Τὸ γεγονὸς τῆς Ὑπαπαντῆς, ποὺ ἐξιστορεῖ ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς στὸ β’ κεφάλαιο τὸ Εὐαγγελίου του, συνέβη σαράντα ἡμέρες μετὰ τὴν γέννηση τοῦ Ἰησοῦ. Σύμφωνα μὲ τὸν Μωσαϊκὸ Νόμο, ἂν τὸ πρῶτο παιδὶ τῆς οἰκογένειας ἦταν ἀγόρι, ἀφιερωνόταν στὸν Θεὸ καὶ συγχρόνως προσφερόταν γιὰ θυσία ἕνας ἀμνὸς ἢ ἕνα ζευγάρι τρυγόνια ἢ δυὸ μικρὰ περιστέρια. Τὸ γράμμα τῶν ἐντολῶν αὐτῶν πληροῦντες ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἡ Παρθένος Μαρία, ἀνῆλθαν τὴν τεσσαρακοστὴ ἡμέρα ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ στὸ ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων, γιὰ νὰ προσφέρουν τὸν Ἰησοῦ στὸν Θεὸ καὶ νὰ δώσουν τὴν θυσία περὶ καθαρισμοῦ. Τὸ ζευγάρι ὑποδέχθηκε στὸ ναὸ ὁ ὑπερήλικας Προφήτης Συμεών, ὁ ὁποῖος δέχθηκε τὸν Ἰησοῦ στὴν ἀγκαλιά του φωτισμένος ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἔχοντας λάβει ἀποκάλυψη ἀπὸ Αὐτὸ ὅτι δὲν θὰ ἀπέθνησκε πρωτοῦ δεῖ Ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖο ὁ Κύριος καὶ Θεὸς ἔχρισε Βασιλέα καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσμου.
(Πηγή: Μέγας Συναξαριστής)
* * *
Ὁμιλία στήν Ὑπαπαντή τοῦ Κυρίου,
Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Του οσίου πατρός ημών Γρηγορίου του Παλαμά, ομιλία 5, στην Υπαπαντή Του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού όπου γίνεται λόγος και περί σωφροσύνης και της αντίθετης με αυτήν κακίας.
Εκείνη την προγονική κατάρα και καταδίκη προ Χριστού την είχαμε όλοι κοινή και ίδια, εκχυμένη σε όλους από έναν προπάτορα, σαν να αναπτυσσόταν από τη ρίζα του γένους και να ήταν συνημμένη με τη φύσι. Ο καθένας επέσυρε από τον Θεό στην υπόστασί του με όσα έπραττε προσωπικώς ή την μομφή ή τον έπαινο, ενώ δεν μπορούσε να κάμη τίποτε απέναντι σ’ εκείνη την κοινή κατάρα και καταδίκη και απέναντι στον πονηρό κλήρο που κατεβαίνει από επάνω σ’ αυτόν και δι’ αυτού στους απογόνους του.
Άλλ’ ήλθε ο Χριστός ελευθερωτής της φύσεως, που μετέβαλε την κοινή κατάρα σε κοινή ευλογία˙ αφού ανέλαβε την ένοχη φύσι μας από την ακήρατη Παρθένο και την ήνωσε στην υπόστασί του, νέαν, χωρίς να έχη μετάσχει σε παλαιό σπέρμα, την κατέστησε αθώα και δικαιωμένη, ώστε και οι γεννώμενοι από αυτόν έπειτα κατά πνεύμα να μένουν όλοι έξω από την προγονική εκείνη κατάρα και καταδίκη. Τί λοιπόν; Δεν μεταδίδει τη χάρι του σε καθεμιά από τις υποστάσεις μας και δεν λαμβάνει ο καθένας μας άφεσι των πλημμελημάτων του από αυτόν, επειδή αυτός δεν ανέλαβε υπόστασι από εμάς, αλλά την φύσι μας, την οποία ανανέωσε ενωθείς με αυτήν κατά την ιδιαίτερη υπόστασί του; Πώς όμως θα ενεργούσε έτσι, αυτός που θέλει να σωθούν όλοι τελείως και κατήλθε κλίνοντας τους ουρανούς για χάρι όλων και, αφού δι΄ έργων και λόγων και παθημάτων του υπέδειξε κάθε δρόμο σωτηρίας, επανήλθε στους ουρανούς, ελκύοντας προς τα εκεί τους πιστούς τους; Επομένως για να παράσχη τελεία απολύτρωσι όχι μόνο στη φύσι την οποία έλαβε ο ίδιος από εμάς σε αδιάσπαστη ένωση, αλλά και στον καθένα από τους πιστεύοντας σ’ αυτόν; Τούτο λοιπόν έπραξε και δεν έπαυσε να πράττη, συνδιαλλάσσοντας τον καθένα μας δι’ εαυτού προς τον Πατέρα και επαναφέροντας τον καθένα στην υπακοή και θεραπεύοντας κάθε παρακοή.
Γι’ αυτό λοιπόν καθώρισε και θείο βάπτισμα κι’ έθεσε σωτηρίους νόμους, εκήρυξε μετάνοια σε όλους και μετέδωσε δεν μεταδίδει τη χάρι του σε καθεμιά από τις υποστάσεις μας από το σώμα και αίμα του. Διότι δεν είναι γενικώς η φύσις αλλά η υπόστασις του καθενός από τους πιστεύοντας που δέχεται το βάπτισμα και πολιτεύεται κατά τις θείες εντολές και γίνεται μέτοχος του θεουργού άρτου και του ποτηρίου. Δια των μέσων τούτων βέβαια ο Χριστός μας εδικαίωσε υποστατικώς και μας επανέφερε στην υπακοή του ουρανίου Πατρός˙ την ίδια δε τη φύσι που προσέλαβε από εμάς και ανανέωσε, την έδειξε αγιασμένη και διαιωμένη και σε όλα υπήκοο στον Πατέρα, δι’ εκείνων που έπραξε και έπαθε αυτός κατ’ αυτήν ενωμένος με αυτήν υποστατικώς. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η εορταζομένη σήμερα από εμάς ανάβασις ή αναβίβασίς του στον παλαιό εκείνο ναό προς καθαρισμό, η προϋπάντησις από τον θεόληπτο Συμεών και η ευχαριστία της Άννας, η οποία παρέμενε στον ναό όλη τη ζωή της.1
Πραγματικά μετά την γέννησι του Σωτήρος από την Παρθένο και την κατά τον μωσαϊκό νόμο περιτομή την ογδόη ημέρα, όπως λέγει ο ευαγγελιστής Λουκάς, «όταν συμπληρώθηκαν οι ημέρες του καθαρισμού αυτών κατά τον νόμο του Μωϋσέως, τον ανέβασαν στα Ιεροσόλυμα για να τον παρουσιάσουν στον Κύριο». Περιτέμνεται κατά τον νόμο, ανεβάζεται κατά το γεγραμμένο, προσφέρεται θυσία κατά τα λεγόμενα στον νόμο Κυρίου. Βλέπετε ότι ο ποιητής και δεσπότης του νόμου γίνεται καθ’ όλα υπήκοος στον νόμο; Επιτελώντας τί με αυτά; Καθιστώντας καθ’ όλα υπήκοο την φύσι μας στον Πατέρα και θεραπεύοντας την κατ’ αυτήν παρακοή μας και μετατρέποντας την γι’ αυτήν κατάρα σ’ ευλογία. Όπως δηλαδή όλη η φύσις μας ήταν στον Αδάμ, έτσι και στον Χριστό˙ και όπως δια του από την γη Αδάμ όλοι όσοι ελάβαμε από εκείνον την ύπαρξι εστραφήκαμε προς την γη και καταρριφθήκαμε, φεύ, στον Άδη, έτσι δια του από τον ουρανό Αδάμ, κατά τον απόστολο, όλοι ανακληθήκαμε στον ουρανό και αξιωθήκαμε την εκεί δόξα και χάρι. Τώρα όμως αξιωθήκαμε μυστικώς, διότι, λέγει «η ζωή σας μαζί με τον Χριστό είναι στον Θεό όταν δε ο Χριστός φανερωθή κατά την δευτέρα επιφάνεια και παρουσία, τότε και σεις όλοι θα φανερωθήτε σε δόξα».2 Ποιοί «όλοι»; Όσοι υιοποιήθηκαν κατά τον Χριστό δια του Πνεύματος αποδείχθηκαν και δια των έργων πνευματικά τέκνα τούτου.
Όταν συμπληρώθηκαν οι ημέρες του καθαρισμού αυτών, τον ανέβασαν στα Ιεροσόλυμα για να τον παρουσιάσουν στον Κύριο. Ποιών «αυτών»; Ο λόγος του νόμου είναι περί των γεννητόρων, καθώς επίσης και των γεννωμένων από την ένωσί τους, που έχουν ανάγκη καθάρσεως. Διότι και ο ψαλμωδός λέγει «συνελήφθηκα σε ανομίες και η μητέρα μου μ’ εκυοφόρησε σε αμαρτίες».3 Εδώ δε που δεν υπάρχουν γεννήτορες, αλλά ήταν μόνο μητέρα, και αυτή Παρθένος, που υπάρχει επίσης γέννησις παιδιού συλληφθέντος ασπόρως, οπωσδήποτε δεν υπήρχε χρεία καθαρισμού, άλλ’ ήταν έργο υπακοής και τούτο, που επανέφερε την παρακούσασα φύσι και απήλειφε την ευθύνη εξ αιτίας της παρακοής. Όταν λοιπόν συμπληρώθηκαν οι ημερες του καθαρισμού των, τον ανέβασαν για να τον παρουσιάσουν στον Κύριο, να τον αφιερώσουν, να καταστήσουν φανερό ότι είναι πρωτότοκος, όπως έχει γραφή στον νόμο του Κυρίου, ότι «κάθε αρσενικό παιδί που διανοίγει την μήτρα, θα αποκληθή αφιερωμένο στον Κύριο».4
Και όμως αυτός είναι ο μόνος που διάνοιξε μήτρα, αφού εκυοφορήθηκε χωρίς γεννετήσια ένωσι με μόνο το προσφώνημα και το μήνυμα του Θεού, που εδέχθηκε στις ακοές της η Παρθένος δι’ αγγέλου˙ πώς λοιπόν ο νόμος λέγει «κάθε αρσενικό παιδί που διανοίγει μήτρα»; Όπως πολλοί λέγονται προφήτες και πολλοί χρισμένοι, καθώς λέγει ο Θεός δια του ψαλμωδού, «μη εγγίζετε τους χρισμένους μου και μη κακοποιήτε τους προφήτες μου»,5 ενώ ένας είναι ο Χριστός και ένας μόνο ο Προφήτης αυτός, έτσι λέγεται ότι και κάθε πρωτότοκο διανοίγει μήτρα, άλλ’ ο αληθώς διανοίξας είναι αυτός ο μόνος άγιος του Ισραήλ. Λέγει δε ότι τον ανέβασαν για να δώσουν θυσία κατά το λεγόμενο στον νόμο του Κυρίου, ένα ζεύγος τρυγονιών ή δύο νεοσσούς περιστεριών». Το μεν ζεύγος των τρυγονιών λοιπών, δηλώνοντας την σωφροσύνη των γονέων, είχε κάποια σχέσι προς τους συνεζευγμένους κατά τον νόμο του γάμου, προεδήλωναν σαφώς την Παρθένο και τον γεννηθέντα από την Παρθένο αυτή που είναι έως το τέλος Παρθένος. Και πρόσεξε την ακρίβεια του νόμου. Πραγματικά για τα τρυγόνια είπε ζεύγος διότι υπαινίσσονται τους συνεζευγμένους σε γάμο, ενώ για τα περιστεράκια το απέφυγε τούτο˙ διότι άπειροι γάμου ήσαν και η μητέρα και ο υιός. Αλλά ο μεν νόμος, προμηνύοντας από παλαιά την παρθενική γέννησι, τέτοια χρησμοδοτεί και με τέτοια την προτυπώνει˙ τώρα δε που ωδηγήθηκε στον ναό ο ίδιος ο παραδόξως γεννηθείς, το άγιο Πνεύμα ετοίμασε άλλα τρυγόνια και άλλους νεοσσούς περιστεριών περισσότερο ταιριαστούς. Ποιούς λοιπόν; Τον Συμεών και την Άννα, τους οποίους είτε νεοσσούς περιστεριών τους ειπή κανείς, λόγω της τελείως νηπιακής διαθέσεως προς την κακία, είτε τρυγόνια για το άκρο ύψος της σωφροσύνης, σωστά αθ ειπή.
Αλλά ο μεν Συμεών, για να διέλθωμε σύντομα τα ευαγγελικά λόγια, δίκαιος και ευλαβής και προεμπνευσμένος από άγιο Πνεύμα, ήλθε στον ναό κινημένος και τώρα από αυτό, προϋπάντησε και ασπάσθηκε τούτο το ουράνιο και επίγειο βρέφος, προφέροντας σ’ αυτό ως Θεόν τον ύμνο και την ικεσία, παρακαλώντας ν’ απαλλαγή ειρηνικά από το σώμα και διακηρύσσοντας σε όλους ότι αυτό είναι το σωτήριο φως, ισχυριζόμενος δε ότι τούτο έχει τεθή σε πτώσι των απιστούντων και σε ανάστασι των πιστευόντων σ’ αυτό.
Έπειτα συνωμίλησε με την Παρθένο και Μητέρα του βρέφους, δεικνύοντας από την οδύνη για τον μελλοντικό σταυρό του παιδιού ότι θα φανερωθή κατά φύσι μητέρα του τώρα θεανθρώπου βρέφους και ό,τι αφού αποκαλύψη τους αμφιβόλους γι’ αυτό λογισμούς θα τους απαλείψη από τις καρδιές˙ διότι και ο Συμεών την γνησία μητέρα του αμφιβόλου παιδιού 6 προσδιώρισε από την σχετική με το πάθος οδύνη και από την γι’ αυτό το πάθος σφοδρά λύπη και συμπάθεια.
Η δε προφήτις Άννα, χήρα του Φανουήλ ηλικίας ογδόντα τεσσάρων ετών, επιδιδομένη σε νηστείες και δεήσεις και μη απομακρυνομένη καθόλου από τον ναό, καταληφθείσα τότε περισσότερο από θείο Πνεύμα ευχαρίστησε τον Θεό και ευαγγελίσθηκε ότι θα έλθη η λύτρωσις σ’ όσους την προσδέχονται, δεικνύοντας ότι αυτή είναι το βρέφος τούτο. Τέτοια λογικά τρυγόνια προέπεμψε το άγιο Πνεύμα προς προϋπάντησι του Χριστού, καθώς ανέβαινε στον ναό και μας έδειξε οποίοι πρέπει να είναι οι δεχόμενοι μέσα τους τον Χριστό, και οποίοι και οποίες πρέπει να είναι αυτές που έχασαν τους άνδρες των και αυτοί που έχασαν τις συζύγους των. Διότι η Άννα αυτή ήταν χήρα του Φανουήλ αλλά και προφήτις. Πώς; Διότι, αφού άφησε τις κοσμικές και βιωτικές φροντίδες, δεν εγκατέλειψε τον ναό˙ διότι είχε άμωμο τον βίο διημερεύοντας και διανυκτερεύοντας με νηστείες και αγρυπνίες, με προσευχές και ψαλμωδίες. Γι’ αυτό και η γυναίκα αυτή τον Κύριο, που ελάτρευε με έργα, ευλόγως τον ανεγνώρισε όταν ήλθε, όπως λέγει προς αυτόν ο ψαλμωδός προφήτης, «θα ψάλω και θα προσέξω στην τελεία οδό, πότε θα έλθης προς εμένα».7
Τέτοιες και τέτοιοι πρέπει να είναι όσοι από τον γάμο δια της έντιμης χηρείας αποφασίζουν να προσέλθουν προς τον παρθενικό βίο ή στην συμβίωσι. Εάν λοιπόν καταφρονήσης τελείως την δευτέρα συζυγία ως χαμερπή, κράτησε σταθερά την πρόθεσί σου, βάδιζε στα ίχνη των από την αρχή έως το τέλος αγάμων. Κάποτε είχε και ο Πέτρος πεθερά, αλλά δεν υστέρησε του παρθένου Ιωάννου, όταν έτρεξε προς το ζωαρχικό μνήμα˙ σε μερικά σημεία μάλιστα και υπερτέρησε, γι’ αυτό και από τον κοινό δεσπότη κατέστη κορυφαίος των κορυφαίων. Προς τόσο ύψος αναβιβάζει ο πόθος που μεταφέρεται από την σάρκα προς το πνεύμα.
Εσύ δε πρόσεχε, μη τυχόν από μεν την συζυγία απόσχης ως πάνδημη, την δε αγαμία δεν επιτύχης ως δυσέφικτη, οπότε θα εκτραπής και χωρίς να το καταλάβης θα καταπέσης, διότι θ’ ακολουθής όχι τα κατά νόμο ούτε τα υπέρ νόμο, αλλά τα παρά νόμο. Αν εμείς τους ευρισκομένους σε χηρεία, εφ’ όσον δεν σωφρονούν, τους θεωρούμε κατακρίτους, ενώ, και αν συνέλθουν νομίμως σε δεύτερο γάμο, δεν τους θεωρούμε εντελώς αμέμπτους (ο Παύλος έλεγε ότι αθέτησαν την πρώτη πίστι), πόσο μεγαλυτέρας καταδίκης άξιοι είναι εκείνοι που, ενώ συζούν με γυναίκες, δεν απέχουν της πορνείας; Πορνεία, η οποία επέφερε τον παγκόσμιο εκείνο κατακλυσμό σε αυτούς που ωνομάσθηκαν αρχικώς υιοί Θεού και προεκάλεσε τον από τον ουρανό εμπρησμό στους Σοδομίτες και έφερε στους Ισραηλίτες την ήττα από τους Μωαβίτες και τον πολυάνθρωπο εκείνο φόνο, τώρα δε, νομίζω, φέρει σ’ εμάς τις από τα αλλόφυλα έθνη ήττες και τις πολυειδείς από μέσα και έξω κακώσεις και συμφορές; Υιούς δε Θεού εκάλεσε η Γραφή πρώτους τους απογόνους του Ενώς, ο οποίος πρώτος ήλπισε ότι θα καλήται με το όνομα του Κυρίου.8 Ήταν δε αυτός υιός του Σήθ, του οποίου το γένος ήταν διαφορετικό από το καταραμένο γένος του Κάϊν και εζούσε σωφρόνως. Εξ αιτίας αυτών εστεκόταν ακόμη τότε ο κόσμος, έως ότου κατά το γεγραμμένο είδαν ότι οι θυγατέρες των ανθρώπων, δηλαδή οι κόρες από την γενεά του Κάϊν, ήσαν ωραίες και γοητευμένοι από την πορνική ομορφιά τους επήραν όσες εδιάλεξαν από όλες αυτές και έμαθαν τα έργα τους. Τότε αυξήθηκε η κακία επάνω στη γη, ήλθε ο κατακλυσμός και τους εξαφάνισε όλους˙ και αν τότε δεν ευρίσκονταν επάνω στη γη σώφρονες, ο Νώε και οι υιοί του Νώε (τούτο δε φανερώνεται από το γεγονός ότι ο καθένας ήταν σύζυγος μιας γυναικός με την οποία εισήλθε στην κιβωτό), δεν θα υπολειπόταν καμμιά ρίζα και αρχή για τη γένεσι δευτέρου κόσμου.
Βλέπετε ότι εξ αιτίας των πορνευόντων θα καταστρεφόταν παλαιά ο κόσμος αυτός, αν δεν διατηρείτο από τους σωφρονούντας; Αυτοί δε που δεν είναι άξιοι ούτε του παρόντος κόσμου, αφού τον μεταβάλλουν σε ακοσμία, πώς δεν θα εξωσθούν και από τον μέλλοντα αιώνα, παραδιδόμενοι στο πυρ της γεέννης, διότι δεν άνθεξαν στο πύρ των σαρκικών ηδονών, αν δεν σπεύσουν τώρα να το αποσβέσουν δια της μετανοίας και να ξεπλύνουν με τα δάκρυα τούς από αυτό γενομένους ήδη μολυσμούς; Ας μη αγνοούν δε και τούτο, ότι αν δεν σπεύσουν ν’ αντισταθούν στο πάθος δια της μετανοίας, με τον καιρό θα παραδοθούν σε χειρότερα παρά φύσι πάθη, τα οποία είναι γεννήματα πορνικής επιθυμίας, ελκύει δε εδώ το πυρ της γεέννης, για να συναρπάση από εδώ τους ακολάστους σ’ αιώνια κόλασι.
