΠΡΟΣ, ο Διαβιβαστής του Δκτού, ο ΚΔ ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ ΚΛΕΑΝΘΗΣ, οίτινες και διεκομίσθησαν στο ΣΑΒ / ΜΟΙΡΑΣ με όχημα που εζητήθει και εστάλει στην Μοίρα , από τον Λ/Δκσεως, από ανοικτό δρομολόγιο.

Μετά την κατάληψη εγένετο ανασυγκρότησις και προώθηση των Τμημάτων της Μοίρας, επί όλων των ΠΕΤΡΟΜΟΥΘΙΩΝ και επί μέρους του υψώματος Γκαμήλας .

Περί την 03:00/20ης Ιουλίου, τη διαταγή του Δκτού Μοίρας , ανήλθον επί των ΠΕΤΡΟΜΟΥΘΙΩΝ, μέρος των όπλων της Βάσεως Πυρός, υπό τον Υπλγό ΑΡΓΥΡΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟ, άτινα και ετάχθησαν .

Από της αυτής περίπου ώρας (03:00 πρωινή), η Μοίρα άρχισε να βάλλεται δια δραστικών πυρών όπλων ευθυτενούς τροχιάς , εσκοπευμένων και μη, όσον και δια πυρών όπλων καμπύλης τροχιάς . Από δε του Π.Φ, η Μοίρα και οι πέριξ στόχοι άρχισαν να βάλλονται και εκ της εχθρικής αεροπορίας .

Κατά τας πρωινάς ώρας , η Μοίρα δια πυρών και σχετικής κινήσεως, προσπάθησε να υποβοηθήσει το έργο της 31 ΜΚ, προσβάλλουσα τον πύργο ΑΓΙΟΥ ΙΛΑΡΙΩΝΑ . Τα υπάρχοντα βαρέα όπλα της Μοίρας, έπληξαν πλειστάκις τον πύργο και άλλους στόχους, μέχρι ότου η εχθρική αεροπορία και εχθρικά όπλα καμπύλης τροχιάς κατέστρεψαν αυτά .

Ο Διοικητής της Μοίρας Τχης ΚΑΤΣΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, προωθημένος ως ήτο, μετά κατάληψιν οικίσκου, όστις ήτο πλήρης όπλων και πυρομαχικών, επλήγη και εφονεύθει, περί την 09:30 της 21ης Ιουλίου .

Ωσαύτως η Μοίρα έμεινε άνευ επαφής , μετά της ΔΔΚ, λόγω της εν τω μεταξύ καταστροφής των Σ/Α και τραυματισμού Διαβιβαστού (Δκτού/31ου ΛΚ, ο Λόχος Επιστράτων δεν είχε Σ/Α).

Την διοίκηση της Μοίρας, αναλαμβάνει ο Υδκτής της , Λγός (ΠΖ) ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΤΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ.

Ο Αντικειμενικός Σκοπός της 33 ΜΚΔ ήταν το ύψωμα Πετρομούθια

Εν τω μεταξύ, όσο προχωρεί η ημέρα, Η Μοίρα συνεχίζει να δέχεται τεράστιο όγκο καταιγιστικών πυρών από όλες τις κατευθύνσεις των υπερκειμένων ορεινών συγκροτημάτων ΚΟΤΖΑΚΑΓΙΑ-ΑΣΠΡΗ ΜΟΥΤΤΗ-ΧΑΤΖΗΣΟΛΩΜΟΥ-ΚΑΣΤΡΟ ΑΓΙΟΥ ΙΛΑΡΙΩΝΑ.

Παράλληλα, Τουρκικές εφεδρείες δύο (2) Λόχων, κινούνται προς τις Ν.Δ καταπτώσεις του υψ. ΓΚΑΜΗΛΑ και προς τα υψώματα των ΠΕΤΡΟΜΟΥΘΙΩΝ, επιχειρώντας να σχηματίσουν κλοιό και να περικυκλώσουν την Μοίρα .

Τα πυρομαχικά της Μοίρας, είχαν σχεδόν εξαντληθεί, το δίκτυο επικοινωνιών είχε καταστραφεί, όπως αναφέρθηκα στα προηγούμενα, ενώ τα Τμήματα του Τακτικού Στρατού που θα αντικαθιστούσαν την Μονάδα δεν εμφανίσθηκαν.

Ενώπιον της τραγικής αυτής καταστάσεως και προκειμένου να αποφευχθεί ο εγκλωβισμός και η ολοσχερής καταστροφή της Μοίρα, αποφάσισα και διέταξα στις 11:30 της 21ης Ιουλίου, την σύμπτυξη της Μονάδος, η οποία και ολοκληρώθηκε περί την 14:00 ώραν, μέσα σε μία κόλαση πυκνού πυρός από όλες τις κατευθύνσεις και υπό τον συνεχή βομβαρδισμό της τουρκικής αεροπορίας .

Κατά την όλην επιχείρηση καταλήψεως των ΠΕΤΡΟΜΟΥΘΙΩΝ υπό της Μοίρας, διεδραματίσθηκαν σκηναί αφθάστου ηρωισμού και περιφρονήσεως του θανάτου τόσον από τους Αξιωματικούς, όσον και από τους Καταδρομείς της Μοίρας."

Για τον ηρωικό διοικητή της 33 ΜΚΔ ταγματάρχη Κατσάνη, ο Χαλούκ Οστουγκέν, γράφει:

«Παρατηρήσαμε ότι οι άνδρες των ελληνοκυπριακών μονάδων Καταδρομών που αντιμετωπίσαμε ήταν πολύ καλά εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι και πολέμησαν σκληρά. Ειδικά, πρέπει να πω, ο ταγματάρχης Κατσάνης ήταν εξαίρετος καταδρομέας και τον βλέπαμε με θαυμασμό κατά τη διάρκεια της μάχης του Κοτζάκαγια»

Η 34 Μοίρα Καταδρομών επιστρατεύθηκε τις πρωινές ώρες της 20ης Ιουλίου, στην Αθαλάσσα Λευκωσίας, με διοικητή τον ταγματάρχη Πέτρο Δεκούλο. Το απομεσήμερο της ίδιας ημέρας, κινήθηκε στην περιοχή του Πάνω Δικώμου, όπου και το σημείο εξορμήσεώς της. Με το τελευταίο φως, η Μονάδα ξεκίνησε την ενέργειά της, προς το ύψωμα 296. Αφού διήνυσε περί τα δύο χιλιόμετρα, δέχθηκε πυρά όλμων, οπότε ανέκοψε εκεί την προχώρησή της και έλαβε αμυντική διάταξη.

Τι παραπάνω θα περίμενε κανένας, από μια Μονάδα, η οποία επιστρατεύθηκε εξ ολοκλήρου το μεσημέρι, και εκλήθη να φέρει εις πέρας καταδρομική επιχείρηση, το βράδυ της ιδίας ημέρας. Πάλι καλά, που διατηρήθηκε συγκροτημένη, και δεν διαλύθηκε.

Παρά τους φιλόδοξους -και προφανώς εκτός πραγματικότητος- σχεδιασμούς του ΓΕΕΦ, σε καμία περίπτωση δεν φάνηκε κάποιο τάγμα πεζικού, προκειμένου να αντικαταστήσει κάποια Μοίρα Καταδρομών.

Η ΕΛΔΥΚ, ενισχυμένη και με τεθωρακισμένα, δεν τα κατάφερε να εξαλείψει τον θύλακα Κιόνελι-Λευκωσίας. Οι εφεδρείες της Εθνικής Φρουράς αναλώθηκαν στον θύλακα Κιόνελι-Λευκωσίας και στην διάβαση Αγύρτας, και μάλιστα χωρίς τελικό αποτέλεσμα. Κάπου εκεί, εξαντλούνταν και οι επιθετικές της δυνατότητες, καθ’ όν χρόνον, το τουρκικό προγεφύρωμα δυτικώς Κερύνειας δούλευε σχεδόν ανενόχλητο. Δυστυχώς, η μοίρα της πολύπαθης Κύπρου είχε κριθεί.

Κατόπιν τούτου, τις πρωινές ώρες της 21ης Ιουλίου 1974, η Διοίκηση Δυνάμεων Καταδρομών Κύπρου διέταξε τις Μονάδες της να απαγκιστρωθούν και να συμπτυχθούν στους χώρους εξορμήσεώς τους, προκειμένου να αναλάβουν άλλες αποστολές. Η απαγκίστρωση και η σύμπτυξη των Μονάδων ήταν επιτυχής.

Η 33 Μοίρα όπως αναφέρθηκε παραπάνω, χρειάστηκε να δώσει σκληρό αγώνα κατά την απαγκίστρωση, διότι δεχόταν σφοδρά εχθρικά πυρά πυροβολικού, όλμων και αεροπορίας και εκτός από την απώλεια του διοικητού της, έχασε όλα τα βαρέα της όπλα και τον σταθμό ασυρμάτου της διοικήσεως μετά την προσβολή του διαβιβαστού-καταδρομέα από εχθρικά πυρά.

"Την 21η Ιουλίου, οι Μονάδες Καταδρομών αναπαύθηκαν και αναδιοργανώθηκαν. Ήταν η πρώτη και τελευταία τους φορά, που χρησιμοποιήθηκαν στον καταδρομικό τους ρόλο.Από εκεί και πέρα, και μέσα στην γενική ακαταστασία, θα λογίζονταν ως οι άνθρωποι για όλες τις δουλειές και θα «βούλωναν τρύπες», όπου οι μονάδες πεζικού είχαν αδυναμίες."

