Η πλάνη πάντα αυτοκαταστρέφεται και, παρόλο που δεν το θέλει, στηρίζει σε όλα την αλήθεια. Πρόσεξε: Έπρεπε ν' αποδειχθεί ότι ο Χριστός πέθανε και τάφηκε και αναστήθηκε. Ε, λοιπόν όλα αυτά τα κατοχυρώνουν οι ίδιοι οι εχθροί! Εφ' όσον έφραξαν με τον βράχο και σφράγισαν και φρούρησαν τον τάφο, δεν ήταν δυνατό να γίνει καμιά κλοπή. Αφού όμως δεν έγινε κλοπή και εν τούτοις ο τάφος βρέθηκε άδειος, είναι ολοφάνερο και αναντίρρητο ότι αναστήθηκε. Είδες πως και μη θέλοντας στηρίζουν την αλήθεια;

Αλλά και πότε θα τον έκλεβαν οι μαθηταί; Το Σάββατο; Μα αφού δεν επιτρεπόταν από τον νόμο να κυκλοφορήσουν. Κι αν υποθέσουμε ότι θα παραβίαζαν τον νόμο του Θεού, πώς θα τολμούσαν αυτοί οι τόσο δειλοί να βγουν έξω απ' το σπίτι; Και με ποιο θάρρος θα ριψο-κινδύνευαν για ένα νεκρό; Προσμένοντας ποιάν ανταπόδοση; Ποιάν αμοιβή;

Και στ' αλήθεια, πού στηρίζονταν; Στη δεινότητα του λόγου τους; Αλλά ήταν απ' όλους αμαθέστεροι. Στα πολλά τους πλούτη; Αλλά δεν είχαν ούτε ραβδί ούτε υποδήματα. Μήπως στην ένδοξη καταγωγή τους; Αλλά ήταν οι ασημότεροι του κόσμου. Μήπως στο πλήθος τους; Αλλά δεν ξεπερνούσαν τους ένδεκα, που κι αυτοί σκόρπισαν.

Αν ο κορυφαίος τους φοβήθηκε τον λόγο μιας γυναίκας θυρωρού κι όλοι οι άλλοι, όταν είδαν τον Διδάσκαλό τους δεμένο, σκόρπισαν και διαλύθηκαν, πώς θα τους περνούσε καν απ' τον νου να τρέξουν στα πέρατα της οικουμένης και να φυτέψουν πλαστό κήρυγμα ανα-στάσεως; Αφού φοβήθηκαν τη γυναικεία απειλή και τη θέα μόνο των δεσμών, πώς θα μπορούσαν να τα βάλουν με βασιλείς και άρχοντες και λαούς, όπου ξίφη και τηγάνια και καμίνια και μύριοι θάνατοι κάθε μέρα, αν δεν είχαν απολαύσει και οικειοποιηθεί τη δύναμη και την έλξη του Αναστάντος;

Αλλά γι' αυτά πρέπει να επανέλθουμε. Ας ξαναρωτήσουμε όμως τώρα τους Εβραίους; Πώς έκλεψαν το σώμα του Χριστού οι μαθηταί, ώ ανόητοι; Επειδή η αλήθεια είναι λαμπρή και ολοφάνερη, το ιουδαϊκό ψέμα δεν μπορεί ούτε σαν σκιά να σταθεί. Πώς θα το έκλεβαν, πες μου; Μήπως δεν ήταν σφραγισμένος ο τάφος; Δεν τον έζωναν τόσοι φρουροί και στρατιώτες και Ιουδαίοι, που είχαν την υποψία και αγρυπνούσαν και πρόσεχαν;

Μα και για ποιο λόγο θα το έκλεβαν; Για να πλάσουν το δόγμα της Αναστάσεως; Και πώς τους ήρθε να πλάσουν κάτι τέτοιο αυτοί οι δειλοί; Και πώς κύλησαν τον ασφαλισμένο βράχο; Πώς ξέφυγαν από τόσους άγρυπνους κι άγριους φρουρούς;

Πρόσεξε όμως πως με όσα κάνουν οι Εβραίοι πιάνονται πάντα στα ίδια τους τα δίχτυα. Να, αν δεν πήγαιναν στον Πιλάτο κι αν δεν ζητούσαν την κουστωδία, πιο εύκολα θα μπορούσαν να λένε τέτοια ψεύδη οι αδιάντροποι. Μα τώρα όχι. (Υπήρχε η κουστωδία. Κανείς δεν μπορούσε να γλυτώσει απ' την άγρυπνη προσοχή της κι απ' τα ξίφη της). Κι έπειτα γιατί να μην κλέψουν το σώμα νωρίτερα; Ασφαλώς αν είχαν σκοπό να κάνουν κάτι τέτοιο, θα το έκαναν όταν δεν εφρουρείτο ο τάφος, τότε που ήταν και ακίνδυνο και σίγουρο, δηλ. την πρώτη νύχτα• γιατί το Σάββατο πήγαν οι Εβραίοι στον Πιλάτο και ζήτησαν την κουστωδία και φρούρησαν τον τάφο, ενώ την πρώτη νύχτα δεν ήταν κανένας εκεί.

Και τι γυρεύουν στο έδαφος τα σουδάρια τα ποτισμένα με τη σμύρνα, που βρήκαν, τυλιγμένα μάλιστα, ο Πέτρος και οι άλλοι απόστολοι; Είχε πάει πρώτη η Μαγδαληνή Μαρία. Κι όταν γύρισε και ανήγγειλε τα θαυμαστά συμβάντα στους αποστόλους, εκείνοι χωρίς καθυστέρηση τρέχουν αμέσως στο μνημείο και βλέπουν κάτω τα οθόνια. Αυτό ήταν σημείο Αναστάσεως. Γιατί αν ήθελαν κάποιοι να τον κλέψουν, δεν θα τον έκλεβαν βέβαια γυμνό. Αυτό θα ήταν όχι μόνο ατιμωτικό αλλά και ανόητο. Δεν θα κοίταζαν να ξεκολλήσουν τα σουδάρια, να τα τυλίξουν με επιμέλεια και να τα βάλουν τακτοποιημένα σ' ένα μέρος. Αλλά τι θα έκαναν; Θ' άρπαζαν όπως-όπως το σώμα και θάφευγαν γρήγορα.

Γι' αυτό άλλωστε προηγουμένως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης είπε ότι τον έθαψαν με πολλή σμύρνα που κολλάει τα οθόνια πάνω στο σώμα, όπως το μολύβι τα μέταλλα, και δεν ήταν καθόλου εύκολο να ξεκολλήσουν ώστε όταν ακούσεις ότι τα σουδάρια βρέθηκαν μόνα τους, να μην ανεχθείς εκείνους που λένε ότι εκλάπη. Θα πρέπει να ήταν βέβαια πολύ ηλίθιος ο κλέφτης, ώστε να σπαταλήσει για ένα περιττό πράγμα τόση προσπάθεια. Για ποιο σκοπό θ' άφηνε τα σουδάρια; Και πώς ήταν δυνατό να ξεφύγει την ώρα που θα έκανε αυτή τη δουλειά; Γιατί ασφαλώς θα δαπανούσε πολύ χρόνο και ήταν φυσικό καθυστερώντας να συλληφθεί επ' αυτοφώρω.

Αλλά και τα οθόνια γιατί κοίτονται χωριστά και χωριστά το σουδάριο, τυλιγμένο μάλιστα; Για να βεβαιωθείς ότι δεν ήταν έργο βιαστικών ούτε ανήσυχων κλεφτών το να τοποθετήσουν χωριστά εκείνα και χωριστά τούτο τυλιγμένο. Κι από εδώ λοιπόν αποδεικνύεται απίθανη η κλοπή. Άλλωστε και οι ίδιοι οι Εβραίοι τα σκέφθηκαν όλα αυτά και γι' αυτό έδωσαν χρήματα στους φρουρούς λέγοντας: «Πείτε σεις πως τον έκλεψαν, κι εμείς θα τα κανονίσουμε με τον ηγεμόνα».

Υποστηρίζοντας ότι οι μαθηταί τον έκλεψαν επικυρώνουν και μ' αυτό πάλι την Ανάσταση, γιατί έτσι ομολογούν πάντως ότι το σώμα δεν ήταν εκεί. Όταν όμως αυτοί οι ίδιοι βεβαιώνουν ότι το σώμα δεν ήταν εκεί, ενώ από την άλλη μεριά η κλοπή αποδεικνύεται ψευδής και απίθανη από τη σχολαστική φρούρηση και τις σφραγίδες του τάφου και τα οθόνια και το σουδάριο και τη δειλία των μαθητών, αναμφισβήτητα προβάλλει και από τα δικά τους τα λόγια η απόδειξη της Αναστάσεως.

Ρωτάνε όμως πολλοί: Γιατί μόλις αναστήθηκε να μη φανερωθεί αμέσως στους Ιουδαίους; Αυτός ο λόγος είναι περιττός. Αν υπήρχε ελπίδα να τους ελκύσει στην πίστη, δεν θ' αμελούσε να φανερωθεί σε όλους. Αλλά ότι δεν υπήρχε τέτοια ελπίδα το απέδειξε η ανάσταση του Λαζάρου: Αν και ήταν ήδη τέσσερις μέρες νεκρός και είχε αρχίσει να μυρίζει και να σαπίζει, τον ανέστησε μπροστά στα μάτια όλων. Παρά ταύτα, όχι μόνο δεν ελκύσθηκαν στην πίστη, αλλά και εξαγριώθηκαν εναντίον του Χριστού, ώστε ήθελαν να σκοτώσουν κι Αυτόν και τον Λάζαρο.

Αφού λοιπόν άλλον ανέστησε και όχι μόνο δεν πίστεψαν, αλλά και εξαγριώθηκαν εναντίον του, αν ο ίδιος μετά την Ανάστασή του τους φανερωνόταν, δεν θα εξαγριώνονταν πολύ περισσότερο τυφλωμένοι από το μίσος και την απιστία τους;

Αλλά για ν' αφοπλίσει τον άπιστο από κάθε αμφιβολία, όχι μόνο σαράντα ολόκληρες ήμερες εμφανιζόταν στους μαθητάς του και έτρωγε μάλιστα μαζί τους, αλλά παρουσιάσθηκε και σε πάνω από πεντακόσιους αδελφούς, δηλ. σε πλήθος ολόκληρο. Στο Θωμά μάλιστα που δυσπιστούσε, έδειξε τα σημάδια απ' τα καρφιά και το τραύμα απ' τη λόγχη.

Και γιατί, λένε, να μην κάνει μετά την Ανάστασή του μεγάλα κι εντυπωσιακά θαύματα, αλλά μόνο έφαγε και ήπιε; Γιατί αυτή καθ' εαυτήν η Ανάσταση ήταν το μέγιστο θαύμα, και η πιο ισχυρή απόδειξη της Αναστάσεως ήταν ότι έφαγε και ήπιε.

Μα, για σκέψου, αν οι απόστολοι δεν έβλεπαν τον Χριστό Αναστάντα, πώς τους ήρθε να φαντασθούν ότι θα κυριέψουν την οικουμένη; Μήπως τρελλάθηκαν ώστε να νομίζουν ότι θα κατώρθωναν κάτι τέτοιο;

Αν όμως ήταν στα λογικά τους, όπως έδειξαν και τα πράγματα, πώς, χωρίς αξιόπιστα εχέγγυα από τους ουρανούς και χωρίς θεία δύναμη, πώς, πες μου, θ' αποφάσιζαν να βγουν σε τόσους πολέμους, να τα βάλουν με στεριές και θάλασσες και, δώδεκα όλοι κι όλοι, ν' αγωνισθούν με τόση γενναιότητα για να μεταβάλουν όλης της οικουμένης τα έθνη, που ήταν επί τόσα χρόνια νεκρά απ' την αμαρτία;

Και αν ακόμη ήταν ένδοξοι και πλούσιοι και δυνατοί και μορφωμένοι, ούτε τότε θα ήταν λογικό να ξεσηκωθούν για τόσο μεγαλεπήβολα σχέδια. Αλλά επί τέλους θα είχε κάποιο λόγο η προσδοκία τους. Αυτοί όμως είχαν περάσει τη ζωή τους άλλοι στις λίμνες, άλλοι κατασκευάζοντας σκηνές κι άλλοι στα τελωνεία. Απ' αυτά τα επαγγέλματα δεν υπάρχει σχεδόν τίποτε πιο άχρηστο και για τη φιλοσοφία και για να πείσεις κάποιον να σκέπτεται ανώτερα, όταν μάλιστα δεν έχεις να του επιδείξεις ανάλογο προηγούμενο. Πόσο μάλλον που οι απόστολοι, όχι μόνο δεν είχαν ανάλογα παραδείγματα απ' το παρελθόν, ότι θα επικρατήσουν, αλλά αντίθετα είχαν παραδείγματα, και μάλιστα πρόσφατα, ότι δεν θα επι-κρατήσουν.