Ποιός δεν γνωρίζει τους Σοδομίτες και την παρανομωτέρα από πορνεία έξαψί τους και την παραδοξοτέρα βροχή του πυρός επάνω σ’ αυτούς και την απώλεια; Πολλές φορές μάλιστα ολόκληρη πόλις υπέστη τις συνέπειες της διαγωγής ενός μόνο ασελγούς ανδρός, όπως συνέβηκε στην πόλι των Σικίμων, οι οποίοι αφανίσθηκαν τελείως από τα παιδιά του Ιακώβ, επειδή ο Συχέμ άρπαξε την θυγατέρα του Ιακώβ Δείνα.9 Αλλά για ν’ αφήσωμε τώρα τους προ του νόμου, ο ίδιος ο μωσαϊκός νόμος δεν παραγγέλλει να λιθοβολήται η νύφη, αν δεν ευρεθή παρθένος, η δε πορνευομένη κόρη ιερέως να καίεται στο πύρ; Δεν απαγορεύει δε να προσφέρεται στον ναό του Κυρίου ο μισθός πόρνης; Όταν δε οι Ισραηλίτες συνήλθαν πορνικώς με τις Μωαβίτιδες, έπεσαν με μάχαιρα σε μια ημέρα είκοσι τρεις χιλιάδες άνδρες. Γι’ αυτό και ο μέγας Παύλος μας λέγει˙ «μη πορνεύετε, όπως επόρνευσαν μερικοί από αυτούς και έπεσαν σε μια ημέρα είκοσι τρεις χιλιάδες».10 Τέτοια είναι τα επιτίμια της πορνείας και προ του μωσαϊκού νόμου και στο νόμο και δια του νόμου. Τί πρέπει λοιπόν ν αισθανώμαστε εμείς που, ενώ έχομε διαταχθή να σταυρώσωμε τη σάρκα μαζί με τις επιθυμίες, περιπίπτομε πάλι στα ίδια, εξ αιτίας των οποίων έρχεται η οργή του Θεού προς τους υιούς της απειθείας; Που, ενώ διαταχθήκαμε να νεκρώσωμε τα μέλη τα επί της γης, πορνεία, ακαθαρσία, πάθος κακό και την επιθυμία, δεν εφαρμόζομε την παραίνεσι;11 δεν θα φοβηθούμε λοιπόν κάποτε, αν όχι τίποτε άλλο, τουλάχιστο τις θεομηνίες, τις από κάτω, τις από επάνω, τις περασμένες, τις μελλοντικές εκείνες και αιώνιες που μας απειλούν; Δεν θα σεβασθούμε την κατά σάρκα επιφάνεια του ηλίου της δικαιοσύνης Χριστού, ώστε να περιπατήσωμε προσεκτικά σαν σε ημέρα; Δεν θα φρίξωμε τις αποστολικές προειδοποιήσεις και αποφάσεις και παραινέσεις, που λέγουν, «δεν γνωρίζετε ότι είσθε ναοί Θεού και μέσα σας κατοικεί το Πνεύμα του Θεού; Όποιος φθείρει το ναό του Θεού, θα τον φθείρη ο Θεός»12 ˙ και πάλι, «φανερά είναι τα έργα της σαρκός, που είναι πορνεία, ακαθαρσία, ασέλγεια και τα όμοια, για τα οποία προλέγω, όπως και ήδη προείπα, ότι όσοι πράττουν τέτοια δεν θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού»13˙ και πάλι, «τούτο να γνωρίζετε, ότι κάθε πόρνος ή ακάθαρτος ή πλεονέκτης, δηλαδή ειδωλολάτρης, δεν έχει κληρονομία στη βασιλεία του Χριστού και Θεού»14˙ και πάλι, «τούτο είναι το θέλημα του Θεού, ο αγιασμός μας, η αποχή από την πορνεία˙ διότι δεν μας εκάλεσε ο Θεός για ακαθαρσία, αλλά για αγιασμό˙ επομένως όποιος το αθετεί, δεν αθετεί άνθρωπο, αλλά τον Θεό που δίδει το άγιο Πνεύμα του σ’ εμάς».15
Ποιός θα μπορούσε να συλλέξη όλες τις παραγγελίες των Αποστόλων και των προφητών για το θέμα τούτο; Σ’ αυτούς ακριβώς που σωφρονούν και γι΄ αυτό ευρίσκονται ανάμεσα στα μέλη του Χριστού, τί παραγγέλλει ο απόστολος; «Σας έγραψα στην επιστολή, μη συναναστρέφεσθε πόρνους».16 Πραγματικά επειδή εκείνοι δεν εντρέπονται οι ίδιοι, συμβουλεύει τους άλλους να τους αποφεύγουν και να τους εντροπιάζουν, λέγοντας προς αυτούς, «εάν κάποιος κατ’ όνομα αδελφός είναι πόρνος, με αυτόν˙ ούτε να συντρώγετε».17 Βλέπεις ότι όποιος κυλίεται στην πορνεία είναι κοινό μόλυσμα της Εκκλησίας, και γι’ αυτό πρέπει όλοι να τον αποφεύγουν και να τον απομακρύνουν; Ο ίδιος δε ο Παύλος παρέδωσε στον Σατανά τον πορνεύοντα στην Κόρινθο και δεν συνέστησε προς αυτόν αγάπη ούτε τον προσέλαβε, έως ότου επέδειξε την μετάνοια ικανοποιητικώς.
Σώζε οπωσδήποτε την ψυχή σου από τα τόσα κακά, ώ άνθρωπε, των παρόντων και των μελλόντων, των τελευταίων διττών μάλιστα, και στον μέλλοντα και στον παρόντα αιώνα. Το γένος του Ησαύ ήταν απόβλητο, διότι εκείνος ήταν πόρνος και βέβηλος, και ο Ροβοάμ έχασε το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας, επειδή ο πατέρας του Σολομών, γυναικομανής περισσότερο από κάθε άλλον, επέθανε χωρίς να πάθη τούτο ο ίδιος λόγω του Δαβίδ, ο οποίος το προσαφθέν κάποτε σε βάρος του άγος εκαθάρισε με ροές δακρύων και με τα άλλα έργα της μετανοίας. Αποφεύγετε την πορνεία, αδελφοί, παραγγέλλει πάλι ο απόστολος.18 Αν την απέφευγε ο Σαμψών, δεν θα έπιπτε στα χέρια της Δαλιδάς, ώστε μαζί με τα μαλλιά του να χάση και την δύναμί του, δεν θα ετυφλωνόταν, δεν θα έχανε αδόξως τη ζωή του μαζί με τους αλλοφύλους. Αν την απέφευγαν οι οδηγούμενοι από τον Μωϋσή ως στρατηγό και νομοθέτη Ιουδαίοι δεν θα εθυσίαζαν στον Βεελφεγώρ, δεν θα έτρωγαν θυσίες, δεν θα έπιπταν όσο έπεσαν. Αν την απέφευγε ο Σολομών, δεν θ’ απομακρυνόταν από τον Θεό που τον κατέστησε βασιλέα και σοφό ούτε θα ανήγειρε ναούς και είδωλα.
Βλέπετε ότι το πάθος της πορνείας ωθεί τον άνθρωπο και προς ασέβεια; Ούτε το κάλλος της Σωσάννης, που εξαπάτησε στη Βαβυλώνα τους πρεσβυτέρους, θα εθριάμβευε έπειτα και θα συνεκάλυπτε τον λιθοβολισμό, αν αυτοί απέφευγαν από την αρχή το βδέλυγμα και δεν την παρατηρούσαν κάθε μέρα ακολάστως πρωτύτερα. Ούτε ο Ολοφέρνης θα εκοιτόταν με κομμένον τον λαιμό ο άθλιος, αν προηγουμένως, όπως έχει γραφή, δεν είλκυε τον οφθαλμό του το σανδάλιο της Ιουδίθ και δεν αιχμαλώτιζε την ψυχή του η ομορφιά της. Γι’ αυτό λέγει ο Ιώβ˙ «έβαλα κανόνα στους οφθαλμούς μου, και δεν θα προσέξω παρθένο»,19 πόσο μάλλον άσεμνο γύναιο, άγαμο ή έγγαμο.
Ή αγαμία θεοφιλή να τηρής, αγαπητέ, ή συζυγία θεόδοτη. Πίνε ύδατα απ΄οτα πηγάδια σου, κι αυτό με σωφροσύνη, άπεχε δε τελείως από νοθευμένο ποτό, διότι είναι ύδωρ Στυγός, ρεύμα του ποταμού Αχέροντος, είναι γεμάτο θανατηφόρο ιό, έχει τη δύναμι δηλητηρίου˙ διότι έχει την ιδιότητα να ρίπτη τους μυχούς του Άδη. Απόφευγε το μέλι από πορνικά χείλη, διότι έχουν την ιδιότητα να επαλείφουν πορνικό θάνατο, που είναι ο χωρισμός από το Θεό. Προς αυτόν λέγει ο Δαβίδ, «εξωλόθρευσε όλους όσοι πορνεύουν».20 Είναι λοιπόν ανάγκη να καθαρεύη ή να καθαίρεται κι έτσι να μένη διαρκώς αμίαντος αρκούμενος στις επιτρεπτόμενες ηδονές, αυτός του οποίου το σώμα έγινε ναός του Θεού δια του Πνεύματος και το Πνεύμα του Θεού κατοικεί σ’ αυτό, να σπεύδη προς απόκτησι αγνείας και σωφροσύνης και προς αποφυγή πορνείας και κάθε ακαθαρσίας, για να παραμείνωμε αιωνίως ευφραινόμενοι μαζί με τον άφθαρτο νυμφίο στις αγνές παστάδες, με τις πρεσβείες της αειπαρθένου και παναμώμου και υπερδοξασμένης Μητέρας που τον εγέννησε παρθενικώς για την σωτηρία μας˙ τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Λουκά 2, 22 – 38.
2. Κολ. 3, 3.
3. Ψαλμ. 50, 7.
4. Έξ. 13, 2. 12.15. Λουκά 2.23.
5. Ψαλμ. 104, 15.
6. Αμφίβολο παιδί είναι ο Χριστός λόγω της διπλής ιδιότητός του, θείας και ανθρωπίνης.
7. Ψαλμ. 100,1.
8. Γεν. 4, 26.
9. Γεν. 34, 1 έ έ.
10. Α’ Κορ. 10, 8.
11. Κολ. 3, 5.
12. Α’ Κορ. 3, 16.
13. Γαλ. 5, 19.
14. Εφ. 5, 5.
15. Α’ Θεσσ. 4, 3.
16. Α’ Κορ. 5, 9.
17. Α’ Κορ. 5, 11.
18. Α’ Κορ. 6, 18.
19. Ιώβ 31, 1.
20. Ψαλμ. 72, 27.
(Πηγή: Ορθόδοξη Πορεία, Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη, Ιερά Μητρόπολις Μόρφου )
Λόγος εἰς τὴν ὑπαπάντην τοῦ Κυρίου ἡμῶν καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ εἰς τὸν Συμεῶνα τὸν Θεοδόχον,
Ἁγίου Κυρίλλου Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων
Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών.
Κήρυττε χαράν, θύγατερ Ἱερουσαλήμ.
Χόρευε λαὸς πόλεως τῆς τοῦ Θεοῦ.
Σκιρτήσατε πύλαι καὶ τείχη Σιὼν καὶ πᾶσα ἡ γῆ.
Βοήσατε τὰ ὄρη, καὶ οἱ βουνοὶ μεγάλα σκιρτήσατε.
Ποταμοὶ κροτήσατε χεῖρας, καὶ ὄχλοι Σιὼν περιλάβετε, Θεοῦ παρουσίαν ἐν αὐτῇ βλέποντες.
Συμφωνείτω σήμερον τὰ οὐράνια τοῖς ἐπιγείοις, καὶ ἀνυμνείτω ἡ ἄνω μετὰ τῆς κάτω Ἱερουσαλήμ, διὰ Χριστὸν τὸν ἐν αὐτῇ, Οὐράνιον καὶ Ἐπίγειον.
Οὐράνιον νοεραὶ δυνάμεις περιχορεύσατε, Ἐπίγειον οἱ ἐπὶ τῆς γῆς σὺν ἀγγέλοις ὑμνήσατε.
Σήμερον γὰρ ὤφθη ὁ Θεὸς τῶν θεῶν ἐν Σιών.
Σήμερον δεδοξασμένα ἐλαλήθη περὶ σοῦ, ἡ πόλις τοῦ Θεοῦ Ἱερουσαλήμ, ἡ πόλις τοῦ Βασιλέως τοῦ Μεγάλου ἄνοιγε τὰς πύλας τῷ ἀνοίξαντι πᾶσι τὰς οὐρανίους πύλας καὶ ἀνοίξαντι πᾶσι τὰς παραδείσου πύλας καὶ ἀνοίξαντι τῶν τάφων ἐπὶ σταυροῦ τὰς πύλας καὶ συντρίψαντι ᾅδου τὰς ἀπ' αἰῶνος πύλας καὶ συγκλείσαντι παραδόξως τῆς παρθενίας τὰς πύλας.
Σήμερον ὁ πάλαι τῷ Μωσῇ χρηματίσας ἐπὶ τοῦ ὄρους Σινᾶ θεοπρεπῶς πληροῖ τὸν νόμον ὑπὸ νόμον γενόμενος δουλοπρεπῶς.
Σήμερον ὁ Θεὸς ἀπὸ Θαιμὰν ἐν Σιὼν ἔρχεται.
Σήμερον ὁ Οὐράνιος νυμφίος μετὰ Θεομήτορος παστάδος ἐν τῷ ναῷ παραγίνεται.
Θυγατέρες Ἱερουσαλὴμ ἐξέλθετε εἰς ἀπάντησιν Αὐτοῦ.
Τὰς λαμπάδας φαιδρῶς τῷ φωτὶ τῷ ἀληθινῷ ἐξάψατε, τοὺς χιτῶνας τῶν ψυχῶν τῷ νυμφίῳ Χριστῷ εὐτρεπίσατε.
Μετὰ τῆς Σιὼν οἱ τῶν ἐθνῶν λαοὶ φωτοφοροῦντες ὑπαντήσωμεν.
Ἐν τῷ ναῷ σὺν τῷ ναῷ καὶ Θεῷ καὶ Χριστῷ συνεισέλθωμεν.
Μετὰ ἀγγέλων τὸν τῶν ἀγγέλων ὕμνον βοήσωμεν Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Kύριος Σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης Aὐτοῦ.
Πλήρη τὰ πέρατα τοῦ κόσμου τῆς ἀγαθότητος Aὐτοῦ.
Πλήρης πᾶσα ἡ κτίσις τῆς αἰνέσεως Αὐτοῦ.
Πλήρης πᾶσα ἡ ἀνθρωπότης τῆς συγκαταβάσεως Αὐτοῦ.
Τὰ οὐράνια, τὰ ἐπίγεια, τὰ καταχθόνια πλήρη τῆς εὐσπλαγχνίας Αὐτοῦ, πλήρη τοῦ ἐλέους Αὐτοῦ, πλήρη τῶν οἰκτιρμῶν, πλήρη τῶν δωρεῶν, πλήρη τῶν εὐεργεσιῶν Αὐτοῦ.
Τοιγαροῦν πάντα τὰ ἔθνη κροτήσατε χεῖρας.
Πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς δεῦτε καὶ ἴδετε τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ.
Πᾶσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν Κύριον.
Πᾶσα ἡ γῆ προσκυνησάτω, πᾶσα γλῶσσα ᾀσάτω, πᾶσα ψαλλέτω, πᾶσα δοξολογησάτω Παιδίον Θεόν, τεσσαρακονθήμερον καὶ προαιώνιον, Παιδίον μικρὸν καὶ Παλαιὸν τῶν ἡμερῶν, Παιδίον θηλάζον καὶ τῶν αἰώνων Ποιητήν.
Βρέφος βλέπω καὶ Θεόν μου γνωρίζω, Βρέφος θηλάζον καὶ τὸν κόσμον διατρέφον, Βρέφος κλαυθμυρίζον καὶ κόσμῳ ζωὴν καὶ χαρὰν χαριζόμενον, Βρέφος σπαργανούμενον καὶ τῶν σπαργάνων με τῆς ἁμαρτίας λυτρούμενον, Βρέφος ἐν ἀγκάλαις Μητρὸς μετὰ σαρκὸς ἀληθῶς ἀνελλιπῶς ἐπὶ γῆς, καὶ Αὐτὸν καὶ ἐν κόλποις τοῦ Πατρὸς ἀληθῶς καὶ ἀνελλιπῶς ἐν οὐρανοῖς.
Βρέφος βλέπω ἐκ Βηθλεὲμ εἰς Ἱερουσαλὴμ εἰσερχόμενον καὶ τῆς ἄνω Ἱερουσαλὴμ οὐδαμῶς χωριζόμενον.
Βρέφος βλέπω νομικῶς τῷ ναῷ θυσίαν προσάγων ἐπὶ γῆς, ἀλλ' Αὐτὸ τὰς πάντων εὐσεβεῖς θυσίας δεχόμενον ἐν οὐρανοῖς, Αὐτὸν ἐν ἀγκάλαις τοῦ πρεσβύτου οἰκονομικῶς καὶ Αὐτὸν ἐν θρόνοις χερουβικοῖς θεοπρεπῶς, Αὐτὸν προσφερόμενον καὶ ἁγνιζόμενον καὶ Αὐτὸν τὰ πάντα ἁγνίζοντα καὶ καθαίροντα.
Αὐτὸς τὸ δῶρον καὶ Αὐτὸς ὁ ναὸς ὤν.
Αὐτὸς ὁ ἀρχιερεὺς καὶ Αὐτὸς τὸ θυσιαστήριον, Αὐτὸς τὸ ἱλαστήριον [καὶ Αὐτὸς ὁ πρεσβεύων].
Καὶ Aὐτὸς ὁ προσφέρων καὶ Αὐτὸς ὁ ὑπὲρ κόσμου θυσία προσφερόμενος, καὶ Αὐτὸς τὰ ξύλα τῆς ζωῆς καὶ τῆς γνώσεως, Αὐτὸς ὁ ἀμνὸς καὶ Αὐτὸς τὸ πῦρ ὑπάρχων.
Αὐτὸς ἡ ὁλοκαύτωσις καὶ Αὐτὸς ἡ μάχαιρα τοῦ πνεύματος.
Αὐτὸς ὁ ποιμὴν καὶ Αὐτὸς τὸ ἀρνίον.
Αὐτὸς ὁ θύτης καὶ Αὐτὸς ὁ θυόμενος.
Αὐτὸς ὁ ἀναφερόμενος καὶ Αὐτὸς ὁ τὴν θυσίαν δεχόμενος.
Αὐτὸς ὁ νόμος καὶ Αὐτὸς ὁ νῦν ὑπὸ νόμον γινόμενος.
Ἀλλὰ γὰρ φέρε λοιπὸν τὰ περὶ τῆς ἡμέρας ἐκ τῶν ἱερῶν εὐαγγελίων ἀκούσωμεν.
Φησὶ γὰρ περὶ Χριστοῦ ὁ θαυμάσιος Λουκᾶς, ὅτι, ὅτε ἐπληρώθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν νόμον Μωυσέως, ἀνήγαγον τὸν Ἰησοῦν εἰς Ἱερουσαλήμ, τοῦ παραστῆσαι Αὐτὸν τῷ Κυρίῳ, καθὼς γέγραπται ἐν τῷ νόμῳ Κυρίου, ὅτι πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν Ἅγιον τῷ Κυρίῳ κληθήσεται.