Αεροσκάφος Nord Noratlas

Την νύχτα 21/22 Ιουλίου, σε μια πρωτόγνωρη για τα Ελληνικά δεδομένα επιχείρηση,τα μεταφορικά αεροσκάφη Νοράτλας μετέφεραν την Α´ Μοίρα Καταδρομών, από την Κρήτη στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Ήταν η μοναδική επέμβαση της Ελλάδος στον αγώνα της Κύπρου. Η Μονάδα αυτή, με διοικητή τον ταγματάρχη Γεώργιο Παπαμελετίου, γλίτωσε το αεροδρόμιο Λευκωσίας, από τις τουρκικές απόπειρες για την κατάληψή του. Ο στρατηγός Κυριάκος, που τότε ήταν το 2ο Γραφείο της Μοίρας, περιγράφει την μεταφορά και την προσγείωση:

"Τώρα θα πω την εμπειρία μου από την αερομεταφορά, η οποία είναι περίπου παρόμοια με αυτές των υπολοίπων Αξιωματικών και ανδρών της Μοίρας.

Επιβιβάστηκα εγώ και 32 κ/δ στο υπ’ αριθμ. 207 Α/Φ ΝΟΡΑΤΛΑΣ με την κωδική ονομασία «Νίκη 3» με κυβερνήτη τον επισμηναγό Στέφα Σωτήρη, συγκυβερνήτη τον επισμηναγό Νεονάκη Γεώγ. τον Ναυτίλο Ανθ/γό Δρίτσα Ιωάννη και Μηχανικό τον υποσμηναγό Παπαναστασίου Αθανάσιο.

Με τον κυβερνήτη ήμασταν γνωστοί από τις ρίψεις Αλεξι­πτωτιστών.

Στους καταδρομείς είχα πει ότι τα Α/Φ θα συνοδεύονται από μαχητικά Α/Φ της Π.Α. για να είναι ήσυχοι και ξεκούραστοι.

Μετά την απογείωση την 22:42 ώρα και την ήρεμη διαδρομή ήρθε να διακόψει ένα δυνατό τράνταγμα και μια απότομη κλίση προς τα αριστερά . Όταν ισορρόπησε το Α/Φ πήγα και ρώτησα τον κυβερνήτη τι ακριβώς συνέβη. Μου είπε ότι κάτι παρουσίασε ο αριστερός κινητήρας, του οποίου μείωσα τις στροφές και να μην ανησυχώ.

Η επιχείρηση θα ολοκληρωθεί, κινούμενοι σε παράλληλο ίχνος προς αποφυγή σύγκρουσης. Το ύψος που πέταγε το Α/Φ ήταν κάτω από τα 500 πόδια. Κατά την διαδρομή μας πέρασε το «ΝΙΚΗ 4», ήταν αυτό που καταρρίφθηκε.

Στη συνέχεια και ενώ το Α/Φ πετούσε πάνω από τις Αγγλικές βάσεις με κάλεσε ο κυβερνήτης να του πω που είναι το τουρκικό χωριό Κοφίνου. Αφού περάσαμε πάνω από την Λεμεσό, και το Ζύγι το Α/Φ. έστριψε αριστερά προς την χαράδρα της Σκαρίνου.

Την ώρα που βγαίναμε από την Χαράδρα προς την πεδινή περιοχή του Α/Δ αντικρίσαμε τα αντιαεροπορικά πυρά εναντίον των τριών Α/Φ.

Σκέφθηκα ότι το Α/Δ έχει καταληφθεί από Τούρκους αλεξιπτωτιστές και αφού με διαβεβαίωσε ο κυβερνήτης ότι θα προσγειωθεί έτρεξα πίσω, σήκωσα τους καταδρομείς όρθιους για να μειωθεί η επιφάνειά τους. Το Α/Φ σε πολύ χαμηλό ύψος άρχισε να δέχεται πυρά, κυρίως τροχιοδεικτικά, θύμιζαν δε την γιορτή της Ανάστασης του Κυρίου. Το αεροσκάφος άρχισε να γίνεται διάτρητο από τα αντια­ε­ροπορικά πυρά και τα διάφορα υγρά του μας κατάβρεχαν.

Τέλος, προσγειώθηκε με πολύ θόρυβο και στάθμευσε εκτός διαδρόμου.

Αμέσως και σε χρόνο λιγότερο από 5 λεπτά το Α/Φ είχε ξεφορτωθεί και οι κ/δ είχαν ταχθεί για μάχη γύρω από το Α/Φ. Εκείνη τη στιγμή ήρθε ο υπολοχαγός Ρούκας, ο οποίος μου ανέφερε ότι το Α/Φ του είχε δυο νεκρούς, τον Νόμπελη, τον Οικονομάκη και 6 τραυματίες.

Διέταξα να συγκεντρωθούν σε ένα σημείο και άφησα τον οπλίτη ιατρό του Λόχου για να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες. Ο λόχος άρχισε να προχωρεί σε σχηματισμούς μάχης προς το κεντρικό κτίριο του

Α/Δ.

Μας ακολούθησαν τα πληρώματα των Α/Φ ΝΙΚΗ 3 & 6, τα οποία Α/Φ είχαν κριθεί ακατάλληλα για πτήση. Στον διάδρομο τροχοδρομούσε ένα Α/Φ για να απογειωθεί, ο κυβερνήτης του οποίου αντελήφθη τα πληρώματα σταμάτησε, τα πήρε και απογειώθηκε....."

Για την διατήρηση του αεροδρομίου σε ελληνικά χέρια, περιγράφει ο Συνταγματάρχης ε.α. Πλάτων Κολοκοτρώνης, τότε υπολοχαγός, διοικητής του 41 ΛΚ:

"Στις 23 Ιουλίου 1974, την επομένη της άφιξής μας στην ΚΥΠΡΟ, και περί ώρα 07:30 το πρωί ο Διοικητής της Α΄ ΜΚ Τχης ΠΑΠΑΜΕΛΕΤΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ μου δίνει διαταγή να πάρω το λόχο μου & να μεταβώ από την ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ που ευρισκόμαστε στο Α/Δ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ για ασφάλειά του.

Ετοίμασα το λόχο μου και αφού τον ενημέρωσα για την αποστολή μας, επιβιβαστήκαμε σε λεωφορεία & δια μέσου της Λευκωσίας φθάσαμε στο Α/Δ. Εκεί με υποδέχθηκε ο Διοικητής των δυνάμεων του Α/Δ Τχης ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. (Οι δυνάμεις του Α/Δ ήταν Διμοιρία της 33ης ΜΚΔ με τον Ανθλγό Κώτσαλη και τροχοφόρο άρμα της Εθνοφρουράς). Με ενημέρωσε για την κατάσταση που επικρατούσε, με έμφαση ότι περιμένει αεροπορική επίθεση και να καλύψω τους καταδρομείς.

Έδωσα ανάλογες διαταγές στους Διμοιρίτες μου και πήγα να πάρω τηλέφωνο τον Διοικητή μου ότι έφθασα . Πριν προλάβω να τηλεφωνήσω έρχεται πάλι ο Τχης ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ και με ενημερώνει ότι, οι ΤΟΥΡΚΟΙ ετοιμάζονται να επιτεθούν στο Α/Δ. Υπ όψιν ότι την προηγουμένη στις 16.00 είχε συμφωνηθεί κατάπαυση πυρός, μεταξύ Κυπριακών και τουρκικών δυνάμεων με παρέμβαση του ΟΗΕ.

Αμέσως συγκεντρώνω το λόχο μου και δίνω διαταγή στους Διμοιρίτες να τάξουν τις Διμοιρίες τους για να αντιμετωπίσουμε την επικείμενη επίθεση των Τούρκων.

Στον Υπλγό ΣΤΑΥΡΟ ΜΠΕΝΟ να μεταβεί με την Διμοιρία του στην ταράτσα του κεντρικού κτιρίου, όπου να ταχθεί, ενισχύοντας τον με αυτόματα όπλα και αντιαρματικά.

Στον Ανθλγό ΗΛΙΑ ΣΙΑΚΑΒΕΛΑ και στον ΔΕΑ ΠΕΤΡΟ ΚΡΙΚΕΛΗ να πάρουν θέσεις με τις Διμοιρίες τους στο ισόγειο και μπροστά από το κεντρικό κτίριο.

Δίνοντας συνεχώς οδηγίες, ήλεγχα τις θέσεις τους, καλύπτοντας κενά και αδυναμίες στην αμυντική διάταξη του Λόχου μου. Από την ταράτσα του κτιρίου παρακολουθούσα συνεχώς τις κινήσεις των Τούρκων.

Ενώ συνεχίζετο η εγκατάσταση των ανδρών του Λόχου μου, φθάνει στο Α/Δ ο 42ος ΛΟΚ με Διοικητή τον Υπλγό ΡΟΥΚΑ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ και ο Διευθυντής του 3ου γραφείου της Μοίρας Τχης ΜΑΝΟΥΡΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, τους οποίους αμέσως ενημέρωσα για την επικρατούσα κατάσταση, θέσεις και προθέσεις Τουρκικών δυνάμεων, καθώς και την διάταξη των διμοιριών του λόχου μου. Αμέσως ο Τχης ΜΑΝΟΥΡΑΣ αναλαμβάνει την Διοίκηση της Διλοχίας και δίνει διαταγή στον Υπλγό ΡΟΥΚΑ να ταχθεί με τον 42 ΛΟΚ στα αριστερά του Λόχου μου.

Αμέσως μετά φθάνει στο Α/Δ και ο 43ος ΛΟΚ με Διοικητή τον Λοχαγό ΚΙΟΥΤΣΟΥΚΗ ΙΩΑΝΝΗ. Κατόπιν διαταγής του Τχη ΜΑΝΟΥΡΑ τάσσεται στα δεξιά του Λόχου μου στο χώρο του Πύργου ελέγχου του Α/Δ.

Ενώ ελάμβαναν θέσεις και οι άλλοι Λόχοι, ξεκινά η επίθεση των Τούρκων με άρματα και πεζικό. Αμέσως οι λόχοι αρχίζουν πυρά εναντίον των θέσεων των Τούρκων, κυρίως από το Λόχο μου που είχε ήδη πάρει θέσεις μάχης και ειδικά από την ταράτσα του κτιρίου, που ήλεγχε πλήρως τις κινήσεις των Τούρκων.

Η έναρξη των πυρών βρήκε τον Διοικητή μας Τχη ΠΑΠΑΜΕΛΕΤΙΟΥ να δέχεται πυρά, ερχόμενος στο Α/Δ και σε απόσταση 200 μ. περίπου από το κτίριο, ευρισκόμενος ανάμεσα στα πυρά των Τούρκωνκαι του 43 ΛΟΚ.