Είχαν επιχειρήσει πολλοί να εισαγάγουν καινούργιες διδασκαλίες, αλλά απέτυχαν. Κι όχι με δώδεκα ανθρώπους, μα με πολύ πλήθος. Ο Θευδάς κι ο Ιούδας1 π.χ. έχοντας ολόκληρες μάζες ανθρώπων χάθηκαν μαζί με τους οπαδούς των.

Ο φόβος εκείνος θα ήταν αρκετός να τους διδάξει. Αλλά ας υποθέσουμε ότι περίμεναν να κυριαρχήσουν. Με ποιες ελπίδες θα έμπαιναν σε τέτοιους κινδύνους, αν δεν απέβλεπαν στα μέλλοντα αγαθά; Τι κέρδος προσδοκούσαν με το να οδηγήσουν όλους στον μη αναστάντα, καθώς ισχυρίζονται οι εχθροί; Αν τώρα άνθρωποι που πίστεψαν στη βασιλεία των ουρανών και στα αμέτρητα αγαθά δύσκολα δέχονται να κινδυνέψουν, πώς εκείνοι θα υπέμεναν τα πάνδεινα ματαίως ή μάλλον για κακό τους; Γιατί αν δεν έγινε η Ανάσταση, που έγινε, κι ο Χριστός δεν ανέβηκε στον ουρανό, τότε προσπαθώντας να τα πλάσουν όλα αυτά και να πείσουν τους άλλους, έμελλαν οπωσδήποτε να προκαλέσουν την οργή του Θεού και να περιμένουν μύριους κεραυνούς απ' τον ουρανό.

Άλλωστε κι αν ακόμη είχαν μεγάλη προθυμία όταν ζούσε ο Χριστός, θα έσβηνε μόλις πέθανε. Αν δεν τον έβλεπαν Αναστημένο, τί θα ήταν ικανό να τους βγάλει σ' εκείνο τον πόλεμο; Αν δεν είχε αναστηθεί, όχι μόνο δεν θα ριψοκινδύνευαν γι' αυτόν, μα θα τον θεω-ρούσαν απατεώνα: Τους είχε πει «μετά τρεις ημέρες θ' αναστηθώ» και τους υποσχέθηκε τη βασιλεία των ουρανών. Τους είπε ότι αφού λάβουν το Άγιο Πνεύμα θα κυριαρχήσουν στην οικουμένη κι ακόμη τόσα άλλα υπερφυσικά και ουράνια. Αν τίποτε απ' αυτά δεν γινόταν, όσο κι αν τον πίστευαν ζωντανό, πεθαμένο δεν θα τον υπάκουαν φυσικά, αν δεν τον έβλεπαν Αναστάντα.

Και με το δίκιο τους, γιατί θα έλεγαν: «Μετά τρεις ημέρες», μας είπε, «θ' αναστηθώ», και δεν αναστήθηκε. Υποσχέθηκε να μας στείλει Πνεύμα Άγιο, και δεν το έστειλε. Πώς λοιπόν να τον πιστέψουμε για τα μέλλοντα, αφού διαψεύδονται τα παρόντα;

Αλλά για πες μου, σε παρακαλώ, για ποιο λόγο, χωρίς ν' αναστηθεί, κήρυτταν ότι αναστήθηκε; Γιατί, λέει, τον αγαπούσαν. Μα το λογικό θα ήταν να τον μισούν τώρα, επειδή τους εξαπάτησε και τους πρόδωσε. Ενώ τους ξεμυάλισε με χίλιες δυο ελπίδες και τους χώρισε απ' τα σπίτια τους κι απ' τους γονείς τους κι απ' όλα και ξεσήκωσε κι ολόκληρο το ιουδαϊκό έθνος εναντίον τους, ύστερα τους πρόδωσε. Κι αν μεν ήταν από αδυναμία, θα τον συγχωρούσαν. Τώρα όμως ήταν σωστό κακούργημα: Έπρεπε να τους είχε πει την αλήθεια και όχι να τους υποσχεθεί τον ουρανό, αφού ήταν θνητός.

Ώστε λοιπόν ήταν φυσικό να κάνουν το εντελώς αντίθετο: Να κηρύττουν την απάτη και να τον λένε απατεώνα και μάγο. Έτσι θα γλύτωναν κι από τους κινδύνους κι από τους πολέμους των αντιπάλων. Όλοι ξέρουν ότι οι Ιουδαίοι αναγκάστηκαν να δωροδοκήσουν τους στρατιώτες, για να πουν ότι έκλεψαν το σώμα• αν λοιπόν πήγαιναν οι ίδιοι οι μαθηταί κι έλεγαν, «εμείς το κλέψαμε, δεν αναστήθηκε», πόσες τιμές δεν θ' απολάμβαναν; Ώστε ήταν στο χέρι τους και να τιμηθούν και να στεφανωθούν! Ε, λοιπόν δεν αναρωτιέσαι γιατί ν' ανταλλάξουν όλα αυτά με τις ατιμίες και τους κινδύνους, αν δεν ήταν μια θεία δύναμη που τους βεβαίωνε, δυνατώτερη απ' όλα αυτά τα γήινα αγαθά;

Κι αν με όλα αυτά δεν σε πείσαμε, σκέψου και τούτο: Έστω ότι δεν είχε γίνει η Ανάσταση. Κι αν ακόμη οι απόστολοι ήταν αποφασισμένοι να διδάξουν τον κόσμο, επ' ουδενί λόγω θα κήρυτταν στο όνομά του. Γιατί είναι γνωστό, πως όλοι μας δεν θέλουμε ούτε τα ονόματα ν' ακούσουμε, όσων μας εξαπάτησαν. Άλλωστε γιατί θα διατυμπάνιζαν το όνομά του; Ελπίζοντας να επικρατήσουν μ' αυτό; Μα θα έπρεπε να περιμένουν το αντίθετο, γιατί κι αν έμελλαν να κυριαρχήσουν θα χάνονταν φέρνοντας στη μέση το όνομα ενός απατεώνα.

Ας θυμηθούμε εξ άλλου ότι η αγάπη των μαθητών προς τον Διδάσκαλο, ενώ ζούσε ακόμη, μαραινόταν σιγά-σιγά απ' τον φόβο του επικειμένου μαρτυρίου. Όταν τους προανήγγειλε τα δεινά που θ' ακολουθούσαν και τον σταυρό, πάγωσαν απ' τον φόβο τους κι έσβησαν τε-λείως. Ένας μάλιστα δεν ήθελε ούτε καν να τον ακολουθήσει στην Ιουδαία, επειδή άκουσε για κινδύνους και για θανάτους. Αν μαζί με τον Χριστό φοβόταν τον θάνατο, χωρίς αυτόν και τους άλλους μαθητάς, μόνος δηλ., πώς θ' αποτολμούσε;2

Επί πλέον: Πίστευαν ότι θα πεθάνει μεν, αλλά θ' αναστηθεί κι όμως υπέφεραν τόσο. Αν δεν τον έβλεπαν Αναστημένο, πως δεν θα εξαφανίζονταν και δεν θα ζητούσαν ν' ανοίξει η γη να τους καταπιεί απ' την απελπισία τους για την απάτη κι απ' τη φρίκη για τα επερχόμενα; Θ' αντιμετώπιζαν τώρα την κατακραυγή για την αδιαντροπιά τους. Τι θα είχαν να πουν; Το πάθος το ήξερε όλος ο κόσμος: Τον κρέμασαν σε ψηλό ικρίωμα, ήταν μέρα μεσημέρι, μέσα στην πρωτεύουσα και στην πιο μεγάλη γιορτή που κανένας δεν ήταν δυνατό ν' απουσιάζει.

Την Ανάσταση όμως δεν την είδε κανείς απ' τους άλλους. Κι αυτό δεν ήταν μικρό εμπόδιο για να τους πείσουν. Πώς λοιπόν θα μπορούσαν να βεβαιώσουν στεριά και θάλασσα για την Ανάσταση; Και γιατί, πες μου, αφού σώνει και καλά ήθελαν να το κάνουν αυτό, δεν εγκατέλειπαν την Ιουδαία αμέσως, να πάνε στις ξένες χώρες; Αλλά δεν θαυμάζεις ότι έπεισαν πολλούς και μέσα στην Ιουδαία;

Είχαν την τόλμη να παρουσιάσουν τα τεκμήρια της Αναστάσεως στους ίδιους τους φονείς, σ' εκείνους που τον σταύρωσαν και τον έθαψαν, στην ίδια την πόλη όπου αποτολμήθηκε το φοβερό κακούργημα. Ώστε και όλοι οι έξω ν' αποστομωθούν. Γιατί όταν οι «σταυρώσαντες» γίνονται «πιστεύσαντες», τότε και η παρανομία της σταυρώσεως βεβαιώνεται και λάμπει η απόδειξη της Αναστάσεως.

Για να ελκύονται όμως τα πλήθη σημαίνει πως οι μαθηταί έκαναν θαύματα. Αν όμως δεν αναστήθηκε και μένει νεκρός, πώς οι απόστολοι θαυματουργούσαν στο όνομα του; Πως πάλι, αν δεν έκαναν θαύματα, έπειθαν; Και αν μεν έκαναν -και βεβαίως έκαναν- είχαν Θεού δύναμη. Αν όμως δεν έκαναν και εν τούτοις κυριαρχούσαν παντού, θα ήταν ακόμη πιο αξιοθαύμαστο, θα ήταν το μέγιστο θαύμα, αν χωρίς θαύματα διέσχιζαν και κυρίευαν την οικουμένη δώδεκα φτωχοί και αγράμματοι άνθρωποι.

Ασφαλώς ούτε με τα πλούτη ούτε με τη σοφία τους επεκράτησαν οι ψαράδες. Ώστε και χωρίς να θέλουν κηρύττουν ότι μέσα τους ενεργούσε η θεία δύναμη της Αναστάσεως. Γιατί είναι τελείως αδύνατο ανθρώπινη δύναμη να κατορθώσει ποτέ τέτοια εκπληκτικά πράγματα.

Προσέξτε με πολύ εδώ, γιατί αυτά είναι αναμφισβήτητες αποδείξεις της Αναστάσεως. Γι' αυτό και θα επαναλάβω: Αν δεν αναστήθηκε, πώς έγιναν αργότερα στο όνομά του μεγαλύτερα θαύματα; Κανείς βέβαια δεν κάνει μετά τον θάνατό του μεγαλύτερα θαύματα απ' όσα όταν ζούσε. Ενώ εδώ μετά τον θάνατο του Χριστού γίνονται θαύματα μεγαλύτερα και κατά τον τρόπο και κατά τη φύση: Κατά τη φύση ήταν μεγαλύτερα, γιατί ποτέ η σκιά του Χριστού δεν θαυματούργησε. Ενώ οι σκιές των αποστόλων έκαναν πολλά θαύματα. Κατά τον τρόπο πάλι ήταν μεγαλύτερα, επειδή τότε μεν ο ίδιος ο Κύριος πρόσταζε και θαυματουργούσε. Μετά τη Σταύρωση όμως και την Ανάστασή του οι δούλοι του επικαλούμενοι απλώς το σεβάσμιο και άγιο όνομά του μεγαλύτερα και εκπληκτικώτερα επιτελούσαν. Έτσι δοξαζόταν κι ακτινοβολούσε πιο πολύ η δύναμή του.

Γι' αυτό οι άγιοι Πατέρες όρισαν να διαβάζονται αμέσως μετά τον σταυρό και την Ανάστασή του, οι «Πράξεις» που περιγράφουν τα θαύματα των αποστόλων και κατ' εξοχήν επικυρώνουν την Ανάσταση, για να έχουμε σαφή και αναμφισβήτητη της Αναστάσεως την απόδειξη: Δεν τον είδες Αναστάντα με τα μάτια του σώματος; Αλλά τον βλέπεις με τα μάτια της πίστεως. Δεν τον είδες με τα «όμματα» τούτα; Θα τον δεις με τα θαύματα εκείνα. Των θαυμάτων η επίδειξη σε χειραγωγεί στης Αναστάσεως την απόδειξη.

Θέλεις όμως να δεις και τώρα θαύματα; Θα σου δείξω. Και μάλιστα πιο μεγάλα απ' τα προηγούμενα: Όχι ένα νεκρό ν' ανασταίνεται, όχι ένα τυφλό να ξαναβλέπει, αλλά τη γη ολόκληρη να εγκαταλείπει το σκοτάδι της πλάνης.