Σαμουὴλ μὲν οὖν καὶ Ἰσαὰκ ὁμοῦ τε καὶ Ἰακὼβ Ἰωσήφ τε καὶ ἕτεροι οἱ ἐκ στειρώσεως παρ' ἐλπίδα τεχθέντες καὶ διανοίξαντες ἀκάρπους μήτρας μητέρων ἅγιοι τῷ Κυρίῳ ἐκλήθησαν, Χριστὸς δὲ ὁ μόνος ἐκ μόνης, τοῦ μόνου μονογενής, Παρθένου τεχθεὶς καὶ μὴ διανοίξας πύλας παρθενικὰς οὐχ Ἅγιος τῷ Κυρίῳ, ἀλλ' Ἅγιος τῶν ἁγίων καὶ Κύριος τῶν κυρίων καὶ Θεὸς τῶν θεῶν καὶ Πρωτότοκος τῶν πρωτοτόκων ἀρχόντων ἄρχων τε καὶ Βασιλεὺς βασιλευόντων καὶ κληθήσεται καὶ πιστευθήσεται καὶ προσκυνηθήσεται καὶ νῦν ἐν τῷ ναῷ ὑπὸ Συμεὼν κηρυχθήσεται.
Ἦν γάρ, φησίν, ἄνθρωπος ἐν Ἱερουσαλήμ, ᾧ ὄνομα Συμεών.
Καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος δίκαιος, καὶ πνεῦμα Ἅγιον ἦν ἐν αὐτῷ.
Καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν ἢ ἰδεῖν τὸν Χριστὸν Κυρίου.
Καὶ ἦλθεν ἐν τῷ πνεύματι εἰς τὸ ἱερόν.
Καὶ ἐν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον Ἰησοῦν, τοῦ ποιῆσαι αὐτοὺς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νόμου περὶ Αὐτοῦ, καὶ αὐτὸς ὁ Συμεὼν ἐδέξατο Αὐτὸν εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ καὶ ηὐλόγησε τὸν Θεὸν καὶ εἶπε· Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν Σου, Δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά Σου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν Σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν, φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ Σου Ἰσραήλ.
Τίς λαλήσει τὰς δυναστείας τοῦ Κυρίου, ἀκουστὰς ποιήσει πάσας τὰς αἰνέσεις Αὐτοῦ;
Ὁ κατέχων τὴν γῆν πᾶσαν δρακὶ ἀγκάλαις πρεσβύτου χωρεῖται, καὶ βαστάζεται ὁ φέρων τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως Αὐτοῦ.
Ἀγαλλιάσθω ὁ Ἀδὰμ διὰ Συμεὼν πρὸς Χριστὸν λέγων· Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν Σου, Δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά Σου ἐν εἰρήνῃ.
Νῦν ἀπολύεις με τῶν αἰωνίων δεσμῶν νῦν ἀπολύεις με τῆς φθορᾶς.
Νῦν ἀπολύεις με τοῦ θανάτου.
Νῦν ἀπολύεις με τῆς λύπης, ὁ ἐμὸς Υἱὸς καὶ Θεός.
Ὃν ἐν τῷ ναῷ Συμεὼν ἐναγκαλιζόμενος καὶ τὸ ξένον τῆς οἰκονομίας μυστήριον πᾶσι τοῖς ἔθνεσι καὶ Ἰουδαίοις εὐαγγελιζόμενος σκιρτᾷ καὶ ἀγαλλιᾷ, καὶ λαμπρᾷ καὶ διαπρυσίῳ φωνῇ περὶ Αὐτοῦ ἀνακέκραγε λέγων· Οὗτός ἐστιν ὁ ὢν καὶ προὼν καὶ ἀεὶ τῷ Πατρὶ συμπαρών, ὁμοούσιος, ὁμόθρονος, ὁμόδοξος, ὁμοδύναμος, ἰσοδύναμος, παντοδύναμος, ἄναρχος, ἄκτιστος, ἀναλλοίωτος, ἀπερίγραπτος, ἀόρατος, ἄῤῥητος, ἀκατάληπτος, ἀψηλάφητος, ἀκατανόητος, ἀτέκμαρτος.
Οὗτός ἐστι τῆς πατρικῆς δόξης τὸ ἀπαύγασμα.
Οὗτός ἐστιν ὁ χαρακτὴρ τῆς πάντων συστάσεως.
Τοῦτο τὸ φῶς τῶν φώτων, ἐκ πατρικῶν ἀνατέλλον τῶν κόλπων.
Οὗτος ὁ Θεὸς τῶν θεῶν, καὶ ἐκ Θεοῦ Θεὸς γνωριζόμενος.
Οὗτος ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς ἐκ πηγῆς τῆς τοῦ Πατρὸς ζωῆς προερχόμενος.
Οὗτος ὁ ποταμὸς τοῦ Θεοῦ, ἐξ ἀβύσσου θείας ἐκπορευόμενος, ἀλλ' οὐ χωριζόμενος.
Οὗτος ὁ θησαυρὸς τῆς ἀγαθότητος τῆς πατρικῆς καὶ ἀεννάου μακαριότητος.
Τοῦτο τὸ ὕδωρ τῆς ζωῆς καὶ τὸ ζωὴν τῷ κόσμῳ χαριζόμενον.
Οὗτος ἡ ἀκτὶς ἡ ἄκτιστος, ἐκ προφώτου ἡλίου γεννώμενος, ἀλλ' οὐ τεμνόμενος.
Οὗτός ἐστιν ὁ ἐκ μὴ ὄντων εἰς τὸ εἶναι Θεὸς λόγος λόγῳ μόνῳ τὰ πάντα συστησάμενος.
Oὗτός ἐστιν ὁ ἑωσφόρος πρὸ ἑωσφόρου τὰς ἀσωμάτους διακοσμήσας δυνάμεις τῶν οὐρανίων, ἀσωμάτων, ἀοράτων στρατευμάτων καὶ ταγμάτων.
Οὗτός ἐστιν ὁ τανύσας τὸν οὐρανὸν μόνος καὶ περιπατῶν ἐπὶ θαλάσσης ὡς ἐπὶ ἐδάφους.
Οὗτός ἐστιν ὁ ὀμίχλῃ σπαργανώσας τὴν ἄβυσσον.
Οὗτός ἐστιν ὁ στερεώσας τὴν γῆν ἐπὶ τῶν ὑδάτων.
Οὗτός ἐστιν ὁ ψάμμῳ περιτειχίσας τὴν θάλασσαν.
Οὗτός ἐστιν ὁ διορίσας τὸ φῶς ἀπὸ τοῦ σκότους.
Οὗτός ἐστιν ὁ τὴν κυκλικὴν τῶν ἀστέρων συντάξας διακόσμησιν.
Οὗτός ἐστιν ὁ πάντα τὸν ὁρώμενον καὶ νοούμενον κόσμον ἐν σοφίᾳ συστησάμενος.
Οὗτος ὁ χερσὶν ἀχειροπλάστοις ἐκ πηλοῦ διαπλάσας καὶ μορφώσας τὸν ἄνθρωπον.
Οὗτός ἐστιν ὁ κατ' εἰκόνα Θεοῦ δημιουργήσας ἡμᾶς, καὶ νῦν Aὐτὸς κατ' εἰκόνα τὴν ἡμετέραν γενόμενος ἄνθρωπος.
Ἄνθρωπος, ἀλλὰ μὴν καὶ Θεὸς ὁ Αὐτός.
Ἄνθρωπος τὸ ὁρώμενον, ὅλως ὡς κἀγὼ αὐτὸς μετὰ τῶν ἐμῶν, ἵνα με καθαρίσας σώσῃ, Θεὸς τὸ νοούμενον, τέλειος ἐκ τελείου Πατρὸς τὴν οὐσίαν ἔχων.
Ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων δεσποτικῇ νῦν τὴν ἐμὴν μορφὴν ἔλαβε τὴν δουλικήν, οὐ μειώσας τῆς θεότητος τὸ ἀξίωμα, ἀλλ' ἁγιάσας τῆς ἐμῆς φύσεως τὸ φύραμα.
Ἄνω ὅλος καὶ κάτω ὅλος ὁ Αὐτὸς γνωριζόμενος, ἄνω γεννηθεὶς ἀχρόνως καὶ κάτω ἀσπόρως, τῶν ἄνω ποιητὴς ὡς Θεὸς καὶ κάτω ποίημα ὡς ἄνθρωπος.
Ἀκούσατε ταῦτα, πάντα τὰ ἔθνη, ἄκουε, Ἰσραήλ.
Κύριος ὁ Θεός σου οὗτός ἐστιν ὃν ἐγὼ ὁ σὸς ἱερεὺς Συμεὼν ἐν ἀγκάλαις βαστάζων μεγάλῃ κηρύττω τῇ φωνῇ τῷ λαῷ ἐν τῷ ναῷ διαμαρτυρόμενος.
Διὸ προσέχετε λαός μου τὸν λόγον μου, κλίνατε τὸ οὖς ὑμῶν εἰς τὰ ῥήματα τοῦ στόματός μου.
Τοῦτο τὸ παιδίον ἐστί, περὶ οὗ Ἰσαΐας προεκήρυξε λέγων, ὅτι παιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν, Υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς (τῆς τοῦ Πατρός) ἄγγελος, θαυμαστός, σύμβουλος, Θεὸς ἰσχυρός, ἐξουσιαστής, ὦ Ἰσραήλ, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.
Εἰ οὖν Θεὸς ἰσχυρὸς τοῦτο τὸ Παιδίον, περὶ Αὐτοῦ δῆλον ὅτι εἴρηκε ∆αβίδ· Ὀφθήσεται ὁ Θεὸς τῶν θεῶν ἐν Σιών.
Περὶ τούτου παιδίου Ἱερεμίας βοᾷ· Ὅτι ὁ Θεὸς ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθη καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη.
Τοῦτο τὸ Παιδίον ἐστὶν ὁ πάλαι τῷ Ἰσραὴλ τὴν θάλασσαν διαῤῥήξας καὶ τὸν φαραὼ βυθίσας καὶ τὸν νόμον δοὺς τοῖς Ἰσραηλίταις καὶ τὸ μάννα ἐπομβρίσας καὶ στύλῳ πυρὸς τὸ γένος τῶν Ἑβραίων ὁδηγήσας καὶ πέτραν ῥήξας καὶ βάτον πυροδρόσου φλογὸς ἄφλεκτον φυλάξας.
Τοῦτο τὸ Παιδίον τεσσαρακονταετῆ φονευτὴν Μωσέα τοῦ αἰγυπτιακοῦ λαοῦ πεποίηκε καὶ τεσσαράκοντα ἔτη ποιμένα προβάτων ἀνέδειξε καὶ τεσσαράκοντα ἔτη ὁδηγὸν τῷ Ἰσραὴλ κατέστησε, καὶ τεσσαράκοντα ἡμέρας νηστεῦσαι ἐδυνάμωσεν, ὡς καὶ αὐτὸ τὸ Παιδίον μετὰ τὸ βάπτισμα τεσσαράκοντα ἡμέρας ἐνήστευσε καὶ μετὰ τεσσαράκοντα ἡμέρας τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεως εἰς τὴν ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἀνελήλυθε καὶ μετὰ τεσσαράκοντα ἡμέρας τῆς ἐκ Παρθένου γεννήσεως νῦν εἰς τὴν ἐπίγειον Ἱερουσαλὴμ εἰσελήλυθε.
Περὶ τούτου τοῦ Παιδίου Ἀμβακοὺμ προεκήρυξε λέγων· ὁ Θεὸς ἀπὸ Θαιμὰν ἥξει, τουτέστιν ἐκ τοῦ νότου.
Ἐκ νότου γὰρ τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐκ Βηθλεέμ, νῦν ἐν Σιὼν εἰσελήλυθε.
Διὰ τοῦτο τὸ Παιδίον Μωυσῆς ὑμῖν διεμαρτύρετο λέγων ὅτι προφήτην ὑμῖν ἀναστήσει Κύριος ὁ Θεὸς ἐκ τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν, καὶ πᾶς ὁ μὴ ἀκούων Αὐτοῦ ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ αὐτοῦ.
Περὶ τούτου τοῦ παιδίου ὁ προφήτης ∆αβὶδ ηὔχετο λέγων· Ὁ καθήμενος ἐπὶ τῶν χερουβὶμ ἐμφάνηθι, ἐξέγειρον τὴν δυναστείαν Σου καὶ ἐλθὲ εἰς τὸ σῶσαι ἡμᾶς.
Καὶ πάλιν· Ταχὺ προκαταλαμβανέτωσαν ἡμᾶς οἱ οἰκτιρμοί Σου Κύριε.
Καὶ πάλιν· Κύριε κλῖνον τοὺς οὐρανούς Σου καὶ κατάβηθι.
Καὶ ἄλλως· Σὺ κύριε ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων πρόσσχες τοῦ ἐπισκέψασθαι πάντα τὰ ἔθνη.
Διὸ γνῶτε ἔθνη καὶ ἡττᾶσθε.
Ἴδετε Ἰουδαῖοι καὶ πείσθητε ὅτι τοῦτο τὸ Παιδίον ὑμνοῦσιν ἄγγελοι, Τούτῳ προσκυνοῦσιν ἀρχάγγελοι, Τοῦτο τρέμουσιν ἐξουσίαι, Τοῦτο δοξάζουσι δυνάμεις, Τούτῳ δουλεύουσι τὰ Χερουβίμ, Τοῦτο θεολογεῖ τὰ Σεραφείμ.
Τούτῳ δουλεύει ὁ ἥλιος, Τούτῳ λειτουργεῖ σελήνη, Τούτῳ ὑπακούει τὰ στοιχεῖα, Τούτῳ ὑποτάσσονται αἱ πηγαί.
Τοῦτο τὸ παιδίον ἰδοῦσαι πύλαι ᾅδου συνετρίβησαν, πύλαι δὲ οὐράνιοι ἀνεπετάσθησαν, καὶ ᾅδης ἰδὼν ἐτρόμαξε.
Τοῦτο τὸ παιδίον θάνατον κατήργησε, τὸν διάβολον ᾔσχυνε, τὴν κατάραν ἔλυσε, τὴν λύπην κατέπαυσε, τὸν ὄφιν συνέτριψε, τὸ μεσότοιχον διέκοψε, τὸ πονηρὸν χειρόγραφον τῶν ἁμαρτιῶν διέῤῥηξε, τὴν ἁμαρτίαν ἐπάτησε, τὴν πλάνην κατέλυσε, τὴν κτίσιν ἀνέστησε.
Τοῦτο τὸ παιδίον τὸν Ἀδὰμ διέσωσε, τὴν Εὔαν ἀνέπλασε, τὰ ἔθνη ἐκάλεσε, τὸν κόσμον ἐφώτισε.
∆ιὸ δεῦτε καὶ ὑμεῖς φιλόχριστοι καὶ φιλόθεοι.
Τῇ τοῦ Κυρίου καὶ Δεσπότου ὑπαντῇ φαιδροὶ πάντες καὶ καθαροὶ ὑπαντήσωμεν, μὴ νομικῶς, ἀλλὰ πνευματικῶς, μὴ γαστρὶ τρυφῶντες, ἀλλὰ πνεύματι σκιρτῶντες, μὴ οἴνῳ μεθύοντες, ἀλλὰ τῷ πνεύματι ζέοντες.
Οὕτως σήμερον φαιδροὶ φαιδρῶς τὰς λαμπάδας κοσμήσωμεν.
Οὕτως ὡς υἱοὶ φωτὸς τοὺς κηροὺς τῷ φωτὶ τῷ ἀληθινῷ Χριστῷ προσαγάγωμεν, διότι φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν τῷ κόσμῳ ἐπέφανε.
Διὸ ὡς φῶτα ἐκ φωτὸς ὑπὲρ χιόνα ἀναλάμψωμεν, ὑπὲρ γάλα τυρωθέντες, ὑπὲρ λίθον σάπφειρον αὐγασθέντες, ὑπὲρ περιστερὰς ἀσπίλους εἰς οὐρανοὺς ἀναπτάντες, οὕτως ἐν νεφέλαις εἰς Θεοῦ ὑπάντησιν ἐξέλθωμεν.
Ἅπαντες σήμερον καὶ διὰ παντὸς τὰ τῆς ἑορτῆς βοήσωμεν.
Μετὰ ἀγγέλων χορεύσωμεν.
Μετὰ ποιμένων καταυγασθῶμεν.
Μετὰ μάγων προσκυνήσωμεν.
Μετὰ τῆς Βηθλεὲμ ἑορτάσωμεν.
Μετὰ τῆς Σιὼν ὑπαντήσωμεν.
Μετὰ τοῦ ναοῦ ἁγιασθῶμεν.
Μετὰ τῆς Παρθένου μεγαλύνοντες ἀγαλλιασθῶμεν.
Μετὰ Ἰωσὴφ προσενέγκωμεν ὡς δύο τρυγόνας τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα.
Μετὰ Συμεὼν Χριστὸν ἐναγκαλισώμεθα, καὶ μετὰ Ἄννης ἀνθομολογησώμεθα.
Ὅπως τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἐντὸς γενώμεθα χάριτι καὶ οἰκτιρμοῖς καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
(Πηγή: Orthodox Fathers )
Ομιλία στην Υπαπαντή του Χριστού,
Μητροπολίτου Νικοπόλεως π. Μελετίου Καλαμαρά
῾Η σημερινή ἑορτή, ἡ ῾Υπαπαντή τοῦ Χριστοῦ, σημαίνει προαπάντηση, ὑποδοχή τοῦ Χριστοῦ. ῎Ας μελετήσομε τό νόημά της γιά νά διδαχθοῦμε.
῾Ο Χριστός γεννήθηκε σ᾿ ἕνα σπήλαιο. Δέν ἦταν ἡ φυσική του θέληση νά γεννηθεῖ ὁ Θεός, ὁ κυρίαρχος τοῦ κόσμου, στό σπήλαιο. Ἦταν δεῖγμα τῆς ταπεινώσεώς του γιά νά μᾶς διδάξει τήν αὐταπάρνηση καί τήν ταπείνωση. Κατοίκησε σέ ἕνα χωριό καί αὐτό δέν εἶχε καμμιά σχέση μέ τό Χριστό. ῾Η Ναζαρέτ ἤ ἡ Βηθλεέμ ἤ κάποιο ἄλλο χωριό τί σχέση ἔχει μέ τό Χριστό; Ποιός ἦταν ὁ τόπος του;
᾿Απάντηση: ᾿Αφοῦ ὁ Χριστός εἶναι ὁ Θεός, δικός του πάνω στή γῆ εἶναι μόνο ὁ ναός του, ὁ τόπος τῆς λατρείας του. Οἶκος Θεοῦ, οἶκος Χριστοῦ, σπίτι τοῦ Χριστοῦ εἶναι μόνο ὁ ναός, ἡ ἐκκλησία.
῏Ηρθε καί ἡ ἡμέρα πού ὁ Χριστός θά πήγαινε στόν οἶκο του, στό σπίτι του γιά πρώτη φορά. Πότε; ῾Ο νόμος, ὅπως καί σήμερα ἔτσι καί τότε, ὅριζε ὅτι πρίν νά πάει τό παιδί σαράντα ἡμερῶν δέν τό πηγαίνουν στό Ναό. Στίς σαράντα ἡμέρες τό πᾶνε νά πάρει τήν πρώτη εὐλογία. Καί ἐκεῖνο καί ἡ μητέρα πού τό γέννησε καί μαζί καί ὁ πατέρας. ῎Ετσι λοιπόν ὅταν ὁ Κύριος ἔγινε σαράντα ἡμερῶν ἐπῆρε ὁ δίκαιος ᾿Ιωσήφ τήν ῾Υπεραγία Θεοτόκο καί τό Χριστό βρέφος καί ἀνέβηκαν ἀπό τήν Βηθλεέμ στήν ῾Ιερουσαλήμ νά πᾶνε στό ναό. Τί θά πήγαιναν νά κάνουν; ῾Η ἀπάντηση εἶναι, ὅπως σήμερα, πού μία γυναίκα φεύγει ἀπό τό σπίτι της νά πάει νά σαραντίσει στήν Ἐκκλησία. Τότε, ὅταν μία γυναίκα μέ τό βρέφος ἐπήγαινε στό ναό εὑρισκόταν κάποιος ἀπό τούς πολλούς ἱερεῖς, πού ἦταν στό ναό τοῦ Σολομῶντος, καί ἔκανε τήν προβλεπόμενη θυσία.