Από τα πυρά τραυματίζεται ο Κύπριος οδηγός του. Ενημερώνει με τον ασύρματο τον Τχη ΜΑΝΟΥΡΑ, ο οποίος στέλνει το άρμα από τις δυνάμεις του Α/Δ να τον παραλάβει. Από ριπή των τουρκικών πυρών τραυματίζεται θανάσιμα ο αρχηγός του άρματος Αλχίας Ι. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, στην προσπάθεια απεγκλωβισμού του Διοικητού μας, εκτελώντας πυρά εναντίον των Τούρκων. Τελικά ο Διοικητής μας έρχεται στο Α/Δ και αναλαμβάνει την διοίκηση της Μοίρας.

Ομοίως, λίγο πίσω από το τζιπ του Διοικητού μας περί τα 300 μ, ακολουθούσαν 1 τζιπ Land Rover με τον Υποδιοικητή της Μοίρας Τχη ΑΒΡΑΜΙΔΗ ΑΓΓΕΛΟ και τον Διοικητή του ΛΥΠ Υπλγό ΝΤΟΥΒΑ ΝΙΚΟΛΑΟ και 1 τζιπ Land Rover με τον Τχη ΚΥΡΙΑΚΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟ και τον Ιατρό της Μοίρας ΚΟΣΚΙΝΑ. Δέχθηκαν πυρά και τα 2 τζιπ με αποτέλεσμα να πέσουν σε χαντάκι στα αριστερά του δρόμου και να ανταλλάξουν πυρά με τους Τούρκους με τα όπλα που είχαν και να καθηλωθούν.

Επί 2ωρο περίπου οι Τούρκοιπροσπαθούν με συνεχείς επιθέσεις αρμάτων και Πεζικού να καταλάβουν το Α/Δ. Όμως τα εύστοχα και καταιγιστικά πυρά της Μοίρας, όχι μόνο δεν επέτρεψαν να επιτύχουν τα σχέδια τους, αλλά υπέστησαν μεγάλες απώλειες, με αποτέλεσμα να καθηλωθούν και να υποχωρήσουν. Οι απώλειες προκύπτουν από το ότι ασθενοφόρα και φορτηγά τους μάζευαν, μέχρι τις απογευματινές ώρες που φύγαμε , νεκρούς και τραυματίες, όπως παρακολουθούσα από την ταράτσα του κτιρίου.

Αντίστοιχα οι δικές μας απώλειες ήταν, ο ελαφρός τραυματισμός στο χέρι του Καταδρομέα ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ του 43 ΛΟΚ, ο ελαφρός τραυματισμός του Κύπριου οδηγού του Διοικητού μας ΓΙΑΝΝΑΚΗ και ο θανάσιμος τραυματισμός του αρχηγού του άρματος Αλχία Ι. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ.

Εδώ πρέπει να αναφέρω ότι, πυρά δεχόμαστε και από το στρατόπεδο του ΟΗΕ, όπως ανέφεραν οι άνδρες των Λόχων. Οι δυνάμεις του ΟΗΕ στο Α/Δ ήταν κυρίως Εγγλέζοι.

Λόγω της αποτυχίας των τουρκικών επιθέσεων και της αδυναμίας των να καταλάβουν το Α/Δ, καθώς και της έναρξης αντεπίθεσης των λόχων της Α΄ Μοίρας, έρχονται οχήματα των δυνάμεων του ΟΗΕ με λευκές σημαίες μπαίνοντας στα δίκτυα των ασυρμάτων μας και ζητούν από την Διοίκηση της Μοίρας να γίνει κατάπαυση πυρός, όπως και έγινε.

Στην συνέχεια οι δυνάμεις του ΟΗΕ ζητούν από την Διοίκηση της Μοίρας να φύγει από το Α/Δ. Ο Τχης ΜΑΝΟΥΡΑΣ, που λειτουργούσε κατ εντολή του Διοικητού μας, αρνείται να φύγει η Μοίρα, αν δεν παραλάβουν πριν οι δυνάμεις του ΟΗΕ το Α/Δ και συγκεκριμένα το Μηχανοκίνητο Τάγμα των Καναδών.

Μετά την άρνηση άρχισαν τα τηλέφωνα, πρώτα από την Διοίκηση του ΓΕΕΦ, μετά από τον Σχη ΚΟΜΠΟΚΗ Διοικητή Κ/Δ Κύπρου και τον Έλληνα Πρέσβη ΛΑΓΑΚΟ, ζητώντας να πάρει ο Διοικητής μας την Μοίρα & να εγκαταλείψει το Α/Δ.

Ο Διοικητής μας αρνείται και πάλι να εγκαταλείψει το Α/Δ, αν δεν το παραλάβουν πρώτα οι δυνάμεις του ΟΗΕ.

Αφού είδαν οι επικεφαλής των δυνάμεων του ΟΗΕ ότι δεν πρόκειται η Μοίρα να εγκαταλείψει το Α/Δ, υποχρεώθηκαν να το παραλάβουν, τοποθετώντας δυνάμεις τους στις θέσεις που είχαν οι λόχοι μας.

Κατά την αποχώρηση μας έπεσαν στο Α/Δ βλήματα όλμου από τους Τούρκουςκαι οι Καναδικές δυνάμεις του ΟΗΕ που μας αντικατέστησαν απήντησαν με πυρά.

Έτσι το Α/Δ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ μέχρι σήμερα ελέγχεται από δυνάμεις του ΟΗΕ...."

Με το πρώτο φως της 22ας Ιουλίου, η 31 Μοίρα Καταδρομών διετάχθη να διαθέσει έναν λόχο στο 11ο Τακτικό Συγκρότημα, στην περιοχή Λαπήθου-Καραβά. Ο λόχος αυτός, (11ος Λόχος Κρούσεως) με διοικητή τον υπολοχαγό Γαληνό, έμεινε εκεί απεσπασμένος επί μίαν εβδομάδα, εξετέλεσε επιτυχώς ποικίλες αποστολές και απέσπασε τα ευμενέστατα σχόλια και την ευγνωμοσύνη των ανθρώπων, στους οποίους είχε διατεθεί. Η υπόλοιπη Μοίρα (μονάδα επιπέδου τάγματος) ετίθετο υπό διοίκησιν στο 231 Τάγμα Πεζικού, για την εξασφάλιση του αυχένος του Αγίου Παύλου, στον δυτικό Πενταδάκτυλο. Δηλαδή δόθηκε τάγμα υπό διοίκηση άλλου τάγματος, πράγμα αντίθετο με κάθε στρατιωτική αρχή πολέμου.

Και ενώ γινόταν εγκατάσταση στην διάβαση, η Μοίρα διετάχθη να διαθέσει έναν λόχο, προκειμένου να απεγκλωβίσει λόχο του Τάγματος, ο οποίος αγκιστρώθηκε στο χωριό Πυλέρι. Ο 12ος λόχος της Μοίρας, με διοικητή τον υπολοχαγό πεζικού Παναγιώτη Καραχάλιο, εξετέλεσε επιτυχώς αυτήν την αποστολή.

Από την 10.00 ώρα και επί 6ωρο η Μοίρα υπέστη σφοδρό βομβαρδισμό πυροβολικού και αεροπορίας. Ο αυχένας του Αγίου Παύλου φάνταζε σαν πραγματική κόλαση. Όμως, χάρις στην καλή της εκπαίδευση, και στην προνοητικότητα των αξιωματικών της, αλλά και στην καλή της τύχη, δεν άνοιξε ούτε μύτη.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, και ενώ είχε αναγγελθεί η εκεχειρία και η κατάπαυση του πυρός, διλοχία της Μοίρας, με επικεφαλής τον λοχαγό Ελευθέριο Σταμάτη και διοικητές λόχων τους υπολοχαγούς Καραχάλιο και Γλεντζέ, αφού κινήθηκε περιπετειωδώς, διωκόμενη από την τουρκική αεροπορία, αντεπετέθη και αποκατέστησε την τοποθεσία του 231 Τάγματος Πεζικού, στα υψώματα Αετοφωλιά και 126, τα οποία είχαν καταλάβει οι Τούρκοι.

Την επομένη, 23η Ιουλίου, η Μοίρα επανήλθε στο στρατόπεδό της, στην Αθαλάσσα Λευκωσίας. Εκεί ενέταξε του επιστράτους της και αναδιοργανώθηκε.

Η 32 Μοίρα Καταδρομών εγκαταστάθηκε αμυντικώς στο ύψωμα Αλωνάγρα, ανατολικά της Άσπρης Μούττης. Τις προμεσημβρινές ώρες της 22ας Ιουλίου, δέχθηκε ισχυρή πίεση από την κατεύθυνση της Άσπρης Μούτης και αντιμετώπισε δυσκολίες.