Μεγίστη απόδειξη της Αναστάσεως είναι ότι ο Εσφαγμένος Χριστός έδειξε μετά τον θάνατο τόση δύναμη, ώστε έπεισε τους ζωντανούς να περιφρονήσουν και πατρίδα και σπίτι και φίλους και συγγενείς και την ίδια τη ζωή τους για χάρη του και να προτιμήσουν μαστιγώσεις και κίνδυνους και θάνατο. Αυτά δεν είναι κατορθώματα νεκρού κλεισμένου στον τάφο, αλλά αναστημένου και ζωντανού.

Πρόσεξε παρακαλώ• Οι απόστολοι, όταν μεν ζούσε ο Διδάσκαλος από τον φόβο τους τον πρόδωσαν κι εξαφανίσθηκαν όλοι. Ο Πέτρος μάλιστα τον αρνήθηκε με όρκο τρεις φορές. Όταν όμως πέθανε ο Χριστός, αυτός που τον αρνήθηκε τρεις φορές και πανικοβλήθηκε μπροστά σε μιαν υπηρετριούλα, τόσο απότομα άλλαξε, ώστε ν' αψηφήσει ολόκληρο λαό και μέσ' στη μέση του Ιουδαϊκού όχλου να διακηρύξει ότι ο σταυρωθείς και ταφείς αναστήθηκε εκ νεκρών την τρίτη ήμερα και ότι ανέβηκε στα ουράνια. Και τα κήρυξε όλα αυτά χωρίς να υπολογίσει τη φοβερή μανία των εχθρών και τις συνέπειες.

Πού βρήκε αυτό το θάρρος; Πού αλλού παρά στην Ανάσταση. Τον είδε και συνομίλησε μαζί του και άκουσε για τα μέλλοντα αγαθά, κι έτσι έλαβε δύναμη να πεθάνει γι' Αυτόν και να σταυρωθεί με την κεφαλή προς τα κάτω.

Το εξόχως σπουδαίο είναι ότι όχι μόνο ο Πέτρος και ο Παύλος και οι λοιποί απόστολοι, αλλά και ο Ιγνάτιος, που ούτε καν τον είδε ούτε απόλαυσε τη συντροφιά του, έδειξε τόση προθυμία για χάρη του, ώστε γι' Αυτόν πρόσφερε θυσία τη ζωή του.

Και μόνο ο Ιγνάτιος και οι απόστολοι; Και γυναίκες καταφρονούν τον θάνατο, που, πριν αναστηθεί ο Χριστός, ήταν φοβερός και φρικώδης ακόμη και σε άνδρες και μάλιστα αγίους.

Ποιος τους έπεισε όλους αυτούς να περιφρονήσουν την παρούσα ζωή; Φυσικά δεν είναι κατόρθωμα ανθρώπινης δυνάμεως να πεισθούν τόσες μυριάδες, όχι μόνο ανδρών, αλλά και γυναικών και παρθένων και μικρών παιδιών, να πεισθούν να θυσιάσουν την παρούσα ζωή, να τα βάλουν με θηρία, να περιγελάσουν τη φωτιά, να καταπατήσουν κάθε είδος τιμωρίας και να σπεύσουν προς τη μέλλουσα ζωή!

Και ποιος, παρακαλώ, τα κατόρθωσε όλ' αυτά; Ο νεκρός; Αλλά τόσοι νεκροί υπήρξαν και κανένας δεν έκανε τέτοια πράγματα. Μήπως ήταν μάγος και αγύρτης; Πλήθος μάγοι και αγύρτες και πλάνοι πέρασαν, αλλά ξεχάστηκαν όλοι, χωρίς ν' αφήσουν το παραμικρό ίχνος• μαζί με τη ζωή τους έσβησαν κι οι μαγγανείες τους. Η φήμη όμως κι η δόξα κι οι πιστοί του Χριστού κάθε μέρα αυξάνουν κι απλώνονται σ' όλη την οικουμένη.

Οι άπιστοι φρίττουν κι οι πιστοί διακηρύττουν:

Χριστός ανέστη! Αληθώς Ανέστη!

«Αυτώ η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».

1) Τις σχετικές πληροφορίες αντλούμε από τον περίφημο Ιουδαίο νομοδιδάσκαλο Γαμαλιήλ που ανέφερε τα εξής στο Μ. Συνέδριο του Ισραήλ: «Τον τελευταίο καιρό εμφανίσθηκε ο Θευδάς που ισχυριζόταν ότι είναι κάποιος μεγάλος και του προσκολλήθηκαν περίπου τετρακόσιοι άνδρες. Αλλά φονεύθηκε εκείνος και όλοι οι οπαδοί του διαλύθηκαν και εξαφανίσθηκαν. Μετά από αυτόν παρουσιάσθηκε ο Ιούδας ο Γαλιλαίος... και παρέσυρε αρκετό λαό πίσω του. Χάθηκε κι εκείνος, και όσοι τον πίστευαν διασκορπίσθηκαν» (Πράξ. 5, 36-37).

2) Εννοεί τον Απ. Θωμά, πρβλ. Ιωάν. 11, 16.

Πηγή: Η άλλη όψη

Από το φως της Μεγάλης Πέμπτης – με το Μυστικό Δείπνο: την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας – μπαίνουμε στο σκοτάδι της Μεγάλης Παρασκευής, στην ημέρα δηλαδή του Πάθους του Κυρίου, του Θανάτου και της Ταφής Του.

Στην πρώτη Εκκλησία αυτή η ημέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, ονομαζόταν «Πάσχα του Σταυρού». Πραγματικά, αυτή η ημέρα, είναι η αρχή της Διάβασης, του Περάσματος, του οποίου το βαθύτερο νόημα θα μάς αποκαλυφθεί σιγά – σιγά, πρώτα στη θαυμαστή ησυχία του Μεγάλου και Ευλογημένου Σαββάτου και ύστερα, στη χαρά της Αναστάσιμης Ημέρας. 


Ας δούμε πρώτα τι είναι αυτό το Σκοτάδι. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι το σκοτάδι της Μεγάλης Παρασκευής δεν είναι απλά και μόνο συμβολικό ή αντικείμενο ανάμνησης. 

Πολύ συχνά, όταν συμμετέχουμε στις όμορφες και κατανυκτικές ακολουθίες αυτής της ημέρας, νιώθουμε την επιβλητική θλίψη που τις διακατέχει, αλλά ταυτόχρονα βιώνουμε και κάποιο αίσθημα αυτοθαυμασμού και αυτοδικαίωσης. 


Πριν από δυο χιλιάδες χρόνια κάποιοι «κακοί» άνθρωποι θανάτωσαν το Χριστό. Σήμερα εμείς, οι «καλοί» Χριστιανοί, στολίζουμε πολυτελείς Τάφους στις Εκκλησίες μας! Δεν είναι αυτό τρανό σημάδι της καλοσύνης μας;… 

Ναι, αλλά η Μεγάλη Παρασκευή δεν ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με το παρελθόν. Δεν είναι μια απλή ανάμνηση γεγονότων, αλλά είναι ημέρα που αποκαλύπτεται η Αμαρτία και το Κακό, ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία μάς καλεί ν’ αναγνωρίσουμε την τραγική πραγματικότητά τους και τη δύναμή τους στον «κόσμο τούτο». 

Γιατί η Αμαρτία και το Κακό δεν εξαφανίστηκαν, αλλά, αντίθετα, αποτελούν ακόμα το βασικό νόμο του κόσμου και της ζωής μας. Αλλά μήπως και μεις, οι αυτοκαλούμενοι Χριστιανοί, συχνά δεν έχουμε τη λογική του κακού που είχαν οι Αρχιερείς των Εβραίων, ο Πόντιος Πιλάτος, οι Ρωμαίοι στρατιώτες και όλο εκείνο το πλήθος που μισούσε, βασάνιζε και φόνευε τον Χριστό;

Ποια στάση θα κρατούσαμε άραγε αν ζούσαμε στα Ιεροσόλυμα την εποχή του Πιλάτου; Αυτή είναι μια ερώτηση που απευθύνεται στον καθένα μας μέσα από τις λέξεις των ύμνων της Μεγάλης Παρασκευής. Τούτη η ημέρα είναι πραγματικά η «ημέρα του κόσμου τούτου», κρίνεται ο κόσμος μας, αληθινά και όχι συμβολικά, και καταδικάζεται. Είναι μια πραγματική και όχι τελετουργικά καταδίκη της ζωής μας… 

Είναι η αποκάλυψη της αληθινής φύσης «του κόσμου τούτου» που προτίμησε τότε, αλλά και τώρα συνεχίζει να προτιμάει, το σκοτάδι αντί το φως, το κακό αντί το καλό, το θάνατο αντί τη ζωή. Έχοντας καταδικάσει τον Χριστό σε θάνατο ο «κόσμος τούτος» καταδίκασε ταυτόχρονα και τον εαυτό του σε θάνατο. Στο μέτρο που και μεις αποδεχόμαστε το πνεύμα του «κόσμου τούτου», την αμαρτία του, την προδοσία του κατά του Θεού, είμαστε και μεις επίσης καταδικασμένοι. Αυτό είναι το πρώτο και φοβερά ρεαλιστικό νόημα της Μεγάλης Παρασκευής: μια καταδίκη σε θάνατο…
 
Αλλά αυτή η ημέρα, οπότε φανερώθηκε και θριάμβευσε το Κακό, είναι επίσης και ημέρα Λύτρωσης. Ο Θάνατος του Χριστού αποκαλύπτεται σωτήριος για μάς, γίνεται πηγή λύτρωσης. Και είναι αυτός ο Θάνατος σωτήριος γιατί είναι η πλήρης, η τέλεια και η υπέρτατη Θυσία. 

Ο Ιησούς Χριστός προσφέρει το Θάνατό Του στον πατέρα Του, τον προσφέρει επίσης και σε μάς. Στον πατέρα Του γιατί, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να «πατήσει» (να καταστρέψει) το θάνατο, να σώσει τους ανθρώπους από το θάνατο. Αυτό είναι και το θέλημα του πατέρα: οι άνθρωποι να σωθούν από το θάνατο δια του θανάτου. Σε μάς προσφέρει ο Χριστός το Θάνατό Του γιατί στην πραγματικότητα ο Χριστός πεθαίνει αντί για μας. Ο θάνατος είναι ο φυσικός καρπός της αμαρτίας, είναι η τιμωρία σαν φυσική συνέπεια της αποστασίας. 

Ο άνθρωπος διάλεξε να αποξενωθεί από τον Θεό, αλλά μη έχοντας ζωή αφ’ εαυτού του, πεθαίνει. Στον Χριστό δεν υπάρχει αμαρτία, επομένως δεν υπάρχει θάνατος. Δέχεται όμως να πεθάνει για μάς, μόνο και μόνο γιατί μάς αγαπάει. Προσλαμβάνει και μοιράζεται μαζί μας την ανθρώπινη φύση μέχρι τέλους. Παίρνει επάνω Του την τιμωρία (θάνατος) που η ανθρώπινη φύση έχει να πληρώσει, γιατί ο Χριστός προσλαμβάνει ολόκληρη τη φύση μας μαζί με το φορτίο του ανθρώπινου ξεπεσμού. Πεθαίνει ο Χριστός γιατί έχει ουσιαστικά ταυτίσει τον Εαυτό Του με μάς, έχει κυριολεκτικά επωμιστεί την τραγωδία της ανθρώπινης ζωής. 

Ο Θάνατος Του, λοιπόν, είναι η μεγαλειώδης αποκάλυψη της φιλανθρωπίας και της αγάπης Του. Και επειδή ο Θάνατός Του είναι αγάπη, ευσπλαχνία, φιλανθρωπία, αλλάζει αυτόματα η φύση του θανάτου. Από τιμωρία γίνεται πράξη που αντανακλά αγάπη και συγχώρεση, δηλαδή ο θάνατος γίνεται το τέλος της αποξένωσης από τον Θεό και της μοναξιάς. Η καταδίκη μετατρέπεται σε συγγνώμη, σε ζωή…

Τελικά, ο Θάνατος του Ιησού Χριστού είναι σωτήριος θάνατος επειδή εκμηδενίζει την πηγή του θανάτου: το Κακό. Ο Χριστός δέχεται το θάνατο από αγάπη για τον άνθρωπο, και προσφέρει τον Εαυτό Του στους φονευτές Του, οι οποίοι κερδίζουν φαινομενικά τη νίκη. Όμως στην ουσία αυτή η νίκη είναι η ολοκληρωτική και αποφασιστική ήττα του Κακού.

