Όσο κι αν ψάξει ο άνθρωπος, δεν θα μπορέσει να βρει τελειότερη διδασκαλία απ' αυτή την επί του Όρους ομιλία. Και τούτο, διότι ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς αποκαλύπτει στους ανθρώπους τις ουράνιες αλήθειες.

Η Ευαγγελική περικοπή που θ΄ αναγνωστεί στους ναούς μας την Κυριακή των Πατέρων της Δ' Οικουμενικής Συνόδου, αποτελεί τμήμα αυτής της ομιλίας.

Επειδή τα λόγια του Κυρίου ήταν όντως πρωτάκουστα, και φυσικά ασυγκρίτως ανώτερα από τον Μωσαϊκό Νόμο, ορισμένοι άρχισαν να πιστεύουν ότι ο Χριστός ήλθε για να καταργήσει εντελώς τον Νόμο.

Για να μη δημιουργηθεί όμως τέτοια παρεξήγηση στους ανθρώπους, ο ίδιος ο Ιησούς τονίζει: “Δεν ήλθα να καταλύσω τον Νόμο ή τους Προφήτες. Ήρθα να τηρήσω κατά πάντα τον Νόμο, να εκπληρώσω όλα όσα είπαν οι Προφήτες, και να δώσω τον νέο Νόμο της Χάριτος. Να τα παραδώσω όλα τέλεια”.

Αλλ' ας σταθούμε για λίγο φίλοι μου, στον Μωσαϊκό Νόμο και γενικώτερα στην Παλαιά Διαθήκη, και τούτο, διότι στις ημέρες μας, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, μεγάλη παρεξήγηση έχει ανακύψει στο θέμα αυτό.

Υπάρχουν ορισμένοι που εμφανίζονται ως υπέρμαχοι του έθνους, και ταυτοχρόνως υποστηρίζουν την θεωρία ότι ως Έλληνες δεν μπορούμε να έχουμε καμμία σχέση με την Παλαιά Διαθήκη, αφού σ' αυτήν προβάλλονται οι Εβραίοι. Και άρα, αφού φαίνονται οι Εβραίοι, οι εχθροί του Ελληνικού Έθνους, θα πρέπει να καταργηθεί η Παλαιά Διαθήκη και να μείνει η Καινή.

Ορισμένοι μάλιστα, φθάνουν και σε σημείο αστειότητος, υποστηρίζοντας ότι δήθεν ο Ιησούς ήταν Ελληνικής καταγωγής, διότι δήθεν η μητέρα του δεν ήταν Εβραία, αλλά ελληνικής καταγωγής που κατοικούσε στην Παλαιστίνη!...

Παρά την φαιδρότητα του θέματος, φαίνεται να υπάρχουν ελάχιστοι που δείχνουν, στην αρχή τουλάχιστον, να επιρρεάζονται και να θεωρούν ότι όντως, η Παλαιά Διαθήκη δεν χρειάζεται, αφού τώρα έχουμε την Καινή και η οποία είναι ανώτερη.

Και αυτά μεν, τα λένε όσοι δεν γνωρίζουν ή πεισμώνως αρνούνται να μάθουν και να κατανοήσουν την αλήθεια.

Όσοι όμως έχουν καλοπροαίρετη διάθεση, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ένας Ορθόδοξος Χριστιανός, φυσικά και Έλληνας, σε καμμία των περιπτώσεων δεν μπορεί να αρνηθεί το πρώτο μέρος της Αγίας Γραφής που είναι η Παλαιά Διαθήκη. Εάν δεν υπάρχει η Παλαιά, δεν μπορεί να σταθεί και η Καινή. Όπως φυσικά δεν μπορεί να παραμείνει η Παλαιά άνευ της Καινής, η οποία και την ερμηνεύει. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι στον χώρο της Παλαιάς Διαθήκης υπάρχουν οι προτυπώσεις της ουσίας και αυτή η αναμονή της ελεύσεως του Χριστού. Στην δε Καινή, έχουμε αυτή την ουσία και την έλευση του ίδιου του Θεανθρώπου. Οι δε προφήτες, είναι αυτοί οι οποίοι επικοινωνούν με τον Θεό. Είναι τα πρόσωπα που δέχονται την αποκάλυψη του άσαρκου ακόμα Υιού και Λόγου του Θεού! Είναι αυτοί που ελέγχουν τα κοινωνικά ατοπήματα της εποχής τους (θυσιάζοντας τη ζωή τους), και ταυτοχρόνως προφητεύουν την σάρκωση του Λόγου και την ίδρυση της Εκκλησίας! Είναι οι θαυμαστές αυτές προσωπικότητες που με το προφητικό τους χάρισμα ως “ορώντες” βλέπουν τα τέλη των αιώνων, την επέκταση της Εκκλησίας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και ταυτοχρόνως τον θρίαμβο του Κυρίου Ιησού!

Αλλά τι γίνεται με τις περιπτώσεις που ο Εβραϊκός λαός ξεφεύγει από το θέλημα του Θεού;

Τι γίνεται με την εν πολλοίς απαράδεκτη συμπεριφορά τους; Γιατί τα προβάλλει αυτά η Παλαιά Διαθήκη; Ας μην τα χάνουμε, αγαπητοί μου. Οι περιπτώσεις αυτές προβάλλονται, όχι βεβαίως προς μίμησιν, αλλά προς αποφυγήν. Και όπως κάθε λαός έχει και τις σκοτεινές σελίδες στην ιστορία του (και οι σώφρονες διδάσκονται και από αυτές), έτσι ακριβώς και όσοι μπορούν και θέλουν να βλέπουν τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση, θα διδαχθούν και από τα αρνητικά.

Πώς αλήθεια, θα μας φαινόταν, εάν κάποιοι, βλέποντας το σύγχρονο κατάντημα του έθνους μας, με μια μονοκονδυλιά έσβηναν όλο τον πλούτο των προγόνων μας; Δεν θα ήταν αδικία και δεν θα επιδείκνυε ανοησία; Αναμφιβόλως.

Και ας προσθέσουμε στην παράγραφο αυτή ότι ο λόγος του Θεού, ακριβώς επειδή είναι αληθινός, δεν κρύπτει και τα ατοπήματα ακόμα των πρωταγωνιστών του. (Αυτό βεβαίως, για όσους μελετούν, βλέπουν να συμβαίνει και στην Καινή Διαθήκη).

Το θέμα λοιπόν είναι να μην υπάρχει προκατάληψη. Εάν, επαναλαμβάνουμε, υφίσταται η καλή διάθεση στην ψυχή, τότε τα πράγματα τα βλέπει κανείς και στη σωστή τους διάσταση και έτσι δεν υπάρχει περίπτωση σκανδάλου. Όντως, τα άτοπα, παράλογα και αθεολόγητα συμπεράσματα, όσον αφορά τον λόγο του Θεού, αναφύονται τόσο στην προκατάληψη, όσο και στην ημιμάθεια. Δυστυχώς, ορισμένοι συνδυάζουν και τα δύο.

Για την ιστορία του θέματος, θα πρέπει επίσης να γίνει γνωστό, ότι όχι μόνο τους πρώτους αιώνες η Εκκλησία μας αντιμετώπισε δυναμικά παρόμοιες θέσεις διαφόρων αιρετικών, που αρνούνταν γενικώς την Παλαιά Διαθήκη, αλλά θα πρέπει να μάθουμε ότι το όλον θέμα και πάλι ξεκίνησε τον περασμένο αιώνα. Πού και πώς; Το 1914 στην Γερμανία. Ένας φοβερός πόλεμος ξεσπά εναντίον των βιβλίων της Π.Δ. από τους Προτεστάντες. Το ερώτημα που έθεταν ήταν: “Γιατί η Π.Δ.;”.

Φυσικά με το ερώτημά τους αυτό φανέρωναν την θεολογική τους ανεπάρκεια και την τέλεια ασχετοσύνη τους με αυτή την Αγία Γραφή. Και σαν να μην έφθανε αυτό, το 1933, την χρονιά δηλαδή που ανέβηκε ο Χίτλερ, αρχίζει ένας σιωπηλός αλλά και εμφανής πόλεμος εναντίον του Ιουδαϊσμού και της Π.Δ.. Η Παλαιά Διαθήκη εξοβελίζεται από τους Deutsche Christen (Γερμανούς Χριστιανούς)!

Το φαινόμενο αυτό, το οποίο ξεκίνησε από καθαρώς ρατσιστικά κίνητρα, εισβάλλει τώρα και στην Ελλάδα. Είναι δε χαρακτηριστικό, ότι σε αρκετές των περιπτώσεων αυτών, οι πολέμιοι της Π.Δ., άνθρωποι δηλ. που πολλές φορές είναι “υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων”, αρνούνται το δικαίωμα της Εκκλησίας να προσδιορίζει τα βιβλία της. Ταυτοχρόνως δε, η κίνηση αυτή φαίνεται να στρέφεται προς την αρχαία ελληνική θρησκεία.

Βεβαίως, λίγο εάν προσέξουν όσοι επιζητούν την στροφή στην αρχαία ελληνική θρησκεία, λίγο εάν προσέξουν, θ' ακούσουν τον απόηχο των λόγων αυτής της θρησκείας: “Μη ζητάς να μ' αναστήσεις δεν μπορώ...”

Το θέμα όμως, έχει φυσικά και άλλες παραγράφους, που δοθείσης ευκαιρίας θα τις μελετήσουμε και θα δούμε το αλλοπρόσαλλο της θεωρίας περί απορρίψεως του πρώτου μέρους του λόγου του Θεού.

Ας κλείσουμε όμως με τούτο.

Είμαστε με την χάρη του Θεού μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Μέλη του Σώματος του Χριστού. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στην Αγία μας Ορθοδοξία. Συνειδητά δεν αρνούμαστε την αγία της διδασκαλία, ούτε τον ορθό τρόπο ζωής, στον οποίον μας καθοδηγούν οι θεοφόροι Πατέρες μας.

Αυτοί δε οι άγιοι Πατέρες της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου που εορτάζει σήμερα η Εκκλησία μας, και οι οποίοι ως φως Χριστού έλαμψαν επί της γης, εκτός των άλλων, μας ερμηνεύουν και τον κανόνα των βιβλίων της Αγίας Γραφής, αυθεντικά και επίσημα.

Είθε, η αγία τους ευχή να προφυλάσσει τον κόσμο από τις πλάνες του εχθρού και να μας συνοδεύει σε όλη μας την ζωή.

Αμήν.

Πηγή: Θρησκευτικά

Γιά ἄλλη μιά φορά ὁ τόπος μας βρίσκεται σέ μιά κρίσιμη καμπή τῆς μακρᾶς ἱστορικῆς του πορείας.

Οἱ γραμμές αὐτές χαράσσονται ἐνῶ ἐπίκειται ἡ ἐπικύρωση (ἤ ἀπόρριψη;) ἀπό τή Βουλή τοῦ νέου –ἀριστεροῦ αὐτή τή φορά– ἐπαχθέστερου μνημονίου, πού συμφώνησε ὁ πρωθυπουργός Ἀλέξης Τσίπρας στό κρίσιμο Eurogroup τῆς Κυριακῆς 12 Ἰουλίου 2015.

Ἔτσι ἡ ἀριστερή ρητορική τῶν τελευταίων ἕξι μηνῶν κατέληξε σέ μιά νίκη τῶν ἀνθρωποφάγων τοκογλύφων τῆς σημερινῆς Ε.Ε., πού οὔτε νά τή φαντασθοῦν μποροῦσαν, ὅταν κυβερνοῦσε μέχρι πρότινος ἡ κεντροδεξιά!

Γιά νά ἐπαληθευθεῖ, γιά ἄλλη μιά φορά, ὅτι μέ μία ἀριστερή κυβέρνηση οἱ ἐλίτ προωθοῦν πιό εὔκολα τήν ἀντιλαϊκή οἰκονομική τους ἀτζέντα, ἀπ ̓ ὅσο μέ μιά δεξιά.

Πολλά θά μποροῦσε νά πεῖ κανείς καί νά γράψει. Ἐδῶ ὅμως θέλουμε νά μείνουμε σέ κάποιες γενικότερες διαπιστώσεις.

Ὁ στόχος δέν εἶναι νά κάνουμε «φθηνή πολιτική»·οὔτε καί κάναμε ποτέ. Δύο πράγματα ἀγαποῦμε: τόν Χριστό καί την Ἑλλάδα. Αὐτά μᾶς συγκινοῦν. Γι ̓ αὐτό καί γράφουμε ὅσα ἀκολουθοῦν.

Τό δημοψήφισμα, λοιπόν, τῆς 5ης Ἰουλίου 2015 ἔφερε στήν ἐπιφάνεια προβληματισμούς τῆς ἑλληνικῆς ψυχῆς γιά χρόνια κοιμωμένους. Τυπικά τό ἐρώτημα ἦταν «“Ναί” ἤ “Ὄχι” στίς προτάσεις τῶν δανειστῶν;». Ὅμως καί ἀπό τίς δύο παρατάξεις (τοῦ «Ναί» καί τοῦ «Ὄχι»), ἀλλά καί μέσα στίς συνειδήσεις τῶν πολιτῶν - ψηφοφόρων εἶναι δεδομένο ὅτι τό ἐρώτημα - δίλημμα προσέλαβε εὐρύτερες διαστάσεις: «“Ναί” ἤ “Ὄχι” στήν Εὐρώπη;» Καί ποιά Εὐρώπη;

Εἶναι ἴσως ἡ πρώτη φορά, μετά ἀπό πολλά χρόνια, πού δημιουργοῦνται οἱ συνθῆκες (αὐτή τή φορά ἐξ ἀφορμῆς τῆς βαθειᾶς οἰκονομικῆς κρίσης), γιά νά τεθεῖ αὐτό τό θεμελιῶδες ἐρώτημα, τό ὁποῖον εἶναι συνάμα καί πολιτικό, ἀλλά καί εὐρύτερα κοσμοθεωριακό καί πνευματικό.

Εἶναι γνωστή ἡ δογματική ἀπόφανση «Ἀνήκομεν εἰς τήν Δύσιν», λεχθεῖσα ὑπό τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ, θείου τοῦ σημερινοῦ. «Ἀνήκομεν εἰς τήν Δύσιν», προφανῶς ἐπειδή ἐκεῖ μᾶς ἔβαλαν τά συμφέροντα τῶν «μεγάλων», ὅταν μοίρασαν τόν κόσμο στή Γιάλτα τό 1944. Ὅμως ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα ὡς πολιτισμός καί ὡς πίστη δέν ἀνήκει στήν Εὐρώπη, ὅπως π.χ. ἀνήκει τό Βέλγιο ἤ ἡ Γαλλία. Ἔδωσε τά φῶτα στή Δύση καί στόν κόσμον ὁλόκληρον, ἀλλά ἡ κόρη (Δύση) σιγά-σιγά μέσῳ τῆς ὑποταγῆς της στούς Φράγκους, σταδιακῶς ἀπό τόν 5ον αἰ. καί μετά, μέσῳ τῆς σχολαστικῆς φιλοσοφίας καί θεολογίας, τῆς νοθεύσεως τοῦ Εὐαγγελίου καί τῆς δημιουργίας ἑνός ἀθεϊστικοῦ οὑμανισμοῦ κατέληξε πολύ λίγο νά μοιάζει μέ τήν μητέρα της (Ἑλλάδα).

Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά οὔτε «Ἀνατολή» εἶναι ἡ Ἑλλάδα.

Μέ ἀφορμή λοιπόν τήν παροῦσα πολύ δύσκολη οἰκονομική συγκυρία καί τόν πόλεμο, πού ξεκάθαρα κάνουν στήν Ἑλλάδα, ἡ εὐρωπαϊκή καί παγκόσμια ἐλίτ τῶν γνωστῶν τοκογλύφων παγκόσμιων ἐξουσιαστῶν, τίθεται καί πάλι στό βάθος τό ἐρώτημα: Ποῦ ἀνήκουμε τελικά; Ἤ μήπως δέν ἀνήκει ἡ Ἑλλάδα στή Δύση, ἀλλά ἡ Δύση στήν Ἑλλάδα; Αὐτά τά ἐρωτήματα εἶναι πρωτευόντως πνευματικά. Καί μήν πεῖ κανείς ὅτι δέν κάνουν ἐξοντωτικό πόλεμο στήν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα, ἀφοῦ ὑπάρχουν σήμερα πολλές μικρές καί μεγάλες χῶρες μέ χρέος πολλαπλάσιο τοῦ δικοῦ μας καί ὅμως κανείς δέν τίς ἐνοχλεῖ!

Τό ἄρθρο τοῦ ἰατροῦ Φωτίου Μιχαήλ, πού παρατίθεται στίς σσ. 9-10, νομίζουμε ὅτι μᾶς εἰσάγει σ ̓ αὐτόν τόν προβληματισμό, ὅπως καί αὐτά πού θά διαβάσετε στήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Παρίου μέ τίτλο «Ἀπολογία Χριστιανική».

Ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος, ἕνας ἀπό τούς ἡγέτες τοῦ παραδοσιακοῦ φιλοκαλικοῦ κινήματος τῆς ἐπιστροφῆς στίς πατερικές Ὀρθόδοξες ρίζες μας, ἀσκεῖ κριτική στήν Εὐρώπη τῆς ἐποχῆς του. Αὐτή ἡ κριτική ἰσχύει, ἀκόμη περισσότερο, σήμερα.

Πάντως μέσα στήν ἀναμπουμπούλα τοῦ ἐάν θά ἔχουμε ἤ ὄχι χρεωκοπία καί ἔξοδο ἀπό τό Εὐρώ (Grexit) καί μέσα ἀπό τήν τρομοκράτηση τοῦ κόσμου, πού σχημάτιζε οὐρές στά αὐτόματα μηχανήματα τῶν τραπεζῶν γιά νά πάρει τή σύνταξή του, πέρασε «στό ντούκου» τό ἐθνοκτόνο νομοσχέδιο, μέ τό ὁποῖο δίδεται ἑλληνική ἰθαγένεια (sic!) μέ συνοπτικές διαδικασίες στούς λαθρομετανάστες, πού μᾶς ἔρχονται μέ καταιγιστικούς ρυθμούς (πάνω ἀπό πεντακόσιες χιλιάδες τόν χρόνο!) μέ τή συνέργεια τῆς Τουρκίας.

Ὅσα παιδιά λαθραίων μεταναστῶν θα γεννιοῦνται στήν Ἑλλάδα θά παίρνουν αὐτομάτως ἑλληνική ἰθαγένεια [ὤ τῆς ἀνοησίας ἤ μᾶλλον τῆς δολιότητος! Ἀφοῦ ἡ ἰθαγένεια εἶναι θέμα βιολογίας· δέν μπορεῖ ὁ Πακιστανός νά γίνει Ἕλληνας βιολογικά, οὔτε τό ἀντίστροφο!] Οἱ γονεῖς τους καί ὅλοι οἱ ἄλλοι παράνομοι θά γίνουν καί αὐτοί σιγά-σιγά «Ἕλληνες», μέ ἀποτέλεσμα –καί σέ συνδυασμό μέ τό ὅτι οἱ Ἕλληνες δέν κάνουν παιδιά– ἡ Ἑλλάδα, ὅπως καί ὅλη ἡ Εὐρώπη, μέ μαθηματική ἀκρίβεια, μετά ἀπό 20-30 χρόνια νά κατοικεῖται κατά πλειονοψηφία ἀπό Ἀφροασιάτες μουσουλμάνους! Σημειωτέον ὅτι πιό ἤπια μορφή τοῦ παρόντος ἐθνοκτόνου νόμου ἦταν ὁ ἀνάλογος πού ψηφίσθηκε ἐπί κυβερνήσεως Γιώργου Παπανδρέου, γνωστός ὡς «νόμος Ραγκούση». Ὁ «νόμος Ραγκούση» κατέπεσε ὡς ἀντισυνταγματικός στό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας. Ἄρα καί γιά τόν παρόντα ἐθνοκτόνο πρέπει νά γίνει προσφυγή στό Σ.τ.Ε. ἀλλά καί νά πολεμηθεῖ μέ κάθε τρόπο.

Τό δεύτερο, ἐξ ἴσου καταστροφικό κοινωνικά καί ἐθνικά νομοσχέδιο, πού προωθήθηκε μέσα στήν ἀναμπουμπούλα τοῦ νέου μνημονίου, εἶναι ἡ ἐπέκταση τοῦ «Συμφώνου ἐλεύθερης συμβίωσης» καί γιά τούς ὁμοφυλοφίλους καί ἡ μέλλουσα νά ἀκολουθήσει υἱοθεσία παιδιῶν ἀπό αὐτούς! Τό κρίσιμο αὐτό θέμα γιά τό μέλλον τῆς κοινωνίας καί τοῦ ἔθνους, φωτίζουν καί ἡ ἐπιστολή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου κ. Ἱερωνύμου, πού δημοσιεύουμε, καί σχόλια πού κάνουμε ἐξ ἀφορμῆς τῆς νέας «παρέλασης ὑπερηφάνειας»(!) τῶν ὁμοφυλοφίλων σέ Ἀθήνα καί Θεσσαλονίκη.

Τό τρίτο, πού προωθήθηκε ὕπουλα, εἶναι ἡ ἐξώθηση πολλῶν, ἰδιαίτερα ἡλικιωμένων συμπολιτῶν μας, στή χρήση καρτῶν, γιά νά πάρουν μέσῳ τῶν αὐτομάτων τραπεζικῶν μηχανημάτων (ΑΤΜ) τή σύνταξή τους (βλ. σχόλιο στίς σσ. 19-20).

Μέ ἄλλα λόγια διαλύουν, βάσει σχεδίου, τήν οἰκονομία καί τήν κοινωνία καί ὑποθηκεύουν τό μέλλον τοῦ ἔθνους!

Μόνον ἕνα δαιμονικό μυαλό θά μποροῦσε νά συλλάβει καί νά ἐφαρμόσει αὐτά πού γίνονται σήμερα στήν Ἑλλάδα.

Ἔχουμε λοιπόν μπροστά μας μεγάλον ἀγώνα, τόν ὁποῖον μόνον μέ τήν ἀκαταμάχητη δύναμη τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ μποροῦμε νά φέρουμε σέ πέρας.

Ἕνα πράγμα πρέπει ἰδιαίτερα νά προσέξουμε. Γιά πρώτη φορά, μετά ἀπό πολλά χρόνια, ἐλλοχεύει καί πάλι ὁ κίνδυνος ἑνός νέου ἐθνικοῦ διχασμοῦ. Θά εἶναι ὅ,τι χειρότερο.

Μήν κάνουμε αὐτό τό δῶρο στούς ἐχθρούς μας. Ἐχθρός μας δέν εἶναι ὁ Συνέλληνας, πού τά διαπλεκόμενα ΜΜΕ προσπαθοῦν νά μᾶς στρέψουν τόν ἕνα ἐναντίον τοῦ ἄλλου. Ἐχθρός μας εἶναι οἱ ξένοι παγκόσμιοι δυνάστες τῆς ὑπερεθνικῆς ἐλίτ τῶν σκοτεινῶν καί ἀντιχρίστων κέντρων ἐξουσίας καί οἱ ντόπιοι συνεργάτες τους, πού πάντα ὑπῆρχαν, ὡς μηδίσαντες στούς περσικούς πολέμους, ὡς γραικύλοι καί γενίτσαροι καί ὡς δοσίλογοι τῆς γερμανικῆς κατοχῆς. Καί ἄς προσέξουμε καί τόν κακό ἑαυτό μας. Ὅταν μόνοι μας δίνουμε τό μαχαίρι γιά νά μᾶς σφάξουν, τί μᾶς φταῖνε μετά οἱ ξένοι;

Αὐτούς τούς ἐχθρούς ἄς ἀπομονώσουμε, καί ὁ Χριστός μας δέν θά ἀφήσει τήν Ἑλλάδα.

Πηγή: Περιοδικό «Παρακαταθήκη», τεύχος 102, Ιούνιος 2015, η συντακτική επιτροπή

Η γέννησις του Φραγκικού Πολιτισμού περιγράφεται εις επιστολήν του Αγίου Βονιφατίου προς τον Πάπα της Ρώμης Ζαχαρίαν (natione Graecus) το 1741. Οι Φράγκοι είχον διώ­ξει όλους τους Ρωμαίους επισκόπους από την Εκκλησίαν της Φραγκίας και είχαν διορίσει τον εαυτόν τους ως τους επισκόπους και ηγουμένους της Γαλλίας. Ήρπασαν την περιουσίαν της Εκκλησίας και την εχώρισαν εις τιμάρια, των οποίων την επικαρπίαν διένειμαν ως Φέουδα, συμφώνως προς τον βαθμόν που κετείχε έκαστος εις την πυραμίδα της στρατιωτικής ιεραρχίας. Αυτοί οι Φράγκοι επίσκοποι δεν είχον Αρχιεπίσκοπον και δεν είχον συνέλθει εις σύνοδον στα 80 χρόνια από τότε που κατέλαβαν την ιεραρχίαν. Συνήρχοντο δια τα εθνικοεκκλησιαστικά θέματα μαζί με τους βασιλείς και λοιπούς οπλαρχηγούς συναδέλφους τους. Κατά τον Άγιον Βονιφάτιον, ήσαν «αδηφάγοι λαϊκοί, μοιχοί καί μέθυσοι κληρικοί, οι οποίοι μάχονται εις τον στρατόν με πλήρη πολεμικήν εξάρτησιν και με τας χείρας των σφάζουν χριστιανούς και ειδωλολάτρας».

Οι Φράγκοι καταδίκασαν τους Ανατολικούς Ρωμαίους ως «αιρετικούς» και «Γραικούς» ήδη το 794 και το 809, δηλαδή 260 χρόνια ενωρίτερα από το λεγόμενο σχίσμα το 1054. Οι Φρά­γκοι είχαν αρχίσει από το 794 να αποκαλούν τους ελευθέρους Ρωμαίους με τα ονόματα «Γραικοί» και «αιρετικοί» με σκοπό οι υπόδουλοι Δυτικοί Ρωμαίοι να ξεχάσουν βαδμηδόν τους συναδέλ­φους τους εις την Ανατολήν.

Οι Φράγκοι διήρεσαν συγχρόνως τους Ρωμαίους Πατέρες σε λεγομένους Λατίνους και Γραικούς και εταύτισαν τον εαυτόν τους με τους λεγομένους Λατίνους Πατέρες. Έτσι εδημιούργησαν την ψευδαίσδησιν ότι η Φραγκο-Λατινική τους παράδοσις είναι ένα συνεχόμενον μέρος της παραδόσεως των Λατινοφώνων Ρωμαίων Πατέρων. Γενόμενοι οι Δυτικοί Ρωμαίοι δουλοπάροικοι του Φραγκο-Λατινικού Φεουδαλισμού έπαυσαν να παράγουν επισκόπους και ηγουμένους και ολίγους γνωστούς αγίους.