Η 33 Μοίρα Καταδρομών, υπό την διοίκηση του υποδιοικητού της, λοχαγού Ευαγγέλου Μαντζουράτου, τις πρωινές ώρες της 22ας Ιουλίου διετάχθη να σπεύσει στην περιοχή του χωρίου Άγιος Γεώργιος, δυτικώς Κερυνείας. Εκεί, μαζί με κάποια τμήματα πεζικού, θα ενεργούσε επίθεση για την εξάλειψη του προγεφυρώματος. Ήταν μία επιχείρηση της Εθνικής Φρουράς, κακοσχεδιασμένη και απροπαράσκευη. Εκτιμήσεις χωρίς δεδομένα, σχεδίαση στο γόνατο και διαταγές «αυτοκτονίας», θέτοντας ελαφριές μονάδες χωρίς αντιαρματικά μέσα, να αντιταχθούν σε ισχυρές μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες μονάδες του εχθρού, με πλήρη υπεροχή πυρός εδάφους και αέρος. Η Μοίρα μετά από ηρωικό αλλά άνισο αγώνα, αναγκάζεται να διασπάσει τον εχθρικό κλοιό στον οποίο βρέθηκε εγκλωβισμένη και να διαρρεύσει σε ασφαλές έδαφος, αφού υπέστη σοβαρές απώλειες:

• Νεκροί: 2 αξιωματικοί και 10 καταδρομείς
• Τραυματίες: 2 αξιωματικοί και 8 καταδρομείς
• Αγνοούμενοι: 3 αξιωματικοί και 35 καταδρομείς

Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί από τους καταδρομείς, υπήρξαν πολυτραυματίες, όπως ο υπολοχαγός Ροκκάς Βασίλειος, διοικητής του 33 Λόχου Κρούσεως, ο οποίος κατά την διάσπαση του τουρκικού κλοιού στις παρυφές της Κερύνειας, με τους άνδρες του εγκλωβισμένος σε οικοδομή, τραυματίσθηκε από βλήματα στο πόδι και στην κοιλιά, προσπαθώντας να απεγκλωβίσει τον λόχο του. Περιγράφονται λιτά, στο πολεμικό ημερολόγιο του λόχου, συγκλονιστικές στιγμές από τον ίδιο:

"07:30 Κατόπιν δγής της Μοίρας ο Λόχος κινείται επί οχημάτων, (Δύο 2 παλαιά BedFord), προς το χωρίο ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ.

08:00 Στο γήπεδο του ΓΣ ΠΡΑΞΑΝΔΡΟΣ δίδονται στους Δκτάς των Λόχων οι τελευταίες πληροφορίες από τον Δκτή της ΔΚΚ και η αποστολή του Λόχου, είναι να αναπτυχθεί δυτικά του χωρίου ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ από τον δρόμο και δεξιά μέχρι την θάλασσα προς κάλυψη της διμοιρίας των ΠΑΟ 106 χιλ. και εν συνεχεία ενέργεια προς εξάλειψη του προγεφυρώματος.

08:15-08:30 Ανάπτυξη του Λόχου και λήψη επαφής. (Όπως μετρήθηκε προ διετίας η απόσταση, οι Τούρκοι είχαν διευρύνει το προγεφύρωμα 1100-1200 μ. προς ΚΥΡΗΝΕΙΑ).

08:45 Προσπάθεια καταστροφής κινουμένου άρματος Μ47 από το Α/Τ 3,5 απέτυχε.

09:00 Το ΠΑΟ 57 χιλ. το οποίο ενεργεί στη Ζώνη του Λόχου επιφέρει πλήγμα σε άρμα Μ47 το οποίο ακινητοποιείται.

09:15 Τέσσερα (4) αποβατικά (Παντόφλες) πλησιάζουν προς την ακτή. Διαβιβάζεται η πληροφορία στην Μοίρα.

09:15-09:30 Ο Δκτής του 251 ΤΠ Άνχης ΚΟΥΡΟΥΠΗΣ και ο Αξκός 3ου Γραφείου του 3ου ΤΣ Τχης ΤΣΑΚΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ παραδίδουν στον Δκτή του Λόχου δύο Α/Τ εκτοξευτές Ανατολικής προελεύσεως και αριθμό βλημάτων τα οποία χρησιμοποιούνται από το προσωπικό του Λόχου άνευ αποτελεσμάτων, γιατί τα βλήματα δεν εκρήγνυνται όταν προσκρούουν, επί των αρμάτων και ΤΟΜΠ, διότι δεν περιέχουν τον επικρουστήρα και τον πυροκροτητή.

09:30 Άρχεται η διεύρυνση του προγεφυρώματος και προώθηση των Τούρκων προς ΚΥΡΗΝΕΙΑ. Ένα άρμα Μ47 και δύο (2) ΤΟΜΠ κινούνται με πλήρη ταχύτητα προς ΚΥΡΗΝΕΙΑ. Τελευταία βολή των ΠΑΟ 106 χιλ. με χειριστή τον Δκτή Των ΠΑΟ Υπλγό ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟ ΚΩΝ/ΝΟ.

10:00 Ο Λόχος έχει πλέον κυκλωθεί από όλες τις κατευθύνσεις. Στο κύριο δρομολόγιο ( Νότια) κινούνται άρματα και ΤΟΜΠ, Εκ δυσμών κινούνται τμήματα από το σημείο αποβιβάσεως, από Βορρά (Θάλασσα) και ανατολικά από αποβιβαζόμενες εκεί δυνάμεις. Απεγνωσμένες προσπάθειες επικοινωνίας με την Μοίρα δεν απέδωσαν.

10:10 Ο Δκτής του Λόχου με γουώκι-τόκι έχει την τελευταία επαφή με τον Δκτή Του ΛΔ-ΥΠ (Υπλγό Αργύρη Αθανάσιο) που βρισκόταν στο κέντρο του χωρίου ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ο οποίος τον πληροφορεί ότι έχουν φθάσει στο χωριό τα Τουρκικά άρματα και έχει δοθεί από τον Υδκτή της Μοίρας ΑΥΤΟΔΙΑΛΥΣΗ, και συγκέντρωση του προσωπικού στο χώρο της Μοίρας, Ο ίδιος δε με τμήμα του ΛΔ-ΥΠ κινείται προς το Χωρίο ΤΡΙΜΙΘΙ.

10:15 Διαταγή προς τις Διμοιρίες για αυτοδιάλυση και διαφυγή και συγκέντρωση στο χώρο της Μοίρας. Διάσπαση των οργανικών δεσμών. Μαζί με τους ΚΔ του Λόχου κινούνται στρατιώτες του 251 ΤΠ. Ο Δκτής της διμοιρίας ΠΑΟ 106 χιλ. με μερικούς στρατιώτες του, ως και λίγοι ΚΔ του 31ου ΛΚ οι οποίοι πληροφορούν τον Δκτή του Λόχου ότι η αυτοδιάλυση είχε δοθεί περίπου προ ημισείας ώρας και ο 31ος ΛΚ είχε ήδη αποχωρήσει από την περιοχή. Η κίνηση για διαφυγή του Προσωπικού γίνεται εν μέσω συνεχών πυρών.

14:00-16:00 Βασανιστική η έλλειψη ύδατος. Αποκλεισμός του Δκτού του Λόχου με την ομάδα Δκσεως και αριθμού ΚΔ της Μοίρας σε νεοανεγειρομένη οικοδομή (Πολυκατοικία) παρά τον ΓΣ ΠΡΑΞΑΝΔΡΟΣ από Τούρκους Αλεξιπτωτιστές. Δγή εξόδου από την οικοδομή κατά την οποία φονεύεται ο Δβστής του Λόχου ΤΡΙΓΓΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Εν μέσω συνεχών πυρών και αγώνα εντός αραιοκατοικημένης περιοχής, (Τα ΚΑΛΑΣΝΙΚΩΦ απεδείχθησαν ιδιαιτέρως αποτελεσματικά), όπου διαπιστώνεται η έναρξη του πλιάτσικου και η δολοφονία γερόντων, συνεχίζεται η προσπάθεια διαφυγής. Άπαντες έχουν τραυματισθεί...."

Αλλά και ο ηρωικός διοικητής του 31 Λόχου Υπολοχαγός Κατούντας, παρέμεινε τελευταίος και έπεσε πολεμώντας τους Τούρκους, προσπαθώντας να τους επιβραδύνει για να διαφύγει ο λόχος του.

Η 34 Μοίρα Καταδρομών, ταγμένη δυτικώς Πάνω Δικώμου, την 22α Ιουλίου δέχθηκε εχθρική πίεση από την κατεύθυνση της Αγύρτας, καθώς και πυρά όλμων από την Άσπρη Μούττη. Η Μοίρα είχε εκεί έναν νεκρό καταδρομέα και λίγους ελαφρά τραυματίες, μεταξύ των οποίων και ο διοικητής της. Τις μεσημεριανές ώρες συμπτύχθηκε προς το χωριό Συχαρί, για να καταλήξει την επομένη στο στρατόπεδο Αθαλάσσας Λευκωσίας.

Την νύχτα 31 Ιουλίου/1 Αυγούστου, η 31 Μοίρα Καταδρομών εγκατεστάθη αμυντικώς στην διάβαση Πανάγρων, δυτικώς Κερυνείας, υπό διοίκησιν στο 11ο Τακτικό Συγκρότημα. Εργαζόμενοι πυρετωδώς και μετερχόμενοι τυποποιημένες και αυτοσχέδιες μεθόδους και τεχνικές, όπως αντιαρματικά βλήματα σε δίεδρες γωνίες, γομωμένοι φορείς βλημάτων σε ρόλο ναρκών τύπου κλέιμορς και διάφορες άλλες παγιδεύσεις, οι καταδρομείς οργάνωσαν την άμυνά τους κατά τρόπον αριστοτεχνικόν. Η όλη τους διάταξη και οργάνωση είχε την μορφή καλοστημένης ενέδρας.

Πέραν κάποιων εχθρικών βλημάτων όλμων, τα οποία είτε ήταν άστοχα, είτε δεν εκρηγνύονταν, και στα οποία απαντούσαν στο πολλαπλάσιο, δεν δέχθηκαν άλλη πρόκληση.

Την 1ην Αυγούστου, η 31 Μοίρα διέθεσε την εφεδρεία της, τον 12ο λόχο Κρούσεως, στο 316 Τάγμα Πεζικού, στο ύψωμα 1023, επάνω από την Λάπηθο. Στις 2 Αυγούστου, ο λόχος αυτός, υπό την διοίκηση του Κύπριου επίστρατου ανθυπολοχαγού Λουκά Βαρναβίδη, προξένησε μεγάλες απώλειες -από πολλές δεκάδες έως λίγες εκατοντάδες νεκρών- σε δύο απανωτές επιθέσεις μεγάλου όγκου τουρκικού πεζικού. Ποτέ οι Τούρκοι δεν σεβάστηκαν την εκεχειρία.

Δυστυχώς, ο λόχος αυτός έμεινε μόνος του στο 1023, μαχόμενος εκ του συστάδην και αδυνατώντας να καλύψει το απελπιστικά μεγάλο μέτωπο. Και, προ του κινδύνου της περικυκλώσεως, διετάχθη από το Τάγμα να απαγκιστρωθεί.