Για να θριαμβεύσει το Κακό θα πρέπει να εκμηδενίζεται το Καλό και να αποδεικνύει το Κακό σαν τέλεια αλήθεια για τη ζωή, να δυσφημίζεται το Καλό και, με μια λέξη, να φανερώνει το Κακό την υπεροχή του. Αλλά ύστερα από όσα έπαθε ο Χριστός, είναι ο μόνος που θριαμβεύει. Το Κακό δεν έχει την παραμικρή δύναμη επάνω Του, γιατί δεν είναι δυνατόν ο Χριστός να δεχτεί το Κακό σαν αλήθεια. Έτσι με τον Χριστό η υποκρισία αποκαλύπτει το αληθινό πρόσωπό της σαν υποκρισία, ο φόνος σαν φόνος, ο φόβος σαν φόβος, και καθώς ο Ιησούς Χριστός σιωπηλά πορεύεται προς το Σταυρό και το Τέλος, η ανθρώπινη τραγωδία φτάνει στην αποκορύφωσή της. 

Ο θρίαμβος του Χριστού, η νίκη Του κατά του Κακού, η δόξα Του γίνονται όλο και περισσότερο εμφανή. Βλέπουμε δε σταδιακά αυτή τη νίκη να την αναγνωρίζουν, να την ομολογούν και να την διακηρύσσουν πρώτα η γυναίκα του Πιλάτου, ύστερα ο συσταυρωμένος ληστής και ο κεντηρίωνας. Και καθώς ο Χριστός πεθαίνει στο Σταυρό, αφού αποδέχτηκε ολόκληρη τη φρίκη του θανάτου: την απόλυτη μοναξιά («Θεέ μου, Θεέ μου ίνα τι με εγκατέλειπες;»), δεν έμεινε παρά να ακουστεί η τελευταία ομολογία: «αληθώς Θεού Υιός ην ούτος»… 

Αυτός, λοιπόν, είναι ο Θάνατος, αυτή είναι η Αγάπη, η Υπακοή και η πληρότητα της Ζωής που καταστρέφει ό,τι έκανε το θάνατο παγκόσμιο μοιραίο προορισμό. «Και τα μνημεία ανεώχθησαν, και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθη…» (Ματθ. 27, 53). Ήδη αρχίζει να ακτινοβολεί η ανάσταση… Αυτό είναι το διπλό μυστήριο της ημέρας αυτής, της Μεγάλης Παρασκευής, και οι ακολουθίες με τους υπέροχους ύμνους το αποκαλύπτουν και μάς καλούν να συμμετέχουμε σ’ αυτό.

  Τα μεγαλύτερα γεγονότα της Αγίας μας Εκκλησίας πλησιάζουν, και φυσικά παρατηρείται μία έξαρση οικοκυρικής φύσεως, που εστιάζεται κυρίως στην εξωτερική καθαριότητα αλλά και στον προγραμματισμό της αντίστοιχης μαγειρικής της ημέρας του Πάσχα. 

  Με μια απλή βόλτα στους δρόμους της γειτονιάς βλέπεις κυρίως τις κουρτίνες να στολίζουν τα μπαλκόνια, δείγμα ακριβώς της καθαριότητας αλλά και της προετοιμασίας της ορθόδοξης νοικοκυράς για το καλό των αγίων ημερών που μας έρχονται. Στην ίδια συχνότητα περιστρέφονται και οι σκέψεις γύρω από την μαγειρική της κυριώνυμης ημέρας. Φυσικά εδώ τον κύριο λόγο τον έχουν τα κρεμμυδάκια σε όλες τις πολυποίκιλες χρήσεις τους! Κοντά σε όλα αυτά πληθωρικά θα ακούγεται και η ευχή από τα χείλη όλων μας «καλό Πάσχα»!   

  Το απλό ερώτημα που αυθόρμητα βγαίνει από τα χείλη: Να κατηγορήσουμε τις παραπάνω προετοιμασίες, αφού έστω και τυπικά φανερώνουν την «θρησκευτικότητα» του λαού μας; Ασφαλώς όχι. Όμως για να είμαστε θεολογικά και εκκλησιαστικά δίκαιοι πρέπει απαραιτήτως να προχωρήσουμε σε βάθος, ύψος και πλάτος των θεϊκών γεγονότων και ακόμα περισσότερο, πώς πρέπει να βιώσουμε προσωπικά όλα τα Σταυροαναστάσιμα, λυτρωτικά γεγονότα.

  Δυστυχώς, στην οικονομική ζόφωση των ημερών που στροβιλιζόμαστε με άγνωστες ακόμα τις συνέπειες, απεγνωσμένα ζητάμε τους οικονομικούς αλλά- και κυρίως αυτό- τους ηθικούς υπεύθυνους.

  Η «σταυροειδής» κίνηση της κανδήλας της Αγίας Άννης μήπως είναι η έντονη διαμαρτυρία για την έξαρση ενός οικουμενιστικού αχταρμά με στόχο την επίτευξη μιάς «πανθρησκείας»; Η μήπως η ανεπίτρεπτη Πατριαρχική «εκτροπή» της Ρώμης; Μήπως οι εγχώριοι ασπόνδυλοι πολιτικοί μας με τους σοδομιτικούς νόμους που προετοιμάζουν; Οι αιματηρές βομβιστικές επιθέσεις και τα τυφλά χτυπήματα μήπως λογίζονται ως «σημεία των καιρών¨; Μήπως και αυτός ο ορθόδοξος λαός μας ζεί ακόμα και σήμερα «αμεριμνοαμερίμνως» αφού τα ενδιαφέροντά του περιορίζονται στο εδώ και στο σήμερα; Πολλά τέλος από κλήρο και λαό τα φταιξίματα !

  Το απόλυτο και κατεπείγον ζητούμενο «εδώ και τώρα» είναι μία δυναμική «Νινευϊτική μετάνοια»! Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα ζητά δικαιωματικά την ολόκαρδη, ολοπρόθυμη και ψυχοσωματική μας συμμετοχή. Ο ιερός υμνωδός μας ξεσηκώνει με το πνευματικό του εμβατήριο «…συμπορευθώμεν αυτώ και συσταυρωθώμεν».   Και η συμπόρευση πρέπει να γίνει επίπονα και επώδυνα, και κάτι περισσότερο, να συνοδοιπορήσουμε πνευματικά και μυστικά με το Σωτήρα Χριστό, που πορεύεται τη λυτρωτική Του για μας πορεία από τη Βηθανία ως το Γολγοθά.

  Την Μ. Πέμπτη ο Κύριός μας φορά το λέντιο της διακονίας, και εμείς πρέπει να πάρουμε μέρος «ταις υψηλαίς φρεσί» στην σύναξη των αθανάτων «εν Υπερώω τόπω». Με την Ευχαριστιακή Κοινωνία μπολιαζόμαστε στο Σώμα του Χριστού, γευόμαστε την αθανασία, και κάτι απείρως ωραιότερο κατά τον Ιερό Χρυσόστομο: «ημείς και ο Χριστός έν εσμεν».

  Δυστυχώς ο οδοστρωτήρας της καταστροφικής συνήθειας, μαζί με την άγνοια της «υποχρεωτικής» θείας Κοινωνίας ξεθωριάζουν έντονα το θεϊκό μεγαλείο του Μυστηρίου.

  Στον Κήπο της προδοσίας η θέση μας είναι εκεί δίπλα στον «εν αγωνία εκτενέστερο προσευχόμενο» Χριστό. Εκεί όλες οι σατανοκίνητες επίγειες και καταχθόνιες δυνάμεις εφορμούν για την σύλληψη και καταδίκη του Αναμαρτήτου. Εδώ οι αγγελικές λεγεώνες του ουρανού εξίστανται απορούν και θαυμάζουν. Πάντοτε η αγάπη Του θα είναι σε αγωνία μέχρι την ώρα που εμείς οι ορθόδοξοι πιστοί του θα γίνουμε οι αμετάκλητα αφοσιωμένοι λάτρεις του ονόματός Του.

  Μήπως η προδοσία του Ιούδα και η άρνηση του Πέτρου δεν είναι πολλές φορές μακριά και από τη δική μας ζωή στους χώρους των θεολογικών διαλόγων και διαπλοκών με αθέμιτους και προδοτικούς συμβιβασμούς και υποχωρήσεις;

  Τα επώδυνα και φρικτά γεγονότα που εκτυλίσσονται από το Πραιτώριο του Πιλάτου μέχρι τον αιματόβρεκτο φρικτό Γολγοθά, πασίγνωστα σε όλους τους πιστούς, προβάλλουν όλο το απροσμέτρητο ύψος της παντοδυναμίας της αγάπης Του για τον κόσμο, η οποία δεν γνωρίζει όρια. Της αγάπης που υψώνεται ως τη θυσία και υπέρ αυτών ακόμη των σταυρωτών. Υπέρ όλων των αμαρτωλών.

  Και για να κλείσουμε τις ολίγες σταυρώσιμες σκέψεις μας τονίζουμε με έμφαση πως ο Σταυρός είναι το καύχημα και η Δόξα της Εκκλησίας μας. Υποχρεωτικά και εμείς ως αγαπημένα παιδιά του Εσταυρωμένου της αγάπης Του θα σηκώσουμε τον προσωπικό μας Σταυρό με οποιοδήποτε κόστος ή τίμημα και πάντοτε πρόθυμα και αγόγγυστα! Επειδή και η Ανάσταση δεν είναι μακριά, είναι ζήτημα τριών μόλις ημερών!

  Να ευχηθούμε και να προσευχηθούμε και τούτο το ταλαίπωρο γένος μας γρήγορα και με μετάνοια να περάσει από τον Γολγοθά του στην Ανάσταση και τη χαρά για να βρει τον δρόμο και τον σωστό του προορισμό.

  Έτσι να βιώσουμε, ιδιαίτερα φέτος, «τα Πάθη τα σεπτά» για να έχουν οι σκέψεις μας απήχηση στις καρδιές των αναγνωστών. Τότε θα συμφωνήσουμε με την ευχή: Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση!

Κάθε χρόνο μετά τη γιορτή των Αγίων Πάντων η εκκλησία μας τιμά μιαν άλλη χορεία αγίων, αυτή των οσίων Αγιορειτών Πατέρων.

Η εορτή αυτή τιμάται ιδιαίτερα πανηγυρικά με ολονύκτια αγρυπνία στον Πάνσεπτο ναό του Πρωτάτου Καρυών του Αγίου Όρους, με την προσέλευση πολλών μοναχών και λαϊκών προσκυνητών.

Το Άγιον Όρος ονομάσθηκε έτσι από την αγιότητα των πατέρων του. Σήμερα έχουμε περί τους 450 γνωστούς αγιορείτες αγίους. Την ωραία ακολουθία τους και το θαυμάσιο εγκώμιό τους συνέθεσε ο φιλάγιος όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (+1809) περί το 1800, όπου τότε αγιογραφήθηκε και η πρώτη τους εικόνα.

Ο πρώτος γνωστός άγιος είναι ο όσιος Πέτρος ο Αθωνίτης και τελευταίος ο άγιος Σάββας ο εν Καλύμνω (+1948). Μεγάλες μορφές του αθωνικού αγιολογίου είναι οι άγιοι Αθανάσιος Αθωνίτης, Γρηγόριος Παλαμάς, Γρηγόριος Σιναΐτης, Φιλόθεος Κόκκινος, Νήφων Διονυσιάτης, Μακάριος Νοταράς, Σιλουανός Αθωνίτης και πολλοί άλλοι. Είναι υπό έκδοση βιβλίο μας για όλους αυτούς τους μεγάλους της πίστεως.

Η αγρυπνία στον ιερό ναό του Πρωτάτου ήταν ωραία, με τη γνωστή αθωνική τάξη, το απαράβατο τυπικό, τις μακρές ψαλμωδίες, το αρχιερατικό συλλείτουργο. Προεξήρχε ο νέος σεβασμιότατος μητροπολίτης Τριφυλίας και Ολυμπίας κ. Χρυσόστομος, ο οποίος είναι απόφοιτος της Αθωνιάδος Ακαδημίας και επί έτη υπήρξε μετοχιάρης της μονής Ιβήρων στο μετόχι τους στη Σπάρτη. Λειτούργησε ευλαβικά ως παλαιός αρχιερεύς και μίλησε ωραία στην τράπεζα για την εορτή και τις αναμνήσεις του από τον ιερό Άθωνα, που τον συνοδεύουν πάντοτε. Κατέληξε πως θα 'θελε η επαρχία του να ευωδιάζει αγιορείτικο μοσχολίβανο.