῎Επαιρνε τά δύο τρυγόνια ἤ περιστεράκια πού ἐπήγαινε στό ναό σά θυσία, σά προσφορά -αὐτό προσφέραν οἱ φτωχότεροι- τῆς διάβαζε μία εὐχή καί ἔφευγε. Περίπου ὅπως καί σήμερα. Πόσα παιδιά ἐπήγαιναν στό ναό τοῦ Σολομῶντος γιά νά πάρουν εὐχές; Πολλά παιδιά, γιατί ἡ ῾Ιερουσαλήμ ἦταν μεγάλη πόλη. Τί προσοχή ἔδινε ὁ Ἱερέας ὅταν ἔβλεπε ἕνα παιδάκι νά πηγαίνει νά τοῦ διαβάσει τήν εὐχή; Καμμία σημασία. «Ἄ! κι ἄλλο ἦρθε, νά σᾶς ζήσει». Τίποτα ἄλλο.
᾿Επῆγε λοιπόν ἡ ῾Υπεραγία Θεοτόκος στόν ναό μαζί μέ τόν ᾿Ιωσήφ. Ποιός τῆς ἔδωσε σημασία; ῾Η ἀπάντηση εἶναι: κανένας. Τίποτα δέν ἔγινε. Κανένας δέν κατάλαβε τίποτε. Καί πολύ περισσότερο δέν κατάλαβε τίποτε ὁ ἱερεύς πού πῆρε τά δύο περιστέρια πού τοῦ πρόσφεραν σά δῶρο καί πού διάβασε τήν εὐχή. Τίποτα δέν κατάλαβε. Φαντασθῆτε, περνάει ὁ Χριστός ἀπαρατήρητος ἀπό ὅλους. Οὔτε ὁ ἀρχιερέας τῶν ῾Εβραίων ἦταν παρών, οὔτε οἱ ἱερεῖς, οὔτε οἱ ψαλτάδες, οὔτε τό λαό μαζέψανε, οὔτε βάγια στρώσανε, οὔτε χαλιά. Τίποτε ἀπολύτως. Οἱ μόνοι πού τόν προϋπάντησαν, οἱ μόνοι πού πῆγαν ἐπίτηδες νά τόν προϋπαντήσουν ἦταν δύο γεροντάκια. ῾Ο ἕνας ἦταν ὁ δίκαιος Συμεών καί ἡ ἄλλη ἦταν ἡ ἁγία καί δικαία προφήτις ῎Αννα. ῎Ας σταθοῦμε στό παράδειγμα τους γιά νά διδαχθοῦμε.
῾Ο δίκαιος Συμεών ἦταν ἱερεύς, ἀλλά ὄχι ἐν ἐνεργείᾳ. ῏Ηταν πιά συνταξιοῦχος ἀπό πολλά χρόνια. ῾Ο νόμος τῶν ῾Εβραίων ἔλεγε ὅτι ὁ ἱερεύς ὅταν φθάσει στά ἑξήντα πέντε ἀποσύρεται ὑποχρεωτικά. Πάνω ἀπό τήν ἡλικία αὐτή δέν ἐπιτρεπόταν νά πηγαίνει πιά νά λειτουργεῖ. ῾Ο Συμεών εἶχε περάσει τά ἑκατό. ῏Ηταν πολύ γέρος. Σερνόταν. Καί τί ἔκανε αὐτός ὁ ἄνθρωπος; ᾿Απ᾿ ὅτι καταλαβαίνει κανείς, σ᾿ ὅλη του τή ζωή ἦταν εὐλαβής. Τό γράφει τό εὐαγγέλιο. ῏Ηταν πολύ εὐλαβής καί δίκαιος ἄνθρωπος. Τί σημαίνει εὐλαβής; Εὐλαβής ἄνθρωπος σημαίνει σέβεται τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Μπαίνοντας μέσα στήν ἐκκλησία φοβᾶται... Αὐτό σημαίνει εὐλαβής.
Τί σημαίνει «μπαίνοντας μέσα στήν ἐκκλησία φοβᾶμαι»; Φοβᾶμαι πῶς θά περπατήσω. Φοβᾶμαι πῶς θά σταθῶ. Φοβᾶμαι πῶς θά κουνήσω τό χέρι μου. Γιατί; Γιατί καταλαβαίνω ὅτι δέν εἶναι οὔτε τό σπίτι μου, οὔτε τό μαγαζί μου. ᾿Αλλά τί εἶναι; Οἶκος τοῦ Θεοῦ. Καί πρέπει μέσα στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ νά συμπεριφέρομαι ὅπως ἁρμόζει στό σπίτι τοῦ Θεοῦ. ῾Ο δίκαιος Συμεών ἀπό τήν ἀρχή τῆς ἱερωσύνης του, ἴσως καί τῆς ζωῆς του, πρόσεξε αὐτό τό νόμο. Καί παρακολουθοῦσε αὐστηρά τόν ἑαυτό του, τίς κινήσεις του νά ἰδεῖ τί κάνει μέσα στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ.
Τό ἀποτέλεσμα τί ἦταν; Αὐτή ἡ μικρή σκέψη, αὐτό τό ἐλάχιστο τόν ἔκανε κάθε ἡμέρα νά προοδεύει πνευματικά. Γιατί; Εἶναι πολύ ἁπλό:
῞Οταν ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει νά παρακολουθεῖ τόν ἑαυτό του σέ κάθε ἀρετή, ἄν δέν φθάσει σέ τελειότητα δέν ἡσυχάζει. Καί γιά νά φθάσει σέ τελειότητα σέ μιά ἀρετή πρέπει σιγά-σιγά νά τίς ἀποκτήσει ὅλες. Νά γιά ποιό λόγο: ῎Ερχεται κάποιος μπαίνει μέσα στήν ἐκκλησία στέκει μέ προσοχή, κάνει τό σταυρό του μέ εὐλάβεια μπροστά στήν εἰκόνα τοῦ ἁγίου τοῦ ναοῦ καί τοῦ λέει ἀπό μέσα ἡ συνείδησή του. Τό σταυρό ξέρεις καί τόν κάνεις μεγάλο, δέν ἀφήνεις καί ἐκεῖνες τίς ἁμαρτίες πού κάνεις γιά νά ἔχεις καί τή συνείδησή σου πιό καθαρή;
Καί θέλωντας καί τήν ἄλλη μέρα πού θά ρθεῖ νά κάνει τό σταυρό του σωστά, καί νά ἀσπασθεῖ τόν ἅγιο, καί νά ἐλπίζει ὅτι ὁ ἅγιος θά εὐχαριστηθεῖ πού βλέπει τό πνεῦμα του καί θά αἰσθανθεῖ ὅτι τιμᾶται μέ τόν ἀσπασμό πού θά τοῦ κάνει, σκέπτεται καί λέγει στόν ἑαυτό του: φρόντισε καί διορθώσου λιγάκι γιά νά εὐχαριστηθεῖ καί νά σέ εὐλογήσει ὁ ἅγιος, τήν ὥρα πού τόν ἀσπάζεσαι.
Καί ἔτσι τί γίνεται; Αὐτή ἡ ἁπλή διάθεση νά εἶναι σωστός μέσα στήν ἐκκλησία γιατί εἶναι οἶκος Θεοῦ καί τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ παρακολουθεῖ καί βλέπει, αὐτό τό τόσο ἁπλό βοηθᾶ νά διορθωθεῖ σέ ὅλα.
῎Ετσι λοιπόν ὁ ἅγιος καί δίκαιος προφήτης Συμεών ἡμέρα μέ τήν ἡμέρα προόδευε πνευματικά. Καί ὅταν ἕνας ἄνθρωπος προοδεύει πνευματικά τί συμβαίνει; ᾿Αποκτᾶ μεγάλη καί βαθειά ἀγάπη. Γιά ποιούς; Γιά ὅλους. Δέν ξέρει πιά φίλους καί ἐχθρούς. ῎Ετσι καί ὁ ἅγιος καί δίκαιος Συμεών ἀπόκτησε ἀπό τήν προσευχή καί ἀπό τή ζωή μέσα στό ναό πολύ μεγάλη ἀγάπη. Καί μᾶς λέει τό εὐαγγέλιο προσευχόταν συνεχῶς παρακαλώντας τό Θεό νά δώσει λύτρωση στόν ᾿Ισραήλ, νά σώσει τό λαό του.
Φαντασθῆτε πόσο καθαρός πρέπει νά ἔχει γίνει ἕνας ἄνθρωπος γιά νά μή λέει «Θεέ μου δόσ’ μου ἐκεῖνο» ὅπως κάνουμε ἐμεῖς συνήθως, κάνε μου ἐκεῖνο... κάνε μου ἐκεῖνο... πού προσευχόμαστε γιά τόν ἑαυτό μας καί μόνο γιά τόν ἑαυτό μας.
Πῶς πρέπει νά προσευχόμαστε ἅμα ἔχομε ἀληθινή ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ; Γιά ὅλο τόν κόσμο! ῾Ο Συμεών προσευχόταν γιά ὅλο τόν κόσμο, νά τόν σώσει ὁ Θεός. ῞Οταν ἕνας ἄνθρωπος προσεύχεται, παρ᾿ ὅτι εἴμαστε ἁπλοί ἄνθρωποι, χωρίς τήν πνευματική πρόοδο καί τήν ἁγιωσύνη τοῦ Συμεών, ξέρομε ὅτι: ῾Ο Θεός ἀπαντάει. ῞Οταν τοῦ μιλᾶς ὁ Θεός σοῦ ἀπαντάει. ῎Εχει τόν τρόπο του ὁ Θεός καί ἀπαντάει. Σέ ἄλλους ἔμπρακτα καί σέ ἄλλους μιλάει καί πραγματικά μέ τό στόμα του καί ἀκοῦνε τή φωνή του. Στόν Συμεών ἀπάντησε μέ τή φωνή του. Τό πνεῦμα τό ἅγιο τοῦ εἶπε: Μήν ἀνησυχεῖς δέν θά πεθάνεις μέχρι πού αὐτό πού ζητᾶς θά τό ἰδεῖς. Θέλεις τή σωτηρία τοῦ ᾿Ισραήλ, τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ; Θά τήν δεῖς. Δέν θά πεθάνεις. Θά ἰδεῖς τή σωτηρία τοῦ ᾿Ισραήλ.
Καί ὅσο προόδευε ὁ Συμεών τόσο πιό πολύ τό πνεῦμα τό ἅγιο τοῦ ἀπεκάλυπτε καί τόν ἔπειθε, τοῦ ἔδινε τήν πληροφορία ὅτι θά ἰδεῖ τή σωτηρία τοῦ ᾿Ισραήλ. Ποιά ἦταν ἡ σωτηρία τοῦ ᾿Ισραήλ; Οἱ προφῆτες εἶχαν προαναγγείλει ὅτι τή σωτηρία θά τή φέρει ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὁ Μεσσίας, ὁ Χριστός. Καί γι᾿ αὐτό ὁ Συμεών ὅταν τό ἅγιο Πνεῦμα τοῦ εἶπε ὅτι θά ἰδεῖ τή σωτηρία τοῦ ᾿Ισραήλ κατάλαβε ὅτι θά ἀξιωθεῖ νά ἰδεῖ τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, τό Χριστό.
Καί ἐπερίμενε. Πόσα χρόνια περίμενε; ῾Ο Θεός ξέρει...Ποῦ περίμενε; Στό ναό. Γιατί; Γιατί ἐκεῖ εἶναι ἡ φυσική θέση τοῦ Θεοῦ. Τί μᾶς λέγει αὐτό; Ποῦ πρέπει νά περιμένουμε νά βροῦμε τό Χριστό; Μπορεῖ νά τόν συναντήσεις καί στό σπήλαιο, μπορεῖ νά τόν συναντήσεις καί στή Ναζαρέτ, στή Βηθλεέμ, στό χωράφι, στήν κορφή τοῦ βουνοῦ, ἀλλά ὁπωσδήποτε θά τόν βρεῖς στό ναό, στόν οἶκο του, ὁπωδήποτε. ᾿Εκεῖ μπορεῖ, ἐδῶ ὁπωσδήποτε.
Καί τί ἔγινε; Ὅταν ἐπρόκειτο νά μποῦν ὁ ᾿Ιωσήφ μαζί μέ τήν Παναγία καί τό Χριστό στήν ἀγκαλιά στό ναό τό ἅγιο Πνεῦμα τοῦ εἶπε «ἦρθε ἡ ὥρα ἔλα στό ναό». Καί «ἦλθε ἐν τῷ πνεύματι εἰς τό ἱερόν». ῎Οχι μόνος του, ὄχι τυχαῖα.
«῏Ηλθε ἐν τῷ πνεύματι». Γιά φαντασθῆτε ἐμεῖς γιά νά πᾶμε σέ μιά ὑποδοχή θέλομε νά μᾶς δώσουν πρόσκληση. Νά μᾶς εἰδοποιήσουν. Νά ἔρθει κάποιος νά μᾶς πάρει ἀπό τό χέρι... Τόν Συμεών τόν ἐπῆρε ἀπό τό χέρι τό Πνεῦμα τό ἅγιο. ῾Ο ἴδιος ὁ Θεός τόν ἐκάλεσε καί τοῦ εἶπε «ἔλα τώρα νά ἰδεῖς ἐκεῖνο πού περιμένεις. ῎Ελα νά ἰδεῖς τή σωτηρία τοῦ ᾿Ισραήλ».
«῏Ηλθε ἐν τῷ πνεύματι εἰς τό ἱερόν». Καί ὅταν ἔμπαινε ὁ ᾿Ιωσήφ, ἡ Παναγία καί τό Βρέφος ἅπλωσε τά χέρια του τό πῆρε στήν ἀγκαλιά του καί κατάλαβε ποιός εἶναι. Τό Πνεῦμα τό ῞Αγιο τοῦ ἔδειξε, ὅπως ἔδειξε στόν ᾿Ιωάννη τόν Πρόδρομο, πού τοῦ εἶπε: «Σ’ ἐκεῖνον πού θά δεῖς νά κατεβαίνει πάνω του τό ἅγιο Πνεῦμα σάν περιστέρι ἐκεῖνος εἶναι ὁ ἀναμενόμενος».
Ἔτσι καί στόν Συμεών τοῦ εἶπε νά αὐτός εἶναι. Καί πῆγε ὁ γέρων Συμεών καί ἅπλωσε τήν ἀγκαλιά του καί ἐζήτησε νά πιάσει στά χέρια του τόν Κύριο ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστό. Καί συνέβη τό ἑξῆς συγκινητικό. ῏Ηταν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος μετά τήν Παναγία, πού ἔπιασε τό Χριστό στήν ἀγκαλιά του ξέρωντας ὅτι εἶναι ὁ Θεός. Γι᾿ αὐτό καί τόν ὀνομάζομε θεοδόχο. Εἶχε τή μεγάλη τιμή, τή μεγάλη εὐλογία, τή μεγάλη ἀμοιβή, τό μεγάλο μισθό ἀπό τό Θεό γιά ὅλη του τήν ἀρετή, γιά ὅλη του τή ζωή, γιά ὅλη τήν καλή του πολιτεία νά κρατήσει στά χέρια του τό Θεό ξέροντας ὅτι εἶναι ὁ Θεός.
Καί τί ἔκανε ἀφοῦ τόν ἐκράτησε στά χέρια του; Εὐλόγησε τό Θεό, δοξολόγησε τό Θεό καί εἶπε· «Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου Δέσποτα ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τό σωτήριόν σου». Τώρα Θεέ μου ἄς πεθάνω. Διότι εἶδα τόν Σωτήρα τόν ὁποῖο ἑτοίμασες καί τόν ἔστειλες γιά ὅλο τόν κόσμο. «Φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καί δόξαν λαοῦ σου ᾿Ισραήλ». Γιά νά φωτισθοῦν τά μάτια ὅλων τῶν ἐθνῶν καί νά δοξαστεῖ ὁ λαός του, ὁ ἐκλεκτός λαός του ὁ ᾿Ισραήλ, ὅπως καί ἐδοξάσθη μόνο ἀπό τό γεγονός ὅτι ἐγεννήθη ὁ Χριστός ἀπό ἕναν ᾿Ισραηλίτη καί ἀπό μιά ᾿Ισραηλίτισσα. Καί ἀπό τό γεγονός ὅτι οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι ἦσαν ᾿Ισραηλῖτες.
Ποιός ὑπεδέχθη τό Χριστό; ῎Οχι ὁ ᾿Ηρώδης, ὁ βασιλιάς. ῎Οχι ὁ ἀρχιερέας. ῎Οχι οἱ γραμματεῖς καί φαρισαῖοι, οἱ μεγάλοι θεολόγοι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καί οἱ ἱεροκήρυκες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. ῎Οχι οἱ ἐπίσημοι, ὄχι οἱ ἄνθρωποι πού ἀποτελοῦσαν τούς ζηλωτές καί τούς ἀγωνιστές πού φαινόνταστε, ἀλλά ποιός; ῞Ενας ταπεινός ἄνθρωπος πού τό Θεό δέν τόν ἐλάτρευε μέ λόγια, ἀλλά μέ ἔργα βαθειά μέσα στή καρδιά του.
Τί ἦταν ὁ Συμεών; ῞Ενα γεροντάκι. Πόσης ἡλικίας; ᾿Εσχάτης, βαθύτατου γήρατος. Ποιό ἦταν τό προσόν τοῦ Συμεών; Τό ὅτι ἦταν εὐλαβής καί δίκαιος καί ὅτι ἀγαποῦσε τό λαό τόσο πολύ ὥστε προσευχόταν συνεχῶς παρακαλώντας τόν Θεό νά στείλει τή σωτηρία του. Πῶς τόν παρακαλοῦσε τό Θεό; Ἄς τό προσέξομε.
Οἱ δίκαιοι ἄνθρωποι ἀσκοῦν βία στό Θεό. Οἱ φίλοι τοῦ Θεοῦ τόν πιέζουν τόν Θεό. ῾Ο Θεός ντρέπεται τούς φίλους του. Τούς ντρέπεται καί τούς σέβεται περισσότερο ἀπ᾿ ὅτι ντρέπονται οἱ καλοί ἄνθρωποι τούς φίλους τους καί τούς ἀγαπητούς τους. ᾿Από ποῦ τό καταλαβαίνουμε αὐτό; Λέει σ᾿ ἕνα μέρος στή Παλαιά Διαθήκη ὅτι ὁ Θεός εἶχε πάρει τήν ἀπόφαση ἐξ᾿ αἰτίας τῶν πολλῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ᾿Ισραήλ ὅταν ἦταν στήν ἔρημο μετά πού ἔφυγαν ἀπό τήν Αἴγυπτο καί περάσανε τήν ᾿Ερυθρά θάλασσα, ἀπό τίς πολλές ἁμαρτίες πού ἔκαναν ὀργίσθηκε τόσο πολύ ὥστε πῆρε τήν ἀπόφαση νά τούς ἐξολοθρεύσει.
Καί τότε τί ἔγινε; Στάθηκε ὁ προφήτης Μωϋσῆς καί προσευχόταν. Νά συγχωρέσει τό λαό ὁ Θεός. Καί τί ἔλεγε ὁ Θεός; ῎Αφησέ με... ἄφησέ με νά τούς ἐξολοθρέψω. Πάψε νά προσεύχεσαι γιά νά μπορέσω νά κάνω ἐκεῖνο πού θέλω.