Κατά την διάρκειαν των ετών 1009 με 1046 οι Φραγκο-Λατίνοι αυτοκράτορες της Φραγκίας ίδρυσαν τον σημερινό Παπισμό σε δύο στάδια. πρώτα εγκατέστησαν δια πρώτη φορά αιρετικούς Ρωμαίους πάπες της Ρώμης. Δηλαδή οι εν λόγω πάπες απέκτη­σαν τους θρόνους τους υπό τον όρον ότι αποδέχονται την προσθήκην του Filioque στο Σύμβολον της Πίστεως. Το δεύτερον στάδιον άρχισε το 1046 όταν ο Φράγκος Αυτοκράτωρ Ερρίκος Γ’ (1049-1056) αντικατέστησε τον Ρωμαίον πάπα Γρηγόριον ΣΤ’ (1045-1046) με τον Φραγκο-Λατίνον πάπα Κλήμεντα Β’ (1046-1047). Από τότε μέχρι σήμερον οι πάπες είναι σχεδόν όλοι Τεύτονες ανήκοντες στην τάξιν των Φραγκο-Λατίνων ευγενών κατα­κτητών της Δυτικής Ρωμαιοσύνης.

Επομένως το λεγόμενο σχίσμα μεταξύ Εκκλησιών Δύσεως και Ανατολής δεν έγινε μεταξύ Δυτικών και Ανατολικών Ρωμαίων, αλλά μεταξύ των Φράγκων κατακτητών των Δυτικών Ρωμαίων και των ελευθέρων Ρωμαίων της Δύσεως και της Ανατολής. Μάλιστα το 1054 οι Κέλτες και οι Σάξωνες της Αγγλίας και οι Ρωμαίοι της Αραβοκρατουμένης Ισπανίας και Πορτογαλίας ήταν Ορθόδοξοι.

Ήδη από τον 8ον αιώνα άρχισαν οι Φράγκοι να κατηγορούν τους ελευθέρους Ρωμαίους της Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης ως «αιρετικούς» και «Γραικούς» στα θέματα των εικό­νων και του Filioque. Οι Φράγκοι ήταν τότε τελείως βάρβαροι και αγράμματοι, όπως είδαμεν. Οι τότε Ρωμαίοι πάπες απλώς διεμαρτυρήθησαν, αλλά ακόμη δεν κατεδίκασαν τους Φράγκους από φόβον αντιποίνων με σφαγές μάλιστα, όπως μας πληροφορεί ο άγιος Βονιφάτιος το 741. Ίσως ήλπιζαν οι Ρωμαίοι ότι θα ημπο­ρούσαν εν καιρώ να επιβληθούν στους Φράγκους όπως κάμνει κανείς επάνω σε πείσμονα παιδιά. Αλλά οι Ρωμαίοι της Πρεσβυ­τέρας Ρώμης, αλλά ούτε και οι Ρωμαίοι τής Νέας Ρώμης, ούτε καν υποπτεύθηκαν ότι οι Φράγκοι από σκοπού προκαλούσαν μόνιμον σχίσμα ως μέρος της αμυντικής τους στρατηγικής κατά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και των σχεδίων τους δια παγκόσμιον κυριαρχίαν.

Οι Ρωμαίοι πάπες δεν είχαν άλλην εκλογήν από το να ανεχθούν την Φραγκικήν κυριαρχίαν με σκοπόν να βοηθήσουν με την σύνεσίν τους τους υποδούλους αδελφούς τους και να εξασφαλίσουν την σχετικήν ελευθερίαν του Πατριαρχείου τους και αυτήν των Ρωμαίων πολιτών της Παπικής Ρωμανίας, δηλα­δή του Παπικού Κράτους.

Με την εμφάνισιν των Ψευδο-Ισιδωρείων Δια­τάξεων περί το 850 οι Ρωμαίοι Πάπες άρχισαν να αισθάνωνται αρκετά ισχυροί. Απαίτησαν δυναμικά πλέον από την Φραγκικήν ηγεσίαν να δεχθούν 1) πιο πολιτισμένους κανόνες καλής συμπεριφοράς έναντι της υποδούλου Ρωμαιοσύνης και 2) την απαλλαγήν της Φραγκικής ιεραρχίας από τους Φράγκους ηγεμόνες και την υποταγήν της εις τον Ρωμαίον Πάπα της Ρώμης.

Μέσα στα πλαίσια αυτά ο Ρωμαίος Πάπας Ιωάννης Η’ έλαβε μέρος στην Η’ ΟΙκουμενικήν Σύνοδον του Μεγάλου Φωτίου το 879 στην Κων/πολιν Νέαν Ρώμην, η οποία κατεδίκασε τας Φραγκικάς αιρέσεις περί εικόνων και του Filioque, χωρίς να κατονομάση τους εν λόγω αιρετικούς από φόβον να μη κινδυνεύη το έργον που άρχισε το 850.

Αλλά αι προσπάθειαι βάσει των εν λόγω Διατάξεων έφεραν τελικά το αντίθετον αποτέ­λεσμα. Οι Φραγκο-Λατίνοι αντέδρασαν δυνα­μικά στην δημοφιλίαν των Διατάξεων αυτών. Άρχισαν να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν τα σχέδια τους δια την εκδίωξιν των Ρωμαίων από την εκκλησιαστικήν και την πολιτικήν εξουσίαν της Παπικής Ρωμανίας και την αντικατάστασιν των Ρωμαίων Παπών από Φραγκο-Λατίνους Πάπες.

Οι Φραγκο-Λατίνοι άρχισαν την τελικήν τους επίθεσιν κατά της ελευθερίας, της Ορθοδοξίας και της Ρωμαϊκότητος του Πατριαρχείου της Πρεσβυτέρας Ρώμης κατά το 973 μέχρι το 1003. Ολοκλήρωσαν την εκδίωξιν του Ορθοδόξου δόγματος το 1009-1012 μέχρι το 1046. Τελικά αφάνισαν πλήρως την Ρωμαϊκότητα του Πατριαρχείου της Ρώμης το 1046 αφού την κατέλαβαν οι Φραγκο-Λατίνοι πάπες.

Δια τούτο από την εποχήν αυτήν οι Ορθόδοξοι Ρωμαίοι ονομάζουν τον πάπα αιρετικόν, Φράγκον καί Λατίνον καί την εκκλησίαν του Φραγκικήν καί Λατινικήν. Παραταύτα οι καθηγηταί των Θεολογικών Σχολών της Χάλκης, Αθηνών και της Θεσσαλονίκης βάπτισαν τον Φραγκο-Λατίνον πάπα με το όνομα «Ρωμαί­ον» και την εκκλησίαν του «Ρωμαϊκήν». Τούτο διότι οι Φραγκο-Λατίνοι Πάπες συνέχισαν να χρησιμοποιούν τα Ρωμαϊκά ονόματα των Ρωμαίων παπών γενόμενοι πάπες, ως και ονό­ματα Ρωμαίος πάπας και Ρωμαϊκή Εκκλησία, δια να συνεχίζουν οι υπόδουλοι Δυτικοί Ρωμαί­οι να νομίζουν ότι έχουν ακόμη τον εθνάρχην τους στην Ρώμην. Γενόμενοι οι Νεο-Έλληνες και αυτοί υπόδουλοι στην Φραγκο-Λατινικήν παράδοσιν ονομάζουν και αυτοί τον πάπα με Ρωμαϊκά ονόματα.

Από όλα τα ανωτέρω σημειωθέντα φαίνεται σαφώς ότι ο καθορισμός του σχίσματος το 1054, εντός της πλαστογραφημένης διακρίσε­ως μεταξύ «Ανατολικών Γραικών» και «Δυτικών Λατίνων», δεν είναι σωστός. Το σχίσμα άρχισε το 794 ως καλά σχεδιασμένο αμυντικό και επιθετικό κατασκεύασμα των βαρβάρων και αγραμμάτων Φράγκων. Το 1054 ήτο μόνον μία από τας μετέπειτα εκδηλώσεις ενός σχί­σματος, το οποίον ήδη υπήρχε από την εποχή που οι Φράγκοι απεφάσισαν το 794 να προκα­λέσουν σχίσμα με τους ελευθέρους Ρωμαίους που δια πρώτην φοράν ονόμασαν «Γραικούς» και «αιρετικούς» δια λόγους πολιτικούς και στρατιωτικούς. Η Εκκλησία της Πρεσβυτέρας Ρώμης ηγωνίσθηκε ηρωικά να παραμείνη ηνω­μένη με την Νέαν Ρώμην μέχρι το 1009.

Από το 794 μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνος οι Φράγκοι, οι Φραγκο-Λατίνοι και το Βατικανό, ουδέποτε παρεξέκλιναν από την γραμμήν τους ότι οι Ανατολικοί Ρωμαίοι είναι «Γραικοί» και «αιρετικοί». Τούτο ήτο τόσον έκδηλον στην νεανική ηλικία του γράφοντος όταν εσπούδαζε στο γυμνάσιον της Νέας Υόρκης. Στα παπικά βιβλία Απολογητικής οι Ορθόδοξοι περιεγράφοντο ως αιρετικοί και χωρίς αγίους και θαύματα. Έτσι ισχυρίζοντο ότι οι τελευταίοι Πατέρες της Εκκλησίας των Ορδοδόξων ήταν οι Άγιοι Ιωάννης Δαμασκηνός (περίπου 675-749) και Θεόδωρος Στουδίτης (759-826).

Επίσης οι Φραγκο-Λατίνοι και ο Παπισμός τους συνέχισαν τας κατακτήσεις τους που πάντοτε συνοδεύοντο από την εξόντωσιν ή εκδίωξιν των Ορθοδόξων επισκόπων και την υποδούλωσιν των πιστών δια της μεταβολής τους στην κατάστασιν δουλοπαροίκων με την πλήρη αφαίρεσιν της γεωκτησίας τους. Αυτό δεν το έκαναν ποτέ ούτε οι Άραβες και ούτε οι Τούρκοι Μουσουλμάνοι.

Αλλά ακόμη μέχρι αρχάς του 20ου αιώνος το Βατικανό ενεργούσε κατά τον ίδιον τρόπον. Το 1923 η Ιταλία απέκτησε από την Τουρκίαν τα Δωδεκάνησα με την Συνθήκην της Λωζάνης. Το Βατικανό έδιωξε όλους τους Ορθοδόξους επισκόπους και τους αντικατέστησε με Φραγκο-Τοσκάνους και Λογγοβάρδους που από το 1870 είχαν υποδυθεί την ταυτότητα του μέχρι τότε ανυπάρκτου Ιταλικού έθνους. Ήλπιζε το Βατικανό ότι οι Ορθόδοξοι πιστοί θα αποδεχθούν τελικά κληρικούς χειροτονημένους απ’ αυτούς τους επισκόπους του δια να μη μείνουν χωρίς κληρικούς και μυστήρια. Η κατάστασις άλλαξε όταν τα Δωδεκάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα το 1947 και επανήλθαν εις τας θέσεις τους οι επίσκοποι του Οικουμενικού Πατριαρ­χείου της Νέας Ρώμης Κων/πόλεως.

Αλλά κατά τα μέσα του 20ου αιώνος τούτου το Βατικανό εγκαινίασε μίαν πρωτότυπον τακτικήν. Περιέργως ανεγνώρισε τα μυστήρια της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Όταν έγινε η Βατικάνειος πράξις αυτή μέσω της Συνόδου του Βατικανού Β’ (1962-1965) ορισμένοι Ορθόδοξοι κατάλαβαν ότι πρόκειται δια παγίδα. Άλλοι εχάρηκαν. Μερικοί μάλιστα «Ορθόδοξοι» στο εξωτερικό ενόμισαν ότι η χειρονομία αυτή έδω­σε κύρος όχι μόνον στα μυστήρια, αλλά και στην ταυτότητά τους ως θρησκευτική ηγεσία. Εν συνεχεία το Φανάρι και το Βατικανό προέ­βησαν την 7η Δεκεμβρίου 1965 σε κοινήν άρσιν των αναθεμάτων του 1054. Δια το Βατικανό τούτο απετέλεσε πράξιν μυστηριακής κοινωνίας βάσει της υπ’ αυτού αναγνωρίσεως των Ορθοδόξων μυστηρίων. Εξ’ επόψεως Ορθοδόξου ήταν μία πράξις του Φαναρίου δια την οποίαν κινδυνεύει να χάση το εντός της Ορθοδοξίας προεδρείον του αν αποδειχθή ότι με την πράξιν αυτήν αναγνώρισε ή ανέχεται ή συμφωνεί με τας αιρέσεις των 13 Φραγκο-Λατινικών «Οικουμενικών Συνόδων». Αν ήτο μία απλή πράξις καλής θελήσεως δια να διευκολυνθή ο διάλογος που επρόκειτο τότε να αρχίση, έχει καλώς.

Πάντως όσον άφορα στο Βατικανό το θέμα έχει ως εξής. η μεταβολή της τακτικής του Βατι­κανού από «πόλεμο» και «διάλογο» σε τακτική «αναγνωρίσεως των Ορθοδόξων μυστηρί­ων» είναι μία πραγματικότης. Αλλά το ότι το Φανάρι αμέσως ανταπέδωσε με την από κοινού μετά του Βατικανού σύγχρονον άρσιν των ανα­θεμάτων του 1054 την 7.12.65 σημαίνει ότι η κοινή πράξις αυτή ήτο αποτέλεσμα μυστικών συνεννοήσεων μεταξύ των δύο. Δηλαδή η πράξις ήτο μονόπλευρος μόνον με την έννοιαν ότι δεν συμμετείχε ολόκληρος η Ορθοδοξία, αλλά μόνον το Φανάρι. Το ότι σχεδόν σύσσωμα χαι­ρέτησαν την πράξιν οι υπόλοιποι Ορθόδοξοι ως πράξιν καλής θελήσεως, δεν έχει καμμίαν δογματικήν σημασίαν. Αι αιρέσεις του Βατικα­νού παραμένουν.

Τι επιδιώκει το Βατικανό θα εξαρτηθή από τι θα κάνη με τας (13) Φραγκο-Λατινικάς Οικου­μενικάς του Συνόδους που προσέθεσε στας 7 Ρωμαϊκάς Οικουμενικάς Συνόδους μαζί με την Σύνοδον του 869 που καθήρεσε τον Μέγαν Φώτιον. Μάλιστα θεωρεί την Σύνοδον του 869 κατά του Μεγάλου Φωτίου ως την Η’ Οικουμενικήν της Σύνοδον.

(Εκ της μελέτης του π. Ιωάννου Ρωμανίδου «Ορθόδοξος και Βατικάνειος Συμφωνία περί Ουνιτισμού» δημοσιευθείσης εις τον τόμον «Καιρός», αφιέρωμα στον καθηγητή Δαμιανό Δόικο, Θεσσαλονίκη 1995).

Πηγή: (αρθρο του πατρός Ιωάννου Ρωμανίδου, Από το περιοδικό «Εν Συνειδήσει», Έκδοση της Ιεράς Μονής Μεγάλου Μετεώρου, Δεκέμβριος 2006), Ιεράς Μονής Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Αβέρωφ

Ἂν μᾶς ἔλεγε κανένας αὐτείνη τὴν λευτεριὰ ὁπού θὰ γευόμαστε, θὰ περικαλούσαμε τὸν Θεὸν νὰ μᾶς ἀφήση εἰς τοὺς Τούρκους ἄλλα τόσα χρόνια, ὅσο νὰ γνωρίσουν οἱ ἄνθρωποι τί θὰ εἰπῆ πατρίδα, τί θὰ εἰπῆ θρησκεία, τί θὰ εἰπῆ φιλοτιμία, ἀρετὴ καὶ τιμιότη. Αὐτὰ λείπουν ἂπ ὅλους ἐμᾶς, στρατιωτικοὺς καὶ πολιτικούς. Τῆς προσόδες τῆς πατρίδας τῆς κλέβομεν, ἀπὸ ὑποστατικὰ δὲν τῆς ἀφήσαμεν τίποτας, σὲ πηρεσίαν νὰ μποῦμεν, ἕνα βάνομεν εἰς τὸ ταμεῖον, δέκα κλέβομεν. Ἀγοράζομεν προσόδες, τῆς τρῶμεν ὅλες. Χρωστοῦν εἰς τὸ Ταμεῖον δεκοχτῶ κατομμύρια ὁ ἕνας κι ὁ ἄλλος· ὁ Μιχαλάκης Γιατρὸς πεντακόσες χιλιάδες, ὁ Τζοῦχλος τρακόσες, ὁ Γιωργάκης Νοταρᾶς τρακόσες πενήντα – ὅλο τέτοιγοι χρωστοῦνε αὐτά. Ὁ κεντρικὸς ταμίας ὁ Φίτζιος – τρακόσες πενήντα του λείπουν ἀπὸ τὸ ταμεῖον· κι ἀκόμα δὲν κυτάχτηκαν πόσα θὰ λείψουν ἀκόμα. Τὸ ἴδιο ντογάνες κι ἄλλα. Τέτοιοι μπαίνουν εἰς τὰ πράματα καὶ τέτοιους συντρόφους βάνουν. Δύσκολο εἶναι ὁ τίμιος ἄνθρωπος νὰ κάνη τὰ χρέη τοῦ πατριωτικῶς. Οἱ ἀγωνισταὶ οἱ περισσότεροι καὶ οἱ χῆρες κι ἀρφανὰ δυστυχοῦν. Πολυτέλεια καὶ φαντασία – γεμίσαμεν πλῆθος πιανοφόρτια καὶ κιθάρες. Οἱ δανεισταὶ μᾶς ζητοῦν τὰ χρήματά τους, λεπτὸ δὲν τοὺς δίνομεν ἀπὸ – κάνουν ἐπέβασιν εἰς τὰ πράματά μας. Καὶ ποτὲς δὲν βρίσκομεν ἴσιον δρόμον. Πῶς θὰ σωθοῦμεν ἐμεῖς μ αὐτὰ καὶ νὰ σκηματιστοῦμεν εἰς τὴν κοινωνίαν τοῦ κόσμου ὡς ἄνθρωποι; Ὁ Θεὸς ἂς κάμη τὸ ἔλεός του νὰ μᾶς γλυτώση ἀπὸ τὸν μεγάλον γκρεμνὸν ὁπού τρέχομεν νὰ τζακιστοῦμεν.

Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό

Πριν λίγο καιρό ήρθε στην Αθήνα ο γνωστός «ευαγγελιστής του αθεϊσμού», άγγλος βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς, προφανώς να διαλαλήσει την «πραμάτεια» του, ήτοι: τα αθεϊστικά του βιβλία, τα οποία, σύμφωνα με δημοσιεύματα, έχουν μεγάλη κυκλοφορία παγκοσμίως και τον έκαναν πλούσιο!

Εν Πειραιεί τη 13^η Ιουλίου 2015

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Η ΠΕΡΙ ΑΘΕΪΑΣ ΑΥΤΑΠΑΤΗ

Πριν λίγο καιρό ήρθε στην Αθήνα ο γνωστός «ευαγγελιστής του αθεϊσμού», άγγλος βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς, προφανώς να διαλαλήσει την «πραμάτεια» του, ήτοι: τα αθεϊστικά του βιβλία, τα οποία, σύμφωνα με δημοσιεύματα, έχουν μεγάλη κυκλοφορία παγκοσμίως και τον έκαναν πλούσιο!

Ήρθε προσκεκλημένος των εκδόσεων «Κάτοπτρον», από τις οποίες κυκλοφορούν στα ελληνικά τα βιβλία του και των γνωστών καταστημάτων «Public». Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδος «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (φυλ.22-4-2015), ήρθε στην Αθήνα «προκειμένου να συναντήσει το (αναγνωστικό του) κοινό … (να) συζητήσει με το κοινό για την εκκοσμίκευση και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα, καθώς και για θέματα που αφορούν τη θεωρία της εξέλιξης και τον ίδιο». Επίσης κλήθηκε να συμμετάσχει «σε ημερίδα για την Υπατία, τη φιλόσοφο, μαθηματικό και αστρονόμο». Καθόλου τυχαίο, κατά τη γνώμη μας, η εκδήλωση αυτή, η οποία διοργανώθηκε από τον «Πολιτιστικό Οργανισμό “Απόλλωνος Ναός”»! Τέλος η εικαστικός κ. Εύα Αποστολάτου εξέθεσε «πορτραίτα της Υπατίας»!

Το πιο γνωστό βιβλίο του έχει τίτλο «Η περί Θεού αυταπάτη», με το οποίο πασχίζει αγωνιωδώς να καταρρίψει την πίστη στο Θεό ως δήθεν αυταπάτη και να προβάλλει την γνωστή και πλέον ξεπερασμένη επιστημονικά θεωρία της εξελίξεως. Το εν λόγω σύγγραμμα έχει προκάλεσε «σάλο» σε όλο τον κόσμο, διότι ο σύγχρονος αθεϊσμός νόμισε ότι βρήκε το «ευαγγέλιό» του. Όμως σοβαροί επιστήμονες αντέκρουσαν με επιχειρήματα τις δοξασίες του καθηγητή Ρ. Ντόκινς και απόδειξαν ότι ο αθεϊστής συγγραφέας δεν πρόσθεσε τίποτε στον αθεϊσμό, αλλά απλά παρέθεσε τα αθεϊστικά επιχειρήματα των τελευταίων τριακοσίων ετών. Παράδειγμα ο ομολογουμένως, ευγενέστατος και σοβαρός επιστήμων Alister McGrath, στο απαντητικό του έργο: «Η Αυταπάτη του Dawkins» (εκδ. Ουρανός, Αθήνα 2008), έγραψε μια καταπληκτική κριτική στα επιχειρήματα του Ρ. Ντόκινς, τον οποίο νομίζουμε ότι αποστόμωσε κυριολεκτικά.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο στο εν λόγω σύγγραμμα είναι ο διάχυτος φανατισμός του συγγραφέα, ο οποίος δεν αφήνει περιθώρια για καμιάς μορφής αντίλογο. Αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημητρίου Δημητράκου για τον εν λόγω αθεϊστή συγγραφέα και το συγκεκριμένο έργο του: «Καταγγέλλει σε υψηλούς τόνους τον φανατισμό, την αφέλεια και την άγνοια που συνοδεύουν συχνά τη θρησκευτική πίστη. Από ένα σημείο κι έπειτα, όμως, ο αναγνώστης αναρωτιέται αν και ο ίδιος ο Ντόκινς δεν είναι παρόμοια δογματικός με αυτούς που καταγγέλλει και δεν περιπίπτει σε ανάλογες πλάνες. Η κριτική που του έχει ασκηθεί δεν προέρχεται μόνο από το στρατόπεδο των υπερασπιστών της θρησκείας, αλλά και από τους ανεξίθρησκους. Ορισμένοι, μάλιστα, από τους επικριτές του τον χαρακτηρίζουν ως “αγιατολάχ του αθεϊσμού”. Η αλήθεια είναι ότι το επιθετικό του ύφος δεν αφήνει περιθώρια ανοχής για τους διαφωνούντες. Καταδικάζει ως δειλούς και ανειλικρινείς τους οπαδούς του αγνωστικισμού, παραβλέποντας έτσι το γεγονός ότι και ο Μπέρτραντ Ράσελ, τον οποίο τόσο επαινεί, δήλωνε αγνωστικιστής και όχι άθεος. Κατηγορεί για δειλία και υποκρισία ακόμα και σύγχρονες προσωπικότητες από τον κόσμο της επιστήμης, όπως είναι ο επιστημολόγος Michael Ruse και ο βιολόγος S. J. Gould, οι οποίοι συμμερίζονται τις αθεϊστικές του ιδέες, αλλά αντιμετωπίζουν το ζήτημα με μεγαλύτερη νηφαλιότητα» (Πηγή: http://www.kathimerini.gr/304242/article/politismos/arxeio-politismoy/peri-ypar3hs-kai-anypar3ias-8eoy ).

Πέραν αυτού όμως η επίσκεψη του κ. Ρ. Ντόκινς στη χώρα μας έχει και μια άλλη διάσταση, την οποία πολλές φορές έχουμε επισημάνει στις ανακοινώσεις μας. Οι φανεροί και κρυφοί εχθροί του Χριστού και της Εκκλησίας μας βρίσκονται σε έναν καταπληκτικό σύνδεσμο μεταξύ τους, ώστε να μπορέσουν από κοινού να καταφέρουν το καίριο πλήγμα (όπως αφελώς πιστεύουν) κατά της σώζουσας πίστης μας. Εκτός από τις συγκεκριμένες εμπορικές επιχειρήσεις, οι οποίες κάλεσαν τον αθεϊστή συγγραφέα, διοργανωτής εκδηλώσεων «προς τιμήν» του υπήρξε και ο «Πολιτιστικός Οργανισμός “Απόλλωνος Ναός”». Πρώτη φορά πληροφορούμαστε για την ύπαρξη του, αλλά μπορούμε να μαντέψουμε (από τον τίτλο του), ότι πρόκειται προφανώς για μια από τις πάμπολλες «αρχαιολατρικές» ομάδες, που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και έχουν σαφέστατο αντιχριστιανικό χαρακτήρα. Κατ’ αρχήν θα θέλαμε να θέσουμε το εξής απλό ερώτημα: Πως είναι δυνατόν ένας «οργανισμός» ο οποίος αυτοπροσδιορίζεται ως «Ναός» συγκεκριμένου «θεού» της αρχαιοελληνικής παγανιστικής θρησκείας, να διοργανώνει εκδηλώσεις προς τιμήν ενός σφοδρού πολεμίου κάθε θεότητας και θρησκείας; Επίσης πως είναι δυνατόν ένας «συνεπής» αθεϊστής να αποδέχεται τιμή και εκδηλώσεις από έναν «οργανισμό» με σαφή θρησκευτικό χαρακτήρα; Κατά δεύτερον, πως είναι δυνατόν ο «συνεπής» αθεϊστής κ. Ρ. Ντόκινς να συμμετέχει σε ημερίδα για την άτυχη φιλόσοφο Υπατία, η οποία αποδεδειγμένα ήταν βαθύτατα θρησκευόμενη, αφού η ίδια ήταν στην αρχή νεοπλατωνική και αργότερα κατηχούμενη στον Χριστιανισμό; Αυτή είναι τελικά η συνέπεια του αθεϊσμού;

Η απάντηση είναι από μέρους μας απλή. Αν κρίνει κάποιος από την ασυνήθιστη προβολή του από τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. μπορεί να καταλάβει ότι η παρουσία του στην Ελλάδα, εκτός από την προώθηση των βιβλίων του, είχε ως σκοπό να ενισχύσει τον αντιχριστιανικό αγώνα. Για του λόγου το αληθές, ας ρίξει ο καθένας μια ματιά στα διάφορα αντιχριστιανικά ιστολόγια και θα καταλάβει αβίαστα τον κύριο σκοπό της επίσκεψής του στη χώρα μας. Η Ιστοσελίδα της «Ένωσης Αθέων Ελλάδας» έγραψε: «Η Ένωση Αθέων καλωσορίζει τον Ρίτσαρντ Ντόκινς στην Ελλάδα»! Αν δούμε και τους ομιλητές στην εκδήλωση, θα βεβαιωθούμε ακόμα καλλίτερα!