Ο ναός του Πρωτάτου, κτίσμα του 10ου αιώνα, με τις περίφημες τοιχογραφίες του Θεσσαλονικέως Πανσελήνου, στα τέλη του 13ου αιώνα, ακόμη επισκευάζεται κι ανακαινίζεται. Οι εργασίες συνεχίζονται με αργό ρυθμό και το αρχαίο κτίσμα αγκομαχά από τόννους σιδήρου εντός κι εκτός του ναού. Αυτό ανάγκασε τους καρυώτες μοναχούς πρόσφατα να συγκεντρώσουν υπογραφές για την επίσπευση των έργων και αποδέσμευση του ναού από τα βαριά και αντιαισθητικά πολλά σίδερα.

Οι άγιοι του Αγίου Όρους αποτελούν τον μεγαλύτερο πλούτο του. Η αγιότητα εδώ είναι το κυρίως ζητούμενο. Η αγιότητα υπάρχει ως τις ημέρες μας. Η αγιότητα συντηρεί και σώζει τον κόσμο. Η αγιότητα συνήθως ανθεί μυστικά. Δεν αγαπά τα φώτα, τις φωνές, τη διαφήμιση, τα χειροκροτήματα. Χαίρεται την αφάνεια, την αδοξία, την ασημότητα. Χαίρεται στις σπηλιές, τα παρθένα δάση, τις οπές της γης, τα απόμερα κελιά. Ο Θεός δεν την αφήνει άγνωστη. Τη φανερώνει προς παραμυθία, ενίσχυση, στηριγμό κι ευλογία.

Το Άγιον Όρος είναι των αγίων. Αυτήν την παραγωγή καλείται να συνεχίσει και στον δύστροπο 21ο αιώνα. Θα τη συνεχίσει. Είναι συγκινητικό στις ημέρες μας να συναντάς κρυμμένους, νέους και γέρους, επίμονους και υπομονετικούς, γενναίους και σταθερούς αγωνιστές του πνεύματος. Δόξα τω Θεώ, δεν στέρεψε ακόμη ο πόθος, η έγνοια, το μεράκι, το φιλότιμο, η τόλμη και ο ηρωισμός. Το αθωνικό συναξάρι προσθέτει σελίδες. Η μνήμη των οσίων του Άθω πατέρων ανανεώνει μνήμες και υποσχέσεις, αφυπνίζει και κινητοποιεί συνειδήσεις αγνών ανθρώπων.

Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 17 Ιουνίου 2007 

Απολυτίκιον Αγιορειτών Πατέρων

http://www.youtube.com/watch?v=WgWs2yiNn6c&feature=player_embedded

Ήχος Α'.
Τους του Άθω Πατέρας, και Αγγέλους εν σώματι, 
Ομολογητάς και Οσίους, Ιεράρχας και Μάρτυρας, 
τιμήσωμεν εν ύμνοις και ωδαίς, μιμούμενοι αυτών τας αρετάς, 
η του Όρους πληθύς πάσα των Μοναστών, κραυγάζοντες ομοφώνως. 
Δόξα τω στεφανώσαντι υμάς. 
Δόξα τω αγιάσαντι. 
Δόξα τω εν κινδύνοις ημών, προστάτας δείξαντι. 

(Τους ύμνους ψάλλει ο Ιερομόναχος Πρόδρομος Νεοσκητιώτης συνοδεία ισοκρατών, η ηχογράφηση έγινε στο ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 1997)

«Κύριε,
Δῶσε μου τή δύναμη, νά ἀγωνίζομαι, γιά ὅ,τι ἀλλάζει…
Δῶσε μου ὑπομονή, νά ἀντέχω, γιά ὅ,τι δέν ἀλλάζει…
Δῶσε μου διάκριση, νά ξεχωρίζω τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο.
Κύριε,
Δίδαξόν με τοῦ ποιεĩν τό θέλημά Σου»

Έχουμε την ωραιότερη Πατρίδα. Έχουμε την αγιότερη πίστη. Είμαστε μέλη της Αληθινής Εκκλησίας του Χριστού. Είμαστε Ορθόδοξοι και αληθινοί στην πίστη. Έχουμε την μακροβιότερη παρουσία στον ιστορικό χώρο των πολιτισμών και τη μεγαλύτερη προσφορά στον κόσμο. Έχουμε τη δημοκρατία και κάθε ανθρωπιστική και καλλιτεχνική επιτυχία στη μακραίωνη ιστορία μας. Έχουμε συγγράμματα, σοφούς, ήρωες, μάρτυρες, αγίους.

Όλα τα άριστα παραδείγματα στον κόσμο υπάρχουν σε μας, μπροστά στα οποία υποκλίνονται άνθρωποι, κοινωνίες, έθνη, πολιτισμοί και όλος ο κόσμος: Λεωνίδας, Περικλής, Σωκράτης, Αριστοτέλης, Αλέξανδρος….

Σώσαμε επανειλημμένα τον κόσμο, την επιστήμη, τη φιλοσοφία και την αλήθεια του Χριστού, από την πλάνη, την αίρεση, το Ισλάμ, τη βία, τον φασισμό, το ναζισμό, τις σταυροφορίες παλιά και τις γενοκτονίες κατόπιν.

Είμαστε στο 97% ορθόδοξοι και γνήσιοι Έλληνες με «το ομόγλωσσον, το ομόθρησκον, το όμαιμον και το ομότροπον» ανέκαθεν στην διαδρομή μας.

Η Ελληνική γλώσσα κυριαρχεί στα πέρατα των πανεπιστημίων του κόσμου και είναι γλώσσα της φιλοσοφίας και των δογμάτων της Εκκλησίας του Χριστού.

Όλα αυτά τα διακηρύττουν όχι μόνο Έλληνες, αλλά και ξένοι, όπως ο Άγγλος ποιητής Shelley. Γράφει:

«Είμαστε όλοι Έλληνες. Οι νόμοι μας, η λογοτεχνία μας, η θρησκεία μας, οι τέχνες μας έχουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα… Η πρώτη προώθηση δόθηκε από τους Έλληνες και η απήχησή τους δεν μπορεί ποτέ να εκλείψει. Με χίλια δυό διοχετευτικά μέσα, ενεργώντας άμεσα ή έμμεσα, θα εξακολουθήσει το ελληνικό πνεύμα να εξευμενίζει την ανθρωπότητα…»

Κι όμως σήμερα… Ποια είναι η κατάσταση σήμερα; 

Α] Δεν υπάρχει Δημοκρατία, παρά μια έμμεση δικτατορία και χειραγώγηση της κοινής γνώμης, καταθλιπτική πίεση της συνείδησης των πολιτών και των βουλευτών, επιλεκτική ενημέρωση της κοινής γνώμης, εκβιαστικά διλήμματα, προβολή και εφαρμογή αποφάσεων προερχομένων από ξένα κέντρα, καμμιά προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία, διαρκές ψυχολογικό και ιδεολογικό ντοπάρισμα των δυνάμεων καταστολής… Αγνοείται συστηματικά ο αντίλογος και η διαφωνία και ζητούν πολλοί καταφύγιο πίσω από ιδεοληψίες και προκαταλήψεις της πολιτικής νοοτροπίας του συστήματος. Ενός συστήματος κομματικής οικογενειοκρατίας, μαρξιστικής προπαγάνδας και φασιστικής νοοτροπίας.

Είναι η δημοκρατία του Περικλέους αυτή με την εφαρμογή ενός Μνημονίου που έπρεπε να έλθουν οι Εκλογές για να φανεί η αποδοκιμασία του λαού; Ενός μνημονίου αδιάβαστου από τους βουλευτές που το ψήφισαν; Ενός μνημονίου που άλλοι αποφάσισαν για μας χωρίς εμάς; Γιατί δεν ρωτήθηκε ο Λαός;

Τα αρχηγικά κόμματα, το πολιτικό κόστος, ο άνευ ουσιαστικών εξουσιών πρόεδρος της Δημοκρατίας, το ιερό Σύνταγμα, και άλλα θλιβερά ηχηρά παρόμοια, δίνουν και παίρνουν παπαγαλιστί από τα Μέσα και τις δηλώσεις των προέδρων και από τους δημοσιογράφους με το ακουστικό στ΄ αυτί. Οι καϋμένοι οι δημοσιογράφοι, για μη ξεφύγουν σε κάποια προσωπική άποψη και δεν βαδίσουν αταλάντευτα στη γραμμή του καναλιού που δουλεύουν και βγάζουν το ψωμί τους, κάνουν αβαρίες στη συνείδησή τους και λένε πράγματα που δεν πιστεύουν. Άλλα αντί άλλων.

Που είναι η ελευθερία του λόγου και της συνειδήσεως; «Δυστυχώς επτωχεύσαμε» δημοκρατικά. Έρχονται στο προσκήνιο και εμφανίζονται άνθρωποι από το πουθενά, ξενόφερτοι και ξενοσπουδαγμένοι, κατευθυνόμενοι και ενισχυόμενοι από στοές και μυστικές οργανώσεις, για να νουθετήσουν, κυβερνήσουν και ποδηγετήσουν ένα ελεύθερο και υπερήφανο λαό πού σε 400 χρόνια σκλαβιάς έκανε 145 επαναστατικά κινήματα! Που καταντήσαμε!..

Β] Δεν υπάρχει αφοσίωση στην Αλήθεια και την Ορθοδοξία. Αρχίζουν να εκλείπουν σιγά - σιγά εκείνα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Αλήθειας και της Ορθοδοξίας, που θάπρεπε να ήμασταν ακριβείς και περήφανοι για την πίστη μας. Το τι απαράδεκτα λόγια έχουν ακουστεί τα τελευταία χρόνια από χείλη Ορθοδόξων Επισκόπων και Πατριαρχών, τι οικουμενιστικές ενέργειες έχουν γίνει, [ασπασμοί, συμπροσευχές και συλλείτουργα, συνέδρια και παρασυνέδρια και εκπτώσεις από την παράδοση των Πατέρων…] δεν λέγεται! Είναι Ορθοδοξία αυτό, να μπαινοβγαίνουν παπικοί και πάσης φύσεως αιρετικοί από την Ωραία Πύλη, να ευλογούν το λαό, να απαγγέλλουν ευχές, να δέχονται πολυχρονισμούς; Ποιοι; οι αιρετικοί και οι αιρεσιάρχες, από ορθοδόξους; Να ευλογούνται οι ορθόδοξοι και μάλιστα Επίσκοποι από τα μολύσματα και μιάσματα των αιρετικών αγγείων!.

Και μέσα εδώ στην ελληνική εκκλησιαστική μας ζωή. Δίνουν και παίρνουν οι αυτοσχεδιασμοί, οι εγωισμοί, οι αυτονομίες, η κατάχρηση εξουσίας, οι ίντριγκες και διπλωματίες, οι μασονίες και οι εναγκαλισμοί με την εξουσία, κρίματα και ανομήματα, άγνοια και υποκρισία. Λαμβάνουν χώρα ανεπίτρεπτοι βυζαντινισμοί κι έχουμε αναγάγει σε Ορθοδοξία κάθε μια ιδιοτροπία και κάθε παραξενιά του όποιου ιερωμένου «μη ειδώς ο ίδιος συχνά τι λέγει και περί τινων διαβεβαιούται». Τι λαός είμαστε; Καθυστερημένος, ευθυνόφοβος και αναποφάσιστος. Γιατί γίναμε τόσο μαλθακοί; Γιατί τα ανεχόμαστε όλα αυτά; Δεν ήμασταν ποτέ τόσο γλοιώδεις και ταλαίπωροι μπροστά στη φυσίωση της εξουσίας. Που είναι ο Μ. Βασίλειος και ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος με τους αγώνες τους ενάντια στην όποια κατάχρηση της όποιας εξουσίας και που είμαστε εμείς σήμερα;

Γ] Δεν υπάρχει πλέον η Πατρίδα μας. Ακρωτηριασμένη Πατρίδα έχουμε. Νικήσαμε τόσες φορές στο πεδίο της τιμής και άλλες τόσες στα διπλωματικά τραπέζια από τους ανεγκέφαλους και τα ανθρωπάκια της πολιτικής δυστυχώς χάσαμε τα πάντα. Ατυχήσαμε, διότι πέσαμε σε πολιτικούς, ατάλαντους, ανάξιους, ανίκανους, γεμάτους από φοβικά σύνδρομα. «Διά το μη υπάρχειν άνδρα εβασίλευσεν στην Ελλάδα η Αμερική, η Αγγλία, το ΔΝΤ, η Γερμανία…» Δεν υπάρχουν πλέον άνδρες με καθαρή ζωή και αφοβία στο θάνατο. Είναι όλοι εκβιάσιμοι ή εκβιασμένοι, δούλοι των πολυεθνικών και των στοών. ΄Ενα έχουν μόνο δικό τους τη φιλαρχία και τη φιλαργυρία. Αποτέλεσμα τούτου είναι ότι υφιστάμεθα συνεχώς συρρικνώσεις στην εθνική μας υπόσταση και ακεραιότητα. Ταπεινώσεις και εξευτελισμούς. Παραβιάζουν τα πάντα οι εχθροί: ιστορία, πολιτισμό, ευσέβεια, σύνορα. Φτάσαμε στο σημείο να έχουμε μέσα στα σπλάγχνα μας, Μισή Κύπρο, Μισή Θράκη, Μισή Μακεδονία, Μισή Ήπειρο, καθόλου Ίμβρο, Τένεδο και Ίμια. Όλα μισά κι ανέσωστα τάχουμε και δεν μας «καίγεται καρφί». Πού είναι η Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών με τη δύναμη και τη δόξα της; Υπάρχουν στ΄ αλήθεια Έλληνες που μιλάνε για μακεδονικό θέμα σύμφωνα με τις απόψεις της Φύρομ; Απίστευτο, κι όμως υπάρχουν! Που ευλογούν το τουρκικό προξενείο; Που σκέφτονται αν θα διώξουν ένα αεροπλάνο ή ένα πλοίο από τα χωρικά μας ύδατα, αν θα γυρίσουν πίσω ένα δουλεμπορικό;… Κι όμως υπάρχουν!