Ο λόχος επανήλθε στην τοποθεσία Πανάγρων και στην αρχική του αποστολή, αφού άφησε στο 1023 τρεις ηρωικούς νεκρούς: έναν επίστρατο ανθυπολοχαγό, έναν κληρωτό λοχία και έναν επίστρατο καταδρομέα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ο ολμιστής καταδρομέας του Λόχου Υποστηρίξεως Αντωνάκης Μαυρής, ο οποίος είχε δοθεί δανεικός στον γειτονικό λόχο πεζικού, χειριζόμενος ταυτοχρόνως, όλμο, αντιαρματικό όπλο και πολυβόλο, αναχαίτισε και ακινητοποίησε από μόνος του, μαζί με τον Κύπριο λοχαγό του πεζικού, εχθρική φάλαγγα αρμάτων και τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού.

Ένα άρμα Μ 47 και ένα τεθωρακισμένο Μ 113, τα οποία υπάρχουν ακόμη στην Εθνική Φρουρά, είναι λάφυρα του καταδρομέα Αντωνάκη Μαυρή.

Την νύχτα 10/11 Αυγούστου, η 33 Μοίρα Καταδρομών, με διοικητή τον ταγματάρχη Διονύσιο Μηχανό, αντικατέστησε την 31 Μοίρα στην τοποθεσία Πανάγρων. Η αντικατάσταση έγινε άψογα. Η 31 Μοίρα άφησε επί τόπου όλες τις αυτοσχέδιες αμυντικές συσκευές, καθώς και τις γραμμές επικοινωνιών, για να επανέλθει στο στρατόπεδό της, στην Αθαλάσσα Λευκωσίας.

Την ίδια νύχτα, 10/11 Αυγούστου, η 32 Μοίρα Καταδρομών, με διοικητή τον ταγματάρχη Νικόλαο Βέργη, αντικατέστησε την 34 Μοίρα, στην περιοχή Παχυάμμου, ανατολικώς Κερυνείας.

Η 34 Μοίρα Καταδρομών, με διοικητή τον ταγματάρχη Διονύσιο Ντερτινόπουλο, ήταν εγκατεστημένη αμυντικώς στην περιοχή αυτήν από τις 25 Ιουλίου. Πέραν κάποιων αψιμαχιών, χωρίς συνέπειες, δεν είχε σοβαρή εμπλοκή με τον εχθρό. Φεύγοντας από την Παχύαμμο, κατέληξε στις εγκαταστάσεις του Εφεδρικού Σώματος στην Λευκωσία.

θ. Η κατάρρευση

Κάπως έτσι έφθασαν τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου 1974. Εκμεταλλευθείσα την κατ’ επίφασιν εκεχειρία της 22ας Ιουλίου, η Τουρκία είχε αποβιβάσει στην Κύπρο ολόκληρο πανίσχυρο Σώμα Στρατού. Και εξαπέλυε τώρα τον δεύτερον «Αττίλα», προκειμένου να ολοκληρώσει τους σχεδιασμούς της. Και ήταν για την Τουρκία μια εντελώς τυπική υπόθεση. Εκτοξεύοντας κλασικές προελάσεις προς τα βόρεια προάστια της Λευκωσίας, προς Αμμόχωστο και προς Μόρφου, έκοψε την Κύπρο στα δύο, εγκλωβίζοντας και πολλές μονάδες στον Βορρά.

Και ενώ την 1800 ώρα της 16ης Αυγούστου, έγινε αναγγελία καταπαύσεως του πυρός, οι Τούρκοι συνέχισαν την προσφιλή τους τακτική των παραβιάσεων, μέχρι να ολοκληρώσουν τους στόχους τους.

"Η Εθνική Φρουρά, με διοικητή πλέον τον υποστράτηγο Ευθύμιο Καραγιάννη, πολύ απλά, είχε καταρρεύσει. Οι μόνες αξιόμαχες μονάδες της ήταν η ΕΛΔΥΚ, (η οποία είχε σοβαρές απώλειες στις 16 Αυγούστου), οι μαυροσκούφηδες, με καμιά δεκαριά άρματα που τούς είχαν απομείνει, και οι Μονάδες Καταδρομών, με νέο διοικητή τον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Καλογιάννη."

Η κυρία προσπάθεια του ΓΕΕΦ δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά η διάσωση των μονάδων του. Οι μονάδες έφευγαν, όσο τους επέβαλε η αδυναμία τους! Πέραν της γενικής ακαταστασίας, οι πολύ επιτυχημένες ψυχολογικές επιχειρήσεις των Τούρκων επέτειναν τα οδυνηρά φαινόμενα πανικού και διαλύσεως...."

ι. Τελευταίες μάχες

Η 31 Μοίρα Καταδρομών, αφού υπέστη σφοδρή αεροπορική επίθεση, στην περιοχή Αθαλάσσας, με ρουκέτες, με βόμβες ναπάλμ και με πολυβόλα -και πάλι χωρίς απώλειες, ετέθη υπό διοίκησιν στην 23 Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων. Αποστολή, απελπισίας! Η Μοίρα εγκατεστάθη αμυντικώς επί μετώπου πολλών -περίπου 20- χιλιομέτρων, επί πεδινού εδάφους, από τις ανατολικές παρυφές της Λευκωσίας μέχρι το χωριό Ποταμιά.

Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν η εγκατάσταση φυλακίων-Σημείων Στηρίγματος, εκεί, όπου το έδαφος σχημάτιζε κάποιαν έξαρση. Για καλή τους τύχη, οι Τούρκοι δεν κινήθηκαν προς Λάρνακα. Εάν το επιχειρούσαν, είναι βέβαιον ότι θα τους έλιωναν τα άρματα.

Στις 17 Αυγούστου, γράφηκε η τελευταία και ένδοξη σελίδα, στην πλούσια ιστορία των επιχειρήσεων της 31 Μοίρας. Από την 11.00 ώρα, μεγάλη δύναμη τουρκικού πεζικού, εξεδήλωνε απανωτές επιθέσεις κατά του χωριού Πυρόι, με προφανή σκοπό την συνένωση με τον Τ/Κυπριακό θύλακα της Λουρουτζίνας. Μέσα στο χωριό, ήταν εγκατεστημένη μία διμοιρία του 13ου λόχου Κρούσεως της Μοίρας. Οι Τούρκοι πήραν εκεί το τελευταίο τους οδυνηρό μάθημα από τους καταδρομείς της Μοίρας.

Η Μονάδα έμεινε στη τοποθεσία μέχρι την 6η Σεπτεμβρίου, οπότε, αντικατασταθείσα υπό τριών ταγμάτων πεζικού, αποσύρθηκε στο δασικό φυλάκιο Κακομάλι, επάνω από την Λεμεσό.

Η 32 Μοίρα Καταδρομών, από την περιοχή Παχυάμμου, διέρρευσε προς νότον, αλλά με σημαντικές απώλειες. Την 16η Αυγούστου, ανέλαβε την εξασφάλιση των δρομολογίων στην περιοχή Λευκονοίκου. Την νύχτα 16/17 Αυγούστου, ακολουθώντας το δρομολόγιο Λευκόνοικο-Κοντέα-Λάρνακα, κατέληξε στο χωριό Κίτι. Κατά την σύμπτυξη, χάθηκε μία ομάδα, αποτελούμενη από έναν ανθυπολοχαγό και οκτώ καταδρομείς.

Τελικά, η 32 Μοίρα Καταδρομών εγκαταστάθηκε στο στρατόπεδο της 31 Μοίρας, στην Αθαλάσσα Λευκωσίας, δεδομένου ότι το δικό της στρατόπεδο, στον Άγιο Χρυσόστομο, το είχαν καταλάβει τα τουρκικά στρατεύματα.

Η 33 Μοίρα Καταδρομών, από τα Πάναγρα, αφού αντικαταστάθηκε από τμήματα του 11ου Τακτικού Συγκροτήματος της Εθνικής Φρουράς, συμπτύχθηκε προς νότον, στην περιοχή Αγίας Μαρίνας - Σκυλλούρας, όπου εγκαταστάθηκε αμυντικά, για την εξασφάλιση της ομώνυμης τοποθεσίας. Από το πρωί της 15 Αυγούστου 1974, η Μοίρα δέχεται ισχυρή τουρκική επίθεση. Οι ελληνοκυπριακές δυνάμεις ευρισκόμενες προ αυτής, υποχωρούν, διερχόμενες από την αμυντική τοποθεσία της μονάδος. Οι τουρκικές δυνάμεις αναχαιτίζονται προ της τοποθεσίας, παρά την αεροπορική υπεροχή που διαθέτουν.

Το βράδυ, στις 23.00, η μονάδα λαμβάνει διαταγή απαγκιστρώσεως, η οποία εκτελείται και ολοκληρώνεται μέχρι τα ξημερώματα της 16 Αυγούστου 1974, χωρίς απώλειες, μετακινούμενη προς την τοποθεσία Μένοικο και τελικά στο χωριό Απλίκι, ως εφεδρεία του ΓΕΕΦ.

Τέλος, η 34 Μοίρα Καταδρομών, στις 14 Αυγούστου, μετακινήθηκε στην περιοχή του χωριού Ποταμιά, χωρίς να έχει καμίαν εμπλοκή με τον εχθρό. Μετά τα γεγονότα, αποσύρθηκε στο στρατόπεδο του χωριού Μαθιάτης.

Αλλά και η "ελλαδική" Α' Μοίρα Καταδρομών είχε μια τελευταία συμπλοκή και προσφορά προς τις δυνάμεις του ΓΕΕΦ. Ο στρατηγός Κοϊμτζόγλου, τότε ανθυπολοχαγός, διμοιρίτης της διμοιρίας αντιαρματικών όπλων με τα ΠΑΟ 90 χιλ. (Πυροβόλα Άνευ Οπισθοδρομήσεως) θυμάται και αφηγείται:

"Στις 16 Αυγούστου 1974 το πρωί ήμασταν σε διασπορά και εγώ με την διμοιρία των ΠΑΟ 90 χιλ. είχα ταχθεί στην διασταύρωση του δρόμου που πηγαίνει από τη Λευκωσία στη Λεμεσό (παλιά εθνική οδός) και του δρόμου που πηγαίνει στο Σταυροβούνι.