Έχουμε ασχοληθεί πολλές φορές με το φαινόμενο της αθεΐας και αποδείξαμε επαρκώς ότι δεν πρόκειται για πρόσωπα που αρνούνται την ύπαρξη του Θεού. Αυτό το φαινόμενο είναι διαχρονικό, αλλά πρόκειται για μια «μεταφυσική» πίστη, η οποία δεν μπορεί, εδώ και τριακόσια χρόνια να αποδείξει την αλήθειά της! Και επειδή δεν μπορεί να αποδείξει τη δική της πίστη, ήτοι: την δήθεν ανυπαρξία του Θεού, προσπαθεί να καταρρίψει την πίστη όσων έχουν διαφορετική πίστη από αυτούς, όσων πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού! Αυτή είναι η αλήθεια! Η περίεργη αυτή «μεταφυσική» πίστη των αθέων, φτάνει συχνά σε απίστευτους παραλογισμούς, φτάνει να αναφέρουμε μια μόνη φράση του κ. Ρ. Ντόκινς, μετά την ομιλία του στην Αθήνα: Κάποιος τον ρώτησε αν φοβάται το θάνατο και εκείνος απάντησε: «Δεν τον φοβάμαι. Υπήρξα πεθαμένος επί δισεκατομμύρια χρόνια προτού γεννηθώ και δεν μου ήταν διόλου δυσάρεστος»! Αυτή ήταν η «πειστική» απάντηση πραγματικού επιστήμονα για το συγκλονιστικό γεγονός του θανάτου! Το τραγελαφικό επίσης γεγονός, της ίδρυσης «εκκλησίας αθεϊσμού» στην Αγγλία και αλλαχού, για την οποία έχουμε κάνει σχετική ανακοίνωση, φανερώνει περίτρανα τον αθεϊστικό παραλογισμό, ο οποίος φτάνει σε ακραίες εκδηλώσεις!

Τέλος ο κ. Ρ. Ντόκινς έκαμε λόγο στην εισήγησή του «για τη δημιουργία ηθικής του αθεϊσμού»! Αν ερμηνεύουμε σωστά τα λεγόμενά του: εδώ και αιώνες ο αθεϊσμός δεν έχει «δημιουργήσει ηθική» και χρειάζεται να δημιουργήσει! Σωστά σημείωσε, διότι η ως τώρα πορεία του αθεϊσμού κάθε άλλο παρά «ηθική» δημιούργησε και δημιουργεί! Φτάνει να σκεφτούμε τα τρία εκατομμύρια νεκρών – καρατομημένων από τους αθεϊστές της Γαλλικής Επανάστασης. Τα εκατό και πλέον εκατομμύρια νεκρών του σοβιετικού αθεϊσμού. Τα εκατομμύρια νεκρών του αθεϊστή Μάο στην Κίνα. Τους νεκρούς του ήμισυ του πληθυσμού της Καμπότζης από τον παράφρονα αθεϊστή Πολ Ποτ. Τα εκατομμύρια νεκρών του αθεϊστή Τσαουσέσκου και των άλλων «λαοπρόβλητων» αθεϊστών ηγετών των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης. Τα σύγχρονα ανείπωτα εγκλήματα του επίσης «λαοπρόβλητου» αθεϊστή δικτάτορα της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν, ο οποίος κόβει κεφάλια αθώων, σαν να ήταν «ραπανάκια»! Αυτή είναι δυστυχώς η «ηθική» και ο «ανθρωπισμός» τους αθεϊσμού! Και δε γνωρίζουμε σε ποιες βάσεις μπορεί να «δημιουργήσει ηθική» στο μέλλον!

Περαίνοντας το σχόλιό μας στην επίσκεψη του αθεϊστή καθηγητή και συγγραφέα Ρ. Ντόκις στη χώρα μας, διαπιστώνουμε ότι ο αθεϊσμός αντιμετωπίζει σοβαρότατο υπαρξιακό πρόβλημα και γι’ αυτό επιστρατεύει «ευαγγελιστές» σαν τον κ. Ρ. Ντόκινς για να «ευαγγελίσει» τα έθνη, τα οποία έχουν καθηλώσει την αθεΐα στα επίπεδα του 18^ου αιώνα! Είναι ανυπόφορο για τους αθεϊστές το γεγονός ότι ο λαός δεν «στρατεύεται» στις τάξεις τους και γι’ αυτό κάνουν αυτούς τους τιτάνιους αγώνες! Τους πληροφορούμε ότι η πολεμική τους κατά της Εκκλησίας μας είναι η λιγότερο επικίνδυνη, σε σχέση με τις άλλες κακοδοξίες και πλάνες και γι’ αυτό συμμαχούν μαζί τους, έχοντας την ψευδαίσθηση της κατάργησής Της! Αλλά ματαιοπονούν, διότι την Εκκλησία μας «Πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Ματθ.16,18)! Το έχει αποδείξει περίτρανα η δισχιλιόχρονη ιστορική Της πορεία!

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών

Πηγή:Θρησκευτικά

Η από 12 Ιουλίου 2015 υπ' αριθ. SN 4070/15 ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ευρωζώνης (EUROSUMMIT) που αποτελεί το Άρθρο 1 νομοσχεδίου που κατατέθηκε χθές στη Βουλή για να ψηφιστεί σήμερα [15 Ιουλίου 2015],

μεταξύ άλλων πολλών σκληρών μέτρων περιλαμβάνει και την εξής πρόβλεψη: "Η ελληνική Κυβέρνηση πρέπει, ιδίως, σε συμφωνία με τους Θεσμούς...να υιοθετήσει περισσότερο φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων με ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα για εφαρμογή όλων των συστάσεων της εργαλειοθήκης Ι του ΟΟΣΑ, συμπεριλαμβανομένων εμπορίου τις Κυριακές, περιόδων εκπτώσεων, ιδιοκτησίας φαρμακείων, γάλακτος και αρτοποιείων...".

Πηγή: Θρησκευτικά

(σ. Μέλιας: Ο Άγιος Παΐσιος o Αγιορείτης κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, γεννήθηκε στα Φάρασα της Καππαδοκίας στις 25 Ιουλίου 1924 και εκοιμήθη στις 12 Ιουλίου 1994)

Κατ’ αρχάς επειδή ποτέ δε διανοήθηκα ότι θα έρθει κάποια ώρα που θα διηγηθώ τη ζωή του πατρός Παϊσίου -και ο ίδιος ποτέ δε διηγόταν τη ζωή του συνεχόμενη- γι’ αυτό μπορεί να υπάρχουν μερικά κενά στις ημερομηνίες και στην ιστο¬ρία των πραγμάτων. Εγώ απλώς, από ευγνωμοσύνη για τον Γέροντα, δέχτηκα να έρθω εδώ κ. Νικολαΐδη, στον τηλεοπτικό σταθμό, για να δώσω μια δική μου μαρτυρία για την όσια ζωή του, την παρουσία του στην Ορθοδοξία, στην Εκκλησία μας, για όσα πράγματα είδα από την παραμονή μου στο Άγιον Όρος και όσα άλλοι αξιόπιστοι άνθρωποι μού διηγήθηκαν.

Αυτά θα προσπαθήσω να πω αισθανόμενος, βέβαια, ότι το να διηγείται κανείς τη ζωή αγίων ανθρώπων είναι ένα πολύ δύσκολο έργο. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο. γιατί ο Γέροντας ήταν άγιος άνθρωπος πραγματικά, και εμείς δεν ήμαστε τίποτα και ελάχιστα πράγματα καταλάβαμε. Ας ευχηθούμε τουλάχιστον να βοηθήση ο Θεός, να μεταφέρουμε τα γεγονότα όπως τα είδαμε και οι άνθρωποι οι οποίοι τα ακούν, να τα αξιολογήσουν με τη δική τους διάθεση.

Εγνώρισα τον πατέρα Παΐσιο το 1976, το Σεπτέμβριο. Πρώτη φορά πήγαινα στο Άγιον Όρος και εκεί μαζί με άλλους συμφοιτητές μου επισκεφθήκαμε το Γέροντα, όταν ευρίσκετο στο καλυβάκι του, στον Τίμιο Σταυρό, κοντά στη Μονή Σταυρονικήτα. Εγώ εκεί τον εγνώρισα. Μπορώ να πω ότι πήγαμε με διαθέσεις περιέργειας να δούμε το Γέροντα, για τον οποίον τόσα είχαμε ακούσει. Μας εδέχθηκε με πολλή αγάπη και μπορώ να πω ότι η πρώτη συνάντηση, στην αρχή, με απογοήτευσε λίγο, γιατί δεν ήξερα τα μυστικά αυτών των πνευματικών ανθρώπων.

Όταν είδα το Γέροντα, ο οποίος με τόση απλότητα μας δέχτηκε, μας κερνούσε διάφορα πράγματα και μας έλεγε αστεία και γελούσε, άρχισα να αμφιβάλλω ότι αυτός ο άνθρωπος είναι τόσο άγιος, όσο είχε λεχθεί. Διότι οι άγιοι νόμιζα ότι πρέπει να είναι σιωπηλοί, αμίλητοι και σκυθρωποί. Αυτή την εντύπωση είχα. Όμως στη συνέχεια η πραγματικότητα μας διέψευσε, διότι ο Γέροντας μιλούσε για πράγματα πρωτάκουστα για μας και είχε τη μαρτυρία της προσωπικής του ζωής.

Το δε πρώτο γεγονός, που το καταθέτω με πάσαν ειλικρίνεια, είναι ότι, την ώρα που βγήκαμε να τον αποχαιρετήσουμε και φιλήσαμε το χέρι του, έγινε ένα γεγονός που ήτανε πραγματικά μια επέμβαση του Θεού, διότι όλα τα βουνά, όλη η ατμόσφαιρα τριγύρω εξεχύλισαν από μία άρρητον ευωδία. Ευωδίαζε όλος ο τόπος. Ο Γέροντας κατάλαβε αυτό το πράγμα και αμέσως μας συνέστησε να φύγουμε, ενώ εκείνος κατευθύνθηκε στο κελλί του. Εμείς, τα τρία παιδιά που ήμασταν, χωρίς να καταλαβαίνουμε τι γινόταν, φύγαμε για τις Καρυές, ενώ μέσα μας επικρατούσε μια ανέκφραστη χαρά, η οποία δεν είχε εξήγηση. Ούτε γιατί τρέχαμε καταλαβαίναμε, ούτε γιατί ευωδίαζαν τριγύρω μας τα βουνά, ο αέρας, οι πέτρες, τα πάντα. Αυτό ήταν κάτι το συγκλονιστικό που έζησα, όταν συνάντησα για πρώτη φορά τον πατέρα Παΐσιο.

Την παιδική του ζωή την πέρασε στην Κόνιτσα. Το γεγονός που μας διηγήθηκε κάποτε είναι ότι, όταν ήταν δεκαπέντε ετών, είχε μια συνήθεια να αποτραβιέται στο δάσος, όπου είχε φτιάξει έναν τόπο με ξύλα και κλαδιά -σαν ασκητήριο-, και εκεί προσευχόταν μετά δακρύων. Αυτό βέβαια ήταν ενέργεια της Χάριτος. Αισθανόταν αυτή τη γλυκύτητα και ήθελε να μένει μόνος του και να προσεύχεται στο Χριστό. Όμως. ενώ προσευχόταν, είδε το Χριστό μπροστά του, όχι στον ύπνο του, ζωντανά, έχοντας στο χέρι του το Ευαγγέλιο ανοιχτό, και του μίλησε, ενώ ταυτόχρονα αυτά τα οποία του έλεγε ήτανε γραμμένα και στο Ευαγγέλιο. Και του είπε ότι:

«Αρσένιε. εγώ είμαι η Ανάστασις και η Ζωή. ο πιστεύων εις εμέ καν αποθάνη ζήσεται». Αυτή η εμπειρία της εμφάνισης του Χριστού ήταν απ’ ότι ξέρω η πρώτη του μικρού Αρσενίου μέσα στο χώρο των υπερφυσικών αποκαλύψεων και το καθοριστικό, ίσως, σημείο της πορείας του μετά στο μοναχισμό.

Ο Γέροντας απέφευγε επιμελώς κάθε θόρυβο γύρω από το όνομά του και μπορώ να πω ότι οι μόνες φορές που γινόταν αυστηρός, τόσο αυστηρός που τρόμαζε κανείς, ήταν όταν κάποιος μιλούσε γι’ αυτόν, θύμιζε ή έλεγε πράγματα θαυμαστά γύρω απ’ αυτόν.

Όταν πήγα το 1976 και τον είδα του λέω: «Γέροντα έχετε μεγάλη φήμη έξω στον κόσμο- οι άνθρωποι έχουν καλή γνώμη για σας, για το όνομά σας». Μου λέει γελώντας, όπως συνήθως έλεγε με αστεία και με έναν πολύ εύθυμο τρόπο και σοφό: «Τώρα που ερχόσουνα από κάτω πέρασες από τον σκουπιδότοπο;» (που ήταν στις Καρυές). Τού λέω: «Πέρασα…». «Εκεί στο σκουπιδότοπο των Καρυών έχει κάμποσα κονσερβοκούτια από καλαμάρια και εκεί, όταν πέφτει ο ήλιος, γυαλίζουν. Έτσι πάθανε και οι άνθρωποι. Βλέπουν τον ήλιο που γυαλίζει πάνω στο κονσερβοκούτι, που είμαι εγώ, και νομίζουν ότι είναι χρυσάφι. Αλλά, αν πας παιδί μου κοντά, βλέπεις ότι είναι ένα κονσερβοκούτι από καλαμάρια». Το έλεγε διασκεδάζοντας αυτό.

Αργότερα όμως. όταν μιλούσαμε σοβαρά, θλιμμένος μερικές φορές μού έλεγε: «Εμένα, πάτερ μου, ο μεγαλύτερος εχθρός είναι το όνομά μου. Αλλοίμονο στον άνθρωπο και στο μοναχό που «βγάζει όνομα». Διότι μετά ούτε ησυχία έχει, αλλά και οι άνθρωποι αρχίζουν και πλάθουν διάφορα πράγματα, τα οποία πολλές φορές δεν είναι πραγματικότητες και γίνεται ένα σημείο αντιλεγόμενο». Εκατοντάδες άνθρωποι επισκέπτονταν το κελλί του. Μόλις ερχόταν το λεωφορείο στις Καρυές και έπαιρναν το διαμονητήριο, κατευθείαν όλοι στον πατέρα Παΐσιο. Έβλεπες ένα καραβάνι ανθρώπων να πηγαίνουν εκεί. Ήταν ο πρώτος στόχος, ο πρώτος σταθμός. Μερικές φορές που έτυχε να είμαι και εγώ μαζί του και δεν άνοιγε, διερωτώμουν. Τότε μού έλεγε: «Κοίταξε, θα κάνουμε προσευχή κι αν ο Θεός μας πληροφόρηση, θα ανοίξουμε.»

Ήτανε άνθρωπος του οποίου το ύψιστον έργο ήταν η προσευχή. Μετά πλέον αφιέρωσε τον εαυτόν του στον κόσμο. Παρ’ όλη την κακουχία του, την ταλαιπωρία του, ήταν ένας άσαρκος άνθρωπος. Ένας άνθρωπος που δεν ήξερε τι σημαίνει ούτε ύπνος ούτε ξεκούραση. Ήταν πάντοτε ευδιάθετος και είχε πάντοτε στην καρδιά του αγάπη να δεχτεί τον πόνο των ανθρώπων. Θυμάμαι τα Χριστούγεννα του 1981 πήγα και τον συνάντησα, μετά την αγρυπνία των Χριστουγέννων, και κουβεντιάζαμε και μού εξηγούσε πόσο μεγάλο πράγμα ήταν η αγάπη του Θεού. Η αγάπη του Θεού, έλεγε, κατοικεί μέσα στον άνθρωπο σαν πυρ. Μου είπε: «Πριν μερικά χρόνια τόσο πολύ έκαιγε μέσα μου αυτή η αγάπη, που τα κόκκαλά μου έλειωναν σαν τις λαμπάδες. Και μάλιστα μια φορά έπεσε πάνω μου τόση χάρις που, ενώ περπατούσα, γονάτισα και δεν μπορούσα να συνεχίσω. Φοβόμουν κι όλας μη με δη και κανένας άνθρωπος και δεν ξέρει τι έπαθα». Οκτώ χρόνια μετά, αύτη η μεγάλη αγάπη μετεβλήθη, χωρίς βέβαια να τον εγκατάλειψη, σ1 έναν μεγάλο πόνο για τον κόσμο. Άπό τότε φαίνεται ότι ο Γέροντας διέθεσε τον εαυτό του, αφού είχε γί¬νει κατοικητήριο του Θεού, στους πονεμένους ανθρώπους.

Τον πατέρα Παΐσιο τον επισκέπτονταν άνθρωποι όλων των τάξεων. Και μορφωμένοι και αμόρφωτοι και επίσκοποι και πολλοί καθηγητές, άνθρωποι ακόμα και άλλων θρησκειών κάθε λογής άνθρωποι.

Γενικά και οι τόποι που κατοικούσε ήταν απαραμύθητοι: το Κελλί του Τιμίου Σταυρού ήταν ένα τόσο απομακρυσμένο κελλί που θυμάμαι ότι, όσο έβλεπε το μάτι μας τριγύρω, δεν βλέπαμε κανένα άλλο κελλί μοναχού. Έρημος. Θυμάμαι που μού έλεγε ο Γέροντας: «Αν ακούσης τίποτα θορύβους τη νύχτα, μη φοβηθής. Είναι αγριογούρουνα και τσακάλια».

Είναι γεγονός ότι ολόκληρη η ζωή του Γέροντα πέρασε μέσα σε πολλές ασθένειες. Και εγώ θυμάμαι ότι, όταν είχε ισχυρούς πονοκεφάλους, έβαζε πάνω στο μέτωπο έμπλαστρα, για να μπόρεση να καταστείλη τους πονοκεφάλους. Καμιά φορά που αρρωσταίναμε κι εμείς, έλεγε: «Άκουσε να σού πω, παπά μου, εμένα η αρρώστια μου με ωφέλησε πιο πολύ από την υγεία μου».

Και αυτός, παρά τις αρρώστιες του, ποτέ δεν αμελούσε τα καθήκοντα του. Είναι φοβερό το ότι μέχρι τελείας εξαντλήσεως συνέχιζε τον αγώνα του. Θυμάμαι στο Μοναστήρι είχαμε την αγρυπνία των Χριστουγέννων, η οποία κράτησε περίπου δέκα ώρες. Ο Γέροντας όλη μέρα είχε κόσμο και δεν είχε ξεκουραστεί καθόλου. Όλη νύχτα στην αγρυπνία ήτανε όρθιος. Εγώ καθόμουνα ακριβώς δίπλα του και περίμενα να δω πότε θα καθίσει. Δεν κάθισε καθόλου όλη νύχτα- ήταν όρθιος. Μού λέει σε μια στιγμή: «Δε φεύγεις λίγο πιο εκεί; Αστυνομικός είσαι εσύ!» Κατάλαβε ότι στεκόμουν δίπλα του, για να δω τι θα κάνει.

Η αγάπη του εκδηλωνόταν απεριόριστα και πλούσια στον καθένα που τον επισκεπτόταν, ιδιαίτερα στους πονεμένους ανθρώπους και στα νέα παιδιά. Θυμάμαι κάτι που το έζησα πολύ καλά, το 1982, όταν είχε έρθει στο Άγιον Όρος ένα παιδί από την Αθήνα, ο οποίος ήταν ένας σύγχρονος νέος, γεμάτος ανησυχίες, μπλεγμένος με πολλά πράγματα δύσκολα, απογοητευμένος από τη ζωή του και το περιβάλλον του, με ρούχα βρώμικα- μια κατάσταση που μαρτυρούσε την ακαταστασία και την ανησυχία του νέου αυτού. Πήγε το παιδί αυτό στον πατέρα Παΐσιο, μίλησαν και μετά έφυγε.

Μετά από δύο-τρεις μήνες ξαναγύρισε και μού διηγήθηκε κλαίγοντας το εξής πράγμα. Στην Αθήνα, όταν είχε κάποιες ατυχίες και τον έπιασε η μελαγχολία αυτή, η κατάθλιψη, ανέβηκε στη μηχανή του να πάει να αυτοκτονήσει. Τρέχοντας, έλεγε: «Δεν υπάρχει κανένας στον κόσμο, κανένας δε με αγαπάει, δεν έχει ενδιαφέρον, καλύτερα να σκοτωθώ, να τελείωση η ζωή μου».

Βγήκε από την Αθήνα, πορευόταν στον δρόμο και είχε σκοπό να τελείωση τη ζωή του. Ενώ έτρεχε, ξαφνικά ακινητοποιήθηκε η μηχανή του δίχως να πάθη τίποτα. Συγχρόνως είδε μπροστά του τον πατέρα Παΐσιο, ο οποίος του είπε: «Σταμάτα- μην κάνης αυτό το πράγμα». Μόλις είδε τη μορφή του Γέροντα, αμέσως θυμήθηκε ότι αυτός ήταν ο μόνος άνθρωπος που τον αγάπησε πραγματικά και του εξέφρασε την αγάπη του. Ο πατήρ Παΐσιος ήταν άνθρωπος πολύ εκδηλωτικός. Όταν πήγαιναν παιδιά με προβλήματα, τους έδειχνε τόση αγάπη, όπως σ’ ένα μικρό παιδί. Έτσι τα παιδιά αυτά παρηγοριόντουσαν. Μετά. αφού μού είπε την ιστορία αυτή, πήγα στον Γέροντα και τον ρώτησα: «Μα αλήθεια είναι ότι έγινε αυτό το γεγονός;» Μού λέει: «Δεν ξέρω, αλλά εκείνο που ξέρω είναι ότι πολλές φορές εκεί που προσεύχομαι στο κελλί μου, το Πνεύμα το Άγιο με μεταφέρει σε νοσοκομεία, σπίτια πονεμένων ανθρώπων, σε ανθρώπους που είναι έτοιμοι ν’ αυτοκτονήσουν κ.λ.π. Εγώ δεν κάνω τίποτε, παρά μόνο προσεύχομαι και ανάβω κεριά».

Μέσα στο κελλάκι του είχε συνεχώς αναμμένα κεριά μπροστά στις εικόνες του. Ήταν ένα απέριττο κελλί, ασκητικώτατο, πάμφτωχο, με εικόνες χωμένες στον τοίχο και κεριά αναμμένα.
Κάποτε που ήταν άρρωστος στον Τίμιο Σταυρό και τον υπηρετούσα, έμπαινα συνεχώς στο κελλί του. Ήταν ένα πολύ μικρό κελλί (2,50×2) και πάντα ο Γέροντας έκαιγε μια σόμπα ρωσική χωνευτή στον τοίχο, γιατί υπέφερε από το κρύο. Στην μία γωνιά ήταν το κρεβατάκι του, το οποίο ήταν ξύλινο, σαν φέρετρο, γεμάτο εικόνες και ένα μεγάλο «μοναχικό σχήμα» ρωσικό επάνω. Στην άλλη γωνιά κάτω είχε κάτι παλιοκουρέλια, τα οποία τάχα ήταν το χαλί του. Με κορόιδευε και μου έλεγε: «Αυτό το χαλί είναι περσικό και μού το έστειλαν από τη Βαγδάτη.»

Ήταν ένα παλιοκουρέλι, το οποίο το χρησιμοποιούσαν για να βάζουν το σαμάρι στα μουλάρια. Είχε και ένα σκαμνάκι, στο οποίο καθόταν και προσευχόταν, ένα ξύλο που έβαζε στα γόνατα και έγραφε, μια τρύπα που είχε κάμποσες κόλλες και ένα-δυο μολύβια που έγραφε.

Ήταν πάμφτωχος ο πατήρ Παΐσιος. Δεν είχε τίποτα. Πολλοί άνθρωποι του άφηναν χρήματα. Τα έκρυβαν, για να τα βρη μετά. Όμως ο Γέροντας, όταν έβρισκε χρήματα, συνήθως τα έβαζε μέσα σε βιβλία ή περιοδικά και τα έδινε. Τόσο φτωχός ήτανε, που κάποτε θυμάμαι μού είπε ότι δεν είχε ούτε πεντακόσιες δραχμές για να αγοράση ψωμί. Δεν είχε πετρογκάζ, δεν είχε τίποτε απ’ αυτά τα μαγειρικά είδη. Είχε ένα-δύο κουτιά από κονσέρβες, και μέσα σ’ αυτά έρριχνε τσάι ή έβραζε ρύζι. Είχε και μία μικρή κατσαρόλα, που τη χρησιμοποιούσε, όταν σπάνια φιλοξενούσε ξένους. Τότε. όπως έλεγε, έρριχνε και μια κουταλιά φακές μέσα για να γίνη επίσημο γεύμα.

Έτρωγε και καμιά ντομάτα ή χόρτα, που είχε από το μικρό του κήπο. Όταν έμενα εγώ μαζί του, μού έλεγε κάθε δύο μέρες: «Σήκω να πας να φας σε κανένα Μοναστήρι και να ‘ρθης πίσω». Στο κελλί του είχε μόνο τσάι και παξιμάδια. Τίποτε άλλο. Αυτός ο άνθρωπος μπορώ να πω ότι, όσο τρώμε εμείς σ’ ένα γεύμα, το έτρωγε σε δυο εβδομάδες. Πραγματικά ήταν ένας άσαρκος άνθρωπος, ένας επίγειος άγγελος και ένας ουράνιος άνθρωπος. Δεν ήταν μόνο ότι δεν έτρωγε σχεδόν τίποτα, αλλά και δεν κοιμόταν σχεδόν καθόλου…

Σαν μοναχός ασφαλώς τηρούσε με ακρίβεια το πρόγραμμα των ακολουθιών του καθημερινά, του εσπερινού, του αποδείπνου, του μεσονυκτικού, του όρθρου, των ωρών. Αργότερα, αντικαθιστούσε τις περισσότερες από τις ακολουθίες αυτές με το κομποσχοίνι. Κάθε βράδυ αγρυπνούσε. Ξεκουραζόταν λίγο μετά τη δύση του ηλίου και ελάχιστα ακόμη πριν την ανα¬τολή. Και αυτό το έβλεπα και εγώ, όταν πήγαινα.

Θα σας πω μια εμπειρία που είχα προσωπική, γιατί είναι μία μαρτυρία για την αγιότητα αυτού του ανθρώπου. Όταν το 1977 πήγα κοντά του και έμεινα αρκετές μέρες, συνέπεσε να είναι η γιορτή του Τιμίου Σταυρού. Ήταν 13 Σεπτεμβρίου με το παλιό ημερολόγιο και μου λέει: «Θα κάνουμε αγρυπνία απόψε και το πρωί θα έρθει ένας ιερέας να λειτουργήση» (εγώ ήμουνα διάκος τότε).

Πράγματι έμεινα εκεί και από τις τέσσερις περίπου το απόγευμα μού είπε να κάνουμε εσπερινό λέγοντας την ευχή με το κομποσχοίνι. Πράγματι κάναμε 1,30-2 ώρες προσευχή με το κομποσχοίνι. Στις 6 η ώρα με φώναξε. μού έκανε ένα τσάι, μού έδειξε πώς να κάνω την αγρυπνία με το κομποσχοίνι και μού είπε ότι γύρω στις 1:30 η ώρα τα μεσάνυχτα, θα με ειδοποιούσε για να διαβάσουμε την ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως και μετά πάλι θα συνεχίζαμε μέχρι το πρωί που θα ερχόταν ο ιερέας. Πράγματι προσπαθούσα και εγώ να κάνω ότι μού είπε.