Δ] Δεν υπάρχει κοινωνική συνοχή και ειρήνη. Ζούμε μια νέα αιχμαλωσία, μια επιδρομή αλλοφύλων… Διότι οι ανεγκέφαλοι των Αθηνών με τα χαμόγελα και τους μεγάλους σταυρούς μας ξεγέλασαν και μας έπιασαν στο ύπνο και κουβάλησαν εδώ μέσα τους ξένους και δή τους μουσουλμάνους, προγεφυρώματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και του ισλαμικού τόξου. Έπαιρναν τις επιδοτήσεις των Βρυξελλών, υπέγραφαν Δουβλίνα και άλλα, και φορτωθήκαμε υπέρ δύναμιν, («το υπέρ δύναμιν» ούτε και ο Θεός το θέλει) και βούλιαξαν όλα: τα ταμεία, τα νοσοκομεία και τα σχολεία. Μας έπιασε ένας εξωπραγματικός χριστιανισμός να βαφτίζουμε και να στηρίζουμε και ένας φόβος μπροστά στο ενδεχόμενο του να μας κατηγορήσουν ως ρατσιστές. Οι πολυτελώς βιούντες στα εκλεκτά προάστεια των Αθηνών φώναζαν και φωνάζουν συνεχώς και σήμερα περί ρατσισμού κι ένα σωρό άλλες αηδίες, τη στιγμή που οι περισσότεροι Έλληνες έχασαν τις δουλειές τους, την ηρεμία τους και την ειρήνη τους και δεν μπορούν να ξεμυτίσουν από το σπίτι τους!

Ποιοι μιλάνε για ρατσισμό, αυτοί που δε δίνουν του αγγέλου τους νερό, που δείχνουν ρατσισμό για τους συμπατριώτες τους; Οι μη κυβερνητικές, επιδοτούμενες όμως, οργανώσεις, μιλάνε για ρατσισμό, που μας κατάντησαν ξέφραγο αμπέλι και έθνος χωρίς αξιοπρέπεια. Δυστυχώς δεν μίλησε και η επίσημη Εκκλησία εγκαίρως για τον μεγάλο πειρασμό – τη λαθρομετανάστευση - που μπήκε στα σπλάγχνα του λαού μας και θα μας αναγκάσουν δυστυχώς κάποια στιγμή – αν δεν έχει γίνει ήδη - να ματώσουμε ή να αλλοιωθούμε με τζαμιά και απομείωση τη θρησκευτικής μας ιδιαιτερότητας, όπως συμβαίνει στην Αγγλία και στην Ευρώπη. Δεν καταλαβαίνει κανένας καρεκλοκένταυρος των Αθηνών ότι τα τζαμιά θα γίνουν κέντρα και τα κέντρα γιάφκες και θα αλωνίζουν οι Τούρκοι τελικά, για να επαληθευτεί η προφητεία του Οζάλ, ότι «θα μας κατακτήσουν με τους αλλοδαπούς και τη λαθρομετανάστευση».

Γίναμε πολύ ευαίσθητοι για τους ξένους και αναίσθητοι για τα παιδιά των πατρώας γης. Αυτό δεν το θέλει κι ο Θεός: πρώτα βοηθάμε του οικείους της πίστεως και τους συγγενείς μας κι αν μπορούμε του ξένους. Στην Πεντηκοστή ενώθηκαν οι άνθρωποι στην Εκκλησία, δεν έχασαν όμως την πατρίδα και τη γλώσσα τους. ΄Ακουγε ο καθένας στη δική του διάλεκτο «τα μεγαλεία του Θεού». Οι μαρξιστόπληκτοι εγκέφαλοι της δημοσιογραφίας και των κομμάτων αβασάνιστα δέχονται τις όποιες ειδήσεις που αφορούν καταπίεση ξένων και μένουν ψυχροί και αδιάφοροι, οι αστοιχείωτοι θεολογικά και ελληνικά, στα όποια περιστατικά ταλαιπωρούνται Έλληνες. Χάνονται Έλληνες και ματώνουν οι συμπατριώτες μας στους δρόμους και αυτοί μιλάνε για μια «ουτοπική» πολυπολιτισμικότητα.

Αξίζουμε μια καλύτερη τύχη. Έχουμε θρέψει και βαπτίσει χιλιάδες μετανάστες και βοηθούμε χιλιάδες στις φυλακές και στα συσσίτια. Τους βάλαμε στα σπίτια μας και στείλαμε χιλιάδες νταλίκες στην άκρη του κόσμου και για το «ευχαριστώ» έκαψαν την Αθήνα με τους αναρχικούς μαζί και έβαλαν φωτιά στα δάση μας! Πως έχουν απαιτήσεις αυτοί που ήρθαν με 5000 δολάρια εισιτήριο στο δουλέμπορο; Γιατί πεισμώνουν που δεν τους αφήνουμε να πάνε στην Ευρώπη; Κουραστήκαμε πλέον! Να φύγουν όλοι, αν θέλουν. Να πάνε όπου θέλουν. Κυρίως όμως κουραστήκαμε και αγανακτήσαμε από την ηττοπάθεια και το γραικυλισμό των Υπουργείων και των υπηρεσιών, που έχουν δέσει τα χέρια των δυνάμεων προστασίας του πολίτη και καταρράκωσαν το στράτευμα.

Ε] Δεν υπάρχει αγάπη, αλληλεγγύη. Όλο αυτό το κακό που γίνεται αυτές τις μέρες, τι μας αποκαλύπτει; Που είναι μέσα σ΄ αυτή την καταστροφή, η αλληλεγγύη; Πως ανέχονται οι κρατούντες να αυτοκτονούν Έλληνες; Δεν αυτοκτονούν άλλοι κάτοικοι αυτής της χώρας! Έκοψαν όλα τα επιδόματα από τις ελληνικές οικογένειες και βρίσκονται ακόμη και πολύτεκνοι χωρίς την παραμικρή ενίσχυση. Τα επιδόματα προνοίας «πάνε περίπατο»! Ντροπή! Πεθαίνουν άνθρωποι, πεινάνε και ζητιανεύουν αξιοπρεπείς οικογένειες, συνωστίζονται στα συσσίτια, (εδώ είναι ο πραγματικός συνωστισμός) κλέβουν για να φάνε, πουλάνε κειμήλια για λίγα ευρωαργύρια και έχουμε άλλους να προσκυνάνε τη Μέρκελ κι άλλους να αλλοιθωρίζουν προς τον Ομπάμα, και προς τα εδώ να μη βλέπει κανένας ούτε να ιδρώνει το αυτί του, για το αν έχουν να πάρουν τα φάρμακα και να πάνε σε ένα νοσοκομείο άρρωστοι και συνταξιούχοι. Υφίσταται αλληλεγγύη όταν έχουν πάει 600 δισεκατομμύρια στις ελβετικές τράπεζες και στους όπου γης φορολογικούς παραδείσους και έχει μείνει η Ελλάδα στεγνή και άφραγκη; Επιτρέπεται να ρωτάνε οι βουλευτές των 6000 ευρώ μηνιαίως αν θα είναι ο κατώτατος μισθός του κόσμου 711 και η σύνταξη 500 ευρώ, τη στιγμή που έχουν πέσει έξω όλα τα νοικοκυριά και οι άνθρωποι ψάχνουν στα σκουπίδια.

ΣΤ] Δεν υπάρχει εγρήγορση. Αλήθεια τι λαός είμαστε; Πως γίναμε έτσι; Τόσο φοβικοί και αναποφάσιστοι; Πως επιτρέψαμε να γίνονται όλα αυτά; Μας λένε οι Ευρωπαίοι: «Αν γινόντουσαν αλλού αυτά - και ασφαλώς έγιναν - και αν ήξεραν οι Έλληνες ποιους μνημονιακούς νόμους και πολιτικούς ψηφίζουν και ξαναψηφίζουν θα είχε καεί το σύμπαν και όχι μόνο το σύνταγμα! Αλήθεια μας ψεκάζουν; Αποβλακωθήκαμε; Μήπως έχουμε υποστεί πολιτικό ευνουχισμό από την διαστρέβλωση των ΜΜΕ; Μήπως οι δημοσκοπικές εταιρείες και οι καλπονοθείες έχουν αμβλύνει το πνευματικό μας αισθητήριο;

Είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που θα επιλέξουν ως εκπροσώπους τους αυτούς που έβαψαν τα χέρια τους με μνημονιακό αίμα και ευθύνονται για τη δυστυχία του λαού μας εξαιτίας του Μνημονίου, αλλά και όσους ευθύνονται για το βούλιαγμα της οικονομίας επί της εβραϊκής προγενεστέρας διακυβέρνησης. Αλήθεια, που πήγαν τα εκατομμύρια των υπογραφών για το θρήσκευμα; Γιατί παραμένει κλειστός ο φάκελλος για την Κύπρο που «κείται μακράν»; Δε θα απαντηθούν ποτέ αυτά τα ερωτήματα; Γιατί υπάρχει ένοχη σιωπή για τους δειλούς και προδότες που άφησαν αβοήθητο το νησί και χάθηκε ένα κομμάτι του Ελληνισμού; Για τα Ίμια και τη Σημαία που την πήρε ο αέρας; Κι όμως όλοι αυτοί συνεχίζουν και κυκλοφορούν ελεύθεροι!

Υπάρχει αλήθεια λαός που ψήφισε για βουλευτή τη συγγραφέα της ιστορίας του συνωστισμού; Πως συμβαίνουν όλα αυτά; Πως ανεχόμαστε τον άλλο θλιβερό πρόεδρο μεγάλου κόμματος να θέτει υποψηφιότητα και να ζητεί ψήφο των Ελλήνων Ορθοδόξων για να κυβερνήσει μια ορθόδοξη χώρα, χωρίς να είναι παντρεμένος - στεφανωμένος, να υποστηρίζει το κόμμα του την ομοφυλοφιλία και τη Φύρομ, να μιλάει για χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους και να μη ακούγεται «κιχ» από την Εκκλησία; Δεν είναι οι κληρικοί ψηφοφόροι; Δεν έχουν δικαιώματα οι οικογένειές τους; Μόνο οι μουφτήδες της Θράκης δικαιούνται διορισμούς και πληρωμές; Όχι μόνο ο Παύλος, αλλά και ο Πλάτωνας λέγουν, ότι αυτοί που θα ασχοληθούν με τα κοινά, πρέπει νάχουν σωστή οικογενειακή ζωή. Ο άνθρωπος είναι ενιαίος και δεν υπάρχουν αδιάφορες - άσχετες ζώνες στην προσωπικότητά του.

Ζ] Δεν υπάρχει η έμπνευση του Αγ. Πνεύματος. Αν μας ψεκάζουν και αποχαυνωθήκαμε μία λύση υπάρχει: κι αυτή δεν είναι βέβαια τα φάρμακα, γιατί κι αυτά τώρα πληρώνονται. Είναι η επιφοίτηση και η έμπνευση του αγίου Πνεύματος. Χρειαζόμαστε «διάβασμα» και πνευματική αφύπνιση. Οι απόστολοι ήταν κλεισμένοι στο υπερώο «δια τον φόβον των Ιουδαίων». Είχαν πάθει αγοραφοβία και έπρεπε να ενδυθούν «δύναμιν εξ ύψους, επελθόντος του αγίου Πνεύματος». Δεν γίνεται αλλοιώς. Μόνο ένας Θεός μπορεί να μας αναστήσει. Είμαστε μέσα στον τάφο, όπως ο Λάζαρος, και νεκροί, και «οδωδότες»! Ποιοι; Οι ΄Ελληνες, οι Ορθόδοξοι! Κάποιος πρέπει να φωνάξει στην ψυχή του Έλληνα: «Λάζαρε, δεύρο έξω»!