Κατά τις 8 το πρωί, κατόπιν εντολής, πήγα στο στρατόπεδο να πάρω αποστολή. Η μετακίνησή μου έγινε με αυτοκίνητο μπέντφορντ.

Εκεί περίμεναν άλλα τέσσερα στοιχεία ΠΑΟ. Μας έδωσε εντολές και οδηγίες ο Υποδιοικητής της Μοίρας Ταγματάρχης Αβραμίδης Άγγελος και μετά ο Διοικητής Καταδρομών Κύπρου Συνταγματάρχης Καλογιάννης. Κάναμε τις ανάλογες προετοιμασίες σε πυρομαχικά, ασυρμάτους και διάφορα υλικά, νερό, τρόφιμα, παραλλαγή, σκαπανικά. Η αποστολή που πήραμε ήταν να πάμε στη Λευκωσία στην πράσινη γραμμή να ενισχύσουμε την αντιαρματική άμυνα του ΓΕΕΦ, επειδή οι Τούρκοι είχαν προωθήσει άρματα μάχης και οι Κυπριακές δυνάμεις δεν είχαν αντιαρματικά για να τα αντιμετωπίσουν.

Ανεβήκαμε σε δύο αυτοκίνητα μπέντφορντ, στο πρώτο ο Υπολοχαγός (ΠΖ) Ντούβας Νικόλαος Διοικητής του ΛΥΠ με τρία στοιχεία και στο άλλο εγώ με άλλα τρία (3) στοιχεία και τα πράγματά μας. Η φάλαγγα ξεκίνησε με οδηγό έναν μοτοσικλετιστή. Ακολουθούσε το αυτοκίνητο του Υπολοχαγού και μετά σε αρκετή απόσταση το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινα εγώ . Πηγαίναμε γρήγορα. Είχαμε βγάλει τα καλύμματα των αυτοκινήτων και υπήρχε παρατηρητής αέρος ώστε να έχουμε ετοιμότητα να βγούμε από τον δρόμο και να καλυφθούμε εάν χρειαζόταν, γιατί τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα πετούσαν κατά διαστήματα από πάνω μας.

Ο δρόμος προς την Λευκωσία ήταν εντελώς άδειος, ενώ το αντίθετο ρεύμα είχε πολλή κίνηση από οχήματα που εγκατέλειπαν την πόλη. Το πρώτο μπέντφορντ χάλασε περίπου δέκα μίλια έξω από την Λευκωσία. Νέα διαταγή που πήρε ο Υπολοχαγός από τον ασύρματο, άλλαξε την αποστολή. Θα πήγαιναν προς το Δάλι, αφού επισκεύαζαν το όχημά τους. Εγώ με τα τρία στοιχεία έπρεπε να παρουσιασθώ στον Διοικητή της 3ης Ανωτέρας στην Αστυνομική Σχολή του Στροβόλου, που Διοικητής της ήταν ο Σχης Αζίνας Γεώργιος. Ακολουθώντας τον μοτοσικλετιστή, σύντομα φτάσαμε στην Αστυνομική Σχολή και παρουσιάστηκα στον Σχη.

Η 3η Ανωτέρα μας έδωσε Υποδιοίκηση στο 212 ΤΕ, που είχε τον σταθμό διοικήσεως στο υπόγειο της αντιπροσωπείας της FORD στο ράουντ αμπάουτ του Κολοκασίδη.

Επειδή δεν γνώριζα την περιοχή και δεν είχα χάρτη, ο Σχης Αζίνας Γεώργιος μας έδωσε δικό του οδηγό με πολιτικό όχημα, που μέσα από την σχεδόν άδεια Λευκωσία, μας πήγε στον προορισμό μας. Εκεί παρουσιάστηκα στον Διοικητή του Τάγματος Τχη Αχιλίδη Κωνσταντίνο, που μου έδωσε την αποστολή μου.

Σχέδιο της περιοχής που χρησιμοποιήθηκαν τα ΠΑΟ 90 χιλ.

Ένα στοιχείο ΠΑΟ να πάει εμπρός στο ύψωμα 180 και εγώ με τα δύο (2) στοιχεία ΠΑΟ να πάω στην διασταύρωση των οδών Γρηγορίου Αυξεντίου και Δημοκρατίας, με σκοπό την αποκοπή τυχόν κινήσεων εχθρικών αρμάτων από τον Τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας προς το κέντρο της πόλης. Υπήρχαν πληροφορίες ότι από εκεί θα κατέβαιναν τούρκικα άρματα για να μπουν στην πόλη. Διέταξα το ΠΑΟ με σκοπευτή τον καταδρομέα Μπικάκη Εμμανουήλνα πάει στο ύψωμα 180 και του έδωσα έναν ασύρματο PRC-25 για να έχουμε επικοινωνία.

Εγώ, με το πολιτικό όχημα του Σχη και το μπέντφορντ με τα άλλα δύο στοιχεία ΠΑΟ και τον δεύτερο ασύρματο PRC-25, φύγαμε για την διασταύρωση των δρόμων Γρηγορίου Αυξεντίου και Δημοκρατίας. Ο τρίτος ασύρματος ήταν στον Σταθμό Διοικήσεως του Τάγματος, ώστε να έχουμε επαφή μεταξύ μας. Όταν έφτασα στην διασταύρωση, έκανα αναγνώριση και έταξα το ένα ΠΑΟ στο αριστερό του δρόμου, στην ταράτσα ενός σπιτιού που το είχαν εγκαταλείψει και το άλλο στο δεξιό του δρόμου. Δεν υπήρχε άνθρωπος πουθενά, δεν κυκλοφορούσε κανείς.

Πληροφορίες δεν είχαμε για την θέση των Τούρκων. Περιμέναμε να αντιμετωπίσουμε τα άρματα του εχθρού που θα ερχόταν από την Τουρκοκρατούμενη περιοχή. Παρατηρούσαμε συνεχώς τον δρόμο, όσο μας επέτρεπαν τα σπίτια και προσπαθούσαμε να ακούσουμε τους κινητήρες των αρμάτων ή μήπως εμφανισθεί κάποιος για να ρωτήσουμε τι γίνεται.

Αεροπλάνα πετούσαν πάνω από την Λευκωσία και βομβάρδιζαν. Ακούγαμε εκρήξεις βλημάτων και βομβών, άλλες πιο δυνατά από κοντά και άλλες λιγότερο δυνατά από μακριά. Η μόνη συντροφιά μας ήταν ένα τρανζίστορ. Ακούγαμε το ΡΙΚ και το Μπαϊράκ, προσπαθώντας να ενημερωθούμε καθώς είχαμε πλήρη άγνοια της κατάστασης. Η ώρα περνούσε βασανιστικά.

Κατά τις τρεις το μεσημέρι πήρα διαταγή μέσω ασυρμάτου να μαζέψουμε τα όπλα και να επιστρέψουμε στον Σταθμό Διοικήσεως του Τάγματος που ήταν στην αντιπροσωπεία της FORD. Φορτώσαμε στο μπέντφορντ όπλα-πυρομαχικά και ξεκινήσαμε ψάχνοντας τον δρόμο για την αντιπροσωπεία. Αν και ήταν σχετικά κοντά δεν μπορώ να θυμηθώ πόση ώρα περιπλανηθήκαμε ώσπου να φτάσουμε.

Το στοιχείο ΠΑΟ του Μπικάκη από το πρωί δεν μπόρεσε να πάει στο ύψωμα 180 λόγω σφοδρών εχθρικών πυρών πυροβολικού, όλμων και της αεροπορίας και ήταν καλυμμένοι λίγο πιο πάνω.

Ενώ περίμενα στον Σταθμό Διοικήσεως του Τάγματος να πάρω αποστολή και επειδή έμαθα ότι το στοιχείο ΠΑΟ του Μπικάκη δεν είχε δώσει σημεία ζωής, προσπάθησα με τον ασύρματο να πάρω επαφή. Την ώρα εκείνη στον Σταθμό Διοικήσεως κυκλοφορούσε αρκετός κόσμος. Τότε έπεσαν δυο βλήματα όλμου στο προαύλιο της αντιπροσωπείας FORD.

Από τις εκρήξεις τραυματίστηκε σοβαρά ο καταδρομέας Φωτιάδης Στέφανος, σκοπευτής του ενός στοιχείου ΠΑΟ, που κρατούσε την μικροτηλεφωνική του ασυρμάτου προσπαθώντας να επικοινωνήσει με τον Μπικάκη. Σκοτώθηκε ο Κύπριος οδηγός του οχήματος Κύπρος Ιωάννου που είχε τον ασύρματο στην πλάτη του. Ακόμη, σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν άλλα τέσσερα ή πέντε άτομα, Κύπριοι, που δεν μπορώ να θυμηθώ τα ονόματά τους. Τραυματίστηκε ελαφρά στον λαιμό από θραύσμα ο Τχης Δρυμιώτης Ρένος.

Εγώ, χτυπημένος από τα αέρια των εκρήξεων και ζαλισμένος, βρέθηκα στο έδαφος μαζί με τραυματίες και νεκρούς. Πανικός, βογγητά, κορμιά γεμάτα αίματα, άνθρωποι τραυματισμένοι που φώναζαν και ζητούσαν βοήθεια.

Πήρα στην αγκαλιά μου τον Φωτιάδη και τον έβαλα σε ένα από τα οχήματα που θα μετέφερε τους τραυματίες στο νοσοκομείο. Θυμάμαι χαρακτηριστικά που σφάδαζε από τους πόνους και ήταν γεμάτος αίματα. Έμεινε ανάπηρος και σήμερα ζει στα Χανιά Κρήτης.