Όλη τη νύχτα άκουγα το Γέροντα που προσευχόταν και περπατούσε πάνω κάτω και αναστέναζε. Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία, γιατί μέσα σ’ εκείνη την έρημο εγώ φοβόμουνα, αλλά ο Γέροντας ήταν σαν στύλος ακλόνητος και προσευχόταν δίπλα.

Πήγαμε στην εκκλησία. Το εκκλησάκι του ήταν στενόμακρο και είχε πέντε εικόνες μέσα στο τέμπλο, αλλά μόνο ένα στασίδι μέσα. Μ’ έβαλε έμενα στο στασίδι, ο Γέροντας δίπλα μου κι αρχίσαμε να διαβάζουμε την ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως. Ο Γέροντας έλεγε τους στίχους «Δόξα σοι ο Θεός ημών δόξα σοι» και ύστερα στα Θεομητορικά τροπάρια «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς». Κάθε φορά που έλεγε ένα στίχο έκανε μια εδαφιαία μετάνοια. Και εγώ δίπλα με το κερί έβλεπα και διάβαζα το τροπάριο. Όταν φτάσαμε στο τροπάριο που λέει, «Μαρία μήτηρ Θεού της ευωδίας το σεπτόν σκήνωμα», και είπε ο Γέροντας «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς», μ’ έναν πολύ πονεμένο τρόπο, τότε αμέσως εγώ πήγα να πω το «Μαρία Μήτηρ Θεού». Αμέσως, όμως, άλλαξαν όλα τα πράγματα- δεν μπορώ να καταλάβω τι έγινε. Ξαφνικά φωτίστηκε όλο το κελλί, σαν ένας λεπτός αέρας μπήκε μέσα στο εκκλησάκι και άρχισε το καντήλι της Παναγίας να κινήται μόνο του. Ήταν πέντε καντήλια στο τέμπλο, αλλά μόνο αυτό το καντήλι κουνιόταν συνέχεια. Εγώ γύρισα προς το μέρος του Γέροντα, με είδε και μού έκανε νόημα να σωπάσω. Αυτός έσκυψε κάτω, έμεινε σκυμμένος, κι εγώ έμεινα με το κερί στο χέρι, αλλά το κερί δε χρειαζόταν, διότι εφωτίστηκαν όλα- υπήρχε άπλετο φως. Σαν να ξημέρωσε ξαφνικά. Περίμενα αρκετή ώρα, το καντήλι κουνιόταν, το φως παρέμενε, ο Γέροντας δεν έλεγε τίποτα. Μετά από μισή ώρα περίπου άρχισα να διαβάζω μόνος μου, αφού ο Γέροντας δε μιλούσε. Διάβαζα μόνος μου την ακολουθία, μέχρι που έφθασα στην έβδομη ευχή του Αγίου Συμεών. Εκεί έτσι, πάλι κατά ένα πολύ ιλαρό τρόπο, σταμάτησε να κινείται το καντήλι, το φως εξαφανίσθηκε και εγώ χρειαζόμουν πάλι το κερί για να διαβάσω.

Όταν τελειώσαμε τη Θεία Μετάληψι, του λέω: «Γέροντα τι ήταν αυτό;» Μου λέει: «Τι πράγμα;» Του λέω: «Το γεγονός στην Εκκλησία. Είδα το καντήλι της Παναγίας που κουνιόταν και φωτίστηκε το κελλί». Μου λέει: «Τίποτα άλλο είδες;» Του απάντησα ότι δεν είδα τίποτα άλλο. Ήθελα να σας πω ότι εκείνη την ώρα ο νους μου δε λειτουργούσε, ούτε σκεφτόμουνα τίποτα.

Δεν μπορούσα να καταλάβω τίποτα. Απλώς έβλεπα αυτά τα πράγματα σαν θεατής. Μου λέει: «Βρε παιδάκι μου, τι ήταν! Δεν ξέρεις ότι η Παναγία, εδώ στο Άγιον Όρος, γυρνάει όλα τα μοναστήρια, όλα τα κελλιά, για να δη τι κάνουμε. Πέρασε από δω, είδε δύο παλαβούς εδώ πέρα και κούνησε το καντήλι να μας πη ότι πέρασε.» Και γελούσε ο Γέροντας. Μετά από αυτό το γεγονός, εκείνο το βράδυ, ο ίδιος μού διηγήθηκε πάρα πολλά περιστατικά από τη ζωή του -ήταν πολύ συγκινημένος- και ίσως ήταν η αιτία που από τότε αποκτήσαμε μια στενή σχέση με το Γέροντα. Μού εκμυστηρευόταν πάρα πολλά πράγματα που αφορούσαν τον ίδιο.

Πραγματικά μπορώ να πω με πεποίθηση ότι ο πατήρ Παΐσιος ήταν ένας άνθρωπος που στήριζε την οικουμένη με τις προσευχές του. Ήταν ένας άνθρωπος ισάξιος των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας μας.

Μπορεί κανείς να μιλάη ώρες και μέρες για το Γέροντα Παΐσιο. Τα θαύματα τα οποία έγιναν με την προσευχή του είναι ίσως αναρίθμητα. Θα σας πω κάτι που συνέβη τον τελευταίο καιρό. Ένας πατέρας, ο οποίος είχε ένα μικρό παιδάκι, γυρνούσε όλο το Άγιον Όρος να βρη το μοναχό που έσωσε το παιδί του από το θάνατο. Το μικρό παιδί οδηγούσε ένα ποδήλατο κάποιο βράδυ και πηγαίνοντας να στρίψη κάπου, το χτύπησε φορτηγό. Το φορτηγό θα πολτοποιούσε το παιδί με τις ρόδες του, όταν εμφανίστηκε ένας μοναχός, ο οποίος το άρπαξε, το πέταξε στο πεζοδρόμιο και έτσι το παιδί σώθηκε. Ο μικρός είδε το μοναχό, αλλά δεν ήξερε ποιος είναι. Είπε στον πατέρα του ό,τι συνέβη και αυτός έφερε το παιδί του στο Άγιον Όρος και γυρνούσαν όλα τα κελλιά και τα μοναστήρια, για να βρουν ποιος ήταν αυτός ο μοναχός. Μέχρι που κατέβηκαν στον πατέρα Παΐσιο και το μικρό παιδί αμέσως τον ανεγνώρισε.

Επίσης, κάποιο άλλο γεγονός που έγινε πριν φύγω από την Κύπρο. Επισκέφτηκε ένας νεαρός το Γέροντα και ήθελε να του πη ότι η γυναίκα του ήταν πολύ βαριά άρρωστη. Ο Γέροντας είχε πολύ κόσμο, ήταν κουρασμένος και τους λέει: «Παιδιά δεν μπορώ, άντε να φύγετε, να πάτε στην Ιβήρων». Επήγε αυτός και του λέει: «Θέλω να σου πω κάτι». Του απαντάει ο Γέροντας: «Άντε, παιδί μου, πήγαινε, πήγαινε». «Μα έχω κάτι σοβαρό να σου πω Γέροντα!» «Πήγαινε, παιδί μου, δεν υπάρχει τίποτα. Πήγαινε και ο Θεός θα βοηθήσει». Αυτός επέμενε, αλλά ο Γέροντας του λέει: «Βρε παιδί μου, πήγαινε να προλάβης το Μοναστήρι, μην κλείση». Τότε αυτός αποκάλυψε το γεγονός: «Γέροντα, η γυναίκα μου είναι άρρωστη!» «Πήγαινε και δεν έχει τίποτα η γυναίκα σου». Ο νέος κοίταξε το ρολόι, για να δη πόση ώρα του μένει να πάη στο Μοναστήρι- ήταν 14:45. Έφυγε απογοητευμένος, γιατί δεν έκανε τίποτα. Όταν επέστρεψε σπίτι του, η γυναίκα του, τελείως καλά, του διηγήθηκε τα εξής: «Ξαφνικά, ενώ καθόμουν εκεί στο κρεβάτι, μ’ έπιασε κρύος ιδρώτας, και από εκείνη την ώρα θεραπεύτηκα. Πήγα στο γιατρό και με βρήκε τελείως καλά». Τη ρωτάει: «Ποια ώρα έγινε αυτό;» «Ήταν Παρασκευή 14:45″. Την ώρα, δηλαδή, που ο Γέροντας του είπε: «Πήγαινε και δεν έχει τίποτα η γυναίκα σου».

Τέτοια είναι πάμπολλα που μπορούμε να πούμε. Όμως μεγάλη σημασία δεν έχουν τα θαύματα του Γέροντα, αλλά η μεγάλη αγάπη του στο Θεό, η βαθιά του πίστη και ότι ήταν ένα πραγματικό τέκνο της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του Μοναχισμού. Νομίζω ότι ό,τι και να πη κανείς, δεν μπορεί να περιγράψη το Γέροντα. Ο λόγος που πάντα έλεγε ήταν: «Ν’ αγαπάμε το Θεό και ν’ αγωνιζόμαστε πάντοτε με φιλότιμο». Έλεγε ότι ο Χριστός είναι οξυγόνο. Εμείς να μην το κάνουμε διοξείδιο του άνθρακος. Και γι’ αυτό ήθελε πάντοτε όλοι οι χριστιανοί να έχουν θάρρος, να είναι γεμάτοι χαρά για την αγάπη του Θεού και ποτέ να μην απογοητεύωνται, διότι, όπως έλεγε, το άγχος και η απογοήτευση είναι πάντοτε από το διάβολο και ουδέποτε από το Θεό.

Πηγή: (ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ, Γέροντας ΠΑΪΣΙΟΣ ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ 1924-1994, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΓΙΟΤΟΚΟΣ ΚΑΠΑΔΟΚΙΑ»), Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Αβέρωφ

Ἦταν 10 Ἰουνίου τοῦ 1944, ὅταν τὸ χωριὸ Δίστομο τῆς Βοιωτίας πυρπολήθηκε ἀπὸ γερμανικὴ στρατιωτικὴ φάλαγγα τῶν Ἒς-Ἒς καὶ 218 κάτοικοι (114 γυναῖκες καὶ 104 ἄνδρες) ἐκτελέσθηκαν, μεταξὺ τῶν ὁποίων 45 παιδιὰ καὶ ἔφηβοι καὶ 20 βρέφη.

Ὁ Ἀργύρης Σφουντούρης, ποὺ σὲ ἡλικία 4 ἐτῶν ἔχασε τοὺς γονεῖς του στὴ σφαγὴ ἐκείνη τοῦ Διστόμου, ἀφιέρωσε τὴ ζωή του γιὰ νὰ δικαιωθοῦν – τουλάχιστον ἠθικά – οἱ νεκροὶ τῶν μαρτυρικῶν χωριῶν τῆς Ἑλλάδας. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἔγραψε τὸ βιβλίο μὲ τὸν χαρακτηριστικὸ τίτλο «Πενθῶ γιὰ τὴ Γερμανία – Τὸ παράδειγμα τοῦ Διστόμου», τὸ ὁποῖο παρουσιάσθηκε τὴν Κυριακὴ 7 Ἰουνίου στὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Ἀθηναίων.

Καὶ ἐξηγεῖ τὸν παράδοξο τίτλο του:

«Ἐμεῖς θρηνήσαμε καὶ θάψαμε τοὺς νεκρούς μας, δέσαμε τὰ τραύματά μας καὶ σπείραμε τὸ σιτάρι μας γιὰ νὰ ἔχουμε καὶ πάλι ψωμί. Κανεὶς δὲν μᾶς βοήθησε, οὔτε οἱ θύτες, οὔτε οἱ ἀπόγονοί τους, ποὺ πλούτισαν μὲ τὸν πόνο μας. Μᾶς ἀνάγκασαν νὰ τοὺς δώσουμε ἀναβολὴ γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τῶν ὑλικῶν χρεῶν τους. Τὸ ἠθικὸ χρέος τῆς Γερμανίας τὸ φορτωθήκαμε καὶ αὐτὸ μὲ διπλὸ πένθος στοὺς ὤμους μας...

Πενθῶ καὶ γιὰ τὴ Γερμανία, διότι δὲν θέλει νὰ συζητήσει μὲ τὰ θύματα. Δὲν καταλαβαίνει τὸ πένθος τῶν ἄλλων, διότι μετὰ τὸν πόλεμο δὲν τοὺς ἐπετράπη νὰ πενθήσουν… Ἀποφάσισαν νὰ μὴν πενθήσουν τὰ δικά τους θύματα, μὲ τὴ σκέψη ὅτι θὰ μᾶς ρωτήσουν τὰ παιδιά μας· “γιατί ἔγιναν ὅλα αὐτά, τί κάναμε στὸν ὑπόλοιπο κόσμο;”, καὶ δὲν θὰ θέλουμε νὰ τοὺς ποῦμε. Ὑπῆρχε μία πίεση ποὺ δὲν τοὺς ἄφηνε νὰ συζητήσουν. Μεταπολεμικὰ μεγαλοναζὶ ἤθελαν νὰ ἐλέγξουν καὶ τὴ λογοτεχνία νὰ μὴ γράφονται ἐμπειρίες ἀπὸ τὸ μέτωπο, νὰ μὴ μάθει ὁ κόσμος τί ἔγινε στὴν ἐκστρατεία τῆς Ρωσίας. Κάποια στιγμὴ στὶς διαλέξεις μου κατάλαβα ὅτι δὲν ὑπάρχει εὐαισθησία στὴ Γερμανία γιὰ νὰ πενθήσουν, καθὼς γιὰ νὰ καταλάβουν τὸ κακὸ ποὺ ἔκαναν σʼ ἐμᾶς θὰ ἔπρεπε πρῶτα νὰ πενθήσουν γιὰ τὰ δικά τους θύματα. Ἔτσι ἀναγκασθήκαμε νὰ πενθήσουμε ἐμεῖς γιὰ λογαριασμό τους καὶ γιὰ τὰ δικά τους θύματα. Ἕνα πρῶτο βῆμα συμφιλίωσης, ποὺ ἀπὸ πλευρᾶς τους οἱ Γερμανοὶ δὲν τὸ ἔχουν κάνει ἀκόμα: νὰ μᾶς κοιτάξουν στὰ μάτια καὶ νὰ συζητήσουν μαζί μας. Ὅμως ἀποφεύγουν τὰ θύματα – καὶ δὲν ἐννοῶ ὁρισμένους πολίτες ἀλλὰ ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἐξουσία. Γιʼ αὐτοὺς δὲν ὑπάρχουν θύματα, δὲν θέλουν νὰ τὰ δοῦν. Δὲν εἶναι μόνο φοβία ἀλλὰ καὶ ὑπεροψία· ἡ παλιὰ ναζιστικὴ ὑπεροψία συνεχίζεται... Ὅταν καταφέρουν νὰ κοιτάξουν τὰ θύματα στὰ μάτια, θὰ ἔχει ξυπνήσει μέσα τους ἡ ἀνθρωπιά», καταλήγει ὁ Ἀργύρης Σφουντούρης.

Πόσο ἀληθινὰ τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ ἀνθρώπου ποὺ μεγάλωσε μέσα στὸν πόνο μιᾶς φριχτῆς σφαγῆς! Καὶ πόσο δίκαιο ἔχει, ὅταν λέει ὅτι «ἡ παλιὰ ναζιστικὴ ὑπεροψία συνεχίζεται»!

Συνεχίζεται. Τὴ βλέπουμε στὰ μάτια καὶ τὸν ἀλαζονικὸ τρόπο συμπεριφορᾶς τῶν σημερινῶν ἡγετῶν της. Τὴ βλέπουμε στὰ ἔντυπά της, τὴν ἄθλια ἐφημερίδα Bild καὶ τὸ χυδαῖο περιοδικὸ Focus, τὸ ὁποῖο πρὸ ἐτῶν εἰρωνευόμενο τὴν Ἑλλάδα δημοσίευσε παραποιημένο μὲ αἰσχρὸ τρόπο τὸ ἄγαλμα τῆς Ἀφροδίτης.

Αὐτὴ εἶναι δυστυχῶς ἡ Γερμανία ποὺ ἡγεμονεύει στὴ σημερινὴ Εὐρώπη καὶ ὑποτάσσονται στὶς ἐντολές της πειθήνια ὅλες οἱ χῶρες.

Δὲν εἶναι ἄξια φόβου. Εἶναι ἄξια θρήνων καὶ πένθους. Νὰ πενθήσουμε καὶ ἐμεῖς γιὰ τὴν ἀμετανόητη Γερμανία, ποὺ δὲν ἔχει τὸ θάρρος καὶ τὴν τόλμη νὰ πενθήσει τοὺς νεκρούς της καὶ νὰ ἀποκαταστήσει τὶς καταστροφὲς ποὺ ἔχει ἐπιφέρει καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ ἐπιφέρει μὲ μανιακὸ τρόπο στὴν Πατρίδα μας.

Πηγή: Ο Σωτήρ

Μπορεί όλο αυτό που γίνεται σήμερα να είναι ένα παίγνιο εξουσίας σε βάρος του λαού από μια αριστερή κυβέρνηση για να περάσει τα υφεσιακά μέτρα της στα μουλωχτά φέρνοντας για δημοψήφισμα τις απαιτήσεις των θεσμών που δήθεν φαντάζουν τερατουργήματα, ενώ στην ουσία μικρές διαφορές έχουν.

Μπορεί όλα να είναι προσχεδιασμένα για να δεχθούμε ένα ακόμη μνημόνιο και μαζί με το μνημόνιο να ψηφισθούν όλα τα αντιχριστιανικά και ανθελληνικά μέτρα που έχουν  στο μυαλό τους οι αριστεροί κυβερνώντες.

Βεβαίως υπάρχουν, θα μας πεί κάποιος, και οι εμφορούμενοι από τα ελληνορθόδοξα ιδανικά. Μακάρι να μη τους καταπιεί το θολό ρεύμα της εξουσίας και μεθύσουν από το κρασί της φιλαρχίας. Μακάρι να μη χάσουν την οξυδέρκειά τους και οι λεγόμενες κόκκινες γραμμές τους να μη αποχρωματισθούν τελικά. Βάζουμε όμως καλό λογισμό και πιστεύουμε ότι οι άρχοντες του παρόντος μη όντας κλέφτες και διαπλεκόμενοι, πιθανόν να μιλούν τη γλώσσα της αλήθειας και αυθόρμητα να αποφασίζουν υπέρ του Έθνους. Οψόμεθα!

Πάντως το επιχείρημα που ορθώνουν μερικοί, ότι η ιστορικές αναφορές και η καταφυγή για έμπνευση στο παρελθόν μας, δεν ισχύουν σήμερα, όλο αυτό είναι σαθρό και πονηρό επιχείρημα.

Το παρελθόν μας συνοδεύει μέσα στο DNA μας. Ζούμε με την ιστορία μας καθημερινά μέσα από την αρχαιολογία, τη γλώσσα, τη διδασκαλία μας, τα σχολεία μας, τα ονόματα και τα πολεμικά γεγονότα της φυλής μας. Δεν είμαστε ορφανοί ιστορικά και δεν γεννηθήκαμε χθές. Το γενεαλογικό μας δένδρο ανάγεται στο 1940, στο 1821, στις Θερμοπύλες. Ερχόμαστε από πολύ παλιά και «το αίμα νερό δεν γίνεται, κι αν γίνεται, δεν πίνεται». Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το δέρμα μας. Αναπνέουμε τον αέρα, πίνουμε από το νερό, περπατάμε στους δρόμους, κολυμπάμε στη θάλασσα, μαζί με τον Σωκράτη, τον Πυθαγόρα, τον Θεμιστοκλή, τον Λεωνίδα, τον Διάκο και τον Δαβάκη. Σε κάθε αγώνα μας μέχρι τώρα αυτοί ήταν οι μπροστάρηδες και οι αρχηγοί μας. Οι φυσικοί αρχηγοί των μεγάλων εθνικών στιγμών ήταν ο Παπαφλέσσας, ο Παλαιολόγος, ο Καποδίστριας… Δεν μπορούμε να τους αλλάξουμε τώρα. Θα μείνει ακέφαλο το Έθνος και ο στρατός μας. Αυτοί μας εμπνέουν  και μας οδηγούν στο παρόν και στο μέλλον. Κι όσες φορές τους αγνοήσαμε, φάγαμε τα μούτρα μας, κατά το δή λεγόμενο. Κι όσες φορές τους μιμηθήκαμε θριαμβεύσαμε.

Είναι λάθος να λέμε ότι αυτά δεν γίνονται σήμερα. «Οι αιώνες αντιγράφουσιν αλλήλους» και «ουδέν καινόν υπό τον ήλιον». Οι νόμοι της φυσικής δεν αλλάζουν, οι φυσικοί αλλάζουν. Όπως και οι κανόνες της Εκκλησίας και οι αρχές της φιλοσοφίας. Έτσι και οι αρχές της ελευθερίας και της φιλοπατρίας, της αλήθειας και της αξιοπρέπειας, της προσωπικότητας και της ελευθέρας διακίνησης των ιδεών, του αυτοπροσδιορισμού και της δημοκρατίας. Όλα αυτά παραμένουν αιώνιοι νόμοι μέσα στο χρόνο. Το πνεύμα είναι το ίδιο, τα μέσα αλλάζουν.

 Όπως και παλιά έτσι και τώρα, οι οχτροί ζήταγαν γη και ύδωρ. Ήθελαν την ελευθερία μας και τη γη μας και την ανεξαρτησία μας στα χέρια τους αντί μικρών ανταλλαγμάτων. Ζητούσαν τα διαμάντια των αξιών και των αρχών μας και μας έδωναν τα καθρεφτάκια και τα ρολόγια για αν κοιτάμε το πρόσωπό μας πόσο δηλαδή μας άλλαξαν και πόσος χρόνος ζωής μας μένει ακόμη.

Ντροπή τους όσοι βλέπουν τα πράγματα μονοδιάστατα οικονομικά και δεν βλέπουν την οικονομική υποδούλωση και κυρίως την πνευματική εξαχρείωση που την συνοδεύει. Τι έλεγε ο Ρ. Φεραίος; «Συλλογάται καλά, όποιος συλλογάται ελεύθερα». Τι έλεγε ο Θούριός του Ρήγα; Τι είπε ο Παλαιολόγος; Τι ο Λεωνίδας; Τι ο Γρηγόριος ο Ε΄; Τι ο Σμύρνης Χρυσόστομος; Τι είναι το Μεσολόγγι, το Μανιάκι, η Αλαμάνα, για μας επιτέλους; Απλά ιστορικά γεγονότα ή πηγές έμπνευσης; Τι γιορτάζουμε στις Εθνικές Επετείους μας;

Δεν θα μπορούσαν όλοι αυτοί οι μάρτυρές μας να κάνουν πίσω; Να σκεφτούν υπολογιστικά; Να εξορθολογίσουν τα πράγματα; Να μη μπουν σε περιπέτειες; Να πούνε όλοι το γαλλικό “pourquoi?” και να χαρούν τη ζωή τους μένοντας όμως στα αζήτητα της ιστορίας; Πως τολμούν Έλληνες και μάλιστα πνευματικοί ηγέτες και δείχνουν το δρόμο της ηττοπάθειας και της κτηνώδους συμπεριφοράς, του ζώου δηλαδή, που υποκύπτει μπροστά στο φόβο του ισχυροτέρου; «Ζει ο αετός σε κλουβί;» Πάντοτε παλεύουμε με την ύλη και με το πνεύμα. Το φως με το σκοτάδι. Και μεις οι Έλληνες μια ζωή ως επί το πλείστον ζούμε αγκαλιά με την ελευθερία και τη θυσία. Πως τώρα οι προσκυνημένοι ζητούν από έναν υπερήφανο λαό την  υποταγή «πάση θυσία» αντί πινακίου φακής; «Αιδώς Αργείοι».

Ας ξυπνήσουμε! Μη αφήσουμε το φόβο να παγώσει το αίμα μας. Μπροστά στα ιδανικά μας οι Έλληνες ποτέ δε σκεφθήκαμε την άλλη πλευρά ή την άλλη μέρα. Πάντοτε πέφταμε στη φωτιά και η άλλη πλευρά, η απέναντι έκανε πίσω και μια καινούρια μέρα του Θεού πάντα ξημέρωνε και μας στεφάνωνε! Γι αυτό είναι «όλβιος όστις έσχε της ιστορίας μάθησιν».

Αδούλωτοι σκλάβοι ήμασταν μια ζωή. Ας το τολμήσουμε λοιπόν και τώρα. «Οι σκλάβοι δεν έχουν να χάσουν τίποτε. Εκείνο που χάνουν είναι οι αλυσίδες τους». Γι αυτό αξίζει!

Και μη λέμε, αυτά δεν γίνονται σήμερα! Γίνονται και παραγίνονται!!!

Πηγή: Χριστιανική Εστία Λαμίας

Ἡ ἀρετὴ εἶναι ὄντως μέγα καὶ οὐράνιον πρᾶγμα, ὡς ἔχουσα πηγὴν καὶ ἀρχὴν τὸν Θεόν, καὶ ὡς τιμῶσα καὶ δοξάζουσα τοὺς φίλους καὶ ἐργάτας αὐτῆς. Δι᾿ αὐτῆς ἐτιμήθησαν οἱ Ἅγιοι Προφῆται, ἐμεγαλύνθησαν οἱ θεηγόροι Ἀπόστολοι, ἠνδραγάθησαν οἱ καλλίνικοι Μάρτυρες, ἐλαμπρύνθησαν οἱ θεοειδεῖς Ἱεράρχαι καὶ ᾠκειώθησαν τῷ Θεῷ οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος θεοφόροι Πατέρες. Διὰ τῆς ἀρετῆς εἰργάσαντο «ξένα καὶ παράδοξα» ἐν τῷ κόσμῳ οἱ ἀγαπήσαντες τῷ Θεῷ Ἅγιοι, καὶ ἀνεδείχθησαν πολύφωτοι φωστῆρες, «λόγον ζωῆς ἐπέχοντες» καὶ φαίνοντες «ἀπὸ ἀνατολῶν ἡλίου μέχρι δυσμῶν», πρὸς φωτισμὸν «τῶν ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου», κατὰ τὴν θείαν ῥῆσιν, καὶ πρὸς σωτηρίαν ψυχῶν αἰώνιον. Ἡ ἀρετὴ ἀναδεικνύει τὸν ἄνθρωπον μακάριον, ἄγγελον ἐπίγειον, πλήρη θείου φωτός, σιωπῶντα καὶ λαλοῦντα καὶ ὁρώμενον, ἔμψυχον στηλογραφίαν παντὸς καλοῦ καὶ λυσιτελοῦς, κληρονόμον Θεοῦ, συγκληρονόμον Χριστοῦ.