 Πρέπει λοιπόν να ανάψουμε με τη φωτιά του αγ. Πνεύματος. Να μεθύσουμε με τον νηφάλιο οίνο της Πεντηκοστής. Να γεμίσουμε με Πνεύμα «σοφίας, βουλής, ισχύος, διακρίσεως, συνέσεως, φόβου Θεού, αγάπης και σωφρονισμού». Να μάθουμε να σκεφτόμαστε, να στοχαζόμαστε, να συνεννοούμαστε, να αποφασίζουμε, να μιλάμε, να αγαπούμε την Πατρίδα μας και να σωφρονούμε, χωρίς να συμπεριφερόμαστε παιδικά ή εγκληματικά. Γι αυτό χρειαζόμαστε το Πανάγιο Πνεύμα, ιδιαίτερα εμείς οι αυθόρμητοι και παρορμητικοί, μεσογειακοί, Έλληνες, και μάλιστα σήμερα, που βρισκόμαστε χωρίς πυξίδα και προσανατολισμό.

Μετά, αφού γίνει αυτό, «όντες πλήρεις Πνεύματος Αγίου» πρέπει να βγούμε στους δρόμους. Να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας, όπως λέγεται. Το κομμουνιστικό κόμμα δεν θέλει να κυβερνήσει, γιατί στο μυαλό του έχει πάντα την εξέγερση, την επανάσταση. Δεν θέλει τις τυπικές δημοκρατικές διαδικασίες. Αν αυτό το «τίναγμα» προς το λαό το έκανε τότε, λίγο πρίν από το Κομμουνιστικό κόμμα, η Ιερά Σύνοδος της Ρωσίας, που κουβέντιαζε τότε στις Συνεδρίες της για το χρώμα των ράσων, τη στιγμή που ο λαός έξω έβραζε από την ανέχεια, δεν θα είχαμε όλα τα μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση θλιβερά γεγονότα. ΄Ετσι και τώρα πρέπει να γίνει. Να ξεσηκωθούμε και να διαμαρτυρηθούμε. Θα εκδηλώσουμε όλο το θυμό μας με την ψήφο μας.

Η] Δεν υπάρχει πολιτική βούληση. Το ξέρουν οι κομματάρχες του ολέθρου, γι αυτό μας λένε να μη ψηφίσουμε θυμωμένα. «Ω της υποκρισίας»! Φοβούνται την οργή του λαού και τη φωνή του Θεού; Υπάρχει όμως και δίκαιος θυμός. «Ενδικώτατος», δηλαδή δικαιότατος, και θα ψηφίσουμε με αυτόν τον άγιο θυμό. Η φουσκοθαλασσιά του λαού μας θα εξαφανίσει τα σάπια μυαλά και σχέδια και θα κάνουμε αυτό που λέγει η συνείδησή μας. Μέχρι τώρα μας είχαν δεδομένους. Τώρα όμως θα εκπλαγούν. Έστω και τώρα, ποτέ δεν είναι αργά.

Ας πάψουν πια οι εκπρόσωποι των κομμάτων να γεμίζουν με φλυαρίες τον αέρα. Ο λαός θα κάνει ό,τι θέλει. Αρκετά τον χειραγώγησαν και τον πρόδωσαν. Ας αποθάνουμε μετά των Ευρωπαίων φίλων και των αλλοφύλων. Δεν μας νοιάζει. Αυτό λένε «εις τας οδούς και τας ρύμας» οι αγανακτισμένοι και απελπισμένοι πατριώτες. Αυτή τη στιγμή θα κάνουμε πλήρη και τελεία δημοκρατία. Θα κρίνουμε με απόλυτη αυστηρότητα. Θα πάρει και θα σηκώσει, ο άγιος άνεμος της Πεντηκοστής, ό,τι σαθρό κατασκεύασμα. Μη τολμήσουν και μας κρίνουν μετά. Αυτά που έπρεπε να κάνουν χρόνια, δεν τα έκαναν. Τώρα θα γίνει «ανάστα ο Θεός». «Βοή μεγάλη και άνεμος και πύρ και ατμίς καπνού και φλόγες πυρός» θα ξυπνήσουν τον κοιμισμένο λαό. Το Άγιο Πνεύμα, θα μας φωτίσει και θα ψηφίσει αυτό, μέσα στην καρδιά, στο βαπτισμένο λαό μας. Θα μας δώσει τη δύναμη να κάνουμε αυτή τη φορά το καθήκον μας.

Η αλήθεια όμως είναι ότι τα πράγματα έχουν πάρει πολύ τον κατήφορο. Ο «κύβος ερρίφθη» και η λογική λέει ότι τα πάντα χάθηκαν. Κάθε πιθανή εξέγερση - ενεργοποίηση θα αποδεικνυόταν μάλλον ατελέσφορη. Μάλλον μικρή, για να μετριάσει κάπως το μέγεθος της καταστροφής. Σε κάτι τέτοιες όμως περιπτώσεις είναι που ο Έλληνας Ορθόδοξος Χριστιανός με το άγιο Πνεύμα ξέρει να μάχεται. Έδειξε πολλές φορές στην ιστορία ότι με τη βοήθεια του Θεού μπορεί να περπατάει «σε αναμμένα κάρβουνα» και να μη καίγεται, διότι «όπου βούλεται Θεός, νικάται φύσεως τάξις».

Θα νικήσει λοιπόν ο Ορθόδοξος λαός μας!

Γιατί γονατίζουμε τρεις φορές στον Εσπερινό της Πεντηκοστής;

Κατά την «έσχατη» και «μεγάλη» και «σωτήρια» ημέρα της Πεντηκοστής, κατά την οποία μας αποκαλύφθηκε και προσκυνούμε και δοξάζουμε το μέγα μυστήριο της Αγίας και Ομοουσίου και Ζωοποιού και Αδιαιρέτου και Ασυγχύτου Τριάδας, του Ενός και Μοναδικού Θεού. του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αμέσως μετά την πανηγυρική Θεία Λειτουργία, τελούμε τον «Εσπερινό της Γονυκλισίας», κατά τον οποίο ψάλλουμε ύμνους αφιερωμένους κατ’ εξοχήν στο Πανάγιο Πνεύμα, το τρίτο Πρόσωπο της Τρισηλίου Θεότητας, που είναι «φως και ζωή και ζώσα πηγή νοερά. Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, αγαθόν, ευθές, νοερόν, ηγεμονεύον, καθαίρον τα πταίσματα, Θεός και θεοποιούν, πυρ εκ πυρός προϊόν, λαλούν, ενεργούν, διαιρούν τα χαρίσματα».

Αμέσως μετά την «Είσοδο» του Εσπερινού, κι αφού ψαλεί το «Φως ιλαρόν» και το πανηγυρικό Μέγα Προκείμενο «Τίς Θεός Μέγας ως ο Θεός ημών; Συ ει ο Θεός, ο ποιών θαυμάσια μόνος!» σε ήχο βαρύ, μεγαλόπρεπο, αντάξιο του νοήματος και του μηνύματός του, ο Διάκονος μας καλεί, κλήρο και λαό, να γονατίσουμε και ν’ απευθύνουμε στο Θεό γονυπετείς λόγο ικεσίας: «Έτι και έτι, κλίναντες τα γόνατα, του Κυρίου δεηθώμεν».

Από τη λαμπροχαρμόσυνη αγία ημέρα του Πάσχα μέχρι και σήμερα, η γονυκλισία ήταν απαγορευμένη. Σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες, και για να υπογραμμίζεται το χαρούμενο και σωτήριο μήνυμα των αναστάσιμων βιωμάτων της Εκκλησίας, η προσευχή των Ορθοδόξων γίνεται «ορθοστάδην». Σε όρθια δηλαδή στάση, και όχι με γονυκλισία. Όμως την ώρα τούτη το «ορθοστάδην» παραμερίζεται, όχι μόνο για να χαιρετίσουμε θεοπρεπώς το Πανάγιο Πνεύμα, «δι’ ου Πατήρ γνωρίζεται και Υιός δοξάζεται, και παρά πάντων γινώσκεται μία δύναμις, μία σύνταξις, μία προσκύνησις τής Αγίας Τριάδος», μα και για να πούμε κατά πως ταιριάζει σε παραστρατημένους, όπως είμαστε όλοι μας, χωρίς εξαίρεση, το «ημάρτομεν!», και να ζητήσουμε το έλεος του Θεού, την άφεση, την κάθαρση, τη συγγνώμη.

Τη γονυκλισία την ονομάζει ο λαός μας και «μετάνοια». Γιατί η στάση του μετανοούντος είναι το «κλίνειν τα γόνατα». Κάτω τα γόνατα, κάτω και το πρόσωπο.

σημαίνει απλούστατα: «Θεέ μου, βρίσκομαι κάτω. Είμαι πεσμένος. Έχω καταντήσει “γη και σποδός”. Σήκωσέ με. Ανάστησέ με. Σώσε με!…». Έτσι, σήμερα που ήρθε στον κόσμο ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας το «καθαίρον(που καθαρίζει)  τα πταίσματα», καλούμαστε να πάρουμε στάση (όχι μόνο σώματος, μα και ζωής!) μετανοούντος:

«Έτι και έτι, κλίναντες τα γόνατα, του Κυρίου δεη θώμεν».

Στην Κρήτη λένε οι παλαιότεροι: «Και στην κορυφή του βουνού να βρεθείς τούτη την ημέρα ολομόναχος, θα πρέπει να γονατίσεις και να κάμεις το σταυρό σου». Και κρύβουν τα λόγια τούτα την αίσθηση της πραγματικής μετοχής στη ζωή του Ενός Σώματος της Εκκλησίας, ανεξάρτητα από εξωτερικές συνθήκες. Την αίσθηση της εν Θεώ τω εν Τριάδι οργανικής ενότητας των πιστών, όπου κι αν οι συγκυρίες της ζωής τους θέλουν να βρίσκονται… Και γονατίζει ο πιστός όπου κι αν είναι: Στην εκκλησιά του· στο σπίτι του ή στο νοσοκομείο, αν είναι άρρωστος·· στο πλοίο του, αν θαλασσοπορεί· στο βουνό στον κάμπο· στη στάνη· στο δάσος· στην ξενιτιά· στο κάτεργο· στη φυλακή… Όπου βρίσκεται!

«Έτι και έτι, κλίναντες τα γόνατα, του Κυρίου δεη θώμεν».

Η πρώτη Ευχή της Γονυκλισίας απευθύνεται στον «Άχραντο, αμίαντο, άναρχο, αόρατο, ακατάληπτο, ανεξιχνίαστο, αναλλοίωτο, ανυπέρβλητο, αμέτρητο, ανεξίκακο Κύριο», τον «Πατέρα του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού» και Τον παρακαλεί, με μόνο συνήγορό μας τη δική Του «συμπάθεια», να μας δεχθεί καθώς προσπέφτουμε ενώπιον Του μετανοημένοι και φωνάζοντας το «ημάρτομεν!». Του θυμίζει πως από τη μήτρα της μητέρας μας ήδη, Αυτόν μονάχα είχαμε για Θεό μας, αλλά, επειδή τη ζωή μας τη χαραμίσαμε στη ματαιότητα, μείναμε γυμνοί από τη βοήθειά Του και δεν έχουμε λόγια για ν’ απολογηθούμε. Όμως παίρνουμε Θάρρος από τους οικτιρμούς Του και κράζουμε: «Αμαρτίας νεότητος ημών και αγνοίας μη μνησθής, και εκ των κρυφίων ημών καθάρισον ημάς».(Μη θυμηθείς τις αμαρτίες που κάναμε στα νιάτα μας, όταν είχαμε άγνοια των εντολών Σου, και από τα κρυφά και ανομολόγητα κρίματα της καρδιάς μας καθάρισέ μας).  Του ζητά, πριν βρεθούμε πίσω στο χώμα, σ’ Αυτόν να μας αξιώσει να επιστρέψουμε! Να ζυγομετρήσει τις αμαρτίες μας με τους οικτιρμούς Του και ν’ αντιπαραθέσει την άβυσσο των οικτιρμών και του ελέους Του στο πλήθος των πλημμελημάτων μας! Να μας ρύσει, να μας γλυτώσει από την αβάσταχτη τυραννία του διαβόλου! Ν’ ασφαλίσει τη ζωή μας μέσα στους άγιους και ιερούς Του νόμους και να μας συνάξει όλους στη Βασιλεία Του. Και καταλήγει ικετευτικά: «Δος συγγνώμη σε όσους ελπίζουν σε Σένα… καθάρισέ μας με την ενέργεια του Αγίου Σου Πνεύματος».