Ποιός τόν ἐμπόδιζε τό Θεό; ῾Ο Μωϋσῆς. Μέ τί; Μέ τήν προσευχή του. Μά καλά τί ἦταν ὁ Μωϋσῆς; Καί τί ἦταν ὁ Θεός; Δέσμευε ἡ προσευχή τοῦ Μωϋσῆ τό Θεό; Ναί, τόν ἐδέσμευε. Ποιός μᾶς τό λέει; ῾Ο Θεός. Γιατί τόν ἐδέσμευε; Ντρεπόταν τήν ἀρετή του. Ποῦ ἀλλοῦ τό βλέπομε αὐτό; Στό παράδειγμα τοῦ ἁγίου προφήτου ᾿Αβραάμ. ῞Οταν ἐπρόκειτο νά καταστρέψει ὁ Θεός τά Σόδομα καί τά Γόμορα παρουσιάσθηκε στόν ᾿Αβραάμ καί τοῦ ἀπεκάλυψε τό σχέδιο του καί ὁ ᾿Αβραάμ τοῦ εἶπε:
Θεέ μου, θά καταστρέψεις δικαίους καί ἀσεβεῖς, ὅποιον πάρει ἡ μπόρα; ῎Ετσι τό κάνεις ἐσύ ὁ Θεός;
Καί ὁ Θεός ἀπάντησε· Μή γένοιτο. Ποτέ δέν θά ἐπιτρέψω νά γίνει αὐτό τό πρᾶγμα. ᾿Αλλά τί λές ἐσύ;
Λέει ὁ ᾿Αβραάμ: ἄν εἶναι πενήντα δίκαιοι μέσα στό Σόδομα καί τά Γόμορα θά ἀφήσεις νά καταστραφοῦν πενήντα δίκαιοι, ἐξ᾿ αἰτίας τῶν ἄλλων. Δέν τούς χαρίζεις καλύτερα καί τούς ἄλλους; Δέν τούς ντρέπεσαι τούς πενήντα δικαίους; Θά τούς ἐξολοθρέψεις ἔτσι ἐπειδή τούς πῆρε καί αὐτούς ἡ μπόρα ἀπό τούς πολλούς ἀσεβεῖς;
Τοῦ ἀπαντάει ὁ Θεός: Ποτέ. ῎Αν εἶναι πενήντα θά τούς συγχωρήσω ὅλους.
Γυρίζει ὁ ᾿Αβραάμ καί λέει καί ἄν εἶναι σαράντα;
Καί γιά τούς σαράντα θά τούς συγχωρήσω.
῎Αν εἶναι εἴκοσι;
Καί γιά τούς εἴκοσι τούς συγχωρῶ.
Προσθέτει ὁ ᾿Αβραάμ καί λέει: Θεέ μου, ἐγώ εἶμαι γῆ καί σποδός . Τί εἶμαι ἐγώ μπροστά σου Θεέ μου; Χῶμα εἶμαι, στάκτη εἶμαι. Νά μιλήσω μιά φορά ἀκόμα; Σέ ποιόν τολμάω καί μιλάω; ᾿Αλλά μιά καί μοῦ ἔδωσες ἐσύ τό θάρρος τολμάω γιά μιά ἀκόμα φορά καί λέω: ἄν εἶναι δέκα;
Τοῦ ἀπάντησε ὁ Θεός: γιά τούς δέκα θά συγχωρήσω ὅλους ἀνεξαιρέτως ὅλους τούς ἀνθρωπους τόσο πολύ τούς σέβομαι ἐγώ.
Καί τί ἔγινε; Ντράπηκε ὁ ᾿Αβραάμ νά προσθέσει κάτι καί νά κατέβει, νά τοῦ εἰπεῖ: ᾿Αλλά καί ἄν εἶναι δύο-τρεῖς, ἕνας τί θά κάνεις; Δέν τόν σέβεσαι αὐτόν τόν ἕνα;
Δέν ξέρομε ἄν μίλαγε ἀκόμη ὁ Ἀβραάμ μήπως ὁ Θεός τόν ντρεπόταν καί τοῦ ἔλεγε: Δέν πειράζει ᾿Αβραάμ, ἀλλά δέν ἐσιώπησε ὁ Θεός καί τοῦ λέει: κοίταξε ἐκεῖ εἶναι ὁ Λώτ. ῞Ενας εἶναι... ἐγώ τόν ντρέπομαι. ῾Ο Θεός λέει ἕνας δίκαιος εἶναι ἐγώ τόν ντρέπομαι. ᾿Από μόνος του ὁ Θεός τό λέει ἐγώ τόν ντρέπομαι καί τόν σέβομαι.
Δέν θά πάει καί αὐτός μαζί μέ τούς ἀσεβεῖς.
Τό ἅγιο εὐαγγέλιο μᾶς λέγει ὅτι ὁ προφήτης Συμεών παρακαλοῦσε τό Θεό νά μήν ἰδεῖ θάνατον, μέχρι πού νά δεῖ τό Χριστό, νά ἰδεῖ νά σώζεται ὁ λαός τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Θεός ντράπηκε, ντράπηκε τίς ἀρετές τοῦ Συμεών καί τοῦ ἔκανε τό χατήρι. Νά μήν πεθάνει, νά ζεῖ νά ἔχει πάει σέ γηρατειά πολύ βαθειά γιά νά φθάσει νά ἀξιωθεῖ νά ἰδεῖ τό Χριστό. Τί μᾶς λέει αὐτό; Μᾶς λέγει ὅτι ὅ,τι κάνεις πρός δόξα καί τιμή τοῦ Θεοῦ, ὅσο κουραστεῖς νά ἀποκτήσεις ἀρετές πνευματικές νά τηρήσεις τό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι παρακαταθήκη, κατάθεση στό ταμεῖο πού θά σοῦ δώσει τό μεγαλύτερο τόκο. ῎Οχι τά 100, 110 δηλαδή 10% τόκο, ἀλλά τό 1 θά σοῦ δώσει τόκο 100. Ἤ τό 1 τόκο θά σοῦ δώσει 1000. ᾿Αλλά καί αὐτό πού λέμε τό 1 τόκο 100 καί τό 1 τόκο 1000 εἶναι γελοιότητα. Γιατί εἶναι γελοιότητα; Γιατί τί ἀξία ἔχει, ὁ κόπος τόν ὁποῖο κάνεις σέ σύγκριση μέ τήν ἀξία ἐκείνου πού θά σοῦ δώσει ὁ Θεός;
Μόνο τό γεγονός ὅτι ὁ δίκαιος Συμεών ἀξιώθηκε νά κρατήσει στήν ἀγκαλιά του τό Χριστό τί ἀμοιβή εἶναι γιά ὅλους τούς κόπους πού ἔκανε στή ζωή του ἑκατό χρόνια; Χιλιοπλάσια. Γιατί; Ποιό θησαυρό ἐκράτησε; Θά εἰπεῖτε: Μά κράτησε τόν Χριστό μόνο γιά ἕνα λεπτό. Ναί, γιά ἕνα λεπτό, αὐτό τό ἕνα λεπτό τί εὐλογία ἐπῆρε; Τί ἔκανε τήν ῾Υπεραγία Θεοτόκο ὑπερτέρα τῶν Χερουβείμ καί τῶν Σεραφείμ; ῞Οτι κράτησε στήν ἀγκαλιά της καί στήν κοιλιά της τό Χριστό. Αὐτό τήν ἔκανε ἀνωτέρα ἀπό τά Χερουβείμ καί τά Σεραφείμ.
Πρίν νά ἔλθει ὁ Χριστός στόν κόσμο αὐτή τήν εὐλογία οἱ ἄνθρωποι τήν ἀκούγανε, τήν φανταζόντουσαν καί κλαίγανε. Τόν προφήτη ᾿Αβραάμ, τόν ἔπιανε συγκίνηση καί θλίψη ὅταν σκεπτόταν, σάν προφήτης, ὅτι μιάν ἡμέρα θά σαρκωθεῖ ὁ Θεός, θά ἔρθει στόν κόσμο καί αὐτός δέν θά ἔχει τήν χαρά, τήν εὐλογία, τό πλοῦτο νά τόν ἰδεῖ. Ποιός τό λέει αὐτό; ῾Ο Χριστός. Λέει «πολλοί προφῆται καί δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἅ βλέπετε, καί οὐκ εἶδον καί ἀκοῦσαι ἅ ἀκούετε, καί οὐκ ἤκουσαν» .
Τί ἦταν αὐτοί; Προφῆτες. ῾Ο Θεός μίλαγε μέ τό στόμα τους. Καί αὐτοί κλαίγανε. Καί λέγανε σέ τί καταραμένη ἐποχή ζοῦμε καί τί εὐκαιρία χάσαμε μέ τό νά γεννηθοῦμε τόσα χρόνια μπροστά. Νά προφητεύομε καί νά μήν ἀξιωθοῦμε νά τόν δοῦμε.
Ὁ ᾿Αβραάμ «ἠγαλιάσατο ἴνα ἴδει τήν ἡμέρα τήν ἐμήν» λέει ὁ Χριστός. Καί ὁ ᾿Αβραάμ εἶχε μία μεγάλη χαρά. Ποιά ἦταν ἡ χαρά; ῎Οχι νά τόν κρατήσει ἁπλῶς νά ἰδεῖ. ῾Απλῶς νά ἰδεῖ «τήν ἡμέραν τήν ἐμήν». Νά τήν προβλέψει. Καί φαντασθῆτε ὁ Συμεών ἀξιώθηκε νά πάρει πολύ μεγαλύτερη εὐλογία καί ἀπό τόν ᾿Αβραάμ καί ἀπό τόν Μωϋσῆ. Τί εἶναι ὁ ᾿Αβραάμ; ῾Ο Χριστός ὅταν θέλει νά εἰπεῖ παράδεισος λέει ἡ ἀγκαλιά τοῦ ᾿Αβραάμ. Τί εἶναι ὁ ᾿Αβραάμ; ῾Ο συμβολισμός τοῦ παραδείσου. Ποιός εἶναι ὁ ἐκλεκτώτερος ἄνθρωπος στόν κόσμο; Πρίν ἀπό τήν Παναγία καί ἀπό τόν Πρόδρομο καί ἀπό τούς ῾Αγίους ᾿Αποστόλους μόνον ὁ ᾿Αβραάμ. Μόνο ὁ ᾿Αβραάμ ἦταν ὁ ἐκλεκτότερος ἄνθρωπος στόν κόσμο. Γι᾿ αὐτό καί ὅταν θέλανε νά εἰποῦνε παράδεισο λέγανε κοντά στόν ᾿Αβραάμ, στήν ἀγκαλιά τοῦ ᾿Αβραάμ. Μακάρι νά σέ πάρει ὁ Θεός ἐκεῖ πού εἶναι ὁ ᾿Αβραάμ. ᾿Εμεῖς λέμε:᾿Εκεῖ πού εἶναι ἡ Παναγία νά βρεθοῦμε.
Ὁ Συμεών ἀξιώθηκε νά πάρει εὐλογία μεγαλύτερη ἀπό τόν ᾿Αβραάμ. Μπορείτε νά καταλάβετε γιατί; ῾Ο Θεός δέν εἶναι ἄδικος. ῾Ο Θεός εἶναι δίκαιος καί ἀμοίβει τόν καθένα, ὅπως τοῦ ἀξίζει. Καί τόν Συμεών τόν ἄμειψε μέ αὐτό τόν τρόπο ἐπειδή τοῦ ἄξιζε, ἦταν καλύτερος ἀπό τόν ᾿Αβραάμ. Εἶχε πιό καλή ψυχή, ἀγαποῦσε καί φοβόταν τό Θεό περισσότερο.
Ταυτόχρονα, λέει, παρουσιάστηκε καί μία γυναίκα, ἡ ὁποία ὀνομαζόταν ῎Αννα. καί αὐτή, δέν ἐτόλμησε νά πάει νά πιάσει τό Χριστό στά χέρια τής, ἀλλά ἐστάθηκε δίπλα καί διεκήρυττε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Διεκήρυττε ὅτι τώρα ἦρθε ἡ λύτρωση, ἦρθε ἡ σωτηρία. προφήτευε, δοξολογοῦσε τό Θεό.
῎Ας ἰδοῦμε ποιά ἦταν αὐτή ἡ γυναίκα. Αὐτή ἦταν μία γυναίκα ἡ ὁποία ὅταν ἦταν νέα ἔζησε παρθένος, ἔζησε ὅπως πρέπει νά ζεῖ κάθε σεμνός ἄνθρωπος πού σέβεται τό νόμο τοῦ Θεοῦ. Καί ἀφοῦ παντρεύτηκε ἔζησε μέ τόν ἄνδρα της ἑπτά χρόνια. Καί ὁ ἄνδρας της πέθανε. Καί μετά;
Ἡ ἁγία καί δικαία γυναίκα, ἡ ῎Αννα, ὅταν ἐχήρεψε μετά ἀπό ἑπτά χρόνια συζυγικῆς ζωῆς λέει τό ἅγιο εὐαγγέλιο ἔκανε τή ζωή της ἐκκλησία-σπίτι, σπίτι-ἐκκλησία καί πήγαινε συνεχῶς στήν ἐκκλησία καί προσευχόταν.
Τότε ἡ ῾Αγία ῎Αννα ἦταν 84 χρονῶν. Πόσα χρόνια ἔζησε χήρα; Περίπου πενήντα. Πενήντα χρόνια ἐκκλησία, σπίτι καί προσευχή. Καί αὐτή ἡ γυναίκα τῆς ὁποίας ἐφανέρωσε τόν Χριστό τό Πνεῦμα τό ἅγιο τήν ἔκανε προφήτη, καί πῆγε νά ὑποδεχθεῖ τό Χριστό.
῾Ο Συμεών καί ἡ ῾Αγία ῎Αννα. Τί ἦταν καί οἱ δυό; Δυό ἄνθρωποι πού εἶχαν ξεχάσει ὅλο τόν κόσμο εἶχαν κάνει ζωή τους τήν προσευχή. Τί μᾶς δείχνει αὐτό; ῞Οτι πάνω ἀπ᾿ ὅλα στή ζωή τό πιό εὐάρεστο περισσότερο ἀπό ὅλα εἶναι ἡ ἀγάπη τῆς ἐκκλησίας καί τῆς προσευχῆς. Ἄς δοῦμε τόν ἑαυτό μας. ᾿Εμεῖς δέν ζοῦμε πρό Χριστοῦ, πού ἦταν ἡ κυριαρχία τῆς ἁμαρτίας, τῆς διαφθορᾶς. Ζοῦμε μετά Χριστόν.
᾿Εμεῖς ἔχομε τή διδασκαλία καί τό φῶς τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. ῎Εχομε τή διδασκαλία τοῦ παραδείγματος τῆς Παναγίας, τοῦ Προδρόμου, τοῦ Συμεών, τῆς ῎Αννης, τῶν ἁγίων ᾿Αποστόλων. Καί ἐμεῖς οἱ χριστιανοί προσπαθοῦμε νά ξεμπλέξομε μέ τό θέμα τῆς προσευχῆς κάνοντας τό βράδυ τό σταυρό μας, καί λέγοντας δυό λόγια. Τί λόγια; Λέμε στό Θεό τά θέματά μας, τά προβληματά μας. Θεέ μου θέλω ἐκεῖνο καί ἐκεῖνο.
Τί εἶναι ὀ Θεός καί τοῦ δίνεις τά θέματά σου; ῾Υπάλληλός σου; ᾿Εντολοδόχος σου; Ὑπηρέτης σου;
Ὁ Θεός σοῦ ἔδωσε εἴκοσι τέσσερις ὥρες, τόν τιμᾶς μόνο ἕνα λεπτό γιά νά κάνεις ἕνα σταυρό; ᾿Αφιερώνεις στόν ἑαυτό σου, στόν κόσμο, νά μήν ποῦμε στόν πονηρό ὥρες πολλές, ἀφιερώνεις στό διάβολο ὥρες πολλές καί ἀφιερώνεις στό Θεό ἕνα μόνο λεπτό τό βράδυ κάνοντας τό σταυρό σου; Πόσο πρέπει νά ἀφιερώσει κανείς στό Θεό; ῾Η ἀπάντηση εἶναι «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε» ὅλη τήν ὥρα. ῞Αμα καταλάβομε τί εἶναι ἡ ψυχή μας, πρέπει νά προσευχόμαστε ὅλη τήν ὥρα. ᾿Ακατάπαυστα.
Τί πρέπει νά τοῦ λέμε τοῦ Θεοῦ;
Στό Θεό δέν πρέπει νά λέμε τίποτα. Γιατί; Γιατί τά ξέρει ὅλα. Νά τοῦ εἰπεῖς ποιός εἶσαι; Σέ ξέρει. ᾿Εσύ δέν τόν ξέρεις τόν ἑαυτό σου. ῾Ο Θεός τόν ξέρει ἄριστα. ᾿Εσύ δέν ξέρεις τί ἔχει ἡ καρδιά σου μέσα, τί ἐπιθυμεῖς. ῾Ο Θεός ξέρει τί ἔχει ἡ καρδιά σου. ᾿Εσύ δέν ξέρεις τί θά φέρει ἡ αὔριο. ῾Ο Θεός τό ξέρει.
Τί χρειάζεται νά κάνεις; Νά τοῦ εἰπεῖς Θεέ μου σέ εὐχαριστῶ. Πού δέν κάνουμε οὐσιαστικά ποτέ. Γιατί;
Πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα γιατί μέ ἔπλασες.
Δεύτερο γιατί μέ ἀξίωσες νά ξέρω τό ὄνομά σου.
Τρίτο, μέ ἀξίωσες νά γνωρίσω τό Χριστό. Νά ξέρω τίς ἀρετές τῆς Παναγίας. Μέ ἀξίωσες ἔστω καί μιά φορά στή ζωή μου νά μπῶ μέσα στήν ἐκκλησία καί νά κάνω τό σταυρό μου. Τί εἶναι ἡ ἐκκλησία; Παράδεισος. ῾Ο τόπος πού ζοῦσε ὁ ᾿Αδάμ καί ἡ Εὔα πρίν νά ἁμαρτήσουν. Αὐτό εἶναι ἡ ἐκκλησία. Καί μᾶς ἀξιώνει καί μᾶς ὁ Κύριοςκαί μπαίνουμε μέσα.
῞Ενας ἅγιος προσευχόταν καί ἔλεγε στό Θεό. Ἐγώ Θεέ μου, δέν ξέρω οὔτε τί εἶναι καλό οὔτε τί μέ συμφέρει οὔτε τί θέλεις νά μοῦ δώσεις. Σοῦ λέω λοιπόν μόνο τήν ἀλφαβῆτα. Εἰκοσιτέσσερα εἶναι τά γράμματα. Πάρε ὅσα θέλεις, φτιάξε ὅτι θέλεις καί πές ὅτι... εἶναι προσευχή μου. ῞Οτι θέλεις γιά δοξολογία, ὅτι θέλεις γιά δικά μου αἰτήματα... Ἔτσι ἔκανε τήν καλύτερη ἀπ᾿ ὅλες τίς προσευχές.
Τό ἀλφάβητο πού μᾶς παρέδωσαν οἱ πατέρες μας, εἶναι ἡ προσευχή :«Κύριε, ᾿Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλό». Τί εἴμαστε; ῾Αμαρτωλοί. Τί σχέση μπορεῖ νά ἔχει ἡ μεγάλη δόξα τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἁμαρτία; ᾿Απάντηση. Καμμία. Νά τό ὁμολογοῦμε καί λέμε καμμία σχέση δέν μπορῶ νά ἔχω ἐγώ μέ ἐσένα Χριστέ μου, παρά μόνο ἐάν ἐσύ μέ ἀγαπᾶς, μέ εὐσπλαγχνισθεῖς καί σύ θέλεις νά μέ πάρεις στά χέρια σου καί νά μέ σηκώσεις στήν ἀγκαλιά σου νά μέ κάνεις παιδί σου. Γι᾿ αὐτό, ἡ πιό βαθειά καί πνευματική προσευχή πού μποροῦμε νά κάνουμε καί πρέπει νά τή λέμε ἀπό τό πρωΐ μέχρι τό βράδυ καί ἀπό τό βράδυ μέχρι τό πρωΐ, εἰ δυνατόν, καί ὅταν θά εἴμαστε κοιμισμένοι εἶναι τό Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν.
Κάνοντας αὐτό, ὁπωσδήποτε ὁ Θεός μᾶς δίνει χάρη. Πόση χάρη; Μᾶς ἔχει δώσει τή μεγάλη χάρη νά μεταλαμβάνουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος του. ῎Ετσι λοιπόν προσευχόμενοι καί προετοιμαζόμενοι κοινωνοῦμε ἀξίως τό σῶμα Του καί τό αἷμα Του.
ΑΜΗΝ.
Τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Νικοπόλεως κυροῦ Μελετίου.