Τῆς ἀρετῆς φίλος γνήσιος καὶ ἀληθὴς ἐργάτης καὶ μυσταγωγὸς καὶ ὑποφήτης, «ἔργῳ καὶ λόγῳ», ὑπήρξε καὶ ὁ θεοφόρος Νικόδημος, ὁ μέγας τῆς Ἐκκλησίας καὶ πολύσοφος διδάσκαλος, τὸ θαῦμα τῶν ἐν Ἄθῳ μοναστῶν, ὁ φαεινὸς ἑωσφόρος τῆς οὐρανίου σοφίας καὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς· ὁ ἐν ἐσχάτοις λάμψας καιροῖς, καὶ καταφωτίζων τῆς οἰκουμένης τὰ πέρατα διὰ τῶν θεοσόφων αὐτοῦ συγγραμμάτων· ἡ εὔηχος σάλπιγξ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· ἡ μελίῤῥυτος καὶ σοφωτάτη γλῶσσα, ἡ ἐν «δυνάμει λόγου» διατρανοῦσα καὶ ἀναπτύσσουσα τὰ ῥήματα τῆς αἰωνίου ζωῆς καὶ τὰ τῶν Πατέρων συνεπτυγμένα νοήματα· τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς ὁ πρακτικώτατος ὑφηγητής· τῶν πνευματικῶν ἀναβάσεων ὁ θεοειδὴς μυστογράφος, καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ἐλλάμψεων ὁ ἐκφάντωρ, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας «ὁ στῦλος καὶ ἑδραίωμα» καὶ τὸ ἐξαίρετον καύχημα, καὶ πάσης αἱρετικῆς καὶ κενοφώνου διδαχῆς ὁ ἰσχυρώτατος καθαρέτης· ὁ πολυειδῶς καὶ πολυτρόπως δοξάσας τὸν Θεόν, καὶ ἐπαξίως παρὰ Θεοῦ δοξασθείς. «Τοὺς δοξάζοντάς με ἀντιδοξάσω» λέγει Κύριος Παντοκράτωρ.

Οὗτος ὁ πολὺς ἐν σοφίᾳ καὶ μέγας ἐν ἀρετῇ, ὁ περιφανὴς τῆς Ἐκκλησίας φωστὴρ καὶ διδάσκαλος, τὸ στόμα τῶν πάλαι Ὁσίων διδασκάλων θεῖος Νικόδημος, ἐγεννήθη ἐν τῇ νήσῳ τῶν Κυκλάδων Νάξῳ, κατὰ τὸ σωτήριον ἔτος 1749, ἐκ γονέων εὐσεβῶν καὶ ἐναρέτων, Ἀντωνίου καὶ Ἀναστασίας, τὸ ἐπίθετον Καλλιβούρτση. Διὰ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος ὠνόμασαν αὐτὸν Νικόλαον, καὶ πρῶτοι οὗτοι ἐγαλούχησαν τὸν υἱὸν τῶν διὰ τῶν ζωηφόρων τῆς πίστεως ναμάτων, ἐκ βρεφικῆς ἡλικίας. Τρανὴ ἀπόδειξις τῆς θερμῆς τῶν γονέων τοῦ Ὁσίου εὐσεβείας, καὶ μάλιστα τῆς μητρὸς αὐτοῦ, εἶναι τὸ γεγονός, ὅτι βραδύτερον αὕτη ἐγένετο μοναχή, ἄρασα τὸν ἐλαφρὸν τοῦ Κυρίου ζυγόν, μετονομασθεῖσα Ἀγάθη.

Ἐξ ἀπαλῶν ὀνύχων ἐφαίνετο ὁ Ὅσιος ὁ ὁποῖος ἔμελλε νὰ ἀποβῇ μετὰ ταῦτα· διότι ἦτο λίαν προσεκτικὸς καὶ φρόνιμος, καίτοι ἐν παιδικῇ ἡλικίᾳ, ἀποφεύγων τὰς ματαίας συναναστροφὰς καὶ πᾶν δυνάμενον νὰ φέρῃ βλάβην εἰς τὸν ἔσω ἄνθρωπον. Ἐπιμέλεια ἠθῶν, ἀγχίνοια ἔξοχος, τρόπων εὐκοσμία, ζῆλος περὶ τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα, ἀγάπη πρὸς τὴν θύραθεν καὶ τὴν κατὰ Θεὸν παιδείαν, ἦσαν τὰ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τοῦ νεαροῦ Νικολάου. Ἀλλὰ πλέον πάντων διεκρίνετο διὰ τὴν μεγάλην ὀξύτητα τοῦ νοός, τὴν ἀκριβῆ διορατικότητα, τὴν λαμπρὰν εὐφυΐαν καὶ τὴν ἀπέραντον μνήμην, δι᾿ ὧν κατέπληττεν, ὅχι μόνον τοὺς συνομήλικας, ἀλλὰ καὶ πάντα τοὺς ὁρῶντας τοσαῦτα ἐξαίρετα προσόντα καὶ ἀγλαὰ προτερήματα ἐν τοιαύτῃ νεαρᾷ ἡλικίᾳ.

Τὰ πρῶτα γράμματα ἐδιδάχθη ἐν τῇ Νάξῳ, ἐν τῇ ἰδιαιτέρᾳ αὐτοῦ πατρίδι Χώρᾳ, παρὰ τοῦ ἱερέως τῆς ἐνορίας του, παρὰ τοῦ ὁποίου καὶ ἐδιδάσκετο συγχρόνως τὴν πρὸς τὸν Χριστὸν ἀγάπην καὶ πρὸς τὴν Ἁγίαν Αὐτοῦ Ἐκκλησίαν, καὶ πᾶν ὠφέλιμον καὶ λυσιτελές, καὶ τὸν ὁποῖον ἱερέα μετ᾿ εὐλαβείας καὶ προθυμίας πολλῆς ἐξυπηρέτει, διακονῶν, κατὰ τὴν τέλεσιν τῆς θείας Λειτουργίας καὶ λοιπὰς ἱεροπραξίας.

Καταρτισθεὶς οὕτω καταλλήλως ὁ μακάριος παρὰ τοῦ εὐλαβοῦς ἱερέως τὴν ἐνορίας, ἐφοίτησεν ὕστερον εἰς τὴν ἐν Νάξῳ σχολήν, ἐν τῇ ὁποίᾳ ἐδιδάχθη τὰ θύραθεν καὶ ἱερὰ γράμματα, παρὰ τοῦ ἐναρέτου καὶ σοφοῦ διδασκάλου τοῦ Γένους Ἀρχιμανδίτου Χρυσάνθου, ἀδελφοῦ τοῦ θαυμαστοῦ καὶ περιβοήτου «ἐν λόγῳ καὶ ἔργῳ καὶ ἀναστροφῇ» Ἰσαποστόλου καὶ Ἱερομάρτυρος Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

Εἶναι δὲ γνωστόν, ὅτι εἰς τὴν Νάξον, τῇ μερίμνῃ τῶν λογίων Ἀρχιερέων Θεωνᾶ, Ἀθανασίου, Ἰωάσαφ καὶ ἄλλων, εἶχεν ἱδρυθῆ σχολή, ἡ ὁποία ἀπὸ τοῦ 1770 καὶ ἐντεῦθεν ἀνεκαινίσθη. Ἀπὸ δὲ τοῦ 1781 ἐγκατεστάθη ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ἔνθα ἐλειτούργει μέχρι τοῦ 1821. Εἰς τὴν σχολὴν ταύτην ἐχρημάτισε διευθυντὴς ὁ ῥηθεὶς Ἀρχιμανδίτης Χρύσανθος ὁ Αἰτωλός, καὶ ἐδίδαξεν ἐν συνεχείᾳ μέχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ἐπισυμβάντος ἐν ἔτει 1785. Τοιούτου διδασκάλου τυχών, ὁ νεαρὸς Νικόλαος ἐξεπαιδεύθη θαυμασίως ὡς ἔδει, καὶ ἐξεκαύθη ἡ φιλόθεος αὐτοῦ καρδία πρὸς πλείονα παιδείαν καὶ ἐκμάθησιν ἀνωτέρων γνώσεων. Ἄγων δὲ τὸ 15ον ἔτος τῆς ἡλικίας μετεφέρθη ὑπὸ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ εἰς Σμύρνην, εἰς τὴν λαμπρὰν ἐλληνικῆς σχολὴς τῆς πόλεως ταύτης, τὴν ὀνομασθεῖσαν ἀργότερον καὶ γενομένην περιάκουστον ὡς Εὐαγγελικὴν Σχολήν2 , καὶ εἰσήχθη ὡς οἰκότροφος ἐν τῷ μαθητικῷ αὐτῆς κοινοβίῳ.

Ἐνταῦθα ἔσχε σπουδαιότερον διδάσκαλον τὸν ἐπιφανῆ κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην διὰ τὴν παιδείαν καὶ ὀνομαστὸν διὰ τὴν ἀρετὴν Ἱερόθεον Βουλισμᾶν τὸν Ἰθακήσιον3 , καὶ παρέμεινεν ἐν τῇ σχολῇ ἐπὶ πέντε ἔτη. Προκόπτων ὁ μακάριος εἰς τὰ μαθήματα κατέπληττε τοὺς πάντας διὰ τὰς θαυμασίας αὐτοῦ ἐπιδόσεις, τὴν πλουσιωτάτην μνήμην, τὴν φωτεινὴν κρίσιν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ἄκραν ἐπιμέλειαν, τῶν ἠθῶν καὶ τὴν χρηστότητα τῶν τρόπων. Δι᾿ αὐτὸν θὰ ἠδύνατο νὰ λεχθῇ ὅ,τι ὁ Θεολόγος Ἅγιος Γρηγόριος εἶπε διὰ τὸν Μέγαν Βασίλειον: «Ποῖον εἶδος οὐκ ἐπῆλθε παιδεύσεως; Μᾶλλον δὲ ποῖον οὐ μεθ᾿ ὑπερβολῆς ὡς μόνον; Οὕτω μὲν ἅπαντα διελθών, ὡς οὐδεὶς ἕν· οὕτω δὲ εἰς ἄκρον ἕκαστον, ὡς τῶν ἄλλων οὐδείς».

Μαθητεύων ἐν τῇ σχολῇ ταύτῃ ὁ νεαρὸς Νικόλαος, ἐγίνετο διδάσκαλος τῶν συμμαθητῶν αὐτοῦ, ἀναλύων, ἀποσαφηνίζων καὶ ἐκμανθάνων εἰς αὐτοὺς ὅσα δὲν κατώρθωναν κατὰ τὰς ὧρας τῆς διδασκαλίας νὰ ἀντιληφθῶσι καὶ ἐννοήσωσι σαφῶς. Διὰ τὴν προθυμία του αὐτήν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ὅλην καλωσύνην του καὶ τὰ λοιπὰ περικοσμοῦντα ἀυτὸν χαρίσματα, ἐτύγχανεν κατ᾿ ἐξοχὴν ἀγαπητὸς ἐκ μέρους τῶν συμμαθητῶν του, ὥστε νὰ προθυμοποιῶνται καὶ ἐπιδιώκουν οὗτοι νὰ τὸν ἀντικαθιστοῦν εἰς τὰς διοαφόρους ὑπηρεσίας τοῦ οἰκοτροφείου, παρὰ τὰς διαμαρτυρίας καὶ ἀντιρρήσεις του. Αὐτὸς οὗτος ὁ διδάσκαλος Ἱερόθεος, ἐκτιμῶν τὴν λαμπρὰν θεολογικὴν καὶ λοιπὴν βαθεῖαν μόρφωσιν καὶ ἀρετὴν τοῦ Νικολάου, ἔγραφε βραδύτερον πρὸς αὐτόν, ἀναχωρήσαντα πλέον ἐκ τῆς σχολῆς: «Ἐλθέ, υἱέ μου, κἂν τώρα εἰς τὸ γῆράς μου, νὰ σὲ ἀφήσω μετὰ θάνατον εἰς τὸν σχολεῖον διδάσκαλον, διότι δὲν ἔχω πλέον ἄλλον ὡσὰν σὲ ὅμοιον εἰς τὴν προκοπήν».

Ἐν τῇ σχολῇ ταύτῃ ἐδιδάχθη καὶ ἐξέμαθε, πλὴν τῶν ἐγκυκλίων μαθημάτων, τῶν θεολογικῶν γραμμάτων καὶ τῶν Ἀρχαίων Ἐλληνικῶν, τὴν Λατινικήν, τὴν Ἰταλικήν, καὶ τὴν Γαλλικὴν γλῶσσαν. Ἡ δὲ ἐπίδοσίς του καὶ ἡ γνῶσις τῆς Ἀρχαίας Ἐλληνικῆς γλῶσσης, εἶναι τῷ ὄντι σπανίᾳ, ἥτις θαυμασίως διαλάμπει εἰς πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ. Ἐγένετο βαθὺς κάτοχος αὐτῆς, δυνάμενος νὰ γράφῃ καὶ νὰ ἐκφράζηται εἰς οἱανδήποτε μορφὴν τῶν ἱστορικῶν φάσεων καὶ παραλλαγῶν τῆς γλώσσης ἡμῶν. Μετὰ τῆς ἰδίας εὐχερείας, μετὰ τῆς ὁποίας ἐξήγει εἰς τὴν ἁπλοελληνικὴν τὰ ἱερὰ κείμενα πρὸς κατανόησιν αὐτῶν ὑπὸ τοῦ λαοῦ, συνέτασσε καὶ τὰ ἀρχαιοπρεπέστατα ἐπιγράμματα εἰς τὴν Ὁμηρικὴν διάλεκτον.

Κατὰ τὸ 1770, ἐξ αἰτίας τῶν ὑπὸ τῶν Τούρκων κατὰ τῶν Χριστιανῶν διωγμῶν καὶ σφαγῶν, ἐξαγριωθέντων διὰ τὴν πυρπόλησιν τοῦ στόλου αὐτῶν ὑπὸ τῶν Ῥώσσων παρὰ τῶν Τσεσμέν, ἀνεχώρησε ἐκεῖθεν καὶ ἐπανῆλθεν εἰς τὴν πατρίδα αὐτοῦ Νάξον, ἔνθα ὁ τότε Μητροπολίτης Παροναξίας Ἄνθιμος Βαρδῆς προσέλαβε αὐτὸν ὡς γραμματέα καὶ ἀκόλουθόν του, ἔχων σκοπὸν νὰ προπαρασκευάσῃ αὐτὸν ἀρμοδιώτερον «ἐπὶ τὰ τελεώτερα τῆς χάριτος», καὶ εἰσαγάγῃ κατόπιν εἰς τὸ ἱερατικὸν στάδιον, «εἰς διακονίαν Κυρίου». Ἐπὶ πέντε ἔτη ἔμεινε πλησίον τοῦ Ἀνθίμου ἐν Νάξῳ, ὅπου καὶ τῷ ἐδόθη ἡ εὐκαιρία νὰ γνωρισθῇ μετὰ τῶν ὁσιωτάτων καὶ ἐναρέτων Ἁγιορειτῶν Ἱερομονάχων Γρηγορίου καὶ Νήφωνος, καὶ τοῦ Μοναχοῦ Ἀρσενίου, ἀνδρῶν τῇ ἀληθείᾳ τοὺς πλείστους ὑπερεχόντων τῇ ἀρετῇ καὶ σεμνότητι. Οὗτοι ἀφηγήθησαν αὐτῷμτὰ τῆς μοναχικῆς ζωῆς καὶ ἀγγελικῆς πολιτείας τῶν ἀσκητῶν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, καὶ ἐμύησαν τὰ τῆς νοερᾶς προσευχῆς, γνωρίσαντες τοῦτον κατάλληλον καὶ ἐπιδεικτικὸν τῶν μυστηρίων τῆς μακαρίας ταύτης ἐργασίας. Ἐκ τῆς συναναστροφῆς καὶ συνομιλίας τῶν Ὁσίων τούτων ἀνδρῶν ᾐχμαλωτίσθη ἡ καρδία τοῦ μακαρίου πρὸς ἔνθεον ζῆλον, καὶ ἀνεφλέχθη πρὸς πόθον τῆς ἀγγελικῆς ζωῆς τῶν μοναστῶν τοῦ Ἄθωνος.

Ἐπειδὴ δὲ πολλὰ εἶχεν ἀκούσει περὶ τῆς ἀρετῆς καὶ σοφίας τοῦ Μητροπολίτου Κορίνθου Ἁγίου Μακαρίου τοῦ Νοταρᾶ4 , ἦλθεν καὶ συνήντησεν αὐτὸν εἰς Ὕδραν, διατρίβοντα ἐκεῖ, διὰ νὰ ἐνισχυθῇ καὶ φωτισθῇ παρ᾿ αὐτοῦ ἔτι περισσότερον εἰς τὴν κατὰ Χριστὸν ἀσκητικὴν ζωήν, πρὸς τὴν ὁποίαν εἶχεν ἤδη κατευθύνει ὅλην τὴν ῥοπὴν τῆς ψυχῆς του. Ἐκ τῆς ἁγίας αὐτῆς συναντήσεως ἀνεπτύχθη στενὸς καὶ ἰσόβιος ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ σύνδεσμος καὶ βαθεῖα ἀγάπη καὶ ἐκτίμησις μεταξὺ τῶν δύο τοῦτων ἁγίων καὶ θεοφόρων ἀνδρῶν. Ἐκεῖ ἐγνώρισεν ἐπίσης τὸν περιβόητον διὰ τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ Μοναχὸν Σίλβεστρον τὸν Καισαρέα, ἔξω τῆς νήσου ἐν κελλίῳ ἐρημικῷ ἀσκούμενον, «τὸν ὑψίνουν καὶ πλατύνουν, τὸ μέλι τῆς ἡσυχίας καὶ θεωρίας τρεφόμενον», παρὰ τοῦ ὁποίου ἐπὶ πλέον ἐξεκαύθη καὶ ἀνεπτερώθη εἰς τὴν ἀγγελικὴν τῶν μοναχῶν πολιτείαν καὶ διαγωγήν.

Καιομένην ἔχων ἤδη τὴν καρδίαν πρὸς τὴν ἐν πνεύματι μακαρίαν ζωὴν καὶ τὰ τελειότερα τοῦ πνεύματος χαρίσματα, λαβὼν συστατικὰ παρὰ τοῦ ῥηθέντος Γέροντος Σιλβέστρου γράμματα, ἀνεχώρησεν ἐκ τῆς Νάξου κατὰ τὸ 1775 διὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος, ἀρνησάμενος κόσμον καὶ ἑαυτόν, κατὰ τὴν τοῦ Κυρίου φωνήν, ἐπιθυμῶν νὰ ἄρῃ τὸν γλυκὺν καὶ χρηστὸν τοῦ Σωτῆρος Σταυρόν. Κατὰ τὴν ἀναχώρησίν του ἐκ Νάξου συνέβη τὸ ἐξῆς περιστατικόν, δεικνῦον τὸν διάπυρον ζῆλον τοῦ Νικολάου πρὸς τὴν μοναχικὴν ζωήν: Κατελθὼν εἰς τὸν αἰγιαλὸν εὗρεν ἱστιοφόρον ἑτοιμαζόμενον πρὸς ἀναχώρησιν διὰ Ἅγιον Ὄρος, καὶ μεγάλως ἐδόξασε τὸν Θεὸν ἐπὶ τῇ ἐκπληρώσει τοῦ πόθου του. Παρεκάλεσε τότε τὸ πλοίαρχον νὰ παραλάβῃ καὶ αὐτόν, ὅστις τῷ ὑπεσχέθη ὅτι τὴν στιγμὴν τῆς ἀναχωρήσεως θὰ τὸν εἰδοποιήσῃ. Ἀλλὰ τίς οἶδε διατί, ἀνεχώρησε χωρὶς νὰ εἰδοποιηθῇ ὁ Ὅσιος, ὅστις ἰδὼν παρ᾿ ἐλπίδα τὸ πλοῖον ἀναχωροῦν, ἤρχισε νὰ φωνάζῃ καὶ νὰ θρηνῇ διατὶ τὸν ἐγκατέλειψαν, καὶ συγχρόνως ἔῤῥιψεν ἑαυτὸν εἰς τὴν θάλασσαν, σκοπὸν ἔχων νὰ φθάσῃ κολυμβῶν τὸ ἀναχωροῦν πλοῖον. Ἰδόντες τοῦτο οἱ ναῦται ἐπέστρεψαν καὶ τὸν παρέλαβον, καὶ ἀποπλεύσαντες ἐκεῖθεν ἔφθασαν αἰσίως εἰς Ἅγιον Ὄρος.

Ἀποβιβασθεὶς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ὁ Νικόλαος, ἐχάρη χαρὰν μεγάλην σφόδρα, καὶ έλθὼν κατὰ τὰς ὁδηγίας τοῦ ῥηθέντος γέροντος Σιλβέστρου εἰς τὴν Ἱερὰν καὶ εὐαγῆ Μονὴν τοῦ Ἁγίου Διονυσίου, τιμωμένην ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Τιμίου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου, εὗρεν ἐκεῖ πλείσους ὁσίους ἄνδρας, κεκοσμημένου πάσῃ ἀρετῇ καὶ σεμνότητι καὶ ἀσκητικοῖς χαρίσμασι, μεταξὺ τῶν ὁποίων τοὺς Γέροντας Μακάριον μετὰ τοῦ πατρός αὐτοῦ, Ἀβράμιον καὶ ἄλλους, ἐν εὐλαβείᾳ καὶ ὁσιότητι ἀσκουμένους τὸν πνευματικὸν ἀγῶνα, θαυμάσας δὲ τὴν ἀρετὴν αὐτῶν, ἐκοινοβίασεν ἐν τῇ ἱερᾷ καὶ σεβασμίᾳ ταύτῃ Μονῇ. Ἐνταῦθα πνέων θείου ζήλου πρὸς τὴν κατὰ Χριστὸν ὁσίαν ζωὴν καὶ ἀποβαλὼν πλήρως πᾶν κοσμικὸν φρόνημα καὶ νόημα, ἐκάρη μοναχός, λαβὼν τὸ μικρὸν σχῆμα, καὶ μετωνομάσθη ἀπὸ Νικολάου Νικόδημος.

Γνωρίσαντες οἱ ἀδελφοὶ τῆς Μονῆς καὶ τὴν βαθεῖαν παιδείαν καὶ γνῶσίν του, ἔτι δὲ ἐκτιμήσαντες τὴν θερμὴν αὐτοῦ ἐυλάβειαν καὶ τὴν λοιπὴν σπουδὴν καὶ προθυμίαν πρὸς τοὺς κανόνας καὶ τὰς τάξεις τῆς ὁσίας καὶ σεμνῆς κοινοβιακῆς ζωῆς καὶ τὸ ὑποδειγματικὸν αὐτοῦ ἦθος, διώρισαν αὐτὸν ἀναγνώστην καὶ γραμματέα τῆς Μονῆς.

Ἐν τῇ Ἱερᾷ ταύτῃ Μονῇ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὑπῆρξε τύπος ἐν πᾶσιν ἀπαράμμιλος, τόσον ἐν τῇ ἀνατεθείσῃ αὐτῷ διακονίᾳ, ὅσον καὶ ἐν ταῖς πνευματικαῖς πράξεσιν, διὰ τῶν ὁποίων ἡμέρας ἐξ ἡμέρας προήγετο «τοῖς ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος», ὑποτάσσων τὴν σάρκα τῷ πνεύματι καὶ λαμπρύνων τὸν νοῦν διὰ τῆς μελέτης τοῦ κρείττονος καὶ προετοιμάζων ἑαυτὸν διὰ τοὺς τελειοτάτους ἀγῶνας τῆς θεοποιοῦ ἡσυχίας καὶ τῆς ἄκραν κατὰ Χριστὸν φιλοσοφίας, ἐν οἷς ἀνεδείχθη δοκιμώτατος καὶ μέγας ἐν ἔργῳ καὶ λόγῳ.

Κατὰ τὸ 1777 ἐπεσκέψατο τὸ Ἅγιον Ὄρος ὁ Κορίνθου Ἅγιος Μακάριος, ὁ γνωρίσας τὸν ἱερὸν Νικόδημον ἐν Ὕδρᾳ, καὶ ἀφοῦ προσεκύνησε τὰς Ἱερὰς Μονάς, ἦλθεν εἰς Καρυὰς καὶ κατέλυσεν εἰς τὸ Κελλίον «Ἅγιος Ἀντώνιος» τοῦ συμπολίτου αὐτοῦ Δαβίδ. Ἐνταῦθα ἐκάλεσε τὸν μακάριον Νικόδημον καὶ προέτρεψεν αὐτὸν νὰ ἐπιθεωρήσῃ πρὸς ἔκδοσιν τὰ ὀγκωδέστατα πνευματικὰ βιβλία «Φιλοκαλίαν» καὶ «Εὐεργετινόν», καὶ τὸ περὶ «Θείας καὶ ἱερᾶς Μεταλήψεως» πονημάτιον αὐτοῦ. Δώσας τὰς ἀφορμὰς εἰς τὸν Ὅσιον ἄνδρα νὰ ἐπιδοθῇ εἰς τοὺς ὑψηλοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνας, οἵτινες ἀνέδειξαν αὐτὸν φωστῆρα τῆς Ἐκκλησίας ἀειλαμπέστατον, καὶ οἰκουμενικὸν τῆς εὐσεβείας διδάσκαλον. Καὶ ἤρχισεν ἀπὸ τῆς «Φιλοκαλίας», τὴν ὁποίαν ἀφοῦ διεξῆλθε, τακτοποιήσας ὅπου ἦτο ἀνάγκη τὰς ἐν αὐτῇ περιεχομένας πνευματικὰς καὶ ὑψηλὰς διδασκαλίας, συνέταξε γλαφυρῶς ἑκάστου Ὁσίου συγγραφέως ἐν συνόψει τὸν βίον, καὶ τῆς ὅλης βίβλου τὸ λαμπρὸν προοίμιον. Ἀκολούθως διορθώσας τὸν «Εὐεργετινόν», συντάξας καὶ αὐτοῦ τὸ θαυμάσιον προοίμιον, καὶ ἐν τέλει διόρθωσε καὶ ἐπλάτυνε τὸ «Περὶ συνεχοῦς Μεταλήψεως», ἅτινα παραλαβὼν ὁ Ἅγιος Μακάριος ἀπῆλθε πρὸς ἐκτύπωσιν εἰς Σμύρνην.

Μετὰ τὴν ἀναχώρησιν τοῦ Ἁγίου Μακαρίου, ὁ θεῖος Νικόδημος παρέμενεν εἰς Καρυάς, φιλοξενούμενος εἰς τὸ ἐκεῖ κελλίον τῆς Μεγίστης Λαύρας, τιμώμενον ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ κοινῶς ἐπωνομαζόμενον τῶν «Σκουρταίων», μετὰ τῶν ὁποίων καὶ συνεδέθη δι᾿ ἀῤῥήκτου ἐν Χριστῷ φιλίας καὶ ἀγάπης, ἔνθα ἐπὶ ἕν ἔτος ἀντέγραψε τὴν «Ἀλφαβηταλφάβητον», βιβλίου συγγραφὲν ὑπὸ Ὁσίου Μελετίου τοῦ Γαλησιώτου καὶ Ομολογητοῦ, καὶ περιέχων πνευματικὰ διδάγματα στιχηδόν, καὶ εἶτα ἐπανῆλθεν εἰς τὴν Μονήν αὐτοῦ.