Πρόκειται για προσευχή «αντρίκια»! Εξομολογητική, χωρίς προσπάθειες άσκοπης δικαιολογίας ή αποποιήσεως ευθυνών. «Ημάρτομεν!» «Αμαρτίας νεότητος ημών και αγνοίας μη μνησθής!» «Εκ των κρύφιων ημών καθάρισον ημάς!» «Δος συγγνώμην τοις ελπίζουσιν επί Σε!» Δεν είναι λόγια αυτά! Είναι βέλη που σαϊτεύουν την πατρική καρδιά του Ανεξίκακου και Πολυέλεου και Φιλάνθρωπου Θεού!…

«Έτι και έτι, κλίναντες τα γόνατα, του Κυρίου δεηθώμεν».

Η δεύτερη Ευχή απευθύνεται στο Κύριο ημών Ιησού Χριστό, το «απαύγασμα του Πατρός»( που πηγάζει από τον πατέρα), τον «της ουσίας και της φύσεως Αυτού απαράλλακτον και αμετακίνητον χαρακτήρα», την «πηγή της σωτηρίας και της χάριτος» και Του ζητά να μας ανοίξει Αυτός, ο «διδούς ευχήν τω εύχομένω»(αυτός που δίνει προσευχή στον προσευχόμενο), τα αμαρτωλά μας χείλη και να μας διδάξει «πώς δει και υπέρ ων χρή προσεύχεσθαι» – ρεαλιστική παραδοχή πως χωρίς Αυτόν, ούτε να Τον ζητήσουμε μπορούμε, ούτε να Του ζητήσουμε τα συμφέροντα ξέρουμε. Κι αφού Του δηλώσει με ταπείνωση πως περιμένουμε η ευσπλαχνία Του να νικήσει το άμετρο πλήθος των αμαρτιών μας. Του λέει πως με φόβο θείο στεκόμαστε μπροστά Του, έχοντας ρίξει την απελπισία της ψυχής μας μέσα στου ελέους Του το πέλαγος, και Του ζητάει για λογαριασμό μας: «Κυβέρνησε μου την ζωήν… και γνώρισέ μου το δρόμο που θα  πορευτώ». «Το Πνεύμα της Σοφίας Σου, χάρισε στη σκέψη μου. Πνεύμα συνέσεως δώρισε στην «αφροσύνη» μου. Τα έργα μου ας τα κατευθύνει πνεύμα θεοφοβίας. Πνεύμα ευθές και ηγεμονικό μη μου στερήσεις, για ν’ αξιωθώ, με του Αγίου Πνεύματος την καθοδήγηση, να εργάζομαι τις εντολές Σου και πάντοτε να νιώθω την παρουσία Σου». Και κορυφώνει: «Την Σην ικετεύω αγα θότητα. Όσα ηυξάμην απόδος μοι εις σωτηρίαν»(την καλοσύνη Σου ικετεύω: Όσα σχετικά με τη σωτηρία μου Σου ζήτησα προσευχόμενος, χάρισέ μου), για να Του υπογραμμίσει πιο κάτω πως Αυτός είναι η μοναδική μας ελπίδα, παρά τις αμαρτίες μας: «Σε Σένα μόνο αμαρτάνουμε, αλλά και Σένα μόνο λατρεύουμε. Δεν ξέρουμε να προσκυνούμε άλλο  Θεό, ούτε να υψώνουμε ικετευτικά τα χέρια μας σε κάποιο άλλο Θεό ». Κι αυτός ο τονισμός ότι Αυτός είναι ο μοναδικός μας Θεός, το μοναδικό μας, δηλαδή, και έσχατο καταφύγιο, θέλει -αν μπορούμε να το πούμε έτσι (χωρίς, πάντως, άσεβη διάθεση)- να κινήσει το φιλότιμο του Θεανθρώπου να μας δώσει χέρι βοηθείας, να μας χαρίσει την άφεση και τα προς σωτηρία αιτήματα, δεχόμενος τη γονυκλισία και την προσευχή μας, «ως θυμίαμα δεκτό, αναλαμβανόμενο ενώπιον της υπεράγαθης Βασιλείας Του».

Είναι και τούτη η ευχή μια προσευχή τολμηρή. «Σοι μόνω αμαρτάνομεν, αλλά και Σοι μόνω λατρεύομεν». Δεν ξέρουμε να προσκυνούμε ξένο θεό, ούτε να υψώνουμε χέρια ικετευτικά σ’ άλλο θεό έξω από Σένα! Ομολογία πτώσεως, φθοράς, εξαχρειώσεως, έσχατου κινδύνου! Αλλά ταυτόχρονα και ομολογία πίστεως, θεοφοβίας, ζωντανής ελπίδας σ’ Αυτόν που είναι «η ελπίς πάντων των περά των της γης» (Ψαλμ. 64: 6), και αγάπης λατρευτικής γι’ Αυτόν που «πρώτος ηγάπησεν ημάς» (Α’ Ίωάν. 4: 19). Προσευχή δίχως φαρισαϊσμούς και υποκρισίες. Σωστό ξέσπασμα αληθινά ορθόδοξης καρδιάς!…

«Έτι και έτι κλίναντες τα γόνατα, του Κυρίου δεηθώμεν».

Ακολουθεί η τρίτη Ευχή, που απευθύνεται κι αύτη στο δεύτερο Πρόσωπο της Υπερουσίου Τριάδος, που είναι «η πηγή που πάντοτε και ασταμάτητα αναβλύζει ζωή και φως, η δημιουργική Δύναμη που είναι αιώνια όπως ο Πατέρας, Εσύ που εκπλήρωσες κατά τον καλύτερο τρόπο, πανέμορφα, ό,τι χρειαζόταν για τη σωτηρία των ανθρώπων», Ιησούς Χριστός, που έλυσε τους άλυτους δεσμούς του θανάτου και έσπασε του άδη τα κλειδιά και καταπάτησε τα πλήθη των πονηρών πνευμάτων, και πρόσφερε τον Εαυτό Του για χατίρι μας «άμωμον ιερείον»(αψεγάδιαστη θυσία) και θυσία άχραντη, και με θεόσοφο δόλωμα αγκίστρωσε τον «αρχέκακο και βύθιο δράκοντα» και τον δέσμευσε για πάντα, και τον κατέστησε αδύναμο κι ανίσχυρο, να περιμένει το «πυρ το άσβεστο» (Μάρκ. 9: 45) και το «σκότος το εξώτερο» (Ματθ. 25: 30). Απευθύνεται στον Υιό που είναι «η μεγαλώνυμος Σοφία του Πατρός», «αΐδιον φως εξ αϊδίου φωτός. Ήλιος δικαιοσύνης» και Τον καθικετεύει:. Συ που μας αξίωσες να φτάσουμε σ’ αυτή τη μεγάλη ήμερα της Πεντηκοστής, δέξου ακόμα μια ικεσία μας. Όχι για μας τους ίδιους τούτη τη φορά, μα γι’ αυτούς που έφυγαν πριν από μας. Για τους κεκοιμημένους συγγενείς μας κατά σάρκα και όλους τους «οικείους της πίστεως». Συ που και κατ’ αυτή τήν «παντέλεια» και «σωτηριώδη» εορτή μας αξίωσες να δέχεσαι «ιλασμούς ικεσίους» γι’ αυτούς που βρίσκονται στον Αδη, δίνοντας μας μεγάλες ελπίδες, άκουσε τη φωνή μας που αξιοσυμπάθητα Σου απευθύνουμε: «Ανάπαυσον τας ψυχάς των δούλων Σου των προκεκοιμημένων», εκεί που υπάρχει, το φως κ’ η δροσιά κ’ η αναψυχή, εκεί που δεν υπάρχει πόνος, λύπη ή στεναγμός. Ανάπαυσε τα πνεύματά τους με τους δικαίους, γιατί αυτοί που βρίσκονται στον Άδη δεν μπορούν να Σου ζητήσουν συγγνώμη, αλλά μονάχα εμείς που ζούμε Σε ευλογούμε και Σε ικετεύουμε και τις εξιλαστήριες ευχές και ιερουργίες Σου προσφέρουμε για τις ψυχές τους!

Κι επισυνάπτεται σ’ αυτή και δεύτερη Ευχή υπέρ των τεθνεώτων, των νεκρών, απευθυνόμενη σ’ Αυτόν που είναι «της αναστάσεως ημών Αρχηγός και των βεβιωμένων(όσων πράξαμε) αδέκαστος και φιλάνθρωπος Κριτής και της μισθαποδοσίας Δεσπότης και Κύριος», ικετεύοντας Τον: «Ανάπαυσον πάντας, τους πατέρας εκάστου και μητέρας και αδελφούς και αδελφάς και τέκνα, και ει τι άλλον ομογενές και ομόφυλον, και πάσας τας προαναπαυσαμένας ψυχάς επ’ ελπίδι αναστάσεως, ζωής αιωνίου, και κατάταξον τα πνεύματα αυτών και τα ονόματα εν βίβλω ζωής», στην αγκαλιά του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, στη Χώρα των Ζώντων, στη Βασιλεία των ουρανών, στον Παράδεισο. Και ανάστησε και τα σώματα όλων μας κατά την αγία ήμερα της επαγγελίας Σου. Γιατί είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει θάνατος για τους δούλους του Θεού, μα φεύγουν απ’ το σώμα κι έρχονται σε Σένα, τον Κύριο. Φεύγουν από τα λυπηρά κι έρχονται «στα καλύτερα και τα πιο ευχάριστα», σε Σένα, που είσαι η ανάπαυση και η χαρά!

Ζητά γι’ άλλη μια φορά συγχώρηση αμαρτημάτων για όλους, ζώντες και κεκοιμημένους, από τον μόνο Αναμάρτητο: «Δος μας συγγνώμη, άφεση και συγχώρηση για τα παραπτώματά μας, τα θεληματικά και τα αθέλητα, αυτά που κάναμε ξέροντας πως είναι κρίματα, και αυτά που κάναμε έχοντας άγνοια, τα φανερά, τα κρυφά, όσα διαπράξαμε με έργα, με το λογισμό μας και με λόγια, κάθε συναναστροφή και σε κάθε κίνησή μας… » και καταλήγει: «Και στους μεν αποβιώσαντες δώρισε  ελευθερία και άνεση δώρισε, και εμάς που είμαστε εδώ ευλόγησε, χαρίζοντας μας  το τέλος της ζωής μας  καλό και ειρηνικό».

Λέει κάποιος Άγιος πως τίποτε δεν συγκινεί τόσο το Θεό, όσο η προσευχή υπέρ των κεκοιμημένων. Επειδή «εν τω Άδη ουκ έστι μετάνοια», οι προαπελθόντες δεν έχουν πια τη δυνατότητα να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Έτσι, μοναδική φωνή γι’ αυτούς είναι η φωνή μας! Μοναδική ικεσία τους η δική μας ικεσία! Μοναδική προσευχή τους η προσευχή μας! Για το λόγο αυτό , αυτή η τρίτη Ευχή της Γονυκλισίας έχει ξεχωριστή βαρύτητα και σημασία! Είναι προσευχή αγάπης και ελεημοσύνης και φιλαδελφίας και ευγνωμοσύνης, για πρόσωπα που βρίσκονται πια στα χέρια του Θεού!

«Έτι και έτι, κλίναντες τα γόνατα…»

Τί να προσθέσει κανείς στην τριπλή αυτή γονυκλινή ευχή της Εκκλησίας; Τί επί πλέον να ζητήσει από το Θεό; Μονάχα έναν ύμνο εκκλησιαστικό που είναι ιερή υπόσχεση με την  ευκαιρία της Πεντηκοστής, ύμνο του Εσπερινού της παραμονής, διαλέγω σαν επίλογο καί επιστέγασμα των ταπεινών τούτων γραμμών:

«Εν ταις αυλαίς Σου υμνήσω Σε τον Σωτήρα του κόσμου, και κλίνας γόνυ προσκυνήσω Σου την αήττητον δύναμιν, έν εσπέρα και πρωί και μεσημβρία, και εν παντί καιρώ ευλογήσω Σε, Κύριε»! Που θέλει να πει: «Στις εκκλησίες Σου μέσα θα Σε υμνήσω, τον Σωτήρα του κόσμου, και θα γονατίσω να προσκυνήσω την αήττητη δύναμή Σου, και βράδυ, και πρωί, και μεσημέρι, και κάθε ώρα και στιγμή θα Σε ευλογήσω, Κύριε».

(Μητροπολίτου Προικοννήσου Ιωσήφ, «Οσμή ζωής», εκδ. Άθως)