(Πηγή: Ζωηφόρος )
Η Υπαπαντή του Χριστού,
Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιεροθέου Βλάχου
Σαράντα ήμερες από την κατά σάρκα Γέννηση Του ό Χριστός προσφέρθηκε στον Ναό, σύμφωνα με τα καθιερωμένα από τον νόμο. Και επειδή εκεί στον Ναό του έγινε υποδοχή από πνευματοκίνητους ανθρώπους, και μάλιστα επειδή ό Συμεών τον πήρε στην αγκαλιά του, γι' αυτό και λέγεται Υπαπαντή. Ή λέξη προέρχεται από το ρήμα υπαντάω και σημαίνει έρχομαι σε συνάντηση κάποιου.
Ή Εκκλησία καθόρισε ή μεγάλη αυτή Δεσποτικοθεομητορική εορτή να εορτάζεται την 2α Φεβρουαρίου, γιατί αυτή ή ήμερα είναι ή τεσσαρακοστή από την 25η Δεκεμβρίου, πού εορτάζεται ή Γέννηση του Χριστού κατά σάρκα. Με αυτόν τον τρόπο διαιρεί τον ετήσιο χρόνο με τους σταθμούς της θείας οικονομίας και τον ευλογεί. Ταυτόχρονα δίνει στον άνθρωπο την δυνατότητα να μυηθή στο μεγάλο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του θεού.
Το περιστατικό της προσφοράς του Χριστού στον Ναό, κατά την. τεσσαρακοστή ήμερα από την Γέννηση Του περιγράφεται μόνον από τον Ευαγγελιστή Λουκά (Λουκ. 6', 22-39).
α'
Ό ίδιος ό Θεός, δηλαδή ό άσαρκος Λόγος του θεού, έδωσε την εντολή του καθαρισμού κατά την τεσσαρακοστή ήμερα στον Μωϋσή και είχε καθιερωθή για όλους τους Ισραηλίτας. Και μάλιστα ή εντολή αυτή δόθηκε στον Μωϋσή πριν ακόμη γίνη ή έξοδος των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, δηλαδή πριν την διάβαση τους από την Ερυθρά θάλασσα.
Ή σχετική εντολή είναι ή εξής: «Είπε δε Κύριος προς Μωϋσήν λέγων αγίασόν μοι πάν πρωτότοκον πρωτογενές διανοϊγον πάσαν μήτραν εν τοις υιοίς Ισραήλ από ανθρώπου έως κτήνους, εμοί εστίν» (Εξ, ιγ', 1-2). Αυτή ή εντολή αναφερόταν και στα πρωτότοκα αρσενικά των ζώων, τα όποια έπρεπε να ξεχωρίζωνται και να προσφέρωνται στον Θεό. Ή εντολή του Θεού ήταν σαφής: «και αφελείς πάν διανοίγον μήτραν, τα αρσενικά, τω Κυρίω» (Εξ. ιγ', 12).
Αυτή ή αφιέρωση ήταν σημείο αναγνωρίσεως της ευεργεσίας του Θεού, και απόδειξη ότι ανήκουν σε Αυτόν. Είναι γνωστόν ότι ή εντολή της αφιερώσεως του πρωτοτόκου αρσενικού παιδιού δόθηκε στον Ισραηλιτικό λαό, δια του Μωϋσέως, αμέσως μετά την πάταξη των πρωτοτόκων παιδιών των Αιγυπτίων, οπότε ό Φαραώ αμέσως έδωσε την άδεια της εξόδου, και βέβαια πριν ακόμη περάσουν την Ερυθρά θάλασσα. Είναι χαρακτηριστική ή αιτιολογία της πράξεως αυτής: «εν γαρ χειρί κραταιά εξήγαγε σε Κύριος ό Θεός εξ Αιγύπτου» (Εξ. ιγ', 9).
Σε άλλο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, στο Λευιτικό, φαίνεται ότι ό Θεός δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για την τελετή της αφιερώσεως και της ευγνωμοσύνης. Ή γυναίκα πού θα γέννηση αρσενικό παιδί θα του κάνη την περιτομή την ογδόη ήμερα και κατά την τεσσαρακοστή ήμερα θα το προσφέρη στον Ναό. Και μαζί με την προσφορά του γεννηθέντος «προσοίσει αμνόν ενιαύσιον άμωμον εις ολοκαύτωμα, και νεοσσόν περιστεράς ή τρυγόνα περί αμαρτίας επί την θύραν της σκηνής του μαρτυρίου προς τον ιερέα» (Λευιτ. ιβ', 1-6).
Αφού Αυτός ό ίδιος ό Λόγος του Θεού έδωσε τον νόμο στον Μωϋσή, όταν προσέλαβε την ανθρωπινή σάρκα έπρεπε να τον εφαρμόση, για να μη φανή παραβάτης του νόμου. Ό άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει ότι όταν βλέπη κανείς τον Χριστό να τηρή τον νόμο αυτόν δεν πρέπει να σκανδαλισθή, ούτε Αυτόν πού είναι ελεύθερος να τον θεώρηση δούλο, αλλά να εννοήση περισσότερο «της οικονομίας το βάθος».
Και ή τήρηση του νόμου της προσφοράς στον Ναό υπάγεται στο μυστήριο της θείας κενώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού.
Επίσης, κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ό Χριστός δεν είχε ανάγκη καθαρισμού, αφού ό καθαρμός νομοθετήθηκε στην Παλαιά Διαθήκη και για τους γεννήτορας και για τα γεννώμενα, αλλά το έκανε χάριν υπακοής στον Νόμο πού Αυτός ό Ίδιος έδωσε. Δεν είχε ανάγκη καθαρμού ό Χριστός, γιατί συνελήφθη ασπόρως και γεννήθηκε αφθόρως. «Πάντως ουκ ην χρεία καθαρισμού, άλλ' υπακοής ην έργον». Βέβαια, ή υπακοή έχει την έννοια της υπακοής στον νόμο του Θεού, αλλά και της υπακοής του νέου Αδάμ, εν αντιθέσει με την ανυπακοή του παλαιού Αδάμ. Και εάν ή ανυπακοή του πρώτου Αδάμ είχε συνέπεια την πτώση και την φθορά, ή υπακοή του νέου Αδάμ, του Χριστού, επανέφερε την παρακούσασα ανθρώπινη φύση στον Θεό και θεράπευσε τον άνθρωπο από την ευθύνη της παρακοής.
β'
Ή προσαγωγή των παιδιών στον Ναό την τεσσαρακοστή ήμερα ήταν εορτή καθαρισμού. Ή μητέρα και το παιδί έπρεπε να καθαρισθούν από τις συνέπειες της γεννήσεως.
Βεβαίως, ή γέννηση των παιδιών είναι ευλογία του Θεού, αλλά δεν πρέπει να αγνοήται ότι ό τρόπος με τον όποιο γεννάται ό άνθρωπος είναι καρπός και αποτέλεσμα της πτώσεως, είναι οι λεγόμενοι δερμάτινοι χιτώνες, πού φόρεσε ό Αδάμ μετά την πτώση και την απώλεια της Χάριτος του Θεού. Μέσα στα πλαίσια αυτά πρέπει να δούμε το ψαλμικό: «Ιδού γαρ εν ανομίαις συνελήφθην και εν αμαρτίαις εκίσσησέ με ή μήτηρ μου» (Ψαλμ. 50, 7). Τελικά, ό Θεός ευλόγησε αυτόν τον τρόπο γεννήσεως του ανθρώπου, κατά παραχώρηση, αλλά όμως είναι καρπός της πτώσεως. Τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά πρέπει να ενθυμούνται αυτήν την πραγματικότητα. Μέσα στα θεολογικά αυτά πλαίσια πρέπει να ερμηνευθή ή τελετή του καθαρισμού.
Όταν σκεφθούμε αυτές τις θεολογικές αλήθειες μπορούμε να δούμε ότι ούτε ό Χριστός ούτε ή Παναγία είχαν ανάγκη καθαρισμού. Ή άσπορη σύλληψη και ή άφθορη γέννηση δεν συνιστούν ακαθαρσία.
γ΄
Ή εντολή του Θεού πού δόθηκε στον Μωϋσή έλεγε: «Γυνή, ήτις εάν σπερματισθή και τέκη άρσεν, και ακάθαρτος έσται επτά ημέρας» (Λεατ. ι6', 2). Αυτό το χωρίο εμμέσως δείχνει την καθαρότητα της Παναγίας, γιατί ακάθαρτος είναι ή γυναίκα πού θα γέννηση αφού σπερματωθή από άνδρα. Ή Παναγία, όμως, συνέλαβε εκ Πνεύματος Αγίου και όχι σπερματικώς, και γι' αυτό δεν ήταν ακάθαρτη. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπαγόταν στην περίπτωση αυτή, αλλά πήγε στον Ναό για να τήρηση τον νόμο.
Ή εντολή του Θεού ήταν σαφής: «αγίασόν μοι πάν πρωτότοκον πρωτογενές διανοίγον πάσαν μήτραν» (Εξ. γι', 2). Αυτή ή εντολή ταυτόχρονα είναι προφητεία, πού αναφέρεται στην σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού και δεν έχει απόλυτη εφαρμογή σε κάθε πρωτότοκο αρσενικό παιδί.
Το χωρίο αυτό δεν έχει απόλυτη σχέση με τις γεννήσεις των άλλων πρωτοτόκων, γιατί κανείς άνθρωπος, ούτε ό πρωτότοκος, ανοίγει την μήτρα της μητέρας του. Ό Μ. Αθανάσιος σε σχετική ομιλία του λέγει ότι δεν ανοίγουν τα βρέφη την μήτρα της μητέρας τους, «άλλ' ή του ανδρός προς την γυναίκα συνέλευσις». Ή μήτρα ανοίγει κατά την συνέλευση του ανδρογύνου και την σύλληψη του παιδιού. Μόνον ό Χριστός άνοιξε την μήτρα της μητέρας Του, χωρίς βεβαίως να καταστρέψη την παρθενία, αφού την άφησε και πάλιν κεκλεισμένη. «Όταν μηδενός έξωθεν κρούσαντος, αυτό το βρέφος έσωθεν διανοίγει».
Ό άγιος Νικόδημος ό αγιορείτης, αφού αναφέρει ότι αυτό πού γινόταν στην Παλαιά Διαθήκη ήταν τύπος της Γεννήσεως του Χριστού, στην συνέχεια λέγει ότι μόνο ό Χριστός άνοιξε την παρθενική μήτρα «θεοπρεπώς και υπέρ κατάληψιν ανοίξας γαρ αυτήν εν τω γεννάσθαι, κεκλεισμένην πάλιν διεφύλαξεν, ώσπερ ην προ του συλληφθήναι και γεννήσαι».
Ό Χριστός είναι πρωτότοκος, και έτσι χαρακτηρίζεται στην Αγία Γραφή. Βέβαια, αυτός ό χαρακτηρισμός δεν δηλώνει ότι υπάρχει και δευτερότοκος και τριτότοκος, αλλά ότι γεννήθηκε πρώτος, ανεξάρτητα αν υπάρχη δεύτερος ή τρίτος. Ό ορός «πρωτότοκος» πρέπει να συνδεθή με το «μονογενής», όπως και πάλι χαρακτηρίζεται ό Χριστός στην Αγία Γραφή.
Ό όρος πρωτότοκος αναφέρεται και στις δύο γεννήσεις του Χριστού, δηλαδή στην προαιώνια από Παρθένο Πατέρα, χωρίς μητέρα, και την εν χρόνω γέννηση από Παρθένο Μητέρα, χωρίς πατέρα (άγ. Γρηγόριος Παλαμάς).
Ό Χριστός λέγεται πρωτότοκος κατά τρεις τρόπους. Πρώτον, γιατί γεννήθηκε από τον Πατέρα προ πάντων των αιώνων. Ό "Απόστολος Παύλος λέγει: «ος εστίν εικών του θεού του αοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως» (Κολ. α', 15). Και όπως είδαμε προηγουμένως το «πρωτότοκος» ταυτίζεται με το «μονογενής». Δεύτερον, λέγεται πρωτότοκος κατά την ανθρώπινη γέννηση, και ανεξάρτητα αν γεννήθηκε άλλος από την Παναγία. «Και έτεκεν τον Υιόν αυτής τον πρωτότοκον» (Λουκ. β', 7). Και τρίτον, λέγεται πρωτότοκος εκ των νεκρών, γιατί πρώτος Αυτός αναστήθηκε, και έτσι έδωσε την δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο να αναστηθή στον κατάλληλο καιρό. Ό χαρακτηρισμός «γέννηση» λέγεται και για την ανάσταση, γιατί ή ανάσταση θεωρείται γέννηση. Ό "Απόστολος Παύλος λέγει: «ος εστίν αρχή, πρωτότοκος εκ των νεκρών» (Κολ. α', 18). Ή πρώτη έννοια του πρωτότοκου συνδέεται με την κατά φύση του Υιού του Θεού γέννηση, ό όρος, δηλαδή, αναφέρεται στην θεολογία, και οι άλλες δύο συνδέονται με την ενανθρώπηση του Λόγου και αναφέρονται στην οικονομία.
Κατά τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης ό Χριστός για να ζωοποιήση την δική μας ανθρώπινη φύση έγινε πρωτότοκος κατά τρεις τρόπους. Φυσικά, με αυτό πού λέγει, δεν εννοεί την προ πάντων των αιώνων γέννηση Του από τον Πατέρα. Έτσι, όπως ή δική μας ανθρώπινη φύση ζωοποιειται με τρεις γεννήσεις, ήτοι την από την μητέρα μας, την από του Βαπτίσματος και την από τους νεκρούς πού ελπίζουμε να γίνη στο μέλλον, το ίδιο και ό Χριστός έγινε πρωτότοκος για μας με τρεις τρόπους, ώστε να ζωοποιηθή και να θεοποιηθή ή δική μας ανθρώπινη φύση. Διότι, εκτός από την σωματική γέννηση πρέπει οπωσδήποτε να ακολουθήση και ή πνευματική.
δ'
Είναι συγκινητική ή σκηνή πού ό Χριστός προσφέρεται ως νήπιο, ως βρέφος στον Ναό. Ό προαιώνιος Θεός, πού ταυτόχρονα ως Λόγος του Θεού ήταν πάντοτε ενωμένος με τον Πατέρα Του και το Άγιον Πνεύμα, και διηύθυνε τον κόσμο, όλα τα σύμπαντα, παρουσιάζεται ως δρέφος στον Ναό, ευρισκόμενος στην αγκαλιά της μητέρας Του.
Καιτοι ό Χριστός ήταν νήπιο, ταυτόχρονα ήταν «προ αιώνων Θεός», και γι' αυτό ήταν σοφώτερος από κάθε άλλον. Γνωρίζουμε ότι από την ένωση θείας και ανθρωπινής φύσεως στην υπόσταση του Λόγου, μέσα στην κοιλία της Θεοτόκου, ή ανθρώπινη φύση θεώθηκε, και γι' αυτό ή ψυχή του Χριστού ήταν πλουτισμένη με το πλήρωμα της σοφίας και της γνώσεως. Μόνο πού ή σοφία αυτή εκφραζόταν ανάλογα με την ηλικία Του, γιατί αν γινόταν διαφορετικά θα φαινόταν ότι ήταν τέρας (άγ. Ιωάννης Δαμασκηνός). Πάντως, καιτοι ό Χριστός ήταν νήπιος, εν τούτοις ήταν Θεός, έχοντας όλο το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς και όλη την ανθρώπινη σοφία και γνώση, δυνάμει της υποστατικής ενώσεως θείας και ανθρωπινής φύσεως.
Με την νηπιότητα αυτή θεράπευσε το «νηπιώδες φρόνημα» του Αδάμ. Όταν ό Θεός έπλασε τον Αδάμ στον Παράδεισο, ό Αδάμ ήταν νήπιος ως προς την Χάρη και τον αγιασμό. Είχε, βέβαια, φωτισμό νοός, αλλά έπρεπε να δοκιμαοθή και να φθάση στην θέωση. Επειδή ήταν άπλαστος και νήπιος πνευματικά, επειδή είχε νηπιώδες φρόνημα, γι' αυτό εύκολα απατήθηκε από τον πονηρό δαίμονα, πού εγήρασε στην αμαρτία και την πονηρία. Γι' αυτό ό Χριστός, έχοντας την σωματική νηπιακή ηλικία, θεράπευσε όχι μόνον το νηπιώδες φρόνημα του Αδάμ, αλλά και την ανθρωπινή φύση, και έκανε αυτό πού δεν κατόρθωσε να κάνη ό πρώτος Αδάμ. Έτσι, με την ενανθρώπηση του Υιού Του, ό Θεός Πατήρ έκανε πιο σίγουρη και αποτελεσματική την θέωση του ανθρώπου. Δεν μπορούσε πια ό διάβολος να πλανήση την εν Χριστώ ανθρώπινη φύση, όπως το έκανε με ευχέρεια στον πρώτο Αδάμ.
Ή κένωση του Υιού και Λόγου του Θεοί, όπως φαίνεται και στην περίπτωση της προσφοράς Του στον Ναό, υπερέβη και την αντίληψη των αγγέλων, αφού και αυτοί εξεπλάγησαν από την άπειρη συγκατάβαση του Θεού. Ό Προφήτης Άββακούμ προφητεύει την ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού: «ό Θεός από Θαιμάν ήξει, και ό άγιος εξ όρους κατασκίου δασέος. εκάλυψεν ουρανούς ή αρετή αυτού, και αινέσεως αυτού πλήρης ή γη» (Άββακ. γ', 3). Με την λέξη αρετή εννοείται ή ενανθρώπηση και ή θεία κένωση του Λόγου του Θεού. Το «εκάλυψε τους ουρανούς» δηλώνει ότι εκάλυψε, σκέπασε και το ύψος των αγγέλων, αφού και οι άγγελοι εξεπλάγησαν, βλέποντας την άπειρη και ανέκφραστη συγκατάβαση του Λόγου του Θεού.
ε΄
Ό Θεός είχε καθορίσει ώστε ή προσφορά του αρσενικού πρωτοτόκου να συνοδεύεται με προσφορά αμνού άμωμου ή ζεύγους τρυγόνων ή δύο νεοσσών περιστερών. Στο Λευιτικό γράφεται: «προσοίσει άμνόν ενιαύσιον άμωμον εις ολοκαύτωμα και νεοσσόν περιστεράς ή τρυγόνα περί αμαρτίας επί την θύραν της σκηνής του μαρτυρίου προς τον ιερέα» (Λευτ. ιβ', 1-6). Ό Ευαγγελιστής Λουκάς λέγει ότι οι γονείς του Χριστού τον οδήγησαν στον Ναό «του δούναι θυσίαν κατά το ειρημένον εν νόμω Κυρίου, ζεύγος τρυγόνων ή δύο νεοσσούς περιστερών» (Λουκ. β', 24).
Οι γονείς του Χριστού δεν πρόσφεραν αμνό, όπως έδινε την δυνατότητα ό νόμος, επειδή ήταν πτωχοί. ΟΊ πλούσιες τάξεις προσέφεραν αμνό ενιαύσιο και άμωμο, ενώ οι πτωχότερες τάξεις ένα ζευγάρι τρυγόνων ή δύο νεοσσούς περιστερών (Προκόπιος). Πραγματικά, ό Χριστός γεννήθηκε σε πτωχική οικογένεια και μεγάλωσε ως πτωχός. Τελικά, όμως, ή πτώχεια του Χριστού δεν έγκειται μόνο στο ότι γεννήθηκε και έζησε πτωχός, αλλά κυρίως στο ότι ενανθρώπησε και προσέλαβε την ανθρώπινη φύση. Όπως λέγει ό άγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος, ενώ ήταν πλούσιος, επτώχευσε για να πλουτίσουμε εμείς με την θεότητα Του.
Ό νόμος προέβλεπε να προσφέρεται ζεύγος τρυγόνων ή δύο νεοσσοί περιστερών, γιατί με το πρώτο (ζεύγος τρυγόνων) δηλωνόταν ή σωφροσύνη των γονέων, πού είχε σχέση με τους συνεζευγμένους κατά τον νόμο του γάμου, ενώ το δεύτε-ρο (νεοσσοί περιστερών) αναφερόταν στην Παναγία και τον Χριστό, αφού ό Χριστός γεννήθηκε από την Παρθένο και Αυτός παρέμεινε ως το τέλος Παρθένος. Έτσι, ενώ το πρώτο δήλωνε τον τίμιο και ευλογημένο γάμο, το δεύτερο προτύπωνε την παρθενία της Παναγίας και του Χριστού (άγ. Γρηγόριος Παλαμάς).