Ἀγωνιζόμενος ὁ θεῖος Πατὴρ ἐν τῇ ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τὸ καλὸν τῆς κατὰ Χριστὸν ζωῆς καὶ ἀσκήσεως ἀγῶνα, καὶ ἀναβάσεις καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ἐν τῇ καρδίᾳ αυτοῦ ποιούμενος, ἤκουσε τὴν φήμην τῶν ἀρετῶν τοῦ Κοινοβιάρχου Παϊσίου τοῦ Ρώσσου5 , εὑρισκομένου εἰς Μπογδανίαν, (σημερινὴν Ῥουμανίαν), καὶ ἔχοντος ὑπὸ τὰς πνευματικὰς αὐτοῦ ὁδηγίας ὑπὲρ τοὺς χιλίους ἀδελφούς, τοὺς ὁποίους σὺν τοῖς ἄλλοις ἐδίδασκε καὶ τὴν νοερὰν προσευχήν, ἀπεφάσισε νὰ μεταβῇ ἐκεῖ, ὡς ἄκρος ἐραστὴς τῆς θεοποιοῦ ταύτης νοερᾶς προσευχῆς. Ἀλλ᾿ ἀποπλεύσαντες τοῦ Ἄθωνος κατελήφθησαν ὑπὸ σφοδρᾶς ἐν τῷ πελάγει τρικυμίας, κινδυνεύσαντες νὰ πνιγῶσι, καὶ ἠναγκάσθησαν νὰ ἀλλάξουν κατεύθυνσιν, μετὰ πολλοῦ δὲ κόπου προσήραξαν εἰς Θάσον, ἔνθα μετέβαλε σκοπόν. Ἐπανελθὼν δὲ εἰς Ἅγιον Ὄρος, δὲν μετέβη εἰς τὴν Μονὴ τοῦ Ἁγίου Διονυσίου, ἀλλὰ καταφλεγόμενος ὑπὸ τοῦ ἔρωτος τῆς ἡσυχίας πρὸς ἀπερίσπαστον μελέτην τῶν θείων Γραφῶν καὶ ἀδιάλειπτον καὶ ἀρρέμβαστον προσευχήν, ἦλθε προσωρινῶς εἰς τὸ κελλίον τῶν Σκουρταίων, μετὰ δὲ ταῦτα ἐγκατεστάθη ἔν τινι δωματίῳ ἡσύχῳ καὶ μεμονωμένῳ τοῦ Κελλίου «Ἅγιος Ἀθανάσιος», ὅπου καὶ ἡσύχασεν, ἐπιδιδόμενος εἰς πνευματικὰς μελέτας καὶ ἀδιαλείπτους προσευχάς, δι᾿ ὧν ἐλαμπρύνετο ὁ νοῦς του, καὶ ἐτρέφετο ἡ ψυχή του, καὶ ἐφαίνετο ὅλος θεοειδὴς καὶ πλήρης οὐρανίου γαλήνης καὶ χάριτος. Εἰς δὲ ὡρισμένας ὥρας τῆς ἡμέρας ἠσχολεῖτο εἰς ἀντιγραφὴν κωδίκων πρὸς πορισμὸν τῶν ἀπαραιτήτως χρειωδῶν τῆς ζωῆς. Ἐκεῖ συνέταξε τὰ ἰδιόμελα καὶ προσόμοια τροπάρια πρὸς πλουτισμὸν τῆς ᾀσματικῆς ἀκολουθίας τῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν Ἀθανασίου καὶ Κυρίλλου, ἐπ᾿ ὀνόματι τῶν ὁποίων ἐτιμᾶτο ὁ ναὸς τοῦ Κελλίου.

Μετὰ παρέλευσιν ὀλίγου καιροῦ ἦλθεν ἐκ Νάξου καὶ ἐγκατεστάθη εἰς τὴν Σκήτην τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παντοκράτορος (νῦν Καψάλαν) ὁ λίαν ἐνάρετος μοναχὸς Γέρων Ἀρσένιος ὁ Πελοποννήσιος, τὸν ὁποῖον ἐγνώρισεν ἐν Νάξῳ ὁ θεῖος Νικόδημος, καὶ ἐκ τοῦ στόματος τοῦ ὁποῖου ἤκουσε τὰ οὐράνια καὶ γλυκύτατα ῥήματα περὶ τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς καὶ ὅλος ἐτρώθη ἐξ αὐτῶν πρὸς τὰ κρείττονα χαρίσματα. Μαθὼν τὴν ἔλευσιν τούτου ὁ θεῖος Πατήρ, ἦλθεν εἰς τὴν Σκήτην τοῦ Παντοκράτορος, καὶ εὑρὼν τοῦτον, ἐγένετο ὑποτακτικὸς αὐτοῦ. Ἐνταῦθα, ἐν τῇ Ἱερᾷ ταῦτῃ Σκήτῃ, ἔστησεν ὁ ἀοίδιμος τὴν παλαίστραν τῶν ἀσκητικῶν ἀγώνων, ἀποδυθεὶς εἰς τὸ μέγαν στάδιον τῆς ἡσυχίας, τὴν ὁποίαν τοσοῦτον ἐπόθει καὶ ὡς διψῶσα ἔλαφος ἐπεδίωκε νὰ εὕρῃ, πλὴν ἐπεσκέπτετο συχνῶς καὶ τῶν ἀγαπητῶν αὐτοῦ Σκουρταίων τὸ Κελλίον.

Ἐνταῦθα, ἐν τῇ ποθητῇ ἡσυχίᾳ, ὁ θεῖος Πατὴρ ἐπεδόθη ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τοὺς μεγάλους πνευματικοὺς ἀγῶνας τῆς κατὰ Χριστὸν ἱερᾶς φιλοσοφίας, και «νυκτὸς καὶ ἡμέρας μελετῶν ἐν τῷ νόμῳ τοῦ Θεοῦ» καὶ τὰς θεοπνεύστους Ἁγίας Γραφὰς καὶ τοὺς θεοσόφους Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ἐπληρώθη θείας ἀγαλλιάσεως καὶ ἔγνω μυστήρια Θεοῦ, ζῶν ὑπὲρ τὰ ὁρώμενα. Τίς νὰ διηγηθῇ τοὺς ἐνταῦθα καὶ ἀπ᾿ ἐντεῦθεν θείους ἀγῶνας καὶ καμάτους τοῦ μακαρίου Πατρός; Ἀρνησάμενος τελείως ἑαυτόν, καὶ λιπὼν πᾶσαν φροντίδα περὶ τὰ ὑλικά, ἐνέκρωσεν ὁλικῶς τὸ φρόνημα τῆς σαρκὸς διὰ τῆς συντόνου νηστείας, τῆς ἀδιαλείπτου νοερᾶς προσευχῆς, καὶ τῶν λοιπῶν κακουχιῶν τῆς ἐπιπόνου ἀσκητικῆς ζωῆς, καὶ ὅλος ἐλαμπρύνθη καὶ ἐφωτίσθη καὶ ἡγιάσθη διὰ τῆς μακαρίας ταύτης πολιτείας.

Ἐντεῦθεν ὡς ἄλλος θεόπτης Μωϋσῆς ἀνῆλθεν εἰς τὸ ὄρος τῶν ἀρετῶν καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὸν ὑπέρφωτον γνόφον τῆς ἐν Πνεύματι θεωρίας καὶ εἶδεν, ὡς ἦν ἀνθρώπῳ δυνατόν, τὸν ἀόρατον Θεόν, καὶ ἤκουσεν ἄῤῥητα ῥήματα καὶ ἐδέχθη τὸν ἐνυπόστατον τῆς χάριτος φωτισμὸν καὶ τὰς ἀΰλους ἐλλάμψεις καὶ ἐπιπνοίας τοῦ Παρακλήτου. Καὶ ἐθεώθη κατὰ μέθεξιν, καὶ ἐγένετο μακάριος καὶ θεοειδέστατος καὶ ἄγγελος μετὰ σώματος καὶ ἔνθους μύστης τῆς οὐρανίου γνώσεως καὶ ἐκφάντωρ ἀκριβέστατος τῆς ἐν πνεύματι ζωῆς, διαπορθμεύων καὶ σαφηνίζων ἡμῖν διὰ «τοῦ λόγου τῆς χάριτος» τοὺς καρποὺς καὶ τὰ ἀγαθὰ αὐτῆς, τῶν ὁποίων ἦτον πλήρης.

Πληρωθεὶς ἐντεῦθεν ὁ θεῖος Νικόδημος «χάριτος καὶ σοφίας», καὶ λαβὼν οὐρανόθεν τὸ χάρισμα τῆς διδασκαλίας, ἀνεδείχθη φαεινότατος φωστὴρ τῆς Καθολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μέγας διδάσκαλος τοῦ Χριστιανικοῦ πληρώματος καὶ κράτιστος ἀντίπαλος πάσης αἱρέσεως καὶ ἑτεροδόξου διδαχῆς. Ὡς ὕδωρ ἀλλόμενον εἰς ζωὴν αἰώνιον καὶ τρυφῆς, κατὰ τὸν Δαβίδ, χειμάῤῥους, ἀνέβλυσεν ἐκ τοῦ μακαρίου του στόματος ὁ λόγος τῆς χάριτος καὶ οἱ ποταμοὶ τῆς διδασκαλίας, καταδροσίζοντες καὶ καταρδεύοντες τόσον τοὺς ἐν Ἁγίω Ὄρει μοναχούς, ὅσον καὶ τὴν λοιπὴν τοῦ Χριστοῦ Ἁγίαν Ἐκκλησίαν. Ἡ δὲ ἁγία του χεὶρ ἀνεδείχθη «κάλαμος γραμματέως ὀξυγράφου», συγγράψασα πλῆθος ἱερῶν συγγραμμάτων καὶ ἁγίων βιβλίων καὶ πλείστους πνευματικοὺς καὶ γλυκεῖς ὕμνους καὶ ᾀσματικὰς ἀκολουθίας εἰς διαφόρους Ἁγίους. Ὁλόκληρον βιβλιοθήκην ἀποτελοῦσι τὰ ἱερὰ αὐτοῦ συγγράμματα, θεολογικά, δογματικά, ἑρμηνευτικὰ καὶ ἠθικά, ἐν οἷς διαφαίνεται τὸ ὕψος καὶ τὸ βάθος τῆς παντοδαποῦς θείας καὶ ἀνθρωπίνης γνώσεως καὶ τὸ χῦμα τῆς οὐρανίου σοφίας. Μυρίους κόπους καὶ ἱδρῶτας κατέβαλεν ὁ θεοφόρος Νικόδημος, συγγράφων νύκτα καὶ ἡμέραν τὰς ἱεράς του διδαχάς, πρὸς ὠφέλειαν τοῦ πλησίον καὶ πλουτισμὸς τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας, τὴν ὁποίαν τοσοῦτον κατελάμπρυνε καὶ κατεκόσμησεν ἐν ἐσχάτοις χρόνοις.

Κατὰ τὸ 1782 ὁ Γέρων Ἀρσένιος ἐκ τῆς Σκήτης τοῦ Παντοκράτορος, ἀπῆλθεν εἰς τὴν ἀπέναντι τοῦ Ἄθω νησίδα Σκυροποῦλαν, τὸν ὁποῖον ἠκολούθησεν ὁ θεῖος Νικόδημος. Ἡ διαβίωσις ἐκεῖ ὑπῆρξε πλήρης δυσκολιῶν καὶ ταλαιπωριῶν. Ἐξ ἐπιστολῆς τὴν ὁποίαν ἔστειλεν ἐκεῖθεν εἰς τὸν ἐξάδελφόν του καὶ Ἐπίσκοπον Εὐρίπου Ἱερόθεον6 πληροφορούμεθα διὰ τὸ ἄγονον τῆς νήσου, ὅπου μόνον «ὄρνεα, αἱ γρῆες, ἰχθυοφάγα, αἰγιαλοῖς καὶ παραλίοις πέτραις ἐνδιατώμενα, νυκτινόμα καὶ φωνὴν άπηχῆ ἀφιέντα, τοῖς κλαυθμηρισμοῖς τῶν νηπίων προσεοικυῖαν» ἦσαν οἱ μόνοι σύντροφοι. Καὶ ἐκεῖ ἡ ζωή του ἦτον ἀγγελικὴ καὶ οὐράνιος. Ἔζη ὡς ἄσαρκος καὶ μόλις ἐπήρκει, ἐργαζόμενος σκληρῶς, εἰς τὰς στοιχειώδεις βιοτικὰς ἀνάγκας. Καὶ τοῦτο διότι προετίμησεν, ὅπως γράφει ὁ ἴδιος, «τὸν ἐργατικὸν καὶ χειρωνακτικὸν βίον, δικελλίτης γεγονὼς καὶ σκαπανεύς, σπείρων, θερίζων καὶ καθ᾿ ἑκάστην καὶ τ᾿ ἄλλα πάντα ποιῶν, οἷς ἡ πολύμοχθος χαρακτηρίζεται τῶν ἐρημονήσων ζωὴ καὶ πολυειδὴς περιπέτεια». Ἐπὶ πλέον δὲ ἐκεῖ ἐστερεῖτο βιβλίων, ἀλλ᾿ ἔχαιρε «χαρὰν ἀνεκλάλητον καὶ δεδοξασμένην», ἐπιδιδόμενος εἰς τὴν ἀδιάλειπτον νοερὰν προσευχήν, δι᾿ ἧς κατηλλάμπετο ὁ νοῦς καὶ ἐδέχετο τὰς οὐρανίους ἀποκαλύψεις καὶ θείας μυήσεις τῆς ὑπερκοσμίου σοφίας.

Ἀλλὰ καίτοι ἐστερεῖτο πάντων, ζῶν ὡς ἄγγελος, καίτοι ἀποφεύγων πᾶσαν ἐπικοινωνίαν καὶ φροντίδα μετὰ τῶν ἔξω, δηλονότι τοῦ κόσμου, ὑπήκουσεν ὅμως εἰς τὴν παράκλησιν τοῦ ἐξαδέλφου του Ἱεροθέου, ἀποβλέπων εἰς τὴν ἐκ τούτου ὠφέλειαν, καὶ ἔγραψε, κατὰ μικρὰ διαλείμματα, «ἀπὸ τῆς σκαφῆς καὶ τοῦ χειρομύλωνος» θαυμάσιον πολυσέλιδον βιβλίον, πλῆρες σοφίας θείας καὶ ἀνθρωπίνης, κατωχυρωμένων διὰ πολλῶν μαρτυριῶν τόσον ἐκ τῶν θείων Πατέρων, ὅσον καὶ τῶν ἔξω σοφῶν, ὑπὸ τὸν τίτλον «Συμβουλευτικόν», καθὃ περιέχων συμβουλάς πρὸς ἀρχιερεῖς μὲν εἰδικώτερον, καὶ πρὸς πάντας τοὺς πιστοὺς γενικώτερον. Τὸ σοφὸν τοῦτο σύγγραμμα, ἐν ᾧ διαπραγματεύεται περὶ φυλακῆς αἰσθήσεων καὶ τοῦ κατὰ τὸν ἔσω ἄνθρωπον ἀγῶνος πρὸς τελειοποίησιν, δεικνύει ἐξαιρετικῶς τὴν πλουσίαν ἐκ Θεοῦ χάριν καὶ τὴν ἀπέραντον μνήμην τοῦ μεγάλου τούτου Πατρός, γράψαντος ἐν ἐρημονήσῳ, στερουμένου, ὡς ἀνωτέρω εἴπομεν, καὶ αὐτῶν τῶν στοιχειωδῶν.

Ὁ ἴδιος θεῖος Πατὴρ χαριτολογῶν κάπως, ἔγραφε πρὸς τὸν Ἱερόθεον, ὅτι «κατὰ τὴν εἰκόνα τῶν ἀναμηρυκαζόντων ζώων... πάνθ᾿ ὅσα δι᾿ ἀναγνώσεως ἔφθη ἐντυπωθέντα τῷ, κατ᾿ Ἀριστοτέλην, ἀγράφῳ ἀβακίῳ τῆς ἐμῆς φαντασίας, καὶ κατὰ Πρόκλον, τοῖς ἱεροῖς σηκοῖς τοῦ ἐμοῦ νοός· ἢ μᾶλλον εἰπεῖν τὸ τοῦ θείου Δαβίδ, «ἅπερ ἐν τῇ καρδίᾳ μου ἔκρυψα θεῖα λόγια, ὅπως ἂν μὴ ἁμάρτω», ταῦτα φημὶ (ὅσα δηλονότι τῷ προκειμένῳ σκοπῷ συνετέλου) ἀναπεμπάσας καὶ μνημονεύσας, κατὰ τὴν ὑπὸ τῶν Πλατωνικῶν καλουμένην ἀναζωγράφησιν, τῷ ῥυπώδει τουτωῒ Συμβουλευτικῷ ἐνεχάραξα». Διὰ νὰ τὸν ἀνακουφίσῃ ὀλίγον ἐκ τῶν στερήσεων τῆς ἐρημικῆς ζωῆς ὁ Ἱερόθεος τοῦ ἔστειλεν εἰς Σκυροποῦλαν τροφάς, ἐνδύματα καὶ σκεπάσματα, ἅτινα εὐχαρίστως ἐδέχθη ὁ θεῖος Πατήρ.

Κατὰ τὸ 17787 ἐπανῆλθεν εἰς Ἅγιον Ὄρος καὶ ἔλαβε τὸ μέγα καὶ ἀγγελικὸν σχῆμα παρὰ τοῦ Ὁσιωτάτου Γέροντος Δαμασκηνοῦ Σταυρουδᾶ. Μετὰ πάροδον ὀλίγου καιροῦ ἐγκατεστάθη ὁριστικῶς εἰς ἀγορασθεῖσαν Καλύβην, εὑρισκομένην ἄνωθεν τοῦ Κυριακοῦ τῆς Σκήτης τοῦ Παντοκράτορος, τὴν λεγομένην τοῦ Θεωνᾶ. Ἐν αὐτῇ, μετὰ ἓν ἔτος, προσέλαβεν ὡς ὑποτακτικὸν τὸν συμπολίτην αὐτοῦ Ἰωάννην, μετονομασθέντα διὰ τοῦ ἀγγελικοῦ σχήματος Ἱερόθεον, ὅστις καὶ ὑπηρέτησεν αὐτὸν ἐπὶ ἓξ ἔτη. Ἡσυχάζων καὶ ἐργαζόμενος ἐκεῖ τὸ μέλι τῆς ἀρετῆς, καὶ καταλαμπόμενος ὑπὸ τοῦ φωτὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, συνέγραφε συνεχῶς καὶ ἐδίδασκε διὰ τῶν σοφῶν καὶ μελισταγῶν λόγων καὶ πνευματικῶν νουθεσιῶν τοὺς προσερχομένους ἀδελφούς, ἐκ τῶν ὁποίων πλεῖστοι κατῴκησαν εἰς τὰς πέριξ Καλύβας, διὰ νὰ βλέπουν τὸ χαρίεν αὐτοῦ πρόσωπον, καὶ ἀκούουν τὴν οὐράνιον διδασκαλίαν του· διότι ὡς ἐλκύει ὁ μαγνήτης τὸν σίδηρον, οὕτως εἵλκυε τοὺς πάντας ἡ ἐπανθοῦσα χάρις ἐν τῷ Ἁγίῳ Νικοδήμῳ.

Ἐκεῖ τῇ προτροπῇ τοῦ διὰ δευτέραν φορὰν ἐλθόντος εἰς Ἅγιον Ὄρος, ἐν ἔτει 1784, ἀγαπητοῦ του Μητροπολίτου Κορίνθου Ἁγίου Μακαρίου, διώρθωσε καὶ ἡτοίμασε πρὸς ἔκδοσιν τὰ συγγράμματα τοῦ Ἁγίου Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου. Ἐπίσης συνέθεσε τὸ «Ἐξομολογητάριον», συνέλεξε καὶ ἐγκαλλώπισε τὸ «Θεοτοκάριον»· ὁμοίως τὸν «Ἀόρατον Πόλεμον», τὸ «Νέον Μαρτυρολόγιον» καὶ τὰ «Πνευματικὰ Γυμνάσματα». Βιβλία πλήρη χάριτος θείας καὶ οὐρανίου σοφίας, διδάσκοντα ἀποχὴν ἁμαρτίας καὶ εἰλικρινῆ μετάνοιαν, τοὺς ποικίλους τρόπους πρὸς ἀπόκρουσιν τῶν καθ᾿ ἡμῶν ἐπιθέσεων τοῦ ἐχθροῦ καὶ τὰς ἱερὰς γυμνασίας τῆς κατ᾿ εὐσέβειαν πολιτείας.

Κατ᾿αὐτὸν τὸν καιρόν, τῇ προτροπῇ τοῦ σοφοῦ διδασκάλου Ἀθανασίου τοῦ Παρίου8 , διδάσκοντας τότε ἐν Θεσσαλονίκῃ, καὶ τοῦ Μητροπολίτου Ἡλιουπόλεως Λεοντίου, περισυνέλεξε ἐκ τῶν βιβλιοθηκῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ ἡτοίμασε πρὸς ἔκδοσιν τὰ συγγράμματα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ «μετὰ πολλοῦ κόπου καὶ ἐν τρισὶν ὅλοις τεύχεσιν ἀπαρτίσας, καὶ πλείστοις σημειώσεσιν, ὡς ἔθος αὐτῷ, προσεπαυξήσας καὶ κατακαλλύνας ἀπέστειλεν εἰς Βιέννην διὰ νὰ τυπωθῶσιν εἰς τὸ τυπογραφεῖον τῶν ἀδελφῶν Μαρκίδου Πουλίου».

Δυστυχῶς ὅμως τὰ πολύτιμα αὐτὰ χειρόγραφα ἀπωλέσθησαν. Διότι τὸ τυπογραφεῖον αὐτὸ κατεστράφη καὶ διηρπάγη ὑπὸ τῶν Αὐστριακῶν, ἐξ αἰτίας μερικῶν ἐπαναστατικῶν προκηρύξεων, κατ᾿ ἄλλους μὲν τοῦ Ρήγα τοῦ Φερραίου, κατ᾿ ἄλλους δὲ τοῦ Ναπολέοντος πρὸς Ἕλληνας, αἱ ὁποῖαι εἶχον τυπωθεῖ ἐκεῖ. Μεταξὺ τῶν διαρπαγέντων ὑπὸ τῆς ἐξουσίας καὶ κατακρατηθέντων ἀντικειμένων ἦσαν καὶ τὰ χειρόγραφα τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου. Ὅταν δὲ ὁ ἐν Θεσσαλονίκῃ πρόκριτος Νάνος Καυταντζόγλου ἔμαθε παρὰ τῶν ἐν Βιέννῃ ὁμογενῶν τὴν ἀπώλειαν τῶν ἱερῶν τούτων συγγραμμάτων, τὴν κατέστησε γνωστὴν εἰς τὸν θεῖον Νικόδημον, ὁ ὁποῖος «κλαίων καὶ ὀδυρώμενος ὡς λέγει ὁ ῾παράδελφός᾿ του Εὐθύμιος, δὲν ἠθέλησε νὰ σταθῇ μίαν ὥραν εἰς τὴν καλύβα του». Ἀπῆλθε δὲ εἰς τὸ Κελλίον τῶν λίαν ἀγαπητῶν του ἀδελφῶν Σκουρταίων, διὰ νὰ εὕρῃ παρ᾿ αὐτῶν παρηγορίαν. Τοσοῦτον ἐλυπήθη ὁ μακάριος διὰ τὴν ἀπώλειαν τῶν ἐν λόγῳ θαυμαστῶν αὐτῶν συγγραμμάτων, ἀναλογιζόμενος οἵου καλοῦ θὰ ἐστεροῦντο οἱ εὐσεβεῖς Χριστιανοί.

Μετὰ ταῦτα ἦλθεν εἰς Ἅγιον Ὄρος ὁ διδάσκαλος Ἱερομόναχος ἐκ Δημητσάνης Πελοποννήσου Ἀγάπιος9 , μετὰ τοῦ ὁποίου συμφωνήσας ὁ θεῖος Νικόδημος, ἀποβλέπων ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τὴν ὠφέλειαν τοῦ πλησίον, ἤρχισε τὴν ἐργασίαν διὰ τὴν συστηματικὴν κατάταξιν καὶ ἑρμηνείαν τῶν Ἱερῶν τῆς Ἐκκλησίας Κανόνων, ἀπαραιτήτων πρὸς ὁδηγίαν καὶ φωτισμὸν τῶν ἱερωμένων ἀλλὰ καὶ παντὸς εὐσεβοῦς. Τὸ πολύτιμον αὐτὸ σύγγραμμα, τὸ ὁποῖον, βοηθούμενος καὶ ὑπὸ τοῦ ἀνωτέρω ἱεροδιδασκάλου Ἀγαπίου, μετὰ πολλῶν κόπων ἔφερεν εἰς πέρας, τὸ ὠνόμασε «Πηδάλιον» ὡς κυβερνὸν καὶ κατευθύνον τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, εἶναι δὲ πεπλουτισμένον, πλὴν τῆς ἑρμηνείας ἑκάστου κανόνος, διὰ πλήθους σχολίων καὶ σημειώσεων, πρὸς ἀκριβῆ γνῶσιν τοῦ κανονικοῦ δικαίου καὶ τοῦ πνεύματος τῶν ἱερῶν κανόνων.

Ἀμέσως μετὰ τὸ πέρας τοῦ ἔργου τούτου τὸ ἀπέστειλεν ὁ θεῖος Πατὴρ διὰ τοῦ Ἀγαπίου εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, διὰ νὰ ἐγκριθῇ ὑπὸ τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Μετὰ ἓν ἔτος ὁ Πατριάρχης Νεόφυτος10 , λαβὼν «τὴν καλὴν περὶ τοῦ βιβλίου μαρτυρίαν» καὶ παρὰ τῶν ἐν Χίῳ εὑρισκομένων Ἁγίου Μακαρίου Κορίνθου καὶ Ἀθανασίου τοῦ Παρίου, πρὸς οὓς εἶχε στείλει τὸ βιβλίον, ζητῶν καὶ ἐκείνων τὴν ἔγκρισιν, ἔδωσε τὴν Συνοδικὴν ἔγκρισιν, καὶ διὰ τοῦ Ἁγίου Μακαρίου τὸ ἐπέστρεψεν εἰς τὸν θεῖον Νικόδημον. Ἀλλ᾿ οὗτος ὁ μακάριος, πάμπτωχος καθὼς ἦτο, δὲν ἠδύνατο ποτὲ νὰ ἐκδώσῃ τὸ Πηδάλιον, ὅπως ἄλλωστε καὶ τὰ ἄλλα βιβλία του, ἔγινεν ἔρανος μεταξὺ τῶν Μοναχῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καὶ τὰ συλλεγέντα χρήματα μετὰ τῶν χειρογράφων ἐδόθησαν εἰς τὸν Ἀρχιμανδίτην Θεοδώρητον τὸν ἐξ Ἰωαννίνων11 , παρακληθέντα νὰ φροντίσῃ διὰ τὴν ἐκτύπωσιν τοῦ Πηδαλίου ἐν Βενετίᾳ.