Αμέσως μετά, βρήκα ένα πολιτικό όχημα, έβαλα μέσα το στοιχείο ΠΑΟ του καταδρομέα Βαλέρα Αθανασίου και τους άλλους τρεις καταδρομείς και τους έδωσα εντολή να πάνε στο ύψωμα CYTA. Εγώ, με το άλλο στοιχείο ΠΑΟ και σκοπευτή πλέον τον καταδρομέα Καβακιώτη Δημήτριο, τρέχοντας ανεβήκαμε στο ύψωμα 190. Εκεί, υπήρχαν Κύπριοι στρατιώτες, μάλλον επίστρατοι, με τον ατομικό τους οπλισμό και ένα πολυβόλο 0,50 επί του εδάφους. Είχαν πρόχειρες θέσεις μάχης. Αμέσως έκανα αναγνώριση του εδάφους. Επέλεξα την θέση και έταξα επί του εδάφους το ΠΑΟ.

Μετά από λίγη ώρα, εμφανίστηκαν από την Σχολή Γρηγορίου τέσσερα εχθρικά άρματα πλαισιωμένα με πεζικό. Έδωσα εντολή να γεμίσει το στοιχείο ΠΑΟ και να είναι έτοιμο για βολή. Αφού προχώρησαν λίγο τα άρματα διέταξα να ρίξει το ΠΑΟ. Το βλήμα δεν βρήκε στόχο, τα άρματα κοντοστάθηκαν, έκλεισαν τις θυρίδες τους και άρχισαν να πολυβολούν εναντίον μας.

Διέταξα εκ νέου να βάλει το ΠΑΟ, αλλά πάλι δεν βρήκε στόχο. Πλέον, η κίνηση των εχθρικών αρμάτων ήταν πολύ πιο αργή και το πεζικό τους έμεινε καθηλωμένο στο έδαφος. Διέταξα τότε τους καταδρομείς Μπόμπολα Θεόδωρο και Κουρτίδη Γεώργιο, να γυρίσουν στην αντιπροσωπεία στο όχημά μας για να φέρουν και άλλα βλήματα. Στο όχημα βρήκαν το στοιχείο ΠΑΟ του Μπικάκη Εμμανουήλ, που με τους άλλους τρεις καταδρομείς προσπαθούσαν να βάλουν μπρος το αυτοκίνητο και να φύγουν για το Σταυροβούνι που ήταν η Μοίρα. Τους είχαν πει ότι εμείς είχαμε σκοτωθεί από τις εκρήξεις των βλημάτων του όλμου.

Έτσι, ήρθαν όλοι μαζί στο ύψωμα όπου βρισκόμουν εγώ με τον Καβακιώτη. Ο Μπικάκης ήταν έμπειρος σκοπευτής. Τάσσει αμέσως το ΠΑΟ και ρίχνει στο πρώτο εχθρικό άρμα που μας είχε πλησιάσει πολύ, χωρίς ευτυχώς να έχουν εντοπίσει την ακριβή θέση μας. Ήδη έκαναν βολές με τα πυροβόλα των αρμάτων αλλά πολύ πιο πίσω από την θέση μας. Το πρώτο βλήμα του Μπικάκη βρήκε τον στόχο και πήρε φωτιά το τούρκικο άρμα, χωρίς να βγει κανείς από το πλήρωμά του.

Το ηθικό μας αναπτερώθηκε. Ενώ όλοι οι άλλοι είχαν φύγει, ο σκοπευτής του πολυβόλου 0,50 έριχνε συνέχεια στα άλλα τρία εχθρικά άρματα, που μόλις είδαν το άρμα τους να καίγεται άρχισαν να φεύγουν προς τα πίσω για να καλυφτούν στην Σχολή Γρηγορίου. Πριν προλάβουν, ένας από τους δύο (2) σκοπευτές Μπικάκης ή Καβακιώτης, χτύπησε άλλο ένα άρμα. Του έφυγε ο πύργος, ενώ τα άλλα δύο πρόλαβαν να καλυφθούν στην Σχολή Γρηγορίου.

Έτσι τα τουρκικά άρματα δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν προς την πόλη της Λευκωσίας. Το ΠΑΟ 90 χιλ. που πήγε στο ύψωμα CYTA δεν έριξε καμία βολή, όπως και ένα ΠΑΟ 106 χιλ. που ήταν μαζί του σε όχημα που έφυγε προς τα πίσω. Αυτά όλα συνέβησαν περί τις 18:00, ώρα που έγινε η κατάπαυση του πυρός λόγω συμφωνηθείσης εκεχειρίας....

Για να ολοκληρώσει λέγοντας:

"Αυτή είναι η πραγματική ιστορία της μάχης στα υψώματα Κολοκασίδη, για την οποία έχουν γραφεί πάρα πολλά από πολλούς σε διάφορα περιοδικά, εφημερίδες και ιστοσελίδες, από Έλληνες και Κυπρίους, στην Ελλάδα και στην Κύπρο, ανάλογα με το τι ο καθένας θέλει να παρουσιάσει και να εκμεταλλευθεί. Περιγραφές που είναι τελείως ανυπόστατες και ψευδείς, που ισχυρίζονται ότι αυτοί κράτησαν ελεύθερη την Λευκωσία. Τέτοιο περιστατικό είναι και αυτό που είχε αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΓΕΕΘΑ στις 11 Οκτωβρίου 2014 με τίτλο, «και μόνος και μετά πολλών. Αύγουστος 1974».

Το επίσημο κράτος, Ελληνικό ή Κυπριακό, ουδέποτε ενδιαφέρθηκε να ρωτήσει αυτούς που συμμετείχαν στις μάχες για να καταγράψει τα πραγματικά γεγονότα, δίνοντας έτσι το δικαίωμα στους προαναφερθέντες να παραχαράττουν την ιστορία.

Αυτά τα δραματικά γεγονότα που στοίχισαν την ζωή σε κάποιους και τραυμάτισαν άλλους σωματικά αλλά και ψυχικά, δεν ανταμείφθηκαν ηθικά από την Πολιτεία, κατόρθωσαν όμως να κρατήσουν την εγκαταλελειμμένη από τους κατοίκους της Λευκωσία ελεύθερη και ελληνική."

ια. Τραγικός επίλογος

Κάπου εκεί, προς το τέλος Αυγούστου του 1974, τα πράγματα άρχισαν να σταθεροποιούνται. Οι Κύπριοι προσπαθούσαν να συνειδητοποιήσουν την νέα εφιαλτική πραγματικότητα, με το 37% του τόπου τους κατεχόμενο. Συνέβησαν τόσα πολλά, σε τόσο λίγον χρόνο.

Η Κυπριακή κυβέρνηση μάχονταν να χειρισθεί πληθώρα ακανθωδών ζητημάτων, με κυριότερο αυτό της καταγραφής και περιθάλψεως των διακοσίων-τόσων χιλιάδων ξεσπιτωμένων του Βορρά.

Το ΓΕΕΦ πάλευε να συμμαζέψει τις Μονάδες και να σταθεροποιήσει την Γραμμή Καταπαύσεως του Πυρός.

Οι Μοίρες Καταδρομών, ευρισκόμενες στα μετόπισθεν, ως εφεδρείες του ΓΕΕΦ, επιδίδονταν σε αναδιοργάνωση και εκπαίδευση, με βάση τις εμπειρίες των επιχειρήσεων. Πάντοτε υψηλόφρονες και ήδη εμπειροπόλεμοι, οι καταδρομείς ήταν έτοιμοι να αναλάβουν οποιαδήποτε ενδεχόμενη αποστολή. Ταυτοχρόνως, οι μονάδες μετρούσαν τώρα τις πληγές τους. Και ήταν οι πληγές των μονάδων Καταδρομών πολύ βαθιές και επώδυνες.

Μόνο την νύχτα 20/21 Ιουλίου χρησιμοποιήθηκαν στον πραγματικό τους ρόλο, έστω και αποδυναμωμένες από το επιζήμιο πραξικόπημα που τις έμπλεξαν, έστω και υπό προϋποθέσεις διαφορετικές από αυτές των σχεδίων τους.

"Όπου και όπως και εάν χρησιμοποιήθηκαν, οι καταδρομείς έπραξαν το καθήκον τους εις το ακέραιον, προσέφεραν ύψιστες υπηρεσίες προς την πατρίδα και άφησαν ιερή παρακαταθήκη στις νεότερες γενεές. Συνεχώς στην πρώτη γραμμή, υπερέβαλαν τις δυνατότητές τους και σε πλείστες περιπτώσεις, προξένησαν σημαντικές απώλειες στον εχθρό. Οι Τούρκοι είχαν πολύ πικρές εμπειρίες, οσάκις ήρθαν αντιμέτωποι με τους καταδρομείς.

Και γνωρίζουν πολύ καλά οι Τούρκοι, ότι, εάν ποτέ απαιτηθεί, οι νεότεροι Έλληνες καταδρομείς, εμπνεόμενοι από το πνεύμα, παραδειγματιζόμενοι από την διαγωγή και σεβόμενοι την θυσία των παλαιών καταδρομέων, θα τούς αντιμετωπίσουν, όπως και τότε, κατά τρόπον που δεν θέλουν ούτε να το σκέπτονται..."

Όσο και αν οι καταδρομείς είναι λιγοστοί, επίλεκτοι και δυσαναπλήρωτοι,∙όσο και αν δεν έχουν «φθηνή σάρκα», για «απερίσκεπτη κατανάλωση»∙όσο και αν πρεσβεύουν ότι οφείλουν να είναι νικητές και παρόντες, εν τούτοις, μέσα στην δίνη των πολεμικών επιχειρήσεων, είναι πολλοί οι αστάθμητοι παράγοντες, οι οποίοι κάποτε, τούς οδηγούν στην θυσία.

Οι απώλειες των Μονάδων Καταδρομών στην Κύπρο, κατά το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, ήταν μεγάλες:

Με τον 1 νεκρό της 34 Μοίρας Καταδρομών, με τους 14 νεκρούς της 31 Μοίρας, με τους 34 νεκρούς και αγνοουμένους της 32 Μοίρας και με τις τρομακτικές απώλειες της 33 Μοίρας Καταδρομών (69 νεκρούς και αγνοούμενους και τραυματίες τους περισσότερους επιζήσαντες), οι καταδρομείς πότισαν για τα καλά με το αίμα τους, το διψασμένο δένδρο της πολυπόθητης ελευθερίας της Κύπρου.