Ή προβλεπομένη από τον νόμο του Κυρίου προσφορά ήταν τύπος του Χριστού. Όπως σημειώνει ό άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, «ή τρύγων λαλίστατον εστίν εν στρουθίοις αγρού, ή δε περιστερά, ήπιόν τε και πράον». Αυτό συμβόλιζε τον Χριστό, αφού ό Χριστός σαν τρυγόνι κατακελάϊδησε σε όλη την γη και γέμισε με την καλλιφωνία του τον δικό Του αμπελώνα, δηλαδή εμάς πού πιστεύουμε σε Αυτόν, και σαν περιστέρι είχε την πραότητα στον τέλειο βαθμό. Σαφώς, λοιπόν, αυτή ή προσφορά αναφερόταν στην ενανθρώπηση του ελεήμονος Θεού.
στ'
Ένα από τα σημαντικά και κεντρικά πρόσωπα της Υπαπαντής, εκτός βέβαια, από τον Χριστό και την Παναγία, ήταν και ό Συμεών, «ό δίκαιος και ευλαβής», πού αξιώθηκε να προϋπάντηση τον Χριστό, να τον λαβή στα χέρια του και να τον αναγνώριση με την δύναμη και ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος. Πραγματικά, πρόκειται για μια μεγάλη προσωπικότητα, τόσο για το ότι είδε τον Χριστό, όσο και για τα όσα είπε την στιγμή εκείνη.
Το όνομα Συμεών ανταποκρίνεται στην ζωή και την προσδοκία του, αλλά και την αποκάλυψη του Θεού σε αυτόν, γιατί στην εβραϊκή γλώσσα ή λέξη Συμεών ερμηνεύεται υπακοή (όσιος Νικήτας) ή «ου ήκουοε Κύριος» (άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος).
Ό Ευαγγελιστής Λουκάς τον χαρακτηρίζει άνθρωπο πού κατοικούσε στην Ιερουσαλήμ και ήταν δίκαιος και ευλαβής, «προσδεχόμενος παράκλησιν του Ισραήλ». Συγχρόνως λέγεται ότι είχε το Πνεύμα το Άγιο και του δόθηκε πληροφορία ότι δεν θα πεθάνη πριν δη τον Χριστό Κυρίου (Λουκ. β', 25-26). Όλα αυτά τα γνωρίσματα είναι χαρακτηριστικά ενός πνευματεμφόρου ανθρώπου. Γι' αυτό και ή Αγία Γραφή δεν ενδιαφέρεται για την κατ' άνθρωπον καταγωγή και τα στοιχεία της ανθρωπινής συγκροτήσεως του, αφού είχε μια άλλη ζωή, ζωή πνεύματος.
Ό άγιος Νικόδημος ό αγιορείτης συνέλεξε απόψεις των ερμηνευτών για το τί ακριβώς ήταν ό Συμεών. Και αυτό γιατί στο Ευαγγέλιο δεν αναφέρεται ρητώς αν ήταν Ιερεύς ή όχι, αφού αποκαλείται άνθρωπος. Έτσι, λοιπόν, ό Ιωσήφ ό υμνογράφος τον αποκαλεί «Ιερουργόν, Ιερώτατον», ό Ιερομάρτυς Μεθόδιος «ιερέα άριστον», ό Ιερός Φώτιος και ό Ιερός Θεοφύλακτος λέγουν ότι δεν ήταν Ιερεύς, αλλά ανώτερος του Ιερέως, άλλοι λέγουν ότι ήταν ένας από τους εβδομήκοντα ερμηνευτές της Παλαιάς Διαθήκης, ό όποιος απίστησε, όταν ερμήνευε την προφητεία του Προφήτου Ησαΐου «ιδού ή παρθένος εν γαστρί έξει...». Τότε ακριβώς έλαβε πληροφορία ότι θα ζήση έως ότου λαβή τον Χριστό στις αγκάλες του. Άλλοι ισχυρίζονται ότι ήταν υιός του Πατριάρχου των Εβραίων Χιλλέλ και πατέρας του νομοδιδασκάλου Γαμαλιήλ, και άλλοι ότι ήταν Πρόεδρος του Συνεδρίου των Εδραίων. Επίσης λέγεται ότι ήταν πάνω από διακοσίων εβδομήκοντα (270) χρονών. Αναφέροντας αυτά ό άγιος Νικόδημος γράφει ότι όσοι θέλουν ασφαλώς να ακολουθούν το Ευαγγέλιο γεραίρουν τον Συμεών τον Θεοδόχον «ως άνδρα απλώς πνευματοκίνητον».
Πραγματικά, ό άγιος Συμεών ό Θεοδόχος ήλθε στο ιερό με την δύναμη και ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Είχε το Αγιον Πνεύμα, εν Αγίω Πνεύματι έλαβε την πληροφορία ότι θα δη τον Χριστό πριν πεθάνη, και δια του Αγίου Πνεύματος ήλθε στο ιερό (Λουκ. β', 25-27). Αυτό εκφράζει την αλήθεια ότι πρέπει να έχη κανείς το Άγιο Πνεύμα και να διδάσκεται από Αυτό. Το Άγιο Πνεύμα δεν αποκαλύπτει τα μυστήρια σε ανθρώπους πού είναι ακάθαρτοι και δεν το είχαν προηγουμένως.
Ό Προφήτης Ησαΐας προφητεύει: «ισχύσατε, χείρες αάνειμέναι, και γόνατα παραλελυμένα... ισχύσατε, μη φοβείσθε» (Ήσ. λε', 3-4). Αυτό συνέβη κυρίως στον άγιο Συμεών τον Θεοδόχο, αφού, όπως λέγει ό Ευαγγελιστής Λουκάς, «ήλθεν εν τω πνεύματι εις το Ιερόν». Όχι μόνο τον καθοδηγούσε το Άγιο Πνεύμα, αλλά και τον ενίσχυε. Κανείς δεν μπορεί να δη τον θεό, αν δεν έχη δυνάμεις πνευματικές, δηλαδή αν δεν ενισχύεται από την δύναμη και ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος. Έτσι, λοιπόν, το Άγιον Πνεύμα ενίσχυσε τα πόδια του για να πορευθούν στο ιερό, αλλά και τα χέρια του για να κρατήσουν τον Χριστό. Ό Γεώργιος Νικομήδειας λέγει ότι δεν χρησιμοποίησε τα δικά του πόδια για να προσέλθη στην διακονία του μυστηρίου, αφού το Άγιον Πνεύμα έγινε σε αυτόν άρμα, πού τον μετέφερε.
Ερχόμενος στο Ιερό ό δίκαιος Συμεών, με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος αναγνώρισε τον σαρκωθέντα Υιό και Λόγο του Θεού. Όποτε αξιώθηκε να δη την ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού, πού προφητικώς έβλεπαν όλοι οι Προφήτες. Όπως λέγει ό Μ. Βασίλειος, ό Συμεών και ή Άννα είδαν την θεία δύναμη πού υπήρχε στον Χριστό «ώσπερ φως δι' υαλίνων υμένων δια του ανθρωπίνου σώματος». Όπως εμείς μέσα από τα παράθυρα βλέπουμε το φως πού υπάρχει στο σπίτι ή όπως από τις γυάλινες λάμπες βλέπουμε το φως πού υπάρχει εκεί, έτσι και οι καθαροί στην καρδιά βλέπουν δια του Σώματος του Χριστού το φως της θεότητος, αυτό πού για τους άλλους είναι άγνωστο και αθέατο.
Ό Μ. Αθανάσιος πλέκει το εγκώμιο του αγίου Συμεών του θεοδόχου, επειδή εκινείτο από το Άγιο Πνεύμα και αξιώθηκε αυτής της μεγάλης τιμής. Λέγει ότι ό Συμεών καιτοι ήταν άνθρωπος κατά το φαινόμενο, εν τούτοις ήταν υπέρ άνθρωπος κατά το νοούμενο. Κατ' ουσίαν ήταν άνθρωπος, αλλά κατά την αξία υπερκείμενος, πολύ πάνω από τους συνανθρώπους του. Ως προς την φύση άνθρωπος, άλλ' ως προς την αρετή άγγελος. Είχε ως ενδιαίτημα την αισθητή Ιερουσαλήμ, άλλ' ως μητρόπολη είχε την άνω Ιερουσαλήμ. Όχι μόνο ήταν ανώτερος από τους ανθρώπους, αλλά «και των αγγέλων ό Συμεών υπέρτερος».
ζ'
Έκτος από τον άγιο Συμεών τον Θεοδόχο, στον Ναό παρευρέθηκε και ή Άννα, ή Προφήτις, πού αξιώθηκε να αναγνώριση τον Θεό και να διακήρυξη ότι Αυτός είναι ό λυτρωτής της. Ή Άννα βρισκόταν στην ηλικία των ογδόντα τεσσάρων ετών, και ήταν χήρα, αφού είχε ζήση με τον άνδρα της επτά χρόνια (Λουκ. β', 36^0).
Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της Άννας ήταν ότι βρισκόταν μέρα νύκτα στον Ναό και δεν απομακρυνόταν από αυτόν. Έτσι, ενώ ό Συμεών οδηγήθηκε από το Άγιον Πνεύμα στον ναό, αύτη έμενε εκεί και εν Αγίω Πνεύματι αναγνώρισε τον Θεό.
Ό Ευαγγελιστής Λουκάς την αποκαλεί Προφήτιν, διότι είχε το Άγιον Πνεύμα. Ό Ιερός Κοσμάς ό υμνογράφος λέγει ότι ή Άννα «ιερώς ανθωμολογείτο υποφητεύουσα». Υπάρχει δε διαφορά μεταξύ προφήτου και υποφήτου, κατά τον άγιο Νικόδημο τον αγιορείτη. Ό Προφήτης αναγγέλλει αυτά πού πρόκειται να γίνουν μετά από αρκετό καιρό, ενώ ό υποφήτης εξηγεί τα παρόντα ή τα παρελθόντα ή ακόμη και εκείνα τα όποια πρόκειται να γίνουν μετά από λίγο καιρό. Φαίνεται δε ότι ό Ευαγγελιστής Λουκάς χρησιμοποιεί την λέξη προφήτης με την έννοια του υποφήτου, αφού ή Άννα αναγνώρισε με το Άγιον Πνεύμα την έλευση του Λόγου του Θεού.
Άλλωστε, ή προφητεία στην Καινή Διαθήκη έχει και την έννοια της εξηγήσεως, εν Αγίω Πνεύματι, του βαθύτερου νοήματος του νόμου και γενικότερα της Αγίας Γραφής. Γι' αυτό, Προφήτες στην γλώσσα της Αγίας Γραφής είναι οι θεολόγοι, πού διακρίνουν τα πνεύματα.
Ή ανθομολόγηση της Άννης είναι ή ευχαριστία και ή δοξολογία για την αποστολή της λυτρώσεως του Ισραήλ. Ή ενέργεια της συνδυάζει ευχαριστία και διακήρυξη, αφού «ελάλει περί αυτού».
η΄
Ή παρουσία του δικαίου Συμεών και της Προφήτιδος Άννης φανερώνει και μια άλλη πραγματικότητα, ότι, δηλαδή, αυτοί ήταν το λογικό ζεύγος τρυγόνων πού υποδέχθηκε τον Χριστό, όταν ανέβηκε στον Ναό. Έτσι μαζί με το άλογο ζεύγος τρυγόνων, το Άγιον Πνεύμα έστειλε και πνευματικό και πνευματέμφορο ζεύγος τρυγόνων, τον Συμεών και την Άννα.
Αυτό φανερώνει, κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ποιοί και πώς πρέπει να είναι αυτοί πού πρόκειται να δεχθούν τον Χριστό. Ή ένωση με τον Χριστό προϋποθέτει ανάλογο βίο. Ό Συμεών ήταν δίκαιος και δεν μνημονεύεται αν είχε δεχθή προηγουμένως την έγγαμη ζωή, ενώ ή Άννα μετά τον θάνατο του συζύγου της, ζούσε την ευλογία της χηρείας, είχε άμωμο και καθαρό βίο.
Εν Χριστώ ζωή είναι ή παρθενία κατά Χριστόν ή η συζυγία ή θεόσδοτη, όπως λέγει ό άγιος Γρηγόριος ό Παλαμάς. Μάλιστα σε ομιλία του στην εορτή της Υπαπαντής κάνει μεγάλη αναφορά στο τί κακό προξενεί ή πορνεία, και ότι δεν μπορεί ό άνθρωπος να έχη σχέση με τον Χριστό, όταν πορνεύη. Χρειάζεται σταύρωση της σάρκας μαζί με τις επιθυμίες της.
Ή σωτηρία του ανθρώπου δεν εξαρτάται από το είδος του βίου πού εκλέγει κανείς, δηλαδή γάμο ή παρθενία, αλλά από τον τρόπο της ζωής, από την σχέση πού έχει με τον Χριστό. Και στην μία και στην άλλη περίπτωση απαιτείται παρθενία και σωφροσύνη. Σέ αυτό κατευθύνει ή μυστηριακή και ή ασκητική ζωή, σε αυτόν τον τρόπο ζωής οδηγεί τον άνθρωπο ό Θεάνθρωπος Χριστός.
θ'
Όταν ό δίκαιος Συμεών συνάντησε την Παναγία πού κρατούσε τον Χριστό, έλαβε το θείο βρέφος στην αγκαλιά του. «Και αυτός εδέξατο αυτό εις τάς άγκάλας αυτού και ευλόγησε τον Θεόν» (Λουκ. 6', 28). Αυτή ή σκηνή είναι συγκλονιστική. Και, βέβαια, δεν μπορούσε να γίνη αυτό, αν οι βραχίονες του δεν ενισχύονταν από το Άγιον Πνεύμα.
Ή σκηνή αυτή μας υπενθυμίζει το όραμα του Προφήτου Ησαΐου. Αφού ό Προφήτης είδε «τον καθήμενον επί θρόνου υψηλού και επηρμένου» και τα Σεραφείμ να ευρίσκωνται γύρω από Αυτόν, και ομολόγησε την ακαθαρσία των χειλέων του, συνέβη το εξής καταπληκτικό. «Και απεστάλη προς με εν των Σεραφείμ και εν τη χειρί είχεν άνθρακα, όν τη λαβίδι έλαβεν από του θυσιαστηρίου και ήψατο του στόματος μου και είπεν ιδού ήψατο τούτο των χειλέων σου και αφελεί τας ανομίας σου και τας αμαρτίας σου περικαθαριεί» (Ήα στ', 6-7).
Ή όραση αύτη αναφέρεται στην ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού, αφού, άλλωστε, ό Προφήτης Ησαΐας εκλήθη να κήρυξη στον Ισραηλιτικό λαό την έλευση της παρακλήσεως, δηλαδή την έλευση του Χριστού, γι' αυτό και θεωρείται ως ό μεγαλοφωνότατος των Προφητών και πέμπτος Ευαγγελιστής. Με μεγάλη καθαρότητα και ακρίβεια περιέγραψε σκηνές της θείας ενανθρωπήσεως.
Το ότι ή όραση αυτή συνδέεται με την ενανθρώπηση φαίνεται από την εκκλησιαστική ερμηνευτική παράδοση. Σέ ένα τροπάριο των μεγαλυναρίων της εορτής λέγεται: «Ή λαβίς ή μυστική ή τον άνθρακα Χριστόν, συλλαβούσα εν γαστρί συ υπάρχεις Μαριάμ». "Ολες οι αποκαλύψεις στην Παλαιά Διαθήκη είναι αποκαλύψεις του άσαρκου Λόγου, στίς περισσότερες από τις όποιες φανέρωνε την ενανθρώπηση Του, την έλευση Του εν σαρκί. Έτσι, λοιπόν, εδώ λέγεται ότι ό άνθρακας είναι ό Χριστός. Ή μυστική λαβίδα πού κρατεί τον ανθράκα είναι ή Παναγία, πού τον συνέλαβε στην κοιλία της. Και ή Παναγία δίνει τον άνθρακα αυτόν στον δίκαιο Συμεών. Ουράνιο θυσιαστήριο είναι ή δόξα του Θεού, ό ουρανός. Γι' αυτό ψάλλουμε: «Κατελθόντ' εξ ουρανού τον Δεσπότην του παντός, υπεδέξατο αυτόν Συμεών ό Ιερεύς».
Όπως ό Προφήτης Ησαΐας δέχθηκε τον άνθρακα και δεν κατακάηκε, αλλά καθαρίστηκε και έγινε Προφήτης, έτσι και ό δίκαιος Συμεών δέχθηκε τον άνθρακα Χριστό από την Παναγία και δεν κατακάηκε, αλλά καθαρίστηκε κατά τον λόγο: «ιδού ήψατο των χειλέων σου και αφελεί τας ανομίας σου και τας αμαρτίας σου περικαθαριεί».
Ή τελευταία αυτή φράση είναι δείγμα ότι το όραμα του Προφήτου Ησαΐου αναφερόταν στην ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού. Και αυτό φαίνεται από το ότι ή Εκκλησία καθόρισε ώστε ή φράση αυτή να λέγεται από τον λειτουργούντα Ιερέα, μετά την θεία Κοινωνία του Σώματος και Αίματος του Χρίστου. Συνδεδεμένη αυτή ή προφητική εικόνα με τον δίκαιο Συμεών, αναφορικά με την θεία Κοινωνία, δείχνει ότι για να μη κατακαύση τον άνθρωπο ή θεία Κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Χρίστου πρέπει να έχη Πνεύμα Άγιον, όπως ακριβώς ό δίκαιος Συμεών.
Έτσι, λοιπόν, ό φλεγόμενος άνθρακας είναι ό ενανθρωπήσας Χριστός, θυσιαστήριο ή κοιλία της Παναγίας, τα Σεραφείμ είναι ή ίδια ή Θεοτόκος, λαβίς μυστική τα χέρια της Παναγίας, πού δίνουν τον άνθρακα στον δίκαιο Συμεών.
ι΄
Μόλις ό δίκαιος Συμεών έλαβε στην αγκαλιά του τον Χριστό άνεφώνησε: «νυν απολύεις τον δούλον σου, δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου, ό ητοίμασας κατά πρόσωπον πάντων των λαών, φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λάου σου Ισραήλ» (Λουκ. β', 29-31). Πρόκειται για μια μεγαλειώδη φράση, την οποία ή Εκκλησία παρέλαβε και έθεσε στο τέλος της ακολουθίας του εσπερινού, αλλά και σε άλλες ακολουθίες, όπως την ευχαριστία μετά την μετάληψη των Τιμίων Δώρων. Θα επιχειρήσουμε μια μικρή ερμηνευτική ανάλυση αυτού του λόγου.
Ό δίκαιος Συμεών ήταν πληροφορημένος από το Άγιον Πνεύμα ότι θα δη οπωσδήποτε τον ενανθρωπήσαντα Λόγο του Θεού πριν πεθάνη, και αυτό πραγματοποιήθηκε, αφού ήταν «προφητική χάριτι τετιμημένος» (άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας). Όταν είδε τον Χριστό, ζητά λύση της ψυχής από το σώμα, οπότε γίνεται αντιληπτό ότι οι άγιοι «δεσμόν λογίζονται το σώμα» (Ιερός Θεοφύλακτος), και γι' αυτό δεν φοβούνται τον θάνατο.
Το «κατά το ρήμα σου εν ειρήνη» δηλώνει ότι ζητά την έξοδο της ψυχής από το σώμα, «δια τον χρησμόν όν έλαβεν» και μάλιστα αυτό θεωρεί ανάπαυση, γιατί το «εν ειρήνη» ισούται με το «εν αναπαύσει» (Ιερός Θεοφύλακτος). Ή ανάπαυση έχει σχέση και με την ειρήνη των λογισμών, γιατί όσο περνούσαν οι ήμερες ό δίκαιος Συμεών το ανέμενε «αεί φροντίζων πότε ελεύσεται» (Ιερός Θεοφύλακτος). Και, βέβαια, το σωτήριο του Θεού είναι ή ενανθρώπηση, την οποία ετοίμαζε ό Θεός προ πάντων των αιώνων. Πραγματικά, προετοιμαζόταν το μυστήριο του Χριστού «και προ αυτής της του κόσμου καταβολής» (άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας).