Ἀλλ᾿ ἐδῶ νέα πικρία ἐπεφυλάσσετο διὰ τὸν ἱερώτατον ἄνδρα Ὅσιον Νικόδημον. Ὁ Θεοδώρητος ἀπεδείχθη, κατὰ τὸν χαρακτηρισμὸν τοῦ Εὐθυμίου, «δόλιος» καὶ «ψευδάδελφος». Διότι, ἐκ τῶν ἐπεξηγηματικῶν σημειωμάτων καὶ σχολίων τοῦ θείου Πατρὸς ἐν αὐτῷ πρὸς τοὺς κανόνας, ἄλλα μὲν αὐθαιρέτως ἀφῄρεσεν, ἄλλα ἠλλοίωσε, καί τινα ἰδικά του προσέθεσεν, εἰς ὑποστήριξιν πεπλανημένων δοξασιῶν καὶ ξένων καὶ ὀθνείων πρὸς τὸ πνεῦμα τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας φρονημάτων, παραποιήσας καὶ καταστρέψας τὸ ἔργον εἰς δεκαοκτὼ καὶ πλέον σημεῖα. Ὅταν ὁ ἱερὸς Νικόδημος εἶδε τὴν παραποίησιν καὶ διαστρέβλωσιν ταύτην, πρὸς βλάβην τῶν εὐσεβῶν Χριστιανῶν, κατεθλίβη καὶ ἐπικράνθη μεγάλως. Δὲν ἠδύνατο ἐκ τούτου νὰ εὕρῃ ἡσυχίαν, καὶ ἔλεγεν μετὰ δακρύων είς τοὺς ἀδελφικούς του φίλους Σκουρταίους, ὅτι τὸ «εἶχε κάλλιον πολλάκις νὰ τὸν ἐκτύπα (ὁ Θεοδώρητος) εἰς τὴν καρδίαν μὲ μάχαιραν, παρὰ νὰ προσθέσῃ ἢ ἀφαιρέσῃ εἰς τὸ βιβλίον του». Ἐλυπεῖτο ὁ μακάριος βαθύτατα, ἀναλογιζόμενος τὴν βλάβην καὶ τὸν σκανδαλισμόν, ὃν θὰ προεξένουν εἰς τὰς εὐσεβεῖς ψυχὰς αἱ ἑτεροδιδασκαλίαι αὗται εἰς ἓν τοιοῦτον κανονικὸν βιβλίον.

Μετὰ τὸ συμβὰν τοῦτο παρέμεινεν εἰς τὸ Κελλίον τῶν Σκουρταίων ἐπὶ δύο μῆνας, καὶ μετέπειτα ἐκοινοβίασεν εἰς τὸν Γέροντα Σίλβεστρον Καισαρέα, ἔχοντα τὸ Παντοκρατορινὸ Κελλίον «Ἅγιος Βασίλειος», ἔνθα καὶ συνέχισε τοὺς πνευματικοὺς αὐτοῦ ἀγῶνας καὶ τὴν γονιμωτάτην συγγραφικὴν ἐργασίαν. Ἐκεῖ συνέγραψε τὴν «Χρηστοήθειαν», βιβλίον διδακτικώτατον, διορθοῦν τὰ ἤθη τῶν εὐσεβῶν Χριστιανῶν καὶ διδάσκον ἀποχὴν ἐκ πάσης πλάνης καὶ μαγείας καὶ γοητείας. Ἐπίσης διώρθωσε τὰ ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου. Μετ᾿ ὀλίγον καιρὸν ἀπεχώρησεν ἐκ τοῦ Κελλίου τοῦ Ἁγίου Βασιλείου, λόγῳ δυσφορίας τοῦ ὑποτακτικοῦ τοῦ Γέροντος Σιλβέστρου, καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Παντοκράτορος. Ἀλλ᾿ ὁ ἔρως τῆς ἡσυχίας καὶ τῆς ἐρημικῆς ζωῆς, δι᾿ ἧς ἠξιοῦτο ὑψηλῶν θεωριῶν, δὲν τὸν ἀφῆκεν ἐνταῦθα ἐπὶ πολύ. Ἀπεχώρησε τῆς Μονῆς Παντοκράτορος καὶ ἐγκατεστάθη εἰς μικρὰν ἡσυχαστικὴν Καλύβην, ἀπέναντι τοῦ Κελλίου τοῦ Ἁγίου Βασιλείου, ὅπου ἔζη ἀσκητικώτατα, ὡς ξένος καὶ πάροικος ἐπὶ τῆς γῆς καὶ σαρκοφόρος ἄγγελος, συντηρούμενος ὑπὸ τῶν πνευματικῶν καὶ ἀγαπητῶν αὐτοῦ ἀδελφῶν Σκουρταίων.

Ἡ ἀσκητικὴ καὶ ἰσάγγελος αὕτη ζωὴ τοῦ Ὁσίου διδασκάλου καὶ μεγάλου Πατρὸς Νικοδήμου κατέπληττε τοὺς πάντας. «Ἡ ζωοτροφία του, λέγει ὁ παράδελφός του Εὐθύμιος, ποτὲ μὲν ἦτο ὀρύζιον νερόβραστον, ποτὲ δὲ νερόμελον· τὸν δὲ περισσότερον καιρὸν ἐλαίας καὶ μουσκεμένα κουκιὰ ἦτο τὸ προσφάγιόν του. Καὶ ὅποτε τοῦ ἐτύγχανον ὀψάρια, τὰ ἔδιδε κανενὸς γειτόνου του καὶ τὰ ἐμαγείρευε καὶ ἔτρωγον μαζί. Ὁμοίως καὶ οἱ γείτονές του, ἠξεύροντες ὅτι δὲν μαγειρεύει, πολλάκις τοῦ ἐπήγαινον μαγείρευμα».

Οἱ ἀδελφοὶ Σκουρταίοι βλέποντες τὴν σκληροτάτην ζωήν του, ἐν τῇ ὁποίᾳ κατεπονεῖτο ἀγωνιζόμενος καὶ συγγράφων, συχνάκις τὸν ἐκάλουν νὰ συμφάγει μετ᾿ αὐτῶν, πρὸς ἀνακούφισιν τοῦ καταπεπονημένου σώματός του. Ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ὥραν τοῦ φαγητοῦ, ὁσάκις ἠρωτᾶτο ἐπὶ πνευματικῶν ζητημάτων, «ἤρχιζε νὰ λέγῃ, καὶ ἀπὸ τὸ λέγειν ἀλησμονοῦσε τὴν πεῖναν, ὥστε ὅπου πολλὰς φορὰς τὸν ἐπρόσταζεν ὁ μακαρίτης γέροντάς μας νὰ σιωπήσῃ διὰ νὰ φάγῃ». Τόσον ἦτον θεόληπτος καὶ θεοφορούμενος, καὶ τόσον πολὺ ηὐφραίνετο ἡ καρδία του εἰς τὴν μελέτην καὶ ἀνάλυσιν τῶν θείων λόγων.

Ἐν ταύτῃ τῇ καλύβῃ ἐκάθηρε καὶ ἐκαλλώπισε τὸ «Εὐχολόγιον», τὸ δεύτερον «Ἐξομολογητάριον», ἡρμήνευσε τὰς δεκατέσσαρας Ἐπιστολὰς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου καὶ τὰς ἑπτὰ «Καθολικὰς», μετέφρασε καὶ ἐσχολίασε τὴν «Ἑρμηνείαν τῶν Ψαλμῶν» Εὐθυμίου τοῦ Ζυγαδηνοῦ, καὶ τὰς ἐννέα ᾨδάς, ὀνομάσας τὸ βιβλίον «Κῆπον τῶν χαρίτων». Ἔργα ὀγκωδέστατα περιέχοντα θησαυρὸν θεολογικῶν νοημάτων καὶ ἠθικῶν διδαγμάτων καὶ παντοδαπῆ διδασκαλίαν εὐσεβείας, τὰ ὁποῖα μελετῶν πᾶς εὐσεβὴς καρποῦται βελτίωσιν ζωῆς καὶ ἀληθῆ φωτισμόν.

Ἀλλὰ τί νὰ εἴπωμεν περὶ τῶν πειρασμῶν καὶ διωγμῶν καὶ συκοφαντιῶν τὰς ὁποίας ὑπέστη ὁ μέγας οὗτος τῆς Ἐκκλησίας φωστήρ; Ἀγωνιζόμενος τὸν καλὸν τῆς ἀρετῆς ἀγῶνα, καὶ συγγράφων τῇ ὁδηγίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὰ ἱερά του βιβλία, ποικιλοτρόπως ἐφθονήθη καὶ ἐπειράσθη τόσον ὑπὸ ἀπαιδεύτων καὶ ἀμαθῶν ἀνθρώπων, ὅσον καὶ ὑπὸ τῶν νοητῶν ἐχθρῶν. Καὶ περὶ μὲν τῶν ἀπαιδεύτων καὶ ἀμαθῶν ἀδελφῶν οὐδεὶς λόγος, διότι ὁ θεῖος Πατὴρ ἐθεώρει αὐτοὺς ὡς γνησίους ἀδελφοὺς καὶ μεγάλους εὐεργέτας, ὑπομένων τὰ πάντα καὶ συγχωρῶν ἐκ καρδίας. Οἱ δὲ νοητοὶ ἐχθροὶ μὴ δυνάμενοι νὰ πειράξουν αὐτὸν κατὰ ἄλλον τρόπον, ὅταν ἠγρύπνει καὶ ἔγγραφεν, ἤρχοντο ἔξωθεν τοῦ παραθύρου τοῦ κελλίου του καὶ ἐψιθύριζον καὶ ἐθορύβουν, ἀλλ᾿ οὗτος ἐνδεδυμένος τὴν χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος, οὐδεμίαν σημασίαν ἔδιδε, πολλάκις δὲ ἐγέλα εἰς τὰς ἀνοήτους καὶ ἀηδεῖς αὐτῶν πράξεις.

Ἐν μίᾳ δὲ νυκτὶ εὑρισκόμενος ἀκόμη εἰς Σκυροποῦλαν, ἤκουσε ψιθυρισμοὺς ἔξω τῆς καλύβης του μετὰ κρότου δυνατοῦ, νομίσας ὅτι κατέπεσε τοῖχός τις εὑρισκόμενος πλησίον τῆς καλύβης, ἀλλὰ τὴν πρωΐα εὕρεν αὐτὸν ὡς ἦτον πρότερον. Καὶ ἐνταῦθα πολλάκις τὰ ὅμοια τῷ συνέβαινον. Ποτὲ ἠθέλησεν νὰ ἀκούσῃ τί λέγουν, καὶ ἤκουσε τὴν φωνήν: «αὐτός ὁ γράψας». Ἐνίοτε δὲ ἐκτύπων κατ᾿ ἐπανάληψιν τὴν θύραν τῆς Καλύβης. Ὅταν ἐξήγει τὸν 34ο ψαλμὸν εἰς τὸν στίχον: «Γενηθήτω ἡ ὁδὸς αὐτῶν σκότος καὶ ὀλίσθημα, καὶ Ἄγγελος Κυρίου καταδιώκων αὐτούς», προεξένησαν τόσον κρότον καὶ θόρυβον, ὥστε ἐνόμισε ὅτι διῆλθεν ἐκ τῆς Καλύβης του στρατὸς πολὺς μετὰ πατάγου, καὶ ὅτι κατέπεσεν ὁ ἐκεῖ πλησίον εὑρισκόμενος τοῖχος. Ἀλλὰ ταῦτα πάντα ἦσαν κατὰ φαντασίαν, πρὸς ἐκφοβισμὸν τοῦ θείου καὶ μακαρίου Πατρός. Ἀλλ᾿ οὗτος, ὅστις πρότερον ἦτον τόσον δειλός, ὡς λέγεις ὁ ῥηθεὶς Εὐθύμιος, ὥστε ὅταν ἐκοιμᾶτο εἰς τὸ Κελλίον αὐτῶν ἄφηνε τὴν θύραν τοῦ δωματίου ἀνοικτὴν διὰ νὰ λαμβάνῃ ἰσχὺν τρόπον τινὰ ἐκ τῶν παρακειμένων ἀδελφῶν, ὅταν ἐξῆλθεν εἰς τὴν ἡσυχίαν του τόσον ἠνδρειώθη καὶ ἐνεδυναμώθη ὑπὸ τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου, ὥστε πάντα ταῦτα καὶ πᾶσαν ἄλλην μανιώδη τοῦ ἐχθροῦ ἐπίθεσιν ἐθεώρει ὡς ἀθύρματα καὶ «βέλη νηπίων».

Τοιουτοτρόπως διήνυε τὸν ἀνάντη ἀλλὰ καλλιστέφανον τῆς ἀσκήσεως ἀγῶνα ὁ τρισαριστεὺς μέγας Νικόδημος, ἀντιμετωπίζων πλείστας δυσχερείας καὶ ποικίλους πειρασμούς, ἐν οἷς ἐδοκιμάσθη «ὡς χρυσὸς ἐν χωνευτηρίῳ» καὶ ἔλλαμψεν ὑπὲρ ἤλιον ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ. Κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη τῆς ἐπιγείου ζωῆς του, ἴσως πρὸς περισσότερον ἀνετον ἐπίδοσιν εἰς τὰς συγγραφάς του, καὶ μελέτην τῶν εἰς διαφόρους Μονὰς ἀποκειμένων χειρογράφων κωδίκων, ἴσως καὶ διὰ νὰ μὴ ἐπιβαρύνῃ τὰ αὐτὰ συνεχῶς πρόσωπα μὲ τὴν λιτοτάτην ἀσκητικὴν συντήρησίν του, πιθανὸν δὲ καὶ διότι προσεκαλεῖτο καὶ παρ᾿ ἄλλων ἀδελφῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἤλλαξεν ἐπανειλημμένως τόπον παραμονῆς. Ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰ ἔτη αὐτὰ ἠγωνίσθη ὡς καὶ πρότερον ὑπερανθρώπως, γράφων καὶ κινούμενος ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντι αὐτὸν Χριστῷ καὶ λέγων μετὰ Παύλου: «Ζῶ οὐκέτι ἐγῶ, ζῇ ἐν ἐμοὶ Χριστός».

Ἑπτὰ ἔτη πρὸς τῆς μακαρίας μεταστάσεώς του εἶχεν ὡς ἀντιγραφέα τῶν ἔργων του τὸν μοναχὸν Κύριλλον, ἀδελφὸν τὸ πρῶτον τῆς ἐν Εὐρυτανίᾳ Μονῆς Προυσοῦ, καὶ ἐπὶ δεκαεννέα ἔτη ἱερομόναχον ἐν Ἁγίῳ Ὄρει. Εἰς κτηματολόγιον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Προυσοῦ, εἰς τὴν σελίδα 925, ὁ ἐν λόγῳ ἱερομόναχος Κύριλλος γράφει τὰ ἑξῆς: «Ἐκ τῶν δέκα ἐννέα ἐτῶν, ὅπου κατὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος ἡσύχαζον, ἑπτὰ ἔτη ἐξ αὐτῶν διῆλθον ὑπὸ τὴν ὑποταγὴν τοῦ ἀοιδίμου τούτου ἀνδρός, καλλιγραφίᾳ χρώμενος, ὅθεν καὶ τῶν αὐτοῦ ποιημάτων τὰ πλεῖστα ἰδίαις χερσὶ καλλιέγραψα». Παραθέτει δὲ κατάλογον δέκα ἑπτὰ ἐκδεδομένων ἔργων τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου, καὶ πεντήκοντα ὀκτὼ ἀνεκδότων, διὰ τὰ ὁποῖα λέγει: «ταῦτα εἰσιν ἅπερ ἰδίοις ὄμμασιν εἶδον, καὶ διὰ τῆς ἐπιταγῆς τοῦ ἰδίου ἀνδρὸς ἀντέγραψα... ͵αωιε´ μαρτ. η´ ἐν Πυρσῷ».

Ἡ φήμη τῶν ἀρετῶν καὶ τῆς σοφίας τοῦ μεγάλου τούτου Πατρὸς ἐξῆλθε ταχέως καὶ διεδόθη πανταχοῦ, καὶ πλεῖστοι πανταχόθεν ἔχοντες πνευματικὴν ἀνάγκην συνέρρεον πρὸς αὐτόν, διὰ νὰ εὕρωσιν ψυχικὴν παρηγορίαν, ὡς διηγεῖται ὁ παράδελφός του Εὐθύμιος, «ὅλοι οἱ πληγωμένοι ἐκ τῶν ἁμαρτιῶν ἄφησαν τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ πνευματικούς, καὶ ὅλοι ἔτρεχον εἰς τὸν ῥακενδύτην Νικόδημον, διὰ νὰ εὕρουν τὴν ἰατρείαν τους καὶ παραμυθίαν τῶν θλιψεών τους, οὐ μόνον ἀπὸ τὰ μοναστήρια καὶ σκήτες καὶ κελλία, ἀλλὰ καὶ πολλοὶ χριστιανοὶ ἤρχοντο ἀπὸ διαφόρους χώρας, νὰ ἰδοῦν καὶ παρηγορηθοῦν εἰς τὰς θλίψεις των ἀπὸ τὸν Νικόδημον».

Ἡ συνεχὴς ὅμως καὶ γόνιμος αὕτη ἐργασία, ἡ ἔντονος ἐξάλλου ἐπιθυμία του νὰ καθοδηγῇ διὰ πνευματικῶν συνομιλιῶν καὶ συμβουλῶν καὶ παραινέσεων τόσον τοὺς μοναχοὺς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅσον καὶ τοὺς ἔξωθεν πανταχόθεν συρρέοντας Χριστιανούς, καὶ ἐπὶ τούτοις ἡ σύντονος δι᾿ ἀεννάων προσευχῶν, ἀγρυπνιῶν καὶ λοιπῶν ἀσκητικῶν καμάτων ἐπίδοσίς του ἐν τῇ μακαρίᾳ κατὰ Χριστὸν ζωῇ, ἔκαμψαν τὴν ἀντοχὴν τοῦ σώματός του καὶ ἐκλόνισαν τὴν ὑγείαν του, ὁπότε ἠναγκάσθη νὰ καταφύγῃ εἰς τὸ Κελλίον τοῦ ζωγράφου Κυπριανοῦ. Ἐνταῦθα παρ᾿ ὅλους τοὺς κόπους καὶ τὰς ἀσθενείας του σώματός του, ἐξηκολούθει τοὺς τιμίους ἀγῶνας ὡς καλὸς τῆς ἀληθείας ἀγωνιστής, ἄνω ἔχων τὸ φρόνημα καὶ τὰ ἄνω ποθῶν καὶ ζητῶν νύκτα καὶ ἡμέραν. Καὶ κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη τῆς μακαρίας ζωῆς του συνέταξε τὸν τρίτομον «Συναξαριστὴν», ἡρμήνευσε καὶ ἀνέλυσε εἰς ὀγκῶδες θεολογικώτατον βιβλίον, «Ἑορτοδρόμιον» ἐπικαλούμενον, τοὺς ᾀσματικοὺς κανόνας τῶν Δεσποτικῶν καὶ Θεομητοριῶν ἑορτῶν, ἐπίσης καὶ εἰς ἄλλον βιβλίον ἐπιγραφόμενον «Νέα Κλίμαξ» τοὺς ἀναβαθμοὺς τῆς Ὀκτωήχου. Ἔργα θαυμαστὰ καὶ ὡς εἰπεῖν «θεοπαράδοτα», ἀποπνέοντα τὴν μυστικὴν εὐωδίαν τῆς πολυποικίλου σοφίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τῆς ὁποίας ἔμψυχον θησαυροφυλάκιον ὕπήρχεν. Ἐν τέλει συνέταξεν «Ὁμολογίαν τῆς ἑαυτοῦ πίστεως» εἰς ἀναίρεσιν ἀνευλαβῶν καὶ ἀσυστάτων κατηγοριῶν, αἱ ὁποῖαι εἶχον διατυπωθῇ ὑπό τινων φθονερῶν καὶ κακοβούλων μοναχῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους κατὰ τοῦ μεγίστου τούτου ἐν ἀρετῇ καὶ περιβλέπτου ἐν σοφίᾳ.

Ἀλλὰ τίς νὰ διηγηθῇ τὰς διαβολάς, τὰς θλίψεις καὶ τοὺς πειρασμοὺς τοῦ μακαρίου Νικοδήμου ὑπὲρ τῶν ὑγιῶν καὶ ἀληθῶν τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν παραδόσεων; Ὑπὲρ αὐτῶν ἠγωνίσθη καρτεροψύχως, καταβαλλὼν πᾶσαν προσπάθειαν διὰ τὴν τήρησιν αὐτῶν, καὶ μάλιστα διὰ τὴν τέλεσιν τῶν μνημοσύνων τῶν τεθνεώτων κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου12 , καθὼς ὥρισεν ἀπ᾿ ἀρχῆς ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία, καὶ διὰ τὴν ἀναζωογόνησιν μίας ἀληθοὺς πνευματικῆς ζωῆς μεταξὺ τῶν μοναχῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ τοῦ λοιποῦ Ὀρθοδόξου πληρώματος. Λόγῳ τούτου κατεδιώχθη ἀμειλίκτως ὁ δίκαιος ὑπὸ «ψευδαδέλφων» ὑποκρινομένων εὐλαβειαν, καὶ ἐσυκοφαντήθη ἀπηνῶς «ὑπὸ χειλέων ἀδίκων λαλούντων ἀδικίαν ἐν ὑπερηφανίᾳ καὶ ἐξουδενώσει», ὡς οἱ μεγάλοι τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν Πατέρες Ἅγιος Ἀθανάσιος, Ἅγιος Χρυσόστομος, Ἅγιος Φώτιος, τῶν ὁποίων μιμητὴς καὶ ζηλωτὴς καὶ κατὰ τὸν λόγον ἐφάμιλλος ἐτύγχανε. Τότε διὰ τὴν συνείδησιν τῶν ἀπλουστέρων ἀδελφῶν ἠναγκάσθη νὰ γράψῃ τήν, ὡς ἀνωτέρω εἴπομεν, «Ὁμολογίαν», ἡ δὲ Ἱερὰ Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὑπεραμυνομένη τῆς ἀθωότητος καὶ δικαιοσύνης τοῦ μεγάλου διδασκάλου, ἐξέδωκεν ἐγκύκλιον ἐπιστολήν, σφοδρῶς ἐλέγχουσα καὶ ἐπιτημῶσα τοὺς τὰ ζιζάνια σπείροντας ἐν τῷ νοητῷ τῆς Ἐκκλησίας ἀγρῷ.

Ὅλη ἡ ἀγία ζωὴ τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἠναλώθη εἰς ὑψηλοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνας καὶ εἰς συγγραφὴν ἱερῶν βιβλίων. Ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία ἐνῴκει εἰς τὴν καθαρὰν καρδίαν του, ἔρρεε και ἐχύνετο ἄφθονος ἐκ τοῦ στόματός του, ὡς ἀπὸ πηγῆς πλουσίας, εὐφραίνουσα πάντας. Μίαν καὶ μόνην φροντίδα καὶ ἔννοιαν ἔσχε καθ᾿ ὅλην τὴν ὁσίαν ζωήν του, τὴν ἐξυπηρέτησιν τοῦ θείου θελήματος καὶ τὴν ὠφέλειαν τοῦ πλησίον. Καὶ εἰς ἀμφότερα ἀνεδείχθη καθ᾿ ὅλα ἀπαράμιλλος, καὶ τῶν πάλαι Ἁγίων ἰσοστάσιος καὶ χαρακτήρ. Ἐδέχθη παρὰ Κυρίου τὸ τάλαντον, καὶ ηὔξησεν αύτὸ μυριοπλασίως, ὡς εὐγνώμων δοῦλος καὶ πιστὸς θεράπων. Ἔζησεν ὡς ἄγγελος καὶ ὑπῆρξεν ὅσιος καὶ ἅγιος, καὶ θεόσοφος θεολόγος, ταμεῖον ἀκένωτον τοῦ Παρακλήτου, θεοειδὴς και φωτεινὸς πνευματικὸς σύμβουλος ἀπὸ τοῦ Πατριάρχου μέχρι τοῦ ἀπλουστέρου πιστοῦ, ἀκτινοβολῶν τὴν χάριν τοῦ Χριστοῦ, δόξα τῆς Ἐκκλησίας καὶ μέγα καύχημα τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους. Ἦτον τὸν τρόπον ἁπλοῦς καὶ ἀνεξίκακος, τὸ ἦθος γλυκὺς καὶ χαρίης, ἀκτήμων, πρᾶος καὶ ταπεινότατος. Ἡ ταπείνωσίς του ἦτον βαθυτάτη ἔργῳ καὶ λόγῳ. Ὁσάκις ὁμιλεῖ περὶν αὐτοῦ λέγει, «Ἔγὼ εἰμὶ τὸ ἔκτρωμα», «Ἐγὼ εἰμι ὁ τεθνηκὼς κύων», «Ἐγὼ είμι τὸ οὐδέν», «ὁ κεγχριαῖος», «ὁ ἄσοφος, ὁ ἀπαίδευτος». Ἀντὶ ὑποδημάτων ἔφερεν πάντοτε «τσαρούχια». Δὲν εἶχεν δεύτερον ῥάσον, ἀλλ᾿ οὔτε μόνιμον, ὡς ἀνωτέρω εἴδομεν κατοικίαν. Κατοικία τοῦ θεοφόρου διδασκάλου ἦτο ὅλον τὸ Ἅγιον Ὄρος, ἐξ οὗ ἔλαβεν καὶ τὴν κατ᾿ ἐξοχὴν ἐπωνυμίαν Ἁγιορείτης.

Διανύων τὸ τελευταῖον στάδιον τῆς ἐπιγείου ζωῆς του, καὶ αἰσθανόμενος τὸν ἑαυτόν του περισσότερον καταβεβλημένον, ἐπανῆλθε εἰς τὸ Κελλίον τῶν ἀγαπητῶν του Σκουρταίων, ὅπου καὶ ἐδέχθη τὰς ἀδελφικὰς ἐκείνων περιποιήσεις. Ἤγγιζε πλέον ἡ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου ἀποδημία αὐτοῦ, διότι ἡ ὑγεία του, λόγῳ τῶν πολλῶν κόπων, εἶχε κλονισθῆ ἀνεπανορθώτως. Ὁ ὀργανισμὸς εἶχεν ἐξαντληθῆ. Οἱ ὀδοντές του εἶχον πέσει. Ἡ ἀκοή του εἶχε γίνει βαρεῖα. Μετὰ δυσκολίας ἐκινεῖτο. Τὴν 5ην Ἰουλίου τοῦ 1809 ἐπεσκέφθη χάριν ἀναψυχῆς τὴ Ἱερὰν Μονὴν Κουτλουμουσίου. Οἱ Πατέρες περιχαρεῖς ἐδέχθησαν τὸν θεῖον διδάσκαλον, καὶ περὶ τὴν ἑσπέραν ἀπερχόμενον ἀπεχαιρέτησαν αὐτὸν μετὰ σεβασμοῦ καὶ πολλῆς εὐλαβείας, προπέμψαντες εἰς τὸ Κελλίον τῶν Σκουρταίων, μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι πάλιν θὰ τὸν ἔβλεπον εἰς τὴν Μονήν των.