Δυστυχώς, όπου οι Μονάδες αυτές συμπτύχθηκαν υπό αντίξοες συνθήκες, δεν κατόρθωσαν να φέρουν πίσω τους νεκρούς τους. Οι ηρωικοί αυτοί νεκροί έμειναν στα κατεχόμενα, ως οι αδιάψευστοι μάρτυρες της ελληνικότητος της κυπριακής γης.

Ειδικότερα, για να φανεί ο βαθμός συμμετοχής τους στον αγώνα, αξίζει να αναφερθεί ότι, από ένα σύνολο 20-22 Ελλαδιτών αξιωματικών των κυπριακών Μοιρών Καταδρομών, υπήρξαν 4 νεκροί, και όλοι οι υπόλοιποι τραυματίες, άλλος βαρύτερα και άλλος ελαφρύτερα.

Συνυπολογίζοντας τους 3 νεκρούς της 31 Μοίρας Καταδρομών, στην Τηλλυρία το 1964, τον 1 νεκρό της 32 Μοίρας στην Κοφίνου το 1967, τους 29 νεκρούς της Α´ Μοίρας στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, και κάποιους εφέδρους καταδρομείς, οι οποίοι δεν κατόρθωσαν να παρουσιασθούν στις Μοίρες τους, αλλά πολέμησαν και χάθηκαν, με όποια μονάδα βρέθηκε μπροστά τους, το τελικό τίμημα των καταδρομέων στην υπόθεση της Κύπρου, ανέρχεται συνολικά σε 168 νεκρούς και αγνοούμενους.

Η πατρίδα μέχρι σήμερα, δεν τίμησε τους ελλαδίτες αξιωματικούς και υπαξιωματικούς όσο θα έπρεπε, αφήνοντας τους, ειδικά τους ζωντανούς, βυθισμένους στην αφάνεια και στην λήθη με διάφορες δικαιολογίες. Με μεγάλη προσπάθεια, πασχίζει ο Σύλλογος Κομάντος 74, των Ελλήνων Καταδρομέων-πολεμιστών της Α’ Μοίρας Καταδρομών, να διεκδικήσει την ηθική πρωτίστως αμοιβή και την υποστήριξη της πολιτείας για την αποκατάσταση και ενίσχυση των πολεμιστών και των οικογενειών των νεκρών. Όσο για τους νεκρούς, κάθε χρόνο τους μνημονεύουν η Διεύθυνση των Ειδικών Δυνάμεων στο μνημόσυνο των Καταδρομών στο Καβούρι και η Ταξιαρχία Καταδρομών στην Ρεντίνα.

Στην Κύπρο όμως, η καθ’ όλα και διαχρονική δράση των Μονάδων Καταδρομών τις έχει καταστήσει θρυλικές. Οι Κύπριοι καταδρομείς ήταν (και συνεχίζουν να είναι) δαιμόνιοι. Ήταν ικανότατοι. Θαρρείς και είχαν γεννηθεί εκπαιδευμένοι, σε όλα τα όπλα. Ήταν συνειδητοποιημένοι και ενθουσιώδεις πατριώτες. "Ποτέ δεν φυγομάχησαν, ποτέ δεν κιότεψαν, ποτέ δεν λιποψύχησαν, κάτω από την διοίκηση των ελλαδιτών αξιωματικών, που αποτέλεσαν το πρότυπο και το παράδειγμα γι’ αυτούς!"

Ο τελευταίος ομιλητής, νεότερος έφεδρος καταδρομέας, ο δημοσιογράφος Σάββας Βλάσσης, κάνοντας σύγκριση μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων στο θέμα της ηγεσίας τόνισε:

"Αξίζει να τονισθεί, ότι στην πρώτη κρίσιμη επιχείρηση των Καταδρομέων, την νύκτα 20/21 Ιουλίου στον Πενταδάκτυλο όλοι οι διοικητές των Μοιρών Καταδρομών που συμμετείχαν, ηγήθηκαν προσωπικώς των ανδρών τους στην μάχη, διοικώντας δια του παραδείγματος. Ένας εξ αυτών, ο διοικητής της 33 ΜΚ, αείμνηστος Ταγματάρχης Γεώργιος Κατσάνης, έπεσε μαχόμενος!

Φυσικά, καλοί ηγήτορες δίχως καλούς οπλίτες, δεν έχουν αξία. Οι Κύπριοι Καταδρομείς απεδείχθησαν πολύ καλή μαγιά, άξιοι των προγενέστερων Ελλήνων Καταδρομέων που έγραψαν ιστορία"

Μέχρι σήμερα οι Κύπριοι πολεμιστές και οι ελλαδίτες αξιωματικοί τους, διατηρούν μεταξύ τους άρρηκτους δεσμούς φιλίας και αλληλοσεβασμού.

Οι Κύπριοι πολεμιστές του 1974, έχουν ιδρύσει έναν πανίσχυρο Παγκύπριο Σύνδεσμο Εφέδρων Καταδρομέων και ένα αξιοζήλευτο Μουσείο Αγώνων Καταδρομών Κύπρου. Μέσα από πολλές δραστηριότητες, ο Σύνδεσμος αυτός τιμά δεόντως τους καταδρομείς εκείνους, οι οποίοι προσέφεραν την ζωή τους ή την αρτιμέλειά τους στην υπόθεση της Κύπρου. Εκ παραλλήλου, κρατάει τις μνήμες ζωντανές, αναπτύσσει το «καταδρομικό πνεύμα» και συμπαρίσταται στους αναξιοπαθούντες.

Τελικά, στην Κύπρο υποστήκαμε καθαρή και οδυνηρή στρατιωτική ήττα, και ας μην αναζητούμε ανώφελα άλλοθι. Δυστυχώς, με την αχαρακτήριστη συμπεριφορά και την ανικανότητα των ανθρώπων που βρέθηκαν εκείνες τις κρίσιμες στιγμές με σοβαρές αρμοδιότητες να χειρίζονται τα εθνικά μας θέματα, επιτρέψαμε σε έναν στρατό βραδυκίνητο, ανεκπαίδευτο και θρασύδειλο να παρουσιάζεται ως παντοδύναμος.

Η ανεξήγητη ολιγωρία της ηγεσίας μας, η κάκιστη χρησιμοποίηση των εφεδρειών της Εθνικής Φρουράς, την νύκτα 20/21 Ιουλίου, και η μη χρησιμοποίηση των πολλών και πολύ αξιόπιστων οπλικών μας συστημάτων και μέσων, κατά τα αρχικά στάδια των επιχειρήσεων, προς εφαρμογή του ισχύοντος εκείνη την εποχή δόγματος αμύνης ακτών και νήσων, έκριναν τον αγώνα και την τύχη της πολύπαθης Κύπρου.

Όλα αυτά τα πικρά παθήματα, ας γίνουν μάθημα στις ηγεσίες μας, ώστε να χειρίζονται τα εθνικά μας θέματα, κατά τρόπον που να συνάδει με τα συμφέροντα της πατρίδας μας, με την ιστορία του έθνους μας και με τις αξίες του Ελληνισμού.

Πηγή: Εφημερίδα των Ειδικών Δυνάμεων

Μέ θλίψη άναγνώσαμε ἀπό τήν πατριαρχική ἱστοσελίδα τήν ἀνακοίνωση (ἐδῶ) τῆς παρουσίας τοῦ Καθολικοῦ ἐκπροσώπου στήν Θεία Λειτουργία ἐπί τῆ θρονικῆ ἑορτῆ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μας.

Μέ ἀπορία ἀναρωτιέται ὁ καθένας μας : ἐάν ἀποτελεῖ διπλωματική ἀνάγκη νά παραστεῖ ὁ ἐν λόγω ἐκπρόσωπος στίς ἑόρτιες τελετές, γιατί αὐτό δέν θά μποροῦσε νά γίνει στίς προγραμματισμένες δεξιώσεις καί ἄλλες ἐκδηλώσεις, ἀλλά πρέπει κάθε φορά νά προκαλεῖται τό αἴσθημα τῶν Ὀρθοδόξων μέ τίς συμπροσευχές μέ τους κακοδόξους στήν ἱερή ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας ;
Τί νά ὑποθέσουμε ; Τό Πατριαρχεῖο δέν θεωρεῖ συμπροσευχή αὐτήν τήν συνύπαρξη, ἤ ἠθελημένα ἀγνοεῖ τούς ἱερούς κανόνες ;

Δέν θά ἔπρεπε νά τύχει κάποιας ἀπαντήσεως τό ὀρθόδοξο πλήρωμα, προκειμένου νά γαληνέψει ὁ λογισμός μας;

ἀ'. Ὅλαι αἱ διηγήσεις καὶ οἱ λόγοι τῶν ἁγίων καὶ τῶν παλαιῶν ἀνθρώπων δύνανται νὰ σύρουν τὸν ἀκροατὴν εἰς ἀρετὴν καὶ πρᾶξιν τοῦ καλοῦ τοῦ δὲ Ἁγίου πατρὸς ἡμῶν Νικολάου ὁ βίος καὶ τὰ κατορθώματα περισσότερον δύνανται νὰ παρακινήσουν τὸν ἄνθρωπον εἰς ἐφαρμογήν, διότι καὶ ὁ λόγος αὐτοῦ ἔχει μεγάλην εὐφροσύνην καὶ χαρὰν εἴς τε τὸν λέγοντα τοῦτον καὶ εἰς τὸν μετὰ πάσης προθυμίας ἀκούοντα, καὶ ἀμφότεροι αἰσθάνονται χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν. Τούτου τοῦ Ἁγίου τὰ ἔργα καὶ τάς πράξεις ἔρχομαι νὰ διηγηθῶ, εὐλογημένοι Χριστιανοί, καὶ παρακαλῶ ἡμᾶς ἵνα μετὰ προθυμίας ἀκούσητε.