Ή ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού ήταν και είναι φως στα έθνη, επειδή οι Εθνικοί, οι ειδωλολάτρες ήταν πεπλανημένοι, βρίσκονταν ατά σκοτάδια και είχαν πέσει στα χέρια των δαιμόνων (άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας), αλλά και δόξα του Ισραήλ, γιατί ό Χριστός ανέτειλε και προήλθε από τους Ισραηλίτες. Όσοι, λοιπόν, είναι ευγνώμονες το αισθάνονται αυτό (Ιερός Θεοφύλακτος).
Ό λόγος αυτός του αγίου Συμεών είναι ένας επινίκιος ύμνος μετά την αποκάλυψη σε αυτόν του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού. Οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης έβλεπαν τα οπίσθια του Θεού, την έλευση Του, πού θα γινόταν στο μέλλον, αυτός την βλέπει κατά πρόσωπον. Πραγματικά, ό Χριστός είναι το φως του κόσμου, όχι το αισθητό και ηθικό, όχι το συμβολικό, αλλά το πραγματικό, πού εκδιώκει το σκότος της αγνοίας και του νου, αλλά είναι και ή δόξα όχι μόνο των Ισραηλιτών, αλλά ολόκληρης της ανθρω-πινής φύσεως. Χωρίς και έξω από τον Χριστό ή ανθρώπινη φύση είναι άδοξη, άνείδεη, αόριστη και ανώνυμη. Με τον Χριστό αποκτά «είδος και όρο» (ιερός Νικόλαος Καδάσιλας).
Το ότι ό Συμεών μόλις είδε τον ενανθρωπήσαντα Λόγο του Θεού ζήτησε την απόλυα/), τον θάνατο, ερμηνεύεται από την μεγάλη χαρά γι' αυτό το όποιο στην συνέχεια έπρεπε να επιτέλεση. Ήθελε να πορευθή στον Άδη και να αναγγείλη την χαρμόσυνη αγγελία ότι ήλθε ό Μεσσίας, ό λυτρωτής του κόσμου, και αυτών των δικαίων της Παλαιάς Διαθήκης, πού βρίσκονταν στον Άδη. Μάλιστα, λέγει ό Μ. Αθανάσιος ότι ό Συμεών βιαζόταν για να μη προλάβουν να αναγγείλουν το γεγονός τα νήπια, τα όποια επρόκειτο να σφαγούν από τον Ηρώδη. Και αυτό το ζητά, γιατί τα νήπια είναι γοργά και ευκίνητα, αυτός δε «γέρων και βραδύς και δυσκίνητος». Ό Χριστός ικανοποιεί το αίτημα του, γιατί, όπως λέγει ό Μ. Αθανάσιος, φαίνεται σαν να του είπε να πάη να εμφανισθή φαιδροπρεπώς στον Αδάμ πού ζούσε στον Άδη σκυθρωπώς, και να αναγγείλη την χαρά στις ωδίνες της Εύας, λέγοντας: «ήκει ή λύτρωσις, ήκει ό ρύστης, ήκει ή άφεσις, ήκει ό ελευθερωτής. Μηκέτι θρηνεί, φύσις ή ανθρωπεία, ήκει γαρ ό αντιληψόμενος υμών, ήξει και ου χρονιεί».
Επομένως, ό δίκαιος Συμεών είναι ό πρώτος πού ανήγγειλε στους δέσμιους του Άδου, σε όλους τους δικαιους της Παλαιάς Διαθήκης, πού βρίσκονταν στον Άδη, επειδή δεν είχε καταργηθή οντολογικά ό θάνατος, ότι ήλθε ό Χριστός τον Όποιο εκείνοι περίμεναν, και ότι γρήγορα θα έλθη και στον Άδη για να τους απελευθέρωση.
ία'
Ό δίκαιος Συμεών ευλόγησε την Θεοτόκο και τον Ιωσήφ, πού παρακολουθούσαν τα γεγονότα αυτά με θαυμασμό και έκπληξη. Και τότε στράφηκε στην Θεοτόκο για να της πή δύο θαυμαστές Προφητείες.
Ή πρώτη αναφερόταν στο Πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού. «Ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον» (Λουκ. β', 34). Αύτη ή προφητεία πραγματοποιήθηκε κατά την διάρκεια της ζωής του Χριστού, αλλά εξακολουθεί να πραγματοποιήται στην ιστορία της ανθρωπότητας και στην προσωπική ζωή κάθε ανθρώπου.
Ό Θεάνθρωπος Χριστός είναι πτώση των απίστων, των μη πιστευόντων σε Αυτόν, και ανάσταση αυτών πού πιστεύουν σε Αυτόν. Ένα παράδειγμα είναι ό Γολγοθάς. Ό ένας ληστής πιστεύει και σώζεται, ό άλλος αμφισβητεί και καταδικάζεται. Συμβαίνει αυτό και στην εσωτερική μας ζωή, αφού ό Χριστός πίπτει όταν εμείς οι βαπτισμένοι πέφτουμε με την πορνεία, και ανίσταται με την σωφροσύνη. Επίσης, αυτό μπορεί να εννοηθή ότι πρόκειται ό Χριστός να πάθη και να πέση στον θάνατο, αλλά και να αναστηθούν πολλοί με την δική του πτώση, και τον δικό του θάνατο (ιερός Θεοφύλακτος).
Ό Χριστός είναι και «σημείον αντιλεγόμενον». Ή λέξη «σημείον» μπορεί να εννοηθή με πολλούς τρόπους και πολλές έννοιες. Κατ' αρχάς σημείο είναι ή σάρκωση του Χρίστου, ή ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού. Κατά την ενανθρώπηση έγιναν πολλά παράδοξα και παράξενα πράγματα. Ό Θεός έγινε άνθρωπος, ή Παρθένος μητέρα. Ακριβώς δε αυτό το σημείο αντιλέγεται και αμφισβητείται από πολλούς ανθρώπους. Άλλοι υποστηρίζουν ότι έλαβε πραγματικό σώμα, και άλλοι ότι έλαβε φανταστικό, ότι δηλαδή το σώμα Του ήταν φανταστικό και όλα τα έκανε φανταστικά. Άλλοι θεωρούν ότι είναι χοϊκό σώμα, άλλοι επουράνιο. Άλλοι θεωρούν ότι ό Χριστός ως Θεός έχει προαιώνια ύπαρξη και άλλοι νομίζουν ότι έλαβε αρχή της υπάρξεως του από την παρθένο και άχραντη Μαρία (άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας).
Ό άγιος Νικόδημος ό αγιορείτης, αναλύοντας την ερμηνεία του ιερού Θεοφύλακτου, ότι ως σημείο αντιλεγόμενο εννοείται ή σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, λέγει ότι ό αιρετικός πού βλέπει τα έργα του Χριστού, ό Όποιος έχει διπλές ενέργειες, την θεία και την ανθρώπινη, και άλλοτε ως άνθρωπος πεινά, διψά, δέχεται το μαρτύριο, σταυρώνεται, πάσχει κλπ., και άλλοτε ως Θεός κάνει θαύματα, εκδιώκει δαίμονες και ανίσταται κλπ., αμφιταλαντεύεται αν ό Χριστός είναι Θεός ή άνθρωπος. Όμως ό Χριστιανός δεν έχει τέτοιες αμφιβολίες, γιατί γνωρίζει από την εμπειρία των θεουμένων αγίων ότι καιτοι ό Χριστός είχε δύο φύσεις, θεία και ανθρώπινη, εν τούτοις είναι ένας κατά την υπόσταση και το πρόσωπο, και έτσι ό ένας και Αυτός Χριστός ενεργεί άλλοτε τα θεοπρεπή και άλλοτε τα άνθρωποπρεπή. Και βέβαια, όταν ενεργεί κάθε φύση, ενεργεί «μετά της θάτέρου κοινωνίας».
Έπειτα, σημείο αντιλεγόμενο είναι και ό Σταυρός του Χριστού. Κατά τον άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας, «αντιλεγόμενον σημείον τον τίμιον ονομάζει σταυρόν». Άλλοι δέχονται τον Σταυρό και την σταύρωση του Χριστού θεωρούντες αυτήν ως σωτηρία, ότι στον Σταυρό νίκησε τις αρχές και εξουσίες του σκότους, και άλλοι αρνούνται τον Σταυρό. Δεν μπορούν να αντιληφθούν πώς ό Χριστός σταυρώθηκε. Γι' αυτό, όπως είπε ό "Απόστολος Παύλος, ό Σταυρός είναι για τους Ιουδαίους σκάνδαλο, για τους Έλληνες μωρία. Για μας όμως τους πιστούς ό Σταυρός είναι «Θεού δύναμις και θεού σοφία» (Α' Κορ. α1, 23-24).
ιβ'
Ή δεύτερη προφητεία του αγίου Συμεών, πού αναφερόταν στην Παναγία, είναι ή έξης: «και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία, όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί» (Λουκ. β', 35).
Προφανώς ή προφητεία αυτή αναφέρεται στον πόνο και την θλίψη της Θεοτόκου πάνω στον Σταυρό, όταν θα έβλεπε τον Υιό της, πού είναι ταυτόχρονα Υιός του Θεού, να πάσχη και να υποφέρη. Ή Παναγία δεν υπέφερε ούτε πόνεσε κατά την γέννηση του Χριστού, ακριβώς γιατί τον συνέλαβε ασπόρως και τον γέννησε αφθόρως. Έπρεπε, λοιπόν, να πόνεση πολύ κατά τον καιρό της εξόδου.
Ακριβώς αυτή ή ρομφαία, πού θα διέλθη την ψυχή της Θεοτόκου κατά τον σταυρικό θάνατο του Χριστού, θα αποκάλυψη τους διαλογισμούς πολλών ανθρώπων, πού βρίσκονταν κεκρυμένοι στην καρδιά τους. Αυτοί αμφιβάλλουν αν είναι γνήσια και αληθινή μητέρα. Αλλά από τον πόνο πού αισθάνθηκε καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για την φυσική του μητέρα.
Αυτό μας υπενθυμίζει την περίπτωση των δύο γυναικών της Παλαιάς Διαθήκης πού διεκδικούσαν ένα βρέφος και παρουσιάσθηκαν στον Σολομώντα για να τους λύση την δια-φορά. Ό Σολομών ζήτησε μαχαίρι για να το τεμαχίση και να δώση από ένα μέρος σε κάθε μία γυναίκα. Τότε ή μία ζήτησε να μη το σφάξη, αλλά να το δώση ολόκληρο στην άλλη. Και ή άλλη ζήτησε να το σφάξη, ώστε να μη το πάρη καμμιά από αυτές. Ό βασιλεύς έδωσε το παιδί σε αυτήν πού προτίμησε να ζήση το παιδί, έστω κι αν το πάρη ή άλλη γυναίκα. Αυτό ήταν δείγμα ότι ήταν ή φυσική του μητέρα. (Γ Βασιλ γ', 16-28).
Έτσι και ό πόνος της Παναγίας στον Σταυρό έδειξε ότι αυτή είναι ή πραγματική μητέρα, ότι από αυτήν ό Κύριος παρέλαβε την σάρκα. Γιατί, αφού ή Παναγία είναι ή πραγματική μητέρα, σημαίνει ότι και ό Χριστός έχει πραγματικό σώμα και δεν είναι άνθρωπος κατά φαντασία.
Ό Μ. Ἀθανάσιος λέγει ότι ή φράση «όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί» σημαίνει ότι ό Σταυρός του Χριστού, το Πάθος Του, θα αποκάλυψη όλες τίς εσωτερικές διαθέσεις των ανθρώπων, αφού ό Πέτρος από θερμός και ζηλωτής, θα τον αρνηθή, οι Μαθητές θα τον εγκαταλείψουν, ό Πιλάτος θα μεταμεληθή με την νίψη των χεριών, ή γυναίκα του θα πιστεύση με το νυκτερινό όνειρο, ό εκατόνταρχος θα ομολογήση από τα σημεία, ό Ιωσήφ και ό Νικόδημος θα ασχοληθούν με τα της κηδείας, ό Ἰούδας θα πνίγη, οι Ιουδαίοι θα δώσουν αργύρια στους φρουρούς για να αποκρύψουν την Ανάσταση. Και, πραγματικά, «μάχη τις έσται και στάσις λογισμών τε και διαλογισμών εναντίων».
Ή προφητεία αυτή δεν αναφέρεται μόνο στην σάρκωση και την σταύρωση, αλλά και στην όλη ζωή της "Εκκλησίας, πού είναι το πραγματικό Σώμα του Χριστού. Άλλοι σώζονται παραμένοντας στην Εκκλησία και άλλοι καταδικάζονται, αρνούμενοι το σωτηριώδες έργο της. Επίσης, επειδή με το Βάπτισμα δεχθήκαμε την Χάρη του Θεού μέσα στην καρδιά και δεν φεύγει ποτέ, αλλά απλώς με τα πάθη καλύπτεται, γι' αυτό όταν άμαρτάνουμε, πίπτουμε, και όταν αγωνιζόμαστε και μετανοούμε, ανασταινόμαστε.
Ό Χριστός θα είναι «εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών» και στην άλλη ζωή, αφού όλοι θα δουν τον Χριστό, αλλά για άλλους θα είναι Παράδεισος και για άλλους Κόλαση.
ιγ'
Αυτό ακριβώς το τελευταίο δείχνει ότι ή εορτή της Υπαπαντής δεν είναι απλώς μια εορτή πού αναφέρεται απλώς στον Δεσπότη Χριστό και υποδηλώνει έναν από τους σταθμούς της θείας Οικονομίας, αλλά και μια εορτή του άνθρωπου πού ζή με τον Χριστό.
Ή Εκκλησία την εορτή του σαραντισμού του Χρίστου την έκανε και τελετή, ακολουθία σαραντισμού κάθε άνθρωπου, μετά την γέννηση του. Την τεσσαρακοστή ήμερα από την γέννηση προσφέρεται το βρέφος στον Ναό από την μητέρα του. Αυτή ή προσφορά έχει διπλή σημασία και έννοια. Πρώτον, ευλογείται ή μητέρα για το τέλος του καθαρισμού της από τα αίματα της λοχείας. Ή Εκκλησία, όπως εύχεται για κάθε ασθένεια, έτσι και εύχεται για την γυναίκα πού γέννησε και είναι φυσικό να αισθάνεται κόπο και σωματική αδυναμία. Προσεύχεται να την καθαρίση και για τον λόγο ότι ό τρόπος γεννήσεως του ανθρώπου, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, είναι μεταπτωτικός. Δεύτερον, είναι τελετή ευχαριστήρια για την γέννηση ενός παιδιού. Επειδή ή σύλληψη και ή γέννηση ενός άνθρωπου δεν είναι απλώς έργο της φύσεως, αλλά της ενεργείας του Θεού, γι' αυτό αισθανόμαστε ότι ανήκει στον Θεό. Έτσι, το προσφέρουμε στον Θεό και Εκείνος δια του Ιερέως μας το παραχωρεί εκ νέου για να το μεγαλώσουμε. Όμως στην πραγματικότητα ανήκει στον Θεό.
Πρέπει όμως να προσφέρουμε στον Θεό, στο άνω θυσιαστήριο, κατά τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, αντί του ζεύγους τρυγόνων την καθαρότητα της ψυχής και του σώματος, και αντί των δύο νεοσσών περιστερών να προσέχουμε πολύ όχι μόνο ενώπιον του Θεού, αλλά και ενώπιον των ανθρώπων. Και, όπως ό Χριστός ετέλεσε όλα τα του νόμου και επέστρεψε στην πατρίδα Του, πληρούμενος και προκύπτοντας στην σοφία, έτσι και εμείς να επιστρέψουμε στην αληθινή μας πατρίδα, πού είναι ή επουράνιος Ιερουσαλήμ, αφού ζήσουμε πνευματικώς κατά τον θείο νόμο και προκόψουμε στην σοφία και την χάρη και φθάσουμε στο μέτρο της ηλικίας του πληρώματος του Χρίστου, τελειούμενοι κατά τον έσω άνθρωπο και γενόμενοι ενδιαίτημα του Αγίου Πνεύματος.
Είναι καθήκον μας, κατά τον Μ. Αθανάσιο, να ομοιάσουμε με τον δίκαιο Συμεών και την Προφήτιδα Άννα. Πρέπει και εμείς να συναντήσουμε τον Χριστό με σωφροσύνη, καθαρότητα, ακακία, αμνηστία, και γενικώς με φιλοθεΐα και φιλανθρωπία. Δεν μπορεί κανείς με άλλο τρόπο να συνάντηση τον Χριστό, την αληθινή ζωή.
Ή Υπαπαντή του Χρίστου δείχνει ότι ό Χριστός είναι ή ζωή και το φως των ανθρώπων και ότι ό άνθρωπος πρέπει να αποβλέπη στην απόκτηση αυτού του ενυποστάτου φωτός και της ενυποστάτου ζωής. Ή Εκκλησία ψάλλει παρακλητικά: «Λάμπρυναν μου την ψυχήν και το φως το αισθητόν, όπως ίδω καθαρώς και κηρύξω σε Θεόν». Για να κήρυξη κανείς τον Θεό πρέπει να τον δη καθαρά. Μόνον οι ορώντες τον Θεό ή τουλάχιστον εκείνοι πού δέχονται την πείρα των ορώντων, μπορούν να γίνωνται διδάσκαλοι. Αλλά, για να δη κανείς τον Θεό πρέπει προηγουμένως να λαμπρυνθή, να φωτισθή ως προς την ψυχή και τις σωματικές αισθήσεις. Τότε ή εορτή της Υπαπαντής του Χριστού γίνεται και εορτή της υπαπαντής του κάθε πιστού.
Σεπτέμβριος 1994
(Πηγή: από το βιβλίο του «Οι Δεσποτικές εορτές», Έκδοση Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας), 1995, Ζωηφόρος )
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα) Ἦχος α’.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἠμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβῦτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἠμῶν, χαριζόμενον ἠμὶν καὶ τὴν Ἀνάστασιν.
Κοντάκιον Ἦχος α’.
Ὁ μήτραν παρθενικὴν ἁγιάσας τῷ τόκῳ σου, καὶ χεῖρας τοῦ Συμεὼν εὐλογήσας ὡς ἔπρεπε, προφθάσας καὶ νῦν ἔσωσας ἠμᾶς Χριστὲ ὁ Θεός. Ἀλλ' εἰρήνευσον ἐν πολέμοις τὸ πολίτευμα, καὶ κραταίωσον Βασιλεῖς οὖς ἠγάπησας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
Ὁ Οἶκος.
Τῇ Θεοτόκῳ προσδράμωμεν, οἱ βουλόμενοι κατιδεῖν τὸν Υἱὸν αὐτῆς, πρὸς Συμεὼν ἀπαγόμενον, ὃν περ οὐρανόθεν οἱ Ἀσώματοι βλέποντες, ἐξεπλήττοντο λέγοντες· θαυμαστὰ θεωροῦμεν νυνὶ καὶ παράδοξα, ἀκατάληπτα, ἄφραστα, ὁ τὸν Ἀδὰμ δημιουργήσας βαστάζεται ὡς βρέφος, ὁ ἀχώρητος χωρεῖται ἐν ἀγκάλαις τοῦ Πρεσβύτου, ὁ ἐπὶ τῶν κόλπων ἀπεριγράπτως ὑπάρχων τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ, ἑκὼν περιγράφεται σαρκί, οὐ Θεότητι, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
Μεγαλυνάριον.
Σήμερον ἡ Πάναγνος Μαριάμ, τῷ Ναῷ προσάγει, ὥσπερ βρέφος τὸν Ποιητήν, ὃν ἐν ταῖς ἀγκάλαις, ὁ Πρέσβυς δεδεγμένος, Θεὸν αὐτὸν κηρύττει, κἂν σάρκα εἴληφε.
Πηγή: Μέγας Συναξαριστής, Ιερά Μητρόπολις Μόρφου, Orthodox Fathers, Ζωηφόρος