Ἀλλὰ δὲν τὸν ἐπανεῖδον ἐκεῖ. Διότι, κατὰ τὴν ἑσπέραν τῆς ἡμέρας, καθὼς κατήρχετο τοῦ ἡμιόνου ἔξω τοῦ Κελλίου, προσεβλήθη ὑπὸ ἡμιπληγίας. Καὶ, ὅπως διηγεῖται ὁ Εὐθύμιος, «ἐπιάσθη ἡ δεξιά του χείρ, τὴν δὲ ἄλλην ἡμέραν ἐπιάσθη ἡ γλῶσσά του, καὶ βρέχων αὐτὴν μὲ τὸ νερὸ ὡμίλει ὀλίγον καὶ μετ᾿ ὀλίγον πάλιν ἐπιάνετο». Προῃσθάνετο ὁ θεῖος Πατὴρ ὅτι ἐγγίζει πλέον τὸ ποθητὸν τέλος καὶ ἔχαιρε, διότι καὶ αὐτός, κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ θεηγόρου Παῦλου, «ἐπεθύμει ἀναλῦσαι καὶ σὺν Χριστῷ εἶναι».

Προετοιμαζόμενος διὰ τὴν ἐντεῦθεν ἀποδημίαν ὁ θεῖος Πατήρ, ἔκαμε γενικὴν ἐξομολόγησιν, ἐζήτησε καὶ ἐτέλεσεν Εὐχέλαιον, καὶ καθημερινῶς μετεῖχε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Τὴν 13ην Ἰουλίου ἐβάρυνε ἀκόμη περισσότερον ἡ κατάστασίς του. Μὲ μόλις ἀκουομένη φωνὴν ἀπήυθυνε, μὲ μικρὰς διαλείψεις, θερμὴν προσευχὴν πρὸς τὸν Χριστόν, εἰπὼν εἰς τοὺς παρεστῶτας ἀδελφούς: «Δὲν ἠμπορῷ, πατέρες μου, νὰ προσευχηθῶ νοερῶς, καὶ προσεύχομαι μὲ τὸ στόμα». Ηὐχαρίστει συνεχῶς τοὺς ἀδελφοὺς διὰ τὴν ἀγάπην καὶ τοὺς κόπους, εἰς τοὺς ὁποίους εἶχον ὑποβληθῆ καὶ ὑπεβάλλοντο δι᾿αὐτόν. Κρατῶν δὲ εἰς τὰς ὁσίας χεῖράς του τὰ τίμια λείψανα τοῦ Ἁγίου Μακαρίου Κορίνθου καὶ τοῦ Ὁσίου Ἱερομονάχου Παρθενίου Σκούρτα ἐψιθύριζε: «Σεῖς ἤλθατε εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἀνεπαύεσθε διὰ τὰς ἀρετὰς ὅπου ἐκατορθώσατε εἰς τὴν γῆν, καὶ ἤδη κατατρυφᾶτε τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου μας, καὶ ἐγὼ πάσχω ἐξ ἁμαρτιῶν μου. Διό, παρακαλῶ σας, πατέρες μου, ἱκετεύσατε τὸν Κύριόν μας, νὰ ἐλεήσῃ καὶ ἐμὲ καὶ νὰ μὲ ἀξιώσῃ αὐτοῦ, ὅπου εἶσθε σεῖς».

Τοιουτοτρόπως διῆλθεν ὁλόκληρον τὴν ἡμέραν. Τὴν νύκτα ἐβάρυνε περισσότερον. Ἐζήτησε καὶ ἐκοινώνησε πάλιν. Ἐσταύρωσε τότε τὰς χεῖρας, ἥπλωσε τοὺς πόδας, ἠρέμησε πλήρως, καὶ συνεχῶς προσηύχετο, εἰς ἐρώτησιν δὲ τῶν παρισταμένων ἀδελφῶν: «Διδάσκαλε, ἡσυχάζεις;» ἐκεῖνος ἀπήντησε: «Τὸν Χριστὸν ἔβαλα μέσα μου, καὶ πῶς νὰ μὴ ἡσυχάσω;».

Περιστοιχιζόμενος ὑπὸ ἀγαπητῶν ἀδελφῶν, τὸν Κύριον ἡμῶν καὶ τὰ οὐράνια ἀγαθὰ συνεχῶς φανταζόμενος, καὶ ἐν ὑπερτάτῃ γαλήνῃ, τῇ 14ῃ Ἰουλίου, ἡμέρᾳ Τετάρτῃ τοῦ ἔτους 1809, ἐν ἡλικίᾳ 60 ἐτῶν, παρέδωκεν τὴν μακαρίαν αὐτοῦ ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος, τὸν ὁποῖον ἐκ νεότητος ἠγάπησεν, καὶ ὁλόκληρον ἑαυτὸν ἀφιέρωσε. Καὶ, ὅπως πάλιν ἱστορεῖ ὁ Εὐθύμιος: «ἀνατέλλοντος τοῦ ἡλίου εὶς τὴν γῆν ἐβασίλευσεν ὁ νοητὸς ἥλιος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἔλειψεν ὁ στῦλος ὁ ὁδηγῶν τὸν νέον Ἰσραὴλ εἰς τὴν εὐσέβειαν, ἐκρύφθη ἡ νεφέλη ἡ δροσίζουσα τοὺς τηκομένους τῷ καύσωνι τῶν ἁμαρτιῶν, ἐπένθησαν οἱ φίλοι καὶ γνωστοὶ καὶ ὅλοι οἱ Χριστιανοί, ἐκ τῶν ὁποίων εἷς Χριστιανός, ἂν καὶ ἀγράμματος, εἶπεν τοιοῦτον λόγον: ῾Πατέρες μου, καλλίτερον ἦτον νὰ ἀπέθνησκον σήμερον χίλιοι Χριστιανοὶ καὶ ὄχι ὁ Νικόδημος᾿».

Τὸ πανόλβιον σῶμα τοῦ θεοφόρου Πατρὸς καὶ ἁγίου διδασκάλου ἐτάφη εἰς τὸ ἐν Καρυαῖς Λαυριωτικὸν Κελλίον τῶν Σκουρταίων, ἔνθα ὁσίως ἐκοιμήθη. Ἐνταῦθα ἐν τῷ αὐτῷ Κελλίῳ, φυλάσσεται ἤδη εὐλαβῶς ἡ τιμία κάρα του, θείαν εὐωδίαν ἁγιότητος ἀποπνεύουσα, καὶ ἁγιάζουσα τοὺς μετὰ πίστεως προσκυνοῦντας αὐτήν.

Μεγάλως ἐλύπησεν τοὺς πάντας ὁ θάνατος τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου, τόσον τοὺς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Μοναχούς, ὅσον καὶ τοὺς ἐν τῷ κόσμῳ εὐσεβεῖς Χριστιανούς, καὶ πάντες ἐθρήνησαν τὴν μετάστασιν αὐτοῦ, διότι ἦτο κοινὸς ἁπάντων διδάσκαλος καὶ παρήγορος, καὶ μάλιστα κατὰ τοὺς χαλεποὺς καὶ ζοφεροὺς τῆς δουλείας χρόνους. Ἀλλ᾿ ἡ μακαρία αὐτοῦ ψυχὴ συνηριθμήθη μετὰ τῶν Ὁσίων καὶ θεολόγων καὶ διδασκάλων καὶ πάντων τῶν Ἁγίων, ὡς Ὁσίου καὶ θεολόγουν καὶ διδασκάλου καὶ Ἁγίου. Καὶ ἤδη ἀπολαύων τῆς αἰωνίου χαρᾶς ἐν τῷ φωτὶ τῆς δόξης τοῦ Κυρίου, ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τῶν πρωτοτόκων, ἐν ταῖς λαμπρότησι τῶν Ἁγίων, βλέπει ἀνακεκαλυμμένως, πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, ἅπερ πρότερον ἐν ἐσόπτρῳ καὶ αἰνίγμασι καὶ σκιαῖς ἑώρα, καὶ θεοῦται κατὰ θείαν μέθεξιν, καὶ πρεσβεύει πάντοτε ὑπὲρ τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους καὶ παντὸς Ὀρθοδόξου Χριστιανικοῦ πληρώματος, ὡς συμπαθέστατος πάντων πατὴρ καὶ διδάσκαλος.

Ἀλλ᾿ ὦ Πάτερ μου Πάτερ, θεόπνευστε καὶ οἰκουμενικὲ τῆς ἀληθείας διδάσκαλε, ἐξαίρρτον τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους καύχημα, φαεινότατε ἑωσφόρε τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, πανόσιε καὶ πανάγιε Νικόδημε· δίδου ἡμῖν φωτισμὸν ταῖς πρεσβείαις σου πρὸς ἐκπλήρωσιν τοῦ θείου θελήματος· κατεύθυνον τὰ διαβήματα ἡμῶν πρὸς τὰς τρίβους τῆς ἐναρέτου ζωῆς· ἐπισκίασον ἡμᾶς τῇ χάριτί σου, καὶ συνέτισον ἡμῶν τὸν νοῦν τοῦ συνιέναι τὰς θεοσόφους διδαχάς σου, ἵνα ἐν αὐταῖς εὕρωμεν μετάνοιαν, ἴασιν, χαράν, εἰρήνην, χρηστότητα, ἀγαθωσύνην, πραότητα, ἀγάπην, καὶ εἴτι ἀγαθὸν καὶ καλὸν καὶ σωτήριον, καὶ ἐν τέλει ζωὴν αἰώνιον, οἱ εἰλικρινῶς ἀγαπῶντές σε καὶ καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν καὶ ὥραν ἐπικαλούμενοι τὴν πατρικήν σου χάριν καὶ βοήθειαν. Καὶ πρέσβευε πάντοτε πρὸς Κύριον ὑπὲρ πάντων ἡμῶν. Ἀμήν.

Ὑποσημειώσεις:

1. Ἡ εἰς Ἅγιον ἀνακήρυξις τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου ἔγινε τὴν 31 Μαΐου 1955. Ὁ βίος ποὺ παραθέτουμε συνεγράφη ὑπὸ τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Γερασίμου μοναχοῦ Μικραγιαννανίτου, Ὑμνογράφου τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος συνέθεσε καὶ πλήρη ᾀσματικὴ ἀκολουθία στὸν Ἅγιο. Ἐνταῦθα, ἐκφράζουμε θερμὲς εὐχαριστίες στὴ συνοδεία τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος, ἡ ὁποία μᾶς ἐχορήγησε τὴ σχετικὴ ἄδεια δημοσιεύσεως τοῦ βίου τοῦ Ἁγίου.

2. Εὐαγγελικὴ Σχολή: Λαμπρὸ μορφωτικὸ ἴδρυμα τῆς Ἐλληνικῆς κοινότητος Σμύρνης. Ἱδρύθη τὸ 1717 ὡς μικρὴ Σχολὴ μὲ τὸ ὄνομα «Σχολεῖον τοῦ Χριστοῦ» μὲ διευθυντὴ τὸν Ἰθακήσιο μοναχὸ Ἱερόθεο Βουλισμᾶ (Δενδρινό). Τὸ 1733 ἔγινε κοινοτικὴ σχολὴ καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ ΙΘ´ αἰῶνα, ἀφοῦ πῆρε διάφορες ὀνομασίες, τέλος ὀνομάστηκε «Ἐυαγγελικὴ Σχολή» καὶ ἔτσι ἔμεινε γνωστή. Ἔκτοτε μὲ κληροδοτήματα ἀναπτύχθηκε τόσο, ὥστε τὸ ὄνομά της ἀναφερόταν μαζὶ μὲ τὸ ὄνομα τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει «Μεγάλης τοῦ γένους Σχολῆς», καθότι συναγωνίζονταν ὡς πρὸς τὴν ἀνθρωπιστικὴ καὶ ἐθνικὴ δράση, καθὼς καὶ τὰ ἐξαιρετικὰ μορφωτικὰ ἀποτελέσματα. Ἡ Εὐαγγελικὴ Σχολὴ τελοῦσε ὑπὸ ἀγγλικὴ προστασία ἀπὸ τῆς ἱδρύσεώς της μὲχρι τῆς πυρπολήσεώς της κατὰ τὴν Μικρασιατικὴ καταστροφή.

3. Ἱερόθεος Βουλισμᾶς (Δενδρινός): Λόγιος κληρικὸς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗ´ αἰῶνα. Γεννήθηκε τὸ 1697 στὴν Ἰθάκη καὶ σὲ νεαρὴ ἡλικία πῆγε στὴν Πάτμο, ὅπου φοίτησε στὴν ἐκεῖ ὀνομαστὴ Σχολὴ μὲ διευθυντὴ τὸν Ἅγιο Μακάριο Καλογερᾶ. Εἰκοσαετὴς πῆγε στὴν Σμύρνη ὅπου ἐκάρη μοναχός, ἀνέλαβε δὲ ἀμἐσως τὴ διεύθυνση τῆς ἀργότερα ὀνομαζομένης Εὐαγγελικῆς Σχολῆς, θέση τὴν ὁποίαν διατήρησε μὲχρι τὸ θάνατό του τὸ ἔτος 1780.

4. Ἅγιος Μακάριος ὁ Νοταρᾶς, Μητροπολίτης Κορίνθου: Γεννήθηκε στὴν Κόρινθο τὸ 1731 ἁπὸ τὴν ἐπιφανὴ οἰκογένεια τῶν Νοταράδων. Τὸ 1765 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Κορίνθου ὅπου ἐργάσθηκε δραστήρια μέχρι τὸ 1774, ὁπότε ἐξαναγκάσθηκε σὲ παραίτηση κατ᾿ ἀπαίτησιν τῆς Ὑψηλῆς Πύλης, ποὺ διέτασσε νὰ ἀντικατασταθοῦν οἱ Ἀρχιερεῖς τῆς Πελοποννήσου. Ἐν συνεχείᾳ πῆγε στὴν Χίο καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου μαζὶ μὲ τὸν Ἅγιο Νικόδημο άπετέλεσαν τοὺς ἡγέτες τοῦ κινήματος τῶν Κολλυβάδων. Ἀφοῦ περιήλθε διάφορα μέρη διδάσκοντας καὶ στηρίζοντας τοὺς Χριστιανούς, ἐπανῆλθε στὴ Χίο, ὅπου καὶ ἐκοιμήθη τὸ 1805. Ἀποβλέποντας στὴν ψυχικὴν ὠφέλεια τῶν Χριστιανῶν ἔγραψε ἀρκετὰ βιβλία, προέτρεψε δὲ καὶ τὸν ἰσάδελφό του Νικόδημο, ὅπως ἐπιμεληθῇ πλῆθος ἀπὸ πατερικὰ συγγράμματα, πολλὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα αὐτὸς ὁ Μακάριος ἐξέδωσε ὥστε νὰ φωτισθεῖ τὸ ὑπόδουλο ἑλληνικὸ γένος.

5. Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ: Γεννήθηκε τὸ 1722 στὴν Πολτάβα τῆς Ρωσίας. Το 1734 εἰσῆλθε στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Κιέβου. Μετὰ ἀπὸ μερικὰ χρόνια ἀσκητικῆς ζωῆς στὶς σκῆτες τῆς Ῥουμανίας ἔφθασε τὸ 1746 στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἀλλὰ δὲν βρῆκε κατὰ τὴν ἐπιθυμίαν του πνευματικὸν πατέρα, οὔτε ἀνεπτυγμένη τὴν γνώση τῶν πατερικῶν συγγραμμάτων στοὺς μοναχοὺς ποὺ συνάντησε. Ἡ ἔλλειψη πνευματικοῦ ὁδηγοῦ παρακίνησε τὸν Παΐσιο νὰ ἀναζητάει μὲ ζῆλο τὰ συγγράμματα τῶν Ἁγίων Πατέρων, τὰ ὁποῖα σποραδικὰ καὶ λανθασμένα ἦταν μεταφρασμένα στὴν σλαβονικὴ γλῶσσα. Ἡ ἀσκητικὴ ζωὴ καὶ ἡ καλλιέργεια τῆς νοερᾶς προσευχῆς ἀπὸ τὸν Ἅγιο ἔγιναν γνωστὰ καὶ σύντομα προσῆλθε κοντά του πλήθος μοναχῶν, Μολδαβῶν καὶ Ῥώσων, μὲ ἀποτέλεσμα τὸ 1758 νὰ δημιουργηθῇ ἡ Σκήτη τοῦ Προφήτου Ἡλιού. Ὁ Ὅσιος Παΐσιος εἶχε μάθει τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες γιὰ τὴν εὕρεση καὶ ἀντιγραφὴ τῶν πατερικῶν κειμένων. Το 1763, ὅταν ἡ συνοδία του ἀριθμοῦσε περὶ τὰ πενήντα μέλη, ἀναγκάσθηκε νὰ ἀναχωρήσει στὴ Βλαχία καὶ ἔπειτα στὶς Μονὲς Σέκου καὶ Νέαμτς τῆς Μολδαβίας, ὅπου ἡ συνοδία ἔφθασε τοὺς χιλίους μοναχούς. Ὅλο τὸν ἐλεύθερό του χρόνο τὸν δαπανοῦσε στὴν μετάφραση τῶν νηπτικῶν κειμένων, τὰ δὲ βιβλία που ἐκδόθηκαν στὸ Νέματς ἀποτελοῦν σπουδαία προσφορὰ στὴ σλαβικὴ γραμματεία καὶ ἔγιναν ἀφετηρία τῆς μεγάλης ἀφυπνίσεως τοῦ σλαβικοῦ μοναχισμοῦ κατὰ τὸν ιθ´ αἰῶνα. Ἐκοιμήθη τὸ 1794.

6. Ἱερόθεος ὁ Β´, μητροπολίτης Ἰωαννίνων: Καταγόταν ἀπὸ τὴ Νάξο καὶ ἦταν ἐξάδελφος τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου. Διετέλεσε ἐπίσκοπος Εὐρίπου (Εὐβοίας) καὶ τὸ 1779 μετατέθηκε στὴν μητρόπολη Ἰωαννίνων. Ἤταν ἄνδρας λόγιος καὶ ἱεροπρεπής, ἡ δὲ ἐκκλησιαστικὴ καὶ ἐθνική του δράση στὴν Ἤπειρο ὑπῆρξε ὑποδειγματική. Ἐκοιμήθη τὸ 1810.

7. Πλέον ὁρθὸ εἶναι τὸ 1783.

8. Ἀθανάσιος ὁ Πάριος: Γεννήθηκε στη Πάρο τὸ 1725, ὅπου καὶ διδάχθηκε τὰ πρῶτα γράμματα. Μετὰ συνέχισε τὶς σπουδές του γιὰ ἕξι χρόνια στὴν σχολὴ τῆς Σμύρνης, τοῦ Ἱεροθέου Βουλισμᾶ (Δενδρινοῦ), καὶ κατόπιν στὸ Ἅγιον Ὄρος στὴν Ἀθωνιάδα Σχολὴ μὲ διδασκάλους τὸν Εὐγένιο Βούλγαρη καὶ Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη. Δίδαξε στὴ Θεσσαλονίκη ἐπὶ δώδεκα ἔτη, στὴν Κέρκυρα, στὸ Μεσολόγγι καὶ στὴν Ἀθωνιάδα γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα κυρίως λόγῳ τῆς ἔριδος τῶν κολλύβων (τῆς ὁποίας ὑπῆρξε πρωταγωνιστὴς μαζὶ μὲ τοὺς Ἁγίου Μακάριο ἐπίσκοπο Κορίνθου τοῦ Νοταρᾶ καὶ Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη) ποὺ ὑπῆρχε μεταξὺ τῶν μοναχῶν τοῦ Ὄρους, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας τὸ 1776 καθηρέθη ὑπὸ τοῦ Πατριαρχείου, ἀργότερα ὅμως ἀθωώθηκε ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Γαβριήλ. Ἐν τέλει τὸ 1792 μετέβη στὴ Χίο ὅπου ἀνέλαβε τὴ διεύθυνση τῆς ἐκεῖ σχολῆς. Ἐπειδὴ διαδόθηκε ἡ φήμη του ἔτρεχον σ᾿ αὐτὸν πλήθη μαθητῶν, ἐκ τῶν ὁποίων ἄλλοι ἐκόσμησαν ἐπισκοπικοὺς θρόνους καὶ ἄλλοι ἐργάσθηκαν ὡς δημοδιδάσκαλοι. Τὸ 1812 παραιτήθηκε λόγῳ γήρατος καὶ ἀπορσύθηκε στὸ ἐν Χίῳ μονύδριο τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ὅπου καὶ ἀπεβίωσε τὸ 1813. Ὑπῆρξε ἐκ τῶν μεγάλων διδασκάλων τοῦ Γένους καὶ ἐκ τῶν πολυγραφωτέρων ἐπὶ τουρκοκρατίας συγγραφέων. Τὰ θεολογικά του συγγράμματα διακρίνονται σὲ ἁγιογραφικά, λειτουργικά, συστηματικὰ καὶ ὁμιλητικά. Τελευταῖα ἀνεκηρύχθη Ἅγιος ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως.

9. Ἀγάπιος (ἱερομόναχος) ὁ Λεονάρδος (1741-1815): Καταγόταν ἀπὸ τὴ Δημητσάνα. Σπούδασε στὴ γενέτειρά του καὶ στὴν Εὐαγγελικὴ Σχολὴ τῆς Σμύρνης. Ἐπέστρεψε στὴ Δημητσάνα καὶ ἴδρυσε τὴν περίφημη «Σχολὴ τῆς Δημητσάνης», ὅπου σπούδασαν μεγάλες φυσιογνωμίες (Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ε´, Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανὸς κ.λ.π.). Κατόπιν ἀνέλαβε γιὰ ἕνα χρόνο τὴ Σχολαρχία τῆς Εὐαγγελικῆς Σχολῆς Σμύρνης. Ὕστερα περιώδευσε τὴν ὑπόδουλη Ἐλλάδα διδάσκοντας καὶ κτίζοντας πάρα πολλὰ σχολεῖα. Ἔγραψε πολλὰ ἐκκλησιαστικὰ συγγράμματα καὶ ὕμνους καὶ μαζὶ μὲ τὸν Ἅγιο Νικόδημο ἐξέδωσαν τὸ 1800 τὸ πασίγνωστο ἔργο «Πηδάλιον». Ἐπίσης ἔγραψε τὸ ἔργο «Συλλογὴ πάντων τῶν ἱερῶν καὶ θείων κανόνων τῶν τε Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων».

10. Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτος ὁ Ζ´ ὁ ἀπὸ Μαρωνείας: Ἀνήκει στοὺς λογίους Πατριάρχες καὶ μάλιστα στοὺς καλύτερους τοῦ ΙΗ´ αἰῶνα, ὑποστηρικτὴς τῆς παιδείας. Γεννήθηκε στὴ Σμύρνη, ὅπου ἐσπούδασε, καὶ ἐν συνεχείᾳ πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη. Τὸ 1771 χειροτονήθηκε μητροπολίτης Μαρωνείας. Διετέλεσε Πατριάρχης σὲ δύο περιόδους, ἀπὸ τὸ 1789-98 καὶ τὸ 1798-1801. Καὶ στὶς δύο Πατριαρχίες του ἐπιμελήθηκε μὲ ζῆλο τὰ ζητήματα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, γεγονὸς τὸ ὁποῖο μαρτυρεῖται καὶ ἀπὸ τὶς πολλὲς πατριαρχικές του πράξεις. Ἀνασύστησε τὴν Πατριαρχικὴ Μουσικὴ Σχολή, τὴν Πατριαρχικὴ Σχολὴ τοῦ Γένους καὶ ἄλλες Σχολές.

11. Θεοδώρητος (Λαυριώτης) ἱερομόναχος: Διετέλεσε ἡγούμενος τῆς Μονῆς Ἐσφιγμένου. Ὑπῆρξε λόγιος καὶ «φιλοπονώτατος ἀνὴρ ἀλλ᾿ ἀνημέρου χαρακτῆρος, παιδεύσεως στοιχειώδους τῆς ἔσω καὶ τῆς θύραθεν κάτοχος» (Μ. Γεδεὼν «Ὁ Ἄθως»). Τὴν ἐποχὴ τῶν διενέξεων μὲ τοὺς Κολλυβάδες ἀντιτάχθηκε στὶς παραδοσιακὲς ἀπόψεις τους. Ἐπιστάτησε στὴν ἔκδοσιν τοῦ «Πηδαλίου» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου (Λειψία), στὸ ὁποῖο πρόσθεσε σημειώσεις δικές του μὲ ἐλευθεριάζουσες ἀπόψεις, πρᾶγμα ποὺ λύπησε βαθύτατα τὸν Ἅγιο Νικόδημο.

12. Κολλυβάδες: Πνευματικὸ κίνημα τοῦ 18ου αἰῶνα. Ἐκδηλώθηκε ἀπὸ μία ὁμάδα λογίων Ἁγιορειτῶν, ἐπικεφαλῆς τῆς ὁποίας ἦταν οἱ Ἅγιοι Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, Μακάριος ἐπίσκοπος Κορίνθου καὶ Ἀθανάσιος ὁ Πάριος. Ὀνομάσθηκαν «Κολλυβάδες» εἰρωνικὰ ἀπὸ τοὺς ἀντιπάλους των, ἀλλὰ καὶ διότι ὑποστήριζαν τὴν ἀρχαία παράδοση τῆς Ἐκκλησίας περὶ μὴ τελέσεως μνημοσύνων (κολλύβων) ἐν ἡμέρᾳ Κυριακῇ. Θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι τὸ κίνημα αυτὸ ἀποτελεὶ ἀπάντηση στὴν πρόκληση τοῦ Διαφωτισμοῦ. Οἱ Κολλυβάδες συνέβαλαν στὸν ἀληθινὸ διαφωτισμὸ τοῦ Γένους μὲ τὸ μεγάλο συγγραφικό τους ἔργο καὶ τὴν ἐπανέκφραση τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως. Τὸ κίνημα χαρακτηρίζεται δικαίως ὡς φιλοκαλικὴ καὶ ησυχαστικὴ ἀναγέννηση, ἀνάλογη τῆς ἡσυχαστικῆς κινήσεως τοῦ 14ου αἰῶνα, διότι καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἔχουμε μία φανέρωση τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως ὡς ἀντίβαρο τοῦ δυτικοῦ ὀρθολογισμοῦ καὶ τῆς ἐπιχειρουμένης ἐκφιλοσοφήσεως καὶ ἀπορρίψεως τῆς πίστεως.

Πηγή: (Ἀπὸ τὸ: Διονυσιάτικον Ἁγιολόγιον, Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου Ἁγίου Ὄρους, Ἅγιον Ὄρος, 2004, σ.σ.: 98-130), http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy